„…Nad światem znowu wzeszło słońce…” … eh

Prawo Europejskie I Wykład (23 luty)

Dr Zieliński

Egzamin - forma pisemna testowa. Test będzie składał się z 15 pytań, które będą miały charakter pytań otwartych - konieczność udzielenia krótkiej definicji, scharakteryzowanie kompetencji jakiegoś organu, a nie zakreślenia odpowiedzi. Żeby zdać, co najmniej 8 odpowiedzi.

Czas trwania egzaminu - 25 minut. W pierwszej kolejności opierać się na wykładach, a uzupełniająco J. Tyranowski - Prawo Europejskie. Zagadnienia Instytucjonalne - Poznań 2005.

Pod koniec semestru Dr przekaże zagadnienia egzaminacyjne. Zagadnienia nas ukierunkują.

Dyżur - pokój - 1.12

Poniedziałek 15 30 - 16 30

Wtorek 15 00 - 16 00

1. Przyczyny, które doprowadziły do powstania takiego zjawiska jak Prawo Europejskie:

Wydarzenia, które miały miejsce w związku z II wojną Światową były główną przyczyną powstanie procesu integracji europejskiej. Te wydarzenia zmieniły podejście Europejczyków do problematyki integracji. W związku z tym bezpośrednio po II wojnie Światowej w Europie pojawiły się 3 przyczyny (przesłanki) integracji, które przyczyniły się w późniejszym okresie do powstania różnego rodzaju form integracyjnych:

- Pierwsza z tych przyczyn stanowiła chęć odbudowy pozycji gospodarczej i politycznej Europy. Uważano, że jeżeli stworzy się pewne struktury, które będą dotyczyły nawiązania współpracy gospodarczej, to Europa będzie w stanie konkurować przede wszystkim ze Stanami Zjednoczonymi. Siła polityczna poszczególnych państw wiąże się z siłą gospodarczą, a więc poprzez integrację gospodarczą Europejczycy chcieli również wzmocnić, dobudować własną rolę, siłę polityczną (wpływ na to, co dzieje się w ówczesnym świecie).

- Druga przyczyną, która skłoniła państwa Europy Zachodniej do stworzenia form integracji była obawa przed Niemcami - przed tym, że odbudują swoje siły zbrojne podobnie, jak po I wojnie światowej będą próbowały doprowadzić siłą do uzyskania tego, co utraciły. Zaczęto dyskutować, więc wciągnięcie Niemiec do form współpracy, jako członka i w ten sposób móc wpływać na to, co się dzieje w Niemczech (będą kontrolowane). Próba powiązania Niemiec z innymi państwami jakimiś więzami.

W momencie zjednoczenia RFN I NRD odpowiedzią państw członkowskich było utworzenie Unii Europejskiej. Obawiano się, że Zjednoczone Niemcy przestaną być zainteresowane dalszą współpracą w ramach Wspólnot Europejskich. I żeby Zjednoczone Niemcy jeszcze mocniej zakotwiczyć w Europie Francuzi wysunęli projekt UE, która obejmuje dwa kolejne filary - a mianowicie Filar Gospodarczy w postaci wspólnej waluty i Filar w postaci Współpracy Politycznej.

- Trzecią przyczyną integracji, była obawa przez Związkiem Radzieckim i komunizmem. Stało się jasne, że ZSRR z sojusznika przekształca się w przeciwnika państw Europy Zachodniej. Zdołał bardzo szybko podporządkować sobie państwa Europy Środkowej i Wschodniej. W 1949 ZSRR skonstruowała bombę atomową.

W początku lat 50 - tych Stany były zaaprobowane wojną w Korei. Nie były one w stanie w razie, czego pomóc Europie. To też przyczyniło się integracji. Dawało to szansę na przeciwstawienie się potencjalnym zagrożeniom.

Komunizm - istniały bardzo silne ruchy komunistyczne np. Włochy. Obawiano się, że komuniści wygrają w demokratycznych wyborach.

Po zakończeniu II Wojny Światowej powstał spór, w jaki sposób integracja ma się dokonywać. Przede wszystkim odmienne było podejście do kwestii suwerenności.

Z jednej strony stano na stanowisku, że należy stworzyć takie struktury współpracy (organizacje), które ograniczyłyby suwerenność - po co ?? Suwerenność stała się przyczyną II Wojny Światowej - gloryfikacja suwerenności.

Te formy integracyjne, które są związane z ograniczaniem suwerenności nazywamy - modelem współpracy ponadnarodowej - (model federalistyczny).

Druga grupa uważała, że należy tworzyć takie formy integracyjne, które nie wiążą się z ograniczaniem suwerenności - model współpracy międzyrządowej - (koordynacyjny).

Oba te modele znalazły efekty w praktyce.

Model współpracy międzyrządowej

- opiera się na zasadzie jednomyślnego podejmowania decyzji. Przykładami tego modelu są:

1. OEWG - (Organizacja Europejskiej Współpracy Gospodarczej) - kwiecień 1948 r.

Powstała na skutek myśli Marshalla - plan Marshalla - pomoc Ameryki na odbudowę gospodarczą Europę. Uzależniły one jednak tą pomoc od stworzenia jakiejś organizacji.

2. Drugą organizacją, która ma charakter organizacji międzyrządowej koordynacyjnej

jest Rada Europy. W ramach Rady Europy istnieje organ parlamentarny - Zgromadzenie Parlamentarne - ma charakter wyłącznie opiniodawczy. Zgromadzenie nie może podejmować wiążących państwa decyzji. Tylko za zgodą państwa jakaś decyzja może te państwo wiązać. Współcześnie Rada Europa skupia 47 państw (Czarnogóra ostatnia - teraz może Kosowo).

Najważniejszym celem jest osiągnięcie większej jedności między członkami - nie mówi o konkretnej współpracy w jakiejś dziedzinie.

W ramach RE przygotowuje się projekty różnego rodzaju konwencji, które później ratyfikowane są przez państwa członkowskie. Do dziś przyjęto ponad 200 projektów takich konwencji. Konwencje dot. np. ochrony zdrowia, samorządności lokalnej, sprawy socjalne, społeczne, współpraca w sprawach prawnych oraz najistotniejsza dziedzina ochrona praw człowieka.

Państwa, które chcą być członkami muszą przyjąć Europejską Konwencję o Ochronie Praw Człowieka i Podstawowych Wolności - 1950 r.

Rada Europy powstała rok wcześniej czyli w 1949 roku.

Europejska Konwencja o Ochronie Praw Człowieka składa się z części materialnej i proceduralnej. Zawiera katalog praw, które państwa zobowiązują się przestrzegać. Ten katalog praw był stopniowo powiększany poprzez protokoły dodatkowe do Konwencji. Do dziś podpisano 14 protokołów - niektóre nie dot. wolności. Zakaz śmierci - protokół 6, ale nie ma on charakteru absolutnego - nie zawiera, bowiem zakazu śmierci w warunkach wojny lub zagrożenia wojennego. Dopiero protokół 13 zawiera absolutny zakaz wykonywania kary śmierci. Ochrona prawa własności, do rzetelnego procesu w rozsądnym terminie, swoboda korespondencji. Jeżeli Państwo ratyfikuje tę Konwencje to państwo zobowiązuje się do ochrony wszystkich osób, które znajdują się pod jurysdykcją takiego państwa - strony.

Część proceduralna zawiera pewien system kontroli nad przestrzeganiem tych praw przez państwa - strony. Sercem kontroli jest organ - Europejski Trybunał Praw Człowieka.

Ten ETPCz ma prawo do rozpatrywania do 2 rodzajów skarg:

1. Państwowe - jedno państwo skarży inne państwo członkowskie;

2. Indywidualne - przesyłane są do niego przez jednostki - osoby fizyczne, osoby prawne, które padły ofiarą naruszenia tego prawa.

ORGANIZACJE PONADNARODOWE (model federalistyczny)

- nie ma definicji ponadnarodowości. W nauce definiowana jest ona, jako efekt przekazania części suwerenności na organizację międzynarodową przez państwa członkowskie. Można mówić, że organizacje ponadnarodowe charakteryzują się kilkoma cechami:

• Niezależność organów tej organizacji od państw członkowskich. Ta niezależność może

jawić się na różne sposoby - polega na tym, że organy mogą działać niezależnie od państw członkowskich np. przykładem takiego organu we Wspólnotach Europejskich jest Komisja Europejska - członkowie (komisarze) mają zakaz przyjmowania jakichkolwiek instrukcji od rządu. Podobnie sędziowie Trybunału Sprawiedliwości. Tak samo Trybunał Obrachunkowy Wspólnot. Drugi aspekt tej niezależności wiąże się z tym, że skład niektórych organów jakieś organizacji ponadnarodowej wyznaczany jest bez udziału państw członkowskich. We Wspólnotach Europejskich przykładem jest Parlament Europejski - wybierani są bezpośrednio przez obywateli.

• Pzekazanie suwerenności polega również na tym, że organizacja ponadnarodowa ma kompetencje do stanowienia prawa większością głosów państw członkowskich. Mogą, zatem pojawić się takie sytuacje, że państwo będzie związane treścią decyzji, której podjęciu było przeciwne np. Polska - definicja wódki.

• Organizacja ponadnarodowa ma prawo do przyjmowania decyzji, które obowiązują bezpośrednio obywateli i osoby prawne państw członkowskich na równi z prawem krajowym - jest bezpośrednio stosowane. To jest pewien wyjątek, który polega na tym, że organizacje stanowią prawo, które obowiązują państwa będące jej członkami.

Kolejna cecha ponadnarodowości wynika z tego bezpośredniego stosowania, - jeżeli mamy kolizje między prawami organizacji ponadnarodowej z krajowym - to pierwszeństwo ma prawo organizacji ponadnarodowej.

- Autonomia finansowa - taka organizacja ponadnarodowa dysponuje niezbędną autonomią finansową umożliwiającą wykonywanie jej zadań. To polega chociażby na tym, że działalność finansowana jest niezależnie od Państw Członkowskich. Inaczej niż ma to miejsce w tradycyjnych organizacjach międzynarodowych (składki). System zasobów własnych - on zapewnia tą autonomią finansową WE. To WE stanowią najważniejszy przykład organizacji o charakterze ponadnarodowym.

NATO - nie ma tych wszystkich cech o których mowa.

Ten ponadnarodowy charakter WE ukształtował się latem 1950 r. Przedstawiciele 6 państw zachodnioeuropejskich - (Benelux, Niemcy, Francja, Włochy) uzgodniły najważniejsze założenia Traktatu o EWWiS. Ten traktat stanowił podstawę działania pierwszej organizacji. Impulsem, który przyczynił się do powstania EWWiS stała się Deklaracja Schumana. 9 maja 1950 ogłosił tą deklarację zawierającą propozycję umieszczenia całości produkcji Francusko - Niemieckiej w zakresie węgla i stali pod kontrolę ponadnarodowej organizacji. Propozycje taką skierowano do Niemiec ażeby nastąpiła solidarność pomiędzy Francją i Niemcami, żeby ewentualnie wojna nie była możliwa. Miało to stanowić fundament przyszłej federacji Europejskiej niezbędnej do utrzymania pokoju. Traktat został podpisany w Paryżu 18 kwietnia 1951. Wszedł w życie w lipcu 1952. Wygasł w 2002 r. i już nie istnieje. Wspólny rynek w zakresie tych surowców.

Organy EWWiS: Wysoka Władza (organ o charakterze ponadnarodowym składający się z niezależnych funkcjonariuszy - jego członkowie byli mianowani przez rządy państw członkowskich). Trybunał Sprawiedliwości - (organ o charakterze sądowniczym). Specjalna Rada Ministrów. Wspólne Zgromadzenie - (organ o charakterze parlamentarnym). Jakie decyzje podejmowała?- określała limity produkcji, warunki osób zatrudnionych w tym sektorze, wysokość cen surowców itp.

Równolegle z pracami nad stworzeniem EWWiS były prace nad stworzenie innych wspólnot - Europejskiej Wspólnota Obronna i Europejskiej Wspólnoty Politycznej - ostatecznie nie zostały utworzone. Te Traktaty nie weszły w życie. Uznano, że za daleko ograniczałyby one suwerenność.

W momencie, kiedy upadły te projekty był zastój i zastanawiano się czy ponadnarodowość czy jednak lepiej międzyrządowa współpraca. Zwyciężyła opcja ponadnarodowości.

Efektem było powstanie Traktatów o Europejskiej Wspólnocie Gospodarczej i Traktat o Europejskiej Wspólnocie Energii Atomowej. Projekty tych traktatów zostały podpisane 25 marca 1957 r. w Rzymie (Traktaty Rzymskie). Zawarte na czas nieokreślony.

Jednocześnie 25 marca 1957 podpisano 3 Traktat - Traktat o niektórych wspólnych instytucjach Wspólnot Europejskich. Ujednolicono niektóre instytucje dla 3 działających Wspólnot. Utworzył on Jednolity Trybunał Sprawiedliwości dla 3 Wspólnot Europejskich i Jednolite Wspólne Zgromadzenie. Nie udało się ujednolicić pozostałych instytucji - Każda z 3 Wspólnot miała odrębną Radę i Komisję (w EWWiS pod nazwą Wysoka Władza).

Te Traktaty weszły w życie już z dniem 1 stycznia 1958 r. Pierwotnie zakładano, że EURATOM będzie ważniejszy, ale istotniejsza okazała się EWG.

Etapy procesu rozwoju WE:

- I etap obejmował lata 1958 - 1968 - w lipcu 1968 r. udało się zrealizować najważniejszy element wspólnego rynku - Unię Celną. W tych latach udało się ujednolicić pozostałe instytucje - Traktat o Fuzji podpisany w 1965 połączono pozostałe instytucji - jedna Rada Ministrów i jedna Komisja. Wszedł w życie 1967 r. To również okres poszerzenia WE. Brytyjczycy - Stworzyli Europejskie Stowarzyszenie Wolnego Handlu - styczeń 1960 EFTA.

- II etap - 1968 - 1986 - Jednolity Akt Europejski podpisany w roku 1986 roku. Ten okres to okres, który wiązał się z intensywnym rozwojem. Rozwój horyzontalny Wspólnot (terytorialny). W roku 1973 przystąpiły 3 kraje - Anglia, Irlandia, Dania. W referendum Norwegia odrzuciła. W roku 1981 - Grecja. Kolejne 3 poszerzenie 1986 - Hiszpania i Portugalia. Wtedy liczba tych Państw osiągnęła 12. W 1995 roku mieliśmy do czynienia z poszerzeniem UNII - Szwecja, Finlandia oraz Austria. Norwegia po raz drugi miała okazję - podpisała Traktat Akcesyjny, ale referendum. 1 maja 2004 roku - 10 państw - Litwa Łotwa Estonia Polska Czechy Słowacja Węgry Słowenia Malt Cypr.

1 Stycznia 2007 - Bułgaria Rumunia.

Druga płaszczyzna rozwoju - rozwój instytucjonalny - pod tym pojęciem rozumiemy powstawanie nowych organów, albo poszerzenie kompetencje już istniejących.

Powstała Rada Europejska w 1974 r.

Drugim organem, który powstał był - Trybunał Obrachunkowy w 1975 r.

Zwiększyło się znaczenie Parlamentu Europejskie (zgromadzenia zmiana nazwy 1973), dlatego, że w lipcu 1979 roku przeprowadzono pierwsze bezpośrednie wybory - 410 posłów. W 2009 kolejne wybory do PE.

Ostatnia płaszczyzna rozwoju - Rozwój prawny - podjęte zostały pierwsze prace zmierzające do realizacji Unii gospodarczo - walutowej. Pierwotnie zamierzano zrealizować do 1980 r, ale w 1973 kryzys naftowy i uniemożliwiło to realizację.

W latach 70 - tych Traktaty Budżetowe. Pierwszy w 1970, a drugi podpisano w 1975 roku. Drugi powołał Trybunał Obrachunkowy.

II Wykład (24 luty)

Jednolity Akt Europejski to nazwa umowy Europejskiej, która została podpisana przez część państw członkowskich 11 lutego i 28 lutego 1986 r. Ta nazwa wynika stąd, że jest to jedna umowa, w której zawarto postanowienia dot. różnych dziedzin współpracy. Z jednej strony w Jednolitym Akcie zawarto postanowienia dot. zmian traktatów już istniejących (przede wszystkim traktatu o EWG, a z drugiej postanowienia dot. wspólnoty politycznej pomiędzy państwami członkowskimi). Ta współpraca wiązała się z utworzeniem Sekretariatu składającego się z urzędników delegowanych przez Ministerstwa Spraw Zagranicznych.

JAE ustanowił II Filar w postaci Współpracy Politycznej.

JAE wywarł szczególne znaczenie dla EWG. Wprowadzał kilka istotnych zmian - integracja europejska zaczęła w latach 80 - tych zwalniać. JAE zdynamizował. Umożliwił podejmowanie decyzji zamiast jednomyślności kwalifikowaną większością głosów - chodziło o kwestie harmonizacji standardów technicznych (w tym zakresie ułatwił podejmowanie decyzji). Po drugie JAE poszerzył zakres, którym objęta była współpraca (dodane postanowienia w zakresie ochrony środowiska narodowego, spójność gospodarcza i społeczna, badania naukowe i rozwój technologiczny). Wreszcie JAE zwiększył kompetencje Parlamentu Europejskiego. Choć od 1979 skład miał charakter demokratyczny to nie przełożyło się to na wzrost kompetencji. Dopiero JAE to zmienił. Wprowadził nową procedurę podejmowania decyzji - procedurę współpracy. Ta procedura dała Parlamentowi większy udział w uchwalaniu prawa - prawo weta zawieszającego. Dotychczas Parlament takiego prawa weta zawieszającego nie posiadał.

Wreszcie JAE wprowadził drugą zmianę, która dot. Parlamentu - przyznał PE prawo do zatwierdzania niektórych umów międzynarodowych zawieranych przez Wspólnotę. W szczególności umowy o przystąpieniu do Wspólnot czy o Stowarzyszeniu ze Wspólnotami.

Wreszcie JAE dodał do Traktatu o EWG przepisy dot. Rynku Wewnętrznego. Zupełnie nowe pojęcie pojawiło się w JAE po raz pierwszy. Dotychczas Traktat o EWG posługiwał się pojęciem Wspólnego Rynku. Oprócz tego, że wprowadził to pojęcie wprowadził pewną datę, do której ten Rynek miał być ustanowiony - 31 grudzień 1992 r.

JAE - wprowadził przepisy dot. zupełnie nowego Organu Sądowniczego - Sądu I Instancji - Ten sąd został utworzony przy Trybunale Sprawiedliwości. Rozpoczął swoją działalność od listopada 1989 r. Teraz nie ma większej zależności. JEA wszedł w życie z dniem 1 lipca 1987 roku.

- III etap - 1987 - 1992 czyli do podpisania Traktatu o Unii Europejskiej. Poważniejsze zmiany jedynie w sferze prawa materialnego WE. Doszło do podpisania pierwszych umów z Państwami Europy Środkowej i Wschodniej. Polska podpisała w październiku 1989 r. o współpracy gospodarczej i handlowej, a w grudniu układ Stowarzyszeniowy między Polską, a WE i ich państwami członkowskimi.

Wreszcie te lata to czas, kiedy zaczęto poświęcać uwagę UNII EUROPEJSKIEJ. Miała się ona opierać na II filarach - Unii Politycznej i Unii Gospodarczo - Walutowej. Pierwszy Etap tworzenia Unii Gospodarczo Walutowej rozpoczął się z dniem 1 stycznia 1990 r. Prace związane z tworzeniem rzeczywistej Unii Europejskiej zakończyły się podpisaniem Traktatu o Unii Europejskiej w lutym 1992 roku w Maastricht (wszedł w życie listopad 1993). Na podstawie postanowień tego traktaty utworzono zupełnie nową formę współpracę pomiędzy ówczesnymi państwami - Unię Europejską. Utworzenie Unii nie zakończyło tego procesu integracji. Zwołano konferencję międzyrządową w 1996 roku w Turynie, gdzie przygotowano Traktat Zmieniający - Traktat Amsterdamski z czerwca 1997, który wszedł w życie z dniem 1 maja 1999 roku.

Kolejnym Traktem, który zmienił zakres działania UE, WE stał się Traktat Z Nicei. Wszedł w życie 1 lutego 2003 roku. Natomiast ostatnim przykładem podpisanej Umowy, ale jeszcze nie wszedł w życie jest Traktat Lizboński (zmieniający) podpisany 16 grudnia 2007 r. Zakłada się, że wejdzie w życie z dniem 1 stycznia 2009 r.

Powstanie UE nie zakończyło działanie WE. Unia Europejska wchłonęła WE a nie zlikwidowała. UE stanowią Wspólnoty Europejskie uzupełnione formami środkami uzupełnionymi w Traktacie o Unii Europejskie. Unia ustanowiła jedną z podstaw I filar. Najważniejsze cele Traktatu o Unii Europejskiej art. 2 :

5 celów które sprowadzają się do następujących 3 zadań UE:

- cele gospodarcze

- cele polityczne

- cele związane ze wzmacnianiem ochrony praw i interesów obywateli państw członkowskich

1. Pierwsza grupa celów jest realizowana w I Filarze, czyli w ramach działalności

Wspólnot Europejskich - art. 2 TUE stanowi, ze w zakresie celów gospodarczych zadaniem Unii jest stworzenie przestrzeni bez granic wewnętrznych, ustanowienie Unii Gospodarczej i Walutowej (jedna waluta). Jeszcze jednym z celów gospodarczych jest osiągnięcie spójności gospodarczej i społecznej.

Te 3 najważniejsze cele gospodarcze odpowiadają 2 aspektom procesu integracji gospodarczej - aspekt negatywny integracji gospodarczej polega na znoszeniu różnego rodzaju barier, ograniczeń np. kluczowym elementem Rynku Wewnętrznego jest Unia Celna, a ona polega na znoszeniu ceł. Ze znoszenia ceł nie wszyscy korzystają w tym samym zakresie.

Jednym z celów gospodarczych UE jest wzmacnianie spójności gospodarczej - to jest jak gdyby drugi aspekt pozytywny. Unia realizuje te cele gospodarcze nie tylko wprowadzając rynek wewnętrzny czyli znosząc bariery, ale również powoduje pewne działania, które mają pomóc tym, którym z tego znoszenia barier nie uzyskują korzyści (tracą).

Spójność Gospodarczo i Społeczna definiowana jest jako stan, w którym różnice gospodarcze i społeczne UE będą politycznie i gospodarczo akceptowalne. Spójność posiada kilka wymiarów:

- geograficzny - wzmacnianie spójności polega na tym, że Unia pomaga mieszkańcom najbiedniejszych regionów UE

- społeczny - w tym sensie, że spójność polega na pomocy pewnym grupą społecznym, które z pewnych względów uznawane są za upośledzenie np. niepełnosprawni, bezrobotni

- aspekt międzygeneracyjny - w tym wymiarze spójność polega na tym, żeby promować taki model wzrostu gospodarczego, który nie będzie miał negatywnych skutków dla przyszłych pokoleń.

Drugi cel UE ma charakter polityczny.

2. I ostatni - wzmacnianie ochrony praw i interesów obywateli Państw członkowskich -

wiąże się z wprowadzeniem obywatelstwa Unii Europejskiej. Traktat o UE po raz pierwszy wprowadził do Traktatu o WE przepisy dot. obywatelstwa Unii Europejskiej. Obywatelstwo UE nie istnieje samodzielnie - istnieje wyłącznie z obywatelstwem państwa członkowskiego - ma charakter akcesoryjny tzn. uzupełnia obywatelstwo państwa członkowskiego. Obywatelem Unii jest bowiem wyłącznie osoba która posiada obywatelstwo jednego z państw członkowskim. Z obywatelstwa UE wynikają pewnie prawa:

- art. 17 TWE - prawo do swobodnego przemieszczania się i przebywania i terytorium państw członkowskich. To prawo ma charakter bezpośredni skuteczny - nie wymaga wydania żadnych innych aktów. Państwa mogą przyjąć pewne nakazy dot. zasad zgodnie, z którym korzystamy z tego prawa.

- art. 19 TUE - każdy obywatel Unii mający miejsce zamieszkania w innym państwie członkowskim, którego nie jest obywatelem ma czynne i bierne prawo wyborcze w wyborach do PE i do Władz Lokalnych i Regionalnych. Nie ma tego prawo do wyborów Parlamentu Krajowego.

- prawo wnoszenia petycji do PE, skargi do RPO w Unii, pisemne zwrócenie się do każdej instytucji wspólnotowej i uzyskania odpowiedzi w tym samym języku, w którym to pismo zostało napisane

- prawo do opieki dyplomatycznej i konsularnej na terytorium państw trzecich, na których nie ma naszej placówki ojczystej. Można się zwrócić do przedstawicielstwa innego państwa członkowskiego o pomoc.

OBOWIĄZKI wynikające z obywatelstwa: w doktrynie są: obowiązek przestrzegania prawa Wspólnotowego. Zakaz ubiegania się o status uchodźcy w innym państwie członkowskim.

Cała ta instytucja wprowadzona przez Traktat z Maastricht nakierowana, zatem jest na ochronę praw obywateli państw członkowskich

Trzecia grupa celów to cele które mają charakter polityczny. Unia wykonuje dwa takie grupy celów. Z jednej strony cele polityczne związane są z działaniem Unii na zewnątrz. Potwierdzanie tożsamości Unii na arenie międzynarodowej zwłaszcza poprzez realizację wspólnej polityki zagranicznej i bezpieczeństwa. Drugi cel o charakterze politycznym ma charakter zewnętrzny. Art. 2 stanowi bowiem, że jednym z celów Unii jest utrzymanie i rozwijanie Unii jako przestrzeni wolności, bezpieczeństwa i sprawiedliwości, w której zagwarantowana jest swoboda przepływu osób w powiązaniu z właściwymi środkami dot. kontroli granic zewnętrznych, azylu, imigracji i kontroli i zwalczania przestępczości. Ten cel realizowany jest w ramach III Filara UE tzn. Współpracy Policyjnej i Sądowej w Sprawach Karnych.

II Filar UE - wspólna Polityka Zagraniczna i Bezpieczeństwa - ten Filar został przeniesiony do TUE z JAE. Postanowienia JAE stały się podstawą w oparciu, o którą w Maastricht wprowadzono tzw. II filar. Przepisy Tytułu V - Art. 11 TUE - określają cele wspólnej Polityki Zagranicznej i Bezpieczeństwa a z drugiej strony określają instrumenty prawne, które umożliwiają ich osiągnięcie. Po Trzecie Przepisy Tytułu V określają organy, które te cele mają zrealizować.

Cele w sposób bardzo ogólny określone. Te cele realizowane są przede wszystkim poprzez zwieranie umów z państwami trzecimi. Państwa członkowskie popierają politykę zagraniczną, bezpieczeństwa. Państwa nie mają zakazu prowadzenia własnej polityki zagranicznej.

Do instrumentów prawnych Wspólnej Polityki Zagranicznej i Bezpieczeństwa zalicza się po pierwsze:

1. zasady i ogólne wytyczne WPZB - przyjmowane są przez najważniejszy organ Unii

przez Radę Europejską. Nie mają one formy dokumentu o charakterze prawnym - mają charakter problemowy, polityczny. Z reguły zawarte one są w konkluzjach prezydenckich, które to są przyjmowane po każdym ze spotkań Rady Europejskiej.

2. Drugim instrumentem prawnym, który służy realizacji WPZB są tzw.

Wspólne Strategie. Również przyjmowane są przez Radę Europejską. Wspólne Strategie uchwalane są przez Unię w dziedzinach, w których państwa członkowskie mają Wspólne ważne interesy. Wspólne Strategie mają, zatem charakter przedmiotowy. Praktyka wskazuje na to, że dotychczasowej Wspólne Strategie podejmowane były ze względu na podmiot np. Rosja, Ukraina, Basen Morza Śródziemnego.

3. Trzeci instrument, który służy realizacji celów polityki bezpieczeństwa to tzw.

Wspólne Działania, które przyjmowane są przez Radę Unii Europejską czyli przez Ministrów Spraw Zagranicznych a nie już przez Szefów Państw.

Te wspólne działania wiążą państwa członkowskie w odniesieniu do zajmowanych przez nie stanowisk i podejmowane przez nie działania. To ma szczególne znaczenie w przypadku Rady Bezpieczeństwa. Francja i Anglia bowiem są stałymi członkami Rady Bezpieczeństwa i w momencie kiedy UE przyjmie takie działanie umożliwia to wpływ na te kraje.

4. Wreszcie kolejnym instrumentem realizacji celów Wspólnej polityki i bezpieczeństwa

są Wspólne Stanowiska. Przyjmowane są przez Radę Unii Europejskiej. Zgodnie z art. 15 Rada przyjmuje WS, które określają podejście Unii do danego problemu o charakterze geograficznym lub przedmiotowym. W momencie, kiedy Rada uchwali takie stanowisko to Państwa Członkowskie są zobowiązane zapewnić zgodność polityk krajowych z tym Wspólnym Stanowiskiem. Np. Lista osób podejrzewanych o terroryzm.

Organy, które związane są z realizacją WPZB -

Rada Europejska i Rada Unii Europejskiej.

To są najważniejsze organy które mają kompetencje do stanowienia aktów w II Filarze. Mniejsze znaczenie ma KE - prawo inicjatywy ustawodawczej nie ma charakteru wyłącznego jak ma w I Filarze. W II filarze, bowiem państwa członkowskie ma inicjatywę ustawodawczą.

Wreszcie w ramach II filaru działa Wysoki Przedstawiciel Unii ds. Wspólnej Polityki Zagranicznej i Bezpieczeństwa. To stanowisko zostało wprowadzone na podstawie postanowień Traktaty Amsterdamskiego. Jest równolegle Sekretarzem Generalny Rady Unii Europejskiej (Javier Solana). Wysoki Przedstawiciel może np. prowadzić dialog polityczny z Państwami Trzecimi np. Czerwona Rewolucja na Ukrainie. Może również formułować, przygotowywać i implementować decyzje podejmowane w II filarze czyli w ramach WPZB.

III Filar - Współpraca Policyjna i Sądowa w Sprawach Karny - Pierwotnie (Wymiar Sprawiedliwości i Sprawy Wewnętrzne - Traktatem Amsterdamskim zmieniono nazwę).

Współpraca w zakresie III filara jest najsłabsza. Dlatego, że ten Filar bardzo głęboko sięga do suwerenności, a państwo członkowskie niechętnie chcą powierzać kompetencje z tego zakresu. Zbliżenie ustawodawstw karnych tam gdzie jest to niezbędne. Tytuł VI TUE - art. 29 - bardzo ogólne cele Unii - zapewnienie obywatelom wysokiego poczucia bezpieczeństwa osobistego w przestrzeni wolności, bezpieczeństwa i sprawiedliwości. Ten cel ma zostać zrealizowany poprzez 3 grupy środków:

1. ściślejsza współpraca policji, organów celnych, oraz innych właściwych organów

Ta współpraca jest prowadzona albo bezpośrednio albo odbywa się za pośrednictwem Europejskiego Urzędu Policji (Europejska Konwencja o Europolu). Urząd nie prowadzi samodzielnej działalności dochodzeniowej. Protokół dodatkowy do Konwencji o Europolu ustanowił jednak możliwość funkcjonowania Wspólne grupy śledcze - funkcjonariusze krajowi + Urzędu Policji.

2. ściślejsza współpraca organów sądowych - ta współpraca również może odbywać się

bezpośrednio (ministerstwa mogą się kontaktować), albo za pośrednictwem pewnego rodzaju, a mianowicie Europejski Wydział Współpracy Sądowej - Eurojust. Ułatwianie ekstradycji między państwami członkowskimi - Decyzja Ramowa o Europejskim Nakazie Aresztowania z czerwca 2002. Ten cel określony w Decyzji Ramowej zrealizowany jest w ten sposób, że wprowadzimy określoną zmianę do KPK. Państwo ma obowiązek zrealizować cel określony w tej decyzji ramowej. U nas wprowadzono nowelizację do KPK. Ta współpraca sądowa obejmuje także rozstrzyganie sporów o właściwość między państwami członkowskimi. Ponadto ułatwianie współpracy pomiędzy ministerstwami i organami sądowymi państw członkowskich.

3. Zbliżanie norm prawa karnego w państwach członkowskich, - gdy jest to konieczne.

Żeby te cele zrealizować TUE określa pewne instrumenty prawne. TUE stanowi przede wszystkim o możliwości podejmowania:

- Wspólnych Stanowisk - one definiują podejście Unii w odniesieniu do poszczególnych spraw

- Decyzje Ramowe - mają na celu zbliżenie prawa państw członkowskich. Decyzje te podobnie jak Dyrektywy przyjmowane w I filarze wiążą państwa członkowskie co do celu, pozostawiając tym państwom wybór form i metod jego realizacji.

- Decyzje - mają charakter wiążący i uchwalane są dla realizacji wszystkich innych celów poza zbliżeniem prawa państw członkowskich.

- Konwencje - uchwalane przez państwa członkowskie zgodnie z ich wymogami konstytucyjnymi. Z reguły wchodzą w życie po ich ratyfikacji przez połowę państw członkowskich. Dotychczas weszło w życie 5 Konwencji w tym Filarze.

W TUE nie ma żadnego postanowienia, który nadawałby UE podmiotowości prawno międzynarodowej. Brak tego wskazywałby, że UE nie jest organizacją międzynarodową. Tak wynikałoby z TUE. Jednak faktycznie zaczęła ona korzystać z atrybutów podmiotowości:

- zdolność traktatowa -(ius traktatum) zawiera umowy międzynarodowe, mimo tego, że nie jest podmiotem. Ta podmiotowość z tego punktu widzenia powinna być domniemywana.

Po drugie mimo tego, że Unia nie jest podmiotem Prawa Międzynarodowego, że coraz częściej przedstawicielstwa Państw Trzecich akredytowane są nie przy WE, ale przy UE jako takiej. To tez wskazuje na to domniemanie podmiotowości prawno międzynarodowej - ius legacionis ( prawo do wysyłania i przyjmowania przedstawicieli dyplomatycznych. )

Unia nie ponosi odpowiedzialności za szkody wyrządzone w związku z jej działalnością.

III wykład

Cele realizowane w I filarze. Filar najważniejszy. Tj. Filar, który powstał w latach 50- ych. Współpraca ma tu charakter ponadnarodowy. TWE i EWWiS wyraźnie stwierdzają, że każda ze wspólnot posiada osobowość prawną. Instytucją, która występuje w imieniu WE jest Komisja. W każdym państwie członkowskim Wspólnoty korzystają z takiego zakresu zdolności prawnej w takim zakresie, w jakim mają ją najszerzej upodmiotowione osoby prawa krajowego. Mogą, zatem nabywać i zbywać mienie ruchome, nieruchome. Wspólnoty mają również zdolność procesową. Regułą jest, że jeżeli chodzi o odpowiedzialność umowną Wspólnot przewidziana jest jurysdykcja ETS. Każda umowa cywilno prawna zawierana z podmiotem prawa krajowego, a raczej spory z niej wynikłe rozstrzyga ETS. Odpowiedzialność pozaumowna - również ETS. Nie można Wspólnot bez ich zgody pozwać do sądu krajowego.

Niezależnie od Wspólnot osobowość prawną posiadają 2 organy Wspólnot - EBI i EBC. Posiadają odrębną osobowość prawną.

Natomiast, jeżeli chodzi o osobowość prawno międzynarodową to mniej wyraźna sytuacja. Traktat o EWWiS przewidywał, że ma ona możliwość występowania w stosunkach międzynarodowych. Natomiast, jeżeli chodzi o obecnie istniejące Wspólnoty tzn. Europejskiej i Europejskiej Wspólnoty Energii Atomowej takiego wyraźnego postanowienia nie ma. Mają osobowość prawną w prawie krajowym, natomiast nie mówi o osobowości w Prawie Międzynarodowym. Jednak w orzecznictwie ETS znajdujemy, że Wspólnota Europejska i Euraatom również są podmiotami Prawa Międzynarodowego. Już w 1971 potwierdzono, że z TWE wynika, że w stosunkach zewnętrznych Wspólnota korzysta ze zdolności traktatowej. Wprowadzono przy tym ważne zastrzeżenie: w zakresie celów, które zostały przed nią postawione. Z tej zdolności prawnej w prawie międzynarodowej wynika również poza zdolnością traktatową wynika również możliwość udziału w konferencjach międzynarodowych - nie w każdej, ale tylko w takiej której przedmiot związany jest z realizacją celów Wspólnot. Wreszcie Wspólnoty posiadają zdolność procesową, - czyli możliwość występowania z roszczeniami ponoszeniem odpowiedzialności.

W aspekcie materialnym Wspólnoty są to specyficzne organizacje, które charakteryzują się ponadnarodowym charakterem.

Wspólnoty Europejskie korzystają ze zdolności traktatowej w zakresie celów, jakie przed nimi zostały postawione. Jakie są te cele:

- art. 2 TWE - 8 celów, - deklaracje intencji. Sformułowane bardzo ogólnie.

Dlatego mówi się, że tymi rzeczywistymi celami są środki, które służą realizacji tych celów a te środki obejmują:

- realizację Unii Gospodarczej i Walutowej i prowadzenie Wspólnych Polityk Określonych w art. 3 i art. 4 Traktatu. Polityki WE są bardzo konkretnymi środkami, które umożliwiają zrealizowanie celów samej Wspólnoty.

Polityki Wspólnoty Europejskiej dzieli się na 5 grup: (kryterium funkcjonalne)

1. Polityki związane z utworzeniem Rynku Wewnętrznego - te polityki obejmują

swobody Rynku Wewnętrznego:

a) swobodny przepływ towaru

b) swobodny przepływ osób

c) swobodny przepływ usług

d) swobodny przepływ kapitału

Rynek Wewnętrzny podpierany jest także Polityką konkurencji i jako druga z Polityk, która wspiera utworzenie Rynku Wewnętrznego Polityka polegająca na zbliżaniu przepisów prawnych Państw członkowskich w stopniu niezbędnym dla prawidłowego funkcjonowania Rynku Wewnętrznego. To jest pierwsza grupa Polityk -, czyli te, które związane są z utworzeniem Rynku Wewnętrznego czyli tej kluczowej instytucji Wspólnotowego Prawa Materialnego.

2. Druga grupa Polityk Wspólnotowych to Polityki Funkcjonalne. Możemy zaliczyć do

nich:

- Politykę regionalną - przyczynia się do zmniejszenia różnić w rozwoju regionów, polityka spójności

- Polityka społeczna - również przyczynia się do wzmocnienia spójności ale w aspekcie społecznym

- Polityka Zatrudnienia

- Polityka oświatowa i młodzieży

- Polityka energetyczna

- Polityka ochrony konsumenta

3. Polityki sektorowe - Wspólna Polityka Rolna, Polityka rybołówcza, Polityka

Transportowa, Polityka sieci Transeuropejskich.

4. Kolejna grupa - Polityki zewnętrzne - Wspólna Polityka Handlowa - związana z tym,

że w zakresie realizacji stosunków gospodarczych z Państwami trzecimi - państwa członkowskie przekazały kompetencje na Wspólnotę. Wspólnota jest, bowiem obszarem Unii Celnej. Wspólnota utrzymuje zewnętrzną wspólną granicę Celnej. W związku z tym negocjowanie jakiś traktatów handlowych z Państwami Trzecimi jest wyłączną kompetencją Wspólnoty Europejskiej. Wspólnota jest również członkiem Światowej Organizacji Handlu.

Ponadto do Polityk zewnętrznych należą: Polityka Pomocy dla rozwoju - tj. Polityka kierowana do pewnej grupy państw (do AKP) - kraje Afryki Karaibów Pacyfiku. Unia Europejska poczuła się do pomocy tym krajom. W ramach Unii funkcjonuje Europejski Fundusz Rozwoju (działa poza budżetem Wspólnot) jest ukierunkowany żeby finansować niektóre projekty w biedniejszych krajach. Unia oferuje im specjalne zasady w handlu - towary wyprodukowane w AKP nie są oclone albo cło jest obniżone - wspiera się, zatem tych wytwórców.

Do tych Polityk zewnętrznych zaliczamy również politykę poszerzenia Unii Europejskiej. Ta Polityka poszerzenia związana jest z całokształtem negocjacji akcesyjnych z kolejnymi krajami kandydującymi. To od właściwie 1995 szereg poszerzeń. Cały czas mamy do czynienia z pewną grupą państw kandydujących do członkostwa. W tej chwili negocjacje toczą się z Chorwacją, Turcją - potential candidates. Z tego punktu widzenia ta Polityka jest potrzebna.

5. Wreszcie ostatnia grupa polityk - Polityki Gospodarcze i Finansowe. W ramach tych

polityk mamy Politykę Monetarną, a także koordynację Polityk gospodarczych państw członkowskich. Te polityki związane są z utworzeniem Unii Gospodarczo - Walutowej. Rada przyjmuje wytyczne w zakresie polityki gospodarczej państw członkowskich.

Poprzez realizację tych Polityk realizujemy te deklaracje intencji.

POJECIE RODZAJE PRAWA WSPÓLNOTOWEGO

Prawo Europejskie - znacznie szersze - obejmuje prawo tworzone w ramach wszystkich organizacji europejskich np. Rady Europy, Wspólnot, Rady Nordyckiej itp.

W znaczeniu węższym prawo tworzone w ramach Wspólnot Europejskich - to prawo, które charakteryzuje się ponadnarodowości.

Podział Prawa Wspólnotowego:

1. Prawo Pierwotne

2. Prawo Pochodne (wtórne)

Ad. A)

Swego rodzaju „Konstytucja”. Dzieli się na 2 grupy - prawo pisane i prawo niepisane.

Pierwotne prawo niepisane obejmuje 2 grupy norm: Prawo Zwyczajowe. Zwyczaj Międzynarodowy odgrywa bardzo małą role, jeżeli chodzi o WE. Jedyny zwyczaj, taki, że Ministrowie z reguły są zastępowani przez sekretarzy stanu w Radzie Unii Europejskiej.

Druga grupa norm to ogólne zasady prawa - bardzo duże znaczenie. Tworzone są przez ETS (prawo sędziowskie). To Prawo nie wynika ani z umowy ani ze zwyczaju - tworzone są w orzecznictwie ETS. Ogólne zasady prawa obejmują 2 grupy zasad: zasady administracyjne (Europejskie Prawo Administracyjne) - te zasady obejmują przede wszystkim takie zasady które dotyczą postępowania przed Trybunałem Sprawiedliwości, ale obowiązują również organy państw członkowskich - np. zasada proporcjonalności, zasada uzasadnionych oczekiwań - jeśli ktoś ma jakąś ekspektatywę, że będzie miał korzyści to ta jego ekspektatywa podlega ochronie.

Druga grupa ogólnych zasad to Prawa Podstawowe - inaczej mówiąc Prawa Człowieka np. ochrona prawa własności, do rzetelnego procesu. Wspólnota Europejska nie jest stroną Europejskiej Konwencji o Ochronie Praw Człowieka, ale członkowie są.

Prawo Pisane obejmuje przede wszystkim Traktaty Założycielskie, czyli te ustanawiające Wspólnoty Europejskie, czyli - TWE i Traktat o Euraatom. Do tych Traktatów dołączono szereg protokołów. Mają rangę pierwotnego Prawa Wspólnot Europejskich. Do tych Traktatów zalicza się również Konwencję podpisaną w Rzymie o niektórych wspólnych instytucjach WE. Do Prawa Pierwotnego zaliczają się również Traktaty zmieniające (modyfikujące) Traktaty Założycielskie np. JAE, TUE w części, która wprowadza zmiany do TWE i To EUraAtomie, Traktat Amsterdamski, Traktat Nicejski, Lizboński - fundamentalnie zmieniający. Do Prawa Pierwotnego także Traktaty Budżetowe - Pierwszy w 1970 - Drugi w 1975 - Konstytucja Finansowa Wspólnot. Prawo Pierwotne Pisane obejmuje również Traktaty Akcesyjne. 1972, 1979, 1985, 1994, 2003, 2005. Do Prawa Pierwotnego zalicza się Akt Rady o wyborach bezpośrednich do Parlamentu Europejskiego - 1976 roku - to nie umowa, ale decyzja Rady sui generis.

Prawo Wtórne (pochodne)

Prawo, które w większości tworzone przez organy Wspólnot.

Prawo Pierwotne tworzone przez Państwa. Dlatego mówi się, że prawo wtórne to prawo Instytucjonalne. To Prawo dzieli się na dwie grupy:

- ustawodawstwo instytucjonalne

- i niektóre inne umowy międzynarodowe

Kategoria pomiędzy Prawem Pierwotnym, a Prawem Wtórnym - kategoria umów Mieszanych.

Umowy mieszane - polegają na tym, że obok Wspólnot występują państwa członkowskie, a z drugiej strony jakiś podmiot Trzeci np. Układ Stowarzyszeniowy między Polską, a Wspólnotami i ich Państwami członkowskimi.

Największą część Prawa Wtórnego stanowi Ustawodawstwo Instytucjonalne. Akty uchwalana w postaci Uchwał przez organy. A więc nie umowy, ale uchwały (jednostronne stanowienie prawa przez organizacje międzynarodowe). To ustawodawstwo Instytucjonalne dzieli się na 2 grupy:

- Ustawodawstwo (uchwały) określone (nazwane)

Przewidziane są w art. 249 TWE. Wspomina, nazywa, jakiego typu uchwały, które mogą być podejmowane przez Instytucje Wspólnot. To ustawodawstwo dzieli się na 2 grupy. Akty wiążące i niewiążące. Do wiążących: rozporządzenia, dyrektywy, decyzje. Do niewiążących: zalecenia i opinie.

- Ustawodawstwo nieokreślone (nienazwane) - nie wynikają z art. 249. W praktyce są przyjmowane. W ramach nienazwanych możemy wyróżnić takie, które są wiążące np. Decyzje nominacyjne, budżetowe. Natomiast niewiążące - np. rezolucje, projekty, deklaracje.

W ramach nienazwanych wyróżniamy jeszcze- soft law - prawo miękkie np. Komunikat Komisji Europejskiej - doprecyzowanie przepisów traktatowych tą drogą.

IV WYKŁAD (30 marzec)

Akty nazwane (określone).

TWE wymienia:

- rozporządzenia - zgodnie z art. 249 TWE - rozporządzenie ma zasięg ogólny (adresatami mogą być bardzo różni adresaci - państwa, osoby prawne, fizyczne, szeroki zakres adresatów), wiąże w całości i jest bezpośrednio stosowane we wszystkich państwach członkowskich. Co do zasady do tego aby rozporządzenie było stosowane w wewnętrznych porządkach prawnych - publikacja rozporządzenia w DzUwe wystarczy do tego, aby miało moc wiążącą na terytorium poszczególnych państw członkowskich.

- Dyrektywa - nie ma swojego odpowiednika w Polsce. Dyrektywa wiąże każde państwo członkowskie, do którego jest kierowana w odniesieniu do rezultatu, który ma być osiągnięty. Pozostawia jednak organom krajowym swobodę wyboru formy, metod, środków realizacji tego celu (implementacja dyrektywy - transpozycja). Adresatami są zawsze państwa członkowskie. Dyrektywa wyznacza państwom pewien skutek, cel, który ma zostać osiągnięty. Ona nie wchodzi zamiast prawa krajowego, nie służy wprowadzeniu jednolitego prawa we wszystkich państwach tylko to prawo ujednolica, zbliża. Nie wywołuje skutku bezpośredniego np. Harmonizacja VAT. Dyrektywa pozostawia pewien czas na przyjęcie środków umożliwiających realizację celów dyrektywy.

Decyzja - wiąże w całości adresatów, do których jest kierowana. Ma aspekt zindywidualizowany, a nie jak rozporządzenie abstrakcyjny. Adresatem może być państwo członkowskie, osoba prawna. Ma moc wiążącą.

Zasady stosowania prawa w wewnętrznych porządkach prawnych.

Traktaty nie mówią o tym, na jakich zasadach Prawo Wspólnotowe ma być stosowane w Państwach Członkowskich.

Te zasady zostały stworzone przez ETS. (Prawotwórcza działalności Trybunału).

Zasada bezpośredniego skutku i zasada pierwszeństwa.

Zasada bezpośredniego skutku:

- zapoczątkowana w 1963 r. wyrokiem w sprawie Van Gend en Loos.

W tym wyroku ETS zauważył, że najważniejszym celem EWG jakim jest utworzenie Wspólnego Rynku Wewnętrznego skutkuje tym, że Traktat tworzący EWG ma wagę dużo większą niż tylko pewne porozumienie między stronami - państwami. Cel tego Traktatu powoduje, że przekazano na EWG część swoich kompetencji prawotwórczych. Skoro korzysta ona teraz z tych kompetencji to muszą być stanowione przez nie akty stosować jakby one został utworzone przez państwo. Prawo Wspólnotowe może, zatem nakładać prawa i obowiązki na jednostki. Istota tej zasady sprowadza się do tego, że jednostka ma bezpośredni dostęp do prawa wspólnotowego. Jeżeli będzie jakieś prawo na rzecz jednostek to jednostka ma bezpośrednie prawo powołania się na to uprawnienie przed organami krajowymi.

I prawo pierwotne i wtórne ma ten skutek bezpośredniego stosowania. Np. art. 12 - zakaz dyskryminacji. Art. 18 TWE - każdy obywatel ma prawo do swobodnego poruszania się.

Zarówno rozporządzenie jak i decyzje mają ten skutek, jeżeli są sformułowane te uprawnienia w sposób jasny, bezwarunkowy to mogą być bezpośrednio skuteczne.

W odniesieniu do Dyrektyw taki skutek bezpośredni nie wynika. Jeżeli Państwo nic nie zrobi w terminie to po upływie terminu do dokonania implementacji dyrektywy to jest możliwość, aby dyrektywa wywierała skutek bezpośredni. Ponadto musi zawierać przepis precyzyjnie, bezwarunkowo dający uprawnienie. Przepis ten ma jednocześnie określać krąg osób uprawnionych. Naruszenie przez Państwo dyrektywy może skutkować odpowiedzialnością odszkodowawczą Państwa wobec jednostek.

Komisja Europejska może wszcząć procedurę wobec zaniechania wdrożenia dyrektywy. Może w późniejszym etapie wnieść skargę przeciw temu państwu do ETS. Pierwszy wyrok ma charakter potwierdzający. Następny wyrok - kara finansowa.

Zasad Pierwszeństwa (nadrzędności) - została sformułowana przez ETS w 1964 r. w sprawie Costa przeciwko ENEL. Podstawowa norma kolizyjna - w razie kolizji pomiędzy prawem krajowym, a prawem wspólnotowym przyjmujemy pierwszeństwo prawa wspólnotowego. Przyznanie prymatu prawu krajowemu naruszałoby jednolitość prawa wspólnotowego. Czy prawo wspólnotowe ma bezwzględne pierwszeństwo przed każdym prawem niezależnie od stopnia w hierarchii?? Prawo Wspólnotowe ma pierwszeństwo przed Prawem Krajowym nawet, jeżeli to prawo krajowe ma rangę konstytucji.

Z zasady tej wynika szereg skutów:

- zakaz kwestionowania ważności norma Prawa Wspólnotowego przez organ krajowy w tym przez TK

- zakaz stanowienia prawa krajowego sprzecznego z prawem wspólnotowym, a jeżeli jest to nakaz uchylenia prawa sprzecznego

- zakaz stosowania przez organy krajowe jakichkolwiek przepisów sprzecznych z normami wspólnotowymi

W Traktacie Lizbońskim nie ma przepisu wskazującego na ten prymat.

11 maja 2004 Prezes Rady Ministrów - Monitor Polski Nr. 20 poz. 355 ogłoszenie w sprawie stosowania prawa Unii Europejskiej. Źródła praw UE, zasady jego stosowania - potwierdza te 2 poprzednie zasady.

Teksty prawne Prawa Wspólnotowego są publikowane w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej. www. eur-lex.eu. Seria L - legislacja, C - komunikaty i zawiadomienia, raporty, seria S - suplement - zawiera zamówienia będące przedmiotem publicznego przetargu na terenie Wspólnot.

Obok podziału prawa na prawo pierwotne i wtórne (kryterium podmiotu) mamy Prawo Instytucjonalne i Materialne (kryterium przedmiotu).

Prawo materialne - dotyczy realizacji celów postawionych przed wspólnotami. Obejmuje cały zakres polityk wspólnotowych. Prawo instytucjonalne - mówi o tym, kto zajmuje się realizacją celów i według jakich zasad. Dotyczy funkcjonowania instytucji i organów WE. Określa p. skład strukturę wewnętrzną, dotyczy stosunków zewnętrznych Wspólnot, ale w kontekście zawierania Umów międzynarodowych, - kto negocjuje, itd.

PRAWO INSTYTUCJONALNE

Cała struktura org. Wspólnot zaczęła się rozwijać od momentu powołania EWWiS. Ta struktura zaczęła obejmować coraz to więcej organów i uzyskiwały szersze kompetencje. Poszerzenie prawa materialnego spowodowało rozszerzenia prawa instytucjonalnego.

Struktura instytucjonalna ma charakter hierarchiczny.

Najważniejszą kategorią organów Wspólnot są organy Unii Europejskiej - a właściwie jeden organ Rada Europejska.

Drugą kategorią są instytucje Wspólnot Europejskich - art. 7 TWE - Rada Unii Europejskiej, Parlament Europejski, Komisja Europejska, Trybunał Sprawiedliwości, Trybunał Obrachunkowy. Traktaty posługują się pojęciem Instytucji a nie organów.

Trzecią kategorią są organy finansowe (autonomiczne, niezależne) - EBI, EBC. Autonomia - posiadają odrębną od Wspólnot osobowość prawną. Autonomia - cele autonomiczne. Są powiązane z wspólnotami - podstawy wynikają z Traktatów i Protokołów dołączonych do TWE.

Czwartą kategorią są organy doradcze (konsultacyjne) - obejmują dwa Komitety - Pierwszy to Komitet Ekonomiczno - Społeczny (działa od 1957 r. i jest organem wspólnym dla Wspólnoty Europejskiej i Euraatom. Drugi - Komitet Regionu - utworzony w roku w1993 r. - działa w ramach Wspólnoty Europejskiej a nie przy obydwu wspólnotach. Wydają opinie przede wszystkim w procesie stanowienia Prawa Unii Europejskiej. Nie są wiążące, ale niekiedy muszą być wydawane.

Organy między instytucjonalne - wykonują funkcje usługowe na rzecz kilku instytucji Wspólnot - np. Biuro Publikacji Urzędowych Wspólnot, Europejskie Biuro Naboru Personelu.

Ostania kategoria instytucji - Agendy I Agencje UE. UE opiera się na 3 filarach. Te Agencje i Agendy występują w każdym filarze.

W II filarze (WPZiB) te Agencje to - Europejska Agencja Obrony, Instytut UE do spraw studiów bezpieczeństwa, Centrum Satelitarne UE.

W III (Współpraca Policyjna i Sądowa) - Europol, Eurojust (Europejski wydział współpracy sądowej powołany na podstawie decyzji Rady).

I filar obejmuje najwięcej - 23.

Agencje - Wyspecjalizowane organy powoływane dla specjalistycznych celów o charakterze technicznym, administracyjnym związanych z zarządzaniem. Nie zawsze taki organ działa pod nazwą Agencji np. Biuro, Fundacja.

Przykłady Agencji - Europejska Agencja bezpieczeństwa Lotnictwa, w Polsce Europejska Agencja ds. zarządzania Współpracą zagraniczną na zewn. Granicach.

(30-15)

Funkcjonariusze Unijni dzielą się na 2 kategorie:

1. Urzędnicy - osoby mianowane. Urzędnicy dzielą się na 2 grupy funkcyjne - grupa funkcyjna administratorów i grupa funkcyjna asystentów. Te dwie grupy obejmują 16 szczebli. Administratorzy zaczynają od szczebla 5. Dodatek zasadniczy, dodatek na utrzymanie gospodarstwa domowego (dodatek na żonę), Dodatek na zwrot kosztów nauki dziecka, zwrot kosztów podróży do kraju - 2 razy w roku, płacą podatek wspólnotowy - progresywny. Awans poziomy - 5 grup zaszeregowania. Szczebel 16 - 16,5 tyś Euro.

2. Pracownicy - kontrakt

Zasada Jednolitych Ram Instytucjonalnych - zgodnie z tą zasadą Unia dysponuje jednolitymi ramami instytucjonalnymi, które zapewniają spójność i ciągłość działań podejmowanych do osiągnięcia jej celów. Oznacza ta zasada ze wszystkie 3 filary Unii są obsługiwane przez jednolitą Strukturę organizacyjną - parlament, radę, trybunał itd. Unia Posiada jeden organ (radę Europejską) ale zgodnie z tą zasadą Instytucje wspólnot wykonują również cele UE.

Zasada równowagi instytucjonalnej - wyraża się w podziale kompetencji pomiędzy różne instytucje. Efektem tej zasady jest istnienie różnych systemów stanowienia prawa wspólnotowego. Z drugiej strony wyraża się w istnieniu skarg sądowych które można składać do ETS.

Zasada autonomii instytucjonalnej - każda instytucja musi mieć autonomię, która umożliwi wykonywanie jej zadań. Ta autonomia ma polegać np. na tym, że każda ma swobodę przyjmowania struktury wewnętrznej (regulamin wewnętrzny Komisji, Rady, Parlamentu).

Autonomia wiąże się również z tym, że Instytucji Przysługują immunitet i przywileje np. nietykalność.

Zasada lojalnej współpracy międzyinstytucjonalnej - 1-50

Ta zasada wynika pośrednio z art. 10 TWE. Odnosi się do Państw ale i instytucji. Oznacza ona np. obowiązek współdziałania instytucji przy tworzeniu Prawa Wspólnotowego. Nie może odmawiać np. wydania jakiejś opinii. Np. obowiązek poddania się kontroli budżetowej. Obowiązek konsultowania się i ustalania metod współpracy.

Rada Europejska

- jedyny organ UE

- nie działa od momentu Wspólnot

- okresowe spotkania szefów państw lub rządów - rozpoczęły się w latach w 1961 w Paryżu. W 1974 roku wydany został specjalny komunikat w którym potwierdzono, że szefowie państw lub rządów będą się spotykać jako Rada Europejska. Ten komunikat nie miał mocy wiążącej. Dopiero w 1986 (podpisano JAE) Rada Europejska uzyskała wiążącą prawnie podstawę swojego działania. JAE ustalił z jeden strony skład Rady Europejskiej, kompetencję i częstotliwość spotkań. Przeniesiono do Traktatu z Mastrich (TUE) - przepis art. 4. Określa zadania, skład Rady Europejskiej. Zgodnie z brzemieniem tego przepisu - Rada Europejska składa się z szefów Państw lub rządów, przewodniczący Komisji Europejskiej, którym towarzyszą MSZ państw członkowskich i jeden z członów Komisji. = 56 Członków.

Rada Europejska ma się zbierać co najmniej 4 razy w roku. W wyjątkowych okolicznościach - spotkanie nadzwyczajne. Spotkania zwyczajne - Bruksela, spotkania nadzwyczajne - to państwo, które w danym roku przewodzi UE (Słowenia obecnie).

Spotkania Rady Europejskiej trwają jeden pełny dzień poprzedzony dniem, w którym spotkanie ograniczone jest do szefów państw lub rządów oraz przewodniczącego Komisji.

Spotkania Rady Europejskiej przygotowywane są przez Radę Unii Europejskiej w składzie Ministrów Spraw Zagranicznych.

„…jesteś zdolny wiesz już wszystko- nie wiem! Wiem, że nienawidzę za lenistwo- siebie! Dziś szkoła uczy, ale nienawiści agresji arogancji zwłaszcza do religii…”

1

---