ZESTAWY NA EGZAMIN Z POLITYKI FINANSOWEJ- opr, UEK, FiR II SEMESTR, Polityka Finansowa

1) potencjalne obszary koordynacji polityki monetarnej i polityki fiskalnej

Ze względu na potężne możliwości oddziaływania władz monetarnych na gospodarkę, a także dlatego, iż działania te mogą być z sobą sprzeczne w realizowaniu podstawowych celów gospodarki, działalność władz monetarnych i fiskalnych powinna być skoordynowana. Argument koordynacji wynika stąd, że rząd (państwo) jest najpotężniejszym podmiotem gospodarki ze względu na rozmiary zasobów
i dochodów. Oba rodzaje polityki muszą obejmować cele globalne: walka z bezrobociem, wzrost gospodarczy, ograniczanie amplitudy wahań cyklu koniunkturalnego, walka z inflacją. Niezależność NBP od rządu i jego organów nie oznacza braku współpracy między tymi instytucjami. Warunkiem prawidłowej i skutecznej polityki pieniężnej z jednej strony, a polityki gospodarczej rządu, z drugiej jest ich ścisłe współdziałanie, zarówno w fazie prac nad dokumentami programowymi, jak i w toku ich realizacji. Z mocy ustawy naczelne organy państwa, organy administracji rządowej i samorządu terytorialnego, banki i inne osoby prawne, a także jednostki organizacyjne nie będące osobami prawnymi oraz sami przedsiębiorcy są zobowiązani do przekazywania na żądanie NBP danych niezbędnych do kształtowania polityki pieniężnej oraz sporządzania ocen sytuacji pieniężnej państwa. Szczególnie ścisła współpraca między NBP a organami rządu jest wymagana w dziedzinie polityki walutowej. Ustawa stanowi bowiem, że NBP realizuje politykę walutową określaną przez Radę Ministrów w porozumieniu z Radą Polityki Pieniężnej. Dotyczy to w szczególności ustalania kursu złotego w stosunku do obcych walut. Współdziałaniu między rządem a NBP sprzyja ustawowe uprawnienie przedstawiciela Rady Ministrów do uczestnictwa w posiedzeniach Rady Polityki Pieniężnej, wprawdzie bez prawa udziału w głosowaniu, ale z upoważnieniem do przedstawienia Radzie opinii rządu na temat rozważanych kwestii oraz wniosków do rozważenia przez Radę. Na podobnej zasadzie prezes NBP uczestniczy w posiedzeniach Rady Ministrów.

2) symptomy niezależności NBP i jej skutki

Narodowy Bank Polski charakteryzuje się wysokim stopniem niezależności od organów władzy administracyjnej i państwowej, zarówno pod wzglądem instytucjonalnym, funkcjonalnym
i finansowym.

W konstytucji RP zostały ustanowione podstawy niezależności NBP w systemie organów państwa. Wynika z niej, że NBP przysługuje wyłączne prawo emisji pieniądza oraz ustalania i realizowania polityki pieniężnej. Oznacza to, że NBP samodzielnie podejmuje decyzje dotyczące kształtowania i realizacji polityki pieniężnej oraz innych aspektów działalności NBP. Wsparciem niezależności polskiego BC jest tryb powoływania oraz status i zasady funkcjonowania organów kierowniczych Banku.

Niezależność banku centralnego nie tylko ułatwia prowadzenie długofalowej polityki, której celem jest stabilizacja cen, ale równocześnie zwiększa wiarygodność banku. Powszechne przekonanie, iż organ odpowiedzialny za politykę monetarną będzie dążył do utrzymania niskiej inflacji obniża oczekiwania inflacyjne, co dodatkowo pomaga w utrzymaniu stabilnych cen. Przy braku tego przekonania rządy pożyczając pieniądze na rynku muszą płacić dodatkową premię za ryzyko wyższej inflacji. Jeśli niezależny bank centralny cieszy się powszechnym zaufaniem, wtedy premia ta jest niższa i tańsza obsługa zadłużenia państwa. Wiarygodność banku centralnego leży, zatem w interesie wszystkich.

3) charakterystyka wydatków budżetu państwa w Polsce w aspekcie ilościowym i jakościowym

4) poziom inflacji oraz czynniki kształtujące go od 2004 roku

Biorąc pod uwagę przebieg procesów gospodarczych oraz prowadzoną politykę pieniężną w latach 2004-2009 wyodrębniono cztery okresy.

I. Rok 2004 (przystąpienie Polski do UE). W I poł. 2004 r. nastąpił silny wzrost popytu oraz cen związany z akcesją Polski do UE: 1/ zmiany stawek podatków pośrednich, 2/ wprowadzenie uregulowań UE dot. polityki celnej i polityki rolnej, 3/ wzrost popytu zewnętrznego na wybrane produkty po przystąpieniu do UE (np. żywność). Na wstrząsy cenowe związane z przystąpieniem do UE nałożył się wzrost cen surowców na rynkach światowych oraz statystyczny efekt bazy związany ze spadkiem cen żywności na początku 2003 r.

W wyniku tych czynników w III kw. 2004 r. inflacja wzrosła istotnie powyżej górnej granicy odchyleń od celu inflacyjnego. Wzrostowi inflacji towarzyszył istotny wzrost oczekiwań inflacyjnych oraz przyspieszenie wzrostu wynagrodzeń. Ryzyko utrwalenia podwyższonej inflacji (poprzez efekty drugiej rundy) zwiększane przez relatywnie krótki okres niskiej inflacji w Polsce. Potrzeba utrzymania antyinflacyjnej wiarygodności BC w początkowym okresie kadencji nowo powołanej RPP.

II. Lata 2005-2006 (okres niskiej inflacji). Spadek inflacji do niskiego poziomu (2,1% w 2005 r. i 1,0% w 2006 r.) był związany z następującymi czynnikami: 1/ wygaśnięcie wstrząsów cenowych związanych z przystąpieniem Polski do UE, 2/ silna aprecjacja złotego w latach 2004-2006, częściowo w efekcie przystąpienia Polski do UE (spadek premii za ryzyko); 3/ dezinflacyjny wpływ rosnącego importu towarów pochodzących z krajów o niskich kosztach wytwarzania przy umiarkowanym wzroście cen surowców na rynkach światowych, 4/ osłabienie wzrostu gospodarczego w I poł. 2005 r., do którego przyczyniło się spowolnienie wzrostu gospodarczego u głównych odbiorców polskiego eksportu.
W warunkach znaczącego spadku inflacji w 2005 r. i na początku 2006 r. RPP obniżyła stopy procentowe łącznie o 2,5 pkt. proc.

Obniżenie stóp procentowych wspierało wzrost aktywności gospodarczej. Od marca 2006 r. -
w warunkach stopniowo rosnącej, choć utrzymującej się wyraźnie poniżej celu inflacji oraz umacniającego się ożywienia gospodarczego - RPP utrzymywała stopy procentowe na niezmienionym poziomie.

III. Okres 2007 r. - I poł. 2008 r. (narastanie presji inflacyjnej i szoki surowcowe). Wzrost presji inflacyjnej związany z: szybkim wzrostem gospodarczym i rosnącymi napięciami na rynku pracy (szybki wzrost popytu na pracę przy zmniejszającej się m.in. w wyniku migracji podaży pracy, co
w warunkach istotnie spadającego bezrobocia przełożyło się na szybki wzrost wynagrodzeń).
W kierunku pogorszenia równowagi makroekonomicznej oddziaływał także szybki wzrost kredytu,
w tym kredytów walutowych, grożąc pojawieniem się nierównowagi na rynku nieruchomości. Akcja kredytowa w dużym stopniu finansowana przez napływ środków z zagranicy. Możliwość substytucji kredytów złotowych kredytami denominowanymi w walutach obcych, przy aprecjacji kursu, ograniczała wpływ stóp procentowych na dynamikę kredytu.; Na stopniowy wzrost inflacji związany z ww. czynnikami nałożyły się wstrząsy na światowych rynkach surowców rolnych i energetycznych w IV kw. 2007 r. oraz znaczące podwyżki cen administrowanych na początku 2008 r.

Jednocześnie w okresie 2007-I poł. 2008 r. silnie umacniał się kurs złotego, co ograniczało wzrost inflacji związany ze wzrostem cen surowców na rynkach światowych. W warunkach silnego wzrostu popytu krajowego aprecjacja kursu oddziaływała jednak także w kierunku narastania deficytu na rachunku obrotów bieżących, częściowo równoważonego przez napływ środków unijnych.
W warunkach wzrostu presji popytowej i płacowej, na który nałożyły się wstrząsy cenowe na światowych rynkach surowcowych, w okresie kwiecień 2007 - czerwiec 2008 r. RPP podniosła stopy procentowe łącznie o 2 pkt. proc. Czynnikami ograniczającymi skalę podwyżek stóp procentowych były silna aprecjacja kursu złotego oraz pogarszająca się sytuacja gospodarcza na świecie.

IV. Okres II poł. 2008 r. - 2009 r. (światowy kryzys gospodarczy). Kryzys na światowych rynkach finansowych od III kw. 2008 r. i towarzysząca mu głęboka recesja w globalnej gospodarce, w tym
u głównych partnerów handlowych Polski (silny spadek eksportu); spadek popytu inwestycyjnego
i osłabienie popytu konsumpcyjnego w związku z pogorszeniem perspektyw krajowego wzrostu gospodarczego oraz ograniczonym dostępem do kredytu i pogarszającej się sytuacji na rynku pracy (wzrost bezrobocia, obniżenie wzrostu płac); ze względu na silny wzrost awersji do ryzyka i związany z tym odpływ kapitału z gospodarek wschodzących w czasie kryzysu finansowego nastąpiła silna deprecjacja złotego. Oddziaływała ona w kierunku: wzrostu inflacji; ograniczenia spowolnienia gospodarczego (poprzez poprawę konkurencyjności polskich towarów na rynku krajowym i na rynkach zagranicznych oraz poprawę rentowności sprzedaży eksportowej); zmniejszenia deficytu na rachunku obrotów bieżących; pogorszenia sytuacji finansowej podmiotów, które zaciągnęły zobowiązania denominowane w walutach obcych. W efekcie: silny spadek aktywności w polskiej gospodarce. Mimo silnego spowolnienia wzrostu gospodarczego, inflacja w 2009 r. utrzymała się na podwyższonym poziomie, do czego przyczyniły się: •deprecjacja złotego, •silne podwyżki cen administrowanych
w 2009r., •wzrost.

Mimo podwyższonej bieżącej inflacji, w sytuacji silnego obniżenia aktywności w polskiej gospodarce, oddziałującego w kierunku spadku inflacji w średnim okresie, w okresie od listopada 2008r. do czerwca 2009 r. RPP obniżyła stopy łącznie o 2,5 pkt.proc., stopę referencyjną z 6% do 3,5%, tj. historycznie najniższego poziomu.

Czynnikiem ograniczającym skalę obniżek stóp procentowych była silna deprecjacja kursu złotego. Oprócz obniżenia stóp procentowych, podjęto dodatkowe działania wspierające poprawę sytuacji płynnościowej sektora bankowego (Pakiet Zaufania, przedterminowy wykup obligacji NBP, obniżka stopy rezerwy obowiązkowej). Pakiet Zaufania obejmował m.in.: wprowadzenie operacji repo
i wprowadzenie swapów walutowych cen żywności na przełomie 2008 i 2009r.

5) źródła i formy zaspokajania potrzeb finansowych państwa

6) złożoność podmiotów polityki finansowej państwa a jej skuteczność

7) miary inflacji stosowane w Polsce

Inflacja jest procesem polegającym na wzroście ilości pieniądza w obiegu, który prowadzi do podwyższenia ogólnego poziomu cen.

W Polsce w celu pomiaru korzysta się zasadniczo z czterech mierników inflacji:

inflacji cen konsumentów,
inflacji cen producentów,
deflatora PKB,
mierników inflacji bazowej.

Miernik inflacji cen konsumentów określany jest mianem CPI (Consumer Price Index) lub wskaźnikiem cen towarów i usług konsumpcyjnych. Jest on podawany do publicznej wiadomości z miesięczną częstotliwością i stanowi najpopularniejszą miarę inflacji. Jego istotą jest pomiar zmiany cen w odniesieniu tylko do niektórych produktów lub usług wchodzących w skład tzw. „koszyka konsumpcyjnego”, który jest rokrocznie aktualizowany. Towary i usługi stanowiące elementy składowe tego koszyka ustalane są na podstawie badań budżetów gospodarstw domowych, które starają się ustalić kierunek wydatków przeciętnego konsumenta. Zawartość koszyka stanowi około 2000 różnych towarów i usług, natomiast poszczególne kategorie dóbr są ważone w ten sposób, aby odzwierciedlać ich rzeczywisty udział w wydatkach statystycznego gospodarstwa domowego.

Miernik inflacji cen producentów, czyli PPI (Producer Price Index) określa zmiany cen producentów w czasie i podawany jest co miesiąc do publicznej wiadomości, łącznie z danymi o produkcji sprzedanej przemysłu. W odróżnieniu od inflacji cen konsumentów, wskaźnik ten nie bierze pod uwagę zmian cen usług oraz dotyczy wyłącznie cen towarów w obrocie hurtowym, które zostały wyprodukowane i sprzedane przez zakłady przetwórstwa przemysłowego, sektor górnictwa oraz przedsiębiorstwa dostarczające i wytwarzające energię elektryczną, gaz i wodę. PPI mierzy ceny netto, a więc z wyłączeniem podatków pośrednich, tj. VAT i akcyzy. Uwzględnia natomiast różnego rodzaju dotacje przedmiotowe przyznawane dla poszczególnych wyrobów.

Deflator PKB informuje, jaka część przyrostu strumienia dóbr i usług w gospodarce wynika wyłącznie z efektów cenowych. Jest on wyrażony jako stosunek nominalnego i realnego PKB. Deflator jest wielkością dodatnią w sytuacji, gdy nominalny PKB przekracza wielkość realną, co oznacza że występuje w gospodarce inflacja. Natomiast, gdy miernik ten przyjmuje wartości ujemne, występuje w gospodarce zjawisko deflacji, czyli obniżanie się ogólnego poziomu cen w gospodarce. Jako miara inflacji, deflator jest najbardziej kompleksowym wskaźnikiem zmian cen, ponieważ bierze pod uwagę ceny wszystkich dóbr i usług, które wliczane są w strumień produktu narodowego brutto zgodnie z powszechnie przyjętą metodologią jego szacunków.

Inflacja bazowa, w przeciwieństwie do trzech omówionych powyżej mierników, które są regularnie opracowywane i publikowane przez Główny Urząd Statystyczny, jest obliczana przez Narodowy Bank Polski na podstawie danych o inflacji konsumentów. Stąd częstotliwość publikacji mierników bazowych odpowiada częstotliwości publikacji CPI. Miary inflacji bazowej charakteryzują się bardziej gładkim przebiegiem od inflacji konsumentów, przez co przyjmuje się, że ilustrują długookresowy trend w kształtowaniu się procesów inflacyjnych, który powstaje dzięki wyeliminowaniu wahań o charakterze sezonowym, przypadkowym oraz szoków podażowych. Najważniejsza z punktu widzenia rynków finansowych wydaje się inflacja bazowa netto, która powstaje dzięki wyeliminowaniu cen paliw oraz cen żywności z ogólnego wskaźnika CPI (te pozycje w sumie stanowią około 33% komponentów koszyka konsumpcyjnego). Wśród innych mierników bazowych znajdują się ponadto: inflacja bazowa po wyłączeniu cen kontrolowanych (wyłączenie cen podlegających różnego rodzaju regulacjom państwa; pomija około 25% komponentów koszyka inflacji cen konsumentów), inflacja bazowa po wyłączeniu cen o największej zmienności (stanowią one około 15% procent ogólnego wskaźnika cen), inflacja bazowa po wyłączeniu cen o największej zmienności i cen paliw (wyłączenie około 18% towarów i usług wchodzących w skład wskaźnika CPI) oraz 15% średnia obcięta, która eliminuje wpływ 15% cen o najmniejszej i największej dynamice. Obserwacja wskaźników bazowych pozwala odpowiedzieć na pytanie, które z głównych czynników przyczyniły się do wzrostu cen konsumentów w danym okresie czasu.

8) konstytucyjne podstawy polityki finansowej w Polsce

Konstytucja

Określa ogólne zasady gospodarki budżetowej
Określa podstawy systemu dochodów publicznych
Określa ustrój Banku Centralnego
Ogranicza maksymalny poziom długu publicznego do 60 % PKB

9) konkretyzacja celów polityki monetarnej w Polsce

Do celów polityki monetarnej zalicza się:

cele strategiczne (bezpośrednie),
cele pośrednie,
cele operacyjne.

Podstawowym strategicznym celem polityki monetarnej jest utrzymanie stabilnego poziomu cen. Cel ten nie powinien jednak umniejszać istotnych celów polityki monetarnej, takich jak wzrost gospodarczy, ograniczanie bezrobocia, równowaga gospodarki. Dostrzegając znaczenie celów bezpośrednich, należy również pamiętać, że utrzymanie stabilnego poziomu cen jest jednym z najtrudniejszych zadań banku centralnego. Bank centralny, deklarując cel strategiczny polityki monetarnej, musi dokonać wyboru między utrzymywaniem wysokiego poziomu produktu krajowego oraz ograniczaniem bezrobocia a utrzymywaniem stabilnego poziomu cen.

Na ogół przyjmuje się, że nie jest możliwe łączne osiąganie tych dwóch celo strategicznych polityki monetarnej, tj. utrzymanie stabilnego poziomu cen osiąganie „przyzwoitych" stóp wzrostu gospodarczego. Z tych właśnie względów w różnych krajach różnie artykułowane są cele strategiczne banku centralnego. Chodzi o zachowanie różnych proporcji między celem czysto monetarnym a celami czysto rzeczowymi (realnymi).

Cele pośrednie polityki monetarnej są dla banku centralnego łatwiejsze do monitorowania oraz korygowania. Zaliczamy do nich:

kształtowanie wysokości stóp procentowych;
oddziaływanie na wielkość podaży pieniądza (liczoną agregatami pieniężnymi);
wpływanie na wielkość kredytów udzielonych przedsiębiorstwom oraz gospodarstwom domowym, a także na wielkość kredytów ogółem.

Celami operacyjnymi banku centralnego są: utrzymanie określonego poziomu bazy monetarnej oraz poziomu stopy procentowej.

10) konwergencja nominalna i realna z Unią Walutową

Dwa zasadnicze i umowne sposoby rozumienia konwergencji gospodarczej:

Konwergencja realna - obiektywnie istniejąca i/lub obserwowana, rejestrowana;

Konwergencja nominalna - (mająca normatywny charakter lub będąca realizowanym celem).

Konwergencja realna : trwałe przemiany strukturalne zachodzące w gospodarce regionu, kraju lub grupy krajów, skutkujące w dłuższym okresie, nadrabianiem dystansu wobec gospodarek najlepiej rozwiniętych lub upodobnienie się gospodarek.

Konwergencja nominalna: procesy, które regulowane są za pomocą makroekonomicznych kryteriów (traktat z Maastricht i późniejsze ustalenia) dotyczących: stabilności cen, stabilności finansów publicznych, stabilności kursów wymiany walut oraz stabilności długookresowych stóp procentowych.

Kryteria konwergencji nominalnej:

Kryterium stabilności cen - inflacja nie wyższa niż 1,5 punktu procentowego ponad średni poziom inflacji w trzech krajach o najniższej średniej,
Kryterium fiskalne - deficyt budżetowy nie większy niż 3 % PKB oraz dług publiczny nieprzekraczający 60% PKB
Kryterium stóp procentowych - długoterminowa stopa procentowa nie wyższa niż 2 punkty procentowe ponad średni poziom stóp procentowych w trzech krajach UE o najniższej inflacji
Kryterium kursowe - stabilny kurs walutowy niewykraczający poza poziom wahań (+/- 15%) wobec ustalonego kursu do euro w systemie ERM II przez dwa lata,

O ile konwergencja realna jest silnie związana z (matematyczną) teorią wzrostu i rozwoju gospodarczego, o tyle konwergencja nominalna, jest silnie związana z ujęciem instytucjonalnym i politycznym, których celem jest stworzenie i sprawne funkcjonowaniu Unii Monetarnej i Gospodarczej w Unii Europejskiej.

Aktualne dane odnośnie Polski - kryteria konwergencji nominalnej:

Kryterium/Wskaźnik	Opis
Inflacja wg HICP	4% - przekroczenie wartości referencyjnej o 2,3 pkt. proc.
Sytuacja fiskalna	Polska objęta jest procedurą nadmiernego deficytu (ang. excessive deficit procedure, EDP)^[12] ze względu na deficyt sektora instytucji rządowych i samorządowych (ang. general government) powyżej 3% PKB. W 2008 deficyt wyniósł 3,6% PKB, a dług publiczny 47,2% PKB. Deficyt w 2009 szacowany jest na 7,2% PKB.
Kurs walutowy	Polska nie uczestniczy w mechanizmie ERM II
Średnia długoterminowa stopa procentowa w ostatnich 12 miesiącach	6,2% - o 0,5 pkt. proc. wyższa od wartości referencyjnej

11) główne cechy polityki podatkowej po 1992 r

13) czynniki kształtujące zysk NBP

14) Dług publiczny po 1990r. jego główne cechy

15) wpływ cyklu koniunkturalnego na sytuację finansową państwa na przykładzie Polski

16) Mierniki fiskalismu i jego poziom w Polsce

Mierniki fiskalizmu:
- stosunek wydatków systemu finansów publicznych do wielkości PKB,
- stopień pokrycia wydatków publicznych z dochodów,
- progresywne skale podatkowe,
- różnice między nominalną a efektywną stopą opodatkowania,
- zakres występowania tzw. szarej strefy w gospodarce.

17). Charakterystyka struktury ekonomicznej wydatków budżetu państwa w Polsce

18) Przykłady jawności polityki finansowej w Polsce

19) Opóźnienia czasowe w polityce monetarnej na przykładzie Polski

20) Rola oczekiwań inflacyjnych w kształtowaniu sie inflacji

21) Centralne władztwo podatkowe a finansowanie j.s.t. w Plsce

22) czynniki inflacyjne i dezinflacyjne w 2004-2009 w Polsce

23) Metody komunikowania się NBP z podmiotami rynkow finansowych

Przyjecie przez BC BCI przyczyniło się w latach 70 20 w do zmiany sposobu komunikaowania się BC

z otoczeniem. Aby BC był bankiem wiarygodnym musi być:

transparentny(przejrzysty),
autonomiczny,
odpowiedzialny.

Aby spełaniać te krytreria BC musi informować społeczeństwo i rynki finansowe w sposób otwarty regularny i zrozumiały o celach, strategii działania i podejmowanych decyzjach.

Obecnie panuje przekonanie że odpowiednia współpraca z rynkami finansowymi
i społeczeństwem jest warunkiem sukcesu BC realizującego określoną politykę pieniężną. Kryteriami oceniającymi przejrzystość BC jest :

adekwatność informacji,
jakość
wiarygodność upublicznianych informacji.

NBP opracowywuje i udostępnia następujące raporty :

raport o stabilności systemu finansowego-corocznie
Przegląd stabilności systemu finansowego- co ½ roku,
Raport ”Rozwój systemu finansowego w Polsce”

Publikacje te muszą być opracowane w ten sposób, aby przekazywały inf. o stabilności systemu finansowego, aby nie powodować zbędnej paniki albo pokusy nadużycia.

Publikacje z zakresu stabilności finansowej przygotowywane są również przez KNF oraz RPP.

RPP przygotowywuje :

publikowanie komunikatów po każdym decyzyjnym posiedzenie RPP
przeprowadzanie konferencji prasowych [po każdym decyzyjnym posiedzeniu,
przygotowywanie w 01/04/07/10 raportów o inflacji
Publikowanie corocznie Założeń polityki pieniężnej
do końca maja każdego roku publikowanie Sprawozdania z wykonania polityki pieniężnej za rok poprzedni,
do końca września każdego roku publikowanie Opinii RPP do projektu ustawy budżetowej na rok następny,
wywiady członków RPP dla mediów, spotkania członków RPP z analitykami,
udział członków RPP w seminariach krajowych i zagranicznych
wszystkie uchwały RPP natychmiast po uchwaleniu zamieszczane są na stronie internetowej NBP.

24) Zakres swobody alokacji dochodów budżetu państwa w Polsce

25) instytucjonalne podstawy bezpiecznej polityki fiskalnej w Polsce

Do instytucjonalnych podstaw bezpieczeństwa zaliczamy przede wszystkim:

dobrze skonstruowany i rozwinięty system podatkowy

Od tego jakie rodzaje podatków się stosuje, zwłaszcza w jakim stopniu stosuje się podatki pośrednie i bezpośrednie zależy stymulacyjne lub hamujące oddziaływanie państwa na aktywność podmiotów

skuteczny aparat skarbowy

Aparat skarbowy muszą tworzyć zarówno jednostki które skarbowe wymierzające i egzekwujące jak i jednostki kontroli skarbowej. Od ich działalności zalezy nie tylko ile dochodów wpłynie, lecz także w jakim stopniu obowiązujące podatki są parametrem decyzyjnym.

sprawne procedury legislacyjne

Warunkują dlatego skuteczność polityki fiskalnej, że polityka ta dotychczas jest prowadzona metoda prób i błedów. Wprowadzanie zmian do systemu podatkowego, zwiększenie deficytu podatkowego, zwiększenie pewnych wydatków publicznych, itp. Napotyka ogromne trudności, których pokonanie zajmuje wiele czasu. Wszystko to opóźnia skuteczność polityki fiskalnej.

dobrze rozwinięte instytucje publiczne

Chodzi zwłaszcza o takie instytucje, które pozwalają jak najlepiej wydac publiczne srodki pieniężne w celu realizacji zadań władz.

26) wpływ polityki monetarnej na finanse publiczne

27) metody obiektywizacji pomiaru inflacji w Polsce

28) Czynniki kształtujące potrzeby finansowe państwa

Przyczyny wzrostu potrzeb finansowych państwa:

Czynniki o charakterze ekspansywnym - polegają na tym, że wraz z rozwojem cywilizacyjnym państwo (traktowane jako władza centralna + samorządy)przejmowało odpowiedzialność materialną (finansową) za coraz nowe dziedziny życia publicznego, sferę społeczną, a także gospodarczą (np. rozwój górnictwa, hutnictwa, energetyki, badania naukowe - kapitał prywatny nie bardzo chciał sie tym zajmować, bo to dziedziny kapitałochłonne i przynoszące niezbyt wysokie zyski). Teraz czynniki ekspansywne mają mniejszą rolę - państwo już nie chce wkraczać w nowe dziedziny.

Czynniki o charakterze intensywnym - Też wiążą się z rozwojem cywilizacyjnym, postępem nauki. Przykład czynnika intensywnego: państwo podjęło się finansować ochronę zdrowia = wrazz rozwojem medycyny wydłuża się średnia życia = to wymusza dodatkową presję na środki finansowe (utrzymywanie osób starszych, sprzęt medyczny).

Państwu jest coraz trudniej wypełniać swoje zadania ze względu na brak odpowiednich środków finansowych. Działa prawo Adolfa Wagnera: wraz z rozwojem cywilizacyjnym wzrastają potrzeby finansowe państwa.

29). Co to jest niezależność NBP i jej skutki

Narodowy Bank Polski charakteryzuje się wysokim stopniem niezależności od organów władzy administracyjnej i państwowej, zarówno pod wzglądem instytucjonalnym, funkcjonalnym i finansowym

Niezależność NBP znajduje przede wszystkim oparcie w postanowieniu zawartym w Konstytucji RP , że Narodowemu Bankowi Polskiemu przysługuje wyłączne prawo emisji pieniądza oraz ustalania i realizowania polityki pieniężnej. Oznacza to , że NBP samodzielnie podejmuje decyzje dotyczące kształtowania i realizacji polityki pieniężnej oraz innych aspektów działalności NBP. Wsparciem niezależności polskiego banku centralnego jest tryb powoływania oraz status i zasady funkcjonowania organów kierowniczych Banku.

30) Zakres swobody alokacji środków budżetu państwa w Polsce - s. 429

31) Inflacyjne i nieinflacyjne finansowanie deficytów budżetowych na przykładzie Polski

Zaciąganie kredytów w bankach -

Powoduje to zmniejszenie możliwości kredytowych dla sektora prywatnego, co jest niekorzystne dla inwestorów prywatnych, bo może spowodować wzrost stopy procentowej kredytu. Nazywa się to efektem wypierania, który nie nastąpi jednak w pełni w okresie ożywienia czy recesji.

Zwiększanie długu publicznego

Dług publiczny to całkowita kwota zadłużenia rządu w formie należytej zapłaty, z tytułu sprzedanych papierów wartościowych skarbu państwa, w celu pokrycia deficytu budżetowego. Możliwości finansowania deficytu publicznego z rosnącym zadłużeniem publicznym zależą od stopnia chłonności i poziomu rozwoju rynku kapitałowego. Skarb państwa Skarb państwa emituje obligacje i sprzedaje je na wolnym rynku. Obligacje te charakteryzują się wysoką płynnością. Zwykle też oprocentowanie jest wyższe od oprocentowania depozytów terminowych. Wykupywanie strych obligacji wraz z odsetkami następuje zwykle z dochodów pochodzących z emisji nowych obligacji. Powoduje to stały wzrost zadłużenia publicznego. Jeśli rynek jest chłonny i rozwinięty to obligacje znajdują swoich nabywców. Jeżeli rynek jest niechłonny to aby sfinansować deficyt budżetowy, niesprzedane obligacje musi wykupić bank centralny (zwykle w drodze emisji pieniądza, co może uruchomić spiralę inflacji).

Zmniejszenie wydatków przez rząd

Najprostszą metodą walki z deficytem są drastyczne cięcia w wydatkach budżetowych w celu ich dostosowania do osiąganych dochodów. Powoduje to zmniejszenie nakładów na oświatę, kulturę, służbę zdrowia itp. Może to doprowadzić do wielu negatywnych następstw w rozwoju społeczno-gospodarczym kraju oraz w stanie zdrowia społeczeństwa. Poza tym tego typu cięcia mogą poprawić sytuację chwilowo. Zmniejszenie wydatków prowadzi do obniżenia popytu i zahamowania wzrostu dochodu narodowego. W efekcie to co budżet zyska w dłuższym okresie straci.

4. Zwiększenie emisji pieniądza - inflacyjne

Kolejnym sposobem finansowania przez państwo deficytu jest kredyt w banku centralnym, czyli dodruk pustego pieniądza. Państwo sprzedaje pap. wartościowe bankowi centralnemu i w zamian otrzymuje pieniądz gotówkowy. Z kolei nabywca nie wprowadza ich na rynek kapitałowy, tym sposobem wielkość środków pieniężnych pozostających w dyspozycji podmiotów rynkowych nie ulega zmianie, natomiast realizowane wydatki budżetowe zwiększają nominalną podaż pieniądza w gospodarce. Jest to tzw. inflacyjna ścieżka finansowania deficytu budżetowego państwa. W Polsce i w wielu innych państwach ten sposób jest ustawowo zakazany jako najbardziej inflacjogenny.

32) Wpływ cyklu koniunkturalnego na politykę monetarną na przykładzie Polski

33) Kształtowanie się inflacji po roku 2000

34) Główne cechy polityki podatkowej w Polsce po roku 1992

1990-1991 - dystansowanie państwa od gospodarki i problemów społecznych

1992-1993 zmiana przyjętej doktryny pod wpływem negatywnych zjawisk takich jak wysokie bezrobocie, głęboki deficyt budżetowy, zubożenie społeczeństwa, załamanie sfery usług społecznych, nadmierne rozwarstwienie dochodów, rząd zmienił nastawienie do równowagi budżetowej, podjęto kroki w kierunku częściowej ochrony rynku krajowego, interwencji na rynku płodów rolnych, preferencyjnych kredytów dla rolnictwa

1993-1997 przywracanie odpowiedzialności państwa za gospodarkę i społeczeństwo bez naruszania fundamentalnych elementów mechanizmu rynkowego, budżet 1993 był budżetem pasywnym prawie wyłącznie administracyjnym i socjalnym, dominowały cele fiskalne nad celami gospodarczymi, opracowano dokument „Strategia dla polski”, w 1993 państwo zrealizowało dochody wyższe od przyjętych w ustawie budżetowej 4,8 mld co wynikało z niezwaloryzowania progów podatkowych, gdyż aż 1,1 mld stanowiły dochody te z PIT

1997-2001 Główne kierunki działania nowego rządu to przyspieszanie prywatyzacji, wzrost konkurencyjności gospodarki, odbiurokratyzowanie, oraz reformy 4x i reformy organów publicznych

2001-2005 głównym celem była stabilizacja finansów publicznych, w wyniku braku planu gospodarczego ekipy rządzącej nastąpiło zwolnienie procesów prywatyzacyjnych, w 2004 roku przychody z prywatyzacji przeznaczane były na finansowanie skutków reformy emerytalnej, podtrzymywanie tendencji ograniczania ulg i preferencji podatkowych co miało uzdrowić finanse publiczne, bez jawnego podnoszenia podatków, opodatkowano oszczędności kapitałowe. Wystąpiło zjawisku dualizmu decyzyjnego, były dwa programy (Hausnerr MgiP i program W. G. Kołodki, programy te doprowadziły do rozbicia polityki fiskalnej i gospodarczej, które okazały się dla siebie konkurencyjne. W 2004 roku obniżono stawkę CIT do 19% i PIT też do 19%. Podnoszenie podatków pośrednich i likwidacja ulg podatkowych w CIT i PIT.

35) Bezpieczeństwo finansowe państwa jako cel polityki finansowej

36) Mechanizm transmisji decyzji władz monetarnych na realną sferę gospodarki

37) Podstawy prawne polityki finansowej państwa

Konstytucja RP, rozdział X „Finanse publiczne”

(DZ.U. Nr 78/1997, poz. 483);

Ustawa o finansach publicznych (Dz.U. 15/2003),
Ustawa o dochodach jednostek samorządu terytorialnego (DZ.U. 150/98);
Ustawa o Narodowym Banku Polskim (DZ.U. 140/1997)
Ustawa Prawo bankowe (DZ.U. 72/2002),
Ustawa Prawo dewizowe (DZ.U. 141/2002),
Ustawa ordynacja podatkowa (DZ.U. 137/1997)

38). Niezależność banku centralnego na przykładzie NBP (brzmi podobnie jak 2., ale mgr twierdził, że to co innego)

39) Czynniki kształtujące saldo sektora finansów publicznych w Polsce

40) Struktura bilansu NBP (główne pozycje i ich udziały procentowe)

41) Główne kanały transmisji polityki monetarnej na realną sferę gospodarki

42) Centralne władztwo podatkowe, a finansowanie jst w Polsce.

43) Czynniki inflacyjne i dezinflacyjne w Polsce w latach 2004-2009.

44) Zapisy konstytucyjne RP odnoszące się do polityki finansowej państwa.

Konstytucja

Określa ogólne zasady gospodarki budżetowej
Określa podstawy systemu dochodów publicznych
Określa ustrój Banku Centralnego
Ogranicza maksymalny poziom długu publicznego do 60 % PKB

45) Wpływ cyklu koniunkturalnego na stan finansów państwa na przykładzie Polski.

46) Pozytywne i negatywne skutki restrykcyjnej polityki fiskalnej.

47) Polityka kursu walutowego w Polsce po roku 2000.

48) Miary nierównowagi finansów publicznych.

Równowaga budżetowa to taki stan budżetu, w którym wydatki znajdują pokrycie w dochodach - wydatki budżetu równają się jego dochodom. Taka sytuacja praktycznie nie występuje nigdy, dlatego najczęściej mamy do czynienia z odchyleniami od stanu równowagi.

49) Realizacja bezpośredniego celu inflacyjnego NBP w latach 2004-2009.

50). Zakres swobody alokacji środków budżetu (tu wymienić wydatki elastyczne, i prawnie zdeterminowane)

51) Inflacja po 1990

Od roku 1989 mamy do czynienia z hiperinflacją, istniejącą także na początku 1990 roku, przez co zawyżyła inflację średnioroczną za rok 1990. Reformy ministra finansów Leszka Balcerowicza (plan Balcerowicza) i premiera Tadeusza Mazowieckiego, spowodowały obniżenie inflacji dopiero w roku 1991. Wtedy też miała miejsce likwidacja PGR-ów i pierwsza fala bezrobocia. Nastąpiła też wtedy znaczna poprawa w zaopatrzeniu rynku w towary. W następnych latach inflacja systematycznie się zmniejszała. Gwałtowny jej spadek nastąpił w roku 2002. Jest to pozytywny efekt reform rządu premiera Jerzego Buzka, ale także spowolnienia gospodarczego na całym świecie. Wtedy w Polsce gwałtownie wzrosło bezrobocie połączone z wielką skalą prywatyzacji i z reformą ZUS-u.

52) Inflacja po 2004

Biorąc pod uwagę przebieg procesów gospodarczych oraz prowadzoną politykę pieniężną w latach 2004-2009 wyodrębniono cztery okresy.

z II terminu

1. Zakres swobody alokacji dochodów

2. Instytucjonalne podstawy bezpiecznej polityki fiskalnej

3. Wpływ polityki monetarnej na finanse

4. Metody obiektywizacji pomiaru inflacji w Polsce

5. Różnica między konwergencją nominalną a realną dla uni gospodarczej i walutowej

z III terminu

1. Dług publiczny w Polsce, przyczyny, struktura, skala

2. Główne cechy polityki podatkowej w Polsce

3. Instrumenty bezpieczeństwa finansowego państwa

4. Cele NBP i stopień ich realizacji po 2002r.

5. Metody komunikowania się NBP z rynkami finansowymi

czerwiec 2010

To są pytania od dziennych z owsiaka

ja dziś miałam :) instytucjonalne podstawy bezpiecznej polityki finansowej w Polsce coś z powiązaniem z UE

Zakres swobody alokacji środków budżetu

kontrowersje wokół wpłaty części zysku NBP do budżetu

periodyzacja inflacji od 1989 roku

cele polityki pieniężnej na 2010 rok

17:19:10
a to jest druga grupa

17:19:11
1. kanał transmisji kryzysu gospodarczego na finanse publiczne w Polsce

2. instytucjonalne podstawy niezależności NP

3. główne cechy systemu podatkowego w Polsce

4. kryteria konwergencji pod względem prawnym ( czy coś w tym stylu)

5. kształtowanie salda sektora finansów publicznych ( general government)

17:21:32
a to są pytaia z wczoraj z drugiego potoku ode mnie z roku

17:22:34
1. znaczenie i rodzaje zalozen do projektu ustawy budzetowej

2. czynniki ksztaltujace inflacje po 2000 r

3.inflacyjnie i nieinflacyjne finansowanie deficytu

4. bezpieczenstwo fiskalne

5. Wplyw polityki monetarnej na wzrost gospodarczy

17:23:26
i druga grupa

17:23:52
fiskalizm w Polsce, miary nierownowagi w Polsce, konwergencja, instytucjonalne podstawy bezpiecznej polityki, metody komunukacji NBPz otoczeniem