1. „ Klasyfikacja organów administracji publicznej:

1. Wg stopnia organów, dotyczy administracji rządowej:

1. Centralne:

• Znajdują się na najwyższym stopniu w strukturze administracyjnej;

• Ich terytorialny obszar działania zajmuje cały obszar państwa (wyj. Minister. Ziem Odzyskanych);

• Dzielą się na:

• Organy Naczelne- prezydent, Ministrowie, Rada Ministrów, Premier, komisje komitety, które sprawują funkcję z mocy ustawy;

• Organy centralne- Nie są organami naczelnymi, podlegają Prezesowi Rady Ministrów bądź poszczególnym ministrom;

• 1) centralne organy państwowe
  2) centralne konstytucyjne organy państwa

Centralne organy administracji nie wchodzą w skład Rządu, poza wyjątkami określonymi w ustawach. Na przykład z mocy prawa wchodzi w skład Rządu członek Komitetu Obrony Kraju- Minister Obrony Narodowej. Nie są też organami terenowymi, ponieważ ich właściwość miejscowa rozciąga się na obszar całego kraju.

Oto aktualny wykaz centralnych organów:

A. Podległych Radzie Ministrów:
Komitet Obrony Kraju
Prezes Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów

B. Podległych Prezesowi Rady Ministrów:
Prezes Agencji do Spraw Inwestycji Zagranicznych
Prezes Agencji Rynku Rolnego
Prezes Głównego Urzędu Statystycznego
Prezes Głównego Urzędu Miar
Prezes Polskiej Agencji Prasowej
Prezes Wyższego Urzędu Górniczego
Prezes Państwowej Agencji Atomistyki
Prezes Urzędu Kultury Fizycznej i Turystyki
Kierownik Urzędu do Spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych
Komisja Papierów Wartościowych
Szef Urzędu Ochrony Państwa
Prezes Urzędu Zamówień Publicznych
Szef Służby Cywilnej
Prezes Urzędu Regulacji Energetyki
Prezes Urzędu Mieszkalnictwa i rozwoju Miasta

C. Podległych poszczególnym ministrom:
Ministrowie Edukacji Narodowej: Naczelny Dyrektor Archiwów Państwowych, Ministrowie Obrony Narodowej: Szef Obrony Cywilnej Kraju
Ministrowie Pracy I polityki Socjalnej: Prezes Krajowego Urzędu Pracy, Prezes Zakładu Ubezpieczeń Społecznych
Ministrowie Gospodarki: Prezes Urzędu Dozoru Technicznego,
Główny Inspektor Gospodarki Energetycznej
Prezes Generalnego Inspektoratu Celnego
Ministrowi Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej:
Prezes Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego
Szef Centralnego Inspektoratu Gospodarki Nasiennej,
Ministrowi Spraw Wewnętrznych i Administracji:
Komendant Główny Policji
Komendant Główny Państwowej Straży Pożarnej
Komendant Główny Straży Granicznej
Główny geodeta kraju
Główny Inspektor Nadzoru Budowlanego
Ministrowi Zdrowia i Opieki Społecznej:
Główny Inspektor Sanitarny
Ministrowi Ochrony Środowiska Zasobów Naturalnych i Leśnictwa,
Główny Inspektor Ochrony Środowiska
Ministrowi Finansów
Prezes Głównego Urzędu Ceł
Prezes Państwowego Urzędu Nadzoru Ubezpieczeń

1. Terenowe:

• Zarządzają tylko częścią terytorium państwa i znajdują się na niższym szczeblu struktury niż urzędy centralne;

• Dzielą się na organy rządowej administracji ogólnej(wojewodowie i kierownicy rejonowych urzędów rządowej administracji) i organy administracji specjalnej (podporządkowane bezpośrednio ministrom);

1. Decydujące:

• Takie, którym przepisy prawa przyznają prawo władczego rozstrzygania, spraw w drodze decyzji wiążących inne podmioty;

• Pomocnicze:

• Posiadają tylko prawo badania praw i wyrażania opinii;

3. Jednoosobowe:

• Takie jak wojewoda;

4. Kolegialne:

• Takie jak Rada Ministrów(decyzje podejmuje jako całość);

• Zakres działania i właściwości (kompetencje) organu:

1. Zakres działania:

• Obejmuje tylko wyliczenie spraw, jakimi organ się zajmuje;

• Określony zazwyczaj w przepisach ustrojowych powołujących dany organ;

• To sfera spraw, w których organ może wykorzystać swoje kompetencje;

1. Właściwości organu:

• Do podjęcia konkretnych działań władczych potrzebny jest przepis kompetencyjny; .

• Zawarte są z reguły w ustawach zaliczanych do prawa materialnego;

• Wskazują, w jakiej formie prawnej organ może działać w powierzonej mu sprawie;

1. Rodzaje kompetencji:

• Właściwość miejscowa —zwana czasem terytorialną. Określa, jaki organ terenowy ma kompetencje do rozstrzygania danej sprawy, z punktu widzenia terytorialnego zasięgu działania. Organ może działać tylko na obszarze jednostki podziału administracyjnego, dla której został ustanowiony;

• Właściwość rzeczowa-to przyznanie organowi administracji prawa do rozstrzygania tylko określonych kategorii spraw.

• Właściwość funkcjonalna, czyli instancyjna-określa instancję właściwą do rozstrzygania danej sprawy(wydania pozwolenia, rozpatrzenia odwołania)

Jeśli organ administracji przekroczy zakres swojej właściwości, to także działanie jest dotknięte wadą nieważności. Przenoszenie kompetencji miedzy organami administracji jest generalnie zakazane, a wyjątek może stanowić upoważnienie organu, ale posiadające wyraźną podstawę prawną.

3. Zakład administracyjny (publiczny):

ZAKŁAD

• To względnie samodzielna jednostka organizacyjna, wyposażona w trwale wyodrębnione środki rzeczowe i osobowe, której podstawowym celem jest ciągłe i bezpośrednie świadczenie usług socjalno-kulturalnych o szczególnym znaczeniu społecznym;

• Nie jest organem państwa, ani samorządu;

• Jest z zasady jednostką budżetową, tzn. wydatki są pokrywane z budżetu państwa lub lokalnego

• Korzysta z władztwa zakładowego

• Z użytkownikiem łączy go stosunek administracyjno- prawny, wiążący się z podporządkowaniem użytkownika poleceniom kierownika zakładu.

• Władztwo zakładowe daje podstawę do wydawania aktów generalnych(regulaminów) indywidualnych kierowanych do użytkowników zakładu

• Władztwo zakładowe jest niezbędne do realizacji celów zakładu

• Decyzje o przyjęciu czy zwolnieniu z zakładu są decyzjami administracyjnymi, natomiast takie, które są kierowane do użytkownika i nie wywołują skutków prawnych poza zakładem znajdują się poza kodeksem postępowania administracyjnego

• Zakład administracyjny jest to jednostka organizacyjna powołana do świadczenia usług niematerialnych na podstawie nawiązanego z użytkownikiem stosunku administracyjnoprawnego. Zakłady administracyjne w zasadzie nie posiadają osobowości prawnej (z wyjątkiem szkół wyższych). Tworzone są przez organy administracji publicznej. Nie kierują się kryterium ekonomiczno-finansowym korzystanie z ich usług jest przeważnie nieodpłatne lub częściowo odpłatne, a zakłady finansowe są z budżetu państwa lub jednostki samorządu terytorialnego. Korzystanie z usług zakładu administracyjnego może być przymusowe (np. zakład karny, szkoła podstawowa).

4. Fundacje prawa publicznego

• Istota polega na

• Przeznaczeniu majątku na cele użyteczności publicznej, przez utworzenie osobnego podmiotu prawnego

• Majątek przeznaczony na realizację celów, a zwłaszcza cele użyteczności publicznej

• Trwałe źródła dochodu

• Posiada osobowość prawną

• Fundacje mogą tworzyć osoby fizyczne i prawne

• Zakładane są poprzez oświadczenie woli składane w formie notarlialnej

• Uzyskują osobowość prawna poprzez wpis do rejestru sądowego, a o wpisie sąd zawiadamia odpowiedniego ministra, a gdy terenem działalności jest województwo- wojewodę( nadzór- sygnalizują sądowi o niezgodności działania fundacji z przepisami prawa i statutem fundacji). Mogą wystąpić do sądu o uchylenie uchwały zarządu „ będącej sprzeczną z celami fundacji, jej statutem lub prawem)

• Ulega likwidacji, gdy osiągnęła swój cel, do którego realizacji została powołana lub w razie wyczerpania środków finansowych lub majątku.

Fundacje państwowe-to te, które są tworzone przez państwo w drodze ustawy lub upoważnienia ustawowego. Fundacja taka uzyskuje od państwa kapitał i inne środki majątkowe w celu wykonywania zadań publicznych i jest wyposażona we władztwo państwowe (np. CBOS)

Fundacje prywatne tworzone są wolą osób fizycznych i majątków prywatnych. Fundatorem może być osoba fizyczna niezależnie od obywatelstwa i miejsca zamieszkania bądź osoba prawna mająca siedzibę w Polsce lub za granicą

1. Akt administracyjny

Akt administracyjny to- oparte na przepisach prawa władcze, jednostronne oświadczenie woli organu administracji publicznej, określające sytuację prawną konkretnie wskazanego adresata w indywidualnie oznaczonej sprawie.

2. AKTY DEKLARATORYJNE

• Nie tworzą nowych sytuacji prawnych, lecz stwierdzają ich powstanie z mocy samego prawa

• Akty takie wywołują skutki prawne wstecz, czyli od momentu, w jakim dany stan prawny zaistniał

• Z reguły nadaje im się nazwę orzeczeń

• Akt deklaratoryjny stwarza n6 prawną tylko w zakresie prawa procesowego, dopiero od chwili wydania takiego aktu, strona może skutecznie powoływać się na swoje prawo lub obowiązek (np. przyznanie emerytury)

• Zaświadczenia nie są aktami administracyjnymi, lecz czynnościami faktycznymi

• Mają moc prawną dopóki obowiązują przepisy na mocy, których zostały wydane

1. AKTY KONSTYTUTYWNE-

• Tworzą, znoszą lub zmieniają stosunki prawne

• Wywołują skutki prawne dopiero od chwili ich wydania

• Wszystkie akty w ramach uznania administracyjnego są aktami konstytutywnymi, z reguły noszą nazwę: stwierdzenia, nakazu, zakazu, zarządzenia;

• Wzruszenie aktu konstytutywnego powoduje zmianę stanu prawnego, którego dotyczy

1. PRAWIDŁOWOŚĆ AKTU

• Akt musi być zgodny z przepisami prawa(w szczególności materialnego)

• Podstawa prawna do wydania aktu;

• Zachowanie trybu i określonej formy

• Musi być wydany przez właściwy organ, w przepisanymi postępowaniu i określonej formie

Podstawowe wymagania, co do formy aktu zawiera kodeks postępowania administracyjnego, a w przypadku szczególnych form jest to regulowane ustawowo.

1. WADLIWOŚĆ AKTU

• Gdy akt nie spełnia warunków określonych przepisami

• Wadliwość nieistotna- nie pociąga za sobą nieważności ani potrzeby uchylenia aktu(np. niepowołanie stanowiska służbowego przy podpisie osoby wydającej decyzję). Sposobem naprawy jest sprostowanie lub uzupełnienie;

• Wadliwość istotna- może stanowić podstawę do uchylenia lub stwierdzenia nieważności, co skutkuje utratą mocy obowiązującej aktu.

Zasady powiązań podmiotów administracji publicznej

KONCENTRACJA-

• Zjawisko skupienia kompetencji w rękach nielicznej grupy organów

DEKONCENTRACJA-

• Przeniesienie kompetencji na większą liczbę organów

• Wyróżnia się dwa rodzaje dekoncentracji:

• Rzeczową, czyli rozkładanie kompetencji jednego organu na kilka organów te samego szczebla

• Terenową, czyli przenoszenie kompetencji organu wyższego stopnia na podległe mu organy terenowe(proces ten może się przerodzić w proces decentralizacji, jeśli organy niższego stopnia otrzymają zakres niezależności od organów wyższego stopnia)

DECENTRALIZACJA-

• Sposób organizacji aparatu administracyjnego, w którym organy niższego stopnia, nie są hierarchicznie podporządkowane organom wyższe stopnia

• W administracji zdecentralizowanej organ wyższego stopnia nie ma prawa kierowania pracą organu niższego stopnia, lecz może tylko nadzorować jego pracę

• Organ niższy posiada własne kompetencje

• Faktyczna, czyli finansowa samodzielność organu niższego stopnia

• Wyróżnia się dwa rodzaje decentralizacji:

• Rzeczową, — czyli powierzenie samodzielnym organom, zarządzania określonym rodzajem spraw, np. samorząd zawodowy

• Terenową — polegającą na wyposażeniu organów administracji zarządzającymi poszczególnymi jednostkami stopniem samodzielności, np. samorząd terytorialny

CENTRALIZACJA-

• Taki sposób zorganizowania aparatu administracyjnego państwa, w którym organy niższego stopnia są hierarchicznie podporządkowane organom wyższego stopnia.

• Nie musi oznaczać skupienia kompetencji w rękach organów centralnych. Lecz chodzi tu o podporządkowanie

• Wyraża się w uprawnieniu organów nadrzędnych do decydowania o sytuacji prawnej pracowników organu niższego stopnia w zakresie stosunku pracy.

• Organ wyższego stopnia może wpływać na pracę organu niższego stopnia za pomocą wytycznych, poleceń i instrukcji

• W ramach administracji scentralizowanej mogą zachodzić zjawiska koncentracji i dekoncentracji

AUTONOMIA

• Polega na przyznawaniu organom zarządzającym określoną częścią terytorium państwa kompetencji do stanowienia przepisów prawa rangi ustawowej w szerokim zakresie spraw, bez ingerencji władz centralnych państwa

samozarządzanie częścią lub całością terytorium kraju, w zakresie wyznaczonym przez konstytucję. Inaczej: zasada ograniczenia zakresu ingerencji władz państwa w sferę praw zastrzeżonych do kompetencji organów wyłanianych przez mniejszości polityczne. Dzięki autonomii politycznej władze nie mają pełnej kontroli oraz nie mogą ingerować, wtrącając się do praw zastrzeżonych przez ludzi wyłonionych przez mniejszość polityczną.

Autonomiczne parlamenty i rządy prowadzą działalność pod nadzorem organów centralnych. Statut autonomii jest ustanawiany i uchwalany przez organ ogólnopaństwowy, najczęściej przez parlament.

• Autonomia regionalna - jednostka terytorialna państwa, której władze centralne przyznają pewien stopień samodzielności w niektórych dziedzinach. W jej ramach wspólnota terytorialna i jej organy korzystają z pewnych uprawnień w zakresie podejmowania decyzji odnoszących się do zaspokajania potrzeb zbiorowych (gospodarczych i kulturalnych) społeczności lokalnej. Autonomia przyznawana jest nawet poprzez nadanie lokalnym organom kompetencji stanowienia prawa dla danej jednostki terytorialnej.
  Często wprowadzenie regionalnej autonomii ma kluczowe znaczenie dla rozładowania napięć społecznych i tendencji separatystycznych.

Decentralizacja dotyczy natomiast wykonywania prawa, a nie stanowienia

Administrację publiczną wykonują

• Organy administracji rządowej:

• Wojewoda,

• Organy administracji niezespolonej

• Organy samorządu województwa

Administracja niezespolona - jest częścią administracji rządowej w terenie. W przeciwieństwie do administracji zespolonej nie jest podległa wojewodzie tylko bezpośrednio centralnym organom administracji, tak jak to jest w przypadku urzędu skarbowego, czy urzędu celnego. Organami administracji niezespolonej są terenowe organy administracji rządowej podporządkowane właściwemu ministrowi, a także kierownicy państwowych osób prawnych i kierownicy innych państwowych jednostek organizacyjnych wykonujących zadania z zakresu administracji rządowej na obszarze województwa. Ustanowienie tych organów może następować wyłącznie w drodze ustawy, jeżeli jest to uzasadnione ogólnopaństwowym charakterem wykonywanych zadań lub terytorialnym zasięgiem działania przekraczającym obszar jednego województwa.

• Dowodzący okręgów wojskowych

• Szefowie wojewódzkich sztabów wojskowych

• Dyrektorzy okręgowych urzędów miar, górniczych

• Dyrektorzy urzędów celnych

Administracja rządowa na obszarze województwa

• Przedstawiciel RM w województwie

• Zwierzchnik zespolonej administracji rządowej

• Organ nadzoru nad jednostkami samorządu terytorialnego

• Reprezentuje skarb państwa w zakresie i na zasadach ustalonych w odrębnych ustawach

• Powołuje go i odwołuje Prezes RM na wniosek ministra właściwe do sprawowania administracji publicznej

Kompetencje Prezydenta RP

Jest najwyższym przedstawicielem Państwa Polskiego, w stosunkach wewnętrznych I międzynarodowych. Czuwa nad przestrzeganiem konstytucji, stoi na straży suwerenności i bezpieczeństwa państwa.

• KIEROWNICTWO W DZIEDZINIE STOSUNKÓW ZAGRANICZNYCH

• Mianuje i odwołuje pełnomocnych przedstawicieli RP państwach oraz przyjmuje listy uwierzytelniające i odwołuje akredytowanych przy nim przedstawicieli dyplomatycznych innych państw

• Ratyfikuje i wypowiada umowy międzynarodowe, o czym zawiadamia Sejm i Senat(zgoda na umowy dotyczące granic państwa, sojuszów obronnych oraz umów pociągających za sobą zobowiązania finansowe, wymagających dokonania zmian w ustawodawstwie)

• Bezpośrednie wizyty państwowe

• KIEROWNICTWO W DZIEDZINIE OCHRONY BEZPIECZENSTWA ZEWNĘTRZNEGO I WEWNĘTRZNEGO PAŃSTWA

• Najwyższy zwierzchnik Sił Zbrojnych RP, w czasie pokoju to zwierzchnictwo prawuje za pośrednictwem Ministra

• Mianuje i odwołuje Szefa Sztabu Generalnego oraz dowódców

• Na czas wojny na wniosek premiera mianuje Dowódcę Sił Zbrojnych

• Nadaje stopnie wojskowe

• Zarządza powszechną lub częściową mobilizację i użycie SZ do obrony państwa

• „władza rezerwowa”, gdy Sejm nie może się zebrać ma prawo stanowienia o stanie wojny

• Wprowadza stany zwyczajne w państwie:

• Na wniosek RM może wprowadzić wojenny na części lub całym terytorium państwa

• Może wprowadzić nie na dłużej niż 90 dni stan wyjątkowy, gdyby nastąpiło zagrożenie konstytucyjnego ustroju państwa, bezpieczeństwa obywateli lub porządku publicznego

• W czasie tych Stanów dysponuje ustawodawstwem wyjątkowym czyli prawem do wydawania rozporządzeń z mocą ustawy

• Organem doradczym Prezydenta w sferze bezpieczeństwa wewnętrznego i zewnętrznego jest Rada Bezpieczeństwa Narodowego

• KOMPETENCJE W SFERZE PRAWODAWSTWA

• Wydaje akty ustawodawcze: rozporządzenia z mocą ustawy, rozporządzenia, zarządzenia i postanowienia

• Wydawane przez Prezydenta akty wymagają kontrasygnaty Premiera

• Prerogatywy to akty urzędowe Prezydenta(także kontrasygnata) min. zarządzanie wyborów do parlamentu, skracanie kadencji Sejmu, inicjatywa ustawodawcza

• KOMPETENCJE ZWIĄZANE Z RADĄ MINISTRÓW

• RZAD POSIADA DUŻĄ NIEZALEŻNOSC OD Prezydenta, i może on wpływać na niego tylko w dwóch płaszczyznach:

• W zakresie powoływania Rządu- desygnuje Prezesa RM, a na jego wniosek powołuje rząd (nie może z własnej inicjatywy wnioskować o wotum nieufności dla rządu z własnej inicjatywy go zdymisjonować)

• Oddziaływanie na tok jego pracy-może w sprawach szczególnej wagi zwołać Radę Gabinetową, którą tworzy RM pod jego przewodnictwem, lecz RG nie może wykonywać zadań z zakresu kompetencji RM

• 5. KOMPETENCJE W SFERZE OBSADZANIA NAJWAŻNIEJSZYCH STANOWISK W PAŃSTWIE

• Desygnuje Premiera

• Powołuje sędziów na wniosek Krajowej Rady Sądownictwa

• Powołuje Pierwszego Prezesa Sądu Najwyższego

• Powołuje Prezesa NSA, z pośród kandydatów przedstawionych przez ZO NSA

• Powołuje Prezesa i Viceprezesa TK, z pośród kandydatów ZO TK

• Powołuje jedną osobę do składu KRS

• Powołuje Szefa Kancelarii Prezydenta

• Uczestniczy w powoływaniu członków KRRiT

• Wnioskuje do Sejmu o powołanie Prezesa NBP

• Z Sejmem i Senatem powołuje członków Rady Polityki Pieniężnej

• 6. INNE KOMPETENCJE O CHARAKTERZE ADMINISTRJ\CYJNYM W SPRAWACH INDYWIDUALNYCH

• Nadaje obywatelstwo polskie i wyraża zgodę na jego zrzeczenie się

• Posiada kompetencje dotyczące służby konsularnej

• Powołuje ministrów stanu

• Nadaje ordery i odznaczenia.

• Nadaje tytuły naukowe

• Dysponuje prawem łaski

PROBLEMY ORGANIZACJI ADM!N1STRACJ CENTRALNEJ

• SKŁAD RADY MINISTRÓW:

• Prezes Rady Ministrów

• Wiceprezesi

• Ministrowie

• Przewodniczący określonych komitetów(np. Komitet Badań Naukowych, Komitet Integracji Europejskiej)

• FUNKCJE

To organ władzy wykonawczej, powołany do prowadzenia polityki państwa i kierowania administracją rządową

• Funkcja wykonawcza, polegająca na zapewnieniu wykonywania ustaw stanowionych przez Parlament

• Funkcja administrowania, połączona z funkcją kierowania

• Wykonywanie ustaw

• Stanowienie prawa-wydawanie rozporządzeń,(uchwały RM mają charakter wyłącznie wewnętrzny i obejmują tylko jednostki organizacyjne podległe RM)

• Funkcja kierowniczo-koordynacyjna- sporządzanie projektu uchwały budżetowej i kierowanie wykonaniem budżetu, zapewnianie zewnętrznego i wewnętrznego bezpieczeństwa państwa(odpowiedni ministrowie), oraz nadzór nad samorządem terytorialnym

• PREZES RADY MINISTRÓW

• Desygnowany przez Prezydenta, podejmuje - działania prowadzące do sformułowania RM

• Występuje przez Sejmem z expose prezentując program działania RM

• Decyduje o zmianach personalnych w rządzie Koordynuje, kontroluje i kieruje pracą RM (zwoływanie posiedzeń, przewodniczenie obradom)

• Wydaje rozporządzenia

• Jest reprezentantem rządu na zewnątrz

• Jest służbowym zwierzchnikiem wszystkich pracowników administracji rządowej

• Jest zwierzchnikiem korpusu służby cywilnej

• Powołuje sekretarzy i podsekretarzy stanu

• Powołuje wojewodów

• ORGANIZACJA APARATU POMOCNICZEGO SZEFA RZĄDU I RADY MINISTRÓW

• RM w drodze rozporządzenia może tworzyć swoje organy pomocnicze i opiniodawcze. Mogą to być stałe komitety, komisje wspólne, rady i zespoły opinio-doradcze(Komitet Ekonomiczny RM, Komitet Społeczny RM, Komitet Obronny RM, Komitet do spraw Polityki Regionalnej)

• Komitety stałe

• Rady i zespoły

• Ministerstwo jako aparat pomocniczy ministra

• Sekretarze i podsekretarze stanu

• Wojewoda jako terenowy organ wykonawczy

• Rada Legislacyjna

• Kancelaria Prezesa RM-obsługuje pracę Premiera, wydaje Dz.U.

• Pełnomocnicy rządu(do określonych spraw)

• Gabinet Polityczny Ministra jako organ doradczy

• MINISTERSTWA I INNE AGENDY ADMINISTRP CENTRalnej

• Ministerstwem kieruje minister, dzieli się ono na:

• Departamenty,

• Sekretariaty,

• Wydziały

• Urzędy centralne, którymi obok ministrów kierują także kierownicy. Występują dwie kategorie urzędów centralnych:

• Urzędy resortowe- znajdujące się w ramach resortów rządowych, kierowane przez ministrów np.GUS

• Urzędy pozaresortowe- podlegające bezpośrednio premierowi

• Kierowników powołuje Premier, ale nie wchodzą oni w skład rządów

• Oprócz ministerstw istnieją jeszcze komitetu, centra(Rządowe Centrum Studiów Strategicznych) i rady(Krajowa Rada Radiofonii i Telewizji)

• ZASADY ORGANIZACJI MINISTERSTW

• To podstawowe jednostki administracji centralnej

• Ich organizacja jest dwuszczeblowa

• Podstawową komórką są departamenty, a w zakresie realizacji obsługi ministerstwa

• Sekretariaty są odrębnymi komórkami tworzonymi do obsługi ministra oraz komitetów, rad i zespołów

• Departamenty dzielą się na wydziały

• ZASADA POMOCNICZOŚCI

Sprawy wykraczające poza zakres kompetencji samorządu-energetyka, obronność, autostrady są realizowane przez wojewodów. Wojewoda odpowiada za dostosowywanie do miejscowych warunków szczegółowych celów polityki rządu, zwłaszcza dotyczących polityki regionalnej. Zapewnia funkcjonowanie wszystkich jednostek organizacyjnych administracji rządowej i samorządowej w zakresie zapobiegania zagrożenia życiu, zagrożeń środowiska, utrzymania porządku publicznego itp.

Sąd administracyjny to jeden z organów państwowych sprawujących wymiar sprawiedliwości w Polsce. Sądy administracyjne wykonują ten obowiązek poprzez kontrolę działalności administracji publicznej oraz rozstrzyganie sporów kompetencyjnych i sporów o właściwość między organami jednostek samorządu terytorialnego, samorządowymi kolegiami odwoławczymi i między tymi organami a organami administracji rządowej.

Naczelny Sąd Administracyjny - organ państwowy sprawujący kontrolę nad funkcjonowaniem działalności administracji publicznej. Kontrola ta obejmuje również orzekanie o zgodności z ustawami uchwał organów samorządu terytorialnego i aktów normatywnych terenowych organów administracji rządowej.

Struktura organizacyjna i administracyjna gminy

Na mocy ustawy gminy uzyskują osobowość prawną. Oznacza to, iż staja się nie tylko podmiotami prawa publicznego, ale i prawa prywatnego. Mogą posiadać własny majątek, samodzielnie nim rozporządzać, zarządzać, zaciągać zobowiązania itp. Gmina może pozwać, zostać pozwana, może być uczestnikiem prawa sądowego. W sferze prawa publicznego, gmina ma prawo do wniesienia skargi lub wniosku do sądu administracyjnego. Występują dwa typy gmin: wiejska i miejska(rozróżnienie posiada charakter formalny)

• Organy gminy:

• RADA GMINY:

• Jest organem stanowiącym i kontrolnym, który może rozstrzygać o wszystkich sprawach pozostających w zakresie działania gminy, a niezastrzeżonych dla referendum(w mieście-rada miejska)

• Kadencja trwa 4 lata od dnia wyboru.

• Wielkość rady ustalana w zależności od liczby mieszkańców gminy:

• Do 20 tys.- 15 radnych, do 200tys.- 25 radnych; — na każde dalsze 100 tys. po3 radnych- jednak w sumie nie więcej niż 45 radnych;

• Obowiązki radnego:

• Utrzymywanie stałej więzi z mieszkańcami oraz ich organizacjami,

• Branie udziału w pracach rady gminy i jej komisji oraz innych instytucjach samorządowych, do których został wybrany lub desygnowany.

• Radni mogą tworzyć kluby radnych

• Radnemu przysługują roszczenia o zwrot kosztów podróży oraz diety ustalane przez radę gminy.

• Radnemu przysługuje ochrona prawna

• Mandat radnego nie może łączyć się z mandatem posła lub senatora, wykonywaniem funkcji wojewody lub wicewojewody, członkostwem w organie innej jednostki samorządu terytorialnego

• Przyczyny wygaśnięcia mandatu radnego:

• Śmierć,

• Zrzeczenie się mandatu,

• Utrata prawa wybieralności lub jego brak w dniu wyborów,

• Prawomocny wyrok sądu orzeczony za przestępstwo umyślne,

• W przypadku zmian w podziale terytorialnym państwa.

• RG wybiera ze swego grona przewodniczącego w głosowaniu tajnym, bezwzględną większością. Funkcji tej nie można łączyć ze stanowiskiem wójta, burmistrza lub prezydenta. Jego zadaniem jest wyłącznie organizowanie pracy rady oraz prowadzenie obrad RG. Szczegółową organizację wewnętrzną ora tryb pracy organów RG określa sama rada w statucie gminy.

• Podstawową formą pracy rady gminy są sesje: zwyczajne- zwoływane przez przewodniczącego rady w miarę potrzeby, nie rzadziej niż raz na kwartał(1- 7 dni od wyników wyborów) i nadzwyczajne

• Uchwały zapadają zwykłą większością głosów w obecności, co najmniej połowy składu

• Rada może powołać komisje stałe lub doraźne- w celu rozwiązania określonych zadań. Szczególną pozycje posiada komisja rewizyjna w skład, której wchodzą wyłącznie radni, w tym przedstawiciele wszystkich klubów z wyjątkiem przewodniczącego oraz wiceprzewodniczącego

• W 2002r. zniesiono zarząd gminy

• WÓJT, BURMISTRZ, PREZYDENT:

• Reprezentuje gminę na zewnątrz jednoosobowo(przejął kompetencje zarządu) i jest kierownikiem urzędu gminy.

• SEKRETARZ I SKARBNIK GMINY

• Powołuje i odwołuje ich rada gminy na wniosek wójta lub burmistrza. Sekretarz pełni funkcję kierownika urzędu gminy a skarbnik pełni funkcje głównego księgowego budżetu (zobowiązania prawne wymagają jego kontrasygnaty)

• Gm może tworzyć jednostki pomocnicze: sołectwa, dzielnice, osiedla. Ich organizację określa statut gminy

• Klasyfikacja zadań gminy:

Organem uprawnionym do podejmowania i realizowania wszystkich spraw zastrzeżonych dla gminy jest rada.

• KOMPETENCJE USTROJOWE I ORGANIZACYJNE

• Uchwalenie statutu gminy,

• Wybór i odwoływanie zarządu, ustalanie wynagrodzeń przewodniczącego zarządu, stanowienie i kierunkach jego działania oraz przyjmowanie sprawozdań z jego działalności;

• Powoływanie oraz odwoływanie sekretarza i skarbnika gminy

• Podejmowanie uchwał w sprawach współdziałania z innymi gminami oraz wydzielania na ten cel odpowiedniego majątku

• Prawo powoływania stałych doraźnych komisji oraz ustalenie przedmiotu ich działania, składu osobowego

• Uchwalanie miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego

• Uchwalenie regulaminu organizacyjnego funkcjonowania urzędu gminy

• Ustalenie zakresu działania jednostek pomocniczych

• Wyrażenie zgody na wniosek zainteresowanych środowisk młodzieżowej rady gminy, mającej charakter konsultacyjny

• Określenie zasad dostępu do dokumentów gminy i korzystania z nich

• KOMPETENCJE GOSPODARCZO-MAJĄTKOWE

• Uchwalanie programów gospodarczych

• Podejmowanie uchwał w sprawach majątkowych gminy(nabycia, zbycia i obciążenia nieruchomości gruntowych oraz ich wydzierżawienia, zaciągania długoterminowych pożyczek, tworzenie i przystępowanie do spółek itp. )

• KOMPETENCJE FINANSOWE

• Uchwalanie budżetu gminy oraz przyjmowanie sprawozdań z działalności finansowej gminy

• Określenie procedury uchwalania budżetu

• Podejmowanie uchwał w sprawach podatków i opłat w granicach określonych przez ustawy

• Podejmowaniu uchwał w sprawach zasad udzielania stypendiów dla uczniów

• KOMPETENCJE ADMINISTRACYJNE

• Rada może podejmować uchwały w sprawie przyjęcia zadań z zakresu administracji rządowej bądź zadań z zakresu właściwości powiatu czy województwa. Uchwała taka jest oświadczeniem woli złożonym w imieniu gminy w ramach porozumienia zawartego z organami administracji rządowej lub organami powiatu czy województwa.

• Uchwały w sprawach współpracy ze społecznościami lokalnymi regionalnymi innych państw oraz przystępowaniem do międzynarodowych zrzeszeń społeczności lokalnych i regionalnych.

• KOMPETENCJE LOKALNO-PORZĄDKOWE

• Podejmowanie uchwał w sprawach min. herbu gminy, nazw ulic itp.

• NADAWANIE HONOROWEGO OBYWATELSTWA GMINY

• STANOWIENIE PRZEPISÓW GMINNYCH

• Wydawane na podstawie upoważnień statutowych

• Przepisy porządkowe- nie uregulowane w odrębnych ustawach, jeśli są niezbędne dla utrzymania porządku, ochrony zdrowia mieszkańców

• KOMPETENCJE KONTROLNE I NADZORCZE

• KOMPETENCJE PROCESOWE

• czynne — możliwość wniesienia skargi do właściwego sądu na wszelkie naruszenia sfery samodzielności wykonywania praw publicznych(w szczególności na: orzeczenie o nieważności uchwały RG z powodu jej niezgodności z prawem, stwierdzenie nieważności uchwały budżetowej)

• Bierne- możliwość zaskarżenia do sądu administracyjnego uchwały podjętej przez organ gminy w sprawie z zakresu administracji publicznej przez każdego, czyj interes prawny lub uprawnienia zostały tą uchwałą naruszone

W zakresie spraw majątkowych gmina może być stroną procesów sądowych tak jak każda osoba prawna.

• Ustrój i administracja powiatu

Powiat obejmuje cały obszar graniczących ze sobą gmin, albo obszar miasta na prawach powiatu; wynikają stąd dwa typy powiatów: ziemskie, grodzkie.

• Organy powiatu

• RADA POWIATU

Rada powiatu jest organem stanowiącym i kontrolnym powiatu

• ZADANIA:

• Stanowienie aktów prawa miejscowego, w tym statutu powiatu

• Wybór i odwoływanie zarządu, oraz ustalanie wynagrodzenia jego przewodniczącego

• Powoływanie i odwoływanie na wniosek starosty, sekretarza i skarbnika powiatu

• Stanowienie o kierunkach działania zarządu oraz rozpatrywanie sprawozdań z działalności zarządu(w tym finansowej)

• Uchwalanie budżetu powiatu

• Rozpatrywanie sprawozdania z wykonania budżetu(podejmowanie absolutorium dla zarządu z tego tytułu)

• Uchwalanie wysokości podatków i opłat w granicach określonych ustawami

• Podejmowanie uchwał w sprawach majątkowych, dotyczących:

• Zasad nabycia, zbycia i obciążenia nieruchomości

• Emitowania obligacji oraz określenia zasad ich zbywania, nabywania i wykupu

• Zaciągania długoterminowych pożyczek kredytów

• Ustalania maks. Wysokości pożyczek i kredytów krótkoterminowych zobowiązań w zakresie podejmowania inwestycji remontowych przekraczających granicę sumy ustalonej corocznie przez radę

• Tworzenia i przystępowania do związków, stowarzyszeń i fundacji, spółdzielni

• Tworzenia i przystępowania do spółek

• Współdziałania z innymi powiatami i gminami(w przyp. konieczności wydzielenia majątku )

• Tworzenia, przekształcania i likwidacji jednostek organizacyjnych oraz wyposażania ich w majątek

• Podejmowania uchwał w sprawie przyjęcia zadań z zakresu administracji rządowej

• Określenie sumy, do której zarząd może zaciągać zobowiązania

• Podejmowanie uchwał w sprawach współpracy ze społecznościami lokalnymi innych państw

• Uchwalanie powiatowego programu zapobiegania przestępczości oraz ochrony bezpieczeństwa obywateli i porządku publicznego

• Uchwalanie powiatowego programu przeciwdziałania bezrobociu oraz aktywizacji lokalnego rynku pracy

• Podejmowanie uchwał w sprawie herbu i flagi powiatu

• Podejmowanie uchwał w sprawie udzielania stypendiów

• Podejmowanie uchwał zastrzeżonych ustawami do kompetencji rady powiatu

• Jako organ kontrolny może kontrolować działalność zarządu oraz, powiatowych jednostek organizacyjnych

• Kadencja rady trwa 4 lata, licząc od dnia wyborów

• Skład to 15 radnych- w powiatach do 40tys. mieszkańców, oraz po 2 na każde rozpoczęte 20tys; ale nie więcej niż 29 radnych

• Uchwały podejmowane są zwykłą większością głosów

• Radny nie jest organem powiatu, ale częścią organu kolegialnego, oraz nie jest związany instrukcjami wyborców

• Radni mogą tworzyć kluby

• Rada wybiera z pośród swego grona przewodniczącego i 1 lub 2 wiceprzewodniczących bezwzględną większością głosów

• Zadaniem przewodniczącego jest organizowanie pracy rady, zwoływanie sesji oraz przewodniczenie obradom

• Rada pracuje w sesjach zwyczajnych-zwoływanych przez przewodniczącego co najmniej raz na kwartał, oraz nadzwyczajnych- zwoływanych na wniosek co najmniej 1/4 ustawowego składu rady, w ciągu 7 dni od złożenia wniosku

• Organami wewnętrznymi rady są komisje

• Komisja rewizyjna to komisja obligatoryjna, w skład niej wchodzą radni, przedstawiciele wszystkich klubów z wyjątkiem członków zarządu oraz przewodniczących Komisja w imieniu rady kontroluje działalność zarządu oraz powiatowych jednostek organizacyjnych, opiniuje wykonanie budżetu

• Rada ze swego grona może powołać komisje stałe lub doraźne

• Działalność powiatu jest finansowana z budżetu państwa

• ZARZĄD POWIATU

• Jest kolegialnym organem wykonawczym powiatu

• W skład wchodzą starosta jako przewodniczący, i pozostali członkowie

• Członkostwa w zarządzie nie można łączyć z członkostwem w organie innej jednostki samorządu, mandatem posła lub senatora lub pracą w administracji rządowej

• Rada powiatu wybiera starostę oraz na jego wniosek stałych członków zarządu(3-5). Nie udzielenie przez radę absolutorium oznacza złożenie wniosku o odwołanie zarządu. Rada może odwołać zarząd większością 3/5 głosów ustawowego składu rady na wniosek Cdwo1anie starosty lub złożenie przez niego rezygnacji oznacza odwołanie całego zarządu. Zadania zarządu: przygotowywanie projektów i wykonywanie uchwał rady, gospodarowanie mieniem powiatu, wykonywanie budżetu powiatu, zatrudnianie i zwalnianie kierowników jednostek organizacyjnych powiatu.

• STAROSTA:

Kieruje bieżącymi sprawami powiatu oraz reprezentuje go na zewnątrz

• ZADANIA(uprawnienia kierow, sprawami bieżącymi nie zostały określone)

• Przygotowanie projektu porządku obrad zarządu

• Określenie czasu i miejsca posiedzenia zarządu

• Przygotowanie materiałów do posiedzenia

Krajowy Rejestr Sądowy (KRS) - rodzaj rejestru publicznego prowadzony przez wybrane sądy rejonowe i Ministerstwo Sprawiedliwości.

KRS składa się z trzech osobnych rejestrów:

• przedsiębiorców (tu wpisuje się w szczególności spółki jawne, spółki partnerskie, spółki komandytowe, spółki komandytowo-akcyjne, spółki z ograniczoną odpowiedzialnością, spółki akcyjne, spółdzielnie, przedsiębiorstwa państwowe, jednostki badawczo-rozwojowe, przedsiębiorców tzw. zagranicznych, towarzystwa ubezpieczeń wzajemnych, inne osoby jeżeli wykonują działalność gospodarczą i nie podlegają obowiązkowi wpisu do rejestru stowarzyszeń i fundacji, oddziały przedsiębiorstw zagranicznych działających na terytorium Polski) ; wpisy do rejestru przedsiębiorców podlegają obowiązkowi ogłoszenia w Monitorze Sądowym i Gospodarczym;

• stowarzyszeń, innych organizacji społecznych i zawodowych, fundacji oraz publicznych zakładów opieki zdrowotnej;

• dłużników niewypłacalnych.

KRS działa od 1 stycznia 2001 roku w opraciu o ustawę z dnia 20 sierpnia 1997 roku o Krajowym Rejestrze Sądowym (Dz.U. z 2001 Nr 17, poz. 209 z późniejszymi zmianami). Zastąpił istniejący poprzednio rejestr handlowy.

KRS pełni dwie zasadnicze funkcje: informacyjną i legalizacyjną. Funkcja informacyjna polega na tym, że KRS stanowi ogólnopolską bazę danych o podmiotach uczestniczących w obrocie gospodarczym. Funkcja legalizacyjna polega na tym, że dopiero wpis do rejestru pozwala na dokonywanie dalszych czynności prawnych (często jest to jednoznaczne z uzyskaniem osobowości prawnej).

KRS jest jawny pod względem formalnym - każdy zainteresowany ma prawo zapoznać się z danymi wpisanymi do rejestru, otrzymać odpis, wyciąg lub zaświadczenie dotyczące danych zawartych w rejestrze.

---