:.: Gramatyka - rodzajniki

WSTĘP

Rodzajniki są określnikami rzeczownika, jak sama nazwa wskazuje określają rodzaj rzeczownika (w języku francuskim są dwa rodzaje: żeński i męski) a także jego liczbę (pojedyncza lub mnoga). Mówią też jeszcze o czymś bardzo ważnym, co często nam, Polakom, uczącym się francuskiego sprawia sporo kłopotu, ponieważ rodzajniki to taka część mowy, która nie ma swojego odpowiednika w naszym języku. Ale nie martw się, zaraz okaże się, że to wcale nie jest takie trudne... Jeśli znasz już choć trochę język angielski, niemiecki albo włoski to pewnie już wiesz, o czym mówię: tak, to te króciutkie wyrazy, które stoją przed rzeczownikiem, takie, które dzielą się na określone i nieokreślone...

W języku francuskim jest podobnie: trochę trudniej niż w angielskim, ale dużo łatwiej niż w niemieckim. Zacznijmy od podziału:

Wyróżniamy dwa typy rodzajników: określone i nieokreślone, a ponieważ mamy dwie liczby i dwa rodzaje to robi nam się następujący, prosty i logiczny zestaw rodzajników do zapamiętania:

	Liczba pojedyncza		Liczba mnoga (nie ma rozróżnienia na rodzaje)
	rodzaj męski	rodzaj żeński
rodzajnik nieokreślony	un	une	des
rodzajnik określony	le (l')	la (l')	les

 Kiedy które wstawiać? Myślę, że jako osoba doskonale zorientowana w podziale świata na "chłopców i dziewczynki" nie będziesz mieć kłopotów z umieszczaniem przed rzeczownikami rodzaju żeńskiego rodzajników żeńskich a przed rzeczownikami męskimi - męskich (pamiętaj, że niektóre rzeczowniki występujące w języku polskim w rodzaju męskim, mogą być rodzaju żeńskiego po francusku albo odwrotnie! Niestety, trzeba się uczyć rzeczowników razem z rodzajnikami). Podobnie jest z liczbą rodzajnika - na szczęście najczęściej jest ona logiczna.

Najbardziej podstawowa reguła to ta (znana Ci zapewne z lekcji angielskiego czy niemieckiego)
- rodzajnika nieokreślonego używamy, jeśli mówimy o czymś nieokreślonym, bliżej nieznanym, kiedy mówimy o czymś pierwszy raz; można go przetłumaczyć na polski za pomocą słówek: jakiś, jakaś, jakieś
- rodzajnika określonego używamy, jeśli mówimy o czymś znanym sobie i słuchaczowi, jeśli już wcześniej wspomnieliśmy o tej rzeczy lub kiedy po prostu wiadomo, o czym mówimy; można go przetłumaczyć za pomocą: ten, ta, te.

RODZAJNIKI OKREŚLONE I NIEOKRESLONE

Przykłady i różnice zastosowania rodzajników określonych i nieokreślonych. Ta ogólna zasada stosuje się w następujący sposób:
Słyszysz za oknem jakieś szczekanie - powiesz:

C'est un chien.

To (jakiś) jest pies.

no bo przecież nie masz pojęcia co to za pies.... Ale jeśli jest to pies Twojego sąsiada, to już jest zmiana:

C'est le chien de mon voisin.

To pies mojego sąsiada. (bo to konkretny pies)

Podobnie, jeśli jesteś przekonany, że za oknem szczeka Ci znów ten sam pies, który szczeka co wieczór albo ten, o którym opowiadałeś wczoraj koledze, powiesz:

C'est le chien (dont je t'ai parlé hier)

To (ten) pies. (o którym opowiadałem ci wczoraj)

Podobnie jest z dłuższymi opowieściami:

C'est une maison. La maison est grande.

To jest (jakiś) dom. (Ten) Dom jest duży.

za drugim razem możesz użyć rodzajnika określonego, bo już "przedstawiłeś" słuchaczowi ten dom.

I dalej:

Dans la maison il y a une cuisine, des chambres et une salle de bain.

W domu (znamy już ten dom) jest kuchnia (jakaś, jedna), pokoje (jakieś, nie wiadomo jeszcze ile) i łazienka (jakaś, jedna).

I tak przy okazji: wyrażenia:

Il y a -	Jest, znajduje się, są... , znajdują się (odpowiednik angielskiego There is/ are, niemieckiego: Es gibt...)
c'est	jest
ce sont	są
voilà, voici	oto

najczęściej wprowadzają rodzajnik nieokreślony, co wydaje się logiczne, bo przecież i po polsku będą to słówka, które najczęściej zaczynają opowieść o rzeczach nieznanych, jak np.:

Dans la chambre il y a une table.	W pokoju (tym, wiadomym, wcześniej opisywanym lub jedynym w domu) znajduje się (jeden, jakiś) stół.
C'est un chien.	To jest (jakiś) pies.
Voici une maison.	Oto dom. (takie zdanie, jak z elementarza ;-)

Może być też tak, że to kontekst określa rzeczownik - tak jak napisałam wcześniej "wiemy, o czym mowa": jeśli ktoś do Ciebie powie:

Ferme une fenêtre!

Zamknij (jakieś) okno!

to możesz zamknąć dowolne z otwartych okien, ale tylko jedno (tzw. numeryczna wartość rodzajnika nieokreślonego, o tym za chwilę)- bo nie określił, które okno masz zamknąć. Jeśli natomiast usłyszysz:

Ferme la fenêtre!

Zamknij (to) okno!

to albo zamykasz jedyne otwarte w pokoju okno, albo wydający polecenie musi Ci pokazać (np. palcem), które okno masz zamknąć. A jeśli nie pokaże, to trzeba dopytać, które okno ma na myśli...
oczywiście, jeśli powie:

Ferme les fenêtres!

Zamknij okna!

zamykaj wszystkie otwarte okna.



Są oczywiście rzeczowniki, które występują w jedynym, niepowtarzalnym egzemplarzu, jak np.:

La Terre	Ziemia
Le Soleil	Słońce
le ciel	niebo
la Tour Eiffel	wieża Eiffle'a

Uwaga! Przy nazwach dni tygodnia

le = chaque	każdy, każda
le lundi = chaque lundi	każdy poniedziałek

rodzajnika określonego używać można także przed nazwiskiem rodziny lub artysty, np.:

les Burbons	Burbonowie (i wtedy oznacza to cała rodzinę, jak Kowalscy)
les Renoirs	dzieła Renoira (tak jak po polsku; "pikassy")

Specyficzne użycie rodzajnika nieokreślonego- tzw. numeryczne. Zapewne zauważyłeś podobieństwo rodzajników nieokreślonych do liczebników:
- un - wygląda i brzmi tak samo jak un = 1 (jeden)
- une - jak 1 = jedna.

Dlatego też można powiedzieć:

J'ai un chien.	Mam psa. (tzn. mam jednego psa)
Une baguette, s'il vous plaît.	(Jedną) bagietkę poproszę.

Specyficzne użycie rodzajnika określonego dotyczy ... tego, co się lubi lub nie lubi, czyli stosuje się je po czasownikach typu:

aimer	kochać, lubić
adorer	uwielbiać
détester	nie cierpieć
haïr	nienawidzić

np.:

J'aime la musique. Je déteste les livres.

Kocham muzykę. Nie cierpię książek.

No bo chyba wiesz i potrafisz określić, co lubisz a czego nie....

BRAK RODZAJNIKA

To jeszcze słówko o "kulawym" rodzajniku określonym męskim: L' - wstawiamy go przed rzeczownikami rodzaju męskiego, a także żeńskiego, wtedy, gdy rzeczownik zaczyna się od samogłoski wymawianej  lub tzw. h niemego (czyli tego, po którym nawet śladu nie słychać przy wymawianiu) , np.:

l'école (une école)	szkoła (rodzaj żeński)
l'étudiant (un étudiant)	student (rodzaj męski)
l'herbe (une herbe)	trawa (rodzaj żeński; to jest właśnie to h nieme)

Zjawisko takiego "wyrzucenia e" i zastąpienia go kreseczką ' u góry, nazywa się elizją. Dotyczy ono rodzajników i zaimków kończących się niewymawianym, niemym "e" (jest to większość "e" bez akcentu), występującym przed wyrazem rozpoczynającym się od wymawianej samogłoski lub "h" niemego.

Jest jeszcze kilka sytuacji, kiedy pomijamy rodzajnik:

1. Kiedy mówimy o zawodzie, narodowości, wyznaniu

Je suis un bon étudiant.

Jestem dobrym studentem.

Chyba, że chcesz powiedzieć o sobie trochę więcej, np. że jesteś dobrym studentem:

Albo:

Elle est une belle polonaise.

Ona jest piękną Polką.

W tym przypadku używamy rodzajnika nieokreślonego, bo to właśnie on nadaje wartość 'jakościującą" rzeczownikowi - już przestajesz być "studentem", stajesz się "studentem z gatunku tych dobrych",  a Twoja koleżanka jest "Polką z gatunku pięknych" - nadajesz rzeczownikowi jakość.

2. Po wyrażeniach ilości, zarówno tych

a) nieokreślonych (patrz: informacje dot. Rodzajnika ściagniętego - article conctracté) , jak np.: beaucoup de, plus de, moins de, assez de, combien de, itp.

J'ai beaucoup d'argent.	Mam dużo pieniędzy.
Elle a trop de soucis financiers.	Ona ma zbyt wiele trosk (kłopotów) finansowych.
Il y a assez de sel dans la soupe.	Jest wystarczająco soli w zupie (tzn: Zupa jest wystarczająco słona)
Mets un peu de sel dans la soupe.	Dodaj trochę soli do zupy.
Combien de jours avez-vous passé en Suisse ?	Ile dni spędziliście w Szwajcarii?
Elle a autant de pommes que lui.	Ona ma tyle samo jabłek co on.
Il y a pas mal de gens croient aux extraterrestres.	Niemało jest ludzi, którzy wierzą w kosmitów.
Mon cahier est plein de dessins.	Mój zeszyt jest pełen rysunków.
Ma chambre est pleine de livres.	Mój pokój jest pełen książek. (a dosłownie: moja pokój jest pełna, bo po francusku "pokój" jest rodzaju żeńskiego, stad ta zmiana, czyli "e" na końcu w "pleine")
Il y a plusieurs raisons pour agir.	Jest wiele powodów , żeby zareagować.
J'ai quelques questions à vous poser	Mam kilka pytań do postawienia wam.

b) dokładnych, czyli używając którejś z jednostek miary:

- dosłownie (czyli takich "prawdziwych" jednostek miary):

un metre de soie	metr jedwabiu
un litre de lait	litr mleka
un kilo de sucre	kilogram cukru

- lub "potocznych", jak np.:

une boîte de bonbons	pudełko cukierków
un paquet de journaux	pakiet, paczka gazet
un tas de sable	sterta piasku
un sac de pommes	torba, torebka jabłek
un ensemble de details	całość, wszystkie szczegóły
un verre d'eau	kubek wody
un bouquet de muguets	bukiet konwalii
une douzaine d'oeufs	tuzin jajek
une poignée de sel	garść soli

3. Kiedy dany rzeczownik jest określeniem dla innego rzeczownika, ten który jest w funkcji przydawki (tzn. ten, który jest określeniem) występuje bez rodzajnika; rzeczownik "główny"- czyli ten, który jest określany- występuje z rodzajnikiem. W takim połączeniu ten drugi rzeczownik - czyli ten bez rodzajnika, występuje w "roli przymiotnika"- nawet tłumaczy się go wtedy jako przymiotnik. Tworzą w ten sposób pewną całość, jakby "nazwę rodzajową", np.:

un conducteur d'autobus	kierowca autobusowy (to nazwa wykonywanego zawodu, gdybyśmy chcieli powiedzieć o kierowcy autobusu, którym akurat jedziemy, trzeba by było powiedzieć: conducteur de l'autobus)
un laboratoire de langue	laboratorium językowe (nazwa specjalnego rodzaju laboratorium, nazwa miejsca, gdzie się uczy języków)
un jour de pluie	deszczowy dzień
une vie de chien	pieskie życie (to takie wyrażenie: - "życie trudne, nędzne", zupełnie jak po polsku; gdybyśmy chcieli opowiadać o życiu konkretnego psa, już wcześniej "przedstawionego publiczności" , powiedzielibyśmy: la vie du (de + le= du) chien )
une robe de bal	suknia balowa (taki rodzaj sukni)

A także w wyrażeniach zbudowanych podobnie, np.:

avoir besoin de	potrzebować
avoir envie de	mieć ochotę na
manquer de	brakować

J'ai besoin de temps.	Potrzebuję czasu.
Il a envie de chocolat.	On ma ochotę na czekoladę.
Il nous manque de patience.	Brakuje nam cierpliwości.

4. Z przyimkami avec (z), sans (bez) i en (w), jeśli rzeczownik nie jest określony przez zdanie (czyli wtedy, kiedy z logiki wynikałoby, że trzeba użyć rodzajnika nieokreślonego lub cząstkowego) np.:

Prends-tu ton café avec ou sans sucre?	Pijesz kawę z czy bez cukru?
Avec plaisir.	Z przyjemnością.
Sans doute!	Bez wątpienia!
Elle le fait sans peine et sans difficulté.	Ona to robi bez trudu i bez trudności (tzn. z łatwością, trochę to po polsku śmiesznie brzmi, ale to dosłowne tłumaczenie)
En France, on n'a pas de pétrole.	We Francji nie ma ropy naftowej.
Elle part en vacances.	Ona wyjeżdża na wakacje.
J'habite en Pologne.	Mieszkam w Polsce.

Wyjątki:

en l'air	w powietrzu (bo powietrze, tak jak i Ziemia- la Terre czy Słońce- le Soleil jest tylko jedno, czyli wymaga użycia rodzajnika określonego)
en l'honneur de (de son mariage)	na cześć/ z okazji (jego ślubu) ; w dosłownym tłumaczeniu: na honor/ na cześć (kogo/ czego) - honor i cześć każdy z nas ma tylko jeden/jedną , stąd rodzajnik określony
en l'occurrence	w tym przypadku (skoro przypadek jest "ten", to znaczy, że określony),np.:
La personne responsable, en l'occurance M. Dupont.	Osoba odpowiedzialna, w tym przypadku - M. Dupont.

5. W wielu przysłowiach (no, cóż, przysłowia często rządzą się swoimi prawami), np.:

Oeil pour oeil, dent pour dent.	Oko za oko, ząb za ząb.
Pierre qui roule n'amasse pas mousse.	Kamień, który się toczy nie obrasta mchem (tzn: Trudno jest się wzbogacić, biegając wciąż, ciągle zmieniając sytuację)
Noblesse oblige.	Szlachectwo zobowiązuje.
Charité bien ordonnée commence par soi-même.	Dobrze zorganizowana dobroczynność zaczyna się sama z siebie.

6. W pewnych "wyliczankach" literackich, tj. dłuższej liście równoważnych słów rzeczowników, np.:

Hommes, femmes, enfants, malades et bien portants, tous ont disparu.

7. W opozycji (dans les appositions)- tzn. kiedy dwa (lub więcej) rzeczowników jest sobie przeciwstawionych, np.:

Juliette Drouet, compagne de Victor Hugo, est née en 1806.

Juliette Drouet, towarzyszka życia Victora Hugo , urodziła się w 1806. (Juliette jest tu pokazana w kontekście V. Hugo, była jego "compagne" - czyli towarzyszką życia; obie te osoby są sobie "przeciwstawione"- czyli, jakby ustawione naprzeciwko siebie, stąd brak rodzajnika przy "compagne")

La Lune, satellite de la Terre.

Księżyc, satelita Ziemi. (Księżyc jest "przeciwstawiony" Ziemi, czyli jakby pokazany w jej kontekście, w jej obliczu)

Anne, fille d'Emile Dupont est née à Toronto.

Anna, córka Emilii Dupont, urodziła się w Toronto. (jak w przykładzie pierwszym: "stoją naprzeciw siebie" matka i córka)

8. No i oczywiście, nie używamy rodzajnika jeśli już miejsce przed rzeczownikiem jest zajęte przez inny określnik rzeczownika, np. liczebnik, zaimek dzierżawczy, zaimek wskazujący, itp. np.:

Ferme deux fenêtres!	Zamknij dwa okna! (liczebnik)
C'est mon chien.	To mój pies. (zaimek dzierżawczy)
Ferme cette fenêtre!	Zamknij to okno! (zaimek wskazujący)

RODZAJNIK ŚCIĄGNIĘTY

Jeśli przed rzeczownikiem poprzedzonym rodzajnikiem określonym le, la, les stoi czasownik, który wymagający użycia przyimka (Préposition) à lub de, następuje ściągnięcie przyimka z rodzajnikiem określonym. Dzieje się to w następujący sposób:

Dla przyimka à:

à + le	=	au
à + l'	=	à l' ^1
à + la	=	à la
à + les	=	aux

Dla przyimka de:

de + le	=	du
de + l'	=	de l' ^1
de + la	=	de la
de + les	=	des

¹ - elizja, czyli "usuniecie" niewymawianej samogłoski "e" lub wymawianego "a" z rodzajnika określonego na rzecz wymawianej samogłoski lub tzw. "h" niemego z następującego po rodzajniku rzeczownika- chodzi o to, żeby nie było dwóch samogłosek obok siebie, bo Francuzi nie potrafią takiego "zastawu" wymówić.

Uwaga! Nie należy mylić rodzajnika nieokreślonego des z rodzajnikiem ściągniętym: de+ les.

Niektóre czasowniki występują z "przypisanymi" im przyimkami (tak, jak w języku polskim: np. czasownik "mówić" łączy się z przyimkiem: "do" (kogo, czego); "dzwonić" - "do" (kogo, czego); nazywa się to po polsku, że czasownik rządzi danym przypadkiem rzeczownika) .

Czasowniki, które wymagają użycia przyimka à to np.

téléphoner à (quelqu'un)	»	dzwonić do (kogoś)
aller à	»	iść jechać do..
arriver à	»	dotrzeć, dojechać do..
écrir à	»	pisać do (kogoś)
nuir à	»	szkodzić (komu/czemu)
faire attention à	»	uważać na (kogo/co)

Np.:

Je téléphone à Anne	Dzwonię do Anny.
Tu téléphones au bureau.	Dzwonisz do biura.
Elle va téléphoner aux Etats-Unis.	Zadzwoni do Stanów Zjednoczonych. (les Etats Unis = Stany Zjednoczone)
Il va à l'école.	On idzie do szkoły.
Tu vas au cinéma.	Idziesz do kina.
Nous allons aux Champs Élysées.	Idziemy (jedziemy) na Pola Elizejskie.
Le train arrive à la gare Montparnasse.	Pociąg przyjeżdża na dworzec Montparnasse.
Ecrives-vous au directeur de l'école?	Piszecie (pisze Pan/Pani) do dyrektora szkoły?
Les cigarettes nuisent aux poumons.	Papierosy szkodzą płucom.
Il faut faire attention à la tête.	Trzeba uważać na głowę.
Je fais attention au livre d'Anne.	Uważam na książkę Anny.
Attention aux pieds!	Uwaga na stopy!

Czasowniki, które wymagają użycia przyimka de to np.:

venir de	»	przybywać, przychodzić, pochodzić z ..
partir de	»	wyruszyć z ..
sortir de	»	wyjść z ..
descendre de	»	zejść, schodzić z

Np.:

Je viens du bureau.	Przychodzę (wracam) z biura.
Tu viens de l'Université.	Wracasz (przychodzisz) z Uniwersytetu.
Elle vient des États Unis.	Ona pochodzi (przyjeżdża) ze Stanów Zjednoczonych.
Nous partons du cinéma Rex.	Wyruszamy z kina Rex.
Vous allez partir de la gare Montparnasse?	Wyruszycie z dworca Montparnasse?
Sors du bureau!	Wyjdź z biura!
Je sors de la cave.	Wychodzę z piwnicy.
Il sort de l'école.	Wychodzi ze szkoły.
Les animaux sortent des cages.	Zwierzęta wychodzą z klatek.
La grand-mère descend du premier étage.	Babcia schodzi z pierwszego piętra.
Le chat a descendu de l'arbre.	Kot zszedł z drzewa.

Niektóre czasowniki mogą występować zarówno z przyimkiem à jak i de - w zależności od znaczenia, np.:

parler à (quelqu'un)	»	mówić do (kogoś)
parler de	»	mówić o (kim, czym)

np.:

Je parle à ma mère.	Mówię do mojej matki.
Je parle de ma mère.	Mówię o mojej matce.
Nous parlons aux élèves des vacances.	Mówimy do uczniów o wakacjach.
Ils parlent au public de l'argent.	Mówią do publiczności o pieniądzach.

penser à (quelqu'un/quelque chose)	»	myśleć o (kim/ czym)
penser de	»	myśleć (tzn. sądzić, uważać) o (kim, czym)

np.:

Tu penses à ton chien.	Myślisz o swoim psie.
Marc pense aux enfants.	Marc myśli o dzieciach.
Qu'est-ce qu'elle pense du film "Le fabuleux déstin d'Amélie Poulain"?	Co ona myśli (sądzi) o filmie "Amelia"?
Qu'est-ce que tu penses des vacances aux États- Unis?	Co sądzisz o wakacjach w Stanach Zjednoczonych?

RODZAJNIK W NEGACJI

1. Rodzajnik nieokreślony w negacji

Un, une, des w negacji przechodzą w de, np.:

Avez-vous un chien? Non, nous n'avons pas de chien.	Macie psa? Nie, nie mamy psa.
As-tu une auto? Non, je n'ai pas d'auto.	Masz samochód? Nie, nie mam samochodu.
Avez-vous des fleurs? Non, Nous n'avons pas de fleurs.	Macie kwiaty? Nie, nie mamy kwiatów.
Est-ce qu'elle achète une maison? Non, elle n'achète pas de maison.	Czy ona kupuje dom? Nie, ona nie kupuje domu.
Est-ce qu'ils connaissent un restaurant chinois? Non, ils ne connaissent pas de restaurant chinois.	Czy oni znają jakąś restaurację chińską? Nie, oni nie znają restauracji chińskiej.
Tu veux un gâteau? Non, je ne veux pas de gâteau.	Chcesz ciastko? Nie, nie chcę ciastka.

Uwaga! Czasami rodzajnik nieokreślony pozostaje w negacji niezmieniony. Dzieje się tak, kiedy zaprzeczamy "niezupełnie", częściowo, np.:

As-tu un frère? Non, je n'ai pas un frère, j'ai une soeur.	Masz brata? Nie, nie mam brata, mam siostrę. (tzn: "zaprzeczam temu, ze mam brata, ale nie zaprzeczam temu, że mam rodzeństwo, czyli siostrę")
Avez- vous un appartement? Non, nous n'avons pas un appartement, nous avons une maison.	Macie mieszkanie? Nie, nie mamy mieszkania, mamy dom. (tzn: "Zaprzeczamy posiadaniu mieszkania, ale tak w ogóle mamy gdzie mieszkać, bo mamy dom")
Connaissent-ils un restaurant chinois? Non, ils ne connaissent pas un restaurant chinois, ils conaissent un restaurant japonais.	Czy oni znają (jakąś) restauracje chińską? Nie, oni nie znają restauracji chińskiej, znają restauracje japońską.
Tu veux un gâteau? Non, je ne veux pas un gâteau, je veux une pomme.	Chcesz ciastko? Nie, nie chcę ciastka, chce jabłko. (tzn: "Nie chcę ciastka, ale nie znaczy to, że nie chcę czegoś zjeść, chcę jabłko")

2. Rodzajnik określony w negacji.

Rodzajniki le, la les w negacji pozostają bez zmian, np.:

Tu as le livre de Pierre? Non, je n'ai pas le livre de Pierre.	Masz książkę Piotra? Nie, nie mam ksiażki Piotra.
Avez-vous visité le musée du Louvre? Non, nous n'avons pas visité le musée du Louvre.	Zwiedzali państwo (zwiedzaliście) Louvre (muzeum Louvre)? Nie, nie zwiedzaliśmy muzeum.
Voyez-vous la Lune? Non, nous ne voyons pas la Lune.	Widzicie Księżyc? Nie, nie widzimy Księżyca.
C'est la bibliothéque municipale? Non, ce n'est pas la bibliothéque municipale.	Czy to jest biblioteka miejska? Nie, to nie jest biblioteka miejska.
Est-ce qu'elle connaît les Etats- Unis? Non, elle ne connaît pas les Etats -Unis.	Czy ona zna Stany Zjednoczone? Nie, ona nie zna Stanów Zjednoczonych.
Ce sont les lunettes de ma mère? Non, ce ne sont pas les lunettes de ta mère.	Czy to są okulary mojej matki? Nie, to nie są okulary twojej matki.

3. Rodzajnik cząstkowy w negacji.

Rodzajnik cząstkowy: du, de l', de la, des w negacji przechodzi w słówko de, np.:

Buvez-vous du café? Non, nous ne buvons pas de café.	Pijecie kawę? Nie, nie pijemy kawy.
Est-ce qu'ils prennent du sucre? Non, ils ne prennent jamais de sucre.	Czy oni biorą cukier (Czy oni słodzą)? Nie, oni nie biorą nigdy cukru (oni nigdy nie słodzą).
Il lui manque du courage? Non, il ne lui manque pas de courage.	Brakuje mu odwagi? Nie, nie brakuje mu odwagi.
Tu laisses entrer de l'air? Non, je ne laisse pas entrer d'air.	Wpuścisz powietrza? Nie, nie wpuszczę powietrza.
A-t-elle de la fièvre? Non, elle n'a pas de fièvre.	Czy ona ma gorączkę? Nie, ona nie ma gorączki.
Veut-t-il de la viande? Non, il ne veut jamais de viande.	Czy on chce mięsa? Nie, on nigdy nie chce mięsa.
Tu manges des gâteaux? Non, je ne mange pas de gâteaux.	Jesz ciastka? Nie, nie jem ciastek.
Elle va acheter des cerises? Non, elle ne va pas acheter de cerises.	Czy ona kupi czereśni? Nie, ona nie kupi czereśni.

---