• Zestaw 1

1

X wniosła o unieważnienie umowy, którą przeniosła udział w swojej nieruchomości na SP. Argumentowała, że była wywierana na nią presja i bała się że jak odmówi to poniesie straty ekonomiczne i że w ogóle nie będzie miała szans na dalszą współpracę.

Oceń ważność umowy

Art. 87 kc

należy ocenić czy groźba była bezprawna i zachodziła obawa jej spełnienia. Moim zdaniem nie - choć na podstawie kazusu nie wiadomo w jaki sposób presja była na panią wywierana. Moim zdaniem nie ma podstaw do unieważnienia umowy.

Warto tez się odnieś do poważnego niebezpieczeństwa majątkowego.

I CKN 1134/99 SN - bezprawność groźby polega na sprzecznym z prawem działaniu grożącego lub wykorzystaniu działania formalnie zgodnego z prawem do osiągnięcia celu, dla którego to prawo nie przysługuje.

2.

X i Y prowadzili negocjacje co do sprzedaży samochodu. X chciał go sprzedać za 30 tys. Y zaprosił Y do siebie, wypili kilka kieliszków wódki. Po tym piciu X sprzedał samochód za 15 tys zł. Wniósł o jego wydanie argumentując, że Y go upił i że nie wiedział co robi. Y zaprzeczał i mówił, że X wypił tylko kilka kieliszków i nie jest możliwym żeby nie miał świadomości swoich działań.

Art. 82 kc

należy ustalić czy pan znajdował się w stanie wyłączającym jego świadomość - to jest kwestia ustaleń faktycznych. Należy podkreślić, że brak świadomości i swobody musi być zupełny, bo przepis wiąże skutki tylko z całkowitym zniesieniem zdolności wyboru między taką bądź inną decyzją. Jak wypili parę kieliszków to raczej nie zachodzą warunki do zastosowania art. 82 kc.

3.

Sąd okregowy orzekł rozwód. W wyroku nakazał eksmisję X z mieszkania. X wniósł apelację od eksmisji wskazując, że mieszkanie jest wynajmowane przez nich i oboje mają tytuł do tego mieszkania. Ponadto zarzucił, że sąd nie orzekł o jego uprawnieniu do lokalu socjalnego, a on od 2 lat jest bezrobotnym

art. 58 kro

Zarzuty pozwanego są częściowo zasadne, a to w części dotyczącej lokalu socjalnego - a wynika to z tego że art. 14 ust. 1 i 3 ustawy z dnia 21 czerwca 2001 r. o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i o zmianie Kodeksu cywilnego (Dz. U. 2001 r. Nr 71 poz. 733) mają zastosowanie do każdego orzeczenia eksmisji bez względu na jego podstawę, jeżeli dotyczy ono lokalu podlegającego przepisom powołanej ustawy. Z ustalonego stanu faktycznego sprawy wynika, że stronom przysługuje do zajmowanego lokalu wspólnie prawo najmu, są one zatem lokatorami w rozumieniu art. 2 cyt. ustawy, a zajmowany lokal podlega jej przepisom.

Zobacz uzasadnienie Wyroku Sądu Najwyższego - Izba Cywilna

z dnia 26 marca 2003 r.

II CK 91/2002

LexPolonica nr 394338

Sprawa o rozwód nie jest sprawą o opróżnienie lokalu, zatem w sprawie tej nie ma zastosowania art. 15 ust. 2 ustawy z dnia 21 czerwca 2001 r. o ochronie praw lokatorów.

W wyroku rozwodowym eksmisja małżonka może być orzeczona bez względu na tytuł zajmowania mieszkania.

4

wybaczcie ale 4 nie mogę sobie przypomnieć

Zestaw 2

1. Jan K. i Piotr K. wspólnie zakupili samochód osobowy za kwotę 40.000 zł i pozostawali w nieformalnym związku. W dniu 14 grudnia 2007 roku Jan K. wniósł pozew przeciwko Piotrowi K. o zasądzenie kwoty 20.000 zł tytułem zwrotu nakładów na pojazd, wywodząc iż do wzajemnych rozliczeń miedzy konkubentami maja przepisy o bezpodstawnym wzbogaceniu lub o zniesieniu ustawowej wspólności majątkowej małżeńskiej. Jan K. kwestionując zasadność powództwa wskazał, iż konkubinat między osobami tej samej płci nie jest tolerowany przez polskie prawo i nie mają tu zastosowania w/w instytucje prawne.

 

Oceń zasadność powództwa. Wskaż, jakie faktycznie przepisy będę miały tu zastosowanie.

Podstawa prawna: art. 211 i 212 k.c. (ew. art. 405 i nast. k.c.)

Odp. Można zastosować przepisy o zniesieniu współwłasności (ewentualnie - w zależności od okoliczności - o bezpodstawnym wzbogaceniu).

Osoby będące w związku faktycznym, tj. w konkubinacie, mogą dokonać podziału swojego majątku na podstawie przepisów o zniesieniu współwłasności. Do stosunków majątkowych osób pozostających w związku pozamałżeńskim nie mogą być stosowane w drodze analogii przepisy o wspólności ustawowej. Wynika to m.in. z uchwały Sądu Najwyższego z dnia 2 lipca 1955 r. II Co. 7/55 (OSN 1956/III poz. 72), czy też uchwały Sądu Najwyższego z dnia 30 stycznia 1986 r. (III CZP 79/85 OSNCP 1987/1 poz. 2).

Charakterystyka problemu (ukazane są kontrowersje):

Kwestia rozliczeń majątkowych po ustaniu trwałego związku faktycznego nie została uregulowana w ustawie. Zawarte w kodeksie rodzinnym i opiekuńczym przepisy dotyczące stosunków majątkowych małżeńskich, w tym rozliczeń następujących po ustaniu wspólności, nie mogą znaleźć zastosowania do rozliczeń po ustaniu trwałego związku faktycznego. Oznaczałoby to bowiem zrównanie w pewnym zakresie małżeństwa oraz związku nieformalnego, do czego brak podstawy prawnej (wskazuje się na tę okoliczność także w uzasadnieniu uchwały Sądu Najwyższego z dnia 30 stycznia 1986 r., III CZP 79/85, OSNCP 1987, nr 1, poz. 2).

Konieczność dokonania takich rozliczeń nie budzi przy tym wątpliwości. Zarówno zatem doktryna, jak i orzecznictwo poszukują ich podstawy prawnej. Wskazywane są następujące możliwości: odpowiednie (lub analogiczne) zastosowanie przepisów o wspólności majątkowej małżeńskiej, zastosowanie przepisów o współwłasności w częściach ułamkowych i znoszeniu tej współwłasności, zastosowanie przepisów o spółce cywilnej oraz zastosowanie przepisów o bezpodstawnym wzbogaceniu.

Z przyczyn, o których była już mowa, w sposób kategoryczny należy wykluczyć możliwość stosowania przepisów o wspólności majątkowej małżeńskiej. Otwarta pozostaje natomiast kwestia zastosowania pozostałych uregulowań. W orzecznictwie Sądu Najwyższego prezentowane są w tym zakresie różne stanowiska. Przykładowo można wskazać, że Sąd Najwyższy dopuszcza zarówno możliwość stosowania przepisów o zniesieniu współwłasności (tak w powołanej niżej uchwale z dnia 30 stycznia 1985 r.), jak i możliwość taką wyklucza (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 21 listopada 1997 r., I CKU 155/97, "Wokanda" 1998, nr 4, s. 7). Wskazuje się na dopuszczalność oparcia rozliczeń majątkowych konkubentów na przepisach o bezpodstawnym wzbogaceniu (tak wyrok Sądu Najwyższego z dnia 26 czerwca 1974 r. III CRN 132/74, nie publ.), jak i na istnienie podstawy prawnej dla dokonania określonych przesunięć majątkowych w zakresie trwania konkubinatu wykluczającej możliwość sięgania do instytucji bezpodstawnego wzbogacenia (tak w uzasadnieniu uchwały z dnia 30 stycznia 1986 r.).

Wybór jednego ze wskazanych uregulowań może być uzależniony od okoliczności konkretnej sprawy, a także od przedmiotu rozliczeń. W uchwale Sądu Najwyższego z dnia 30 stycznia 1970 r., III CZP 62/69 ("Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny" 1970, nr 4, s. 211) wskazuje się, że co do roszczeń z tytułu nabytych wspólnie nieruchomości i rzeczy ruchomych, jak również z tytułu nakładów dokonanych na te przedmioty, należy stosować przepisy o zniesieniu współwłasności, natomiast co do roszczeń z tytułu nakładów dokonanych przez jednego z konkubentów na wchodzące w skład wspólnego gospodarstwa przedmioty majątkowe należące do drugiej z tych osób, zastosowanie znaleźć powinny przepisy o bezpodstawnym wzbogaceniu.

Jeśli tylko jeden konkubent zapłacił - wydaje się, że bezpodstawne wzbogacenie.

 

2. W dniu 06 maja 2007 roku strony zawarły umowę sprzedaży samochodu. Pojazd został wydany i kupujący wręczono fakturę na kwotę 60.000 zł tytułem zapłaty. Uiścił on należność po 14 dniach. Następnie sprzedający wniósł pozew o zapłatę odsetek ustawowych za okres 14 dni.

Oceń zasadność powództwa.

Odp. Powództwo należy uwzględnić.

Jeśli nic innego nie wynikało z faktury VAT, w szczególności nie był oznaczony w niej termin płatności, należy przyjąć, że zapłata ceny ma nastąpić niezwłocznie, a nie po 14 dniach od jej wręczenia.

 

3. Ustanowienie służebności drogi koniecznej pomiędzy użytkownikami wieczystymi nieruchomości.

Omawianie różnic między słuzebnościami osobistymi a gruntowanymi, także w kontekście posiadania.

Podstawa prawna: art. 145 k.c. (wsparty orzecznictwem)

Odp. Można między użytkownikami wieczystymi.

Szersze omówienie: Roszczenie z art. 145 przysługuje nie tylko właścicielowi, ale i wieczystemu użytkownikowi, i to nie tylko właścicielowi nieruchomości gruntowej, ale i budynkowej (tak SN w orz. z 26 sierpnia 1980 r., II CR 258/80, OSNCP 7/81, poz. 128). Adresatem roszczenia są właściciele lub użytkownicy wieczyści (orz. SN z 17 stycznia 1974 r., III CRN 316/73, OSNCP 11/74, poz. 197).

• Różnice między służebnością gruntową i osobistą

W orzeczeniu z 16 lipca 1980 r., III CZP 45/80 (OSPiKA 7-8/81, poz. 131) Sąd Najwyższy tak scharakteryzował różnice między służebnością gruntową a osobistą: „służebność osobista różni się od służebności gruntowej przede wszystkim tym, że przysługuje oznaczonej osobie fizycznej i ma zaspokoić jej potrzeby, podczas gdy służebność gruntowa jest prawem związanym z nieruchomością władnącą i stanowi jej część składową (art. 50 i 47 k.c.). Nieruchomość może zostać obciążona na rzecz imiennie określonej osoby fizycznej także takim prawem, którego istota odpowiada treści służebności gruntowej. Takie obciążenie powoduje powstanie służebności osobistej, jednakowoż do każdej służebności osobistej stosuje się odpowiednie przepisy o służebności gruntowej, z zachowaniem odrębności wynikającej z charakteru służebności osobistej. Te odrębności sprowadzają się przede wszystkim do tego, że służebność osobista wygasa z reguły z chwilą śmierci uprawnionego, jednakże może być ona zastrzeżona po jego śmierci na rzecz jego rodziców, dzieci i współmałżonka (art. 299 i 301 § 2 k.c.), że nie można jej nabyć przez zasiedzenie (art. 292 i 304 k.c.) oraz że w określonych wypadkach służebność osobista może zostać zamieniona na rentę (art. 303 i 305 k.c.). Zakres służebności osobistej zostaje określony przede wszystkim przez czynność prawną ustanawiającą służebność, bowiem w ten właśnie sposób najczęściej służebność powstaje. Poza tym zakres służebności osobistej, jak i sposób jej wykonywania, określa się stosownie do osobistych potrzeb uprawnionego, charakteru służebności oraz przy uwzględnieniu miejscowych zwyczajów i zasady współżycia społecznego”.

4. art. 52 KRO i instytucje prawne przysługujące żonie przeciwko nielojalnie działającemu mężowi.

Oprócz art. 52 k.r.o. (możliwość żądania ustanowienia rozdzielności majątkowej przez sąd - z ważnych powodów) są też inne instytucje (art. 40 i 28 k.r.o.):

Art. 40.  Z ważnych powodów sąd może na żądanie jednego z małżonków pozbawić drugiego małżonka samodzielnego zarządu majątkiem wspólnym; może również postanowić, że na dokonanie czynności wskazanych w art. 37 § 1 zamiast zgody małżonka będzie potrzebne zezwolenie sądu. Postanowienia te mogą być uchylone w razie zmiany okoliczności.

Art. 28. § 1.  Jeżeli jeden z małżonków pozostających we wspólnym pożyciu nie spełnia ciążącego na nim obowiązku przyczyniania się do zaspokajania potrzeb rodziny, sąd może nakazać, ażeby wynagrodzenie za pracę lub inne należności przypadające temu małżonkowi były w całości lub w części wypłacane do rąk drugiego małżonka.

Fragment z komentarza dot. Art. 52 k.r.o. - nie wiem, co było w kazusie (tłustym drukiem to, co może być ważne) 

UWAGI OGÓLNE O USTANOWIENIU ROZDZIELNOŚCI  MAJĄTKOWEJ PRZEZ SĄD   

 

7. O ile przed zmianą art. 52 możliwe było jedynie zniesienie przez sąd wspólności majątkowej, zarówno ustawowej, jak i umownej (i w konsekwencji powstanie między małżonkami rozdzielności majątkowej), o tyle obecnie żądanie ustanowienia przez sąd rozdzielności majątkowej może dotyczyć sytuacji, gdy małżonkowie pozostają we wspólności ustawowej, jak i w jakimkolwiek umownym małżeńskim ustroju majątkowym, z wyjątkiem rozdzielności majątkowej. Obecnie ustanowiona przez sąd rozdzielność majątkowa ma charakter przymusowego ustroju majątkowego, podczas gdy rozdzielność majątkowa powstała na skutek zniesienia przez sąd wspólności majątkowej nie miała takiego charakteru. W samym przepisie wskazana została, jako wyjątkowa, możliwość ustanowienia rozdzielności majątkowej z dniem wcześniejszym niż dzień wytoczenia powództwa. Przed zmianą art. 52 zniesienie wspólności majątkowej z datą wsteczną dopuszczano w drodze wyjątku, w wyniku wykładni obowiązującego wówczas przepisu. Bez zmian, jako jedyna przesłanka wytoczenia powództwa, pozostały „ważne powody”.  

8. Dopuszczalność żądania przez każdego z małżonków ustanowienia przez sąd rozdzielności majątkowej wynika z założenia, że trudności w ułożeniu przez małżonków stosunków majątkowych nie zawsze powodują rozkład pożycia małżeńskiego, mogący uzasadniać orzeczenie rozwodu lub separacji, i że przy innym ukształtowaniu tych stosunków małżeństwo może nadal funkcjonować.  

9. Żądanie jednego z małżonków ustanowienia przez sąd rozdzielności majątkowej wchodzi w grę, gdy małżonkowie nie wyrażają zgodnej woli ustanowienia takiej rozdzielności w drodze umowy (art. 47).  

10. Ustanowienie przez sąd rozdzielności majątkowej może nastąpić tylko w czasie trwania małżeństwa, gdy istnieje między małżonkami wspólność majątkowa (zarówno ustawowa, jak i umowna) lub rozdzielność majątkowa z wyrównaniem dorobków.  

Na skutek powództwa o ustanowienie rozdzielności majątkowej wytoczonego po uprawomocnieniu się wyroku rozwiązującego małżeństwo przez rozwód lub unieważniającego małżeństwo, rozdzielność majątkowa nie może być orzeczona, także z dniem wcześniejszym niż dzień uprawomocnienia się wymienionych orzeczeń (uchwała SN z dnia 10 lutego 1982 r., III CZP 62/81, OSNCP 1982, nr 7, poz. 99, z glosą L. Steckiego, OSPiKA 1983, nr 6, s. 282). Natomiast orzeczenie o ustanowieniu rozdzielności majątkowej z dniem wcześniejszym niż dzień uprawomocnienia się wyroku rozwiązującego małżeństwo przez rozwód lub unieważniającego małżeństwo jest dopuszczalne, jeżeli powództwo o ustanowienie rozdzielności majątkowej zostało wytoczone przed dniem uprawomocnienia się wymienionych orzeczeń (uchwały SN: z dnia 5 listopada 1993 r., III CZP 151/93, niepubl. i z dnia 14 kwietnia 1994 r., III CZP 44/94, OSNCP 1994, nr 10, poz. 190; tak też L. Stecki w powołanej glosie do uchwały SN z dnia 10 lutego 1982 r., III CZP 62/81).  

Powstanie rozdzielności majątkowej w razie ubezwłasnowolnienia lub ogłoszenia upadłości jednego z małżonków nie sprzeciwia się ustanowieniu przez sąd rozdzielności majątkowej z dniem wcześniejszym niż dzień uprawomocnienia się postanowienia o ubezwłasnowolnieniu lub dzień ogłoszenia upadłości. Jednakże stosownie do art. 125 ust. 2 pr. upadł. i napr. po ogłoszeniu upadłości jednego z małżonków nie można ustanowić rozdzielności majątkowej z datą wcześniejszą w stosunku do daty ogłoszenia upadłości.  

Umowne ustanowienie rozdzielności majątkowej w czasie trwania małżeństwa wyklucza powództwo o ustanowienie rozdzielności majątkowej niezależnie od tego, jakiego okresu lub oznaczenia daty dotyczy późniejsze żądanie ustanowienia tej rozdzielności (orz. SN z dnia 17 stycznia 1979 r., II CKU 65/96, niepubl., uchwała SN z dnia 30 maja 1996 r., III CZP 54/96, OSNC 1996, nr 10, poz. 130, z glosami: aprobującą A. Marcinkowskiego, Pal. 1997, nr 1-2, s. 237 i krytyczną W. Sługiewicza, Rej. 2000, nr 1, s. 123 i wyrok SN z dnia 25 czerwca 2003 r., III CKN 545/2001, BSN 2003, nr 12, s.14).  

11. Jedyną przesłanką ustanowienia przez sąd rozdzielności majątkowej jest istnienie „ważnych powodów”. Patrz uwagi 14-22.  

12. Żądanie ustanowienia przez sąd rozdzielności majątkowej podlega ocenie także z punktu widzenia zasad współżycia społecznego (art. 5 k.c.). W ramach tej oceny należy mieć na względzie interes pozwanego małżonka i dobro rodziny (glosy: J. St. Piątowskiego do orz. SN z dnia 25 marca 1958 r., 2 CR 45/56, PiP 1959, nr 4-5, s. 1072 i M. Wawiłowej do orz. SN z dnia 6 listopada 1972 r., III CRN 250/72, PiP 1974, nr 10, s. 162).  

13. Ustanowienie przez sąd rozdzielności majątkowej w ciągu roku przed dniem złożenia wniosku o ogłoszenie upadłości jednego z małżonków jest bezskuteczne w stosunku do wierzycieli upadłego (art. 125 ust. 1 pr. upadł. i napr.).    

III. WAŻNE POWODY JAKO PRZESŁANKA USTANOWIENIA  ROZDZIELNOŚCI MAJĄTKOWEJ   

14. Ustawa nie definiuje pojęcia „ważne powody”. Jego rozumienie kształtują doktryna i judykatura, wychodząc z ogólnych założeń, które legły u podstaw regulacji majątkowego ustroju małżonków.  

Punktem wyjścia rozumienia ważnych powodów, które można określić jako tradycyjne, jest uznanie, że ustrój małżeńskiej ustawowej wspólności majątkowej ma na celu wzmocnienie rodziny oraz zapewnienie jej ustabilizowanej bazy materialnej i najpełniej realizuje zasadę równych praw obojga małżonków w dziedzinie stosunków majątkowych stanowiących materialną podstawę funkcjonowania rodziny (wyrok SN z dnia 20 maja 1976 r., III CRN 373/75, OSNCP 1977, nr 2, poz. 31).  

15. Przez ważne powody, dające podstawę do ustanowienia przez sąd rozdzielności majątkowej, zwykło się rozumieć - ogólnie mówiąc - wytworzenie się takiej sytuacji, która w konkretnych okolicznościach faktycznych powoduje, że dalsze trwanie wspólności majątkowej między małżonkami pociąga za sobą naruszenie lub poważne zagrożenie interesu majątkowego jednego z małżonków i z reguły także dobra rodziny (J. St. Piątowski: Stosunki majątkowe..., s. 140; J. Winiarz: Małżeńskie stosunki majątkowe, s. 84; L. Stecki: Ustanie ustawowej wspólności..., s. 12; J. Ignatowicz: Prawo rodzinne, s. 115).  

16. Przykłady ważnych powodów - to sytuacje powstałe na skutek zachowania się jednego z małżonków, polegającego na trwonieniu majątku wspólnego na skutek hulaszczego trybu życia, alkoholizmu, rażącej niegospodarności itp., uchylaniu się od pomnażania i utrzymywania substancji majątku wspólnego albo też zatrzymaniu tego majątku wyłącznie dla siebie i niedopuszczeniu współmałżonka do korzystania z niego.  

Ważnych powodów nie stanowią okoliczności niezawinione przez małżonka bądź niezależne od jego woli, np. długotrwała choroba.  

17. Sytuacja, w której jedno z małżonków ma podstawy do domagania się rozwodu, stanowi w zasadzie dostateczny powód, w rozumieniu art. 52 § 1, żądania przez niego ustanowienia rozdzielności majątkowej. Ustalenie, że w małżeństwie stron nastąpił trwały i zupełny rozkład pożycia małżeńskiego i że nic nie stałoby na przeszkodzie orzeczeniu rozwodu w przypadku, gdyby małżonek wystąpił z takim żądaniem, eliminuje możliwość oddalenia żądania tego małżonka ustanowienia rozdzielności majątkowej (wyrok SN z dnia 8 listopada 1967 r., III CRN 252/67, niepubl.).  

18. Ważny powód uzasadniający ustanowienie rozdzielności majątkowej może stanowić separacja faktyczna małżonków, uniemożliwiająca im współdziałanie w zarządzie majątkiem wspólnym i najczęściej zarazem stwarzająca zagrożenie interesów majątkowych jednego lub nawet obojga małżonków. Obojętne przy tym jest, czy zachodzi trwały i zupełny rozkład pożycia małżeńskiego. Z żądaniem ustanowienia rozdzielności majątkowej może wystąpić również to z małżonków, które jest wyłącznie winne separacji. Wina jego, jak też wzgląd na dobro rodziny lub drugiego z małżonków, powinny być brane pod uwagę jedynie przy ocenie żądania ustanowienia rozdzielności majątkowej z punktu widzenia zasad współżycia społecznego (art. 5 k.c.) - wyrok Sądu Najwyższego z dnia 13 maja 1997 r., III CKN 51/97 (OSNC 1997, nr 12, poz. 194). Patrz też orzeczenia Sądu Najwyższego powołane w tym wyroku oraz np. wyroki: z dnia 13 stycznia 2000 r., II CKN 1070/98 (Prok. i Pr. 2000, nr 4, poz. 30) i z dnia 4 czerwca 2004 r., III CK 126/2003 (Mon. Pr. 2004, nr 13, s. 582).  

19. Ważne powody, w rozumieniu art. 52 § 1, są to nie tylko okoliczności natury majątkowej, jak trwonienie przez jednego z małżonków dochodów lub dokonywanie czynności powodujących uszczerbek we wspólnym majątku. Za ważne powody należy uznać również okoliczności, których źródła tkwią w rozdźwiękach między małżonkami natury osobistej, stwarzających taką sytuację, że wykonywanie przez każdego z małżonków zarządu nad ich wspólnym majątkiem jest niemożliwe lub w znacznym stopniu utrudnione i że wspólność majątkowa przestaje służyć dobru założonej przez małżeństwo rodziny (wyrok SN z dnia 6 listopada 1972 r., III CRN 250/72, OSNCP 1973, nr 6, poz. 113, z glosami: B. Dobrzańskiego, OSPiKA 1973, nr 7-8, poz. 159 i M. Wawiłowej, PiP 1974, nr 10, s. 162; wyrok SN z dnia 5 grudnia 1995 r., III CRN 164/95, niepubl.).  

Należy jednak zauważyć, że niemożliwość czy trudność wykonywania zarządu majątkiem wspólnym są to w istocie także okoliczności natury majątkowej. W każdym razie za ważne powody, w rozumieniu art. 52 § 1, mogą być przyjęte tylko okoliczności - choćby ich źródłem były rozdźwięki między małżonkami natury osobistej - które ze względu na ich konsekwencje w ostatecznym wyniku mają charakter majątkowy (patrz powołana wcześniej glosa B. Dobrzańskiego i J. St. Piątowski, w: System..., s. 474).  

20. Tradycyjna wykładnia pojęcia ważnych powodów, ukształtowana w orzecznictwie w latach sześćdziesiątych i siedemdziesiątych ubiegłego wieku, znalazła wyraz przede wszystkim w uchwałach pełnego składu Izby Cywilnej Sądu Najwyższego z dnia 27 marca 1972 r., III CZP 69/70 (OSNCP 1973, nr 2, poz. 20) i z dnia 9 czerwca 1976 r., III CZP 46/75 (OSNCP 1976, nr 9, poz. 184). Według tej wykładni, prowadzenie lub nawet sama możliwość skierowania egzekucji do majątku wspólnego małżonków może stanowić ważny powód ustanowienia rozdzielności majątkowej i oznaczenia wcześniejszego niż dzień wytoczenia powództwa dnia jej powstania, jeżeli przemawia za tym dobro rodziny lub drugiego z małżonków; oddalenie powództwa o ustanowienie rozdzielności majątkowej z tym uzasadnieniem, że jego uwzględnienie doprowadziłoby do pokrzywdzenia wierzycieli, jest wyrazem niezrozumienia intencji ustawodawcy, zgodnie z którą wspólność majątkowa powinna służyć interesom rodziny.  

21. Od zbyt jednostronnej, korzystnej dla małżonków wykładni „ważnych powodów”, nieliczącej się z zasługującym także na ochronę interesem osób trzecich, Sąd Najwyższy odstąpił w początkach lat dziewięćdziesiątych ubiegłego wieku, kiedy powództwo o zniesienie wspólności majątkowej, pomimo braku sporu między małżonkami, na szeroką skalę zaczęło być wykorzystywane - zwłaszcza przez małżonków prowadzących działalność gospodarczą - do uchylania się od odpowiedzialności za długi. Ten kierunek wykładni wyrażają orzeczenia, według których:  

- z art. 52 § 1 nie może być wyciągnięty wniosek, że na podstawie tego przepisu można orzekać o zniesieniu wspólności majątkowej przy całkowitym pominięciu zagrożeń dla interesów osób trzecich (wyrok z dnia 11 stycznia 1995 r., II CRN 148/94, OSNC 1995, nr 4, poz. 70);  

- w sprawie o zniesienie wspólności ustawowej obowiązkiem sądu jest również zbadanie, czy powództwo nie zmierza do pokrzywdzenia wierzycieli jednego z małżonków (wyrok z dnia 24 maja 1994 r., I CRN 50/94, OSNC 1994, nr 12, poz. 246, z glosą aprobującą L. Steckiego, OSP 1995, nr 4, poz. 95);  

- art. 52 nie ma zastosowania w sytuacji, gdy z okoliczności sprawy wynika, że oboje małżonkowie zgodnie dążą do zniesienia wspólności ustawowej w celu utrudnienia wierzycielowi zaspokojenia jego roszczenia (wyrok z dnia 12 października 1995 r., I CRN 161/95, niepubl.);  

- obowiązek zbadania przez sąd, czy powództwo o zniesienie wspólności majątkowej nie zmierza do pokrzywdzenia wierzycieli jednego z małżonków, nie może być rozumiany jako obowiązek rozważenia konkurencyjnych interesów wierzyciela oraz małżonka niebędącego dłużnikiem i rozstrzygnięcia, która z tych osób wymaga intensywniejszej ochrony; chodzi jedynie o wnikliwe zbadanie motywów wystąpienia z żądaniem zniesienia wspólności i rozważenie, czy w konkretnym wypadku wytoczenie powództwa z takim żądaniem nie służy obejściu przepisów o odpowiedzialności za długi majątkiem wspólnym i nie zmierza w istocie do pokrzywdzenia wierzycieli (wyrok z dnia 6 grudnia 1995 r., I CRN 215/95, niepubl.);  

- rodzina korzystająca z dochodów związanych z działalnością gospodarczą jednego z małżonków musi też ponosić ujemne skutki takiej działalności; niepowodzenie współmałżonka w działalności gospodarczej i zamiar uniemożliwienia wierzycielom egzekucji z majątku wspólnego nie mogą stanowić ważnego powodu do zniesienia wspólności majątkowej małżeńskiej w rozumieniu art. 52 § 1 (wyrok z dnia 24 maja 1994 r., I CRN 61/94, z glosą krytyczną A. Dyoniaka, OSP 1995, nr 4, poz. 96);  

- okoliczność, że poniesione zostały straty w rezultacie działalności gospodarczej,- akceptowanej przez współmałżonka, nie wystarczy do uznania, że zachodzi ważny powód w rozumieniu art. 52 § 1 (wyrok z dnia 7 grudnia 1994 r., I CRN 155/94, niepubl.);  

- nie samo zaciągnięcie długu, nawet znacznego, lecz dopiero zaciągnięcie takiego długu, który nie był usprawiedliwiony interesem rodziny, kwalifikuje zachowanie jednego z małżonków jako naganne i przy istnieniu niepomyślnych prognoz co do tego rodzaju zachowania spełnia warunki do uznania zaciągnięcia długu za ważny powód w rozumieniu art. 52 § 1 (wyrok z dnia 27 lutego 1995 r., III CRN 7/95);  

- upatrywanie ważnego powodu zniesienia wspólności majątkowej w samej możliwości powstania w przyszłości długów związanych z działalnością gospodarczą podjętą przez jednego z małżonków podważa sens prawny ustroju małżeńskiej wspólności ustawowej; ustrój ten bowiem zakłada, że zaspokojenia z majątku wspólnego może żądać także wierzyciel, którego dłużnikiem jest tylko jedno z małżonków (wyrok z dnia 15 listopada 1995 r., I CRN 170/95, OSNC 1996, nr 3, poz. 45);  

- sporadyczne udzielenie poręczenia z reguły nie stanowi ważnego powodu zniesienia wspólności ustawowej (wyrok z dnia 27 kwietnia 1995 r., I CRN 175/95, niepubl.).  

Tak też inne niepublikowane orzeczenia Sądu Najwyższego wymienione w wyroku z dnia 24 maja 1995 r.,  I CRN 61/94 (OSP 1995, nr 4, poz. 96). Patrz też H. Mądrzak: Ewolucja zasad..., s. 135-138.  

22. Ważne powody w rozumieniu art. 52 § 1 są bardzo zbliżone do ważnych powodów, które - stosownie do art. 40 - mogą stanowić podstawę zmiany przez sąd zasad zarządu majątkiem wspólnym. Patrz uwaga 3 do art. 40.  

Jednoczesne spełnienie przesłanek zastosowania art. 40 i 52 § 1 daje zainteresowanemu małżonkowi możliwość wyboru wystąpienia bądź z żądaniem zmiany zasad zarządu majątkiem wspólnym, bądź z powództwem o ustanowienie rozdzielności majątkowej.

• Zestaw 3

1.rozgraniczenie w windykacyjnym,

Podstawa prawna:

art. 153 kc, art. 36 ustawy Prawo Geodezyjne i Kartograficzne

Odpowiedź:

Zwykle pierwszą fazą postępowania rozgraniczeniowego jest postępowanie administracyjne, a przeprowadza je wójt, burmistrz lub prezydent miasta przy pomocy uprawnionego geodety. Kognicja sądu w sprawach o rozgraniczenie otwiera się co do zasady dopiero w wyniku przekazania sprawy sądowi przez organ administracyjny. Jednakże od tej zasady wyjątek przewiduje art. 36 Prawa Geodezyjnego i Kartograficznego, cyt.

Art. 36

Sąd, przed którym toczy się sprawa o własność lub o wydanie nieruchomości albo jej części, jest właściwy również do przeprowadzenia rozgraniczenia, jeżeli ustalenie przebiegu granic jest potrzebne do rozstrzygnięcia rozpatrywanej sprawy. W tym wypadku sąd w orzeczeniu zamieszcza również rozstrzygnięcie o rozgraniczeniu nieruchomości.

Z komentarza S. Rudnickiego do Kodeksu Cywilnego:

6. Kognicja sądu może być wyłączna, tzn. bez poprzedzającej fazy postępowania administracyjnego w sprawach o własność lub o wydanie nieruchomości, które toczą się przed sądem i w których ustalenie przebiegu granic jest potrzebne do rozstrzygnięcia rozpatrywanej sprawy, jako konieczna przesłanka orzeczenia. W tym wypadku sąd zamieszcza w orzeczeniu także rozstrzygnięcie o rozgraniczeniu nieruchomości (art. 36 pr. geod. i kart.). Przepis tej treści znajdował się poprzednio w art. 15 dekretu z 13 września 1946 r. o rozgraniczaniu nieruchomości (Dz. U. Nr 53, poz. 298). Oba przepisy: dawny i obecny mają jednakową treść, wobec czego dotychczasowe orzecznictwo Sądu Najwyższego dotyczące wykładni art. 15 dekretu nie straciło aktualności przez samo tylko jego uchylenie. Kognicja sądu jest wyłączna także w sprawie, w której stwierdzenia nabycia własności nieruchomości przez posiadaczy samoistnych dokonuje sąd na podstawie art. 1 ustawy z 26 października 1971 r. o uregulowaniu własności gospodarstw rolnych (Dz. U. Nr 27, poz. 250) w związku z art. 4 ustawy z dnia 26 marca 1982 r. o zmianie ustawy kodeks cywilny oraz o uchyleniu ustawy o uregulowaniu własności gospodarstw rolnych (Dz. U. Nr 11, poz. 81). W takim wypadku sąd może dokonać rozgraniczenia tych nieruchomości, jeżeli ustalenie granicy jest potrzebne do jej rozpoznania (tak SN w orz. z 26 listopada 1999 r., III CKN 484/98, nie publ.).

W orzeczeniu z 6 lutego 1962 r. (I CR 120/62, OSPiKA 3/64, poz. 55) Sąd Najwyższy wyjaśnił, że w wypadku, gdy jedno żądanie obejmuje równocześnie wydanie lub ustalenie własności nieruchomości oraz rozgraniczenie, droga procesu będzie właściwa wówczas, gdy żądanie ustalenia własności lub wydania nieruchomości jest żądaniem głównym i samodzielnym, dokonanie zaś rozgraniczenia ma charakter pomocniczy, niesamodzielny i potrzebne jest jedynie dla rozstrzygnięcia sprawy o własność lub wydanie, której ma służyć. O tym, które żądanie jest żądaniem głównym, decyduje treść żądania, którą jednak należy ocenić nie na podstawie samego sformułowania wniosku, lecz według rzeczywistej intencji strony, jaka może wynikać z istniejącego stanu faktycznego. Nie uzasadnia natomiast drogi procesu samo zgłoszenie żądania wydania przygranicznego pasa gruntu, jeżeli samo istnienie takiego roszczenia uzależnione jest dopiero od rozstrzygnięcia sprawy o rozgraniczenie. Wniosek taki należy traktować jako żądanie rozgraniczenia, stanowiące żądanie główne. W sprawie o wydanie części nieruchomości sąsiedniej sąd nie dokonuje rozstrzygnięcia, jeżeli pozwanym jest tylko jeden ze współwłaścicieli (orz. SN z 6 kwietnia 2005 r., III CZP 12/05, OSCN 2/06, poz. 29).

W orzeczeniu z 13 października 1964 r. (III CR 108/64, OSP 7/65, poz. 33) Sąd Najwyższy uściślił dotychczasowe wypowiedzi, wskazując, że właściwy do przeprowadzenia rozgraniczenia nieruchomości jest sąd, przed którym toczy się sprawa o własność lub o wydanie nieruchomości albo jej części i jeżeli ustalenie granic jest potrzebne do rozstrzygnięcia rozpoznawanej sprawy. W orzeczeniu z 7 sierpnia 1985 r., III CRN 225/85 (OSNCP 5/86, poz. 78) Sąd Najwyższy jeszcze raz starał się określić kognicję sądu procesowego do rozgraniczenia nieruchomości, wyjaśniając, że istnieje ona w sytuacji, gdy przyczyną konfliktu i istotą sporu są prawnomaterialne przesłanki wydania nieruchomości, a rozstrzygnięcie o rozgraniczeniu jedynie uściśla rozstrzygnięcie sprawy o wydanie nieruchomości, ma więc charakter wtórny. Natomiast w orzeczeniu z 26 stycznia 1981 r., III CRN 315/80 (OSNCP 10/81, poz. 196) Sąd Najwyższy wyjaśnił, że jeżeli ustalanie granic doprowadziło do oddalenia powództwa o własność lub o wydanie nieruchomości albo jej części, to sąd nie zamieszcza w sentencji wyroku rozstrzygnięcia o rozgraniczeniu, ponieważ ustalenie takie zawarte jest w uzasadnieniu jako przesłanka rozstrzygnięcia. Z kolei w orzeczeniu z 21 lipca 1966 r., III CRN 146/66 (OSPiKA 78/67, poz. 185) Sąd Najwyższy rozważał problem rozgraniczenia w postępowaniu o zniesienie współwłasności i wyjaśnił, że dopiero zniesienie współwłasności powoduje powstanie odrębnych przedmiotów własności. Jeżeli więc do rozstrzygnięcia sprawy o zniesienie współwłasności potrzebne jest ustalenie granic, to w wyniku tego postępowania następuje „swoiste rozgraniczenie”, przewidziane obecnie w art. 36 pr. geod. i kart.

Wydaje się, że pojęcie „sprawy o własność” należy rozumieć szeroko, obejmując nim także powództwo negatoryjne o zaniechanie naruszeń własności nieruchomości, a w szczególności o zakazanie przechodu, przejazdu i przegonu bydła (tak też SN w orzeczeniu z 30 grudnia 1967 r., III CZP 95/67, OSNCP 6/68, poz. 98).

2. umowa o dzieło, chodziło o przedawnienie, że liczymy od wydania,

Podstawa prawna:

art. 646 kc

Odpowiedź:

Jest zawarta w przepisie cyt.

Art. 646. 

Roszczenia wynikające z umowy o dzieło przedawniają się z upływem lat dwóch od dnia oddania dzieła, a jeżeli dzieło nie zostało oddane - od dnia, w którym zgodnie z treścią umowy miało być oddane.

Z komentarza do Kodeksu Cywilnego, Krzysztof Kołakowski:

Przedawnienie roszczeń z umowy o dzieło

Roszczenia z umowy o dzieło mogą wynikać dla obu stron. Zamawiający może domagać się obniżenia wynagrodzenia w odpowiednim stosunku do nieistotnych wad (art. 637 § 2 zd. 1), odszkodowania lub pokrycia kosztów poprawienia lub dokończenia dzieła (art. 635 i 636 § 1 zd. 2). Także wykonawca może mieć roszczenie np. o zapłatę całości lub reszty wynagrodzenia.

Termin określony w art. 646 odnosi się więc do roszczeń obu stron. Zastrzeżenie dokonane w art. 638 sprawia, że nie odnosi się on do roszczeń opartych na rękojmi, a w to miejsce obowiązują terminy przewidziane dla umowy sprzedaży.

W wypadku, gdy nie doszło do skutecznego oddania dzieła (art. 643) mimo zadeklarowania tego przez przyjmującego zamówienie, decyduje data zastrzeżona w umowie, choćby była późniejsza.

Według uchwały Sądu Najwyższego z dnia 21 października 1994 r. (III CZP 136/94, OSNC 1995, nr 2, poz. 38), art. 646 jest przepisem szczególnym, o którym mowa w art. 118, gdyż także w stosunku do roszczeń związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej przewiduje krótszy niż trzyletni termin przedawnienia.

W uchwale z dnia 28 października 1997 r., III CZP 42/97 (OSNC 1998, nr 4, poz. 54; OSP 1998, nr 4, poz. 86, z krytyczną glosą J.P. Naworskiego) Sąd Najwyższy uznał, że jeżeli przyjmujący zamówienie usuwa wady dzieła na żądanie zamawiającego (art. 636 § 1), dwuletni termin przedawnienia roszczenia zamawiającego o zwrot kosztów poprawienia dzieła przez inną osobę, przewidziany w art. 646, rozpoczyna bieg od dnia oddania dzieła po dokonaniu poprawek przez przyjmującego zamówienie, a jeśli to nie nastąpiło - od upływu terminu do poprawienia wyznaczonego przez zamawiającego. Glosator uznał to stanowisko za błędne, choć przyjęte z korzyścią dla zamawiającego. Według wyroku Sądu Najwyższego z dnia 18 listopada 1997 r., II CKN 465/97 („Glosa” 1999, nr 1, s. 28) kara umowna (art. 483 § 1) zastrzeżona w umowie o dzieło przedawnia się wraz z przedawnieniem zobowiązania głównego (art. 646).

3. dziedziczenie prawa do zachowku - facet się nie łapał,

Podstawa prawna:

art. 1002 kc

Odpowiedź:

Jest zawarta w przepisie cyt.

Art. 1002. 

Roszczenie z tytułu zachowku przechodzi na spadkobiercę osoby uprawnionej do zachowku tylko wtedy, gdy spadkobierca ten należy do osób uprawnionych do zachowku po pierwszym spadkodawcy.

Z komentarza do Kodeksu Cywilnego, Elżbieta Skowrońska-Bocian:

1. Roszczenie o zachowek podlega dziedziczeniu, ale według reguł odbiegających od tych, które zostały wyrażone w art. 922. Z tego przepisu bowiem mogłoby wynikać, że albo roszczenie o zachowek podlega dziedziczeniu bez ograniczeń, tak jak inne prawa o charakterze majątkowym, albo też wyłączone jest od dziedziczenia ze względu na ścisły związek z osobą uprawnionego. Tymczasem ustawa przewiduje dziedziczenie roszczenia o zachowek przez określony krąg podmiotów. Zgodnie z brzmieniem przepisu chodzi o osoby uprawnione do zachowku po pierwszym spadkodawcy.

2. Wykładnia gramatyczna wskazuje - jak się zdaje - że roszczenie o zachowek przechodzi jedynie na osoby, które były wspólnie ze spadkodawcą (C.T. - raczej spadkobiorcą) uprawnione do zachowku po pierwszym spadkodawcy. Wniosek taki jest trudny do zaakceptowania, gdyż prowadzi do wyników sprzecznych z celem przepisu i zasadami słuszności (tak orz. SN z 20 grudnia 1988 r., III CZP 101/88, OSP 1990, nr 4, poz. 213 z aprobującą glosą J. Pietrzykowskiego; takie stanowisko prezentowane jest też w doktrynie).

3. Roszczenie o zachowek wchodzi do spadku po uprawnionym (tak orz. SN z 12 maja 1970 r., III CZP 26/70, OSNCP 1971, nr 1, poz. 21), jakkolwiek odziedziczyć je może wąski krąg spadkobierców (art. 1002). Zgodnie z powszechnie panującym w doktrynie poglądem należy przyjąć, że roszczenie z tytułu zachowku przechodzi na spadkobierców osoby uprawnionej, jeżeli należą do kręgu osób wskazanych przez ustawę jako uprawnione do zachowku po pierwszym spadkodawcy (art. 991 § 1). Bez znaczenia pozostaje fakt, że w konkretnej sytuacji nie przysługiwało im własne roszczenie o zachowek po pierwszym spadkodawcy.

4. Takie stanowisko zajmuje także Sąd Najwyższy, który w orzeczeniu z 20 grudnia 1988 r., III CZP 101/88 (powołanym w uwadze 2) wyraźnie stwierdził, że roszczenie uprawnionego z tytułu zachowku, które nie zostało zaspokojone na skutek jego śmierci, przechodzi na dziedziczące po nim dzieci.

4. ojciec wystąpił o odebranie dziecka, które matka zabrała z USA do Polski, w międzyczasie rozwód, wniosek trzeba było oddalić,

Podstawa prawna:

art. 3 konwencji dotyczącej cywilnych aspektów uprowadzenia dziecka za granicę (Haga, 25.10.1980 r.)

Odpowiedź:

W kazusie jest zbyt mało informacji. Nie wiadomo czy w wyroku rozwodowym orzeczono i komu przyznano prawo do opieki nad wspólnymi dziećmi (jeśli wyrok zapadł w Polsce to takie orzeczenie powinno być zamieszczone). Jeśli wyrok rozwodowy zapadł w USA i nie orzeczono w nim o władzy rodzicielskiej to rodzicie powinni wystąpić o takie orzeczenie. Można uznać, że matka dziecka je uprowadziła do Polski, jeśli spełnione były warunki z art. 3 konwencji i wtedy sąd jest zobowiązany uwzględnić wniosek ojca, chyba że zachodzą przesłanki wyłączające z art. 12 i 13 konwencji. Z kazusu nie wynika jednak co miałoby być przyczyną oddalenia.

Artykuł 3. 

Uprowadzenie lub zatrzymanie dziecka będzie uznane za bezprawne, jeżeli:

a) nastąpiło naruszenie prawa do opieki przyznanego określonej osobie, instytucji lub innej organizacji, wykonywanego wspólnie lub indywidualnie, na mocy ustawodawstwa państwa, w którym dziecko miało miejsce stałego pobytu bezpośrednio przed uprowadzeniem lub zatrzymaniem, oraz

b) w chwili uprowadzenia lub zatrzymania prawa te były skutecznie wykonywane wspólnie lub indywidualnie albo byłyby tak wykonywane, gdyby nie nastąpiło uprowadzenie lub zatrzymanie.

Prawo do opieki określone w punkcie a) może wynikać w szczególności z mocy samego prawa, z orzeczenia sądowego lub administracyjnego albo z ugody mającej moc prawną w świetle przepisów ustawodawstwa tego państwa.

Nadto istotne są następujące przepisy konwencji:

Artykuł 4. 

Konwencję stosuje się do każdego dziecka, które miało miejsce stałego pobytu w Umawiającym się Państwie bezpośrednio przed naruszeniem praw do opieki lub odwiedzin. Konwencja przestaje obowiązywać, kiedy dziecko osiąga wiek 16 lat.

Artykuł 12. 

Jeżeli dziecko zostało bezprawnie uprowadzone lub zatrzymane w rozumieniu artykułu 3, a w chwili wpłynięcia wniosku do władzy sądowej lub administracyjnej Umawiającego się Państwa, w którym znajduje się dziecko, upłynął okres krótszy niż jeden rok od dnia uprowadzenia lub zatrzymania, zainteresowana władza zarządza niezwłoczne wydanie dziecka.

Władza sądowa lub administracyjna powinna również zarządzić wydanie dziecka, nawet po upływie jednego roku, o którym mowa w ustępie poprzedzającym, chyba że zostało ustalone, że dziecko przystosowało się już do swego nowego środowiska.

Jeżeli władza sądowa lub administracyjna państwa wezwanego ma podstawy, by sądzić, że dziecko zostało zabrane do innego państwa, może ona zawiesić działanie lub oddalić wniosek o wydanie dziecka.

Artykuł 13. 

Bez względu na postanowienia artykułu poprzedzającego władza sądowa lub administracyjna państwa wezwanego nie jest obowiązana zarządzić wydanie dziecka, jeżeli osoba, instytucja lub organizacja sprzeciwiająca się wydaniu dziecka wykaże, że:

a) osoba, instytucja lub organizacja opiekująca się dzieckiem faktycznie nie wykonywała prawa do opieki w czasie uprowadzenia lub zatrzymania albo zgodziła się lub później wyraziła zgodę na uprowadzenie lub zatrzymanie; lub

b) istnieje poważne ryzyko, że powrót dziecka naraziłby je na szkodę fizyczną lub psychiczną albo w jakikolwiek inny sposób postawiłby je w sytuacji nie do zniesienia.

Władza sądowa lub administracyjna może również odmówić zarządzenia powrotu dziecka, jeżeli stwierdzi, że dziecko sprzeciwia się powrotowi oraz że osiągnęło ono wiek i stopień dojrzałości, przy którym właściwe jest uwzględnienie jego opinii.

Przy ocenie okoliczności określonych w niniejszym artykule władza sądowa lub administracyjna powinna brać pod uwagę informacje dotyczące sytuacji społecznej dziecka, dostarczone przez organ centralny lub inną właściwą władzę państwa miejsca stałego pobytu dziecka.

Artykuł 19. 

Orzeczenie dotyczące zwrotu dziecka, wydane zgodnie z niniejszą konwencją, nie narusza istoty prawa do opieki.

Artykuł 20. 

Można odmówić zwrotu dziecka zgodnie z postanowieniami artykułu 12, jeżeli zwrot nie byłby dopuszczony w świetle podstawowych zasad państwa wezwanego, dotyczących ochrony praw człowieka i podstawowych wolności

Orzecznictwo:

Postanowienia Konwencji dotyczącej cywilnych aspektów uprowadzenia dziecka za granicę sporządzonej w Hadze 25 września 1980 r. (Dz. U. 1995 r. Nr 108 poz. 528) stanowią część krajowego porządku prawnego i są stosowane w Rzeczypospolitej Polskiej bezpośrednio, z uwzględnieniem wiążącej Polskę Konwencji o prawach dziecka przyjętej przez Zgromadzenie Ogólne Narodów Zjednoczonych 20 listopada 1989 r. (Dz. U. 1991 r. Nr 120 poz. 526).

(tak Postanowienie Sądu Najwyższego - Izba Cywilna z dnia 16 stycznia 1998 r., II CKN 855/97, LexPolonica nr 328584)

Fakt, że rodzic, który dopuścił się uprowadzenia dziecka za granicę w rozumieniu art. 3 Konwencji dotyczącej cywilnych aspektów uprowadzenia dziecka za granicę, sporządzonej w Hadze dnia 25 października 1980 r. (Dz. U. 1995 r. Nr 108 poz. 528), dobrze wywiązuje się ze swych obowiązków wobec dziecka, nie stanowi przesłanki odmowy wydania dziecka w rozumieniu art. 13 Konwencji.

(tak Postanowienie Sądu Najwyższego - Izba Cywilna z dnia 19 grudnia 2000 r., III CKN 1254/2000, LexPolonica nr 348053)

Przepisy prawa polskiego, w szczególności ustawa z dnia 15 lutego 1962 r. o obywatelstwie polskim (Dz. U. 1962 r. Nr 10 poz. 49), nie sprzeciwiają się wydaniu dziecka posiadającego obywatelstwo polskie za granicę. W świetle Konwencji dotyczącej cywilnych aspektów uprowadzenia dziecka za granicę, sporządzonej w Hadze dnia 25 października 1980 r. (Dz. U. 1995 r. Nr 108 poz. 528) do wydania takiego państwo polskie jest zobowiązane, jeżeli zachodzą przesłanki określone w Konwencji.

(tak Postanowienie Sądu Najwyższego - Izba Cywilna z dnia 7 października 1998 r., I CKN 745/98, LexPolonica nr 390908)

Wykładni postanowień art. 13 Konwencji z dnia 25 października 1980 r. dotyczącej cywilnych aspektów uprowadzenia dziecka za granicę (Dz. U. 1995 r. Nr 108 poz. 528 i 529) co do okoliczności uzasadniających odstąpienie od obowiązku wydania dziecka bezprawnie uprowadzonego lub zatrzymanego należy dokonywać uwzględniając generalną dyrektywę „dobra dziecka” w ujęciu Konwencji z dnia 20 listopada 1989 r. o prawach dziecka (Dz. U. 1991 r. Nr 120 poz. 526).

(tak Postanowienie Sądu Najwyższego - Izba Cywilna z dnia 31 marca 1999 r., I CKN 23/99

LexPolonica nr 334781)

• Inna wersja zestawu nr 3

1. Strony zawarły umowę o dzieło, jedna ze stron odstąpiła od umowy. Powód dochodzi zapłaty za wykonane roboty, podnosząc, że odstąpienie było bezpodstawne. Pozwany podnosi zarzut przedawnienia, twierdząc, że termin przedawnienia biegnie od momentu odstąpienia. Powód podnosi, że termin przedawnienia jeszcze nie upłynął, bo liczy się go od terminu odbioru dzieła. Czy powództwo może być uwzględnione?

Podstawa Prawna

494 kc

• Odpowiedź

Na tak postawiony kazus odpowiedział bym w sposób następujący. W pierwszej kolejności należałoby ustalić czy dana strona skutecznie wykonała prawo odstąpienia. Jeśli tak, to nie można żądać wynagrodzenia, bo z niweczeniu uległ stosunek główny, a jedynie zwrotu świadczenia wzajemnego (494 kc.) Zatem zamawiający może żądać zwrotu zapłaconego wynagrodzenia, zaś wykonawca może żądać zwrotu wartości wykonanych prac. Roszczenia o zwrot świadczeń wzajemnych ulegają przedawnieniu na zasadach ogólnych, a termin należałoby liczyć od dnia wykonania prawa odstąpienia (złożenia oświadczenia woli). Jeśli zaś odstąpienie było niezasadne to można dalej żądać wynagrodzenia. Termin przedawnienia wynosi wtedy 2 lata zgodnie z 646. Termin liczymy od dnia wydania dzieła, a w przypadku gdy dzieła nie oddano od dnia w którym oddanie miało nastąpić.

Warto mieć jeszcze na uwadze pogląd, który wydedukowano na kanwie umowy o roboty budowlane. Mianowicie że odstąpienie w tych przypadkach powoduje skutki ex nunc. Co wynika z charakteru umowy o roboty budowlane (w szczególności gdy jest ona wykonywana etapami i ma charakter świadczenia quasi podzielnego). Wtedy odstąpienie wywołuje skutek tylko w zakresie tego co nie zostało wykonane. Przy tej interpretacji wynagrodzenie by się należało mimo wykonania prawa odstąpienia.

2. Powód wystąpił na podstawie art. 222 par. 1 kc o wydanie części pasa gruntu, pozwany podniósł, że granice są sporne i złożył wniosek o rozgraniczenie. Czy wniosek może być uwzględniony w postępowaniu procesowym?

Podstawa Prawna

36 prawa geodezyjnego

Art. 36. Sąd, przed którym toczy się sprawa o własność lub o wydanie nieruchomości albo jej części, jest właściwy również do przeprowadzenia rozgraniczenia, jeżeli ustalenie przebiegu granic jest potrzebne do rozstrzygnięcia rozpatrywanej sprawy. W tym wypadku sąd w orzeczeniu zamieszcza również rozstrzygnięcie o rozgraniczeniu nieruchomości.

Odpowiedź

Wydaje mi się że Tak, można rozpoznać wniosek. Zasadą jest że droga sądowa jest dopuszczalna w sprawie o rozgraniczenie po wyczerpaniu trybu administracyjnego. Wyjątkiem jest jednak sytuacja gdy kwestia rozgraniczenia pojawia się w sporze o własność. W takim wypadku sąd w wyroku orzeka także o rozgraniczeniu.

3. Powód wystąpił o zachowek, podnosząc, iż żona zmarłego, a matka powoda nie otrzymała zachowku, podczas gdy ojciec powoda ustanowił w testamencie spadkobiercą jego przyrodniego brata. Pozwany podniósł, iż matka powoda była niegodna dziedziczenia. Czy pozwany może powoływać się na tę okoliczność?

Podstawa Prawna

991

Odpowiedź

Kazus chyba nie do końca precyzyjny. Po pierwsze Powód nie miał legitymacji by dochodzić zachowku należnego swojej matce. (no chyba że ona zmarła, a nie jest o tym mowa w kazusie). Powód ma własną legitymację do wystąpienia o zachowek bowiem jest zstępnym zmarłego.

Co do zarzutu niegodności.

1) po pierwsze wskazuję że jest wprost orzeczenie które porusza kwestię odnośnie wydziedziczenia (a nie niegodności jak w kazusie).

III CZP 15/75 uchwała SN 1975.04.22

OSNC 1976/3/38

Spadkobierca testamentowy pozwany o zachowek przez zstępnych żyjącego wydziedziczonego zstępnego spadkodawcy nie może skutecznie w tym procesie kwestionować legitymacji czynnej powodów, opierających się na zarzucie, że wydziedziczenie ich wstępnego było bezpodstawne. Spadkobierca testamentowy, który ma interes prawny w takim ustaleniu, może w odrębnym procesie wytoczonym przeciw wydziedziczonemu zstępnemu spadkodawcy oraz przeciw zstępnym tego wydziedziczonego żądać ustalenia, że wydziedziczenie to było bezpodstawne; interes prawny może polegać na tym, że zachowek wydziedziczonego zstępnego wynosiłby połowę wartości jego udziału spadkowego, a zachowek jego zstępnych dwie trzecie wartości ich udziałów (art. 991 § 1 i art. 1011 k.c.).

• Niegodność - 1 rok nie później niż 3 lata od otwarcia spadku

2) Wydaje mi się że per analogiam należałoby w/w orzeczeni zastosować dla przypadku niegodności.

4. Kazus dotyczył wydania dziecka, bezpodstawnie uprowadzonego przez matkę, ojciec wystąpił o wydanie.

Podstawa Prawna

100 krio

211 kk

KONWENCJA dotycząca cywilnych aspektów uprowadzenia dziecka za granicę, sporządzona w Hadze dnia 25 października 1980 r. (Dz.U.95.108.528)

Kazus oszczędny w treści więc przytaczam co ciekawsze zagadnienia dot. stosowania art. 100 krio.

• Sąd opiekuńczy może oddalić wniosek matki o odebranie dziecka od osoby nieuprawnionej, jeżeli dobro dziecka przemawia przeciwko uwzględnieniu tego wniosku, obowiązany jest jednak w takim wypadku wydać jednocześnie zarządzenie co do ograniczenia władzy rodzicielskiej przez pozostawienie dziecka u osoby, u której ono się znajduje.

Sprawy o wydanie dziecka podlegają rozpoznaniu w trybie postępowania niespornego bez względu na to, czy zostają wszczęte z urzędu, czy też na czyjkolwiek wniosek i czy chodzi o wydanie dziecka przez jedno z rodziców, czy też przez osobę trzecią. Jednakże w wyroku orzekającym rozwód sąd, powierzając wykonywanie władzy rodzicielskiej jednemu z rodziców, nakaże wydanie dziecka.

• Zestaw 4

1. X i Y zawarli umowę darowizny, w której ustalono, że Y w zamian za otrzymaną nieruchomość przeniesie własność 5 ha swojego gospodarstwa rolnego na syna X. Oceń taką umowę. Pytania dodatkowe o umowę darowizny i przesłanki do odwołania umowy darowizny.

Art. 888.  § 1  Przez umowę darowizny darczyńca zobowiązuje się do bezpłatnego świadczenia na rzecz obdarowanego kosztem swego majątku.

Problem polega na tym czy to jest polecenie - nie jest, wynika to z treści art. Art. 893. Darczyńca może włożyć na obdarowanego obowiązek oznaczonego działania lub zaniechania, nie czyniąc nikogo wierzycielem (polecenie).

W kazusie Y zobowiązał do przeniesienia własności na rzecz osoby 3 więc jest dłużnikiem a os 3 wierzycielem. Problem - czy takie postanowienie w umowie darowizny jest dopuszczalne - tak, o ile nie niweluje nieodpłatności samej darowizny.

Z unormowania zawartego w art. 888 wynika, że zobowiązanie się darczyńcy do bezpłatnego świadczenia na rzecz obdarowanego kosztem swego majątku należy do istoty umowy darowizny. Przy świadczeniu w pełni odpłatnym (przy ekwiwalentnym świadczeniu drugiej strony) o umowie darowizny nie można mówić.

Przepis ten, podkreślając element nieodpłatności jako istotny dla umowy darowizny, nie precyzuje, czy chodzi w nim tylko o oświadczenia całkowicie bezpłatne i czy odpłatność częściowa pozbawia świadczenie (zobowiązanie się do świadczenia) charakteru darowizny. Wniosek, że nie chodzi tu wyłącznie o całkowitą nieodpłatność, można wyprowadzić już z art. 893, przewidującego możliwość obciążenia darowizny poleceniem (por. uwagi do art. 893).

Dokonując wykładni art. 888, przedstawiciele doktryny i praktyki przypisują decydujące znaczenie zamiarowi darczyńcy. Cech darowizny dopatrują się z reguły w każdej umowie, w której darczyńca zmierza do wzbogacenia obdarowanego kosztem swego majątku (causa donandi). W konsekwencji przyjmują, że jedynie pełna odpłatność wyłącza darowiznę. Stanowisko takie, znajdujące pod rządem obowiązywania kodeksu zobowiązań podstawę w art. 354 § 2 k.z., stanowiącym, że darczyńca może obciążyć obdarowanego obowiązkiem spełnienia określonego świadczenia (a więc nie tylko poleceniem), jest utrwalone także pod rządem kodeksu cywilnego. Sąd Najwyższy już w orzeczeniu z dnia 21 marca 1973 r., III CRN 40/73 (OSNCP 1974, nr 2, poz. 26) wyraził, zasługujący na pełną aprobatę, pogląd, że mimo niezamieszczenia w kodeksie cywilnym odpowiednika art. 354 § 2 k.z. „darczyńcy wolno obciążyć drugą stronę umowy darowizny (obdarowanego) obowiązkiem spełnienia oznaczonego świadczenia na rzecz osoby trzeciej, przez co czyni on tę osobę wierzycielem obdarowanego”. Do zawarcia umowy darowizny dochodzi w każdym wypadku, gdy wartość świadczenia darczyńcy jest znacznie wyższa od wartości świadczenia obdarowanego.

W praktyce sporządzane są umowy zawierające rozporządzenia (zobowiązujące się do rozporządzeń) o charakterze mieszanym, a więc częściowo odpłatnym, a częściowo nieodpłatnym (negotium mixtum cum donatione). Badanie zgodnego zamiaru i celu umowy (art. 65) przy tłumaczeniu oświadczeń stron nasuwa w takich umowach niejednokrotnie wiele trudności. W takich wypadkach decydujące znaczenie ma z reguły wynik porównania wartości świadczeń obu stron, a dopiero w drugiej kolejności nazwa umowy.

Odwołanie darowizny:

Art. 896. Darczyńca może odwołać darowiznę jeszcze nie wykonaną, jeżeli po zawarciu umowy jego stan majątkowy uległ takiej zmianie, że wykonanie darowizny nie może nastąpić bez uszczerbku dla jego własnego utrzymania odpowiednio do jego usprawiedliwionych potrzeb albo bez uszczerbku dla ciążących na nim ustawowych obowiązków alimentacyjnych.

Art. 898.  § 1. Darczyńca może odwołać darowiznę nawet już wykonaną, jeżeli obdarowany dopuścił się względem niego rażącej niewdzięczności.

§ 2. Zwrot przedmiotu odwołanej darowizny powinien nastąpić stosownie do przepisów o bezpodstawnym wzbogaceniu. Od chwili zdarzenia uzasadniającego odwołanie obdarowany ponosi odpowiedzialność na równi z bezpodstawnie wzbogaconym, który powinien się liczyć z obowiązkiem zwrotu.

1 rok

2. Został sporządzony w obecności dwóch świadków testament allograficzny przed sołtysem. Oceń jego wazność.

Art. 951.  § 1. Spadkodawca może sporządzić testament także w ten sposób, że w obecności dwóch świadków oświadczy swoją ostatnią wolę ustnie wobec wójta (burmistrza, prezydenta miasta), starosty, marszałka województwa, sekretarza powiatu albo gminy lub kierownika urzędu stanu cywilnego.

§ 2. Oświadczenie spadkodawcy spisuje się w protokole z podaniem daty jego sporządzenia. Protokół odczytuje się spadkodawcy w obecności świadków. Protokół powinien być podpisany przez spadkodawcę, przez osobę, wobec której wola została oświadczona, oraz przez świadków. Jeżeli spadkodawca nie może podpisać protokołu, należy to zaznaczyć w protokole ze wskazaniem przyczyny braku podpisu.

§ 3. Osoby głuche lub nieme nie mogą sporządzić testamentu w sposób przewidziany w artykule niniejszym.

Testament sporządzono nie przed osobą uprawnioną do odebrania oświadczenia woli spadkodawcy.

Niezachowanie wymagań przewidzianych w art. 951, a także naruszenie zakazu z art. 956 i 957 pociąga za sobą nieważność testamentu (art. 958). Powszechnie natomiast, zarówno w orzecznictwie, jak i w doktrynie, dopuszcza się możliwość dokonania tzw. konwersji testamentu alograficznego i uznanie go za ważny testament ustny.

Uchwała składu 7 sędziów SN z 22 marca 1971 r., III CZP 91/70 (OSPiKA 1972/2 poz. 26 z aprobującą glosą A. Mączyńskiego), której pierwszy punkt brzmi: „Nieważność testamentu przewidzianego w art. 951 k.c. spowodowana niezachowaniem obowiązującego przepisu prawa może być uznana za okoliczność szczególną w rozumieniu art. 952 § 1 k.c., uzasadniającą potraktowanie oświadczenia ostatniej woli złożonego przez spadkodawcę jako testamentu ustnego”. Późniejsze orzeczenia Sądu Najwyższego zawierają takie samo stanowisko, a nawet rozszerzają możliwość dokonywania konwersji testamentu. Tym samym dokonywane jest rozszerzanie zakresu pojęcia „okoliczności uniemożliwiające lub znacznie utrudniające skorzystanie ze zwykłej formy testamentu” (por. uchwały SN z: 9 lutego 1981 r., III CZP 68/80, OSPiKA 1982, nr 9-10, poz. 173 z aprobującą glosą J. Stobieni; z 22 marca 1982 r., III CZP 5/82, OSNCP 1982/8-9 poz. 117). Ostatnio Sąd Najwyższy przyjął, że nieważny testament alograficzny zawierający rozrządzenia dwóch spadkodawców może zostać uznany za dwa odrębne testamenty ustne (orz. z 12 lutego 1997 r., II CKU 4/97, nie publ.). Wyrażony został także wątpliwy pogląd, zgodnie z którym nieważność testamentu przewidziana w art. 951 spowodowana mylnym wyobrażeniem spadkodawcy, że oświadcza swą ostatnią wolę wobec osoby uprawnionej do przyjmowania takich oświadczeń zgodnie z art. 951 § 1, może być uznane - w konkretnej sprawie - za szczególną okoliczność w rozumieniu art. 952 § 1 (orz. SN z 8 czerwca 2000 r., V CKN 53/00).

3. Sąd zarzadził umieszczenie małoletniego w placówce opiekuńczo - wychowawczej. Jakie w tej sytuacji powinien podjąć dalsze czynności? (art. 109 par. 4 kro)

Art. 109.  § 1. Jeżeli dobro dziecka jest zagrożone, sąd opiekuńczy wyda odpowiednie zarządzenia.

§ 2. Sąd opiekuńczy może w szczególności:

1) zobowiązać rodziców oraz małoletniego do określonego postępowania z jednoczesnym wskazaniem sposobu kontroli wykonania wydanych zarządzeń,

2) określić, jakie czynności nie mogą być przez rodziców dokonywane bez zezwolenia sądu, albo poddać rodziców innym ograniczeniom, jakim podlega opiekun,

3) poddać wykonywanie władzy rodzicielskiej stałemu nadzorowi kuratora sądowego,

4) skierować małoletniego do organizacji lub instytucji powołanej do przygotowania zawodowego albo do innej placówki sprawującej częściową pieczę nad dziećmi,

5) zarządzić umieszczenie małoletniego w rodzinie zastępczej albo w placówce opiekuńczo-wychowawczej.

§ 3. Sąd opiekuńczy może także powierzyć zarząd majątkiem małoletniego ustanowionemu w tym celu kuratorowi.

§ 4. W przypadku, o którym mowa w § 2 pkt 5, sąd opiekuńczy zawiadamia powiatowe centrum pomocy rodzinie, które udziela rodzinie małoletniego odpowiedniej pomocy i składa sądowi opiekuńczemu sprawozdania dotyczące sytuacji rodziny i udzielanej pomocy, w terminach określonych przez sąd, a także współpracuje z kuratorem sądowym. Sąd opiekuńczy, ze względu na okoliczności uzasadniające umieszczenie małoletniego w rodzinie zastępczej albo w placówce opiekuńczo-wychowawczej, rozważy także ustanowienie nadzoru kuratora sądowego nad sposobem wykonywania władzy rodzicielskiej nad małoletnim.

4. Kazus dotyczył przedawnienia nakladów koniecznych samoistnego posiadacza.

Art. 226.  § 1. Samoistny posiadacz w dobrej wierze może żądać zwrotu nakładów koniecznych o tyle, o ile nie mają pokrycia w korzyściach, które uzyskał z rzeczy. Zwrotu innych nakładów może żądać o tyle, o ile zwiększają wartość rzeczy w chwili jej wydania właścicielowi. Jednakże gdy nakłady zostały dokonane po chwili, w której samoistny posiadacz w dobrej wierze dowiedział się o wytoczeniu przeciwko niemu powództwa o wydanie rzeczy, może on żądać zwrotu jedynie nakładów koniecznych.

§ 2. Samoistny posiadacz w złej wierze może żądać jedynie zwrotu nakładów koniecznych, i to tylko o tyle, o ile właściciel wzbogaciłby się bezpodstawnie jego kosztem.

Art. 226 dotyczy rozliczenia samoistnego posiadacza z nakładów, jakich dokonał na rzecz w czasie, gdy była w jego posiadaniu.

Nakłady nie mają pokrycia w korzyściach wtedy, gdy wartość korzyści, jakie czerpał samoistny posiadacz z rzeczy, jest niższa od wartości nakładów. Uprawnienie do żądania zwrotu nakładów dotyczy różnicy pomiędzy wartością nakładów a wartością korzyści. Przy ustalaniu równowartości nakładów koniecznych, ulegających na podstawie art. 226 § 1 zwrotowi na rzecz samoistnego posiadacza w dobrej wierze, uwzględnia się nie tylko te korzyści, które samoistny posiadacz uzyskał z rzeczy po chwili decydującej o utracie po jego stronie dobrej wiary, ale także korzyści uzyskane przez okres trwania dobrej wiary, a więc przez cały czas posiadania (tak SN w orzeczeniu z 12 lipca 1974 r., II CR 337/74, OSNCP 10-11/75, poz. 148).

Wysokość nakładów oblicza się według stanu i cen z chwili wydania rzeczy właścicielowi (orzeczenie SN z 13 kwietnia 1983 r., IV CR 67/83, OSNCP 11/83, poz. 186), a jeżeli właściciel dochodzi wydania w powództwie windykacyjnym - według chwili wyrokowania. Jest to bowiem chwila, w której dopiero można ocenić, czy i w jakim rozmiarze istnieje obowiązek zwrotu dokonanych przez posiadacza nakładów. Inaczej niż z „innymi nakładami” jest z nakładami koniecznymi, gdyż art. 226 wiąże chwilę zwrotu innych nakładów z chwilą wydania rzeczy właścicielowi, natomiast co do nakładów koniecznych uzależnia tylko ich zwrot od tego, czy nie mają pokrycia w korzyściach uzyskanych z rzeczy. Toteż tylko do innych nakładów obowiązuje wymaganie rozliczenia się według wartości w chwili wydania rzeczy właścicielowi (tak SN w orzeczeniu z 12 grudnia 1967 r., III CRN 356/67, OSNCP 8-9/68, poz. 148). Dotyczy to zarówno posiadacza w dobrej, jak i w złej wierze (orzeczenie SN z 30 grudnia 1971 r., III CRN 375/71, IP 12/72, poz. 6 i orzeczenie SN z 10 sierpnia 1988 r., III CRN 229/88, OSNCP 12/90, poz. 153). Należności Skarbu Państwa z tytułu nakładów na nieruchomość nie podlegają zmniejszeniu o wartość amortyzacji (tak SN w wyroku z 23 lipca 2004 r., III CK 298/03, OSNC 7-8/05, poz. 138).

Według orzeczenia Sądu Najwyższego z 20 sierpnia 1973 r., III CZP 17/73 (OSNCP 4/74, poz. 66) „stosownie do art. 226 § 1 k.c. samoistny posiadacz w dobrej wierze, który dokonał nakładów innych aniżeli konieczne, może domagać się zwrotu tych nakładów w takich rozmiarach, w jakich na skutek ich dokonania wzrosła ostatecznie wartość rzeczy w chwili jej wydania. Jeżeli nieruchomość, na której samoistny posiadacz w dobrej wierze dokonał takich nakładów, została wywłaszczona, zwiększoną wartość rzeczy określa wartość przyjęta w tym postępowaniu.”

Żądanie rozliczenia nakładów innych niż konieczne przed wydaniem rzeczy byłoby więc przedwczesne i podlegałoby oddaleniu, chyba że posiadacz wyraził wobec właściciela gotowość wydania rzeczy, a właściciel oferty tej nie przyjął i był w zwłoce z odbiorem nieruchomości (tak SN w orzeczeniu z 8 kwietnia 1971 r., III CRN 45/70, OSNCP 1/72, poz. 9) albo powołał się na prawo zatrzymania z art. 461 § 1 (tak SN w orzeczeniu z 10 września 1993 r., I CRN 115/93, OSNCP 7-8/94, poz. 161). Nie można wiązać roszczenia o zwrot nakładów z wydaniem rzeczy także wtedy, gdy właściciel dysponuje prawomocnym orzeczeniem sądu, nakazującym wydanie rzeczy, ale go nie egzekwuje. W wyroku z 26 lipca 2001 r., IV CKN 407/2000 (Wokanda 2001/12 str. 10) Sąd Najwyższy wyraził pogląd, że w takiej sytuacji roszczenie posiadacza o zwrot wartości nakładów poczynionych na nieruchomość nie może być uznane za przedwczesne.

W odróżnieniu od żądania zwrotu nakładów - innych niż konieczne, samoistny posiadacz w dobrej lub w złej wierze może żądać zwrotu nakładów koniecznych przed wydaniem rzeczy właścicielowi.

Roszczenie samoistnego posiadacza o zwrot nakładów powstaje z chwilą dokonania nakładu podlegającego rozliczeniu z właścicielem. Jeżeli chodzi o nakłady konieczne, to roszczenie o ich zwrot jest wymagalne z chwilą powstania, natomiast roszczenie o zwrot innych nakładów - z chwilą wydania rzeczy właścicielowi, dopiero bowiem wtedy może nastąpić określenie, czy i ile należy się posiadaczowi z tego tytułu. Pogląd ten nie jest powszechnie przyjęty.

Lektura orzeczeń Sądu Najwyższego nie dostarcza wypowiedzi expressis verbis na ten temat, jednakże niewątpliwe jest, że argumentacja w większości orzeczeń w tych sprawach opiera się na założeniu, że roszczenie o zwrot nakładów powstaje z chwilą dokonania nakładu, a tylko sama wymagalność tego roszczenia przesuwa się na chwilę wydania rzeczy właścicielowi. Opowiadam się za tym stanowiskiem. Ma ono istotne znaczenie dla kwestii dziedziczenia, jeżeli bowiem przyjmie się, że roszczenie o nakłady powstaje z chwilą wydania rzeczy, a posiadacz zmarł, zanim rzecz wydał, to nie wchodzi ona do spadku po nim. Taki sam pogląd wyraził Sąd Najwyższy w orzeczeniu z 3 października 2003 r., III CKN 402/01 (niepubl.), uznając, że roszczenie posiadacza w złej wierze o zwrot nakładów koniecznych w zasadzie staje się wymagalne z chwilą wydania rzeczy właścicielowi.

Charakter prawny roszczenia o zwrot - w zasadzie wartości - nakładów nie jest wyjaśniony należycie. W literaturze wyrażane są dwa poglądy. Według jednego z nich jest to roszczenie o charakterze obligacyjnym, według drugiego zaś jest to tzw. zobowiązanie realne. Występowanie zobowiązań realnych w stosunkach prawnorzeczowych nie należy do rzadkości (patrz tezy do art. 231). Ich rola jest szczególnie istotna jako roszczeń uzupełniających podstawowe uprawnienia o charakterze bezwzględnym. Przeciwko przyjęciu takiego charakteru roszczeń o zwrot nakładów nie przemawiają żadne istotne argumenty. Zagadnienie ma istotne znaczenie praktyczne; jeżeli bowiem trafne jest uznanie, że są to zobowiązania realne, to posiadacz, którego roszczenie o zwrot nakładów zostało „urzeczowione”, może go dochodzić wobec każdoczesnego właściciela rzeczy. Doniosłość tego jest najzupełniej oczywista w zestawieniu z sytuacją, w której były posiadacz może dochodzić roszczeń z tytułu nakładów tylko przeciwko osobie, która była kiedyś, ale obecnie nie jest już właścicielem.

Konsekwencje uznania roszczeń o zwrot nakładów za zobowiązania realne są jednak dwukierunkowe, istnieje tu bowiem wyraźne sprzężenie zwrotne. Otóż, w takim wypadku roszczenie to przysługuje tylko temu, kto sam dokonał nakładów i jest posiadaczem rzeczy w chwili wymagalności roszczenia, tzn. w chwili dokonania nakładów koniecznych, a w wypadku innych nakładów - w chwili wystąpienia przez właściciela z żądaniem windykacyjnym. Sytuacja jest tu analogiczna do wypadku roszczenia z art. 231 § 1.

Ostatnio szala argumentów przechyliła się wyraźnie na rzecz uznania roszczeń o nakłady za mające charakter obligacyjny. Obszernie tym zagadnieniem zajął się Sąd Najwyższy w wyroku z 7 marca 1997 r., II CKN 57/96 (OSNC 6-7/97, poz. 92) uznając, że roszczenie o zwrot nakładów jest roszczeniem o charakterze obligacyjnym. Jako roszczenie obligacyjne może ono być kierowane tylko przeciwko właścicielowi, który odebrał rzecz z nakładami. W razie natomiast jej zbycia, nabywcy nie łączy z byłym posiadaczem żaden stosunek zobowiązaniowy, chyba że co innego wynika z umowy między zbywcą i nabywcą.

Za prawidłowością tego stanowiska opowiedział się zdecydowanie A. Szpunar w glosie („Rejent” 12/97, s. 103 i n.).

• Zestaw 5

ZESTAWY MARCINKA:

1/ PRAWO CYWILNE

1. Odszkodowanie za bezumowne korzystanie z nieruchomości. Był wyrok eksmisyjny. Powód domaga się odszkodowania, pozwany podnosi zarzut przedawnienia.

Odp. Jest to roszczenie odszkodowawcze, a nie z umowy najmu, więc terminy przedawnienie z najmu nie mają zastosowania.

Jeżeli powód domagał się ochrony podstawie art. 224 kc i nast. to przedawnienie z art. 229 kc - Roszczenia właściciela przeciwko samoistnemu posiadaczowi o wynagrodzenie za korzystanie z rzeczy, o zwrot pożytków lub o zapłatę ich wartości, jak również roszczenia o naprawienie szkody z powodu pogorszenia rzeczy przedawniają się z upływem roku od dnia zwrotu rzeczy. To samo dotyczy roszczeń samoistnego posiadacza przeciwko właścicielowi o zwrot nakładów na rzecz.

Może jednak swoje roszczenie oprzeć na art. 471 kc, wówczas przedawnienie następuje na zasadach ogólnych (art. 677 kc nie będzie miał zastosowania, gdyż to roszczenie nie jest objęte jego zakresem)

Możliwość wyboru podstawy prawnej roszczenia wynika z uzasadnienia uchwały:

1984.07.10 uchwała SN III CZP 20/84 OSNC 1984/12/209

7 sędziów - zasada prawna

Wynagrodzenie za bezumowne korzystanie z lokalu mieszkaniowego przez najemcę, który utracił tytuł prawny do dalszego zajmowania lokalu, lub przez innego użytkownika lokalu bez tytułu, powinno odpowiadać należnościom za najem danego lokalu; nie wyłącza to odpowiedzialności najemcy lub innego użytkownika za szkodę na zasadach ogólnych.

Z dotychczasowego orzecznictwa sądowego w omawianych sprawach wynika, że przyznawanie należności za bezumowne zajmowanie lokali mieszkalnych opierało się na różnych podstawach prawnych, a więc na przepisach o czynach niedozwolonych, przepisach o niewykonaniu lub nienależytym wykonaniu umowy, o ochronie własności lub o bezpodstawnym wzbogaceniu. Przyjmowana za podstawę rozstrzygnięcia podstawa prawna miała w poszczególnych wypadkach wpływ na wysokość zasądzonych należności, jakkolwiek w praktyce kształtowały się one z reguły na poziomie czynszu należnego za dany lokal.

Niezwrócenie przedmiotu najmu przez najemcę w umówionym terminie lub też po rozwiązaniu umowy najmu w wyniku wypowiedzenia narusza przepis art. 675 § 1 k.c. i stanowi nienależyte wykonanie umowy. Taki stan stwarza obowiązek naprawienia wynikłej z niego szkody na podstawie art. 471 k.c.

Zakres takiego odszkodowania określa przepis art. 361 § 2 k.c., a więc w zasadzie obejmuje straty, które poszkodowany poniósł, oraz korzyści, których nie osiągnął z powodu niezwrócenia lokalu we właściwym terminie. Wprawdzie w praktyce powstała szkoda będzie się z reguły równać należnościom czynszowym, które wynajmujący osiągnąłby, gdyby wynajął lokal mieszkalny innej osobie, jednakże wyjątkowo może to być szkoda wyższa, np. w sytuacji, gdy wynajmujący ponosi straty, nie mogąc sam w danym lokalu zamieszkać i należycie prowadzić przyległego do tego lokalu gospodarstwa rolnego, lub musi mieszkać w innym lokalu, za który płaci czynsz wyższy niż należny od lokalu na własnej nieruchomości.

Stosowanie przepisu art 471 k.c. jako podstawy roszczenia odszkodowawczego przeciwko byłemu najemcy może okazać się nieskuteczne w sytuacji, gdy osoba zajmująca lokal bez podstawy prawnej wykaże, że nie może go opuścić na skutek okoliczności, za które odpowiedzialności nie ponosi, w szczególności, gdy ze względu na swą sytuację rodzinną i materialną oraz istniejący brak mieszkań nie jest w stanie w danym czasie znaleźć dla siebie i rodziny innego lokalu. Taka ekskulpacja nie jest w praktyce sądowej odosobniona. W tego rodzaju warunkach nie będą również z reguły istniały podstawy do oparcia roszczenia odszkodowawczego na przepisach o czynach niedozwolonych, gdyż odpowiedzialność taka mogłaby opierać się w danym wypadku również na zasadzie winy, której poszkodowany nie mógłby wykazać w przytoczonych warunkach. Oczywiście, obowiązkiem osoby zajmującej bez podstawy prawnej cudzy lokal jest podejmowanie starań o znalezienie dla siebie innego mieszkania, a dłużej trwająca bezczynność w tym zakresie lub niekorzystanie z istniejących możliwości zamieszkania gdzie indziej może stworzyć podstawę do przyjęcia odpowiedzialności deliktowej za powstałą w ten sposób szkodę u uprawnionego do dysponowania lokalem. Odpowiedzialność taka będzie też niewątpliwie zachodzić przy samowolnym zajęciu lokalu.

Wspomniane trudności, jakie występują przy roszczeniach typu odszkodowawczego, nie zachodzą w sytuacji, gdy dochodzenie należności za bezumowne zajmowanie lokali jest oparte na przepisach o ochronie własności, a w szczególności na przepisach art. 224-225 i art. 230 k.c.

Istnienie złej wiary posiadacza zajmującego lokal bez podstawy prawnej nie nasuwa najczęściej wątpliwości w procesie. Poniższe rozważania więc będą dotyczyć sytuacji, w której istnieje zła wiara posiadacza lokalu lub świadomość wytoczenia przeciwko niemu powództwa windykacyjnego. Roszczenia z przytoczonych wyżej podstaw mogą być dochodzone nie tylko przeciwko byłym najemcom, lecz również przeciwko innym posiadaczom bez tytułu prawnego. Treść przepisów art. 224-225 i art. 230 k.c. oraz brak odrębnej regulacji prawnej dotyczącej obowiązków posiadaczy lokali po utracie tytułu prawnego do ich zajmowania wskazują, że wymienione przepisy mogą być podstawą roszczeń właścicieli przeciwko bezprawnym posiadaczom lokali o wynagrodzenie za korzystanie z nich. W związku z tym podlega rozważeniu, jaki charakter powinno mieć to wynagrodzenie, a zwłaszcza, jak powinna być określana jego wysokość. Kwestia ta jest istotna, gdyż przepisy o ochronie własności nie określają wysokości wspomnianego wynagrodzenia. Zachodzi więc pytanie, czy przy określaniu jego wysokości należy stosować kryteria przewidziane w art. 361 § 2 k.c., a więc uwzględniać zarówno straty, które poniósł właściciel, jak i korzyści, których nie osiągnął z powodu niemożności dysponowania lokalem. ….Natomiast art. 224 § 1 i art. 230 k.c. zawierają określenie "wynagrodzenie za korzystanie z rzeczy". Redakcja tego przepisu, jak również różnorodne stany faktyczne, jakie mogą występować przy bezpodstawnym korzystaniu z cudzej rzeczy, wskazują, że przepis art. 361 § 2 k.c. nie ma zastosowania przy określaniu wysokości wynagrodzenia za korzystanie z rzeczy według przepisów o ochronie własności.

Przy określaniu kryteriów, według których należy ustalać tego rodzaju wynagrodzenie, trzeba podzielić głoszone w literaturze prawniczej poglądy, że o wysokości tego rodzaju wynagrodzenia nie decyduje wysokość rzeczywistych strat właściciela i rzeczywistych korzyści odniesionych przez posiadacza. Decyduje tu obiektywne kryterium, jakim jest układ odpowiednich cen rynkowych - stawek za korzystanie z rzeczy tego rodzaju. Stosując takie kryterium przy ustalaniu wynagrodzenia za korzystanie z lokalu mieszkalnego bez podstawy prawnej, należy przyjąć, że wynagrodzenie takie powinno równać się dochodowi, jaki normalnie osiąga się przy wynajęciu lokalu. Ponadto należy uwzględnić ewentualne opłaty za świadczenia związane z wyposażeniem i eksploatacją lokalu (np. za korzystanie z ciepłej wody, windy).

Taki też pogląd odnośnie do wysokości wynagrodzenia za korzystanie z lokalu po ustaniu stosunku najmu wyraził Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 6.VII.1978 r. III CRN 122/78 (OSNCP 1979, poz. 118), posługując się jako wskazówką w tym zakresie przepisem art. 14 ust. 3 (obecnie art. 15 ust. 3) prawa lokalowego regulującym przymusowe ściąganie należności państwowych z tytułu bezumownego korzystania z lokalu, gdzie należności te także przyjęto jako równe należnościom czynszowym.

Spory o wynagrodzenie za korzystanie z lokalu mieszkalnego bez podstawy prawnej mogą powstawać między właścicielem lokalu a jego posiadaczem, mogą także powstawać w sytuacji, gdy prawo do mieszkania wynika z posiadania spółdzielczego prawa do lokalu w spółdzielni budowlano-mieszkaniowej, z lokatorskiego prawa do lokalu spółdzielczego albo z umowy najmu. Zachodzi pytanie, czy przepisy o wynagrodzeniu za korzystanie z rzeczy (art. 224-225 i art. 230 k.c.) mają odpowiednie zastosowanie do roszczeń wynikłych między bezprawnymi posiadaczami takich lokali a uprawnionymi do tych lokali z wymienionych wyżej tytułów - innych niż prawo własności. Nie należą bowiem do rzadkości sytuacje, gdy np. roszczenie o wynagrodzenie za korzystanie z lokalu przysługuje takiej osobie przeciwko byłemu podnajemcy, po rozwiązaniu stosunku podnajmu.

Jak wynika z art. 244 § 1 k.c., spółdzielcze prawo do lokalu w spółdzielniach budowlano-mieszkaniowych jest ograniczonym prawem rzeczowym. Stosownie zaś do przepisu art. 251 k.c. do ochrony praw rzeczowych ograniczonych stosuje się odpowiednio przepisy o ochronie własności. Również do ochrony praw najemcy stosuje się odpowiednio przepisy o ochronie własności (art. 690 k.c.). Stosowanie przepisów art. 251 i art. 690 k.c. w stosunkach wynikających z bezumownego korzystania ze spółdzielczych lokali własnościowych oraz z lokali objętych umowami najmu jest uzasadnione treścią wymienionych przepisów w połączeniu z faktem, ze w tego rodzaju stanach faktycznych przestają obowiązywać inne przepisy regulujące stosunki między osobami uprawnionymi do lokalu a ich bezprawnymi posiadaczami (np. po ustaniu podnajmu przestają obowiązywać przepisy regulujące ten stosunek).

Przy odpowiednim stosowaniu przepisów o wynagrodzeniu za korzystanie z rzeczy odpada z reguły potrzeba sięgania do przepisów o bezpodstawnym wzbogaceniu. Oczywiście, nie jest wyłączone występowanie w tego rodzaju sprawach z roszczeniami odszkodowawczymi według przepisów o czynach niedozwolonych lub przepisów o niewykonaniu lub nienależytym wykonaniu umowy, jeśli spełnione będą omawiane na wstępie warunki uzasadniające roszczenia tego typu.

Lokatorskie prawo do lokalu jest bliskie umowie najmu i może nawet w pewnych warunkach przekształcić się w umowę najmu (art. 222 prawa spółdzielczego). Należy więc uznać za dopuszczalne stosowanie w drodze analogii przepisów art. 224-225 i art. 230 k.c. w związku z art. 690 k.c. jako podstawy prawnej przy dochodzeniu wynagrodzenia za korzystanie z takiego lokalu bez podstawy prawnej, nie wyłączając, oczywiście, i tutaj roszczeń typu odszkodowawczego.

Z powyższych rozważań wynika, że w większości wypadków bezumownego zajmowania lokali mieszkalnych roszczenia o należności z tego tytułu znajdują podstawę w przepisach o ochronie własności, a wysokość wynagrodzenia za korzystanie z takich lokali będzie odpowiadać należnościom czynszowym.

Dochodzenie odszkodowania przekraczającego takie wynagrodzenie może mieć miejsce w razie istnienia warunków uzasadniających odpowiedzialność kontraktową lub deliktową.

2. Testament, a jest 3 spadkobierców ustawowych. Testator zapisał wszystko swojej żonie. Siostra zmarłego wnosi o zachowek.

Odp. Nie przysługuje jej zachowek, bo nie należy do 1. kręgu spadk. Ustawowych

Siostra nie należy do kręgu podmiotów uprawnionych do zachowku.

Art. 991. § 1. Zstępnym, małżonkowi oraz rodzicom spadkodawcy, którzy byliby powołani do spadku z ustawy, należą się, jeżeli uprawniony jest trwale niezdolny do pracy albo jeżeli zstępny uprawniony jest małoletni - dwie trzecie wartości udziału spadkowego, który by mu przypadał przy dziedziczeniu ustawowym, w innych zaś wypadkach - połowa wartości tego udziału (zachowek).

§ 2. Jeżeli uprawniony nie otrzymał należnego mu zachowku bądź w postaci uczynionej przez spadkodawcę darowizny, bądź w postaci powołania do spadku, bądź w postaci zapisu, przysługuje mu przeciwko spadkobiercy roszczenie o zapłatę sumy pieniężnej potrzebnej do pokrycia zachowku albo do jego uzupełnienia.

3 lata od chwili ogłoszenia testamentu

3. Prokurator chce ubezwłasnowolnić pieniacza sądowego. Czy są przesłanki?

Odp. Według mnie nie. W interesie tego ubezwłasnowolnionego musi to nastąpić.

Samo pieniactwo z pewnością nie jest przesłanką ubezwłasnowolnienia .

1994.09.20 postanow. s.apel. I ACr 143/94 PS-wkł. 1996/2/46

w Białymstoku

Formy zachowań nie odpowiadające przyjętym w społeczeństwie kanonom obyczajowym i moralnym (wstąpienie do sekty religijnej, zmiana światopoglądu i dotychczasowego trybu życia), jeśli nie wiążą się z przyczyną w postaci niedorozwoju umysłowego, choroby psychicznej bądź zaburzeń psychicznych, nie uzasadniają ubezwłasnowolnienia osoby, która takie zachowanie prezentuje.

1983.12.29 postanow. SN I CR 377/83 LEX nr 8582

Ubezwłasnowolnienie jest instytucją powołaną w wyłącznym interesie osoby chorej, która z przyczyn określonych w art. 13 § 1 k.c. nie jest w stanie kierować swoim postępowaniem albo z przyczyn określonych w art. 16 § 1 k.c. potrzebuje pomocy do prowadzenia spraw życia codziennego. Instytucja ubezwłasnowolnienia nie służy dobru wnoszącego o ubezwłasnowolnienie i rodziny tegoż wnoszącego.

1977.03.14 postanow. SN II CR 58/78 LEX nr 7919

W świetle przepisów art. 13 § 1 i 16 § 1 k.c. podstawą ubezwłasnowolnienia nie może być - sam przez się - zarzut marnotrawstwa, o ile nie łączy się on z chorobą psychiczną, niedorozwojem umysłowym albo innego rodzaju zaburzeniami psychicznymi.

1976.10.27 postanow. SN II CR 387/76 LEX nr 7864

Ustawową przesłanką ubezwłasnowolnienia jest interes osoby, która ma zostać ubezwłasnowolniona (art. 13 § 1 k.c.).

Celem bowiem ubezwłasnowolnienia jest niesienie pomocy tej osobie w załatwieniu jej spraw osobistych lub majątkowych.

W żadnym zaś razie ubezwłasnowolnienie nie może dotyczyć interesu wnioskodawcy.

4. Opiekun ubezwłasnowolnionego całkowicie sprzedał w jego imieniu nieruchomość bez zgody Sądu Opiekuńczego. Zgodę tę uzyskał następczo przy zatwierdzaniu rachunków z opieki. Akt sprzedaży sporządził notariusz i nabywca wystąpił o wpis do KW.

Odp. Sąd wieczysto księgowy powinien odmówić wpisu, jeśli z dokumentów złożonych przez wnioskodawcę (aktu notarialnego i załączników) wynika, że zgoda została udzielona przez Sąd Opiekuńczy następczo. Tylko bowiem kurator za ubezwłasnowolnionego częściowo może uzyskać zgodę następczo (traktowane jest to jako potwierdzenie). A czynność dokonana przez opiekuna bez zgody ubezwłasnowolnionego całkowicie nie może być konwalidowana.

Sąd wieczystoksięgowy powinien odmówić dokonania wpisu.

Nieważność czynności prawnej dokonanej przez osobę niemającą zdolności do czynności prawnych ma charakter nieważności bezwzględnej. W każdym razie wyłączona jest konwalidacja czynności prawnej.

1967.09.19 postanow. SN III CR 177/67 OSNC 1968/6/104

Na zawarcie ugody w imieniu ubezwłasnowolnionego opiekun powinien uzyskać zezwolenie sądu opiekuńczego. Dokonanie czynności przewidzianych w art. 156 k.r.o. bez uzyskania uprzedniego zezwolenia sądu opiekuńczego, jako sprzeczne z przepisami bezwzględnie obowiązującymi, powoduje nieważność czynności opiekuna (art. 58 § 1 k.c.). Stanowisko takie wyraził Sąd Najwyższy w uchwale Całej Izby Cywilnej z dnia 24 VII 1961 r. I CO 16/61 (OSNCP 1963, z. 9, poz. 187), która także pod rządem obecnie obowiązujących przepisów zachowała aktualność.

Uchwała SN z dnia 24.06.1961 r.

Czynność prawna dotycząca majątku małoletniego, dokonana przez przedstawiciela ustawowego bez uprzedniego zezwolenia władzy opiekuńczej jest nieważna i nie może być konwalidowana.

Nadto:

Postępowanie o udzielenie zezwolenia na dokonanie ważniejszej sprawy z zakresu pieczy nad osobą, czy majątkiem podopiecznego toczy się na podstawie art. 593 k.p.c., a zezwolenia takiego sąd udziela na wniosek opiekuna. Wątpliwości budzi jednakże to, czy nie może być ono wszczęte z urzędu, w wypadku, gdy sąd opiekuńczy uznał, że nieskładanie wniosku przez opiekuna narusza interes pupila (takiego zdania jest na przykład A. Zieliński: Uzyskanie przez opiekuna zezwolenia sądu opiekuńczego w ważniejszych sprawach, Pal. 1989, nr 11-12, s. 47).Wydaje się, że bardziej prawidłowe jest przyjęcie poglądu, iż jeżeli sąd, z uwagi na dobro pupila, stwierdziłby konieczność wdrożenia takiego postępowania, to powinien w wypadku braku wniosku opiekuna zawiadomić prokuratora, właściwą poradnię wychowawczo-zawodową albo właściwą organizację społeczną uprawnioną do działania przed sądami w imieniu lub na rzecz obywateli (por. T. Ereciński, J. Gudowski, M. Jędrzejewska: Komentarz do kodeksu postępowania cywilnego. Część pierwsza, Postępowanie rozpoznawcze, pod red. T. Erecińskiego, t. II, s. 142 - cyt. jako T. Ereciński: Komentarz do k.p.c.). W postępowaniu tym rozprawa nie jest obowiązkowa, jednakże najczęściej zasadne jest wyznaczanie posiedzenia w celu zbadania chociażby tego, czy opiekun poprzedził złożenie wniosku przewidzianym w art. 158 wysłuchaniem podopiecznego i czy wziął pod uwagę jego uzasadnione życzenia. Z tego punktu widzenia celowe może być także nakazanie osobistego stawiennictwa osoby pozostającej pod opieką.

• Zestaw 6

1.odszkodowanie za wypadek drogowy, trzeba było podac kto jaką odpow. ponosi, ubezpieczyciel, sprawca,

In solidum

Ubezpieczyciel - art. 822 i nast. umowa ubezpieczenia

Sprawca - art. 436 p. 1 i poprzez p. 2 - art. 415 kc

Z Bieńka (polinici do art. 436)

Poszkodowany może wytoczyć powództwo przeciwko osobie odpowiedzialnej cywilnie i zakładowi ubezpieczeń. W takim przypadku zasądzenie należności powinno nastąpić przy zastosowaniu konstrukcji in solidum. Taka praktyka, wykształcona na gruncie poprzednich unormowań, jest w pełni uzasadniona, jeżeli zważyć, że zgodnie z art. 369 k.c. solidarności nie domniemywa się, a art. 441 § 1 k.c. nie znajduje zastosowania do sytuacji, gdy zakład ubezpieczeń odpowiada na podstawie umowy ubezpieczenia, a osoba odpowiedzialna cywilnie na podstawie czynu niedozwolonego.

Rozpatrując powództwo o naprawienie szkody wynikłej w związku z ruchem pojazdu mechanicznego, należy mieć na względzie, że zgodnie z art. 21 ust. 1 ustawy o ubezpieczeniach obowiązkowych, zaspokojenie lub uznanie przez osobę odpowiedzialną cywilnie, objętą ubezpieczeniem OC, roszczenia i naprawienie wyrządzonej przez nią szkody nie ma skutków prawnych względem zakładu ubezpieczeń. Jest to przeniesienie zasady wyrażonej w art. 371 obowiązującej w odniesieniu do dłużników solidarnych.

Charakter prawny więzi prawnoprocesowej łączącej osobę odpowiedzialną cywilnie i zakładu ubezpieczeń jest czytelny na podstawie art. 20 ust. 2 ustawy o ubezpieczeniach obowiązkowych. Przepis ten stanowi, że w postępowaniu sądowym o naprawienie szkody objętej ubezpieczeniem obowiązkowym odpowiedzialności cywilnej niezbędne jest przypozwanie zakładu ubezpieczeń. Unormowanie to jednoznacznie wskazuje, że w procesie o naprawienie tzw. szkody komunikacyjnej wybór strony pozwanej pozostawiono osobie poszkodowanej. Jeżeli osoba ta skieruje roszczenie wobec osoby cywilnie odpowiedzialnej, art. 20 ust. 2 ustawy nakłada na sąd obowiązek zawiadomienia o toczącym się procesie zakładu ubezpieczeń w trybie art. 84 § 1 k.p.c. Zakład może przystąpić do sporu w charakterze interwenienta ubocznego i bronić w procesie swoich interesów. Aktualna jest zatem uchwała składu 7 sędziów SN z 13 maja 1996 r., III CZP 184/95 (OSNC 1996, nr 7-8, poz. 91), w której już pod rządem poprzedniej ustawy o działalności ubezpieczeniowej z 1990 r. stwierdzono, że w procesie o naprawienie szkody powstałej w wyniku wypadku komunikacyjnego nie występuje współuczestnictwo konieczne między zakładem ubezpieczeń a posiadaczem lub kierowcą pojazdu mechanicznego.

2. immisje, poprzez wybudowanie domu ktos zasłonił pani piękny widok,

To może być immisja ale normy administracyjne chronią.

Wyrok Sądu Apelacyjnego w Gdańsku z dnia 5 maja 1995 r. I ACr 175/95

Jeżeli wybudowanie obiektu budowlanego jest zgodne z pozwoleniem na budowę, to chociaż narusza prawa nieruchomości sąsiedniej przez zakłócenie korzystania z tej nieruchomości, nie może być uwzględnione powództwo o nakazanie rozebrania budynku. Pozwolenie na budowę jest ostateczną decyzją administracyjną wobec czego - o ile nie jest bezwzględnie nieważne - wiąże sąd w postępowaniu cywilnym co do tego co jest jej przedmiotem, jako wydana na podstawie przepisów ustawy Prawo budowlane i przepisów wykonawczych do tej ustawy.

Pozwolenie na budowę powinno respektować założenia miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego. Jeśli decyzja o pozwoleniu na budowę nie została uchylona jako niezgodna z wyżej wymienionym planem, to oznacza, że nie narusza ona założeń tego planu. Odmienne orzeczenie sądu, gdyby zostało wydane, kwestionowałoby w istocie zasadność decyzji administracyjnej przy istnieniu tych samych okoliczności, które warunkowały udzielenie zezwolenia na budowę. Sąd jednak nie jest powołany do kontroli i wzruszenia decyzji administracyjnej.

3. zarząd majątkiem wspólnym, na co potrzebna zgoda 2 małżonka, co , gdy żona chora psychicznie, co można zrobić

Katalog z 37. Choroba psychiczna sama w sobie nie stanowi - musi być ograniczony w zdolności do czynności.

Art. 37.  § 1. Zgoda drugiego małżonka jest potrzebna do dokonania:

1) czynności prawnej prowadzącej do zbycia, obciążenia, odpłatnego nabycia nieruchomości lub użytkowania wieczystego, jak również prowadzącej do oddania nieruchomości do używania lub pobierania z niej pożytków,

2) czynności prawnej prowadzącej do zbycia, obciążenia, odpłatnego nabycia prawa rzeczowego, którego przedmiotem jest budynek lub lokal,

3) czynności prawnej prowadzącej do zbycia, obciążenia, odpłatnego nabycia i wydzierżawienia gospodarstwa rolnego lub przedsiębiorstwa,

4) darowizny z majątku wspólnego, z wyjątkiem drobnych darowizn zwyczajowo przyjętych.

Rozdzielność majątkowa 52, zezwolenie na dokonanie czyności, pozbawić zarzadu amjątkiem wspólnym, ubezwlasnowonić

• Zestaw 7

1. roboty górnicze, budynek zniszczony, pozywają kopalnie o odszkodowanie, kopalnia sie broni, ze budynek bez zezwolenia budowlanego a poza tym powołuje sie na 5 kc

Powództwo do uwzględnienia w całości. Zarzuty braku zezwolenia na budowę i 5 kc niezasadne. Wklejam wyciąg, sorki że tak rozwlekle, ale straci sens jeśli jeszcze coś bym wycięła z tego uzasa.

Kazus oparty na następującym orzeczeniu:

Wyrok Sądu Najwyższego - Izba Cywilna

z dnia 24 kwietnia 2002 r.

V CKN 999/2000

LexPolonica nr 1852345

Artykuł 5 kc jest normą wyjątkową, może być stosowany jedynie w wyjątkowych, nietypowych sytuacjach, a przy jego stosowaniu należy mieć na uwadze, że istnieje domniemanie, iż korzystający ze swego prawa czyni to w sposób zgodny z zasadami współżycia społecznego.

Uzasadnienie

Sąd Najwyższy zważył, co następuje:

Nie ma więc podstaw prawnych w obowiązujących przepisach do pozbawiania poszkodowanych szkodami górniczymi prawa do naprawienia szkody w wypadku, gdy wynikła ona w budowlach wzniesionych lub przebudowanych bez zezwolenia wymaganego prawem lub niezgodnie z warunkami określonymi w zezwoleniu, jak to przewidywał art. 66 dekretu Prawo górnicze. Przepis ten był przepisem bezwzględnie obowiązującym i należało go stosować nawet w dopuszczonych przez art. 39 i 40 ustawy z dnia 24 października 1974 r. Prawo budowlane (Dz. U. 1974 r. Nr 38 poz. 229 ze zm.) sytuacjach, gdy możliwe było zalegalizowanie takiej budowy. Nie przeniesienie go do Prawa geologicznego i górniczego z 1994 r. nie było przypadkowe i oznaczało, że ustawodawca zrezygnował z wiązania prawa do odszkodowania wynikającego z przepisów prawa cywilnego z warunkami prawno-administracyjnymi dotyczącymi zezwoleń budowlanych, regulowanymi decyzjami administracyjnymi, uznając, że nie należy przenosić skutków samowoli budowlanej, regulowanej przepisami prawa administracyjnego, na odszkodowawcze roszczenia cywilno prawne. Każda z tych unormowań spełnia bowiem inne cele, jest regulowane w inny sposób i zasadniczo nie ma podstaw, by skutki samowoli budowlanej, określone w prawie administracyjnym, rozciągać również na dotyczące zupełnie innej materii roszczenia cywilno prawne. Podkreślenie to jest konieczne tym bardziej, że w ustawie z dnia 7 lipca 1994 r. Prawo budowlane (Dz. U. 1994 r. Nr 89 poz. 414 ze zm.), skutki samowoli budowlanej uregulowane zostały w art. 48 w znacznie bardziej rygorystyczny i niekorzystny dla budujących sposób, niż w prawie budowlanym z 1974 r. obowiązującym równolegle z dekretem Prawo górnicze.

Taka zmiana przepisów prawa geologicznego i górniczego oraz prawa budowlanego i cel jaki jej przyświecał, nie może być obojętna dla prawidłowej wykładni art. 95 ust. 1 Prawa geologicznego i górniczego z 1994 r. oraz dla oceny prawidłowości zastosowania w rozpoznawanej sprawie art. 5 kc.

Przede wszystkim należy stwierdzić, że trafnie Sądy obu instancji przyjęły, iż ze względu na datę rozbudowy zakładu wędliniarskiego powodów (1993 r.), do skutków jego rozbudowy bez wymaganego zezwolenia, nie ma zastosowania przepis art. 48 ustawy Prawo budowlane z 1994 r., co wynika wprost z art. 103 ust. 2 tej ustawy. Stosuje się natomiast przepisy Prawa budowlanego z 1974 r., w tym wskazane wyżej przepisy art. 39 i 40 tej ustawy, a zatem powodowie mają możliwość zalegalizowania rozbudowy zakładu, przy czym podkreślenia wymaga, że nie zapadła decyzja o nakazaniu jego rozbiórki. W sytuacji prawnej powodów ustawodawca nie przewiduje zatem bezwzględnego nakazu rozbiórki wzniesionej bez wymaganego zezwolenia części zakładu, nakazu takiego nie wydano i jeśli powodowie uzyskają zalegalizowanie budowy, co jest możliwe prawnie, nakaz rozbiórki nie zostanie w ogóle wydany. Nie obowiązuje także w odniesieniu do nich przepis uniemożliwiający wypłatę odszkodowania za szkody górnicze z uwagi na samowolę budowlaną. W takiej sytuacji oddalenie w całości ich powództwa o odszkodowanie w oparciu o art. 5 kc prowadzi w istocie rzeczy do podważenia, w oparciu o klauzule generalne, mocy obowiązującej przepisów prawa oraz do pozbawienia powodów przyznanego im przez ustawodawcę, w ich szczególnej sytuacji prawnej, prawa podmiotowego do odszkodowania z czynu niedozwolonego. Taki zaś skutek stosowania art. 5 kc nie jest dopuszczalny. Przepis ten jest normą wyjątkową, może być stosowany jedynie w wyjątkowych, nietypowych sytuacjach, a przy jego stosowaniu należy mieć na uwadze, że istnieje domniemanie, iż korzystający ze swego prawa czyni to w sposób zgodny z zasadami współżycia społecznego. Dlatego jedynie w wyjątkowych sytuacjach korzystanie z prawa podmiotowego do dochodzenia odszkodowania z czynu niedozwolonego, może być uznane za nieetyczne czy nieuczciwe i z reguły zastosowanie art. 5 kc nie może prowadzić do pozbawienia tego prawa.

W okolicznościach rozpoznawanej sprawy, jak wskazano wyżej, sam fakt, że naprawa budynku zakładu wędliniarskiego jest niemożliwa z uwagi na jego rozbudowę bez wymaganego zezwolenia, nie uzasadnia uznania roszczenia odszkodowawczego za tę część budynku za sprzeczne z zasadami współżycia społecznego. Choć bowiem bezprawie budowlane nie zasługuje na aprobatę, to w sytuacji, gdy ustawodawca nie uzależnia prawa do odszkodowania za szkody górnicze od wzniesienia budynku zgodnie z zezwoleniem a skutki samowoli budowlanej reguluje w inny sposób, nie jest uzasadnione dążenie Sądu do niweczenia skutków bezprawia budowlanego w sprawie o odszkodowanie za szkody górnicze przez oddalenie powództwa z powołaniem się na art. 5 kc. Prowadzi to bowiem z jednej strony do, pozbawionego jakichkolwiek podstaw prawnych, zwolnienia sprawcy szkody od odpowiedzialności odszkodowawczej a poszkodowanego do ostatecznego pozbawienia przysługującego mu odszkodowania, w sytuacji, gdy ustawodawca przewidział inne skutki samowoli budowlanej, która nadto może zostać sanowana.

W rozpoznawanej sprawie nie sam fakt wzniesienia części budynku zakładu wędliniarskiego bez wymaganego zezwolenia, może mieć znaczenie dla zakresu odpowiedzialności strony pozwanej, lecz sposób rozbudowy odbiegający od zasad sztuki budowlanej i przy użyciu nieatestowanych materiałów. Jeśli miał on wpływ na powstanie lub zwiększenie szkody (w tym także na zwiększenie kosztów jej naprawienia związane ze sposobem naprawienia szkody determinowanym faktem rozbudowy obiektu), może być oceniany z punktu widzenia zasad art. 362 kc oraz art. 94 ust. 1 i art. 95 ust. 1 Prawa geologicznego i górniczego w związku z art. 361 kc. Nie jest wykluczona możliwość ograniczenia wysokości odszkodowania za tę część budynku do kwoty odpowiadającej kosztom jej prostowania, skoro w taki sposób mogła i powinna być naprawiona szkoda górnicza w myśl zasad art. 94 ust. 1 Prawa geologicznego i górniczego, gdyby nie dobudowano w nieprawidłowy sposób części przedmiotowego budynku. Brak natomiast podstaw do oddalenia w całości powództwa w tym zakresie w oparciu o art. 5 kc co słusznie zarzucono w kasacji.

Zasadnicza różnica, co do szkody górniczej jest następująca:

Wyrok Sądu Najwyższego - Izba Cywilna

z dnia 27 września 2005 r.

V CK 185/2005

LexPolonica nr 388432

Biuletyn Sądu Najwyższego 2006/4

Gazeta Prawna 2005/195 str. 22

1. Naprawienie tzw. szkody górniczej podlega odmiennym regułom niż naprawienie innych szkód. Powinno ono nastąpić przede wszystkim przez przywrócenie stanu poprzedniego, a poszkodowany, odmiennie niż na zasadach ogólnych (art. 363 kc), nie jest uprawniony do wyboru sposobu naprawienia szkody

2. Wzniesienie budynku na terenach objętych zagrożeniami spowodowanymi ruchem zakładu górniczego może, w określonych okolicznościach, stanowić przyczynienie się poszkodowanego do powstania lub zwiększenia rozmiarów szkody (art. 362 kc).

2. gość żąda kary umownej za opóźnienie 3 miesięczne w wykonaniu remontu, pozwany broni sie mówiąc, że powód miała dostarczać materiałów, a nie wyrobił się, poza tym sam wyjechał za granice i go nie było, a jeszcze remont został w całości wykonany i powód nie poniósł szkody...szmery bajery z miarkowaniem kary umownej

Nie wiadomo, o co do końca chodzi, poniżej szybka powtórka, z zakresu dochodzenia i miarkowania kary.

I. Przesłanki powstania roszczenia o zapłatę kary umownej:

1. Niewykonanie lub nienależyte wykonanie zobowiązania niepieniężnego

Przesłanką powstania roszczenia wierzyciela o zapłatę kary umownej może być każda postać niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania niepieniężnego przez dłużnika, zastrzeżenie kary umownej może odnosić się jednak tylko do określonych, zindywidualizowanych postaci niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania. O zakresie zastosowania kary umownej rozstrzyga w każdym razie treść dokonanego przez strony zastrzeżenia.

2. Szkoda (NIE!)

Zastrzeżenie kary umownej na wypadek niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania nie zwalnia dłużnika z obowiązku jej zapłaty w razie wykazania, że wierzyciel nie poniósł szkody. [Uchwała Składu Siedmiu Sędziów Sądu Najwyższego - Izba Cywilna z dnia 6 listopada 2003 r. III CZP 61/2003].

II. Ciężar dowodu

Ze względu na podstawę prawnomaterialną dochodzonego roszczenia (art. 483 i 484 kc) i obronę podjętą w sprawie przez pozwanego, istotne dla rozstrzygnięcia sprawy było udowodnienie przez pozwanego, że nieterminowe wykonanie zobowiązania, w związku z czym zastrzeżona została dochodzona w sprawie kara umowna na rzecz powoda, nie została zawiniona przez pozwanego, względnie wykazanie przez pozwanego, że kara umowna jest rażąco wygórowana.

Kara umowna (art. 483 § 1 kc) należy się wierzycielowi, jeżeli niewykonanie lub nienależyte wykonanie zobowiązania jest następstwem okoliczności, za które dłużnik ponosi odpowiedzialność. Ciężar dowodu, że niewykonanie lub nienależyte wykonanie zobowiązania nie zostało zawinione przez dłużnika spoczywa na dłużniku (art. 6 kc). [Wyrok Sądu Najwyższego - Izba Cywilna z dnia 13 czerwca 2003 r. III CKN 50/2001].

Także w razie chęci skorzystania z instytucji miarkowania kary umownej to na obciążonym karą umowną spoczywa ciężar dowodu, iż kara ta jest rażąco wygórowana (szerzej poniżej).

III. Miarkowanie kary umownej

Przesłanki

1. Wykonanie zobowiązania w znacznej części

Dłużnik nie może domagać się zmniejszenia kary umownej ze względu na wykonanie zobowiązania w znacznej części (art. 484 § 2 kc), jeżeli kara należy się z powodu nienależytego wykonania zobowiązania, w szczególności opóźnienia w jego wykonaniu.

Uprawnienie to (żądania obniżenia kary) odnosi się bowiem tylko do wypadku, gdy kara umowna należy się z powodu niewykonania zobowiązania, a nie nienależytego wykonania zobowiązania, w szczególności opóźnienia w jego wykonaniu [Wyrok Sądu Najwyższego - Izba Cywilna z dnia 13 czerwca 2003 r. III CKN 50/2001].

2. Rażące wygórowanie kary umownej

Kryterium, według którego należy oceniać, czy kara umowna jest rażąco wygórowana (art.484 § 2 kc), jest wysokość odszkodowania należnego wierzycielowi na zasadach ogólnych. Jako najwłaściwsze kryterium zmniejszenia kary umownej, jako rażąco wygórowanej, wskazywana jest wysokość odszkodowania, które należałoby się wierzycielowi na zasadach ogólnych. Możliwe wówczas jest m.in. uwzględnienie przyczynienia się wierzyciela do powstania lub zwiększenia szkody (art. 362 kc). Należy dodać, że wobec tego, że przesłanką kary umownej jest wina dłużnika, przy rozpatrywaniu zmniejszenia kary umownej należy mieć na uwadze stopień tej winy (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 27 stycznia 1972 r. I CR 458/71 OSNCP 1972/9 poz. 160). [Wyrok Sądu Najwyższego - Izba Cywilna z dnia 13 czerwca 2003 r. III CKN 50/2001].

IV. Przyczynienie się wierzyciela do powstania lub zwiększenia szkody

Przyczynienie się wierzyciela do powstania lub zwiększenia szkody, powodujące stosownie do art. 362 kc odpowiednie zmniejszenie odszkodowania, nie stanowi samoistnej podstawy do zmniejszenia kary umownej. Kara ta bowiem należy się wierzycielowi w zastrzeżonej wysokości bez względu na wysokość poniesionej przez niego szkody (art. 484 § 1 zd. pierwsze kc). W wypadku przyczynienia się wierzyciela do szkody, w części pozostaje ona szkodą spowodowaną niewykonaniem lub nienależytym wykonaniem zobowiązania zawinionym przez dłużnika. Istotą kary umownej jest zaś obowiązek jej zapłaty przez dłużnika niezależnie od wysokości szkody poniesionej przez wierzyciela. Inną kwestią jest znaczenie przyczynienia się wierzyciela do szkody, jako okoliczność mogąca mieć znaczenie dla zmniejszenia kary umownej na podstawie art. 484 § 2 kc. [Wyrok Sądu Najwyższego - Izba Cywilna z dnia 13 czerwca 2003 r. III CKN 50/2001].

LexPolonica nr 390478 V CK 319/20

Kara umowna może ulec zmniejszeniu, gdy dłużnik tylko częściowo ponosi odpowiedzialność za nienależyte wykonanie zobowiązania.

3. stwierdzenie nabycia spadku, po rodzicach, matka zmarła 2005 ., ojciec 2007, jeden testament podpisany przez obojga, dwójka dzieci, kto dziedziczy po kim i na jakiej podstawie.

Wspólny testament holograficzny jest nieważny. (Chyba, że spełnia warunki do uznania go za testament ustny i będzie możliwa jego konwersja, ale to z treści nie wynika). Wobec tego będzie miało miejsce dziedziczenie ustawowe: po matce, która zmarła pierwsza dziedziczy ojciec i dwójka dzieci po 1/3 a po ojcu, dzieci po ½.

Uchwała Sądu Najwyższego - Izba Cywilna

z dnia 12 grudnia 1972 r.

III CZP 88/72

LexPolonica nr 320329

Nieważność testamentu przewidzianego w art. 951  kc spowodowana zamieszczeniem w nim rozrządzeń dwóch spadkodawców (art. 942  kc) nie stanowi przeszkody do uznania oświadczeń woli złożonych przez tych spadkodawców za dwa oddzielne testamenty ustne.

5. W uchwale składu 7 sędziów SN z 22 marca 1972 r., III CZP 91/70 (OSPiKA 1972/2 poz. 26 z glosą A. Mączyńskiego) wyrażony został pogląd, zgodnie z którym art. 942 nie ma zastosowania nie tylko do testamentu ustnego, ale także do pisma stwierdzającego treść takiego testamentu. Co do tego drugiego twierdzenia można mieć wątpliwości. Za stanowiskiem Sądu Najwyższego przemawia niewątpliwie wykładnia gramatyczna, gdyż art. 952 § 2 nie posługuje się określeniem „testament”. W przepisie tym mowa jest o piśmie stwierdzającym treść testamentu ustnego. Można jednak rozważać, w jakim stopniu do takiego dokumentu, nie nazywanego przez ustawę testamentem, powinien znaleźć odpowiednie zastosowanie zakaz przewidziany w art. 942 (tak J. S. Piątowski: Prawo spadkowe, 2002, s. 106).

6. Należy podzielić stanowisko Sądu Najwyższego, wyrażone w powołanej wyżej uchwale. Przemawia za nim nie tylko wykładnia gramatyczna, ale także względy bardziej ogólne. Przepisy ustawy ograniczające osobę fizyczną w jej możliwościach dokonywania rozrządzeń majątkiem nie powinny być interpretowane rozszerzająco. Skoro zaś ustawa wyraźnie ogranicza zakres stosowania zakazu przewidzianego w art. 942 do testamentów, to nie można go rozciągać na inne dokumenty. Brak jest również argumentów celowościowych przemawiających za wykluczeniem sytuacji, w której treść testamentów ustnych dwóch osób, sporządzonych w obecności tych samych świadków, nie mogłaby zostać stwierdzona w jednym piśmie.

4. matka 72 lata bez środków do utrzymania mieszka z samotna córką, dobrze sytuowaną, pozywa dwie pozostałe córki o alimenty, córki wnoszę o dopozwanie tej siostry u której nie mieszka.

Kazus był w 2006r. (Zwróćcie uwagę, że pani Barbara postarzała się dokładnie o 2 lata ;)

Brzmiał następująco:

4. Siedemdziesięcioletnia Barbara A., wdowa, bez prawa do emerytury, ma czwórkę dorosłych dzieci. Barbara A. mieszka z niezamężną, dobrze sytuowaną córką, która dba o zaspokojenie potrzeb matki. Pozostałe dzieci nie łożą na trzymanie matki. Barbara A. wystąpiła o alimenty przeciwko trójce swoich dzieci. Dzieci te wniosły o oddalenie powództwa zarzucając. że potrzeby matki są zaspokojone przez córkę, u której mieszka.

Czy Barbara A. w opisanej sytuacji może domagać się alimentów? Proszę scharakteryzować przesłanki obowiązku alimentacyjnego.

Powództwo uzasadnione. Matka jest w niedostatku pomimo tego, że jedna z córek ją alimentuje. Jeśli chodzi o dopozwanie, to nie wiem jakie jest clue. Co do zasady wydaje mi się, że skoro matka dochodzi roszczeń na przyszłość, to nie byłoby wykluczone pozwanie również córki, która dobrowolnie dotychczas wykonywała obowiązek alimentacyjny.

Wyrok Sądu Najwyższego - Izba Cywilna

z dnia 23 października 1962 r.

III CR 16/62

LexPolonica nr 315849

OSNCP 1963/12 poz. 268

OSPiKA 1964/10 poz. 191

Ujemną przesłankę roszczeń alimentacyjnych opartych na przepisie art. 71 kr stanowić mogą jedynie okoliczności dotyczące własnej sytuacji majątkowej i zarobkowej uprawnionego, natomiast nie można traktować jako przeszkody do dochodzenia przez matkę alimentów od innych dzieci faktu, że jedno z dzieci należycie spełnia swój moralny i ustawowy obowiązek łożenia na utrzymanie matki.

Sąd Najwyższy przyjął natomiast, iż „z faktu, że powódka przebywa u dobrze sytuowanej córki i dzięki temu ma zaspokojone swe potrzeby, nie można wyprowadzić wniosku o braku niedostatku powódki, a więc o braku (...) przesłanki jej roszczeń alimentacyjnych w stosunku do pozostałych dzieci. Ujemną bowiem przesłankę roszczeń alimentacyjnych (...) stanowić mogą jedynie okoliczności dotyczące własnej sytuacji majątkowej i zarobkowej uprawnionego, nie można natomiast traktować jako przeszkody do dochodzenia przez matkę alimentów od innych dzieci faktu, że jedno z dzieci należycie spełnia swój moralny i ustawowy obowiązek łożenia na utrzymanie matki”.

• Zestaw 8

1. pytanie dotyczyło umowy gwarancji bankowej, bank jako powód domagał się zwrotu kwoty 60000 zł. wypłaconej beneficjentowi gwarancji, wskazując iż było to świadczenie nienależne. Wcześniej bowiem, kontrahent beneficjenta, który najpierw nie uiścił mu 60000 zł. za sprzedane towary, zwrócił mu je po jakimś na zasadach rękojmi, z uwagi na złą jakość. pozwany beneficjent domagał się oddalenia powództwa. Jakie powinno zapaść rozstrzygnięcie w tej sprawie, uzasadnić. Odp. powództwo zasadne, w oparciu o 410 kc.

Podstawa prawna:

Art. 410, 560 k.c., art. 80 i n. Prawa bankowego

Odpowiedź:

To zależy :) - mało danych. Jeżeli przyjąć, że do odstąpienia od umowy (bo tak rozumiem zwrot wadliwych rzeczy na podstawie rękojmi) doszło przed realizacją świadczenia na rzecz beneficjenta gwarancji, to bank może domagać się zwrotu świadczenia jako nienależnego od beneficjenta. Jeżeli przy tym treść gwarancji była tak ukształtowana, że bank nie mógł powołać stosownych zarzutów wobec beneficjenta, bank mógłby żądać zwrotu świadczenia również od zleceniodawcy gwarancji (art. 742 k.c.). Gdyby zaś mógł i powinien powołać stosowne zarzuty wobec beneficjenta gwarancji - mógłby żądać zwrotu świadczenia wyłącznie od beneficjenta gwarancji, gdyż niewłaściwe wypełnienie zlecenia zwalnia zleceniodawcę gwarancji.

Sytuacja przedstawiać się będzie odmiennie w sytuacji, gdy do zapłaty doszło w zgodzie ze zleceniem, tzn. gdy wszystkie warunki wypłaty gwarancji zostały spełnione, a do odstąpienia od umowy doszło później. W tej sytuacji nie budzi wątpliwości, że bank mógłby żądać zwrotu tego, co wypłacił beneficjentowi, od zleceniodawcy gwarancji (art. 742 k.c.), natomiast powstaje wątpliwość, czy może domagać się zwrotu świadczenia od beneficjenta gwarancji. Wydaje się przy tym, że jeżeli gwarancję ustanowiono jako abstrakcyjną, niezwiązaną ze stosunkiem podstawowym, jakikolwiek następczy upadek zobowiązania zleceniodawca - gwarant nie wywiera żadnego skutku. Bank nie może powoływać się na tę okoliczność wobec beneficjenta gwarancji (jego zobowiązanie było uniezależnione od stosunku podstawowego), może natomiast - jak już wskazano - domagać się zwrotu wypłaconego świadczenia od zleceniodawcy gwarancji. W sytuacji odmiennej, tj. gdy gwarancję powiązano ze stosunkiem podstawowym, nie widać moim zdaniem przeszkód, by bank mógł żądać zwrotu świadczenia również od beneficjenta gwarancji na podstawie art. 410 k.c., powołując się na odpadnięcie podstawy świadczenia.

Pewny to ja tego nie jestem :(

Dodatki:

Uchwała SN z 16.04.1993 r., III CZP 16/93:

„Bank udzielający gwarancji opatrzonej klauzulami "nieodwołalnie i bezwarunkowo" oraz "na pierwsze żądanie" nie może skutecznie powołać się - w celu wyłączenia lub ograniczenia przyjętego na siebie obowiązku zapłaty - na zarzuty wynikające ze stosunku podstawowego, w związku z którym gwarancja została wystawiona”.

M. Spyra:

„Jeżeli gwarancja została ukształtowana jako gwarancja zwykła, związek pomiędzy zobowiązaniem gwaranta a zobowiązaniem ze stosunku podstawowego wynika z nawiązania w treści gwarancji do stosunku podstawowego. Jeżeli stosunek podstawowy nie istnieje lub jest nieważny, przesłanka odpowiedzialności gwaranta nie może się ziścić. W praktyce oznacza to, że gwarant może podnieść zarzuty nieistnienia lub nieważności stosunku podstawowego, uchylenia się jednej ze stron tego stosunku od złożonego oświadczenia woli lub wygaśnięcia stosunku ze względu na odstąpienie czy ziszczenie się warunku rozwiązującego (T. Spyra, Zarzuty banku..., s. 119 i n.). Również w razie uzasadnionych wątpliwości co do tego, czy materialne przesłanki zapłaty sumy gwarancyjnej rzeczywiście zaistniały, bank zobowiązany jest do podniesienia zarzutów ich dotyczących. Sytuacja prawna banku jest tu podobna jak przy poręczeniu. W istocie można rozważać, czy zawarcie tego rodzaju umowy gwarancji nie oznacza zawarcia zmodyfikowanej umowy poręczenia.

Jeżeli z kolei gwarancja została ukształtowana jako gwarancja czysta, związek pomiędzy zobowiązaniem gwaranta a zobowiązaniem ze stosunku podstawowego zostaje przerwany przez wyłączenie zarzutów dotyczących tego stosunku. W takim wypadku podniesienie zarzutów dotyczących stosunku podstawowego możliwe jest tylko w formie zarzutu nadużycia gwarancji.”

„Jeżeli gwarant płaci pomimo niezrealizowania się zabezpieczonego rezultatu, należy odróżnić dwie sytuacje. Po pierwsze, jeżeli gwarant zapłacił sumę gwarancyjną, pomimo że mógł i powinien był podnieść zarzut niezrealizowania się zabezpieczonego rezultatu (w tym zarzut nadużycia gwarancji), należy przyjąć, że zleceniodawca wystawienia gwarancji nie jest zobowiązany do zwrotu sumy gwarancyjnej. Zapłata nastąpiła bowiem nienależnie i bank powinien żądać jej zwrotu wyłącznie od beneficjenta gwarancji. Podstawą żądania zwrotu będą tu przepisy o bezpodstawnym wzbogaceniu. Jeżeli natomiast gwarant płaci pomimo rzeczywistego niezaistnienia zabezpieczonego rezultatu, ale w sytuacji, w której nie mógł skutecznie powołać się na zarzut z tego tytułu (np. nadużycie nie było oczywiste lub gwarant zrzekł się zarzutów), należy przyjąć, że gwarantowi przysługuje roszczenie o zwrot sumy gwarancyjnej zarówno przeciwko zleceniodawcy, jak i beneficjentowi. Zleceniodawcę powinno obciążać ryzyko niesłusznej zapłaty, ponieważ wnioskował o udzielenie gwarancji określonej treści. Beneficjent z kolei uzyskał korzyść, której przejście nie znajduje należytego uzasadnienia w systemie prawnym. Jeżeli gwarant dochodzi sumy gwarancyjnej od beneficjenta, zwalnia zleceniodawcę. Jeżeli natomiast dochodzi sumy gwarancyjnej od zleceniodawcy, zwalnia beneficjenta. Zleceniodawca, który spłacił sumę gwarancyjną, może w takim przypadku dochodzić jej zwrotu od beneficjenta na podstawie przepisów o bezpodstawnym wzbogaceniu. Ostatecznie ciężar ekonomiczny niesłusznej zapłaty zawsze powinien obciążać beneficjenta.”

Powyższe nie odnosi się jednak do sytuacji, w której do odstąpienia od umowy doszło po wypłacie gwarancji.

2. Jacek i Agatka w spadku po ojcu uzyskali jego dług z tytułu pożyczki w kwocie 5000 zł. udzielonej mu przez Zosię. Zosia pozwała Agatkę o 5000 zł., a Agatka na to, iż umownie podzieliła z Jackiem spadek po ojcu, i oboje uzgodnili, że za wszystkie długi odpowiadał będzie Jacek. Skonstruuj rozstrzygnięcie i uzasadnij.

1034 kc

Podstawa prawna:

Art. 1034 § 2 k.c.

Odpowiedź:

Po dziale spadku spadkobiercy ponoszą odpowiedzialność za długi spadkowe w stosunku do wielkości udziałów. Odpowiedzialności tej nie mogą ze skutkiem „na zewnątrz” wyłączyć umownie, wobec czego należy zasądzić odpowiednią (zrelatywizowaną do wielkości udziału spadkowego pozwanej) część żądanej kwoty, a w pozostałej części powództwo oddalić. Porozumienie pomiędzy pozwaną a jej bratem skutkować będzie możliwością skutecznego żądania zapłaty przez pozwaną względem niego.

Postanowienie SN z 20.09.2000 r., I CKN 295/00:

„Przedmiotem działu spadku mogą być wyłącznie aktywa, natomiast podział długów następuje z mocy prawa, odpowiednio do podziału aktywów”.

3 Zniesienie współwłasności nieruchomości zabudowanej budynkiem z dwiema kondygnacjami. Uczestnikami postępowania są współwłaściciele czyli małżeństwo i ich ciotka. Małżeństwo chce przyznania mu na wyłączność własność ze spłatą rozłożona na okres 10 lat, wskazując, iż są skonfliktowani mocno oj mocno, z ciotka, a samotnej ciotce łatwiej będzie sobie znaleźć nowe mieszkanie. Ciotka się nie zgadza na takie rozstrzygnięcie. W sprawie biegły stwierdził, iż w budynku możliwe jest wyodrębnienie dwóch samodzielnych lokali, a nadto za dodatkową opłatą 18.000 zł. możliwe jest zamontowanie osobnych wejść i wyjść z budynku. Skonstruuj rozstrzygnięcie i uzasadnij.

211 kc i 212 kc

Podstawa prawna:

Art. 211 i 212 k.c.

Odpowiedź:

Sprzeczne orzecznictwo:

Postanowienie SN z 7.04.2000 r., IV CKN 8/00: 

„Poważny konflikt istniejący między współwłaścicielami może uzasadniać odstąpienie przez Sąd od zniesienia współwłasności przez ustanowienie odrębnej własności lokali. Jest on bowiem jedną z istotnych okoliczności, która powinna być brana pod uwagę przy decyzji o zniesieniu współwłasności przez ustanowienie odrębnej własności lokali”.

Postanowienie SN z 4.10.2002 r., III CKN 1283/00:

„Konflikt osobisty istniejący między współwłaścicielami budynku mieszkalnego nie stanowi samodzielnej przesłanki uzasadniającej odmowę zniesienia współwłasności przez ustanowienie odrębnej własności lokali z powołaniem się na społeczno-gospodarcze przeznaczenie rzeczy”.

W mojej ocenie zasadne jest stanowisko drugie, powołujące się na zasadę wyrażoną w art. 211 k.c. (podział fizyczny) i wskazujące na fakt, iż przeznaczeniem budynku mieszkalnego jest przede wszystkim zaspokajanie potrzeb mieszkaniowych właścicieli, w świetle czego ich konflikt osobisty pozbawiony jest doniosłości. W konsekwencji moim zdaniem należy znieść współwłasność nieruchomości poprzez ustanowienie odrębnej własności lokali, z którą związana będzie współwłasność przymusowa nieruchomości wspólnej. Co się tyczy możliwości zainstalowania osobnych wejść, wydaje się, ze takie rozstrzygnięcie będzie ze wszech miar zasadne, ale to zależy od sytuacji majątkowej stron. Jeżeli bowiem którakolwiek z nich nie posiada dostatecznych środków na tego typu inwestycję, rozstrzygnięcie takie będzie niecelowe. Fakt ten nie może przy tym przekreślać potrzeby zaprezentowanego powyżej rozstrzygnięcia. Z jednym wejściem też da się żyć.

Przyjęcie stanowiska pierwszego skutkowałoby koniecznością przyznania nieruchomości jednej ze stron za spłatą, bądź sprzedaży rzeczy.

4. Zbysiu po osiągnięciu pełnoletniości złożył w sądzie wniosek o unieważnienie jego aktu urodzenia z uwagi na to, iż w jego treści figurują osoby, które nie są jego biologicznymi rodzicami. Co ma zrobić sąd z tym wnioskiem, podpowiedz mu i uzasadnij.

Wyjściowo Pasc 30-32 lub coś koło tego, nadto warto zauważyć wariantowo 124.1 kro

Podstawa prawna:

Art. 30 i 33 Prawa o aktach stanu cywilnego

Odpowiedź:

Wniosek należy oddalić, ponieważ w sprawie o unieważnienie aktu urodzenia i ustalenie jego nowej treści (art. 30 i 32 pkt 1 ustawy z dnia 29 września 1986 r. - Prawo o aktach stanu cywilnego, Dz.U. Nr 36, poz. 180 ze zm.) nie jest dopuszczalne unieważnienie aktu na tej podstawie, że osoby wpisane jako rodzice nie są biologicznymi lub prawnymi rodzicami. Rozstrzygnięcie tej kwestii może nastąpić w procesie - tak uchwała SN z 10.05.1994 r., III CZP 65/94.

Z uzasadnienia:

„Niezgodność akt stanu cywilnego z prawdą polega na niezgodności stwierdzonego w akcie zdarzenia z rzeczywistością. W szczególności niezgodność taka może polegać na stwierdzeniu w akcie stanu cywilnego urodzenia się dziecka, zawarcia małżeństwa lub zgonu określonej osoby, które w rzeczywistości w ogóle nie miały miejsca, albo na stwierdzeniu, w formie wpisanej do aktu wzmianki dodatkowej, zdarzenia mającego wpływ na treść lub ważność aktu, mimo że zdarzenie takie nie nastąpiło. Niezgodność wpisu w aktach stanu cywilnego z prawdą może być spowodowana pomyłką, wprowadzeniem w błąd kierownika USC przez osobę dokonującą zgłoszenia urodzenia lub zgonu, sfałszowaniem aktu stanu cywilnego albo innymi uchybieniami. Dostosowanie treści aktu stanu cywilnego stwierdzającego zdarzenie niezgodne z prawdą do stanu rzeczywistego może nastąpić jedynie w postępowaniu sądowym. Stosownie do art. 13 § 1 k.p.c., sąd rozpoznaje sprawy w zasadzie w procesie, który jest zasadniczym trybem postępowania rozpoznawczego, chyba że przepisy k.p.c. lub ustaw szczególnych przekazują określone rodzaje spraw do postępowania nieprocesowego. W art. 33 Prawa o aktach stanu cywilnego przekazano do postępowania nieprocesowego sprawy określone w art. 30-32, a wśród nich niektóre sprawy dotyczące aktów stanu cywilnego niezgodnych z prawdą; inne sprawy dotyczące aktów stanu cywilnego niezgodnych z prawdą, poza wymienionymi w art. 30 i 31, sąd rozpoznaje w procesie. Co to praktycznie oznacza?

Otóż, w postępowaniu nieprocesowym sąd - zgodnie z art. 30 pkt. 1 - unieważnia akt stanu cywilnego, jeżeli stwierdza on zdarzenie niezgodne z prawdą, np. akt urodzenia dziecka, które w ogóle nie przyszło na świat. Podobnie akt małżeństwa podlega unieważnieniu w postępowaniu nieprocesowym, gdy np. akt małżeństwa został sporządzony, a zawarcie małżeństwa nie nastąpiło.

W procesie natomiast sąd orzeka w sprawach o ustalenie nieistnienia małżeństwa w przypadku, gdy wprawdzie zsotał sporządzony akt małżeństwa, ale oświadczenie o wstąpieniu w związek małżeński zostało złożone bez zachowania wymagań - określonych w art. 1 § 1 k.r.o. Podobnie w procesie, w trybie postępowania odrębnego w sprawach ze stosunku między rodzicami a dziećmi, sąd orzeka w sprawach o ustalenie lub zaprzeczenie pochodzenia dziecka oraz o unieważnienie uznania. Droga procesu jest więc właściwa wtedy, gdy chodzi o ustalenie lub zaprzeczenie macierzyństwa w przypadku, gdy w akcie urodzenia dziecka została wpisana jako matka kobieta nie będąca matką. Droga procesu jest także właściwa wtedy, gdy chodzi o zaprzeczenie ojcostwa w przypadku, gdy mąż matki, wpisany w akcie urodzenia dziecka, nie mógł być ojcem dziecka. Podobnie, gdy chodzi o unieważnienie uznania dziecka z powodu wady oświadczenia woli mężczyzny, które je uznał lub oświadczenia osoby, której zgoda była potrzebna do ważności uznania (art. 80 k.r.o.), albo gdy mężczyzna, który dziecko uznał, nie jest ojcem dziecka (art. 81 k.r.o.), oraz jeśli chodzi o sądowe ustalenie ojcostwa w przypadku, gdy w chwili sporządzenia aktu urodzenia ojciec nie był znany (art. 84 k.r.o.).

We wszystkich wymienionych wyżej przypadkach chodzi przede wszystkim o ustalenie rzeczywistego stanu cywilnego osoby, dostosowanie zaś treści aktów stanu cywilnego stwierdzających zdarzenia niezgodne z prawdą do stanu rzeczywistego jest skutkiem wtórnym. Na podstawie wyroków wydanych w tych sprawach zmiany z nich wynikające wpisuje się do aktów stanu cywilnego w formie wzmianek dodatkowych. W konsekwencji należy przyjąć, że jeśli w akcie urodzenia dziecka wpisano jako matkę kobietę nie będącą matką, a jako ojca dziecka męża matki, który nie mógł być ojcem, to właściwa jest droga procesu. W szczególności w grę wchodzi postępowanie odrębne o zaprzeczenie macierzyństwa lub o zaprzeczenie pochodzenia dziecka. Włączony zaś jest tryb unieważnienia aktu urodzenia dziecka (art. 30 Prawa o aktach stanu cywilnego).

• Zestaw 9

1) umowa przedwstępna sprzedaży nieruchomości z zadatkiem. Stroną
cudzoziemiec nie uzyskał zgodny MSWiA na zakup, żąda zwrotu zadatku

Podstawa prawna; 389 k.c., 394 par. 3 k.c.

Przyjęłabym, że fakt, iż nie uzyskał zgody jest okolicznością ,za którą nie ponosi odpowiedzialności i zwrot zadatku mu się należy.

2) czy można odsetki od kosztów sądowych lub procesu

( nie można)

Podstawa prawna żądania odsetek 481 k.c.

Z uwagi na poniższe orzeczenie należy stwierdzić, iż odsetki od kosztów sądowych się nie należą.
1996.01.31 uchwała SN III CZP 1/96 OSNC 1996/4/57

Artykuł 481 § 1 k.c. nie ma zastosowania do zobowiązań pieniężnych z prawomocnego rozstrzygnięcia o kosztach procesu cywilnego.

3) babka zmieniła zamki w lokatorskim. czy jej mężowi przysługuje
ochrona posiadania

podstawa prawna art. 343 z indeksem 1 kc, 346 kc

Wg mnie przysługuje mu ochrona posesoryjna

4) kazus z ustroju majątkowego małżeńskiego (na starym stanie prawnym
trzeba było rozważyć czy czynność przekraczała zwykły zarząd skutki)

• Zestaw 10

1. RODZINNE: dziecko ma dochód z majątku i nie chce się nim dzielić z rodzicami -

2. stwierdzenie nabycia spadku z gospodarstwem rolnym, ale spadek otwarty po 14.02.01 - 3 dzieci + 1 wnuk;

proste,żadnych zagwozdek, ale nie było wiadomo, czy wnuk to syn żyjącego czy już nieżyjącego dziecka, Sędzia była zadziwiona dokładnością kazusu a wersje odpowiedzi były, zależnie od wnuka:)
3. służebność ustanowiono w formie aktu not ale nie wpisano jej do kw. Zbył nieruchomość władnącą i nowy właściciel domagał się wpisania służebności do kw, właściciel nieruchomości obciążonej zasłaniał się domniemaniem wiary kw. Czy można wpisać służebność

TAK, nie ma podstaw do odmowy a akt not. będzie podstawą wpisu. Art. 7 o kwih
4. nie pamiętam, ale nietrudne.

• Zestaw 11

1. X pozwal gmine o utracone korzysci. X podpisal z gmina umowe o korzystanie z pasa drogowego na ktorym mial umiescic stoisko z pamiatkami, pod warunkiem uzyskania co roku zezwolenia na korzystanie z pasa drogowego. W ktoryms kolejnym roku X sprzedawal figurki przedstawiajace karykature wojta, w zwiazku z czym w nastepnym roku gmina nie wydala zezwolenia na korzystanie z pasa drogowego i odstapila od zawartej z X umowy. Gmina w procesie podnosila, ze umowa byla zawarta pod warunkiem, ze X uzyska kazdego roku zezwolenie na korzystanie z pasa drogowego.

Nalezalo ocenic argumemtacje gminy.

(nie jest to warunek, potem krotka rozmowa z egaminatorem o warunku w ogole)

Występuje się do urzędu miasta, płaci się niezłą kasę.

Podstawa prawna

89 kc warunek- zdarzenie przyszłe i niepewne

2. X i Y zawarli umowe pozyczki na 10 000DM. Y nie zaplacil, X dochodzil w procesie ale sad uznal iumowe za niewazna ze wzgledu na brak zezwolenia dewizowego. X wytoczyl powodztwo o zwrot nienaleznego swiadcenia w kwocie 10 000 euro, wskazujac ze zada waloryzacji. Y uznal do kwoty 5000 euro.

Nalezalo rozstrzygnac i uzasadniec. Świadczenie nieależne można waloryzować,

3. Zostal wyodrebniona wlasnosc lokalu ktory w drodze spredazy nabyli malzonkowie X wraz zudzilem w nieruchomosci wskpolnej i w uzytkowaniu wieczystym gruntu. Tego samego dnia udali sie do notariusza chcac dokonac darowizny na rzecz corki czy wnuczki. Czy notariusz sporzadzi umowe?

(konstytutywny charakter wpisu) ustawa o własności lokali. Wieczyste UGN, hipoteka z hipoteki. Umowa darowizny ekspektatywy odrebnej wł lokaliod daty wniosku o wpis

4. X uznal dziecko jakie mial z Y. Okazalo sie jednak ,ze Y pozostaje w ziwazku malzenskim, nie toczylo sie postepowanie o obalenie domniemania pochodzenia dziecka z malzenstwa.

Podstawa prawna 62 par 1 i 2 kro

Czyli domniemanie pochodzenia dziecka z małżeństwa i żeby mógł uznać trzeba było obalić domniemanie w drodze powództwa o zaprzeczenie ojcostwa

Zestaw 12

1. Wnio=ek o zmianę postanowienia o stwierdzenie nabycia sp=dku. Wnioskodawca domaga się uznania

testamentu za nieważny, gdyż spadkodaw=zyni przed śmierci brała lekarstwa na "nerwy".

Spadkodawczyni zmarła w 1997 r.

 945 k.c. po 3 latach kiedy dowiedziała się o przyczynie nieważności , oddalić

2,3 - sorry, ale nie umiem tego składnie=20 opisać...

 

4. Anna S. i Piotr S. pozostawali w separa=ji faktycznej. Anna S., będąca w ciąży wystąpiła z powództwem o =/FONT>

alimenty - żądała 1400 zł, =FONT face=Arial size=2>podnosząc że męzowi się dobrze powodzi, lepiej zarabia

etc. S=B1d zasądził 800 zł; uznał, iż zasądzeni= wyższych alimentów nie jest możliwe, gdyż dochody Anny S.

przekroczyłyby znacznie granicę n=edostatku, a poza tym Piotrowi S. się gorzej powodzi, gdyż utracił gospodartwo

rolne któe prowadził (jego rodzice odw=łali skutecznie darowiznę z uwagi na rażącą niewdzięczność Piotra =.)

 

Czy orzeczenie Sądu było trafne?

 

 trafne

• Zestaw 13

1. odwołanie pełnomocnictwa-forma, czynności z samym sobą.

Podstawa prawna:

art. 101 § 1 i 108 k.c.

Odpowiedź:

Przepisy kodeksu cywilnego nie zastrzegają żadnej formy dla odwołania pełnomocnictwa nawet w sytuacji, gdy forma taka była zastrzeżona dla jego udzielenia - tak też wyrok SN z 4.11.1998, II CKN 866/97.

Art. 108. Pełnomocnik nie może być drugą stroną czynności prawnej, której dokonywa w imieniu mocodawcy, chyba że co innego wynika z treści pełnomocnictwa albo że ze względu na treść czynności prawnej wyłączona jest możliwość naruszenia interesów mocodawcy. Przepis ten stosuje się odpowiednio w wypadku, gdy pełnomocnik reprezentuje obie strony.

1. Przepis powyższy ustanawia zasadę, według której pełnomocnik nie może zawierać umowy z sobą samym jako pełnomocnikiem mocodawcy i jednocześnie kontrahentem mocodawcy.

2. Zakaz dokonywania przez pełnomocnika czynności prawnej "z samym sobą", wynikający z art. 108 k.c., odnosi się również do sytuacji, gdy ta sama osoba fizyczna jest stroną czynności prawnej, działając - z jednej strony jako organ będącego osobą prawną pełnomocnika mocodawcy, a z drugiej strony - we własnym imieniu i na własną rzecz.

3. Określona treść czynności prawnej może dawać podstawę do uzasadnionego wniosku, że czynność prawna nie godzi w interesy mocodawcy (np. gdy chodzi o instrukcję mocodawcy, że ruchomość nie może być sprzedana poniżej określonej ceny).

4. Od tej zasady wyjątek może wynikać z treści pełnomocnictwa wskazującej na to, że mocodawca godzi się na takie uprawnienie pełnomocnika lub go nie wyłącza w tym sensie, że bierze pod uwagę jako drugą stronę czynności prawnej także pełnomocnika, pozostawiając mu decyzję.

5. Pełnomocnik może reprezentować obie strony umowy, jeżeli one godzą się na to, udzielając pełnomocnictwa, i jeżeli brak kolizji interesów mocodawców.

2. właściciel nieruchomości, prowadzi fermę nutrii:) zostaje pozwany przez najemcę lokalu z budynku znajdującego się na sąsiedniej nieruchomości, by zaprzestał tej działalności; też immisje - kwestia ponadprzeciętności, stosunków miejscowych etc

Podstawa prawna:

art. 144, 222 § 2, 690 k.c. do ochrony praw najemcy stosuje sie przepisy oochr włąsnosci

Odpowiedź:

Należy rozważyć zasadność powództwa negatoryjnego (art. 222 § 2 k.c.) opartego na twierdzeniu o niedopuszczalnej immisji (art. 144 k.c.).

Legitymacja czynna najemcy do wytoczenia tego typu powództwa wynika z art. 690 k.c.

Przepis art. 144 k.c. nakazuje powstrzymanie się od działań, które by zakłócały korzystanie z nieruchomości sąsiednich ponad przeciętną miarę, wynikającą ze społeczno-gospodarczego przeznaczenia nieruchomości i stosunków miejscowych. W konsekwencji przed rozstrzygnięciem sprawy potrzeba będzie zbadać, czy rzeczona ferma znajduje się w okolicy przemysłowej (rolniczej), czy też otoczona jest domami mieszkalnymi i na tej podstawie trzeba wyznaczyć dopuszczalną miarę zakłóceń (nie wiadomo o jakiego typu zakłócenia chodzi - muszą one mieścić się w kategorii immisji). Nadto koniecznym jest uwzględnienie technicznych możliwości ograniczenia zakłóceń, jak również nie można nie zwracać uwagi na społeczną doniosłość prowadzonej działalności - tak Zielony Komentarz do KC, Własność, s. 51-56. Po wyważeniu tych wszystkich okoliczności należy wydać rozstrzygnięcie. W analizowanym wypadku zasadnym wydaje się - o ile to możliwe - zobowiązanie pozwanego do ograniczenia zakłóceń przy zastosowaniu istniejących środków technicznych. Nakazanie wyeliminowania zakłóceń w całości (równoznaczne z zakazaniem prowadzenia działalności) wykracza poza dopuszczalne żądanie ograniczenia zakłóceń do przeciętnej miary.

3. zapłata przez jednego ze spadkobierców długów spadkowych po stwierdzeniu nabycia spadku, a przed działem.

Podstawa prawna:

art. 1034 § 1 k.c.

Odpowiedź:

Art. 1034. § 1. Do chwili działu spadku spadkobiercy ponoszą solidarną odpowiedzialność za długi spadkowe. Jeżeli jeden ze spadkobierców spełnił świadczenie, może on żądać zwrotu od pozostałych spadkobierców w częściach, które odpowiadają wielkości udziałów.

§ 2. Od chwili działu spadku spadkobiercy ponoszą odpowiedzialność za długi spadkowe w stosunku do wielkości udziałów.

4. alimenty, ojciec (po wypadku komunikacyjnym) przeciw córce, córka zarabia 2500, ma kredyt, ojciec sie nią nie opiekował i zostawił ją i matkę, teraz ojciec jest bez środków do życia

Podstawa prawna:

art. 128, 133 § 2, 135 § 1 k.r.o., art. 5 k.c.

Odpowiedź:

Zakładając, że obciążający córkę kredyt nie jest tak duży, by nie mogła ona alimentować ojca bez wpędzenia się w niedostatek, przesłanki materialne dla uwzględnienia powództwa zostały spełnione. Pozostawałaby oczywiście kwestia wysokości alimentów, uzależniona od potrzeb ojca i możliwości córki, które zapewnić by miały ojcu osiągnięcie progu niedostatku.

Jednakowoż nie sposób nie zwrócić uwagi na zachowanie ojca, który nie opiekował się córką, porzuciwszy całą rodzinę. Wydaje się, że w takim wypadku żądanie zasądzenia alimentów mogłoby zostać ocenione jako nadużycie prawa podmiotowego (art. 5 k.c.) i w konsekwencji w całości lub części oddalone. Dopuszczalność takiego działania, jeżeli nie chodzi o uprawnienia małoletniego dziecka (tak, jak w kazusie), przesądzona została w uchwale SN z 16.12.1987 w sprawie wytycznych w zakresie wykładni prawa i praktyki sądowej w sprawach o alimenty, gdzie SN wskazał na następujące przypadki je uzasadniające:

a) zachowanie godzące w życie lub zdrowie członka rodziny;

b) naruszanie godności, dobrego imienia i innych dóbr osobistych członków rodziny;

c) zawinione popadnięcie w niedostatek lub umyślne wywołanie sytuacji prowadzącej do żądania świadczeń alimentacyjnych.

• Zestaw 14

1. Gmina zawarła umowę najmu pasa drogowego na czas nieokreślony z facetem który na tym pasie sprzedawał figurki. gmina udzielała mu zezwolenia. Raz nie udzieliła i następnie odstąpiła od umowy. Gościu dochodzi odszkodowania za utracone korzyści z powodu niemożności sprzedaży figurek. Gmina broni się, że była to umowa zawarta pod warunkierm tj. dopóki będzie mieć zezwolenie.

Odpowiedż:

Opierając się wyłącznie na treści powyższego kazusu, to Gmina ma rację ponieważ odstąpiła od umowy zawartej na czas nieoznaczony - to było po prostu jej prawo. Z kazusu wcale nie wynika aby taki warunek do umowy został wprowadzony ani aby taki był zgodny zamiar stron - dlatego roszczenia gościa są bezzasadne.

Zauważyć trzeba jednak, że od umów ciągłych się co do zasady nie odstępuje „ex nunc” ale się je wypowiada „ex nunc”.

Inna odpowiedź (kogoś innego)

Art. 40 ustawy o drogach publicznych - podstawa do wydania zezwolenia, tj. decyzji administracyjnej

Art. 22 ust. 2 w/w ustawy

Wydaje mi się, ze tu umowa cywilnoprawna jest nieważna, albowiem zezwolenie na zajęcie pasa drogowego (dróg publicznych) i pobieranie opłat następuje wyłącznie w drodze administracyjnoprawnej (wyjątek dotyczy dróg wewnętrznych gdzie zawieranie umów najmu odbywa się na zasadach ogólnych kc).

Pozew ulega odrzuceniu na niedopuszczalność drogi sądowej.

2. Sąd uznał umowę za nieważna bo była bez zezwolenia dewizowego. umowa pożyczki marek. jak sąd oddalił powództwo to powód wystąpił o zasądzenie tej kwoty tyle, że przeliczył ja na dolary i ją sobie zwaloryzował , jako podstawę wskazał 410 kc. czy można waloryzować nienależne świadczenie.

Tak - nienależne świadczenie można waloryzować.

Uchwała Sądu Najwyższego - Izba Cywilna

z dnia 8 października 1992 r.

III CZP 117/92

LexPolonica nr 296626

OSNCP 1993/4 poz. 57

OSP 1993/5 poz. 96

Uiszczona w pieniądzu cena nabycia nieruchomości sprzedanej na podstawie nieważnej umowy podlega zwrotowi według wartości nominalnej. Jeżeli na poczet ceny świadczone zostały usługi, zwrotowi podlega ich wartość ustalona według cen z chwili, w której przysporzyły one zbywcy korzyść majątkową. W obu wypadkach do świadczenia należnego nabywcy ma zastosowanie art. 358[1] § 3 kc.

3. Dziadkowie u notariusza zawarli umowę o ustanowienie odr. wł. lokalu i tego samego dnia chcieli darować tą nieruchomość wnuczce. czy mogą?

Nie mogą podarować nieruchomości bo wpis jest konstytutywny, ale mogą podarować ekspektatywę.

Postanowienie

z dnia 26 czerwca 2001 r.

Sąd Najwyższy

I CA 1/01

Umowa darowizny ekspektatywy odrębnej własności lokalu stanowi podstawę wpisu w księdze wieczystej nabywcy jako właściciela, niezależnie od chwili złożenia wniosku o dokonanie tego wpisu.

OSNC 2002/2/26, Biul.SN 2001/10/11, M.Prawn. 2001/22/1102, OSP 2002/1/4, Prok.i Pr. 2002/2/39, Pr.Gosp. 2002/3/16, OSP 2002/7-8/105

4. DOMNIEMANIE POCHODZENIA DZIECKA Z MAŁŻEŃSTWA

art. 62 krio

Art. 62. § 1. ⁽⁵²⁾ Jeżeli dziecko urodziło się w czasie trwania małżeństwa albo przed upływem trzystu dni od jego ustania lub unieważnienia, domniemywa się, że pochodzi ono od męża matki. Domniemania tego nie stosuje się, jeżeli dziecko urodziło się po upływie trzystu dni od orzeczenia separacji.

§ 2. Jeżeli dziecko urodziło się przed upływem trzystu dni od ustania lub unieważnienia małżeństwa, lecz po zawarciu przez matkę drugiego małżeństwa, domniemywa się, że pochodzi ono od drugiego męża.

§ 3. Domniemania powyższe mogą być obalone tylko na skutek powództwa o zaprzeczenie ojcostwa.

• Zestaw 15

1. Gmina zawarła umowę najmu pasa drogowego na czas nieokreślony z facetem który na tym pasie sprzedawał figurki. gmina udzielała mu zezwolenia. Raz nie udzieliła i następnie odstąpiła od umowy. Gościu dochodzi odszkodowania za utracone korzyści z powodu niemożności sprzedaży figurek. Gmina broni się, że była to umowa zawarta pod warunkierm tj. dopóki będzie mieć zezwolenie.

Odpowiedż:

Opierając się wyłącznie na treści powyższego kazusu, to Gmina ma rację ponieważ odstąpiła od umowy zawartej na czas nieoznaczony - to było po prostu jej prawo. Z kazusu wcale nie wynika aby taki warunek do umowy został wprowadzony ani aby taki był zgodny zamiar stron - dlatego roszczenia gościa są bezzasadne.

Zauważyć trzeba jednak, że od umów ciągłych się co do zasady nie odstępuje „ex nunc” ale się je wypowiada „ex nunc”.

2. Sąd uznał umowę za nieważna bo była bez zezwolenia dewizowego. umowa pożyczki marek. jak sąd oddalił powództwo to powód wystąpił o zasądzenie tej kwoty tyle, że przeliczył ja na dolary i ją sobie zwaloryzował , jako podstawę wskazał 410 kc. czy można waloryzować nienależne świadczenie.

Tak - nienależne świadczenie można waloryzować.

Uchwała Sądu Najwyższego - Izba Cywilna

z dnia 8 października 1992 r.

III CZP 117/92

LexPolonica nr 296626

OSNCP 1993/4 poz. 57

OSP 1993/5 poz. 96

Uiszczona w pieniądzu cena nabycia nieruchomości sprzedanej na podstawie nieważnej umowy podlega zwrotowi według wartości nominalnej. Jeżeli na poczet ceny świadczone zostały usługi, zwrotowi podlega ich wartość ustalona według cen z chwili, w której przysporzyły one zbywcy korzyść majątkową. W obu wypadkach do świadczenia należnego nabywcy ma zastosowanie art. 358[1] § 3 kc.

3. Dziadkowie u notariusza zawarli umowę o ustanowienie odr. wł. lokalu i tego samego dnia chcieli darować tą nieruchomość wnuczce. czy mogą?

Nie mogą podarować nieruchomości bo wpis jest konstytutywny, ale mogą podarować ekspektatywę.

Postanowienie

z dnia 26 czerwca 2001 r.

Sąd Najwyższy

I CA 1/01

Umowa darowizny ekspektatywy odrębnej własności lokalu stanowi podstawę wpisu w księdze wieczystej nabywcy jako właściciela, niezależnie od chwili złożenia wniosku o dokonanie tego wpisu.

OSNC 2002/2/26, Biul.SN 2001/10/11, M.Prawn. 2001/22/1102, OSP 2002/1/4, Prok.i Pr. 2002/2/39, Pr.Gosp. 2002/3/16, OSP 2002/7-8/105

4. DOMNIEMANIE POCHODZENIA DZIECKA Z MAŁŻEŃSTWA

art. 62 krio

Art. 62. § 1. ⁽⁵²⁾ Jeżeli dziecko urodziło się w czasie trwania małżeństwa albo przed upływem trzystu dni od jego ustania lub unieważnienia, domniemywa się, że pochodzi ono od męża matki. Domniemania tego nie stosuje się, jeżeli dziecko urodziło się po upływie trzystu dni od orzeczenia separacji.

§ 2. Jeżeli dziecko urodziło się przed upływem trzystu dni od ustania lub unieważnienia małżeństwa, lecz po zawarciu przez matkę drugiego małżeństwa, domniemywa się, że pochodzi ono od drugiego męża.

§ 3. Domniemania powyższe mogą być obalone tylko na skutek powództwa o zaprzeczenie ojcostwa.

• Zestaw 16

1. jeden testament - dwóch spadkodawców, sporządzony jako testament

Alograficzny

Odp.

art. 942 kc zakaz testamentów wspólnych

Skoro rozrządzenia dwóch spadkodawców umieszczono w jednym protokole naruszono przepis art. 942 kc, taki nieważny testament alograficzny może by uznany za ważny testament ustny zgodnie z uchwała 7 III czp 88/72 teza:

nieważność testamentu przewidzianego w art. 951 kc spowodowana zamieszczeniem w nim rozrządzeń dwóch spadkodawców (942) nie stanowi przeszkody do uznania oświadczeń woli złożonych przez tych spadkodawców za dwa oddzielne testamenty ustne

2. wierzytelność(A) zasądzona wyrokiem i wierzytelność (B) zasądzoną późniejszym wyrokiem, druga wierzytelność (B) została zbyta (C),

następnie nabywca (C) egzekwuje nabytą wierzytelność, A zgłasza potrącenie swojej wierzytelności do B i wnosi powództwo przeciwegzekucyjne, C podnosi, że

potrącenie było bezskuteczne bo zgłoszone do B

odp. skrótowa treść nie wiem czy o to chodzi o czym poniżej

problem potracenia - zasada obie strony musza być wobec siebie dłużnikami i wierzycielami itd. Art. 498 kc

z tak krótkiego kazusu nie wynika czy A wiedział o dokonaniu przelewu, jeśli nie to zgodnie z art. 512 zd. 2 kc mógł złożyć ośw. o potrąceniu poprzedniemu wierzycielowi ze skutkiem wobec nabywcy

„jeżeli w toku procesu powód dokona przelewu dochodzonej wierzytelności na osobę trzecia pozwany może skutecznie zgłosić do potrącenia wzajemną wierzytelność przysługującą mu wobec powoda do czasu powzięcia wiadomości o dokonanym przelewie wyr SN 29.11.2001 V CKN 1537/00

3. A chce skierować swojego brata na przymusowe leczenie w szpitalu

psychiatrycznym, czy może i w jakim trybie

ustawa o ochronie zdrowia psychicznego

Postępowanie, przyjęcie do szpitala
Art. 22. 1. Przyjęcie osoby z zaburzeniami psychicznymi do szpitala psychiatrycznego następuje za jej pisemną zgodą na podstawie ważnego skierowania do szpitala, jeżeli lekarz wyznaczony do tej czynności, po osobistym zbadaniu tej osoby, stwierdzi wskazania do przyjęcia.
1a. W nagłych przypadkach, w szczególności w przypadku braku możliwości uzyskania pomocy lekarskiej przed zgłoszeniem się do szpitala, osoba z zaburzeniami psychicznymi może być przyjęta do szpitala psychiatrycznego, za jej pisemną zgodą, bez skierowania, o którym mowa w ust. 1.
2. Przyjęcie do szpitala psychiatrycznego osoby chorej psychicznie lub osoby upośledzonej umysłowo niezdolnej do wyrażenia zgody lub stosunku do przyjęcia do szpitala psychiatrycznego i leczenia następuje po uzyskaniu zgody sądu opiekuńczego właściwego ze względu na miejsce zamieszkania tej osoby.
2a. W przypadkach nagłych osoba, o której mowa w ust. 2, może być przyjęta do szpitala psychiatrycznego bez wcześniejszego uzyskania zgody sądu opiekuńczego. W takim przypadku lekarz przyjmujący tę osobę ma obowiązek, o ile to możliwe, zasięgnięcia pisemnej opinii innego lekarza, w miarę możliwości psychiatry, albo pisemnej opinii psychologa.
2b. W przypadkach, o których mowa w ust. 2a, kierownik szpitala psychiatrycznego zawiadamia niezwłocznie sąd opiekuńczy właściwy ze względu na siedzibę szpitala, w celu uzyskania zgody sądu na pobyt tej osoby w szpitalu. W zawiadomieniu kierownik szpitala psychiatrycznego wskazuje okoliczności uzasadniające przyjęcie.
2c. Jeżeli osoba, o której mowa w ust. 2, sprzeciwia się przyjęciu do szpitala psychiatrycznego, a jej dotychczasowe zachowanie wskazuje na to, że zagraża bezpośrednio własnemu życiu albo życiu lub zdrowiu innych osób, stosuje się odpowiednio przepisy art. 23 ust. 3-5 oraz art. 25 i 27.
3. Przyjęcie do szpitala psychiatrycznego osoby małoletniej lub ubezwłasnowolnionej całkowicie następuje za pisemną zgodą jej przedstawiciela ustawowego.
4. Jeżeli przyjęcie do szpitala dotyczy osoby małoletniej powyżej 16 roku życia lub osoby pełnoletniej całkowicie ubezwłasnowolnionej, zdolnej do wyrażenia zgody, jest wymagane również uzyskanie zgody tej osoby na przyjęcie. W przypadku sprzecznych oświadczeń w sprawie przyjęcia do szpitala psychiatrycznego tej osoby i jej przedstawiciela ustawowego, zgodę na przyjęcie do szpitala wyraża sąd opiekuńczy właściwy ze względu na miejsce zamieszkania tej osoby.
5. Przedstawiciel ustawowy osoby, która nie pozostaje pod władzą rodzicielską, wyraża zgodę, o której mowa w ust. 3, za zgodą sądu opiekuńczego właściwego ze względu na miejsce zamieszkania tej osoby; w wypadkach nagłych nie jest konieczne uzyskanie zgody sądu opiekuńczego przed przyjściem do szpitala psychiatrycznego.
6. o każdorazowym przyjęciu osoby z zaburzeniami psychicznymi, w warunkach przewidzianych w ust. 5, kierownik szpitala psychiatrycznego zawiadamia bezzwłocznie sąd opiekuńczy miejsca siedziby szpitala. W zawiadomieniu kierownik szpitala psychiatrycznego wskazuje okoliczności uzasadniające przyjęcie.

Art. 23. 1. Osoba chora psychicznie może być przyjęta do szpitala psychiatrycznego bez zgody wymaganej w art. 22 tylko wtedy, gdy jej dotychczasowe zachowanie wskazuje na to, że z powodu tej choroby zagraża bezpośrednio własnemu życiu albo życiu lub zdrowiu innych osób.
2. o przyjęciu do szpitala osoby, o której mowa w ust. 1, postanawia lekarz wyznaczony do tej czynności po osobistym jej zbadaniu i zasięgnięciu w miarę możliwości opinii drugiego lekarza psychiatry albo psychologa.
3. Lekarz, o którym mowa w ust. 2, jest obowiązany wyjaśnić choremu przyczyny przyjęcia do szpitala bez zgody i poinformować go o jego prawach.
4. Przyjęcie do szpitala, o którym mowa w ust. 1, wymaga zatwierdzenia przez ordynatora (lekarza kierującego oddziałem) w ciągu 48 godzin od chwili przyjęcia. Kierownik szpitala zawiadamia o powyższym sąd opiekuńczy miejsca siedziby szpitala w ciągu 72 godzin od chwili przyjęcia.
5. Czynności, o których mowa w ust. 2, 3 i 4, odnotowuje się w dokumentacji medycznej.

Art. 24. 1. Osoba, której dotychczasowe zachowanie wskazuje na to, że z powodu zaburzeń psychicznych zagraża bezpośrednio swojemu życiu albo życiu lub zdrowiu innych osób, a zachodzą wątpliwości, czy jest ona chora psychicznie, może być przyjęta bez zgody wymaganej w art. 22 do szpitala w celu wyjaśnienia tych wątpliwości.
2. Pobyt w szpitalu, o którym mowa w ust. 1, nie może trwać dłużej niż 10 dni.
3. Do przyjęcia do szpitala, o którym mowa w ust. 1, stosuje się zasady i tryb postępowania określony w art. 23.

Art. 25. 1. Na podstawie otrzymanego zawiadomienia sąd opiekuńczy wszczyna postępowanie dotyczące przyjęcia do szpitala psychiatrycznego osoby wymienionej w art. 22-24.
2. Sąd opiekuńczy może rozpoznać sprawę również na wniosek tej osoby lub jej przedstawiciela ustawowego, jej małżonka, krewnych w linii prostej, rodzeństwa bądź osoby sprawującej nad nią faktyczną opiekę albo z urzędu.

Art. 26. 1. W przypadku gdy osoba przyjęta do szpitala psychiatrycznego bez jej zgody wyraziła potem zgodę na pobyt w tym szpitalu, sąd opiekuńczy umorzy postępowanie wszczęte na skutek zawiadomienia lub wniosku, o którym mowa w art. 25, jeżeli uzna, że osoba ta wyraziła zgodę.
2. Przed umorzeniem postępowania sąd jest obowiązany wysłuchać osobę wymienioną w ust. 1.

Art. 27. O treści postanowienia w przedmiocie przyjęcia osoby, o której mowa w art. 23 i 24, sąd opiekuńczy zawiadamia niezwłocznie szpital, w którym ta osoba przebywa. W razie wydania postanowienia o braku podstaw do przyjęcia, szpital psychiatryczny jest obowiązany wypisać tę osobę niezwłocznie po doręczeniu mu postanowienia sądu.

• Zestaw 17

1. Powod pozwal PZU o zaplate. Strony zawarly w latach 80-tych umowe

polisy posagowej. Po latach powod mial dostac 50.000, ktore bylo

odpowiednikiem wartosci lokatorskiego prawa do lokalu. PZU wyplacilo

powodowi 300 zl, a przyjmujac te kwote powod wyzywal

pracownika PZU. Powod domagal sie wiec

zaplaty jakiejs kwoty, ktora odpowiadala 10% wartosci wlasnosciowego

spoldzielczego prawa do lokalu, ktora to wartosc

w jego ocenie odpowiada wartosci lokatorskiego. PZU wnioslo o

oddalenie bo powod przyjal swiadczenie i zobowiazanie

wygaslo, a jesli sad tego nie podzieli to PZU podnioslo, ze kwota jest

wygorowana a odsetki moga byc zasadzone najwyzej od prawomocnosci

wyroku.

Ocen sytuacje.

Standardowe kazusy pojawiające się w liczbie kilku każdego roku:

Z tym ze odtworzony kazus jest sformułowane troche mało jasno (pewnie tylko dla mnie) - bo jeżeli miał powód po latach dostać równowartość czegoś tam (czyli waloryzacja umowna ) to wykluczona jest waloryzacja sądowa (np. tak I prn 40/95)

Tylko na marginesie

II CKN 1245/2000 W przypadku spełnienia świadczenia w kwocie nominalnej w sytuacji istotnego spadku siły nabywczej pieniądza (art. 358[1] § 1 i § 3 kc), przyjęcie tego świadczenia przez wierzyciela bez zastrzeżeń, tylko wówczas może być potraktowane jako dorozumiane przyjęcie takiego sposobu wykonania zobowiązania w całości (art. 60 kc), gdy dokonane zostało w okolicznościach uzasadniających ocenę, że wierzyciel świadomie - a więc z uwzględnieniem wszystkich aspektów faktycznych i prawnych - ocenia skutki dokonanej przez dłużnika czynności i przyjmuje świadczenie nominalne jako spełnienie zobowiązania (art. 354 § 1 kc).

Art. 358 1 par. 3 to typowy przepis prawa sędziowskiego - do sądu należy ustalenie wysokości zwaloryzowanego świadczenia

Co do odstek to uwagi na konstytutywność orzeczenia o waloryzacji - to chyba należą się od daty uprawomocnienia orzeczenia

- zwykle skutkami inflacji obciąza się obie strony po 50 %

2. X i Y byli spadkobiercami po 1/2. Dokonano dzialu spadku i calosc o

wartosci 400.000 przyznano X bez splat dla Y.

Wierzyciel zmarlego wniosl o zasadzenie od X i Y solidarnie kwoty 9000

tytulem splaty dlugu spadkowacy. Ocen sytuacje.

- długi spadkowe nie mogą być przedmiotem działu spadku (ale ale ale uwaga na obciążenia rzeczowe - często w kazusach - te sąd powinien uwzględnić podczas działu spadku)

; natomiast po nim zgodnie z art. 1034 p. 2 kc spadkobiercy ponoszą odpowiedzialność za długi spadkowe w stosunku do wielkości udziałów; czyli od każdego może żądać po 4,500tys

3. 1 stycznia 1978 X dostal w drodze nieformalnej darowizny od

rodzicow kawalek ziemi rolnej. W latach 80-tych ozenil sie,

ale z zona pozostaje w faktycznej separacji od 1995. Maja zachowana

wspolnosc majatkowa. W maju 2008 X wniosl o stwierdzenie

nabycia wlasnosci przez zasiedzenie z dniem 2 stycznia 2008, podajac,

ze byl posiadaczem ziemi przez wymagany czas, uprawial ja

i placil podatki. Ocen sytuacje

Uchwała Sądu Najwyższego - Izba Cywilnaz dnia 28 lutego 1978 r. III CZP 7/78

1. Własność nieruchomości nabyta przez jednego z małżonków w drodze zasiedzenia wchodzi w skład majątkowej wspólności ustawowej wówczas, gdy bieg terminu zasiedzenia zakończył się w czasie trwania wspólności ustawowej (faktyczna separacja jest bez znaczenia)

Jeżeli chodzi o czasokres, to: minie 30 lat w związku z złą wiarą, a więć zasiedzenie tak, ale na prawach wspólności ustawowej

4. W procesie o ustalenie ojcostwa sad dopuscil dowod z DNA. MAtka

odmowila zgody na pobranie kwri od dziecka.

Czy sad moze w takiej sytuacji oddalic powodztwo ?

Wydaje się ze tak, ale nie jestem pewny

II CKN 1140/2000 1. Przeszkody w przeprowadzeniu dowodu z badania krwi, stwarzane przez stronę zobowiązaną do poddania się temu badaniu, mogą być podstawą, opartego na domniemaniu faktycznym, ustalenia sądu zgodnego z twierdzeniami strony przeciwnej. 2. W procesie o ustalenie ojcostwa, w którym dowód z badania DNA nie może być przeprowadzony, ponieważ matka nie zgadza się na pobranie krwi, domniemanie wywiedzione na podstawie art. 233 § 2 kpc mogłoby stać się przesłanką obalenia domniemania wynikającego z art. 85 § 1 kro, gdyby uzasadniało jednocześnie wniosek, że ojcostwo innego mężczyzny jest bardziej prawdopodobne.

• Zestaw 18

1. wspólnota mieszkaniowa art. 6 ustawy:

Art. 6. ust o wł. lokali:

Ogół właścicieli, których lokale wchodzą w skład określonej nieruchomości, tworzy wspólnotę mieszkaniową. Wspólnota mieszkaniowa może nabywać prawa i zaciągać zobowiązania, pozywać i być pozywana.

Postanowienie Sądu Najwyższego - Izba Cywilna

z dnia 10 grudnia 2004 r.

III CKN 55/2004

LexPolonica nr 1091140

Gazeta Prawna 2007/5 str. 23

Wspólnota mieszkaniowa może samodzielnie na swoją rzecz nabywać prawa majątkowe, bo posiada zdolność prawną i zdolność do czynności prawnych.

9jest tez nowa uchwała 7s na to najnowsza, potwierdzająca tą powyższa uchwałę, ale nie mogę jej znaleźć.

2. konkubinat i rozliczenie majątku , pobudowali dom na działce 1 itd.

Tu nie wiem, co napisać, wiec zaznaczę tylko, że rozliczenia konkubentów odbywają się wg bezpodstawnego wzbogacenia jak nakład z majątku oobistego na osobisty lub zniesienia współwłasności. Jak wspólnie nabyli

3. ochrona służebności, co to posiadanie służebności

Art. 352.  § 1. kc: Kto faktycznie korzysta z cudzej nieruchomości w zakresie odpowiadającym treści służebności, jest posiadaczem służebności.

§ 2. Do posiadania służebności stosuje się odpowiednio przepisy o posiadaniu rzeczy.

Wyrok Sądu Najwyższego - Izba Cywilna

z dnia 31 stycznia 1967 r.

III CR 270/66

LexPolonica nr 296529

OSNCP 1967/9 poz. 160

Posiadaczem służebności jest ten, kto korzysta z cudzej nieruchomości w zakresie odpowiadającym treści służebności i o tym jego charakterze przesądza sam fakt posiadania. Jakkolwiek obowiązujące prawo nie zna pojęcia wadliwego posiadania, to jednak z istoty posiadania wynika, że musi ono mieć pewne cechy stabilności. Gdyby więc akty faktycznego wykonywania służebności były całkowicie pozbawione tych cech, nosząc charakter przypadkowości, to nie byłyby one przejawem posiadania i nie prowadziłyby do ochrony posesoryjnej

• Zestaw 19

1. X darowal corce nieruchomosc. kiedy corka wyszla za maz dokonala z mezem rozszerzenia wspolnosci majatkowej m.in. na ta nieruchomosc. z uwagi na razaca niewdziecznosc corki, darczynca odwola darowizne, a nastepnie wniosl o zwrot nieruchomosci. malzonek corki odmawia jej wydania podnoszac, iz pracuje za granica i nie dal darzyncy zadnych powodow do uznania jego razacej niewdziecznosci.

co zrobi sad?

36. Jednemu z małżonków, który wobec rażącej niewdzięczności obdarowanego w stosunku do niego, skutecznie odwołał dokonaną przez oboje małżonków darowiznę przedmiotu majątkowego należącego do majątku wspólnego, przysługuje legitymacja do wystąpienia z powództwem o zwrot przedmiotu darowizny (uchwała SN z dnia 10 sierpnia 1988 r., III CZP 67/88, powołana w uwadze 11).

Jeżeli przedmiot darowizny wszedł do majątku wspólnego, w razie odwołania darowizny z powodu rażącej niewdzięczności jednego z małżonków, darczyńca może żądać od niego przeniesienia na swoją rzecz udziału w przedmiocie darowizny, należącego do tego małżonka, gdyby zaś nie było to możliwe - zwrotu wartości tego udziału (patrz - uchwała pełnego składu Izby Cywilnej SN z dnia 28 września 1979 r., III CZP 15/79, OSNCP 1980, nr 4, poz. 63 z glosą A. Szpunara, OSPiKA 1980, nr 10, poz. 176).

2. X i Y byli synami spadkobiercy.

X wniosl o uznanie za niegodnego dziedziczenia Y z uwagi na to, ze znalazl w jego biurku napisany na komputerze testament spadkodawcy z podrobionym recznym podpisem i data spadkodawcy. w postepowaniu Y wskazal, ze jedynie napisal testament dla zabawy, a zeszta i tak jest on niewazny, gdyz nie ma on przewidzianej prawem formy, wiec nie mozna rozwazac jego niegodnosci dziedziczenia.

co zrobi sad?

Nie ma przesłanek do uznania za niegodnego.

Art. 928.  § 1. Spadkobierca może być uznany przez sąd za niegodnego, jeżeli:

1) dopuścił się umyślnie ciężkiego przestępstwa przeciwko spadkodawcy;

2) podstępem lub groźbą nakłonił spadkodawcę do sporządzenia lub odwołania testamentu albo w taki sam sposób przeszkodził mu w dokonaniu jednej z tych czynności;

3) umyślnie ukrył lub zniszczył testament spadkodawcy, podrobił lub przerobił jego testament albo świadomie skorzystał z testamentu przez inną osobę podrobionego lub przerobionego.

§ 2. Spadkobierca niegodny zostaje wyłączony od dziedziczenia, tak jak by nie dożył otwarcia spadku.

Nadal zatem pozostaje aktualny pogląd Sądu Najwyższego, wyrażony w orzeczeniu z 3 listopada 1955 r., III CR 999/55 (OSN 1956, nr 2, poz. 52), że nie jest możliwe uznanie spadkobiercy za niegodnego na podstawie art. 3 p.o.p.c. (obecnie art. 5 k.c.) z innych przyczyn niż określone w ustawie, choćby te inne przyczyny uzasadniały potraktowanie postępowania spadkobiercy jako sprzecznego z zasadami współżycia społecznego. Pogląd ten znalazł potwierdzenie w orzeczeniu Sądu Najwyższego z 10 grudnia 1999 r., II CKN 627/98 (nie publ.), zgodnie z którym zachowanie spadkobiercy, nawet sprzeczne z powszechnie przyjętymi obyczajami i z tego względu ujemnie oceniane, nie może stanowić przyczyny uznania za niegodnego, jeżeli nie wyczerpuje dyspozycji art. 928 § 1.

3. X ustanowil na rzecz Y hipoteke na swojej nieruchomości. po jakims czasie X zbyl nieruchomosc, a Y wniosl o uznanie tej czynnosci za bezskuteczna/niewazna, gdyz jego zdaniem pozbawi go to mozliwosci pelnego zaspoojenia z tej nieruchomosci, a ponadto X zobowiazal sie przy ustanowieniu hipoteki, ze nie dokona jej zbycia.

co zrobi sad? Oddali czym prędzej;szybka i prosta fajka do statystyki

Art. 65.  1. W celu zabezpieczenia oznaczonej wierzytelności można nieruchomość obciążyć prawem, na mocy którego wierzyciel może dochodzić zaspokojenia z nieruchomości bez względu na to, czyją stała się własnością, i z pierwszeństwem przed wierzycielami osobistymi właściciela nieruchomości (hipoteka).

Art. 72. Niedopuszczalne jest zastrzeżenie, przez które właściciel nieruchomości zobowiązuje się względem wierzyciela hipotecznego, że nie dokona zbycia lub obciążenia nieruchomości przed wygaśnięciem hipoteki.

4. malzonkow X i Y od zawarcia malzenstwa wiazala umowa o rozdzielnosci majatkowej w czasie malzenstwa X zawarl umowe najmu lokalu mieszkalnego, w ktorym malzonkowie zamieszkali, Na skutek nieporozumien miedzy malzonkami, Y zmuszona zostala do opuszczenia mieszkania. czy przysluguja jej jakies roszczenia?

Art. 28¹. Jeżeli prawo do mieszkania przysługuje jednemu małżonkowi, drugi małżonek jest uprawniony do korzystania z tego mieszkania w celu zaspokojenia potrzeb rodziny. Przepis ten stosuje się odpowiednio do przedmiotów urządzenia domowego.

2. Przyznane małżonkowi w art. 28¹ uprawnienie do korzystania z mieszkania jest niezależne od ustroju majątkowego, w jakim małżonkowie pozostają.

3. Zdanie pierwsze art. 28¹ dotyczy sytuacji, gdy prawo do mieszkania (lokalu mieszkalnego) przysługuje jednemu małżonkowi, tj., gdy jednemu małżonkowi przysługuje prawo własności mieszkania (jako części nieruchomości gruntowej lub budynkowej albo jako odrębnego lokalu), prawo najmu lub użyczenia mieszkania albo spółdzielcze lokatorskie lub własnościowe prawo do lokalu.

4. Uprawnienie do korzystania z mieszkania, do którego prawo przysługuje jednemu małżonkowi, drugie z małżonków ma tylko w zakresie korzystania z tego mieszkania w celu zaspokojenia potrzeb rodziny. Chodzi tu o potrzeby rozumiane jako zapewnienie nie tylko „dachu nad głową”, ale i godziwych warunków egzystencji. Co do zakresu pojęcia "rodziny" patrz uwaga 23 do art. 23.

5. Małżonek uprawniony do korzystania z mieszkania, do którego prawo przysługuje współmałżonkowi, ma tytuł do korzystania z tego mieszkania, określany jako „rodzinnoprawny”, do czasu ustania albo unieważnienia małżeństwa lub orzeczenia separacji.

• Zestaw 20

1. Między X, a gminą zawarta została umowa o wynajem pasa drogi, na okres jednego roku. Miała być odnawiana po uzyskaniu co rocznie zezwolenia. Ponieważ pan X zaczął sprzedawać figurki z karykaturą wójta nie udzielono mu zezwolenia i nie przedłużono umowy. X dochodzi odszkodowania za utracone korzyści.

nie jestem pewien, czy w ogóle można zawrzeć umowę o wynajem pasa drogi, jeżeli była to droga publiczna (ponoć jest jakieś orzeczenie, że nie). jeżeli uznać, że jest to dopuszczalne, to moim zdaniem powództwo, kierowane jak mniemam przeciwko wójtowi, podlega oddaleniu, a to z uwagi na fakt, iż powód powołuje się na niewydanie decyzji administracyjnej (zezwolenia), a więc dla dochodzenia odszkodowania koniecznym jest uprzednie stwierdzenie we właściwym postępowaniu niezgodności z prawem takiego działania (art. 417¹ § 3 k.c.). nie jestem tego wszystkiego pewny

2. W jednym akcie notarialnym umowa sprzedaży nieruchomości na rzecz dziadków z jednoczesnym darowaniem jej na rzecz córki.

Podejrzewam, że chodzi o kazus z ustanowieniem odrębnej własności lokalu i natychmiastowym jej darowaniem, jeszcze przed wpisem w KW. Był już taki w 2007 (Z. 22, K 3). Dopuszczalna darowizna ekspektatywy odrębnej własności.

3. Uznanie dziecka w 2006r. W 2007r. Bolek dowiaduje się, że Anka w 2005r. była mężatką. Czy uznanie jest skuteczne?

Uznanie nieskuteczne, bo uznać można jedynie dziecko, co do którego nie zachodzi domniemanie, że ojcem dziecka jest mąż matki, lub gdy domniemanie takie zostało obalone - art. 72 k.r.o.

4. Powód dochodził kwoty w wysokości 10000 marek. Sąd w wyroku uznała umowę za nieważną. Następnie jest dochodzona zwaloryzowana należność pieniężna z tytułu nienależnego świadczenia w wysokości 10000 euro, druga strona uznaje powództwo do 5000 euro. Jakie będzie postępowanie sądu?

Wydaje mi się, że chodzi o to, że najpierw koleżka próbował dochodzić wynagrodzenia w walucie obcej, a gdy sąd oddalił jego powództwo, stwierdzając nieważność umowy (z jakichkolwiek przyczyn - mogą być kwestie dewizowe), począł dochodzić odszkodowania z tytułu nienależnego świadczenia. I wszystko byłoby fajnie, z tym że nie może dochodzić go w walucie obcej. Generalnie zwrot nienależytego świadczenia winien nastąpić w naturze, a jeżeli nie jest to możliwe, dłużnik winien świadczyć jego równowartość. Oczywiście równowartość w PLN-ach. (art. 410, 405 i 358 k.c.). Z tego powodu powództwo nadaje się do oddalenia, a i uznanie powództwa, jako sprzeczne z prawem, nie wiąże sądu (art. 213 § 2 k.p.c.).

Co do kwestii waloryzacji świadczenia z art. 410 k.c. - wyrok SN z 2007.01.30, IV CSK 360/06 - waloryzacja sądowa, przewidziana w art. 358¹ § 3 k.c. dotyczy zobowiązań pieniężnych sensu stricto. Nie zaliczają się do nich zobowiązania z natury niepieniężne, ze świadczeniem pieniężnym, do których z zasady przynależą zobowiązania z tytułu bezpodstawnego wzbogacenia. Jednakże, jeżeli przedmiotem nienależnego świadczenia była od początku określona suma pieniężna, dopuszczalna - co do zasady - jest jego sądowa waloryzacja.

Ergo: tu waloryzacja nie byłaby i tak możliwa.

• Zestaw 21

1. Od lekarki i Skarbu Państwa zostało solidarnie zasądzone odszkodowanie na rzecz Jana. Lekarka wnosi nową sprawę o ustalenie, że ona ponosi odpowiedzialność w 25%, a SP w 75%. Czy możliwe jest uwzględnienie takiego powództwa? Czy ma ona interes prawny?

Jeżeli może o zasądzenie dochodzić o regres to nie może o ustalenie (jest takie orzecznictwo). Zob. 396.

441 § 3 kc regres, ustalenie niedopuszczalne

Wyrok Sądu Najwyższego - Izba Cywilna

z dnia 6 czerwca 1997 r.

II CKN 201/97

LexPolonica nr 327011

Radca Prawny 1998/2 str. 66

1. Interes prawny w rozumieniu art. 189 kpc z reguły nie zachodzi wtedy, gdy osoba zainteresowana może w innej drodze, np. w procesie o świadczenie, o ukształtowanie prawa lub stosunku prawnego, a nawet w drodze orzeczenia o charakterze deklaratywnym, osiągnąć w pełni ochronę swych praw.

2. Kryterium interesu prawnego powoda w żądaniu ustalenia nie przesądza o dopuszczalności wytoczenia powództwa z art. 189 kpc decyduje natomiast o tym, czy w konkretnych okolicznościach powództwo to jest zasadne. Konsekwencją nie wykazania przez powoda istnienia interesu prawnego jest oddalenie powództwa o ustalenie.

2. W testamencie własnoręcznym spadkodawca zawarł polecenie, by straszy brat pogodził się z młodszym bratem (bracia są spadkobiercami). Młodszy brat wnosi sprawę o nakazanie starszemu, by ten go przeprosił zgodnie z poleceniem. Wskazuję, iż wina w ich konflikcie leży po stronie tego drugiego brata. Czy należy uwzględnić żądanie?

Polecenia nieegzekwowane sądowa. To jest zobowiązanie naturalne.

982-985 kc-

Postanowienie Sądu Najwyższego - Izba Cywilna

z dnia 19 kwietnia 2002 r.

III CZP 19/2002

Stosunek łączący obdarowanego obciążonego poleceniem oraz osobę odnoszącą korzyść z tego polecenia ma charakter zobowiązania naturalnego.

3. A zawarł z B nieformalną umowę sprzedaży nieruchomości (B nabywca). Po 3 latach A zmarł. C - syn A, wnosi o eksmisję B z tej nieruchomości (nie upłynął czas do zasiedzenia). B zgłosił zarzut potrącenia poczynił nakłady na nieruchomości (pobudował nieruchomość, ogrodził ją itp.) plus zgłasza do zatrzymania kwotę, którą zapłacił A za tą nieruchomość. Czy należy uwzględnić powództwo C? Czy należy uwzględnić zarzut zatrzymania?

Powództwo o nakłady zasadne. Kwota Powództwo o eksmisję też.

a. nieważność umowy.

b. B jest samoistnym posiadaczem w złej wierze. 226 §2 - wzbogaciłby się bezpodstawnie jego kosztem.

Art. 461.  § 1. Zobowiązany do wydania cudzej rzeczy może ją zatrzymać aż do chwili zaspokojenia lub zabezpieczenia przysługujących mu roszczeń o zwrot nakładów na rzecz oraz roszczeń o naprawienie szkody przez rzecz wyrządzonej (prawo zatrzymania).

§ 2. Przepisu powyższego nie stosuje się, gdy obowiązek wydania rzeczy wynika z czynu niedozwolonego albo gdy chodzi o zwrot rzeczy wynajętych, wydzierżawionych lub użyczonych. (jest w indeksie)

• Zestaw 22

1.Jeden małżonek wynosił przedmioty z domu zaciągał kredyty bez wiedzy drugiemu. Co temu przysługuje?

Chyba chodzi o to że małżonkowie są zobowiązani do współdziałania w zarządzie majątkiem wspólnym, w tym do udzielania sobie informacji. Naruszanie tych zasad może prowadzić do orzeczenia, (na wniosek jednego z małżonków) przymusowej rozdzielności majątkowej (52 krio). Albo 40 pzbawieni eprawa zarzadu rzeczą wsponą

2. X wnosił o zasiedzenie, a y o oddalenie, bo jego zdaniem było przerwane przez posiadanie posesoryjne. W tej sprawie sąd wcześniej uwzględnił powództwo y o posiadanie. Odp. Co do zasady nie byłoby przerwane, ale ze sąd uwzględnił powództwo to przerwało.

Nic na powyższą wykładnie nie znalazłem.

inne ciekawe rzeczy:

III CZP 42/06 uchwała SN 2006.06.28

OSNC 2007/4/54...

Zawezwanie posiadacza nieruchomości do próby ugodowej na podstawie art. 184 i nast. k.p.c. w sprawie wydania nieruchomości przerywa bieg terminu zasiedzenia (art. 123 § 1 pkt 1 w związku z art. 175 k.c.).

I CK 276/04 postanow. SN 2004.11.23

LEX nr 277857

Przerwę biegu zasiedzenia, w rozumieniu art. 123 § 1 pkt 1 k.c. w związku z art. 175 k.c. powoduje tylko takie działanie właściciela, które bezpośrednio zmierza do przerwania posiadania posiadacza, a więc takie, które stanowi tzw. akcję zaczepną wymierzoną przeciwko posiadaczowi, zmierzającą do pozbawienia go posiadania. Nie można uznać, by taką akcją zaczepną było wytoczenie powództwa w trybie art. 231 § 2 k.c.

2. Wszczęcie postępowania o stwierdzenie nabycia przez samoistnego posiadacza własności nieruchomości na podstawie ustawy z dnia 26 października 1971 r. przerywa bieg terminów zasiedzenia (art. 175 w związku z art. 123 § 1 pkt 1 k.c.) tylko w stosunku do posiadacza tej nieruchomości, który brał udział w postępowaniu uwłaszczeniowym.

3. X wydziedziczył brata. Zona i syn wnieśli o dziedziczenie testamentowe, a brat o ustawowe, bo spadkodawca mu przebaczył. Odp. Nie ma znaczenia jakie dziedziczenie bo brat i tak tu nie dziedziczy.

• Zestaw 23

1. 435kc odpowiedzialność na zasadzie ryzyka (coś o stoku narciarskim)

Art. 435. § 1. Prowadzący na własny rachunek przedsiębiorstwo lub zakład wprawiany w ruch za pomocą sił przyrody (pary, gazu, elektryczności, paliw płynnych itp.) ponosi odpowiedzialność za szkodę na osobie lub mieniu, wyrządzoną komukolwiek przez ruch przedsiębiorstwa lub zakładu, chyba że szkoda nastąpiła wskutek siły wyższej albo wyłącznie z winy poszkodowanego lub osoby trzeciej, za którą nie ponosi odpowiedzialności.

§ 2. Przepis powyższy stosuje się odpowiednio do przedsiębiorstw lub zakładów wytwarzających środki wybuchowe albo posługujących się takimi środkami.

2. zadatek a zaliczka

Art. 394. § 1. W braku odmiennego zastrzeżenia umownego albo zwyczaju zadatek dany przy zawarciu umowy ma to znaczenie, że w razie niewykonania umowy przez jedną ze stron druga strona może bez wyznaczenia terminu dodatkowego od umowy odstąpić i otrzymany zadatek zachować, a jeżeli sama go dała, może żądać sumy dwukrotnie wyższej.

§ 2. W razie wykonania umowy zadatek ulega zaliczeniu na poczet świadczenia strony, która go dała; jeżeli zaliczenie nie jest możliwe, zadatek ulega zwrotowi.

§ 3. W razie rozwiązania umowy zadatek powinien być zwrócony, a obowiązek zapłaty sumy dwukrotnie wyższej odpada. To samo dotyczy wypadku, gdy niewykonanie umowy nastąpiło wskutek okoliczności, za które żadna ze stron nie ponosi odpowiedzialności albo za które ponoszą odpowiedzialność obie strony.

Zadatek - dodatkowe zastrzeżenie umowne. Służy do zabezpieczenia interesów obu stron umowy. Strona która nie wykona swojego zobowiązania traci zadatek jeśli sama go dała, albo obowiązana jest go zwrócić w dwukrotnej wysokości. Zadatek jest skuteczny tylko wtedy, jeżeli zostanie wręczony przy zawarciu umowy.

Zadatek jest najczęściej stosowany w umowach przedwstępnych (sprzedaży nieruchomości, samochodu itp). Dzięki niemu każda ze stron zabezpiecza się na wypadek zerwania umowy w ostatniej chwili przez drugą stronę.

Zadatek różni się od zaliczki tym, że w razie niewykonania umowy przez jedną ze stron, druga strona wzbogaca się o wysokość zadatku; natomiast zaliczka jest po prostu zwracana, bez dodatkowych konsekwencji. Zadatek staje się nim tylko wtedy, gdy zostanie to jasno określone w umowie - bez takiego określenia będzie to zaliczka.

Najczęstszy scenariusz: kupujący, zawierając umowę przedwstępną, płaci sprzedającemu zadatek (zwykle 10%).

• Jeśli umowa właściwa zostanie zawarta, zadatek jest zaliczony jako część zapłaty i kupujący dopłaca brakujące 90%

• Jeśli kupujący wycofa się z zakupu, to sprzedający może zatrzymać zadatek

• Jeśli sprzedający wycofa się ze sprzedaży, to kupujący może żądać zwrotu zadatku w podwójnej wysokości

• Jeśli właściwa umowa nie zostanie zawarta z winy obu stron lub z przyczyn niezależnych, to zadatek ulega zwrotowi

Jest możliwe ustalenie innych możliwości dotyczących wycofania się z umowy, w zależności od ustaleń między stronami.

Zadatek jest zdefiniowany w art. 394 k.c.

3. zniesienie współwłasności (wyodrębnienie własności lokali)

Współwłasność (condominium) - znana polskiemu prawu cywilnemu odmiana własności.

• Założenia teoretyczne [edytuj]

Współwłasność stanowi jedną z postaci własności podzielonej. Własność może być podzielona:

• czasowo, co obecnie polskie prawo dopuszcza tylko w stosunku do rzeczy ruchomych,

• według poszczególnych uprawnień składających się na własność (własność podzielona sensu stricto), czego obecnie polskie prawo nie dopuszcza,

• według zakresu uprawnień przysługujących poszczególnym współwłaścicielom (condominium pro indiviso) - to właśnie jest właściwa współwłasność, regulowana obecnie przez art. 195-221 Kodeksu cywilnego.

• Istota współwłasności [edytuj]

Współwłasność polega na tym, że dana rzecz należy niepodzielnie do wszystkich współwłaścicieli, zaś każdemu ze współwłaścicieli przysługują wszystkie atrybuty prawa własności (tzn. wszystkie uprawnienia składające się na własność). Niepodzielność oznacza, że każdemu ze współwłaścicieli przysługuje prawo do całej rzeczy, a nie do jej części odpowiadającej udziałowi (art. 195 kc).

Przedmiotem współwłasności jest zawsze konkretna rzecz. Masa majątkowa (np. spadek), złożona z wielu praw różnego rodzaju, może być przedmiotem wspólności, ale nie współwłasności.

Wobec tego, że w polskim prawie cywilnym brak ogólnych przepisów regulujących wspólność praw, regulacje dotyczące współwłasności często stosuje się przez analogię do innego rodzaju praw (np. obligacyjnych) przysługujących kilku podmiotom.

• Rodzaje współwłasności [edytuj]

Polskie prawo zna dwa rodzaje współwłasności: współwłasność w częściach ułamkowych i współwłasność łączną (art. 196 § 1 kc). Współwłasność w częściach ułamkowych, w której każdemu współwłaścicielowi przysługuje udział w prawie własności określony ułamkiem, jest samoistnym stosunkiem prawnym, regulowanym wyłącznie przez prawo rzeczowe.

Natomiast współwłasność łączna, w której nie wyróżnia się udziałów, jest zawsze stosunkiem prawnym związanym z innym stosunkiem prawnym - jego prawną konsekwencją. Współwłasność łączna nie jest instytucją jednolitą, każdy jej przypadek regulują przepisy szczególne, które ją ustanawiają. Najbardziej typowymi podstawami współwłasności łącznej są małżeńska wspólność majątkowa (art. 31-46 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego) i wspólność majątku wspólników spółki cywilnej (art. 863 kc). Współwłasność łączna z mocy prawa powstaje i ustaje wraz z powstaniem i ustaniem tych stosunków prawnych. Należy zwrócić uwagę, że i w jednym, i w drugim przypadku, wbrew nazwie, w istocie nie jest to współwłasność, lecz wspólność, skoro obejmuje nie konkretną rzecz, lecz masę majątkową.

• Współwłasność w częściach ułamkowych [edytuj]

Zasadniczym rodzajem współwłasności jest współwłasność w częściach ułamkowych. Domniemywa się, że udziały współwłaścicieli są równe (art. 197 kc; jest to domniemanie wzruszalne). Każdy ze współwłaścicieli może rozporządzać swoim udziałem bez zgody pozostałych współwłaścicieli (art. 198 kc) i jest uprawniony do współposiadania i współkorzystania z rzeczy wspólnej w zakresie, w jakim można to pogodzić z posiadaniem i korzystaniem przez pozostałych współwłaścicieli (art. 206 kc). Pożytki i inne przychody z rzeczy wspólnej przypadają współwłaścicielom w stosunku do wielkości udziałów; w takim samym stosunku współwłaściciele ponoszą wydatki i ciężary związane z rzeczą wspólną (art. 207 kc).

W sytuacji, gdy wiele podmiotów jest uprawnionych do rozporządzania rzeczą, może między nimi dojść w tym zakresie do różnicy zdań. W celu jej rozwiązania przepisy Kodeksu cywilnego (art. 199-203) regulują zarządzanie rzeczą wspólną. Przede wszystkim każdy ze współwłaścicieli jest obowiązany do lojalnego współdziałania z pozostałymi współwłaścicielami w zarządzie rzeczą wspólną (art. 200 kc). Natomiast uprawnienia współwłaścicieli w zakresie tego zarządu Kodeks różnicuje w następujący sposób:

• do czynności mieszczących się w zakresie zwykłego zarządu rzeczą wspólną potrzebna jest zgoda większości współwłaścicieli; w jej braku każdy we współwłaścicieli może żądać sądowego upoważnienia do dokonania określonej czynności (art. 201 kc), podobnie każdy ze współwłaścicieli może żądać rozstrzygnięcia przez sąd, jeżeli większość współwłaścicieli postanowi dokonać czynności rażąco sprzecznej z zasadami prawidłowego zarządu rzeczą wspólną (art. 202 kc),

• do czynności przekraczających zakres zwykłego zarządu, w szczególności do rozporządzenia rzeczą, potrzebna jest zgoda wszystkich współwłaścicieli; jeżeli zgody tej nie ma, współwłaściciele, których udziały wynoszą co najmniej połowę, mogą żądać rozstrzygnięcia przez sąd (art. 199 kc).

Większość współwłaścicieli oblicza się według wielkości udziałów (art. 204 kc). W sytuacjach permanentnego braku zgody między współwłaścicielami każdy z nich może wystąpić do sądu o ustanowienie zarządcy (art. 203 kc), czyli o powierzenie zarządu nad rzeczą wspólną jednej osobie (niekoniecznie współwłaścicielowi).

Niezależnie od wielkości udziału i zgody pozostałych współwłaścicieli każdy ze współwłaścicieli jest uprawniony do wykonywania wszelkich czynności i dochodzenia wszelkich roszczeń, które zmierzają do ochrony wspólnego prawa (art. 209 kc).

• Zniesienie współwłasności [edytuj]

W obecnym prawie polskim, jak i w innych rozwiniętych systemach prawnych, współwłasność uznaje się za wyjątek od reguły, którą jest przysługiwanie własności jednemu podmiotowi. W konsekwencji jest ona uznawana za stan przejściowy. Wyjątkiem od tego jest tzw. współwłasność przymusowa, czyli taka, której zniesienie jest niedopuszczalne (musi ona trwać przez cały czas trwania stosunku prawnego będącego jej podstawą). Współwłasność przymusowa występuje obecnie w prawie polskim w dwóch przypadkach:

• jako konsekwencja odrębnej własności lokali: grunt pod budynkiem, w którym je wyodrębniono, jak również części budynku i urządzenia służące wspólnemu użytkowi zawsze stanowią współwłasność właścicieli wszystkich wyodrębnionych lokali,

• w bardzo specyficznym przypadku wspólnoty gruntowej.

Wyjąwszy te dwie sytuacje, każdy współwłaściciel ma prawo żądać zniesienia współwłasności (dawniej zwanego "wyjściem z niepodzielności"). Uprawnienie to można wyłączyć tylko specjalną umową między współwłaścicielami, nie dłużej jednak, niż na 5 lat (art. 210). Roszczenie o zniesienie współwłasności nie ulega przedawnieniu (art. 220), czyli może zostać podniesione w każdym czasie.

Zniesienie współwłasności może nastąpić w drodze umowy między współwłaścicielami (jeżeli dotyczy nieruchomości, umowa musi zostać zawarta w formie aktu notarialnego) albo, w braku zgody, na podstawie orzeczenia sądu. Treść umowy o zniesienie współwłasności, zgodnie z zasadą swobody umów, może być dowolna. Natomiast sądowe zniesienie współwłasności rządzi się zasadami określonymi w art. 211-217 kc.

Zasadniczym sposobem zniesienia współwłasności jest podział rzeczy wspólnej w naturze (tzw. podział fizyczny). Jest on wyłączony tylko w przypadkach, gdyby był sprzeczny z przepisami ustawy lub ze społeczno-gospodarczym przeznaczeniem rzeczy albo pociągałby za sobą istotną zmianę rzeczy lub znaczne zmniejszenie jej wartości (art. 211 kc). Dokonując podziału w naturze sąd może zasądzić między byłymi współwłaścicielami tzw. dopłaty pieniężne w celu wyrównania różnic między wartością przyznanych części rzeczy a wartością udziałów w całej rzeczy (art. 212 § 1 kc).

Jeżeli podział w naturze jest niedopuszczalny, zniesienie współwłasności może nastąpić poprzez przyznanie rzeczy wspólnej jednemu ze współwłaścicieli. W takim przypadku sąd zasądzi od niego na rzecz pozostałych tzw. spłaty.

W ostateczności, tzn. gdy podział rzeczy wspólnej jest niedopuszczalny, a nie ma podstaw do przyznania jej któremukolwiek ze współwłaścicieli w całości, sąd może zarządzić sprzedaż rzeczy wspólnej (tzw. podział cywilny). Jest to jednak rozwiązanie stosowane nad wyraz rzadko, ponieważ sprzedaż rzeczy wspólnej następuje zwykle znacznie poniżej jej potencjalnej wartości, a więc współwłaściciele tracą.

Zasady te ulegają modyfikacji, gdy przedmiotem zniesienia współwłasności jest gospodarstwo rolne. Ogólnie rzecz biorąc, dąży się wtedy do uniknięcia rozdrobnienia gospodarstwa w celu zapewnienia prawidłowej gospodarki rolnej (art. 213-218 kc).

Sądowe zniesienie współwłasności następuje w specjalnym postępowaniu o zniesienie współwłasności, stanowiącym jedną z odmian cywilnego postępowania nieprocesowego (art. 617-625 Kodeksu postępowania cywilnego).

4. mąż poręczył kredyt bez zgody żony - czy egzekucje można kierować do majątku wspólnego

Art. 41.  § 1. Jeżeli małżonek zaciągnął zobowiązanie za zgodą drugiego małżonka, wierzyciel może żądać zaspokojenia także z majątku wspólnego małżonków.

§ 2. Jeżeli małżonek zaciągnął zobowiązanie bez zgody drugiego małżonka albo zobowiązanie jednego z małżonków nie wynika z czynności prawnej, wierzyciel może żądać zaspokojenia z majątku osobistego dłużnika, z wynagrodzenia za pracę lub z dochodów uzyskanych przez dłużnika z innej działalności zarobkowej, jak również z korzyści uzyskanych z jego praw, o których mowa w art. 33 pkt 9, a jeżeli wierzytelność powstała w związku z prowadzeniem przedsiębiorstwa, także z przedmiotów majątkowych wchodzących w skład przedsiębiorstwa.

§ 3. Jeżeli wierzytelność powstała przed powstaniem wspólności lub dotyczy majątku osobistego jednego z małżonków, wierzyciel może żądać zaspokojenia z majątku osobistego dłużnika, z wynagrodzenia za pracę lub z dochodów uzyskanych przez dłużnika z innej działalności zarobkowej, jak również z korzyści uzyskanych z jego praw, o których mowa w art. 33 pkt 9.

Plus

Art. 776¹. § 1. kpc: Tytuł wykonawczy wystawiony przeciwko dłużnikowi pozostającemu w związku małżeńskim jest podstawą do prowadzenia egzekucji nie tylko z majątku osobistego dłużnika, lecz także z pobranego przez niego wynagrodzenia za pracę lub dochodów uzyskanych z prowadzenia przez niego innej działalności zarobkowej oraz z korzyści uzyskanych z jego praw autorskich i praw pokrewnych, praw własności przemysłowej oraz innych praw twórcy.

§ 2. Zawarcie umowy majątkowej małżeńskiej, mocą której rozszerzono wspólność majątkową, nie wyłącza prowadzenia egzekucji z tych składników majątku, które należałyby do majątku osobistego dłużnika, gdyby umowy takiej nie zawarto.

§ 3. Przepis § 2 nie wyłącza obrony dłużnika i jego małżonka w drodze powództw przeciwegzekucyjnych, jeżeli umowa majątkowa małżeńska była skuteczna wobec wierzyciela.

§ 4. Przepisy § 1-3 stosuje się odpowiednio, gdy egzekucja jest prowadzona na podstawie samego tytułu egzekucyjnego.

• Zestaw 24

1. Matka domagała się zadośćuczynienia za śmierć córki.

Odp.

Art. 446 § 4 kc

Od sierpnia 2008 r. możliwe jest przyznanie najbliższym członkom rodziny zmarłego odpowiedniej sumy tytułem zadośćuczynienia pieniężnego za doznaną krzywdę. Wcześniej orzecznictwo to wykluczało (brak bezp. poszkodowania). Powstaje ubocznie pytanie o przepisy przejściowe, których w nowelizacji nie ma (czy można domagać się odszkodowania za sytuacje powstałe na gruncie starego prawa?)

2. Pewien gość A (wędrowiec lokalny) od dawna przechodził sobie przez dróżkę na posesji należącej do B. Kiedyś B. zagrodził wejście na swoją posesję. Jakie roszczenia przysługują A?

Odp.

Art. 292 kc, 304 kc

Żadne roszczenia mu nie przysługują, nie jest bowiem nawet posiadaczem posesji sąsiedniej, a totalnie obcym człowiekiem (odpada więc służebność drogi koniecznej albo jakakolwiek inna służebność gruntowa). Nie ma też podstaw do zasiedzenia służebności drogi - bo była to zwykła dróżka polna (nie utwardzona), a służebność można zasiedzieć tylko wtedy, gdy polega na korzystaniu z trwałego i widocznego urządzenia. Poza tym służebności osobistej w ogóle nie da się zasiedzieć. Warto powiedzieć o poglądach na to kto miałby wybudować to trwałe urządzenie (kontrowersje, ostatnio SN - każdy byle nie właściciel) a 352

3. Wspólnota mieszkaniowa nabyła na podstawie umowy własność nieruchomości na swoją rzecz od sprzedawcy. Jakiś czas potem sprzedawca ten podniósł nieważność takiej umowy podnosząc, że nieruchomość nie może przysługiwać wspólnocie. Oceń zasadność tego zarzutu. Jakie roszczenia przysługują sprzedawcy?

Podstawa prawna:

Art. 6 ustawy o własności lokali

Ogół właścicieli, których lokale wchodzą w skład określonej nieruchomości, tworzy wspólnotę mieszkaniową. Wspólnota mieszkaniowa może nabywać prawa i zaciągać zobowiązania, pozywać i być pozywana.

Odp.

Wspólnota mieszkaniowa, działając w ramach przyznanej jej zdolności prawnej, może nabywać prawa i obowiązki do własnego majątku.

Uchwała SN (7) z 21.12.2007 r., III CZP 65/07, MoP Nr 15/2008, s. 813 - zasada prawna

Egzaminator reprezentuje inny pogląd:

Popiera on wcześniejszą uchwałę SN z 24.11.2006 r.4, której teza brzmi: „Wspólnota mieszkaniowa może nabywać prawa majątkowe tylko do majątku właścicieli lokalu”. Czyli według niego właścicielami nieruchomości powinni być członkowie wspólnoty w częściach ułamkowych. A wspólnota to tylko przedstawiciel tych członków.

Niezależnie od tego trzeba zauważyć, że sprzedawca nie może pozwać wspólnoty o unieważnienie umowy. Może co najwyżej żądać zwrotnego przeniesienia nieruchomości z uwagi na nieważność umowy, albo żądać ustalenia nieważności na podstawie art. 189 kpc (ale tylko wtedy gdy ma interes prawny). Jeśli może żądać przeniesienia (dalej idące roszczenie) to zazwyczaj nie ma interesu prawnego w wytoczeniu powództwa o ustalenie.

4. Rozliczenie majątku między konkubentami z uwzględnieniem art. 231 kc. Konkubenci wznieśli budynek na gruncie jednego z nich.

Odp.

Zasadniczo są 3 koncepcje:

1. Stosujemy przepisy o współwłasności w częściach ułamkowych (jeśli nie ma mowy o jakimś innym podziale stosunkowym to przyjmuje się że udziały są równe) - TAK

2. Rozliczamy jak wspólników spółki cywilnej (raczej nie)

3. Bezpodstawne wzbogacenie (SN odszedł od tej wykładni)

Wydaje się, że przy podziale majątku wspólnego konkubent będzie mógł żądać przeniesienia na niego udziału we własności gruntu zabudowanej nieruchomości (działa on jako współwłaściciel dokonujący czynności zwykłego zarządu w ramach czynności zachowawczych 209 kc, a w rezultacie wykupiona przez niego nieruchomość stanie się współwłasnością w częściach ułamkowych konkubentów).

Tak S. Rudnicki i wyrok SN co do byłych małżonków:

Uchwała Składu Siedmiu Sędziów Sądu Najwyższego - Izba Cywilna

z dnia 8 listopada 1989 r.

III CZP 68/89

Niedokonanie podziału majątku wspólnego nie stanowi przeszkody do dochodzenia przez każdego z byłych małżonków przeciwko osobie trzeciej roszczenia o wykup działki gruntu zabudowanego przez nich w czasie trwania małżeństwa ze środków stanowiących majątek wspólny. Uprawnienia tego nie wyłącza negatywne w tej kwestii stanowisko jednego z byłych małżonków.

Z uzasadnienia:

Wyodrębniając czynności zwykłego zarządu (art. 201 kc) i w ramach tej formy zarządu czynności zachowawcze (art. 209 kc) oraz czynności przekraczające zakres zwykłego zarządu, ustawodawca nie przytoczył kryterium pozwalającego na rozróżnienie poszczególnych form zarządu. Nie wykraczając poza ramy przedstawionej kwestii prawnej można stwierdzić, że każda czynność zachowawcza jest ze swej istoty czynnością zwykłego zarządu. Jednakże nie każda czynność z zakresu takiego zarządu jest czynnością zachowawczą. Czyli art. 209 kc stanowi wyjątek w stosunku do art. 201 kc. Wyodrębnienie tzw. czynności zachowawczych z ogółu czynności zwykłego zarządu jest podyktowane specyficzną rolą i znaczeniem tych czynności. Brzmienie bowiem art. 209 kc, który mówi o dochodzeniu „wszelkich roszczeń” zmierzających do zachowania wspólnego prawa, stwarza daleko idące możliwości działania jednego ze współwłaścicieli w stosunku i na rzecz - dotychczas będących biernymi - pozostałych współwłaścicieli. Ujawniony sprzeciw współwłaściciela (byłego małżonka) nie pozwala przyjąć, że powódka czyni to zgodnie z jego wolą. Jednakże nie pozbawia to możliwości potraktowania czynności zmierzających do realizacji uprawnienia z art. 231 § 1 kc podjętej przez jednego z byłych małżonków - w warunkach gdy zabudowa gruntu nastąpiła w czasie trwania małżeństwa i ze środków stanowiących ich majątek wspólny - jako czynności zwykłego zarządu. Takie rozwiązanie nie wykracza poza rodzaj czynności i uprawnień realizowanych w ramach czynności zwykłego zarządu, u podstaw którego leży założenie nie uszczuplania majątku wspólnego i nie pogarszania sytuacji byłego współmałżonka. A to kryterium jest wiodące w odniesieniu do czasokresu od ustania małżeńskiej wspólności ustawowej do daty uprawomocnienia się orzeczenia o podziale majątku wspólnego (art. 46 kro i art. 1036 zdanie drugie kc). Nabyta zaś z mocy orzeczenia sądowego przez powoda byłego małżonka nieruchomość stanowić będzie - jak pozostałe wspólne składniki majątkowe - przedmiot współwłasności w częściach ułamkowych.

Postanowienie Sądu Najwyższego - Izba Cywilna

z dnia 17 kwietnia 2000 r.

V CKN 281/2000

LexPolonica nr 389727

Nakłady konkubentów czynione wspólnie w czasie trwania konkubinatu na majątek jednego z nich powinny być rozliczone według przepisów o zniesieniu współwłasności.

• Uzasadnienie

• Zestaw 25

1. Udziały spadkowe - obliczyć

2. Służebność, która wygasa

3. Kazus: żółtaczka w 1985r. → pozew przeciwko SP w 2005r. → zarzut przedawnienia

Nie wiem, czy o to chodzi - ale najbardziej pasuje 

Wyrok Sądu Najwyższego - Izba Cywilna

z dnia 21 lipca 2004 r.

V CK 687/2003

Rzeczpospolita 2004/172 str. C2

Mimo przedawnienia się roszczenia o odszkodowanie za zakażenie wirusem żółtaczki typu C Sąd Najwyższy uznał, że żądanie poszkodowanego musi być rozpatrzone. Zadecydował o tym wzgląd na zasady współżycia społecznego.

• Zestaw 26

1. W umowie przedwstępnej zastrzeżono karę umowną na wypadek zawarcia umowy przyrzeczonej sprzedaży nieruchomości. Umowę zawarto pod warunkiem, że rada nadzorcza spółki pozwanej zgodzi się na zawarcie umowy przyrzeczonej. Nie zgodziła się, umowy nie zawarto. Powód wniósł o zasądzenie kary umownej.

Co zrobi Sąd ? co to jest warunek ?? - chyba chodzi o 157 KC

Odp. Warunku nie spełniono.

Warunek zdarzenie przyszłe i niepewne. - art.89 kc

2. Testator ustanowił zapis na rzecz wnuka, iż da mu 150 tys zł jeżeli osiągnie na dyplomie średnią 4,5. Wnuk uzyskał średnią 3,5 i wniósł o wykonanie zapisu. Spadkobierca odmówił, ponieważ warunku nie spełniono.

Art. 975 kc - warunek i zapis (Dział III. Zapis i polecenie)

1. Jeden ze współwłaścicieli nieruchomości wniósł o eksmisję współlokatora z lokalu. Lokator o oddalenie. Czy Współwłaściciel ma legitymacje czynną procesową.

Odp. Miał - tu chyba raczej chodzi o ustawę o ochronie własności lokali

Art.198 kc art. 199 kc

Orzeczenie SN

3. Alimenty. Ewa J. zarabia 2000 zł i wniosła o alimenty od dziadków. Do 2007r. alimenty płacił ojciec dziecka w kwocie 600 zł, jednak wyjechał i już nie płaci. Matka dziecka chce 300 zł. Babcia ma 1000 zł i choruje, dziadek 2200 zł. Od 10 lat nie maja kontaktu z wnuczkiem, ponieważ matka dziecka im zabrania. Czy zasadzić ?

Odp. Nie - chyba chodzi o art.133 kro (Dział III Obowiązek alimentacyjny)

• Zestaw 27

1. unieważnienie darowizny-odwołanie jej pismem - chyba chodzi o art.900

2. art. 1034 odpowiedzialność do wielkości udziału - Odpowiedzialność współspadkobierców przed i po dziale spadku (Tytuł VII. Odpowiedzialność za długi spadkowe).

3. art. 5 - nadużycie prawa podmiotowego.

Zestaw 28

1. Droga konieczna - 145 kc

2. Odsetki od kosztów procesu - (myślę, że chodzi o waloryzację, bo o co?)

3. Chyba chodziło o skargę paulińską → kazus: uznanie za bezskuteczną sprzedaży, po czym znowu kolejna sprzedaż → należało zasądzić

4. Art. 37 KRO - czynności prawne dotyczące majątku wspólnego wymagające zgody współmałżonka.

Zestaw 29

Pyt 1. dotyczyło 28 ( 1 ) kro roszczenie o mieszkanie - korzystanie z mieszkania współmałżonka (Dział II Prawa i obowiązki małżonków).

Pyt. 2 chodziło o ustalenie wartości przedmiotu sporu za bezumowne korzystanie z nieruchomości

Odp . wskazać 23 ( 2) kpc i 25 kpc - Wartość przedmiotu sporu roszczeń związanych ze stosunkiem najmu lub dzierżawy, Sprawdzenie wartości przedmiotu sporu przez sąd. (Oddział 2. Wartość przedmiotu sporu).

Pyt. 3 dotyczyło pozornej czynności .

Czynność umowa na 200 tys . był akt notarialny

Odp. ze była pozorna - art. 83 kc

Zestaw 30

1. Roboty budowlane → forma zmiany (aneksu) - chyba chodzi o art.77§1 kc i art. 648 kc - czyli chyba musi być stwierdzona pismem

2. zachowek - od art. 991 kc (Tytuł IV. Zachowek).

3. Kazus: matka dochodzi unieważnienia uznania dziecka - art. 80-83 kro (Rozdział I Pochodzenie dziecka).

5. Coś o SP

Skarb Państwa - podmiot cywilnoprawnych (w tym majątkowych) praw państwa, z reguły osoba prawna reprezentująca państwo jako właściciela majątku, z wyłączeniem części pozostających we władaniu innych państwowych osób prawnych (m.in. funduszów celowych, przedsiębiorstw i banków państwowych, jednostek samorządu terytorialnego, samorządowych osób prawnych). Jako osoba prawna w obrocie prawnym jest równoprawna z innymi osobami prawnymi i fizycznymi (w przeciwieństwie do uprawnień władczych państwa)

Skarb Państwa wywodzi się z rozróżnienia w starożytnym Rzymie majątku publicznego (aerarium) i prywatnego majątku cesarza (fiscus). W Polsce rozdzielenie Skarbu Królewskiego i publicznego nastąpiło w 1590.

Skarb Państwa może być zarządzany przez odrębną instytucję, bądź reprezentowany przez różnych urzędników. W Polsce Skarb Państwa w zakresie ochrony majątku i interesów zastępuje Prokuratoria Generalna Skarbu Państwa, a w zakresie prywatyzacji Minister Skarbu Państwa. Ponadto istnieją wydzielone agencje gospodarujące mieniem Skarbu Państwa (m.in. Agencja Mienia Wojskowego, Agencja Nieruchomości Rolnych). Skarb Państwa nie ponosi odpowiedzialności za zobowiązania przedsiębiorstw państwowych i innych państwowych osób prawnych.

Skarb Państwa jest w porządku prawnym jedyną osobą prawną, która z definicji nie posiada organów. Ich rolę spełniają stationes fisci.

Zestaw 31

1. przedawnienie przy sprzedaży chodziło o zapłatę jakiejś kwoty - wyj. 2 lata - chyba art. 554 kc - przedawnienie roszczeń z tytułu sprzedaży przez profesjonalistów (Tytuł XI Sprzedaż).

2. błąd przy testamencie - chyba art.945 kc (Tytuł III Rozporządzenia na wypadek śmierci).

3. współwłasność w częściach ułamkowych - ¾ i ¼ . Ci co mieli ¾ zrobili remonty pozwali matkę która miała ¼ - ale trzeba było pozwać jej córkę bo matka jeszcze przed tym remontem darowała jej to i ona była właścicielem

kro - matka wniosła o unieważnienie małżeństwa córki, gdyz ona była niepoczytalna całkowicie - od 10-22 kro, a chodzi chyba o art. 12§2 kro (Dział I Zawarcie małżeństwa).

• Zestaw 32

1. Sprzedaż samochodu → nabywca chce dochodzić uprawnień z rękojmi

1. Musi być cesja (przeniesienie + przelew) - albo zwraca się do swojego sprzedawcy a ten do swojego sprzedawcy. Rękojmia - od art.556 kc (Dział II. Rękojmia za wady).

2. Oświadczenie o przyjęciu spadku złożono przed notariuszem; czy można je odwołać przed sądem? → NIE - przyjęcie spadku od art.1012 kc (Tytuł V. Przyjecie i odrzucenie spadku). Chodzi chyba o art.1018§2 i 3 kc.

3. Kazus z rodzinnego: osoba X miała pełnomocnictwo do zawarcia małżeństwa; pełnomocnictwo uchylono, ale mimo tego pełnomocnik zawarł małżeństwo

• Pozew o unieważnienie małżeństwa → źle sformułowany

• Poprawny pozew: o ustalenie nieistnienia małżeństwa - art.6 i 16 kro (Dział I Zawarcie małżeństwa).

Zestaw 33

Gosc chciał 70 tys

A umowa była na euro . ocenic to - chyba art.358¹kc -zasada nominalizmu; waloryzacja sądowa (Księga trzecia Zobowiązania - zaraz na początku) - chyba trzeba w euro zasadzić zgodnie z zasadą nominalizmu.

Pyt 2.

Spadek . było 4 spadkobierców. Testament własnoręczny przypisał na A i B jednego wydziedziczył bo był niegodziwy

Zaprojektuj orzeczenie

Pyt. 3

Kiedy można umieścic w zakładzie leczenia odwykowego .

Czy wniosek z kazusu był zasadny ??? - to chyba z ustawy o przeciwdziałaniu alkoholizmowi - art.24 (Rozdział 2 Postępowanie w stosunku do osób nadużywających alkoholu)

Z kazusu wynikało ze nie jest zasadny

Art. 24. Osoby, które w związku z nadużywaniem alkoholu powodują rozkład życia rodzinnego, demoralizację małoletnich, uchylają się od pracy albo systematycznie zakłócają spokój lub porządek publiczny, kieruje się na badanie przez biegłego w celu wydania opinii w przedmiocie uzależnienia od alkoholu i wskazania rodzaju zakładu leczniczego.

Art. 27. 1. W razie gdy w stosunku do osoby, której postępowanie dotyczy, brak jest opinii biegłego w przedmiocie uzależnienia od alkoholu, sąd zarządza poddanie tej osoby odpowiednim badaniom.

2. Sąd może, jeżeli na podstawie opinii biegłego uzna to za niezbędne, zarządzić oddanie badanej osoby pod obserwację w zakładzie leczniczym na czas nie dłuższy niż 2 tygodnie. W wyjątkowych wypadkach, na wniosek zakładu, sąd może termin ten przedłużyć do 6 tygodni.

3. Przed wydaniem postanowienia sąd wysłuchuje osobę, której postępowanie dotyczy.

4. Na postanowienie zarządzające oddanie pod obserwację do zakładu przysługuje zażalenie.

Pyt. 4

Posiadacz nieruchomości zawarł umowę warunkową , nie zawarli bezwarunkowej

Po 20 latach chciał zasiedzenia

Oddalić wniosek

Był w złej wierze - art. 172 - zasiedzenie nieruchomości (Rozdział II Zasiedzenie).

Zestaw 34

6. kazus: facet miał w kieszeni list obrażający jakaś osobę, ktoś (ta osoba?) ten list znalazł → czy doszło do naruszenie dóbr osobistych?

1. Nie doszło jeszcze do naruszenia dobra osobistego, a było tylko zagrożenie

2. Powództwo należało oddalić - art.23,24 kc (Rozdział I Zdolność prawna i zdolność do czynności prawnych)

7. Ust. o sprzedaży konsumenckiej → rękojmia

1. Nie było na Sali ustawy, więc SSA Mulak pytał o rękojmię przy um. Zwykłej

Rękojmia - odpowiedzialność sprzedającego względem kupującego za wady fizyczne oraz prawne sprzedawanej rzeczy. W polskim prawie cywilnym jest uregulowana w art. 556-576 Kodeksu cywilnego) przy umowie sprzedaży, ma również odpowiednie zastosowanie do innych stosunków prawnych. W przypadku sprzedaży rzeczy ruchomej z udziałem konsumentów stosuje się niezgodność towaru z umową (Ustawa z dnia 27 lipca 2002 r. o szczególnych warunkach sprzedaży konsumenckiej oraz o zmianie Kodeksu Cywilnego (DzU 2002 Nr141, poz.1176)).

Wady fizyczne mogą polegać na:

1. zmniejszeniu wartości, użyteczności rzeczy (np. przemakalność nieprzemakalnej kurtki),

2. niekompletności (np. brak oprogramowania do komputera, brak dokumentacji i instrukcji),

3. braku określonych właściwości (np. zawyżono parametry, użyto innych materiałów).

Wada fizyczna może stanowić podstawę odpowiedzialności sprzedawcy, gdy istniała przed wydaniem rzeczy albo powstała po wydaniu rzeczy, ale z przyczyny tkwiącej już uprzednio w rzeczy.

Wady prawne mogą polegać tylko na tym, że:

1. sprzedawana rzecz nie należy do sprzedającego, lecz jest własnością osoby trzeciej,

2. sprzedawana rzecz jest obciążona prawem na rzecz osoby trzeciej (np. hipoteką albo zastawem).

Uprawnienia kupującego z tytułu rękojmi:

1. może żądać obniżenia ceny (art. 560 Kodeksu cywilnego); obniżenie ceny powinno odzwierciedlać rzeczywiste obniżenie wartości sprzedanej rzeczy;

2. może żądać usunięcia wady (art. 561 Kodeksu cywilnego); jeśli sprzedawca jest zarazem producentem kupujący może żądać naprawienia rzeczy;

3. może żądać wymiany rzeczy na wolną od wad (art. 561 Kodeksu cywilnego); sprzedawca ponosi wszelkie wynikłe z tego tytułu koszty, np. transportu, ubezpieczenia, pakowania itp.;

4. może odstąpić od umowy, ale tylko w przypadku, gdy wada jest istotna, tzn. nie pozwala na użytkowanie przedmiotu zgodnie z jego przeznaczeniem (art. 561 Kodeksu cywilnego).

Aby kupujący mógł skorzystać z ww. uprawnień musi dokonać tzw. aktów staranności, tj. zbadać dostarczone mu rzeczy, zawiadomić sprzedawcę o wykrytych wadach i zgłosić swoje roszczenia.

Sposób reklamacji wybiera kupujący. Rękojmia jest skuteczna przez okres 1 roku (w przypadku budynku przez 3 lata) (art. 568 Kodeksu cywilnego) od dnia wydania towaru, z zastrzeżeniem, iż wada zostanie zgłoszona sprzedawcy nie dalej jak 1 miesiąc od chwili wykrycia tej wady, a w przypadku produktów spożywczych terminy te są krótsze. Okres ten może zostać wydłużony, gdy sprzedawca wadę podstępnie zataił. Rękojmią nie są objęte rzeczy nabyte w postępowaniu egzekucyjnym lub upadłościowym.

8. Testament pod warunkiem, że spadkobierca zawrze małżeństwo → czy jest ważny?

Nie można powołać spadkobiercy, z zastrzeżeniem warunku, lub terminu. Wszelkie takie rozporządzenia są nieważne- a jeśli bez nich spadkodawca nie sporządziłby testamentu- sąd może unieważnić cały testament.

Jedynym wyjątkiem od tej reguły jest, jest sytuacja w której warunek, lub termin spełnił się przed otwarciem spadku.

Testament - rozrządzenie własnym majątkiem na wypadek śmierci. W Polsce kwestie związane ze sporządzaniem testamentów reguluje Kodeks cywilny wraz z przepisami szczegółowymi.

Zasady ogólne [edytuj]

Testament może obejmować rozrządzenie majątkiem tylko jednego spadkodawcy, nie można więc sporządzać testamentów wspólnych. Spadkodawca może w każdym czasie odwołać zarówno cały testament, jak i jego poszczególne postanowienia. Testament może sporządzić i odwołać jedynie osoba mająca pełną zdolność do czynności prawnych. Testament nie może zostać ani spisany, ani odwołany przez przedstawiciela.

W przypadku testamentów, polskie prawo przewiduje nieco odmienne zasady stosowania wad oświadczeń woli niż w przypadku pozostałych czynności prawnych. Nieważność testamentu zachodzi w przypadku, gdy został on dotknięty następującymi wadami oświadczeń woli:

1. w stanie wyłączającym świadome albo swobodne powzięcie decyzji i wyrażenie woli;

2. pod wpływem błędu uzasadniającego przypuszczenie, że gdyby spadkodawca nie działał pod wpływem błędu, nie sporządziłby testamentu tej treści;

3. pod wpływem groźby.

Testament można odwołać przez sporządzenie nowego testamentu, bądź w zamiarze odwołania zniszczy się go lub pozbawi cech, od których zależy jego ważność, bądź też dokona się w nim takich zmian, z których wynika wola jego odwołania.

W przypadku, gdy spadkodawca sporządził nowy testament nie zaznaczając w nim, że poprzedni odwołuje, ulegają odwołaniu tylko te postanowienia poprzedniego testamentu, których nie można pogodzić z treścią nowego testamentu.

Testament powinien być tłumaczony w sposób zapewniający możliwie najpełniejsze urzeczywistnienie woli spadkodawcy. W przypadku, gdy testament może być tłumaczony na kilka sposobów, należy przyjąć taką wykładnię, która pozwoli utrzymać rozrządzenia spadkodawcy w mocy i jednocześnie nadać im rozsądną treść.

Testamenty dzielą się na zwykłe i szczególne.

Testamenty zwykłe [edytuj]

Testamenty zwykłe to:

1. testament własnoręczny (holograficzny) - jest to testament napisany w całości pismem ręcznym, własnoręcznie podpisany i opatrzony datą.

2. testament notarialny - jest to testament sporządzony przez notariusza w formie aktu notarialnego.

3. testament allograficzny - sporządzony poprzez ustne oświadczenie ostatniej woli w obecności dwóch świadków wobec wójta (burmistrza, prezydenta miasta), starosty, marszałka województwa, sekretarza powiatu albo gminy lub kierownika urzędu stanu cywilnego. Oświadczenie spadkodawcy spisuje się w protokole z podaniem daty jego sporządzenia. Protokół odczytuje się spadkodawcy w obecności świadków. Protokół powinien być podpisany przez:

1. spadkodawcę,

2. osobę, wobec której wola została oświadczona,

3. świadków.

W przypadku gdy spadkodawca nie może podpisać protokołu, należy to zaznaczyć w protokole oraz wskazać przyczyny braku podpisu. Testamentu opisanego w pkt. 3 nie mogą sporządzić osoby głuche lub nieme.

Testamenty szczególne [edytuj]

• testament ustny

• testament podróżny

• testament wojskowy

Przepisy dotyczące świadków testamentu [edytuj]

Świadkiem przy sporządzaniu testamentu nie może być:

1. osoba bez pełnej zdolności do czynności prawnych;

2. niewidomy, głuchy lub niemy;

3. osoba, która nie może czytać i pisać;

4. osoba, która nie włada językiem, w którym spadkodawca sporządza testament;

5. skazany prawomocnie wyrokiem sądowym za fałszywe zeznania.

Świadkiem przy sporządzaniu testamentu nie może być także osoba, dla której w testamencie została przewidziana jakakolwiek korzyść. Nie mogą być również świadkami: małżonek tej osoby, jej krewni lub powinowaci pierwszego i drugiego stopnia oraz osoby pozostające z nią w stosunku przysposobienia.

W przypadku, gdy świadkiem była jedna z osób wymienionych powyżej, nieważne jest tylko postanowienie, które przysparza korzyści tej osobie, jej małżonkowi, krewnym lub powinowatym pierwszego lub drugiego stopnia albo osobie pozostającej z nią w stosunku przysposobienia. Jednakże gdy z treści testamentu lub z okoliczności wynika, że bez nieważnego postanowienia spadkodawca nie sporządziłby testamentu danej treści, nieważny jest cały testament.

Forma testamentu a prawo prywatne międzynarodowe [edytuj]

Zgodnie z konwencją w przedmiocie formy rozporządzeń[1] testamentowych sporządzoną w Hadze dnia 5 października 1961 r. formę testamentu należy uznawać za dochowaną, jeżeli jest ona zgodna z prawem:

• miejsca, w którym spadkodawca dokonał rozporządzenia, albo

• obowiązującym w państwie, którego obywatelem był spadkodawca bądź w chwili dokonywania rozporządzenia, bądź w chwili śmierci, albo

• miejsca, w którym spadkodawca miał miejsce zamieszkania bądź w chwili dokonywania rozporządzenia, bądź w chwili śmierci, albo

• miejsca, w którym spadkodawca miał miejsce zwykłego pobytu bądź w chwili dokonywania rozporządzenia, bądź w chwili śmierci, albo

• w odniesieniu do nieruchomości - miejsca ich położenia.

Postanowienia te stosuje się do obywatela polskiego, choćby sporządził testament wedle powyższych reguł w formie przewidzianej przez państwo, które nie jest stroną konwencji.(brak wymogu wzajemności)

pozbawienie władzy rodzicielskiej (kazus: jeden z rodziców namawiał dziecko przeciwko drugiemu małżonkowi) - art.111-112 kro (Oddział 2 Władza rodzicielska).

• Zestaw 35

1. art. 429- odpowiedzialność za osoby które wykonywały czynności powierzone, 422 - odpowiedzialność podżegacza i pomocnika (Tytuł VI. Czyny niedozwolone).

2. obowiązek alimentacyjny- powództwo - od art.128 kro (Dział III Obowiązek alimentacyjny)

3. immisje

• Zestaw 36

9. umowa przedwstepna - babka zawarła umowę przedwstepna na sprzedaż działki miała ją nabyc w spadku ale jej nie nabyła - trzeba ją uznać za bezskuteczną - art.389-390 kc - umowa przedwstępna (Tytuł III. Ogólne przepisy o zobowiązaniach umownych).

10. umowa o roboty budowlane - podwykonawca może dochodzić roszczen od głównego wykonawcy 647 k.c. - pewnie chodzi o art.647¹§5 kpc

11. testamenty dwa z jednego dnia - to wtedy jest dziedziczenie ustawowe - może art. 948 kc (Tytuł III Rozporządzenia na wypadek śmierci).

28 kro - wypłata wynagrodzenia do rąk jednego z małżonków (Dział II Prawa i obowiązki małżonków).

• Zestaw 37

2. zasiedzenie broni z czasow wojny znalezionej w skrytce w stodole.

ODP. brak podstaw do zasiedzenia, res extra comercium

Ew. byśmy poszli w skarby (czyli własność skarbu państwa).

3. wylaczenie od dziedziczenia zony w przypadku wniesienia sprawy o rozwod, kiedy mozliwe i tez przy separacji,

ODP. nie da sie wylaczyc na podstawie zarzutu podniesionego w postepowaniu o stwierdzeni nabycia spadku, musi byc odrebne postepowanie, o stwierdzenie nabycia spadku zrobic przerwe i wyznaczyc termin do wszczecia postepoanai o wylaczenie od dziedziczenia 940 kc 945 - nie stosuje się do separacji.

1. x wniosl pozew o ustalenie niewaznosci uchwaly spoldzieni o zakupie jakies nieruchomosci, podniosl ze ma interes prawny bo zwiekszyly się obciazenia spoldzielni, spoldzielnai podniosla ze nie ma interesu prawnego, rozstrzygnac

ODP. nie moze wystapic ze 189 kpc poniewaz moze skarzyc z prawa spoldzielczego

Najpierw musi zaskarżyć uchwałę jako taką, i dopiero jak stwierdzą jej nieważność to wtedy dalej o nieważność umowy. Zawsze złota zasada: NAJPIERW ZASĄDZENIE, PÓŹNIEJ USTALENIE.

4. z wniosla o podwyzszenie alimentow z powodu przywrocenia Funduszu alimentacyjnego z 200 zl na dziecko do 500 zl maksymalnie wynikajacej z ustawy o funduszu alimentacyjnym.

ODP. dla rozwiazania nie jest potrzebna znajomosc ustawy o funduszu alimntacyjnym trzeba pojechac z 135 krio ODDALIC

• Zestaw 38

---