PODSTAWY ZARZĄDZANIA

1. ROZLICZENIE GODZINOWE

Grupa	Forma zajęć, liczba godzin/rygor (X - egzamin, + - zaliczenie, # - projekt)						Punkty ECTS
		razem	wykłady	ćwiczenia	laboratoria	projekt	seminarium
G8R1S1	30+	24	6				3
T8X1N1	30+	16	14				3

5. EFEKTY KSZTAŁCENIA

• umiejętność analizowania i interpretacji świata organizacji i procesów zarządzania;

• umiejętność identyfikacji węzłowych problemów funkcjonowania organizacji;

• znajomość znajdowania powiązań i wzajemnych inspiracji wiedzy o logistyce z wiedzą z zakresu organizacji i zarządzania;

• umiejętność samodzielnego poszukiwania sposobów rozwiązywania problemów zarządzania;

• znajomość aktualnego dorobku teorii i praktyki zarządzania organizacjami,

• znajomość najnowszych tendencjami w zarządzaniu.

2. TREŚĆ PROGRAMU

L.p.	Tematyka zajęć	Liczba godzin
				B7X1S1 N4F1S0		T8X1N1		Uwagi
				Wykł.	Ćwicz.	Wykł	Ćwicz.
	Pojęcie i zakres przedmiotowy teorii organizacji i zarządzania	2		4
	Otoczenie organizacji i menedżerów	2		2
	Najczęściej popełniane błędy menedżerów w postępowaniu z pracownikami oraz w ocenie jakości pracy		2		2
	Planowanie i podejmowanie decyzji	4		2	2
	Proces organizowania. Zarządzanie podejmowaniem decyzji i rozwiązywaniem problemów	2		2
	Przegląd metod zarządzania	2			2
	Istota metod diagnozy stanu zarządzania (SWOT, Pareto)		2		2
	Motywowanie pracowników, zarządzanie potencjałem społecznym	2		2
	Władza i przywództwo w organizacjach	2		2
	Kontrola organizacyjna Mechanizmy i uwarunkowania	4		2
	Metody kontroli jakości		2		2
	Kompleksowe zarządzanie jakością w organizacjach	3			2
	Kolokwium zaliczeniowe	1			2
Razem		24	6	16	14

8. LITERATURA

Autor	Tytuł	Miejsce i rok wydania
Podstawowa
R. Griffin	Podstawy zarządzania organizacjami”	Warszawa 2005
J. Stoner, R. Freeman, D.Gilbert.	„Kierowanie”	Warszawa 2002
M. Albright, C. Carr	„Największe błędy menedżerów”	Warszawa 1997
dodatkowa
K. Piotrkowski	„Organizacja i zarządzanie” WSE	Warszawa 2006
W. Bańka (red.)	„Zarządzanie potencjałem społecznym w nowoczesnej organizacji” NOVUM	Płock 2005.
S. Robbins, D. DeCenzo	„Podstawy zarządzania” PWE	Warszawa 2002
P. Drucker	„Myśli przewodnie Druckera” MT Biznes	Warszawa 2002
H. Steinmann, G. Schreyoog	„Zarządzanie. Podstawy kierowania przedsiębiorstwami” OWPW	Warszawa 2000

9. ZASADY ZALICZANIA

ZALICZENIE PRZEDMIOTU na podstawie oceny z ćwiczeń i kolokwium końcowego przeprowadzanego na ostatniej godzinie zajęć.

TEMAT 1: PODSTAWOWE TREŚCI TEORII ORGANIZACJI I ZARZĄDZANIA

PLAN WYKŁADU- 4 godziny

Wprowadzenie 15 min.

Zagadnienie 1. ISTOTA ZARZĄDZANIA 30 min.

Zagadnienie 2. GENEZA TEORII ORGANIZACJI I ZARZĄDZANIA 15 min.

Zagadnienie 3. HISTORYCZNE I WSPÓŁCZESNE SZKOŁY ZARZĄDZANIA 30 min.

Zagadnienie 4. PROCES ZARZĄDZANIA 20 min.

Zagadnienie 5. FUNKCJE ZARZĄDZANIA 25 min.

Zagadnienie 6. ZARZĄDZANIE STRATEGICZNE I OPERACYJNE 20 min.

Zagadnienie 7. UMIEJĘTNOŚCI ZARZĄDZANIA 15 min.

Zakończenie 10 min.

KONSPEKT WYKŁADU

Wprowadzenie (15 min.)

• zapoznanie z treścią przedmiotu;

• określenie rygorów przedmiotu;

• podanie literatury przedmiotu.

Zagadnienie 1 (30 min.)

DEFINICJE ORGANIZACJI I ZARZĄDZANIA

Każda bowiem, czegokolwiek dotycząca teoria, jeśli ma być oparta na zasadach rozumowych, powinna wyjść od definicji, aby jasne było, co to jest to, o czym się mówi.

(Marek Tuliusz Cycero, O powinnościach. Księga I. W Wybór pism naukowych. Wyd. De Agostini Polska Sp. z o.o., Warszawa 2002, s. 170.)

1.1. Istota definicji

definicja ż I, DCMs. *cji; lm D. *cji (*cyj) określenie znaczenia wyrazu, sprowadzające się zwykle do sprecyzowania jego treści i zorientowania w jego możliwym zakresie, co ułatwia właściwe posługiwanie się wyrazem

Encyklopedia powszechna PWN. PWN, Warszawa 1973, T-1, s. 568

DEFINICJA [łac.], log. Zdanie wyjaśniające, złożone z dwu członów: - definiowanego (definiendum)
i definiującego(definiens), połączonych tzw.spójnikiem definiującym (np. “jest”, “to tyle co” itp.);

Encyklopedia powszechna PWN. PWN, Warszawa 1973, T-1, s. 568

1.2

1.2. Pojęcie organizacji

...Otóż człowiek jest z natury stworzeniem społecznym i politycznym, żyjącym w gromadzie, bardziej nawet niż wszystkie zwierzęta. Wynika to z naturalnej konieczności. Zwierzętom bowiem natura przygotowuje pokarm, przyodziewa futrami, daje broń w postaci zębów, rogów, pazurów, a przynajmniej szybkość w uciekaniu. Człowiek zaś nie otrzymał od natury żadnej z tych rzeczy, lecz zamiast tego został obdarzony rozumem, aby mógł zapewnić sobie to wszystko pracą rąk. Ale jeden człowiek do tego nie wystarczy, gdyż nie zdoła on samodzielnie przejść przez życie. Jest więc dla niego czymś naturalnym, że żyje w licznej wspólnocie.

Św. Tomasz z Akwinu, Dzieła wybrane, Wyd. Altaya 2001, s. 16.

Słowo "organizacja" wywodzi się z greckiego "organizo", co oznacza tworzenie uporządkowanych, harmonijnych całości.

Koźmiński A.K., Piotrowski Wł. Zarządzanie. Teoria i praktyka Wyd. Naukowe PWN, Warszawa 1998, s. 45

organizacja Grupa ludzi, którzy współpracują ze sobą w sposób uporządkowany i skoordynowany, aby osiągnąć pewien zestaw celów.

Griffin R.W. Podstawy zarządzania organizacjami Wyd. Naukowe PWN, Warszawa 1997, s.35

Każda organizacja jest systemem społecznym, subkulturą, której normy, wartości i wyuczone wzory zachowań można w większym lub mniejszym stopniu kształtować.

Obłój K. Strategia organizacji. Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne, Warszawa 1998, s. 300

... przez organizację, zależnie od kontekstu, rozumie się bądź czynność organizowania, bądź osiągnięty na skutek takiej czynności (albo nawet w drodze samorzutnego kształtowania się) ustrój przedmiotu złożonego, układ jego wewnętrznych zależności, bądź wreszcie sam obiekt tak zorganizowany.

Kotarbiński T., Traktat o dobrej robocie. Polska Akademia Nauk Komitet Nauk Filozoficznych Wyd. Zakład Naukowy im. Ossolińskich Wrocław, Warszawa, Kraków 2000, s. 70

... przez organizację nie rozumiemy w tej chwili specjalnie wieloosobowej całości złożonej z ludzi i rzeczy ustosunkowanych wzajem tak a tak. Nie mamy też na myśli organizacji w innym, też dość wąskim sensie, jako akcji zespalania pewnych ludzi i rzeczy w całość określonymi stosunkami, lecz mamy na myśli w ogóle pewien rodzaj całości ze względu na stosunek do niej jej własnych elementów, mianowicie taką całość, której wszystkie składniki współprzyczyniają się do powodzenia całości. W danym przypadku elementami całości są czynniki składowe akordu czynności. Stanowią one razem pewną organizację, jeżeli pomagają sobie do osiągnięcia określonego celu. Kto pojmuje termin „organizacja" w ten sposób, pojmuje go niejako rezultatowo. Natomiast rozumienie tego terminu będzie czynnościowe, jeśli organizacją będzie się nazywało samo organizowanie, samo doprowadzanie umyślne danego zbioru elementów do stanu takiego przedmiotu złożonego, w ten sposób scalonego.

Kotarbiński T., Traktat o dobrej robocie. PAN Wyd. Ossolineum Wrocław, Warszawa, Kraków 2000, s. 49

Społeczny podsystem organizacji powiązane ze sobą jednostki i grupy wspólnie realizujące cele i zadnia.

Techniczny podsystem organizacji struktura formalna, maszyny, urządzenia i techniki działania.

1.3. Pojęcie zarządzania

Przyjmuje się, że relatywnie najogólniejsze pojęcie związane jest z terminem „sterowanie”.

STEROWANIE, oddziaływanie mające na celu zapewnienie pożądanego przebiegu (lub stanu) danego procesu.

Encyklopedia powszechna PWN 1978, tom 4, s. 284

Sterowaniem nazywa się działanie jednego systemu (systemu sterującego) skierowane na drugi system (system sterowany).

SYSTEM STERUJĄCY		SYSTEM STEROWANY
Wypełnia funkcje sterownicze Zawiera podsystem społeczny	Sterowanie ⇒	Wypełnia funkcje wykonawcze Nie zawiera podsystemu społecznego
			Sprzężenie proste→→→→

ZARZĄDZANIE, w prakseologii działanie polegające na spowodowaniu funkcjonowania rzeczy, organizacji lub osób podległych zarządzającemu zgodnie z wytyczonym przez niego celem. Istotą funkcji z. jest formułowanie celu działania, pozyskiwanie i rozmieszczanie potrzebnych zasobów (ludzkich i rzeczowych), planowanie oraz kontrolowanie realizacji celów.

Encyklopedia powszechna PWN 1978, tom 4, s.768

Zarządzaniem nazywa się sterowanie, w którym system sterowany zawiera podsystem społeczny.

SYSTEM STERUJĄCY		SYSTEM STEROWANY
Wypełnia funkcje sterownicze Zawiera podsystem społeczny	Sterowanie = Zarządzanie ⇒	Wypełnia funkcje wykonawcze Zawiera podsystem społeczny
			te
			Sprzężenie proste→→→→
			↔ Sprzężenie zwrotne ↔

KIEROWANIE, to powodowanie, aby ktoś lub coś zachowywało się zgodnie z wolą kierującego. Polega ono na: działaniu zmierzającym do spowodowania działania swojego lub swojego i innych ludzi, zgodnie z potrzebami swoimi lub określonej instytucji; określaniu przez kierującego celu i sposobów jego osiągania, jak również na informacyjnym oddziaływaniu na siebie, jak i kierowanych.

P Sienkiewicz, Inżynieria systemów, Wyd. MON. 1983;

Kierowaniem nazywa się zarządzanie, w którym działania systemu zarządzającego skierowane są na podsystem społeczny systemu zarządzanego.

SYSTEM STERUJĄCY		SYSTEM STEROWANY
Wypełnia funkcje sterownicze Zawiera podsystem społeczny	Sterowanie = Zarządzanie ⇒	Wypełnia funkcje wykonawcze
		Zarządzanie = Kierowanie ⇒	Podsystem społeczny
		Sprzężenie proste→→→→
		↔ Sprzężenie zwrotne ↔

Skuteczność kierowania jako kryterium efektywności rozpatrywanego procesu, to cecha służąca ocenie zgodności wyniku z celem. Cecha ta jest stopniowalna i przybiera różne wartości od 0,00 do 1,00. W ujęciu prakseologicznym stopień skuteczności układu działań procesu kierowania wyraża się stosunkiem liczby czynności podjętych do liczby czynności skutecznych.

DOWODZENIE, jest szczególnym rodzajem kierowania ze względu na strukturę organizacyjną sił zbrojnych i specyfikę realizowanych przez nie zadań, zwłaszcza w warunkach działań wojennych.

Leksykon wiedzy wojskowej. Wyd. MON, Warszawa 1979, s. 90

ROZKAZYWANIE, w pol. prawie woj. - polecenie określonego działania lub zaniechania działania wydane służbowo żołnierzowi przez przełożonego;

Encyklopedia powszechna PWN. 1978, tom 4, s. 68

1.4. Teleologicziny charakter zarządzania

...Otóż wszędzie tam, gdzie jest jakieś ukierunkowanie na cel i gdzie można postępować tak albo inaczej, potrzebny jest jakiś kierownik, dzięki któremu dochodzi się przez to do właściwego celu.[...] Ludzie zaś w różny sposób dążą do tego co zamierzyli. Świadczy o tym sama różnorodność ich wysiłków i działań. Potrzebuje więc człowiek jakiegoś kierownika ku celowi.

Św. Tomasz z Akwinu, Dzieła wybrane, Wyd. Altaya 2001, s. 15.

...Wszelka sztuka i wszelkie badanie, a podobnie też wszelkie zarówno działania jak i postanowienie, zdają się zdążać do jakiegoś dobra i dlatego trafnie określono dobro jako cel wszelkiego dążenia.

Cele jednak bywają różne; jedne z nich bowiem są czynnościami, inne jakimiś odrębnymi od nich wytworami.

Owóż, gdziekolwiek celem jest coś odrębnego od działania, wszędzie tam wytwory posiadają z natury swej większą wartość aniżeli [odnośne] czynności. Ponieważ zaś wiele jest rodzajów działania i wiele sztuk i rzemiosł oraz nauk, więc też rozliczne są cele:

Ilekroć większa ilość takich sztuk podpada pod jakąś jedną umiejętność [...]i w ten sposób inne znowu sztuki pod inne - zawsze celom wszelkich sztuk kierowniczych należy dawać pierwszeństwo przed celami sztuk im podporządkowanych. Albowiem ze względu na pierwsze dąży się też do drugich...

Arystoteles, Dzieła wszystkie. t 5, Etyka nikomachejska. Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2002, s. 77.

...Działać a przynajmniej działać z namysłem - to tyle, co zmieniać rzeczywistość w sposób mniej lub bardziej świadomy; to zmierzać do określonego celu w danych warunkach przy pomocy właściwych środków po to, by dojść od warunków istniejących do warunków odpowiadających przyjętemu celowi; to włączać w rzeczywistość czynniki, które mają ten skutek, że się przechodzi od układu podlegających wyznaczeniu warunków początkowych do układu określonych warunków końcowych.

Działanie, które mamy urzeczywistnić, wymaga przeto trojakiego wyznaczenia:

1. wyznaczenia celu,

2. wyznaczenia warunków należących do rzeczywistości,

3. wyznaczenia środków przystosowanych zarówno do zamierzonego celu, jak też do istniejącej rzeczywistości.

[...] Cel, warunki i środki - oto trzy człony działalności praktycznej, równie zresztą, jak i działalności naukowej.

T. Kotarbiński, Traktat o dobrej robocie. Dzieła wszystkie. Zakład Narodowy im. Ossolińskich Wydawnictwo PAN, Wrocław, Warszawa, Kraków. s. 12.

...ZARZĄDZANIE - Zestaw działań (obejmujący planowanie i podejmowanie decyzji, organizowanie, przewodzenie, tj. kierowanie ludźmi, i kontrolowanie) skierowanych na zasoby organizacji (ludzkie, finansowe, rzeczowe i informacyjne) i wykonywanych z zamiarem osiągnięcia celów organizacji w sposób sprawny i skuteczny...

Ricky w. Griffin, Podstawy zarządzania organizacjami. Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 1997, s. 38.

PRZERWA

Zagadnienie 2 (15 min.)

GENEZA TEORII ORGANIZACJI I ZARZĄDZANIA

Organizacje i działania zarządcze są tak stare jak ludzkość.




1. Sumerowie - używali spisanych przepisów i regulacji w rządzeniu.

2. Egipcjanie - używali praktyk zarządzania przy budowie piramid.

3. Babilończycy - używali w zarządzaniu szerokiego zestawu aktów prawnych i środków politycznych.

4. Grecy - używali różnych systemów rządzenia miastami i państwami.

5. Rzymianie - używali struktury organizacyjnej w celu komunikacji i kontroli.

6. Chińczycy - używali rozległej struktury organizacyjnej dla agencji rządowych i w dziedzinie sztuki.

7. Wenecjanie - używali koncepcji projektowania organizacji i planowania do panowania na morzu.

Przełom XVIII i XIX w. - rewolucja przemysłowa = rozwój narzędzi pracy > podział i specjalizacja pracy, wzrost skali i koncentracji wytwarzania.

Pionierzy:

Robert Owen (1771-1858) - brytyjski przemysłowiec - postępowe zasady gospodarowania zasobami ludzkimi w kilku swoich przędzalniach.

Charles Babbage (1792-1871) - brytyjski matematyk - zwiększanie wydajności operacji przemysłowych przy zastosowaniu metod matematycznych.

Zagadnienie 3 (30 min.)

HISTORYCZNE I WSPÓŁCZESNE SZKOŁY ZARZĄDZANIA

1. Szkoła klasyczna
Zarządzanie naukowe	Zarządzanie administracyjne
Naukowa organizacja pracy	Klasyczna teoria organizacji

Szkoła klasyczna odpowiada na potrzebę usprawnienia organizacji w czasach, w których obowiązywały tendencje: proilościowe; mentalność produkcyjna; technocentryczne i biurokratyczne rozwiązywanie problemów.

Nurt naukowej organizacji pracy

Główny obiekt badań - stanowisko robocze i całokształt uwarunkowań wydajności.

Prekursor - Frederick W. Taylor (1856-1915) - elementy jego koncepcji:

Elementy koncepcji Taylor'a
1. Zasady pracy kierownictwa	2. Funkcjonalny podział działań zarządczych	3. Badanie czasu pracy	4. Normowanie	5. Premie zadaniowe
1.1. Przyswajanie całej wiedzy praktycznej
1.2. Naukowy dobór robotników
1.3. Szkolenie i doskonalenie umiejętności robotników
1.4. Bezpośrednia, przyjazna współpraca z robotnikami

W Polsce Karol Adamiecki (1866-1933) prace:

1. Nauka organizacji i jej rola w życiu gospodarczym (1932).

2. O istocie naukowej organizacji (1938).

3. Harmonizacja pracy (1948).

Prawa Karola Adamieckiego
Podziału pracy	Harmonii	Koncentracji (integracji)	Optymalnej wielkości produkcji
Wyróżnia się: pracę wykonawczą i pracę kierowniczą. umożliwia się specjalizację [> wzrost efektywności i wydajności pracy]	Dążyć do: optymalnego doboru czynników w pracy zespołowej i współdziałania w czasie	Łączenie jednostek wykonujących jednakowe zadania (funkcje, czynności)	Wyraża zależność kosztów od skali produkcji i kryterium najniższego kosztu jednostkowego

Nurt zarządzania administracyjnego

Główny obiekt badań - zarządzanie całą organizacją i jej strukturami

Prekursor - Henri Fayol (1841-1925) - elementy jego koncepcji:

DZIAŁALNOŚĆ ORGANIZACJI GOSPODARCZEJ Zespół czynności:
Kierowniczych	Technicznych	Handlowych	Finansowych	Ochronnych	Rachunkowych
1.1. Funkcja kierownicza: Planowanie
1.2. Funkcja kierownicza: Organizowanie
1.3. Funkcja kierownicza: Rozkazywanie
1.4. Funkcja kierownicza: Koordynowanie
1.5. Funkcja kierownicza: Kontrolowanie

Uważał, że: Od umiejętności kierowniczych zależy sprawność organizacji.

PRAKTYCZNE ZASADY SPRAWNEGO ZARZĄDZANIA (wg Fayol'a)

1. Podział pracy, usprawnia wykonanie pracy (np. linia montażowa).

2. Autorytet - formalny, wynikający z uprawnień;
   - osobisty, kształtowany wiedzą, umiejętnościami, kulturą itp.,

3. Dyscyplina - poszanowanie i przestrzeganie ustalonych reguł.

4. Jakość rozkazodawstwa - tylko jeden przełożony > unikanie sprzeczności > nie naruszanie autorytetu.

5. Jednolitość kierownictwa - koncentracja podobnych działań w organizacji oddanej w kompetencje jednego kierownika.

6. Podporządkowanie interesu osobistego interesowi organizacji.

7. Wynagrodzenie sprawiedliwe (godzące interesy osobiste i interesy organizacji).

8. Centralizacja - przemieszczanie uprawnień i odpowiedzialności na wyższy poziom zarządzania organizacją.

9. Hierarchia - uporządkowanie struktury władzy i podległości w organizacji, od najwyższego do najniższego poziomu.

10. Ład - przestrzenno-czasowe porządkowanie zasobów i działalności organizacji.

11. Odpowiednie traktowanie pracowników - obiektywne, sprawiedliwe, uczciwe, przychylne.

12. Stabilność personelu - unikanie fluktuacji zatrudnienia.

13. Inicjatywa -umożliwianie podejmowania inicjatyw przez pracowników.

14. Zespołowość -wytwarzanie poczucia jedności w grupach pracowniczych.

Organizacja ma funkcjonować sprawnie, jak dobrze skonstruowana maszyna, a pracownicy mieli wypełniać ściśle określone role instrumentalne.

Zaniedbanie podmiotowej i twórczej roli człowieka > barierą dalszego wzrostu sprawności organizacji.

2. SZKOŁA BEHAWIORALNA

Szkoła behawioralna = psychosocjologiczne ujęcie funkcjonowania organizacji,
= akcentowanie roli i znaczenia człowieka,

= szkoła stosunków międzyludzkich.

Przedstawiciele: Abraham Maslow i Douglas McGregor - teza:

„Pracownicy reagują nie tylko na bodźce materialne, lecz także na społeczny kontekst pracy, grupowe normy nieformalne oraz jakość kontaktów pionowych i poziomych”

Założenia teorii X (McGregora) (Bliższa szkole klasycznej)

1. Ludzie nie lubią pracować. 2. Unikają odpowiedzialności. 3. Chcą być kierowani. 4. Muszą być zmuszani do pracy, kontrolowani i karani.

Założenia teorii Y (McGregora) (Bliższa szkole behawioralnej)

1. Praca jest naturalną potrzebą. 2. Ludzie są wewnętrznie motywowani. 3. Chętnie podejmują odpowiedzialność. 4. Chętnie uczestniczą w życiu organizacji (aktywni i prospołeczni).

Kierunek zachowań organizacyjnych

Całościowo patrzy na uwarunkowania i skutki zachowań: 1. indywidualnych, 2. grupowych, 3. formalnych i nieformalnych 5. świadomych i nieświadomych.

Bada: 1. zadowolenie z pracy, 2. stres, 3. motywację, 4. przywództwo,
5. dynamikę grupy, 6. mechanizmy konfliktów, 7. stosunki służbowe, 8. skuteczność stymulatorów,
9. komunikowanie się, 10. podatność na zmiany organizacyjne, 11. innowacyjność, 12. inteligencję i 13. umiejętności w aspekcie: 1. psychologicznym, 2. socjologicznym, 3. ekonomicznym, 4. antropologicznym, 5. medycznym, 6. prakseologicznym, 7. fizjologicznym.

Szkoła behawioralna = znaczenie ludzi w organizacji > najcenniejszy zasób

Wady: Nieodporna na probablilizm i nieprzewidywalność zachowań ludzkich.

3. SZKOŁA ILOŚCIOWA

Podejmowanie optymalnych decyzji kierowniczych
Teoria podejmowania decyzji	Badania operacyjne
Budowa modeli matematycznych do:	Budowa modeli działań:
prognozowania; programowania; planowania; koordynowania	transportowych; alokacyjnych; sterowania przepływem produkcji inne
Modele programowania matematycznego = narzędzia:	Narzędzia = modele symulacyjne
teoria gier; teoria masowej obsługi; inne

Zasada Lorenza: „W decyzjach kierowniczych wyraża się istota zarządzania i od nich zależy los organizacji”.

4. SZKOŁA INTEGRUJĄCA

Ujęcie systemowe	Ujęcie sytuacyjne
Organizacja - względnie odosobniony i spójny system o określonej strukturze wewnętrznej i zewnętrznej:	Teoria musi być relatywizowana do konkretnej sytuacji
zharmonizowanie elementów w całość; dwustronne sprzężenie z otoczeniem; synergizm	Nie ma rozwiązań uniwersalnych, odpowiadających rzeczywistości
Transformacja zasilań > wyniki	Organizacje = systemy
Zmiany dowolnego elementu organizacji rozprzestrzeniają się na inne, > potrzeba: Analizy skutków podejmowanych decyzji i działań	złożone; probablilistyczne; spójne; o nieograniczonych zbiorach sprzężeń wewnętrznych i zewnętrznych

WNIOSEK

Tylko analiza konkretnej sytuacji daje możliwość doboru adekwatnych modeli, metod czy rozwiązań oraz pozwala na określenie ich jednorazowej skuteczności.

Zagadnienie 4. PROCES ZARZĄDZANIA 20 min.

Zagadnienie 5. FUNKCJE ZARZĄDZANIA 25 min.

Zagadnienie 6. ZARZĄDZANIE STRATEGICZNE I OPERACYJNE 20 min.

Zagadnienie 7. UMIEJĘTNOŚCI ZARZĄDZANIA 15 min.

Zakończenie 10 min.

8

3000

2500

2000

1500

1000

500 p.n.e.

500

1000

1500

A. Sumerowie

F. Chińczycy

B. Egipcjanie

E. Rzymianie

C. Babilończycy

G. Wenecjanie

D. Grecy

---