Tkaniny - grupa należąca do płaskich wyrobów włókienniczych (właściwości wpływ - rodzaj włókien, struktura przędzy i budowa samej tkaniny). Przy doborze tkaniny główne kryteria: właściwości higieniczne, estetyczne i mechaniczne
HIGIENICZNE:
higroskopijność i wodochłonność - zdolność wiązania określonej ilości wody przez sorpcję pary wodnej; dzięki możliwości sorpcji i desorpcji tkanina jest zdolna związać wodę będącą składnikiem potu i odprowadzić ją do powietrza atmosferycznego
przewiewność - in. przepuszczalność powietrza, umożliwia wentylację przestrzeni między wyrobem włókienniczym a skórą, ułatwia dopływ powietrza i usuwanie gazowych produktów związanych z oddychaniem skóry; przepływ powietrza zależy od różnicy ciśnień (po obu stronach) i w pewnym stopniu od pustych przestrzeni między nitkami i w obrębie nitek (wpływ: gęstość liniowa, zapełnienie powierzchniowe tkaniny oraz gęstość liniowa i wsp. skrętu przędzy)
ciepłochronność - izolacyjność cieplna, zapewnia ochronę organizmu przed dużymi zmianami T, zależy przede wszystkim od grubości tkaniny oraz gęstości liniowej i sposobu wykończenia powierzchni
ESTETYCZNE Mięcie - gniotliwość, powstawanie załamań w wyniku 1- lub wielokierunkowego zaginania i ściskania tkaniny; po usunięciu sił odkształcających dzięki sprężystości włókien tkanina wraca do pierwotnego stanu; zjawisko - odprężność po mięciu, jego miarą jest wielkość kąta odprężania Pilling - samorzutne tworzenie się na powierzchni tkaniny splatanych pęczków włókien; w czasie użytkowania słabiej umocowane wydostają się z przędzy na powierzchnię, a następnie ulegają zwijaniu pod wpływem sił ścierających, rozciągających i zginających, skupiska włókien - pille. WYTRZYMAŁOŚCIOWE Wytrzymałość mechaniczna tkanin decyduje o ich trwałości i możliwości wypełniania określonych funkcji; zjawisko ścierania - następuje w wyniku wzajemnego tarcia 2 elementów tkaniny lub tarcia o inny przedmiot; siłom tarcia towarzyszą: siły rozciągające, wspomagające proces powolnego niszczenia; odporność na ścieranie; zbyt luźna struktura przędzy sprzyja ścieraniu, a o gładkiej powierzchni i ścisłej strukturze lepsza odporność wodochłonność względna - stosunek masy wody pochłoniętej przez aklimatyzowaną próbkę wyrobu włókienniczego po zanurzeniu w wodzie do masy próbki przed zanurzeniem, wyrażony w % Ww= [(m2-m1)/(m1-m)]*100, gdzie m1 masa naczyńka [g], m1 - masa naczyńka z próbką aklimatyzowaną, m2 - masa naczyńka z mokrą próbką Wodochłonność bezwzględna - stosunek masy wody pochłoniętej przez aklimatyzowaną próbkę wyrobu włókienniczego po zanurzeniu jej w wodzie do powierzchni próbki, wyrażony w g/m^2 Wb=mf* (Ww/100), gdzie mf - masa powierzchniowa badanej tkaniny [g/m^2]Higroskopijność - zdolność wyrobu włókienniczego do sorpcji pary wodnej z powietrza o wilgotności względnej przyjętej za 100% H=[(m1-m)/m]*100, gdzie m-masa próbki po wysuszeniu w suszarce, m1- masa próbki po wyjęciu z eksykatora o wilgotności względnej 100% [g].5 Badanie odporności wybarwień - badanie przeprowadza się metodą wizualną lub instrumentalną w warunkach naśladujących występujące w procesie obróbki technologicznej; określa się za pomocą odpowiednich skal i wyraża w stopniach odporności. Szara skala - złożona z 2 skal wzorcowych: skali do oceny zmiany barwy (do próbek badanych) i do oceny zabrudzeń bieli (dla próbek towarzyszących), stopnie odporności oznaczone liczbami 5- 1 Sposób oceny: zmianę barwy ocenia się wzrokowo przez porównanie próbki badanej z próbką pierwotną, w ocenie bierze się pod uwagę kontrast i porównuje z kontrastami wzorców skali zmiany barwy; zmianę barwy można ocenić metodami instrumentalnymi, okresla się kolorymetrycznie i wyraża w stopniach szarej skali Tkaniny towarzyszące - biorą udział w badaniu odporności wybarwień; gdy konieczna jest ocena stopnia zabrudzenia bieli 1.5.1. Oznaczenie odporności wybarwień na pranie - zasada metody: mechaniczne wytrząsanie próbki złożonej w kąpieli wodnej z dodatkiem środka piorącego w określonych warunkach, a następnie płukaniu i suszeniu, zmiana barwy tkaniny badanej i zabrudzenie bieli tkanin towarzyszących ocenia się za pomocą szarej skali (próbka 40x100mm; mydło o składzie jak w normie, roztwór 5g mydła 12g bezwodnego węglanu sodu w 1dm^3)
1.5.2. Oznaczanie odporności wybarwień na prasowanie - zasada metody: prasowanie próbki tkaniny na sucho, na wilgotno lub na mokro, zmiana barwy próbki badanej i zabrudzenie bieli bawełnianej tkaniny towarzyszącej ocenia się za pomocą szarej skali; sposób prasowania można wybrać w zależności od rodzaju tkaniny i jej przeznaczenia
1.5.3. Oznaczenie odporności wybarwień na działanie potu - zasada metody: traktowanie próbki złożonej (próbka badana + towarzysząca) roztworami o odczynie alkalicznym i kwaśnym, które są odpowiednikami potu ludzkiego; zmiana barwy tkaniny badanej oraz zabrudzenie bieli za pomocą szarej skali (2 próbki 40x100mm)1.5.4. Oznaczanie odporności wybarwień na tarcie - zasada metody: poddanie próbki tkaniny tarciu w urządzeniu, w którym elementem trącym jest biała bawełniana tkanina, osadzona na trzepieniu poruszającym się ruchem posuwisto - zwrotnym na drodze 100mm, oceniamy zabrudzenie za pomocą szarej skali, metoda uwzględnia zastosowanie tarcia suchego i mokrego (2 pary próbek)Laminaty są to tworzywa sztuczne o strukturze warstwowej, składające się z kilku warstw nośnika (napełniacza), połączonych za pomocą Żywicy, najczęściej metodą prasowania na gorąco. Ze względu na rodzaj Żywicy łączącej poszczególne warstwy nośnika, rozróżniane są dwa rodzaje laminatów: termoplastyczne termoutwardzalne
i chemoutwardzalne.Wytrzymałość mechaniczna i fizykochemiczne właściwości laminatów zależą od:
· rodzaju i ilości Żywicy, · rodzaju nośnika i grubości jego arkuszy, · wytrzymałości nośnika, · warunków impregnacji i prasowania laminatów, · zawartości wilgoci w laminacie itp. Charakterystyczną cechą laminatów jest stosunek ich wytrzymałości mechanicznej do gęstości (wytrzymałość właściwa).Udarność jest to odporność tworzywa na złamanie udarowe.
Określa się ją stosunkiem pracy potrzebnej do dynamicznego złamania próbki do przekroju poprzecznego próbki w miejscu złamania. Oprócz pracy potrzebnej do złamania, celowe jest również określenie odkształcenia próbki. Dzięki elektronicznym metodom pomiaru siły i odkształcenia można lepiej scharakteryzować zachowanie sic tworzyw sztucznych przy obciążeniach udarowych. W zależności od właściwości badanego tworzywa pęknięcie w czasie dynamicznego złamania próbki może być kruche lub plastyczne. Badania dynamicznego złamania próbki prowadzi się podczas udarowego zginania lub rozciągania próbek z karbem lub bez karbu. W wahadłowych metodach stosowanych do tego badania są Używane urządzenia elektroniczne do pomiaru siły: odkształcenia.
Metody badań udarności - Metoda Charpy'ego
Metoda ta polega na udarowym zginaniu prostopadłościennej próbki z karbem
lub bez karbu, podpartej na dwóch podporach, i określeniu pracy potrzebnej do jej złamania. Karb ma na celu koncentrację naprężeń w określonym miejscu badanej próbki. Udarność określa się pracą potrzebną do dynamicznego złamania próbki, odniesioną do 1 m przekroju próbki (jeżeli jest to udarność z karbem, to do przekroju w miejscu z karbem). Udarnością względną nazywa się stosunek udarności z karbem do udarności bez karbu, wyrażony w procentach. Udarowe zginanie próbki uzyskuje się przez uderzenie ostrzem wahadła młota w podpartą na dwóch podporach próbkę. Zasadę pomiaru pokazano na rysunku niżej. Ważne jest, aby w chwili uderzenia styk ostrza młota wahadła z próbką był liniowy. Pomiar pracy złamania próbki powinien być wykonany w zakresie 10 - 80 % maksymalnego zakresu skali młota. Przed badaniem należy próbki klimatyzować w normalnych warunkach Do wykonania oznaczenia stosuje się młot wahadłowy o sztywnej konstrukcji,umożliwiający oznaczanie energii zużytej na złamanie próbki. Wartość energii zużytej na złamanie stanowi różnicę początkowej energii potencjalnej młota wahadłowego i energii pozostałej po złamaniu próbki. W skali energii należy uwzględnić straty spowodowane tarciem i oporem powietrza.Udarność bez karbu [J/m2]: Un=a/(b*h), gdzie: an - praca potrzebna do złamania próbki, [J m]; b - szerokość próbki, [m]; h - wysokość próbki, [m].
Udarność [j/m2] z karbem: Uk=ak/(b*hk), gdzie: ak - praca potrzebna do złamania próbki, [N m]; b - szerokość próbki, [m]; hk - wysokość próbki w miejscu karbu, [m].
Udarność względna: Uw = Uk/Un*100% Surówka - półprodukt redukcji rudy w piecu, ma bardzo wysoką zawartość węgla, zwykle 3,5-4,5% i liczne zanieczyszczenia, co czyni ją bardzo kruchą i nieprzydatną bezpośrednio jako materiał, z wyjątkiem ograniczonych zastosowań. Surówka jest stopem żelaza z węglem, krzemem, manganem, fosforem i siarką. Nazwa pochodzi stąd, że jest to półprodukt przewidziany do dalszej przeróbki, czyli surowiec.
Żelazostopy - stopy żelaza z metalami, których zawartość wynosi od kilkunastu do kilkudziesięciu % (żelazokrzem 40-90%; żelazomangan 75-80%, żelazochrom min 60%)
Stal - stop żelaza z węglem (poniżej 2%) oraz innymi pierwiastkami, stal węglowa - do 1,75%C, zawiera pierwiastk tylko z przerobu hutniczego; stal stopowa - również inne celowo wprowadzone pierwiastki (Cr, Ni, Mo) nadające nowe właściwości. Na podstawie struktury rozróżniamy: stal eutektoidalną (perlityczną), podeutektoidalną (ferrytyczną - perlityczną), nadeutektoidalną (perlit, cementyt). Na podstawie zastosowania: konstrukcyjna, narzędziowa, o szczególnych właściwościach fizycznych i chemicznych. Staliwo - postać stali plastycznie obrabialna ale nie obrobiona. Kształt nadaje się przez odlanie do form.Żeliwo - najczęściej: węgiel 2-4%, krzem 0,4-3,5%, mangan 0,2-1%, fosfor 0,05-0,8%, siarka 0,02-0,15%, materiał konstrukcyjny nieobrabialny plastycznie
Miedź ma barwę czerwoną. Temp. Topnienia czystego metalu 1084 st. C, gęstość 8,9 g/cm3. Wyroby z miedzi po dłuższym składowaniu pokrywają się zieloną warstwą ochronną, zawierającą zasadowe węglany i siarczany miedzi (patyna).
Mosiądze stanowią stopy miedzi z cynkiem i mają barwę żółtą, z wyjątkiem stopu zwanego argentanem lub nowym srebrem, który z uwagi na dużą zawartość niklu jest srebrzysty. Barwa mosiądzu zmienia się wraz ze zmniejszającą się zawartością miedzi: od czerwonej do żółtej. Gęstość ok. 8,5 g/cm3.
Brązy stanowią stopy miedzi z cyną i zmieniają barwę od jasno- do ciemnobrązowych w zależności od zawartości cyny. Przy uderzeniu prętem wydają charakterystyczny dźwięk dzwonu. Cynk ma zabarwienie jasnoniebieskie, metaliczne. Temp. Topnienia czystego metalu 419 st C. Gęstość 7,1 g/cm3. Powłoki cynkowe charakteryzują się wyrazistym wykwitem kryształów, określanym jako kwiat lodowy na szybie.
Cyna ma barwę srebrzystobiałą o trwałym połysku w atmosferze powietrza. Metal bardzo miękki, wydający charakt. Chrzęst przy gięciu, zależny od stopnia czystości metalu. Im czystszy metal, tym lepiej jest słyszalny. Temp. Topnienia czystego metalu 232 st. C. Gęstość 7,3 g/cm3. Chrom jest metalem srebrzystobłyszczącym, stosowanym jako dodatek stopowy. Tem. Top. 1875 st. C Gęstość 7,2 g/cm3. Chuchanie daje krótkotrwały nalot pary wodnej na powierzchni metalowej. Nikiel jest metalem o b. srebrzystobiałej, ma zastos. Jako dodatek stopowy. Temp. Topnie. 1453 st C, gęstość 8,9 g/cm3. Powłoki niklowe mają barwę srebrzystą z odcieniem żółtawym Chuchanie tak samo jak chrom.
Aluminium jest srebrzystobiałe. Masa właściwa niska, wyczuwalna przy wyważaniu wyrobu w ręce. Temp. Topnienia 659 st C, gęstość 2,7 g/cm3. Pocieranie palcami po pow. Aluminiowych powoduje zabrudzenie palców barwa popielatą
Ołów jest metalem o barwie metalicznoszarej, jednak w atmosferze powietrza pokrywa się niebieskoszarą warstwą tlenków. Temp. Topnienia 327 st, Cm gęstość 11,3 g/cm3. Metal bardzo miekki, dajacy sę zarysować paznokciem, a także po potarciu pozostawia slad na papierze. Srebro jest metaem o barwie srebrzystej. Temp. Top. 960 st. C gęstość 10,5 g/cm3. Złoto ma barwę żółtą. Złoto wysokiej próby daje się łatwo zarysować, nawet zapałką. Temp. Topnienia 1063 st C, gęstość 19,3 g/cm3 Mosiądz - stop miedzi i cynku, zawierający do 45% cynku. Może zawierać dodatki innych metali, takich jak ołów, aluminium, cyna, mangan, żelazo, chrom oraz krzem. Topnieje w temperaturze ok. 1000 °C (zależnie od gatunku).Mosiądz ma kolor pomarańczowożółty, przy mniejszych zawartościach cynku zbliżający się do naturalnego koloru miedzi. Stop ten jest odporny na korozję, ciągliwy, łatwy do obróbki plastycznej. Posiada dobre właściwości odlewnicze. W niektórych zastosowaniach jego wadą jest stosunkowo duża gęstość (8,4-8,7 g/cm3). Miedzionikle do 50%NiFaza α- roztwór stały cynku w miedzi, krystalizujący tak jak miedź w układzie regularnym, płasko-centrycznym, . Max rozpuszczalność cynku w miedzi zmienia się wraz z T.Faza β - jest to roztwór stały na bazie fazy międzykrystalicznej CuZn, krystalizujący w układzie regularnym przestrzennie centrowanym. Faza ta powstaje w 902 stopniach C, w 468 przemienia się w fazę β `.Faza γ - tworzy się powyżej 45% zawartości cynku w mosiądzu, jest to faza regularna i powodująca wzrost jego kruchości
Linoleum - materiał składający się z warstwy barwionej w masie utwardzonej masy plasycznej (o podstawowym składzie: olej lniany, kalafonia i mączka drzewna lub korkowa) nałożonej na płótno jutowe (lub podobną tkaninę), stosowana głównie jako wykładzina podłogowa, ale również jako materiał na matryce linorytowe. Technologia produkcji linoleum została opatentowana w 1860 roku przez Anglika Fredericka Waltona. Mimo iż w drugiej połowie XX wieku wykładziny PVC niemal całkowicie zastąpiły linoleum jego nazwa wciąż znajduje się w powszechnym użyciu.
Homogeniczne pokrycia podłogowe - 1 lub kilka warstw w tym samym składzie, wzór przenika przez całą grubość, jednolity przekrój grubości (od 0,2 do 2mm), dzielą się na : jednowarstwowe - grubość warstwy użytkowej jest równoważna całkowitej grubości, wielowarstwowe - zgrzanie kilku warstw folii o tym samym składzie
Heterogeniczne - z więcej niejednej warstwy: użytkowej - transparentna folia o grubości 0,15-2mm, bogata w PVC, zapewnia odpowiednią odporność na ścieranie, im większa grubość tym wytrzymałość wyższa; dekoracyjna - cienka folia 0,1mm drukowana w odpowiedni wzór, walory estetyczne; spodnia - z plastyfikowanego PVC z wypełniaczami o odpowiedniej elastyczności umożliwiającej dobre przyleganie do podłoża 0,2-2mm
Kryteria praktyczne - zakres użytkowania (określone miejsce we wnętrzach budynku), intensywność użytkowania podłóg (ilość osób przemieszczających się przez dane pomieszczenie
Pierwsza cyfra rodzaj pomieszczenia: 2 - domowe, czyli mieszkalne, 3 - obszary użytku publicznego, 4 - przemysł lekki; Druga cyfra intensywność użytkowania - 1 - umiarkowana, 2 - średnia, 3 - wysoka, 4 - bardzo wysoka
Odporność na ścieranie - kolejne ważne kryterium klasyfikacji, cztery grupy ścieralności: T, P, M, F. Wyraża się ją utratągrubości lub objętości warstwy użytkowej wykonanej na bazie PVC, jaka występuje w procesie ścierania
Pokrycia podłogowe do specyficznych waunków pracy - antypoślizgowe (wykładziny dla których wsp tarcia kinetycznego jest większy od 0,4); antyelektrostatyczne, tłumiące dźwięki (zdolność tłumienia od 16 do 24 dB), sportowe
Certyfikaty - Aprobata Techniczna, certyfikat zgodności, atest higieniczny, klasyfikacja ogniowa, znak budowlany
Drzewo to Żywa roślina drzewiasta, a wytworzony z niej po ścięciu surowiec nazywa się drewnem. Choć w języku potocznym często pojęcia te stosuje się zamiennie, należy pamiętać, Że dopiero ścięte drzewo staje się drewnem (surowcem)
WŁAŚCIWOŚCI DREWNA:
WŁAŚCIWOŚCI DEKORACYJNE Właściwości te zaleŻą od barwy, połysku i rysunku drewna. Barwa drewna uzaleŻniona jest od gatunku drzewa składników gleby oraz połoŻenia geograficznego. W strefie klimatu umiarkowanego drewno jest jasne, co pozwala na jego barwienie, np. poprzez bejcowanie. Drewno gatunków beztwardzielowych jest jednolicie jasne. Im bliŻej równika, tym zabarwienie drewna staje się bardziej intensywne. Barwa jest najczęściej charakterystyczną cechą danego gatunku drewna i jest cechą pozwalającą na jego identyfikację. Połysk drewna jest uzaleŻniony od jego gatunku, rodzaju przekroju, gładkości, twardości i sposobu wykończenia. W stanie naturalnym jednak drewno nie posiada wyraźnego połysku. Drewno drzew iglastych i miękkich liściastych pomimo wygładzenia powierzchni ma zawsze
słabszy połysk niŻ twarde drewno drzew liściastych. Połysk drewna jest związany przede wszystkim od promieni rdzeniowych widocznych na przekroju stycznym i promieniowym (dąb, buk, wiąz, platan). Połysk drewna moŻna w pewnym stopniu zmieniać stosując róŻne
zabiegi wykańczania jego powierzchni, jak wygładzanie, lakierowanie lakierami bezbarwnymi, woskowanie. W efekcie połysk nadają nanoszone warstwy lakieru lub wosku odbijające światło. Rysunek drewna tworzą słoje roczne, promienie rdzeniowe, układ włókien, sęki, a takŻe
barwa i połysk. Jest on związany z gatunkiem drewna, rodzajem przekroju i cechami anatomicznymi drewna. Rysunek drewna jest bardziej urozmaicony u gatunków drzew liściastych niŻ iglastych. Niektóre wady w budowie anatomicznej drewna, w niektórych przypadkach stają się zaletą pod względem dekoracyjnym. Wpływają bowiem na piękniejszy rysunek drewna wynikający np. z falistego lub zawiłego układu włókien, bądź róŻnego rodzaju naroślami na pniu („drewno barankowe” jesionu, jaworu falistego, „drewno kędzierzawe” jesionu węgierskiego, „ptasie oczko” jaworu i klonu). Zapach drewna spowodowany jest zawartymi w nim Żywicami, olejkami eterycznymi, garbnikami, tłuszczami itp. W zasadzie drewno wydziela słaby zapach, który zanika w miarę jego wysychania.
WŁAŚCIWOŚCI FIZYCZNE Masa drewna zależy od ilości substancji drzewnej w danej jednostce objętości i od ilości porów z zawartą w nich wodą oraz powietrzem. Gęstość (ciężar objętościowy) drewna to stosunek jego masy do objętości w stanie naturalnym (wraz z porami i zawartą w nich wodą i powietrzem) wyraŻona w g/cm3 lub częściej w kg/m3. Gęstość ta zależy od gatunku drewna i jego wilgotności. Gęstość substancji drzewnej (ciężar właściwy) to masa określonej objętości drewna z wyłączeniem porów i zawartości wody. Nie ma ona praktycznego znaczenia, ponieważ dla wszystkich gatunków drewna jest ona jednakowa i wynosi około 1,50 g/cm3. Wilgotność drewna to stosunek masy wody zawartej w drewnie do masy drewna w stanie zupełnie suchym wyrażona w kg/kg lub w %. Wyróżnia się wilgotność względną, czyli stosunek masy wody w drewnie do masy drewna wilgotnego oraz bezwzględną, która jest stosunkiem masy wody w drewnie do masy drewna całkowicie suchego. drewno o zwartości wody 0% to drewno bezwzględnie suche. Wyróżnia się jeszcze wilgotność Użytkową, która związana jest z zastosowaniem i warunkami Użytkowania danego drewna Nasiąkliwość drewna związana jest z jego budową anatomiczną. Drewno lekkie zawierające więcej porów i mniej zwartą strukturę wchłania więcej wody niż drewno ciężkie. Na nasiąkliwość wpływa również występowanie bielu, który jest bardziej nasiąkliwy niż twardziel, która jest zwarta i trudniej przepuszczalna Przewodnictwo ciepła (λ w W/m K) to zdolność drewna do przewodzenia ciepła, celem wyrównania różnic temperatury w całym materiale. Wyraża się ono współczynnikiem przewodnictwa cieplnego, który mówi o tym, ile ciepła w ciągu 1 godziny przepływa przez 1 m2 powierzchni, kiedy odległość przeciwległych ścian wynosi 1 m, a różnica temperatur 1 K. Drewno jest generalnie złym przewodnikiem ciepła, a właściwości te pogarszają się ze spadkiem jego wilgotności. Właściwości akustyczne drewna wykazują tylko niektóra gatunki drewna (świerk, jodła, jawor, klon), z których wyrabia się np. instrumenty muzyczne. Drewno ze względu na różnokierunkową budowę ma zdolność przewodzenia i tłumienia dźwięku. Największą zdolność przewodzenia dźwięku ma drewno wzdłuż włókien, a najmniejszą w kierunku stycznym.
Przewodnictwo elektryczne drewna jest stosunkowo niewielkie i wzrasta wraz ze wzrostem wilgotności drewna. Drewno suche jest słabym przewodnikiem prądu elektrycznego, dlatego można stosować je jako izolator w elektrotechnice
WŁAŚCIWOŚCI MECHANICZNE Mają one duży wpływ na Użytkowość drewna, na ich podstawie można określić do jakiej obróbki i wyrobu jakich produktów nadaje się dane drewno. Właściwości mechaniczne drewna wyrażają współczynniki wytrzymałości na różne działania mechaniczne Wytrzymałość drewna na ściskanie jest to opór, jaki stawia drewno poddane działaniu sił ściskających, którego miarą jest naprężenie w MPa, przy którym następuje zniszczenie badanej próbki. Przeciętna wytrzymałość drewna wzdłuż włókien wynosi 39 - 49 MPa, a w kierunku prostopadłym jest nawet do 10 razy mniejsza. Wytrzymałość drewna na rozciąganie to inaczej opór, jaki stawia drewno pod wpływem działa sił rozciągających, którego miarą jest naprężenie w MPa, przy którym następuje zniszczenie badanej próbki. Drewno jest bardziej wytrzymałe na rozciąganie wzdłuż włókien niż w poprzek Twardość drewna zależy do jego gatunku. Jest ona wyrażona przez opór jaki stawia drewno ciałom wciskanym w jego powierzchnię. Ze względu na twardość drewno dzieli się na 6 klas.
WŁAŚCIWOŚCI CHEMICZNEWłaściwości te wynikają ze składu chemicznego drewna, które stanowi podstawowy surowiec do wyrobu mas włóknistych do produkcji papieru (celuloza). Drewno wykorzystywane jest także przez przemysł pirolizy drewna, który produkuje m.in. węgiel drzewny, gaz drzewny. Natomiast na drodze chemicznej przeróbki drewna otrzymuje się terpentynę, kalafonię, garbniki, barwniki, niektóre substancje lecznicze, olejki eteryczne, Żywice i wiele innych. Z właściwościami chemicznymi związana jest również wartość opałowa drewna, która dla drewna powietrzno-suchego wynosi 3000 - 3800 kcal/kg Wady drewna: Sęki to nic innego jak części gałęzi wrośnięte w drewno. Posiadają one własny układ słojów rocznych o węższych przyrostach i ciemniejszej barwie niż otaczające je drewno; Pęknięcia tworzą się na skutek rozerwania tkanki drzewnej wzdłuż włókien w wyniku pozyskiwania surowca, jego obróbki i wysychania. Wpływają one ujemnie na wydajność materiałową i jakość materiałów, a także obniżają właściwości techniczne. Do wad budowy zalicza się skręt włókien i ich falistość, wielordzenność, mimośrodowe położenie rdzenia, czy występowanie pęcherzy Żywicznych. Odstępstwa od naturalnego zabarwienia, czyli wady zabarwienia obejmują plamy i smugi twardzieli, czy zabarwienie bielu. Porażenia grzybami wywołują siniznę i zgniliznę drewna, jego pleśnienie. Do uszkodzeń, z kolei zalicza się obecność ciał obcych, zwęglenie, oddarcie kory, chodniki owadów, uszkodzenia przez rośliny pasożytnicze. Wady kształtu to m.in. krzywizna, zgrubienie odziomkowe, spłaszczenie, rakowatość, czy zbieżystość.
Biorąc pod uwagę rodzaj drewna dzieli się je na: drewno iglaste, drewno liściaste, drewno krzewów. Natomiast ze względu na postać wyróżnia się: drewno okrągłe (od naturalnego kształtu), drewno łupane, drewno rozdrobnione. Poza opisanymi wcześniej podziałami istnieje jeszcze wiele innych w zależności od przyjętego kryterium podziału. Przykładowo ze względu na metodę produkcji drewno dzieli się na podstawowe grupy : 1. materiały okrągłe, 2. materiały ciosane, 3. materiały łupane, 4. materiały tarte, 5. materiały skrawane, 6. drewno ulepszone i tworzywa drzewne
GESTOSCZasada metody polega na zwymiarowaniu i zważeniu danej próbki drewna i określenia jego gęstości. D0=G0/V0, Dw=Gw/Vw; d0 - gęstość drewna w stanie całkowicie suchym w g/cm3 dw - gęstość drewna o wilgotności W (%) w g/cm3 G0 - masa próbki całkowicie suchej w gramach Gw - masa próbki o wilgotności W (%) w gramach V0 - objętość próbki całkowicie suchej w cm3 Vw - objętość próbki o wilgotności W (%) w cm3
3. Oznaczanie wilgotności drewna metodą suszarko-wagową polega na zważeniu próbki drewna w czasie jej trwania oraz po suszeniu do stałej masy i wyznaczeniu ubytku masy wyrażonej w procentach Wo=[(G1-G2) /(G2-G)]*100, gdzie: W0 - wilgotność bezwzględna próbki w procentach G - masa naczynka wagowego w gramach G1 - masa naczynka wagowego z próbką przed suszeniem w gramach G2 - masa naczynka wagowego z próbką po wysuszeniu w gramach
5. Oznaczanie chropowatości metodą Fleminga polega na nanoszeniu na badaną odmierzonej ilości określonej cieczy, którą się następnie rozprowadza po tej powierzchni i mierzy wielkość powstałej plamy. Im mniejsza jest chropowatość powierzchni, tym większa powstaje plama., powierzchnia plamy: F = 0,785 · a · b; gdzie: F - powierzchnia plamy, cm2 a - długość osi większej, cm b - długość osi mniejszej, cm
6. Oznaczanie wpływu nawilżania powierzchni na zmianę jej chropowatości W procesie przygotowania powierzchni drewna i tworzyw drzewnych do malowania oraz oklejania, podczas nakładania na nie powłok lakierowych i oklejania, podłoże zostaje zwilżone wodnymi roztworami kleju, barwnikami i rozpuszczalnikami, rozcieńczalnikami wyrobami lakierowymi. Pod wpływem tych cieczy zewnętrzne warstwy podłoża pęcznieją, skutkiem czego następuje zwiększenie chropowatości powierzchni.
Włókna - podstawowy surowiec w przemyśle włókienniczym, wytwarza się przędze, tkaniny, dzianiny, przędziny, włókniny. Dwie grupy: naturalne - występujące w przyrodzie w stanie gotowym (pochodzenia organicznego - włókna roślinne, np. bawełna, nieorganicznego - mineralne, np. azbest); chemiczne - otrzymywane na drodze syntezy chemicznej z polimerów naturalnych lub syntetycznych (organiczne dzialą sięna sztuczne - jedwab wiskozowy i syntetyczne - np. włókna poliamidowe, poliestrowe, nieorganiczne - włókna szklane, węglowe, metalowe).
Identyfikacja włókien - badania organoleptyczne, obserwacja zachowań w płomieniu, mikroskopowe, badania chemiczne dotyczące rozpuszczalności w wybranych rozpuszczalnikach, badania temperatury topnienia i rozkładu włókien.
System tex - bezpośredni sposób wyrażania masy liniowej włókna, półproduktu przędzenia i nitek przez podanie w teksach masy do długości. Tex = 10^-6 kg/m = 0,001 g/m
Masa liniowa - masa przypadająca na jednostkę długości nitki, Wyrażana jest ona w teksach lub jednostkach wielokrotnych albo podwielokrotnych teksu
Numer Tex - Tt, według międzynarodowego systemu oznaczania nitki (uniwersalnego) oznacza masę w gramach odcinka nitki o długości 1000m, oblicza się z : Tt=(m/l)*1000
Numer metryczny Nm - dawny system numeracji , coraz rzadziej stosowany, wyraża długość nitki w metrach, przypadający na jedną jednostkę masy 1g Nm=l/m
Numer turyński Td - titr denier (den), początkowo stosowany do oznaczania jedwabiu naturalnego, a obecnie powszechnie stosowany jako wyróżnik grubości nitek otrzymywanych z włókien ciągłych (np. rajstop), określa masę w gramach odcinka nitki długości 9000m Td=(9000*m)/l
Kierunek skrętu - kierunek linii śrubowych zgodnie z którymi układają się włókna na powierzchni przędzy. Kierunek skrętu oznaczamy S (gdy podczas trzymanai nitki w pozycji pionowej spirale układają się w tym samym kierunku co środkowa część litery S), lub Z (gdy układają się jak środkowa część Z), Kierunek S - lewy, Z - prawy.
Liczba skrętu - liczba obrotów wokół osi nitki, przypadające na jej długość, odpowiadająca rozstawieniu zacisków przed jej rozkręceniem. Liczbę należy podawać obrotach na metr, może być wyrażona też w obrotach na cm
Rozstawienie zacisków - odległość między dwoma punktami zakleszczenie próbki nitki w skrętomierzu. Zmiana długości po rozkręceniu - przyrost lub zmniejszenie długości początkowej zaobserwowany po rozkręceniu próbki, wyrażony jako procent wydłużenia lub skrócenia w odniesieniu do wartości początkowej próbki. Długość początkowa - długość pod odpowiednim naprężeniu wstępnym na początku badań.Kierunek skrętu wyznacza się metodą: bezpośrednią(dla nitek pojedynczych z włókien odcinkowych i ciągłych oraz nitek wielokrotnych i skręconych wielostopniowo) lub metodą pośrednią(dla nitek pojedynczych włókien krótkich o średniej długości poniżej 50mm)Wątek - układ nitek w tkaninie przebiegający prostopadle do płaskiego wyrobu włókienniczegoOsnowa - nitki biegnące wzdłuż tkaniny
Raport splotu - najmniejsza liczba nitek, po których powtarza się kolejność pokryć osnowowych i ątkowych
Długość sztuki - (zwoju) odległość między początkiem i końcem próbki, mierzona wk kierunku wzdłużnym lub kierunku wytwarzania.
Całkowita szerokość sztuki - odległość między zewnętrznymi brzegami próbki, mierzona w kierunku prostopadłym do brzegów wzdłużnych
Użytkowa szerokość sztuki - szerokość płaskiego wyrobu bez uwzględnienia krajek, oznaczeń, otworów po igłach lub innych niejednorodnych powierzchni.
Gęstość tkaniny - liczba nitek osnowy i wątku przypadająca na 10cm tkaniny.
Wrobienie - stosunek różniocy długości nitki w stanie rozprostowanym i dł odcinka wyrobu tkanego z którego wypruto nitkę, do długości tego odcinka wyrażonym w %. Określa stopień sfalowania nitek.
Dermy
Trójwarstwowa - powłoka kryjąca, spienione tworzywo, nośnik; dwuwarstwowa - warstwa lita, nośnik; estetyczne - rysunek lica, barwa, połysk, dotyk, chwyt, układalność, zapach, chrzęst; funkcjonalne - wytrzymałość na rozciąganie, odporność na ścieranie, pękanie, rozwarstwienie, działanie wody, światła, przepuszczalność pary wodnej i powietrza, sorpcja i desorpcja wody
PUR - z warstwą litą, bez porów; poromery - z porami w kształcie kanalików przepuszczających powietrze i parę wodną
Rozpoznawanie tworzywa powlekającego nośnik - określenie rodzaju tworzywa z którego została wykorzystana sztuczna skóra oraz rodzaju włókien z których wyprodukowano włókninę przy wykorzystani poznanych metod identyfikacji polimerów
Oznaczanie zwoju tkaniny - wyznaczanie szerokości, grubości, masy powierzchniowej tkaniny powleczonej oraz masy powierzchniowej tkaniny podkładowej i masy powierzchniowej powłoki tworzywa
Grubość - odległość między wierzchem i spodem powleczonego płaskiego wyrobu tekstylnego mierzona jako pionowa odległość między płytą odniesienia na której wyrób spoczywa, a równoległą stopką dociskową grubościomierza naciskająca na powierzchnię wyrobu
Całkowita masa powierzchniowa - X1=m*10^4/Acm^2 Całkowita masa powierzchniowa tkaniny podkładowej - próbki w rozpuszczalniku, rozdzielamy powłokę aż do pojawienia się podłoża (tkaniny), acetonem czyścimy rozpuszczalnik, osuszamy. X2 =m0*10^4/A
M0 - masa podłoża po usunięciu powłoki, g. Masa powierzch. powłoki: X= X1-X2 [g/m^2]
Oznaczanie siły zrywającej i wydłużenia przy zerwaniu tkaniny powlekanej - poddanie próbki tkaniny powlekanej rozciąganiu w szczękach maszyny wytrzymałościowej aż do zerwania przy stałym przyroście wydłużenia, oznacza się max siłą (N) i wydłużeniem (cm)
Obciążenie zrywające - max obciążenie przyłożone do badanej próbki przy rozciąganiu jej do momentu zerwania wyrażone w N
Wydłużenie przy zerwaniu - stosunek bezwzględnego wydłużenia próbki przy rozciąganiu jej do momentu zerwania wyrażone w N
E0 = (L0/L)*100 Ew = (Lw/L)*100, gdzie L0 - wydłużenie bezwzględne próbki wyciętej w kierunku podłużnym w chwili zerwania (mm), Lw - wydłużenie bezwzględne próbki wyciętej w kierunku poprzecznym, L - odległość między szczękami przy zamocowaniu próbki (mm)