Globalizacja-Globalizacja przedsiębiorstw i gospodarki - skutki i znaczenie globalizacji

Poprzez proces globalizacji rozumiane jest zacieśnianie powiązań międzynarodowych między przedsiębiorstwami i tym samym wytwarzanie coraz większych wzajemnych zależności. Kojarzony jest również z rozszerzeniem zasięgu działania największych korporacji i z traktowaniem rynku światowego jako jednego rynku

Globalizacja rynku znajduje swój wyraz w standaryzacji produktów i usług w skali światowej. Podstawowym jej celem jest uzyskanie wzrostu efektywności gospodarowania. Odbywa się to dzięki nowej technologii - między innymi telekomunikacji i transporcie - które umożliwiają i ułatwiają międzynarodowy przepływ środków produkcji, towarów, kapitału, ludzi oraz usług w o wiele większej skali, niż miało to miejsce w przeszłości. Wzajemna współpraca i dalej idąca specjalizacja stwarza podstawy do znacznie szybciej postępującego rozwoju gospodarczego społeczeństw uczestniczącego w procesie globalizacji.

Definicja globalizacji - znaczenia i przejawy

Globalizacja to termin, który w ostatnich latach wywołuje żywe reakcje prawie we wszystkich krajach i w różnych warstwach społecznych. Wzbudza nadzieje, ale wywołuje też gwałtowne sprzeciwy. Jako ogólnoświatowy proces ma wielu zwolenników upatrujących w tym etapie rozwoju globalnej gospodarki nową szansę, jednak ma też wielu bardzo aktywnych przeciwników dostrzegających przede wszystkim zagrożenia.
Globalizacja to słowo-klucz próbujące opisać wieloaspektowe zmiany zachodzące w obecnym świecie. Marian Osadnik twierdzi, że jej zalety to:
1. odniesienie bezpośrednio do malejącej roli państwa narodowego jako podstawy działań ludzkich
2. objęcie swoim znaczeniem ogółu zjawisk społecznych spowodowanych globalizacją. Można odnieść ją nie tylko do wymiaru ekonomicznego, ale również politycznego, kulturowego czy nawet psychologicznego.

Globalizacja jest nowym etapem w historii światowej gospodarki. Jest procesem trudnym dziś do ogarnięcia umysłem, trudnym do zrozumienia praw nim rządzących i trudnym do prognozowania przyszłości. I być może, dlatego eksperci uważają globalizację za fakt gospodarczy, z którym się nie dyskutuje. Pozostali, nie rozumiejący istoty współczesnej gospodarki, nie potrafiący znaleźć sobie miejsca w nowej, szybko zmieniającej się rzeczywistości odczuwają zagrożenie i w różny sposób reagują na nie. Jedno jest pewne: dziś, w poważnej części współczesnych społeczeństw procesy globalizacyjne wywołują duży niepokój o swoją przyszłość.

W gospodarce światowej dominują dzisiaj korporacje, które decydują o wielu sprawach, szeroko wykraczając w swoim oddziaływaniu poza sprawy gospodarcze. Bez specjalnego ryzyka można powiedzieć, że to one w decydującym stopniu wyrokują o losach świata. Na światowej arenie liczą się przede wszystkim zwycięzcy w globalnej rywalizacji gospodarczej i coraz częściej można odnieść wrażenie, że los biednych tego świata nie interesuje już chyba prawie nikogo. Liczy się rozwój gospodarczy, zysk, perspektywy rozwojowe i wpływ na władzę, która może stworzyć jeszcze lepsze warunki dla działalności gospodarczej.

Już dzisiaj widać, że globalizacja przyczyniła się do likwidacji szeregu ograniczeń, które dawniej utrudniały pełne wykorzystanie możliwości zawartych w ideach produktowych i w możliwościach produkcyjnych firm. Coraz częściej powstają produkty traktowane jako standardy globalne, rozwija się też globalna konkurencja i powstają nowe przemysły traktowane jako ogólnoświatowe. Korporacje wykorzystują i wdrażają do praktyki gospodarczej najnowsze, światowe rezultaty prac badawczych i rozwojowych. Doskonalone są możliwości szybkiego, poziomego transferu nowych technologii, nawet do bardzo odległych dziedzin. Zacieśniają się związki zachodzące między handlem zagranicznym, inwestycjami, przepływem kapitału oraz możliwościami wykorzystania nowoczesnych technologii, których użycie często było ograniczone embargiem lub ciasno pojętym interesem grupowym.

Według Komisji Europejskiej globalizację można zdefiniować jako proces, w którym rynki i produkcja w różnych krajach staja się coraz bardziej współzależne w związku z dynamiką wymiany towarów i usług, przepływem kapitału i technologii . Globalizacja oznacza zmniejszenie barier między krajami i wzmocnienie ściślejszych powiązań ekonomicznych, politycznych i społecznych.

Przykład definicji globalizacji z tekstu „Globalization” firmowanego przez National Labour Organization określają jako proces rosnącej, wzajemnej zależności między wszystkimi ludźmi tej planety. Ludzie SA razem powiązani gospodarczo i społecznie przez handel, inwestycje i zarządzanie. Związki te są pobudzane przez liberalizację rynku oraz techniki informacji, porozumiewania się i komunikacji. Gospodarka globalna jest zjawiskiem bez precedensu, którego nie należy mylić z gospodarczą internacjonalizacją. Istotnie, gospodarka światowa istnieje od XVI w., opierając się na rozwoju handlu międzynarodowego, bezpośrednich inwestycjach zagranicznych i migracji. Siłą napędową gospodarki światowej jest państw narodowe. Gospodarka globalna ma zdolność funkcjonowania jako jeden układ, w czasie realnym, na skalę planetarną . Globalizację napędzają cztery pierwotne, powiązane wzajemnie czynniki:
- Rosnący handel międzynarodowy
- Rozwój wielonarodowych korporacji
- Internacjonalizacja finansów, także to, że we wszystkich tych operacjach stosuje się nowe technologie, zwłaszcza komputerowe, jak i inne z dziedziny informacji.

Niektórzy stasują pojęcie globalizacji zamiennie z takimi pojęciami jak internacjonalizacja, międzynarodowa integracja gospodarcza, transnacjonalizacja gospodarki. Te pojęcia maja jednak nieco odmienne znaczenia .
Internacjonalizacja gospodarki oznacza rozwój stosunków międzynarodowych między względnie niezależnymi gospodarkami oraz przedsiębiorstwami narodowymi. Jest to proces ilościowy dotyczący wzrostu handlu zagranicznego oraz przepływu kapitału. Globalizacja natomiast jest procesem jakościowym i zawiera poza poszerzeniem geograficznym międzynarodowych stosunków gospodarczych, także funkcjonalna integrację rozproszonych po całym świecie działań, co prowadzi do wzrostu współzależności oraz przechodzenia od pośrednich do bezpośrednich form powiązań.
Międzynarodowa integracja gospodarcza jest elementem globalizacji, dlatego dziś mówimy, że mamy do czynienia z jej poszerzeniem i pogłębieniem. Integruje się wiele działań, procesów, podmiotów gospodarczych, rynków i gospodarek.. Prowadzi to do globalnej sieci powiązań. Globalizacja jest więc procesem pogłębionej międzynarodowej integracji, w której następuje scalanie się rynków w taki sposób, że zacierają się granice między rynkami krajowymi i globalnymi.

Transnacjonalizacja gospodarki oznacza stopień powiązań gospodarki z gospodarka światową głownie poprzez działania korporacji transnarodowych. Proces taki dokonuje się drogą transferu i alokacji zasobów, w tym kapitału, technologii, przepływu personelu zarządzającego, metod organizacji z jednej gospodarki do drugiej.

Uznano, że istotę procesu globalizacji najlepiej oddaje definicja następująca: globalizacja gospodarki światowej jest procesem poszerzenia i pogłębienia się współzależności między krajami i regionami w skutek rosnących przepływów międzynarodowych oraz działalności korporacji transnarodowych, co prowadzi do jakościowo nowych powiązań między firmami, rynkami i gospodarkami. Procesy globalizacji dokonują się z różnym natężeniem w wielu obszarach gospodarki światowej i w gospodarkach poszczególnych krajów. Wszystkie one występują równocześnie ( w skali mikro- i makro) i są ze sobą powiązane, co prowadzi do rosnącej współzależności gospodarek narodowych. Globalizacja jest dynamicznym procesem, a nie stanem, dlatego przebieg i stopień globalizacji może się zmieniać w różnych dziedzinach.

Cechy globalizacji

 Bez wątpienia główną cechą globalizacji - cechą, którą można jednocześnie traktować jako przyczynę globalizacji - jest brak barier lub małe bariery dla takich przepływów jak:
• przepływy towarowe
• przepływy usługowe
• przepływy kapitałowe
• przepływy ludzkie
• przepływy informacyjne w tym również wiedzy

Taki stan rzeczy jest ukoronowaniem procesu, który rozpoczął się po drugiej wojnie światowej i który jest z jednej strony wynikiem liberalizacji, a z drugiej wynikiem kolejnej rewolucji technologicznej. Zmniejszanie się barier w przepływach nie jest jednak cechą specyficzną globalizacji. W literaturze mówi się także o kompresji czasu i przestrzeni oraz dialektycznym charakterze globalizacji jako o cechach tego procesu.
Kompresja czasu wynika w oczywisty sposób z postępu naukowo-technologicznego, natomiast dialektyka globalizacji wyraża się w jednoczesnym występowaniu zjawisk lub procesów o przeciwstawnym charakterze. Zestawia się je w następujące pary:
• globalizacja - fragmentyzacja
• integracja - dezintegracja
• globalizacja - regionalizacja
• homogenizacja - dyferencjacja
• globalność - lokalność

Jednak obie te cechy (kompresja czasu i dialektyczność) nie są dystynktywne dla globalizacji. Aby skompresować czas i przestrzeń, ludzie podejmują wysiłki od zarania dziejów, zaś o dialektyce mówi się przynajmniej od czasów Sokratesa.

Wśród dystynktywnych cech globalizacji można wymienić następujące zjawiska:
1. powstanie globalnego rynku finansowego
2. zinstytucjonalizowanie handlu międzynarodowego
3. macdonaldyzacja
4. gwałtowny wzrost przepływów zagranicznych inwestycji bezpośrednich
5. zdominowanie ekonomii globalnej przez korporacje trans narodowe
6. geograficzna dysjunkcja łańcucha wartości dodanej w skali globalnej
7. powstanie ekonomii opartej na wiedzy
8. wykształcenie się czwartego sektora ekonomii
9. redefinicja znaczenie państwa

Obszary globalizacji wg Grupy Lizbońskiej

Zdaniem Grupy Lizbońskiej występują następujące obszary globalizacji tzn. globalizacja:

- finansów i własności kapitału charakteryzująca się deregulacją rynków finansowych i mobilnością kapitału;
- rynków i strategii wobec integracji działalności gospodarczej, globalnym poszukiwaniu komponentów i aliansach strategicznych;
- technologii i powiązanych z nią badań oraz wiedzy;
- stylów życia i modeli konsumpcji, globalizacja kultury;
- rządzenia i modeli prawnych, wyrażająca się próbami stworzenia nowej generacji przepisów oraz instytucji globalnych rządów;
- jako polityczne ujednolicenie świata;
- postrzegania i świadomości;
- gospodarczego rozwoju krajów.

Skutki globalizacji - korzyści

Już dzisiaj można mówić o pozytywnych skutkach zmian, które przyniosła globalizacja.

Najważniejsze skutki globalizacji, a zarazem korzyści to:

• lepsze warunki dla rozwoju nauki i techniki oraz możliwości pełniejszego wykorzystania osiągnięć w tej dziedzinie,
• nowe możliwości rozwiązywania problemów egzystencjalnych społeczności opóźnionych w rozwoju,
• powstanie nowych szans dla osiągnięcia wzrostu gospodarczego,
• słabnięcie roli państw, na skutek prywatyzacji oraz wzrostu udziału w życiu społeczno-gospodarczym podmiotów publiczno-prywatnych.

Globalizacja jest stosunkowo młodym terminem, stąd jego brak w wielu nie tylko starszych słownikach i encyklopediach. Termin ten ściśle związany jest z Unią Europejską. Spowodowane jest ujednolicaniem gospodarek unijnych i łączeniem się tamtejszych firm w koncerny, korporacje. Globalizacja gospodarki jest to tworzenie gospodarki światowej, w której istnieje możliwość swobodnego przepływu dóbr (kapitału), usług orz czynników wytwórczych. Ujednolicanie gospodarki ogólnoświatowej jest bardzo ważne. Spowodowane jest to jej wzajemnymi powiązaniami i zależnościami. Zaistniałe problemy łatwiej jest rozwiązać wspólnymi siłami, dlatego ujednolicanie gospodarki jest potrzebne, zwiększa jednak podatność krajowych rynków na stagnacje gospodarki innych krajów świata. Podstawowymi czynnikami globalizacji są: światowy system walutowy, rozwój struktur integracji gospodarczej, rozrost międzynarodowych korporacji, międzynarodowych firm, tworzenie i umacnianie organizacji współtworzących ład gospodarczy w skali światowej. Globalizacja gospodarki może z jednej strony dawać szanse związane z większą otwartością gospodarek, wyrównywaniem różnic rozwojowych w krajach mniej zamożnych, zacofanych, poczuciem wspólnoty interesów na całym świecie. Jednak z drugiej strony czyni narodowe gospodarki wrażliwymi na każde załamanie na rynkach światowych, jak krach finansowy, recesja, kryzysy strukturalne, wzrost bezrobocia.

Łączenie się firm w korporacje powoduje zwiększenie ich kapitał, wzrost ich wpływu na rynek zarówno w ujęciu krajowym, jaki międzynarodowym. Oczywiste jest, że duże i bogatsze firmy stać na więcej, dlatego ich rozwój jest bardziej dynamiczny, szybciej tworzone są ich kolejne placówki. Mogą pozwolić sobie one na otwieranie swoich oddziałów w nowych krajach. Dzięki temu w krajach tych zmniejsza się bezrobocie, po przez wykorzystywanie lokalnych dóbr (przedmiotów, firm, surowców) stymulacji poddana zostaje gospodarka. W wielu krajach istnieją firmy posiadające faktyczny monopol w danej dziedzinie (w Polsce np. Telekomunikacja Polska), dzięki otwarciu swojego rynku dla zagranicznych firm pojawia się konkurencja, która może wymusić obniżenie cen, a to z kolei spowoduje zmniejszenie wydatków społeczeństwa. Z drugiej jednak strony duże firmy wypierają z rynku te małe, które w efekcie plajtują. Podatki odprowadzane są za granice, a w krajach tych wykazywane są tylko straty (tak robi większość hipermarketów). Firmy te może spotkać jednak jakieś niepowodzenie. Jeżeli firma ta ma znaczny udział w rynku, wówczas może się to skutkować stagnacją gospodarczą.

W ubiegłym roku w Unii Europejskiej ujednoliceniu uległ system walutowy. Wprowadzone zostało euro. Dzięki temu wyjeżdżając za granicę nie trzeba już wymieniać pieniędzy. W Niemczech spowodowało to zastój w gospodarce, wzrost bezrobocia i cen na liczne artykuły (1euro nie równa się 1 marce niemieckiej). Państwa członkowskie nie musiały jednak zgodzić się na wprowadzenie euro (tak zrobiła np. Wielka Brytania).
Rozrost struktur gospodarczej integracji w na całym świecie zaciśnie związki między poszczególnymi krajami, regionami. Dzięki temu nie będzie różnicy, czy towar sprowadzany jest do Polski, czy do Niemczech. Różnice będą tylko wtedy, gdy któryś z krajów sprowadzi większe ilości tego towaru- wówczas bardziej rozłożone zostaną koszta transportu, a większa ilość towaru może zostać sprzedana po niższej cenie.
Globalizacja niesie za sobą zarówno korzyści, jak i problemy. Przeciwko niej odbywają się liczne protesty (np. podczas spotkań grupy G7+Rosja). Globalizacja jest następstwem rozwoju cywilizacyjnego. Jeżeli chcemy dalszego rozwoju, powinniśmy stanąć po jej stronie. Jeżeli uważamy, że człowiek osiągnął już wystarczająco wiele, wówczas powinniśmy przeciwstawić się globalizacji. Po której stronie staniemy? To zależy tylko od nas.

Nieformalne zgromadzenie siedmiu najbogatszych państwa świata, należą tu: USA, Kanada, Japonia, Francja, WB, Niemcy, Włochy. W latach dziewięćdziesiątych zdecydowano o przyjęciu do niej Rosji ze względu na jej istotne znaczenie dla stabilizacji międzynarodowej.

G7 z kwietnia 2009r.

Gospodarka powinna rozpocząć wychodzenie z kryzysu.

Globalizacja jest całokształtem daleko idących zmian obrębie społeczeństw i gospodarki światowej. Jej przyczyną jest gwałtowny wzrost międzynarodowej wymiany handlowej i kulturowej. Odnosi się ona do zwiększenia wymiany informacyjnej, przyspieszenia i spadku cen transportu, a także wzrostu handlu międzynarodowego oraz inwestycji zagranicznych, które są spowodowane znoszeniem barier między państwami.

Globalizacja jest stosunkowo młodym terminem, dlatego też jej jednoznaczne zdefiniowanie nie jest do końca możliwe. Co pewne, to to, że pojęcie globalizacji powstało na skutek ujednolicania gospodarek Unii Europejskiej.

Globalizacją gospodarki nazywamy tworzenie gospodarki światowej, gdzie istnieje możliwość swobodnego przepływu kapitału, usług oraz czynników wytwórczych. Dla Europy, a w tym dla Polski, globalizacja ma daleko sięgające skutki. Często są to problematyczne kwestie, szeroko i chętnie dyskutowane, takie jak: możliwość rozpadu państw narodowych, a co za tym idzie - zanik tożsamości narodowej, a powstawanie gett etnicznych, konsekwencją których będą migracje. Konsekwencją globalizacji może być również powstanie i rozrastanie się globalnych dysproporcji, w wyniku, czego znaczna część kapitału należeć będzie do niewielkiej liczby państw, które stanowić będą globalne centrum, a niewielka część kapitału do krajów peryferyjnych.

Definicja

Globalizacja jest to proces występujący w gospodarce światowej charakteryzujący się przede wszystkim nasileniem się mobilizacji i przepływu dóbr, kapitałów i siły roboczej w skali ogólnoświatowej, rozwój transportu, komunikacji, telekomunikacji oraz szybki przepływ informacji w mediach. Tej ewolucji gospodarczej towarzyszą przeobrażenia w sferze społecznej, kulturowej, ustrojowej, politycznej prowadzące do konfrontacji i zbliżenia w tym zakresie między państwami, narodami, ludźmi całego świata. Globalizacja ma więc swój wymiar gospodarczy i społeczny, polityczny i kulturowy. Powstaje w tym miejscu pytanie - jak „globalizacja” wpływać będzie na dalszy rozwój zarządzania i dobrobytu z jednej strony, oraz demokracji i wolności z drugiej strony w skali całego świata. Politolodzy zadają sobie pytanie na ile „globalizacja” pozwala na prawidłowe sterowanie i kontrolę nad procesami społeczno - politycznymi w skali światowej? Wiąże się ono z kontrowersyjną dyskusją wokół przyjętego z języka angielskiego pojęcia „Global Governance” ujmowanego bądź to jako „kształtowanie się ładu światowego” lub rzadziej „światowa polityka wewnętrzna”, bądź też jako mniej realistyczna koncepcja „rządu światowego” W istocie chodzi o pogląd szerszej refleksji nad zarządzaniem przyszłych relacji między obiektywnym i widocznym procesem globalizacji w sferze gospodarczej oraz jego konsekwencjami dla systemu międzynarodowego oraz roli państw jako jego zasadniczych uczestników (E. Cziomek 2000, s.114).

Skutki globalizacji

Globalizacja rodzi bardzo złożone i palące problemy w skali międzynarodowej w zakresie: zwalczania niedostatku i nędzy, ochrony praw człowieka, migracji i zabezpieczenia pokoju, ochrony środowiska. Pojawiają się coraz to większe dysproporcje i asymetrie rozwojowe między poszczególnymi krajami. Globalizacja prowadzi więc do pojawienia się złożonych procesów społeczno - politycznych i gospodarczych w skali świata, które już dziś wymagają bardziej przemyślanych i spójnych strategii rozwojowych (D. Messner 1997, s. 337-361).

Globalizacja rodzi liczne zagrożenia do których należą między innymi (E. Cziomer 2000, s. 120):

utrata suwerenności przez obecnie istniejące państwa;

konflikty wynikające z kurczenia się zasobów surowcowych, w tym nośników energii;

nasilenie się migracji wewnętrznych i międzynarodowych („nowa wędrówka ludów”) z południa na północ, ze wschodu na zachód;

katastrofy ekologiczne;

wzrost konsumpcji i rozwój zorganizowanej przestępczości.

Wyłaniają się obok USA nowe centra-supermocarstwa o charakterze regionalnym lub ponadregionalnym: Unia Europejska, Japonia, Chiny, Rosja, które decydować będą o „nowym ładzie międzynarodowym”, albowiem będą dysponować znaczącymi atrybutami: demograficznymi, gospodarczymi, militarnymi (D. Messner 1999, s. 372-397).

Zmiany powodowane przez globalizację

Globalizacja zdaniem „Grupy Lizbońskiej” (Granice... 1996, s.48) ma wiele form i przejawia się w różnych obszarach między innymi takich jak:

finanse i własność kapitału;

rynki i strategia konkurencji;

technologii i wiedzy;

stylów życia, modeli konsumpcji, kultury;

rządzenia i regulacji prawnych;

polityka zakładająca ujednolicenie świata;

postrzegania i świadomości.

Zdaniem Ch. Handego (1996, s. 69-75) globalizacja jest złożonym i wielowymiarowym zjawiskiem kształtowanym przez szereg procesów, z których za podstawowe uznaje się następujące:

globalna konkurencja;

megakoncentracja własności i kapitału;

rozwój technologii informatycznej i telekomunikacji;

intensyfikacja współpracy między przedsiębiorstwami w skali świata;

zmiany w polityce innowacyjnej;

wzrost znaczenia wiedzy o organizacjach.

Obserwujemy proces nazywany „uspołecznieniem nauki”, którego istota wyraża się w odchodzeniu od traktowania jej jako autonomicznego i często zautonomizowanego obszaru aktywności na rzecz zespolenia jej z realnymi procesami w gospodarce i społeczeństwie. Jednocześnie obserwujemy dynamicznie rozwijającą się internacjonalizację badań i rozwój technologii (B. Wawrzyniak 2001, s.39). Wszystkie wyżej wymienione procesy i zjawiska w sposób znaczący wpływają na zarządzanie, zarówno w skali poszczególnych krajów, jaki przedsiębiorstw. Globalizacja wymaga gruntownej restrukturyzacji zarządzania.

GLOBALIZACJA to proces polegający na
rozprzestrzenianiu się podobnych zjawisk i procesów ekonomicznych,
politycznych, społecznych i kulturowych, niezależnie od stopnia cywilizacyjnego
zaawansowania czy położenia geograficznego. Za jej początki powszechnie
przyjmuje się lata dziewięćdziesiąte XIX wieku, a jej pionierami są takie firmy
jak: Ford, Singer, Gilette, National Cash Register. Na procesy globalizacyjne,
wpływ miały i mają organizacje międzynarodowe, takie jak: Bank Światowy,
Międzynarodowy Fundusz Walutowy, czy Organizacja Współpracy Gospodarczej i
Rozwoju (OECD). Globalizacja ma swoich zwolenników oraz przeciwników. Wynika to
z faktu, iż mimo przynoszenia wielu korzyści, posiada też równie znaczące wady.

Globalizacja gospodarki oznacza utworzenie gospodarki
światowej, która umożliwia swobodny przepływ dóbr, usług i czynników
wytwórczych. Prowadzi ona do zaniku granic, jeśli chodzi o działalność
gospodarczą. Kapitał można swobodnie przemieszczać, inwestując tam, gdzie
warunki ku temu są najkorzystniejsze (np. niskie podatki, wykwalifikowana siła
robocza). Niesie to obopólne korzyści - jest pozytywne nie tylko dla inwestora,
ale również wiąże się z powstawaniem nowych miejsc pracy i rozwojem
nowoczesnych technologii. Z drugiej strony istnieją jednak obawy, że duże i
dobrze prosperujące przedsiębiorstwa spowodują upadek małych, lokalnych firm.
Nie jest to do końca słuszne stwierdzenie, gdyż konkurencja na rynku jest
zjawiskiem pozytywnym i przyczynia się do wzrostu jakości produktów i usług.
Wymusza też na małych firmach rozwój technologiczny i zapewnia większy wybór
potencjalnym klientom. Poza tym często zdarza się tak, że małe firmy znajdują
swoją niszę rynkową i stają się faworytami w zakresie swoich działań.

Jeśli chodzi o aspekt ekonomiczny, warto także
poruszyć kwestię konsolidacji firm. Dotyczy to często przedsiębiorstw z różnych
krajów, tworzących międzynarodowe korporacje. Fuzje firm powodują zwiększenie
ich kapitału oraz wzrost wpływu wywieranego na rynek. Firmy przez to stają się
bogatsze, a więc stać je na otwieranie nowych oddziałów w różnych państwach,
tym samym zmniejszając w nich bezrobocie. Następstwem globalizacji są więc
wymierne korzyści, zarówno dla gospodarki krajowej, jak i dla poszczególnych
inwestorów.

Jednakże pojęcie globalizacji dotyczy nie tylko
gospodarki, ale także rozwoju procesów technicznych. W ostatnich latach
rozwinął się znacząco transport lotniczy i telekomunikacja, a Internet zdobył
ogromną popularność. Dzięki niemu pojawiło się nowe pojęcie - „globalna wioska”.
Jego rozpowszechnienie zmieniło spojrzenie ludzi na granice państw, sposoby
prowadzenia działalności i handel. Dało nowe możliwości komunikacji
międzyludzkiej i pozwoliło na oszczędność czasu. Możliwy jest także rozwój
przedsiębiorstw wirtualnych. Budowane na tej zasadzie przedsiębiorstwa
charakteryzują się często minimalną infrastrukturą własną, co pozwala na
zmniejszenie kosztów.

Globalizacja prowadzi więc do zniesienia barier w
przepływie kapitału, towarów, usług i siły roboczej. Powoduje przyspieszenie
liberalizacji gospodarki światowej.

Pojęcie to wiąże się ze zmianami w wielu sferach życia.
Przyczynia się do rozwoju nowych form rządów, a także może doprowadzić do
rozszerzenia demokracji na wiele państw. Ujednoliceniu uległ również system
walutowy, co ułatwiło między innymi wyjazdy zagraniczne. Dzięki globalizacji
łatwiejsze są migracje do innych państw. Ujednolica ona różnice kulturowe,
prowadząc do lepszego zrozumienia innych narodowości. Także dziedziny, takie
jak film, teatr, muzyka stają się do siebie podobne, bez względu na to, w
której części świata się znajdujemy.

Wiąże się to jednak z obawą o zanik tożsamości
narodowej oraz rezygnacją z lokalnych zwyczajów i tradycji, na rzecz
powstającej kultury masowej. Charakterystyczne jest również zjawisko
mcdonaldyzacji, polegające między innymi na rozpowszechnieniu tych samych
produktów i marek na całym świecie. Przyczynia się to także do bardziej
konsumpcyjnego stylu życia. Co więcej, powoduje nasilenie konfliktów na tle rasowym,
religijnym i ideologicznym, czego następstwem jest np. wzrost zagrożenia
terrorystycznego.

Jeśli zaś chodzi o kwestie ekonomiczne to należy
zauważyć, iż globalizacja czyni gospodarki narodowe bardziej wrażliwymi na
załamania na rynkach światowych, takie jak krach finansowy, recesja czy kryzysy
strukturalne.

Globalizacja wymusza na krajach najbiedniejszych
Trzeciego Świata tanią sprzedaż ich surowców naturalnych oraz powstrzymuje ich
technologiczny rozwój, a co za tym idzie przyczynia się do pogarszania się ich
sytuacji ekonomicznej. Chociaż rosną zyski międzynarodowych koncernów, to
poszczególne państwa toną w długach, a płace ulegają stagnacji. Globalizacja
powoduje walkę o jak najtańsze koszty i miejsca produkcji, zmusza do dłuższej i
bardziej wyczerpującej pracy, a także pogłębia przepaść miedzy biednymi i
bogatymi oraz prowadzi do wzrostu częstotliwości chorób cywilizacyjnych.
Powoduje także spadek przyrostu
naturalnego w krajach wysokorozwiniętych. Ponadto przyczynia się do wzrostu zużycia
energii i zanieczyszczenia środowiska poprzez przeniesienie produkcji do
regionów o niższych standardach ekologicznych. Niekorzystna jest również
koncentracja produkcji wielu regionalnych producentów na rzecz jednego -
globalnego. Wśród innych negatywnych cech globalizacji należy wymienić upadek
drobnych przedsiębiorstw, które są mało konkurencyjne oraz gospodarstw rolnych,
małych firm usługowych i placówek naukowo-badawczych, a także obniżenie
prestiżu wielu instytucji.

Podsumowując, globalizacja ma swoje zalety i wady.
Jest ona następstwem rozwoju cywilizacyjnego. Jedno jest pewne - jest to proces
nieodwracalny i nieunikniony, wpływający na całe społeczeństwa i na każdego z
nas z osobna.

„Nie ulega wątpliwości, że w nowym tysiącleciu nastąpi rozwój zjawiska globalizacji, tego procesu, dzięki któremu świat stanie się jednorodny” .

„Globalizacja nie jest a priori dobra ani zła. Będzie taka, jaką uczynią ją ludzie” .
Jan Paweł II [2001]

„Nie ulega wątpliwości, że w nowym tysiącleciu nastąpi rozwój zjawiska globalizacji, tego procesu, dzięki któremu świat stanie się jednorodny” .

„Globalizacja nie jest a priori dobra ani zła. Będzie taka, jaką uczynią ją ludzie” .
Jan Paweł II [2001]



Wprowadzenie
Na pierwszy rzut oka globalizacja kojarzy się z upodobnieniem zachowań konsumentów, prawie wszędzie na świecie kupujących hamburgery z McDonalds i oglądających filmy z Hollywood. Jednak globalizację rozumianą jako postępujące umiędzynarodowienie działalności gospodarczej lub jako coraz ściślejsze scalanie gospodarek narodowych, prowadzące do powstawania jednolitej gospodarki światowej, tworzy wiele różnorodnych i złożonych zjawisk oraz procesów.
Umiędzynaradawianie gospodarek nie jest zjawiskiem nowym. Odkrycia geograficzne otworzyły niegdyś przed Europejczykami nowe rynki. Wielkie migracje ludności następują praktycznie od zawsze. A w epoce wiktoriańskiej handlowano towarami nie mniej intensywnie, niż dziś.
Jednak obecna globalizacja różni się od wcześniejszych form umiędzynaradawiania życia gospodarczego. Cechuje ją, po pierwsze rosnąca mobilność kapitału i dóbr, a nawet - traktowanych dotąd jako niehandlowe - usług. Po drugie, towarzyszy jej postęp techniczny dokonujący się na niespotykaną wcześniej skalę, a zwłaszcza błyskawiczne rozprzestrzenianie się innowacji. Po trzecie, gwałtownie spadają koszty transakcyjne gospodarczej współpracy z zagranicą, w tym przede wszystkim koszt transportu i łączności. Zmniejsza się znaczenie czasu i przestrzeni. Dzięki rewolucji informatycznej, granice między krajami przestają hamować przepływ towarów i czynników produkcji (przede wszystkim kapitału finansowego). Postęp w transporcie lotniczym (zwłaszcza wykorzystywanie samolotów odrzutowych do przewozu pasażerów), morskim i drogowym (zbiornikowce i kontenery obniżające koszt przewozu dóbr masowych) wspiera międzynarodową współpracę gospodarczą. Postępuje także liberalizacja wielu sfer działalności gospodarczej.
W przypadku pojedynczych państw chodzi przede wszystkim o podjęcie w krajach Europy Środkowej i Wschodniej procesu ciągłego przechodzenia od gospodarki centralnie sterowanej do rynkowej. Konsekwencją jest m.in. otwieranie się gospodarek na handel z zagranicą oraz napływ zagranicznych inwestycji bezpośrednich.
Ponadto, w wielu krajach (także tych o gospodarce rynkowej) postępuje proces prywatyzacji sektorów gospodarki, które wcześniej stanowiły własność państwa lub były zmonopolizowane.
Zwiększyło to możliwość napływu do nich kapitału zagranicznego.
W dobie postępującego umiędzynarodowienia gospodarki rynek światowy przestaje być zbiorem rynków narodowych i międzynarodowych, stając się raczej globalnym rynkiem poszczególnych produktów.

GLOBALIZACJA W PERSPEKTYWIE HISTORYCZNEJ

Dość powszechne jest przekonanie, że globalizacja to zjawisko nowe, związane z cywilizacją przełomu XIX i XX w. Wiąże się je z rewolucyjnymi zmianami technicznymi (komputeryzacja, Internet, łączność satelitarna), politycznymi (upadek systemu komunistycznego w Europie Środkowej i Wschodniej) i ekonomicznymi (prywatyzacja, deregulacja) Tymczasem dociekliwi badacze historii gospodarczej odnajdują korzenie globalizacji w odległych wiekach, w których nastąpił rozwój długodystansowego transportu i rozszerzyły się możliwości komunikowania między ludźmi. Historyczne spojrzenie na problematykę globalizacji dowodzi jej uniwersalnego charakteru, związanego z konwergencją w dziedzinie ideologii, myśli naukowej, postępu techniczno-ekonomicznego oraz transferu ludzi, kapitału, produktów i usług. Uświadamia występowanie w dziejach zarówno faz przyspieszenia (wielkie odkrycia geograficzne, epoka Oświecenia i liberalizm, rewolucja przemysłowa w Anglii itd.), jak i regresu (kryzys gospodarczy w XIX w., wojny światowe, powstanie systemów komunistycznych itd.) na drodze
do globalizacji, a także przeciwstawnych tendencji w tych samych
okresach historycznych. Wskazuje na sięgające głęboko w dzieje korzenie dzisiejszego oblicza świata. Jednocześnie nie przeczy tezie, że
przełom XX i XXI wieku przyniósł zdecydowane przyspieszenie tego
procesu pod wpływem rewolucji informatycznej.

GLOBALIZACJA W UJĘCIU SPOŁECZNYM I KULTUROWYM

Współczesny przełom cywilizacyjny i globalizacja są następstwem pojawienia się i zastosowania najnowszych technologii wytwarzania dóbr. Charakteryzują się one trzema cechami. Po pierwsze, przedmiotem badań i zastosowań jest informacja. Po drugie, głównym rezultatem odkryć jest nie tyle konkretny produkt, co proces. Najnowsza technologia jest więc nie tyle szczególnym rodzajem techniki, co przede wszystkim formą produkcji i organizacji, która dzięki wzrastającemu zaangażowaniu nauki może skutecznie oddziaływać na wszystkie sfery aktywności w celu osiągnięcia wyższej produktywności czy wydajności.
Po trzecie, w wyniku zastosowania najnowszych technologii osiągana jest znaczna elastyczność i szybkość produkcji. Oznacza to przejście od fordyzmu opartego na długich cyklach produkcyjnych jednego wytworu dla masowego odbiorcy do post-fordyzmu czyli produkcji opartej na częstej zmianie wytwarzanego modelu, przeznaczonego dla określonego klienta w krótkim okresie czasu.
Zmiany w technologii wytwarzania wywołują określone implikacje w sferze organizacji społecznego procesu produkcji jak i w sferze zatrudnienia. Polega on na przekształceniu się struktur wertykalnych zorganizowanych biurokratycznie w tzw. struktury horyzontalnych korporacji. Zasadniczymi cechami horyzontalnych korporacji są:
← orientacja na proces, a nie na zadanie
← grupowe zarządzanie
← grupowe systemy wynagradzania
← maksymalizacja kontaktów z klientem
← permanentny trening zatrudnionych na wszystkich szczeblach
← kierowanie się satysfakcją klienta jako miernikiem osiągnięć

To właśnie tego typu korporacje są głównymi podmiotami bezpośredniego zagranicznego inwestowania w świecie.
Wraz ze zmianami w technologii wytwarzania i organizacji pracy, zmienia się również charakter pracy wytwórczej. Zmienia się czas pracy poprzez przechodzenie z tzw. permanentnego zatrudniania do ruchomego czasu pracy. Zatrudnienie jest więc coraz częściej związane z realizacją jakiegoś zadania i kończy się wraz z jego wykonaniem. Zmienia się również lokalizacja procesu produkcji oraz wzór kontraktu między pracodawcą i pracobiorcą. Przechodzi on ewolucję od dobrze zdefiniowanych praw do relacji coraz mniej sformalizowanych.
Dzięki takiej organizacji pracy w krajach wysoko rozwiniętych marginalny jest odsetek osób zatrudnionych w rolnictwie. Połowa obywateli zatrudniona jest zaś w sektorze informacji.
Nowoczesne technologie pozwoliły na rozwój systemu wzajemnego komunikowania się ludzi. Zmiany zachodzące w tej sferze określa się mianem rewolucji medialnej. Charakteryzuje się ona wzrostem znaczenia przemysłu informatycznego. Współczesny przemysł informacyjny stanowi jedną z najbardziej dochodowych gałęzi gospodarki. W Finlandii potęgą gospodarczą jest Nokia, w Szwecji Erickson, w Holandii Philips, a w Stanach Zjednoczonych Microsoft.
Rewolucję medialną charakteryzuje wzrastająca powszechność dostępu jednostek do różnorodnych źródeł informacji. Wraz ze wzrostem różnorodności środków przekazu, coraz szerszym dostępem do mediów, a zwłaszcza w efekcie powstania przekazu elektronicznego zakończyła się era jednokierunkowego modelu przekazywania informacji i kształtowania opinii społecznej.
Informacja stała się towarem sprzedawanym jak każdy inny produkt. Zatem dba się głównie o szybkość transmisji oraz o atrakcyjność informacji dla odbiorcy. Dostęp do określonych informacji i szybkość ich przekazywania na rynkach światowych częściej przesądzają o wielkości osiąganego kapitału aniżeli wytwarzanie dóbr i klasyczny handel towarami.
Wraz z rozwojem środków komunikowania się i wymiany towarowej następuje dynamiczna dyfuzja wzorów kulturowych związanych z ideami społeczeństwa konsumpcyjnego .Dzięki otwarciu granic coraz więcej ludzi zmienia miejsce zamieszkania i pracy. Współczesne fale migracji międzynarodowych mają głównie podstawę ekonomiczną. Stawiane są także pytania o zagrożenia globalizacji dla tożsamości kulturowej i moralności. Zwraca się uwagę, by nie mylić globalizacji z modernizacją stylu życia. Kultura nie jest niezmienna, współczesność wpływa na uniformizację kulturową i cywilizacyjną. W ramach procesów globalizacyjnych ludzkość zostaje stopniowo włączana przez media w wielkie procesy przemian.
Reasumując, globalizacja będąca efektem powiązania finansowego kapitału, nowoczesnych technologii i władzy politycznej, z jednej strony ujawnia nasze produkcyjne możliwości, kulturową kreatywność czy ogromny potencjał w zakresie komunikowania, ale z drugiej, pozbawia jednostki wielu praw społecznych.


GLOBALIZACJA- MIT CZY RZECZYWISTOŚĆ?

Na podstawie badania struktury współczesnej gospodarki światowej
oraz badania powiązań między krajami, grupami krajów oraz kontynentami na płaszczyźnie międzynarodowych stosunków gospodarczych można dojść do prostego, wręcz banalnego wniosku. Mianowicie świat podlega jednocześnie procesom integracji -
tj. dążeniom do łączenia i scalania się odrębnych organizmów gospodarczych - oraz procesom dyferencjacji, czyli różnicowania się,
co znajduje wyraz przede wszystkim w sferze poziomu rozwoju i rozwarstwienia dochodów różnych grup krajów. Od dziesięcioleci można obserwować w gospodarce światowej proces ciągłego różnicowania się krajów. Doprowadził on na przełomie XX i XXI stulecia do takiego stanu, że 15% ludności świata zamieszkujących kraje wysoko rozwinięte, rozporządzające wysokimi dochodami, wytwarza prawie 80% światowego produktu/dochodu narodowego, podczas gdy 85% pozostałej ludności
świata wytwarza zaledwie około 21% światowego produktu/dochodu
narodowego.
Wydaje się, że globalizacja - traktowana jako proces obiektywny, wynikający z rozwoju postępu technicznego i prowadzący do zacieśniania
więzów między różnymi krajami i kontynentami oraz zwiększający
efektywność gospodarowania - powinna być popierana przez większość
ludności świata. Jednak zamiast oczekiwanej akceptacji dla globalizacji
rosną rzesze jej przeciwników, co wynika z nierówności rozwojowych
między poszczególnymi krajami. Na ponad 130 krajów świata (o ludności
powyżej miliona osób) mniej niż 30 zaliczanych jest do zamożnych. Wśród 20 krajów o największej gospodarce mierzonej absolutną wielkością nominalnego dochodu narodowego brutto, tylko jeden zaliczany jest do krajów o niskich dochodach, natomiast aż 13 do krajów o wysokich dochodach. Państwa te w 2000 r. osiągnęły ponad
73% udziału w światowym dochodzie narodowym brutto, a uzyskane
przez nie wskaźniki dobrobytu społecznego stawiają je na czołowych
pozycjach w świecie. Wysoko rozwinięte kraje o największej gospodarce to: Stany Zjednoczone, Japonia i Niemcy, które obejmują 8,1% ludności świata, wytwarzają 51,5% światowego dochodu, z czego na same tylko Stany Zjednoczone przypada 31% światowego dochodu.
Między krajami wysoko rozwiniętymi a rozwijającymi się istnieje ogromna przepaść rozwojowa, technologiczna i cywilizacyjna, która wywołuje wielkie różnice w poziomie oraz jakości życia ludności. Długookresowe konsekwencje obecnych tendencji rozwojowych wydają się więc bardzo pesymistyczne. Globalizacja będzie się rozszerzać na coraz większe obszary świata, ale wynikające z niej korzyści będą w przeważającej mierze zawłaszczane przez przedsiębiorstwa z krajów bogatych, co będzie sprzyjać rozwojowi tych krajów. W imię korzyści z globalizacji, kraje bogate powinny zwiększyć pomoc dla krajów biednych.
Stwarza to konieczność przejścia od rozumowania w kategoriach ekonomicznych do rozumowania w kategoriach etycznych oraz do stworzenia mechanizmów kontroli nad strategią działania korporacji transnarodowych, tak aby stały się one zdolne do współuczestniczenia
w wyrównywaniu poziomów rozwoju w skali globalnej.
W procesach globalizacji uczestniczą przede wszystkim kraje wysoko
rozwinięte oraz w - pewnym stopniu - niektóre kraje z wyższej grupy
o średnich dochodach. Innymi słowy, w globalizacji bierze udział około
25,5% całej ludności świata. Kraje słabo rozwinięte zazwyczaj pozostają
poza tymi procesami, ponieważ nie są dostatecznie atrakcyjne pod względem gospodarczym, aby przyciągać zagranicznych importerów
i inwestorów. Globalizacja przyciąga zatem kraje bogate, a także
średnio zamożne, pozostawiając na uboczu najbardziej potrzebującą
stymulatorów rozwojowych, większość ludzkości. Wynika z tego, że globalizacja- wbrew swemu znaczeniu - jest jeszcze ciągle procesem
o charakterze selektywnym.
Jak twierdzi John Ralston Saul; kanadyjski filozof i ekonomista, paradoksem globalizacji jest to, że chociaż dokonywała się ona pod hasłami nieskrępowanej wymiany handlowej, tak naprawdę doprowadziła do ograniczenia wolnego rynku i obniżenia poziomu wzrostu gospodarczego. Dzisiejsze firmy międzynarodowe przypominają wielkie kompanie z XVI czy XVII wieku. W rewolucji przemysłowej chodziło przede wszystkim o złamanie międzynarodowego systemu opartego na oligopolach czy monopolach i pobudzenie konkurencji, która miała za sobą pociągnąć wzrost. Tymczasem powstały kolosy, które są hamulcem wzrostu. Biurokraci z sektora prywatnego nie chcą żadnego współzawodnictwa. Chcą kontrolować rynek. To jest dziś najskuteczniejszy sposób na zarabianie pieniędzy.
Jak rysują się perspektywy dalszego rozwoju globalizacji?
Dysproporcjonalność i nierówności w rozwoju współczesnego świata
można ogarnąć w pełni, jeżeli dostrzeże się dualny charakter światowej
gospodarki. W rzeczywistości bowiem największym niedopatrzeniem
entuzjastów globalizacji jest traktowanie gospodarki światowej jako
jednolitego systemu, podczas gdy w rzeczywistości jest ona bardzo
złożona i ma wyraźną tendencję do polaryzacji. Z jednej strony występuje część rozwinięta i bogata, a z drugiej - część zacofana i uboga. Przestrzeń między tymi wyraźnie zarysowanymi biegunami wypełniają kraje o pośrednim usytuowaniu. Część z nich rozwija się i wyraźnie odrywa się lub już zdołała się oderwać od bieguna ubóstwa. Część z nich przejawia tendencje do rozwoju, lecz od krajów rozwiniętych dzieli je jeszcze ogromny dystans, którego pokonanie staje się niewyobrażalne w granicach dostrzeganego, długiego horyzontu czasowego.
Przyjmując jako aksjomat, że globalizacja jest funkcją postępu technicznego, należy uznać za prawdziwe twierdzenie, że proces globalizacji jest niepowstrzymany, tak jak niemożliwy do zahamowania jest rozwój postępu technicznego. Na podstawie obserwacji dotychczasowego przebiegu globalizacji można stwierdzić, że będzie ona ogarniać coraz większe obszary świata i coraz większą liczbę sektorów gospodarczych. Będzie ona jednocześnie procesem walki między jej promotorami a konserwatywną i biedną większością ludności Ziemi, która tak długo będzie występować przeciwko globalizacji, jak długo nie doświadczy jej pozytywnych skutków i nie uzyska poprawy warunków swej egzystencji. Będzie to więc proces trudny i trwający wiele dziesięcioleci, być może przerywany przez rewolucyjne wstrząsy występujące okresowo z większą lub mniejszą siłą w centrach światowej nędzy.
Obecnie jesteśmy świadkami wstrząsu, który w znacznym stopniu może zahamować tempo rozwoju globalizacji, a który można nazwać pułapką cywilizacyjną, albo pułapką informacyjną. Pojawiła się ona w sferze przekazu informacji. Dzięki telewizji i filmom w krajach biednych pojawiają się obrazy życia z krajów rozwiniętych, ukazujące świat niedoścignionych marzeń, który jest niemożliwy do osiągnięcia dla mieszkańców Trzeciego Świata nie tylko dziś, ale również za życia ich wnuków. Jednocześnie w zasobnych domach mieszkańców krajów bogatych ukazują się na ekranach telewizyjnych wygłodzone dzieci z Somalii lub Sudanu, jak też demonstrujący swoje poparcie dla Osamy Bin Ladena Pakistańczycy, afrykańscy żołnierze wyrzynający swych przeciwników w czasie kolejnych zamachów stanu czy rabujący bagdackie szpitale Irakijczycy.
Ten obustronny proces powstawania niechęci lub wrogości między
mieszkańcami zróżnicowanego świata może w pewnych okresach okazać
się silniejszy od akceptacji dla procesów przenikania do krajów rozwijających się zdobyczy cywilizacji naukowej i technicznej. Może przeważać pogląd, że lepsze jest własne, rodzime zło od obcego dobra.
Pogląd taki występuje przecież nie tylko w krajach o niskim poziomie
rozwoju i cywilizacji, lecz jest nieodłącznym towarzyszem nietolerancji
i ksenofobii.

POZYTYWNE SKUTKI GLOBALIZACJI

Oto główne korzyści globalizacji widziane przez jej zwolenników:
← wzrost ekonomiczny mierzony wskaźnikami Produktu Narodowego Brutto
← istnienie wolnych rynków dających możliwości alokacji zasobów
← usunięcie barier wolnego handlu towarami, promocja konkurencji
← prywatyzacja przejmująca od państwa sferę efektywności, a pozostawiająca mu rządy prawa
← istnienie transnarodowych korporacji wolnych od ingerencji państwa
← wpływ na demokratyzację, upadek dyktatur

Do najważniejszych zalet globalizacji należy eliminowanie wojen. Sprzyja ona rozwiązywaniu konfliktów drogą negocjacji pokojowych. Jedyne wojny, to wojny handlowe, które jednak nie powodują ofiar w ludziach. Globalizacja pomaga ochronie środowiska naturalnego, wymusza też innowacyjność, obniżkę kosztów własnych. Dzięki mobilności kapitału w ciągu pół wieku nastąpił pięciokrotny wzrost gospodarczy w skali globu, handel międzynarodowy zwiększył się 12 razy, a inwestycje bezpośrednie ok. 30 razy.


NEGATYWNE SKUTKI GLOBALIZACJI

Obawy towarzyszące globalizacji mają głównie charakter gospodarczy, polityczny i kulturowy. Globalizacja prowadzi do pogłębienia nierówności ekonomicznych i zepchnięcia części mieszkańców świata na pozycję „podklasy ludzi zbędnych, pozbawionych nie tylko realnego udziału w dobrodziejstwach globalizacji, ale nawet szansy na to, gdyż brakuje im dostępu do informacji, wiedzy i nowoczesnych technologii. Krótko mówiąc, bogaci będą się stawać jeszcze bogatsi, podczas gdy biedni- coraz biedniejsi.
Na pierwszy plan wysuwa się groźba utraty (czy ograniczenia) suwerenności państw na rzecz międzynarodowych korporacji czy instytucji finansowych.
Wymusza na krajach najbiedniejszych tanią sprzedaż surowców naturalnych, powstrzymuje ich rozwój, pogarsza sytuację ekonomiczna, Korporacje zyskuja kraje biedne toną w długach.

Globalizacja ujmowana jest też jako „negatywna przyszłość” i jest odpowiedzialna dziś za:
← zdeformowany rozwój społeczeństwa
← poważne straty kulturowe
← zagrożenia dla suwerenności narodowej
← destabilizację globu przez pogłębianie napięć na tle rosnącego ubóstwa i presji emigracyjnych
← ekspansję ponadnarodowych organizmów, megakorporacji, których nikt nie kontroluje
← przekształcenie setek milionów ludzi w tani towar
Globalizacja może zagrozić politycznej stabilności demokracji zachodniej, gdyż zwycięzca bierze wszystko, znika więcej miejsc pracy, niż się tworzy, los pracownika zależy od globalnej strategii korporacji.
Różnice w poziomie życia i perspektyw rozwoju nie są eliminowane przez globalizację, wręcz przeciwnie, pogłębia je ona. Są tendencje dezintegracyjne i separatystyczne, małe grupy etniczne dążą do utworzenia własnych państw. We współczesnych czasach anonimowi dyrektorzy największych banków i ponadnarodowych korporacji, o budżetach większych aniżeli średniego państwa, bez ograniczeń wykupują mienie, czas ludzi; skomercjalizowane zostały również nauka, kultura i sport, a inicjatorów ruchów kapitałowych nie można poddać żadnej kontroli.

17

---