SCENARIUSZ ZAJĘĆ Z ZAKRESU KSZTAŁTOWANIA POJĘĆ MATEMATYCZNYCH DLA DZIECI 6 - LETNICH

1. TEMAT: „Cztery Motylki” - wprowadzenie liczby i cyfry 4 w oparciu o opowiadanie Wiery Badalskiej.

2. CELE OGÓLNE:

• zapoznanie dzieci z liczbą 4 oraz jej symbolem graficznym - cyfrą 4;

• utrwalanie umiejętności przeliczania przedmiotów w zakresie liczby 4;

• utrwalanie umiejętności klasyfikowania przedmiotów według jednej lub dwóch cech w zakresie liczby 4;

• zapoznanie dzieci z nazwami roślin, zwierząt (owadów) spotykanych na łące;

• utrwalenie nazw barw oraz umiejętności ich rozpoznawania.

3. METODY:

Słowna - opowiadanie, rozmowa, objaśnienia, pogadanka;

Oglądowa - pokaz;

Czynna - zadania stawiane dzieciom do wykonania;

4. FORMY:

Jednolita grupowa, jednolita indywidualna.

5. LITERATURA:

Wiera Badalska: Cztery motylki [w:] Helena Kruk: Wybór Literatury do zabaw i zajęć w przedszkolu z komentarzem metodycznym, WSiP, Warszawa 1990, s. 162 - 163.

6. PRZEBIEG ZAJĘĆ:

Na podłodze rozmieszczone są gotowe, kolorowe szablony motyli, kwiatów - rumianku, dziewanny cykorii, topoli, trawy, wrony oraz innych zwierząt i owadów, które tworzyć będą obraz łąki z opowiadania Wiery Badalskiej „Cztery Motyle”.

Przygotowana jest również pusta tablica - mata (koloru niebieskiego), na której będziemy tworzyć obraz łąki zapamiętanej z treści utworu.

L.p.		Temat	Czynności nauczyciela		Aktywność dziecka		Zamierzone cele			Środki dydaktyczne
		„Wszyscy są, witam Was” - rozpoczęcie zajęć, powitanie piosenką.	Nauczyciel zaprasza dzieci na środek sali zachęca je do utworzenia kręgu wypowiadając słowa: „Tworzymy balonik... Baloniku nasz malutki rośnij duży, okrąglutki... x 3”, gdy dzieci utworzą krąg prowadzący zajęcia rozpoczyna śpiewanie piosenki powitalnej.		Dzieci gromadzą się na środku sali, włączają się najpierw w tworzenie kręgu - chwytają się za ręce i razem z nauczycielem wypowiadają słowa: „Baloniku nasz malutki rośnij duży, okrąglutki... x 3”, a następnie w odśpiewywanie piosenki powitalnej.		Dzieci: - ustawią się w kręgu; - śpiewem witają nauczyciela; - zbiorowo zaśpiewają piosenkę; - ruchem pokażą treść piosenki; - aktywnie włączają się do uczestnictwa w zajęciach;
		„Cztery motylki” - odczytanie opowiadania przez nauczyciela.	Nauczyciel odczytuje tekst opowiadania „Cztery motylki”, podczas czytania odpowiednio intonuje tekst (szczególnie zwracając uwagę na wyrazy nie znane dzieciom - np. dziewanna, cykoria), pokazuje również dzieciom sylwetki zwierząt, owadów i roślin występujących w opowiadaniu, by przybliżyć przedszkolakom ich wygląd.		Dzieci uważnie wysłuchują opowiadania czytanego przez nauczyciela, przyglądają się wizerunkom roślin, owadów i zwierząt żyjących na łące.		Dziecko: - uczy się aktywnego słuchania tekstu; - poznaje nowe gatunki roślin i zwierząt żyjących na łące; - utrwala znajomość podstawowych barw;			Tekst opowiadania Wiery Badalskiej „Cztery Motylki”, sylwetki zwierząt, owadów i roślin występujących w opowiadaniu oraz sylwetki trawy, owadów - pająka, osy itp.
		„Na łące” - rozmowa z dziećmi na temat opowiadania, wspólne ilustrowanie opowiadania.	Nauczyciel nawiązuje z dziećmi rozmowę dotyczącą treści usłyszanego opowiadania. Prowadzący zajęcia pyta dzieci: - czy kiedykolwiek były na łące?, - co najbardziej podobało im się na łące? - czy widziały kiedyś rośliny lub zwierzęta (owady) wspomniane w opowiadaniu? - czy podobało im się usłyszane opowiadanie? Nauczyciel zachęca dzieci do wspólnej próby zilustrowania opowiadania przy wykorzystaniu sylwetek roślin i zwierząt żyjących na łące, tablicy - maty oraz pomocy pytań nauczyciela (nauczyciel zadaje pytania, dzieci odpowiadając na nie przyczepiają do tablicy - gazetki sylwety przedstawiające poprawą odpowiedź): Jakiego koloru była łąka? (zielona -przyczepiamy do maty źdźbła traw) Ile motyli fruwało nad łąką w opowiadaniu? (cztery). Jakiego koloru był pierwszy z nich? (biały) Jakiego koloru był drugi z motyli? (żółty)		Dzieci zachęcone przez nauczyciela zadawanymi pytaniami włączają się w rozmowę dotyczącą tematyki poruszanej przez usłyszany utwór. Odpowiadają kolejno na pytania, a także poszerzają swoje wypowiedzi o wątki odbiegające od pytań (związane jednak tematycznie z łąką). Dzieci razem z nauczycielem przystępują do tworzenia gazetki tematycznej - „Na łące”. Odpowiadając kolejno na pytania nauczyciela przyczepiają do gazetki sylwetki roślin i zwierząt.		Dziecko: - aktywnie uczestniczy w rozmowie; - wyrazi swoje zdanie na określony temat; - cierpliwie czeka na swoją kolej wypowiedzi - daje możliwość wypowiadania się innym dzieciom; - powiąże ze sobą pewne zdarzenia i tym samym udzielić szybkiej odpowiedzi na pytanie; - pozna liczbę 4 (w aspekcie kardynalnym i porządkowym); - sprawnie reaguje na bodźce zewnętrzne (słowo); - pozna nowe gatunki roślin i zwierząt żyjących na łące; - utrwali znajomość podstawowych barw; - aktywnie włączy się w uczestnictwo w zajęciach;			Tablica - mata, szpilki lub pinezki, szablony sylwetek zwierząt, owadów i roślin występujących w opowiadaniu oraz sylwetki trawy, owadów - pająka, osy itp. Lista pytań pomocniczych przygotowanych przez nauczyciela (przykładowe pytania zamieszczone w rubryce czynności nauczyciela)
			Jakiego koloru był trzeci z motyli? (błękitny - niebieski) Jakiego koloru był czwarty z motyli? (szarobrązowy) Jakie kwiaty i rośliny rosły na łące oraz w jej okolicy? (rumianek, dziewanna, cykoria, topola) Który z motyli był koloru kwiatka rumianku? (pierwszy) Który z motyli był koloru kwiatka dziewanny? (drugi) Który z motyli był koloru kwiatka cykorii? (trzeci) Który z motyli był szarobrązowy? (czwarty) Co nadleciało nad łąkę niby czarna chmura? (wrona) Dlaczego wrona nadleciała nad łąkę? (była głodna) Co zrobiły motylki, gdy zauważyły wronę? (schowały się) Gdzie ukrył się pierwszy z motyli? (na rumianku) Gdzie ukrył się drugi z motyli? (na kwiatku dziewanny) Gdzie ukrył się trzeci z motyli? (na kwiatku cykorii) Gdzie ukrył się czwarty z motyli?(na pni topoli) Który z motyli ukrył się na kwiacie rumianku? (pierwszy) Który z motyli ukrył się na kwiacie dziewanny? (drugi) Który z motyli ukrył się w kwiacie cykorii? (trzeci) Który z motyli ukrył się na pniu topoli? (czwarty) Co zrobiła wrona, gdy nie znalazła motyli? (odleciała zdziwiona).
			Po zakończeniu tworzenia obrazu - gazetki tematycznej nauczyciel zachęca dzieci do zobaczenia, podziwiania efektu końcowego pracy.
4.	Zapoznanie się z symbolem graficznym liczby 4 - cyfrą 4 - omówienie wyglądu cyfry 4, ćwiczenia grafomotoryczne.		W nawiązaniu do opowiadania nauczyciel prosi raz jeszcze dzieci o przeliczenie motylków na gazetce. Następnie pokazuje dzieciom tablicę graficzną z wprowadzaną liczbą 4. Prowadzący zajęcia omawia wygląd cyfry 4 (w trakcie jej pisania). Nauczyciel zachęca dzieci do rysowania liczby 4 ręką w powietrzu, palcem po podłodze (ćwiczenia grafomotoryczne). Nauczyciel rozdaje kartoniki z liczbą 4, by dzieci mogły po niej wodzić palcem. Następnie każde dziecko dostaje czysty kartonik i mazak, by samemu spróbować napisać symbol graficzny liczby 4.		Dzieci wspólnie przeliczają motyle na macie - tablicy. Przyglądają się tablicy graficznej z nowo wprowadzaną liczbą 4, następnie obserwują nauczyciela podczas pisania znaku graficznego liczby 4. Dzieci same przystępują do prób graficznego przedstawienia liczby 4 początkowo ręką w powietrzu, następnie palcem na podłodze (ćwiczenia grafomotoryczne), wodząc palcem po kartonikach z zapisaną liczba 4, a także próbując samemu zapisać liczbę 4 na pustym kartoniku.		Dziecko: - poznaje liczbę 4 oraz jej znak graficzny - cyfrę 4; - utrwala umiejętność przeliczania przedmiotów z zakresie liczby 4, - aktywnie włącza się w uczestnictwo w zajęciach; - odwzoruje kształt nowo poznanej liczby 4 „malując” go ręką w powietrzu lub na płaszczyźnie poziomej; - kształtuje swoje umiejętności grafomotoryczne; - zapisze samodzielnie liczbę 4 za pomocą znaku graficznego - cyfry 4;	Tablica - mata przedstawiająca łąkę - uprzednio przygotowana przez dzieci, tablica graficzna przestawiająca liczbę 4, kartoniki przestawiające znak graficzny liczby 4 dla każdego dziecka, puste kartoniki, mazaki.
5.	„Motyle” - zabawa ruchowa		Nauczyciel na podłodze rozkłada 4 szarfy - kwiaty na łące, każda z nich jest podpisana liczbami (pierwsza - 1, druga - 2, trzeci - 3 i czwarta - 4.). Nauczyciel wystukuje tamburynem odpowiednią ilość uderzeń (1-4), w zależności od tego, ile uderzeń wystuka przy tej szarfie - kwiatku zgromadzą się dzieci - motyle.		Dzieci zamieniają się chwilowo w motyle na łące, delikatnie fruwają - unoszą się nad łąką i kwiatami - szarfami, gdy usłyszą dźwięk tamburyna, ich zadaniem jest policzenie ilości uderzeń, a następnie znalezienie się przy szarfie - kwiatku z daną liczbą (np. 3 uderzenia tamburyna - motyle - dzieci grupują się przy szarfie oznaczonej liczbą 3)		Dziecko: - utrwala umiejętność przeliczania przedmiotów z zakresie liczby 4, - rozpoznaje znaki graficzne poznanych liczb; - sprawnie reaguje na bodźce zewnętrzne (dźwięk);	4 szarfy; tabliczki z liczbami 1, 2, 3, 4; tamburyno.
6.	„Łąka z motylami” - zabawa dydaktyczna		Nauczyciel rozdaje dzieciom gotowe szablony łąki - zielone kartki w różnych kształtach, na każdej kartce - łące symbolem graficznym zaznaczone jest jakie mogą nad nią fruwać motyle np. czerwone, żółte, duże żółte, małe pomarańczowe, 2 duże, 3 niebieskie itp. Nauczyciel wyjaśnia co oznaczają symbole graficzne na kartkach. Po zakończonym zadaniu nauczyciel podchodzi do każdego dziecka i podsumowuje wykonanie zadania.		Dzieci otrzymują od nauczyciela szablony łąki - rozszyfrowują znaki graficzne umieszczone na kartce papieru, następnie zgodnie z symbolami dobierają do swoich łąk motyle, po skonsultowaniu swojej pracy z prowadzącym zajęcia dzieci przylepiają motyle do szablonów łąki.		Dziecko: - utrwala umiejętność przeliczania przedmiotów z zakresie liczby 4, - rozpoznaje znaki graficzne poznanych liczb; - poklasyfikuje przedmioty według jednej lub dwóch cech; - potrafi współpracować z grupą; - sprawnie reaguje na bodźce zewnętrzne (słowo);	Szablony łąk z zaznaczonymi symbolami graficznymi, sylwety motyli w różnych kolorach i o różnej wielkości, klej.
7.	„Fruwające motyle” - zabawa ruchowa		Nauczyciel zaprasza dzieci do zabawy wyśpiewując pierwsze wersy pląsu - zabawy ruchowej.		Dzieci skocznie podskakują udając lot motyla, wers piosenki odśpiewany przez nauczyciela dzieci powtarzają, gdy nauczyciel poda wybraną liczbę dzieci zgodnie z nią dobierają się w grupy.		Dziecko: - przeliczy przedmioty (osoby) w zakresie liczby 4; - potrafi współpracować z grupą; - sprawnie reaguje na bodźce zewnętrzne (słowo);
8.	„Kolorowe motyle” - układanie czteroelementowych puzzli, praca plastyczna		Nauczyciel rozdaje każdemu dziecku kopertę z czteroelementowymi puzzlami składającymi się w motyla oraz zestaw pomocy: kartki, kleje, kredki, kolorowy papier, cekiny, itp. Następnie tłumaczy dzieciom w jaki sposób ułożyć motyla, jak przykleić go do kartki, jak i przy pomocy jakich materiałów można go ozdobić... Po skończeniu przez dzieci ozdabiania prac nauczyciel prosi, by dobrały się one w grupy 4 osobowe i swoje motyle przylepiły na większe kartki - tym samym stworzyły miniatury obrazka ilustrującego treść opowiadania „Cztery Motylki”.		Dzieci otwierają otrzymane od nauczyciela koperty, z elementów w nich znalezionych układają motyle - po ułożeniu puzzli kształt motyla przylepiają na kartkę, następnie ozdabiają kształt motyla dostępnymi materiałami (kolorowy papier, skrawki materiałów, cekiny itp.). Po zakończeniu ozdabiania swoich prac dobierają się w grupy 4 osobowe i na kartce papieru większego formatu przyklejają swoje prace - tworząc swoje własne „ilustracje” łąki z opowiadania „Cztery Motylki”.		Dziecko: - ułoży puzzle składające się z kilku elementów; - rozwija swoją ekspresję plastyczną oraz poczucie estetyki; - kształtuje swoje umiejętności grafomotoryczne; - wyraża swoje zainteresowania poprzez czynne uczestnictwo w zajęciach - utrwala umiejętność przeliczania przedmiotów z zakresie liczby 4, - potrafi współpracować z grupą;	Koperty z puzzlami dla każdego dziecka, kartki na które następnie dzieci ponaklejają puzzle, kartki większego formatu, kleje, kolorowy papier, kredki, cekiny, skrawki materiałów, itp.
9.	„Uśmiech przedszkolaka” - podsumowanie zajęć, ocena zajęć przez dzieci		Nauczyciel rozkłada przed dziećmi szablony twarzy z różną mimiką (uśmiech, twarz bez emocji, twarz smutna). Prosi by każde dziecko zgodnie ze swoimi odczuciami wybrało twarz, która pokazuje w jaki sposób odebrało ono zajęcia: czy mu się podobały, czy też nie. Nauczyciel obserwuje, jakie twarze wybierają przedszkolaki.		Dzieci wybierają spośród gotowych szablonów twarzy tą, która odzwierciedla jego odczucia co do minionych zajęć. Wybraną twarz mogą pokazać nauczycielowi, bądź (w przypadku dzieci wstydliwych) położyć ją w wyznaczone przez nauczyciela miejsce.		Dziecko: - potrafi wyrazić swoje emocje; - aktywnie włącza się w przebieg zajęć;	Szablony twarzy z różną mimiką (uśmiech, twarz bez emocji, twarz smutna)

ZAŁĄCZNIKI:

13

PIOSENKA POWITALNA „WSZYSCY SĄ, WITAM WAS !”

Wszyscy są, (ukazywanie wszystkich zgromadzonych rękami)

witam Was! (ukłon w stronę innych)

Zaczynamy już czas,

jestem ja, (wskazanie palcem na siebie)

jesteś Ty. (wskazanie palcem na sąsiada)

Raz, dwa i trzy. (trzykrotne klaśnięcie w dłonie).

OPOWIADANIE

CZTERY MOTYLKI

Wiera Badalska

Na zielonej łące pod lasem fruwały wesoło cztery motylki.

Jeden był biały jak kwiatek rumianku.

Drugi - żółty jak kwiatek dziewanny.

Trzeci błękitny jak kwiatuszek cykorii.

A czwarty?

Czwarty był jeszcze inny. Miał szarobrązowe skrzydełka niby kora topoli rosnącej pod lasem.

Dobrze było motylkom na łące. Fruwały z kwiatka na kwiatek i spijały słodki, wonny sok.

Wtem od strony lasu, łopocząc skrzydłami, nadleciała niby czarna chmura - wrona.

Głodna była. Z daleka dojrzała motylki i wielką miała na nie ochotę. Ale motylki także spostrzegły grożące niebezpieczeństwo.

Przez chwilę kręciły się bezradnie, trzepotały skrzydełkami.

• Gdzie by tu się skryć?

A na łące pełno kwiatów...

Przysiadł więc biały motylek na rumianku - ani go widać.

Wtulił się żółty w kwiatuszek dziewanny - jakby jeszcze jeden płatek przyrósł.

Przycupnął błękitny na kwiatuszku cykorii, co nad rowem rosła - i zniknął.

A ten czwarty, szarobrązowy, długo fruwał nad łąką. Przerażony był bardzo, bo wrona była tuż... tuż! Przysiadł więc prędziutko na pniu topoli, przytulił się do szarobrązowej kory i już go nie ma.

Przyleciała wrona nad łąkę. Rozgląda się. Co się stało? Gdzie podziały się cztery motylki? Przecież fruwały tu przed chwilą.

Pokręciła zdumiona głową, zakrakała ze złości i, jak niepyszna, odleciała do lasu.

Motylki zerwały się po chwili z gościnnych kwiatków i znów beztrosko fruwały nad pachnącą łąką.

Ach, ale wrona? Bardzo była zdziwiona.

A minę miała taką - O!...

ZABAWA RUCHOWA „FRUWAJĄCE MOTYLE”

Fru, fru, hopsa sa x2

Każdy motyl fruwać ma... x2

A tu sowa mądra głowa dziś wylicza... (prowadzący zajęcia podaje dowolną liczbę - dzieci dobierają się w grupy równe ilościowo wypowiedzianej liczbie).

WZORY SZABLONÓW ZWIERZĄT, OWADÓW I ROŚLIN - TWORZENIE ILUSTRACJI OPOWIADANIA

(szablony wykonane w oparciu o poniższe wzory będą większego rozmiaru, zachowane jednak zostaną proporcje pomiędzy poszczególnymi gatunkami roślin, zwierząt i owadów)

ZWIERZĘTA OWADY I ROŚLINY WYSTĘPUJĄCE W OPOWIADANIU:

BIAŁY MOTYL	ŻÓŁTY MOTYL	BŁĘKITNY MOTYL
SZAROBRĄZOWY MOTYL	RUMIANEK	DZIEWANNA
CYKORIA	TOPOLA	WRONA

ZWIERZĘTA OWADY I ROŚLINY NIE WYSTĘPUJĄCE W OPOWIADANIU:

PAJĄK	MYSZ	OSA
ŻABA	BABKA	MNISZEK LEKARSKI
ŚWIETLIK	PERZ	WRÓBEL

WZÓR TABLICY GRAFICZNEJ Z LICZBĄ 4

PRZYKŁADOWY WZÓR ŁĄKI - UTRWALENIE UMIEJĘTNOŚCI KLASYFIKOWANIA PRZEDMOTÓW

(szablon łąki, który otrzyma dziecko będzie formatu A3)

SZABLONY TWARZY - OCENA ZAJĘĆ PRZEZ DZIECI

WZÓR MOTYLA DO WYKORZYSTANIA PRZY TWORZENIU PUZZLI

---