WADY POSTAWY

POSTAWA CZŁOWIEKA I JEJ ROZWÓJ

Postawa:

• jest to sposób utrzymywania przez człowieka pozycji stojącej

• na jaj kształtowanie wpływają zarówno warunki zewnętrzne jak i wewnętrzne

• wyraża ją sylwetka człowieka - cecha indywidualna

Sylwetka:

• zmienia się w zależności od:

• wieku,

• stanu zdrowia,

• samopoczucia,

• trybu życia

Charakterystyka prawidłowej pozycji stojącej:

• głowa ustawiona prosto

• barki na jednym poziomie

• łopatki ściągnięte

• symetryczne ustawienie miednicy

• lekko wciągnięty brzuch

• napięte pośladki

• równoległe ustawienie kończyn dolnych wyprostowanych w stawach kolanowych (bez przeprostów)

• prawidłowe ustawienie i obciążenie stóp

PRZYCZYNY POWSTAWANIA WAD POSTAWY

Przyczyny w małym stopniu zależne od naszego postępowania:

• wady wrodzone z jakimi dziecko przychodzi na świat np. jedna kończyna dolna krótsza;

• choroby przebyte w wieku dziecięcym;

• urazy kości nabyte wskutek wypadków komunikacyjnych;

Przyczyny w dużej mierze zależne od naszego postępowania:

• siedzący tryb życia, zbyt mała aktywność ruchowa dziecka i wykonywanie przez nie czynności dnia codziennego w niewłaściwych pozycjach;

• pochopne decyzje o zwolnieniu dziecka z lekcji WF;

• nie uczestniczenie w zajęciach gimnastyki korekcyjnej mimo wskazań lekarza lub nauczyciela WF;

• niezdrowy tryb życia tzn. niewłaściwa ilość snu, złe odżywianie (głównie nadwaga), brak ruchu na świeżym powietrzu;

• nieprawidłowa opieka i pielęgnacja dziecka w okresie wczesno - dziecięcym np. noszenie dziecka przez matkę ciągle na tym samym ręku, chodzenie na spacer ciągle za tą samą rączkę, używanie chodzików, niewłaściwe obuwie lub używanie obuwia po innym dziecku;

• bagatelizowanie wczesnych symptomów nieprawidłowości w postawie ciała;

WADY KREGOSŁUPA W PŁASZCZYŹNIE STRZAŁKOWEJ

Podział:

• plecy okrągłe

• zwiększenie kifozy piersiowej

• pogorszenie wentylacji płuc

• ustawienie głowy w przodopochyleniu powoduje upośledzenie przepływu krwi prze naczynia doprowadzające krew do mózgu

• plecy wklęsłe

• pogłębienie lordozy lędźwiowej

• połączone na ogół z nieprawidłowościami w obrębie stawów biodrowych, osłabienie mięśni brzucha i pośladków

• plecy wklęsło-okrągłe

• pogłębienie kifozy piersiowej, jak i lordozy lędźwiowej

• plecy płaskie

• zmniejszenie fizjologicznych przednio-tylnych krzywizn kręgosłupa

• brak odpowiedniej amortyzacji ciała i odpowiedniej ochrony ośrodkowego układu nerwowego

SKOLIOZA

zespół wielopłaszczyznowych zniekształceń kręgosłupa bezpośrednio lub pośrednio z nim związanych części układu ruchu, klatki piersiowej I narządów wewnętrznych

• rozwojowe zniekształcenie kręgosłupa i tułowia

• jest to wygięcie kręgosłupa o kącie co najmniej 10° (wg. Cobba)

• cechuje je trójwymairowość:

• pł. czołowa - wygięcie boczne

• pł. strzałkowa - zaburzenie fizjologicznej kifozy piersiowej lub lordozy lędźwiowej

• pł. poprzeczna - rotacja osiowa kręgów

Podział:

• czynnościowe

• brak zmian w obrębie kręgosłupa

• skrzywienie powstaje z innego powodu np.: skrócenie kończyny dolnej

• strukturalne

• występują zmiany w budowie kręgów lub kostnych części klatki piersiowej

• przyczyną są najczęściej wady wrodzone

• idiopatyczne

• najliczniejsza grupa

• nieznana przyczyna wywołująca skrzywienie

• jako przyczynę podejrzewa się zaburzenia metabolizmu w chrząstkach wzrostowych kręgów i więzadłach kręgosłupa oraz brak równowagi w napięciu mięśni grzbietu

• w przebiegu choroby może dojść do powstania zmian strukturalnych w kręgosłupie

przebieg kliniczny

• skolioza może wystąpić w każdym okresie wzrostu dziecka

• szczególnie często pojawia się w okresach przyśpieszonego wzrostu (między 6 a 24 m.ż., 5 a 8 r.ż., 11 a 14 r.ż.)

• w początkowej fazie skrzywienie jest trudno wykrywalne

• skolioza ma naturalną tendencję do zwiększania się wraz ze wzrostem dziecka

• po przekroczeniu 30° łatwo dostrzegalne staje się uwypuklenie żeber do tyłu i wał lędźwiowy

• postęp skrzywienia jest mniejszy w okresach powolnego wzrostu, większy w okresach przyśpieszonego wzrostu

• szczególnie niebezpieczny jest okres pokwitania u dziewcząt (11-15 lat), u chłopców (13-16 lat)

• progresja skrzywienia nie przekraczającego 40-50° ustępuje po zakończeniu wzrostu kręgosłupa

• skrzywienia duże, jak również skrzywienia porażenne mogą nadal postępować przez całe życie - szczególnie w okresie porodowym oraz menopauzy

objawy

• asymetria barków z przesunięciem bocznym górnej części tułowia względem miednicy

• uwypuklenie jednego biodra z głębokim wcięciem talii po stronie wklęsłości skrzywienia

• pozorne skrócenie jednej kończyny z powodu jednostronnego uniesienia miednicy

• asymetria tułowia

• zniekształcenia się nasilają

• dolegliwości bólowe

• ograniczenie ruchomości w wyniku zmian zwyrodnieniowych (głównie w odcinku L kręgosłupa)

• upośledzenie czynności krążeniowo-oddechowych na skutek deformacji klatki piersiowej i przemieszczenia narządów wewnętrznych (może dojść do marskości płuca po stronie wypukłości, płuco po stronie przeciwnej ulega częściowej rozedmie)

• spadek pojemności życiowej płuc

• przemieszczenie serca i dużych naczyń co powoduje upośledzenie ich funkcji

kinezyterapia

• ćwiczenia oddechowe

• ćwiczenia redresyjne

• ćwiczenia ogólnokondycyjne

• ćwiczenia indywidualne

• ćwiczenia Klappa

• ćwiczenia elongacyjne

• ćwiczenia antygrawitacyjne

• ćwiczenia rozluźniające

• ćwiczenia w wodzie i pływanie

leczenie gorsetowe

• szczyt popularności przeżywała ta metoda w latach 60 i 70 minionego stulecia

• ponownie w latach 90-tych doceniono stosowanie gorsetów

• wykazano, że leczenie gorsetowe jako jedyne z dotychczas stosowanych metod nie operacyjnych zmienia naturalną historię przebiegu skolioz idiopatycznych

• cel:

• zmniejszenie skrzywienia

• zapewnienie prawidłowego wzrostu i kształtowania się krzywizn kręgosłupa

• uzyskanie symetrii klatki piersiowej

• kształtowanie symetrii tułowia w okresie rozwoju

• działanie:

• gorsety korekcyjne sterują wzrostem kręgosłupa poprzez odciążenia stref wzrostowych kręgów po stronie wklęsłości skrzywienia

• bezwzględnie podczas stosowania gorsetów korekcyjnych pacjent musi być objęty programem usprawniania leczniczego (zapobieganie zanikom mięśniowym, możliwość czynnego utrwalenia biernej korekcji)

Kąt Coba

WADY KLATKI PIERSIOWEJ

KLATKA PIERSIOWA LEJKOWATA

etiologia:

• nieznana

• podejrzewa się:

• zbliznowacenie mięśni przyczepiających się do mostka i żeber

• anomalie rozwojowe mięśni, np.: przepony

• zaburzenia kostnienie

• częściej wystepuje u chłopców, zazwyczaj w wieku szkolnym

objawy:

• lejkowate symetryczne lub asymetryczne zagłębienie okolicy mostka (niekiedy prawie stykające się z kręgosłupem)

• spłaszczenie i poszerzenie klatki piersiowej

• skrzywienie kręgosłupa (rzadko)

• zmniejszenie pojemności życiowej płuc

• niekiedy przemieszczenie narządów klatki piersiowej

• niewydolność krążeniowo-oddechowa

• skłonność do infekcji dróg oddechowych

podział:

• postać ciężka - przemieszczeniu ulega cały trzon mostka i przymostkowe końce żeber od przyczepu ich drugiej lub trzeciej pary

• postać lekka - przemieszczeniu ulega tylko dolna część mostka wraz z wyrostkiem mieczykowatym i przylegającymi kostno-chrzęstnymi częściami żeber

leczenie:

• kinezyterapia

• leczenie operacyjne - w przypadku dużych zniekształceń - uniesienie mostka i żeber

KLATKA PIERSIOWA KURZA

etiologia:

• nieznana

• podejrzewa się:

• zbliznowacenie mięśni przyczepiających się do mostka i żeber

• anomalie rozwojowe mięśni, np.: przepony

• zaburzenia kostnienie

• częściej występuje u chłopców, zazwyczaj w wieku szkolnym

objawy:

• klatka piersiowa wysunięta do przodu (mostek i przymostkowe części żeber wysunięte do przodu) i zapadnięte po bokach

• upodabnia się do klatki piersiowej ptaków

leczenie:

• rzadko wymaga leczenia

• ćwiczenia zwiększające pojemność życiową płuc

• leczenie operacyjne - względy kosmetyczne

WADY KOLAN

wady kolan nie są wadami wrodzonymi pojawiają się dopiero po pewnym czasie po rozpoczęciu chodzenia

etiologia:

• przeciążenia szybko rosnących kości

• słaby układ mięśniowo-więzadłowy

definicje:

• ustawienie kończyn wyznacza kąt zawarty pomiędzy osią uda i podudzia

• KOŚLAWOŚĆ KOLAN

• występuje gdy przy złączonych i wyprostowanych kolanach między stopami tworzy się odstęp

• SZPOTAWOŚĆ KOLAN

• występuje gdy przy wyprostowanych kończynach dolnych i złączonych stopach między kolanami tworzy się odstęp

prawidłowy rozwój osi kolan:

• NOWORODEK - łukowato wygięte - szpotawe

• WIEK PRZEDSZKOLNY - kolana koślawe (do około 6 roku życia)

• WIEK SZKOLNY MŁODSZY - oś charakterystyczna dla osobnika dorosłego

• OKRES DOJRZEWANIA - niewielkie zmiany po których ustawienie kolan ma już postać trwałą

• WIEK STARCZY - szpotawość kończyn

KOSLAWOŚĆ KOLAN

• częściej u kobiet niż u mężczyzn (ponieważ miednica u kobiet jest znacznie szersza)

• koślawość kolan do 10Ⴐ (odległość między kostakami przy wyprostowanych kkd i złączonych kolanach nie przekracza 4-5 cm) - uznawana jest za prawidłową

• większa skłonność do koślawości dzieci szczupłe

• koślawość kolan powoduje tendencje do stawania w rozkroku

• powoduje to zwiększone obciążenie wewnętrznego brzegu stopy (utrudnione kształtowanie się prawidłowych sklepień)

leczenie:

• ograniczenie chodzenia na długich dystansach oraz stania w rozkroku

• zakaz przebywania w czasie zabawy w siadzie klęcznym z podudziami i stopami skierowanymi na zewnątrz

• noszenie prawidłowego obuwia z obcasami wydłużonymi od strony wewnętrznej, lub nieco ściętymi od strony zewnętrznej

• siedzenie w pozycji korekcyjnej:

• siad skrzyżny (turecki),

• inny rodzaj siadu z kolanami rozstawionymi i stopami ustawionymi blisko siebie

• siedzenie z woreczkiem między kolanami, kostki związane bandażem elastycznym (10-15 minut)

• opanowanie prawidłowego stania i chodzenia

• praca kończyn dolnych w warunkach odciążenia (odciążenia osiowego)

• masaż

• ćwiczenia

SZPOTAWOŚĆ KOLAN

• jest to zniekształcenie całej kończyny

obraz kliniczny:

• kończyny dolne skręcone do wewnątrz

• przeprost w stawach kolanowych

• mięśnie wewnętrznej strony kończyn dolnych ulegają skróceniu

• mięśnie zewnętrznej strony kończyn dolnych ulegają nadmiernemu rozciągnięciu

etiologia:

• krzywica

• otyłość + zbyt wcześnie rozpoczęte chodzenie (za duży, w stosunku do wytrzymałości układu kostnego, ciężar ciała)

• zbyt częste i długie przebywanie w siadzie skrzyżnym

leczenie:

• utrzymanie odpowiednich pozycji ciała

• leczenie przyczyn schorzenia (jeżeli są znane)

• masaż (kkd, pośladki - szczególnie strona wewnętrzna)

• ćwiczenia - wzmacniające mm. pośladkowe, oraz rotatory zewnętrzne stawu biodrowego

• ćwiczenia wykonywane bez obciążenia stóp

• ułożenie korekcyjne - stopy rozstawione, kolana złączone (woreczek między stopy, kolana ściśnięte bandażem elastycznym)

• odpowiednie obuwie korekcyjne - lekarz

STOPA

funkcje stopy:

• podparcie

• amortyzacja

• Lokomocja

budowa stopy:

• tyłostopie (kość skokowa, piętowa, sześcienna, trzy kości klinowe)

• śródstopie (pięć kości śródstopia)

• przodostopie (kości palców)

WYDRĄŻONA PRAWIDŁOWA SPŁASZCZONA PŁASKA

WADY STÓP

Stopa płaska statyczna

• spłaszczenie podłużnego sklepienia stopy na skutek niewydolności układu mięśniowo-więzadłowego, doprowadza to do zniekształceń, zaburzeń funkcji i bolesności stopy, a wtórnie do zmian w całym układzie kostnym. 

Stopa płaska poprzecznie

• powstaje na skutek obniżenia kości śródstopia i spłaszczenia łuku poprzecznego przedniego, często towarzyszy tej wadzie paluch koślawy tzn. paluch podkłada się lub nakłada się na palec drugi.

Stopa płasko-koślawa

• charakterystyczną cechą tej wady oprócz spłaszczenia wysklepienia stopy jest skręcenie pięty na zewnątrz. Pięta opiera się na podłoży brzegiem przyśrodkowym. 

• DZIECKO Z TĄ WADĄ ZDZIERA OBCAS PO STRONIE WEWNĘTRZNEJ!

Stopa szpotawa

• pięta jest skręcona do wewnątrz i opiera się na krawędzi zewnętrznej o podłoże.

• DZIECKO ZDZIERA OBCAS PO STRONIE ZEWNĘTRZNEJ!

Stopa wydrążona

• cechą charakterystyczną tej wady jest nadmierne wydrążenie stopy między śródstopiem a piętą i skróceniem tego odcinka. Jest to tzw. wysokie podbicie.

---