Tabela 1. Stany wody na stacji Pińczów na rzecze Nida w 1981 roku.

Dzień	XI	XII	I	II	III	IV	V	VI	VII	VIII	IX	X
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31	166 170 170 172 168 166 165 168 170 176 176 175 170 168 164 166 175 180 194 212 202 188 182 173 171 170 169 169 169 170	167 167 160 154 179 228 240 265 265 252 252 256 204 212 228 242 228 214 206 194 184 180 180 183 184 180 178 174 172 170 167	166 166 170 174 186 212 234 230 215 190 180 174 170 164 164 164 164 166 170 167 167 162 160 160 162 162 162 164 162 260 292	293 230 175 176 184 192 192 199 196 208 220 222 217 194 184 184 174 170 169 168 168 166 162 164 164 164 166 168	168 154 156 156 157 159 161 172 164 174 186 204 220 270 276 240 222 214 212 216 220 210 208 200 196 193 193 196 199 226 222	202 193 184 180 174 174 170 168 165 164 164 162 161 158 156 158 158 157 156 154 154 154 153 153 154 153 153 152 152 152	152 158 162 162 164 164 164 164 164 158 154 155 152 149 148 146 144 142 141 144 146 146 142 142 141 140 139 138 146 164 173	185 180 166 164 155 155 1555 154 158 170 176 164 168 165 151 150 152 152 157 159 160 165 169 168 168 168 165 166 166 170	170 160 159 152 150 147 145 143 143 141 141 139 137 136 140 141 144 148 148 146 145 145 145 145 145 148 149 149 148 148 148	148 148 145 155 155 157 157 155 151 147 160 156 156 159 155 151 150 148 146 146 146 144 146 145 150 150 153 153 149 148 148	148 147 147 145 145 143 141 141 140 139 139 150 147 142 143 162 157 173 173 168 160 159 156 155 150 150 150 148 147 147	146 150 149 147 147 146 146 147 148 148 148 148 151 152 153 156 156 156 157 158 160 168 167 166 162 158 156 156 154 153 153
Najniższa wartość w roku stany wody [cm]	164	154	160	162	154	152	138	150	136	144	139	146
Średnia wartość w roku stanu wody [cm]	174	202	182	188	198	163	152	163	147	151	151	154
Najwyższa wartość w roku stanu wody [cm]	212	270	294	293	282	202	176	185	170	160	173	170

UMK

Instytut ochrony środowiska

Ćwiczenie 3

Tytuł: Przebieg codziennych stanów wody na rzece Nida na posterunku wodowskazowym Pińczów na tle opadów atmosferycznych na stacji Małogoszcz w roku hydrologicznym1981.

II rok ochrony środowiska

Grupa 1

Toruń 2011/2012

Tabela 2. Wysokości dobowe opadów w mm na stacji Małogoszcz w 1981.

dzień	XI rok 1980	XII rok 1980	I rok 1981	II rok 1981	III rok 1981	IV rok 1981	V rok 1981	VI rok 1981	VII rok 1981	VIII rok 1981	IX rok 1981	X rok 1981
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31	- 0,0* 2,4* - 2,2* 5,2 5,2* - 7,4* 0,3* - - - - 2,0 1,9 - - 0,1* - - - 0,2 0,7 - - 9,5* - 4,2* -	- 0,3* 0,3* 0,0* 0,3* 3,4* 04* 0,2* 1,7* 0,5* 5,7 1,1 3,4 - 2,3* - 0,2* - - 2,7 2,1 0,0 - - 0,0 0,7 0,0* - 0,3* 0,3 1,7	5,3* 6,2* 16,4* 0,6* 0,7* 1,8* 0,4* - - 0,3* 0,0* - - 0,0* 1,2* - 4,2* 0,7* 2,1* - 0,0* - 0,1* - 2,9* 1,2* - - - - -	0,3 0,0 0,4 6,7* 0,3* 2,6* 4,5 0,5 - - 0,0* 2,2* 1,6* - 4,4* 1,8* - 2,0* 1,9* 1,0* - 2,1* - - - - - -	- - - 0,5* 0,2* - - 1,2 1,3 2,7* 25,1 0,6 0,1 0,4 - 10,7* 6,5* - - - - - 0,2 3,8 0,9 7,2 4,1 - - - -	- - - - 1,4 - - - 0,2 - - - - - - 0,1* 0,3* - 0,0* - - 0,8* 0,9* - - - 0,4 2,3 0,8 11,2	0,2 - - - 5,3 - - - - - - - 0,0 - - - 0,9 0,3 6,0 - - - 1,0 0,9 - - - 34,5 20,4 0,0 -	- 5,4 - - - 1,6 3,4 - 2,3 - - 1,8 - 5,6 5,1 5,8 - 13,0 2,7 - - - 4,7 3,8 0,0 15,0 6,6 - - -	- - 2,8 0,2 - - - - - - - - - 5,0 - - 15,3 - 4,4 - 2,0 1,4 - 9,8 10,2 - - 5,8 4,7 - -	- 15,7 1,4 - - - - - 0,3 4,5 11,4 - - - - 13,7 - - - - 5,1 - 5,8 4,2 0,3 3,0 5,4 - 9,2 0,1 -	- - - - - - - - - 13,3 1,9 - 22,2 9,1 4,2 - - - 3,8 - - - 0,4 - 0,2 - - - - -	- - - 0,3 0,1 - 0,1 - - 3,2 6,6 4,5 5,9 0,3 6,5 - - 12,5 - 0,5 - 2,4 - 1,1 - - 0,6 - 0,3 6,0 3,3
Suma	41,3	27,6	44,1	32,3	65,5	18,4	69,5	76,8	61,6	80,1	55,1	54,2
średnia	1,9	0,9	1,4	1,2	2,1	0,6	2,2	2,56	2,0	2,6	1,8	1,7

Nida to rzeka w południowej Polsce, lewy dopływ górnej Wisły. Długość rzeki wynosi 151 km (z Białą Nidą), a powierzchnia dorzecza 3862 km². Rzeka ta powstaje z połączenia Białej i Czarnej Nidy w miejscowości Brzegi, Chęcin. Jest to typowa rzeka nizinna o bardzo niskim spadku. Ma szeroką terasę zalewową pokrytą łąkami. W najwęższym miejscu koryto Nidy ma szerokość 6 m. W najszerszym punkcie, w okolicach Motkowic, 79 m. Głębokość rzeki waha się od 0,4 do 2,6 m. Jest to jedna z najcieplejszych polskich rzek. Temperatura wody w lecie dochodzi do 27°C.

Pińczów to miasto w województwie świętokrzyskim, siedziba powiatu pińczowskiego, jak również miejsko-wiejskiej gminy Pińczów. W latach 1975-1998 miasto administracyjnie należało do woj. kieleckiego. Pińczów leży na Ponidziu, nad rzeką Nidą (56,8 km biegu rzeki), 39 km na południe od Kielc. Miasto położone jest częściowo w Dolinie Nidy, od północy opierając się na zboczach wzgórz wchodzących w skład Garbu Pińczowskiego. W tym mieście znajduje się posterunek wodowskazowy w której między innymi prowadzi się pomiar stanu wody. Wysokość posterunku nad poziomem morza wynosi 183,48 m.

Małogoszcz to miasto w woj. świętokrzyskim, w powiecie jędrzejowskim, siedziba gminy miejsko-wiejskiej Małogoszcz. W latach 1975-1998 miasto administracyjnie należało do woj. kieleckiego. Znajduje się tu stacja metrologiczna. Współrzędne geograficzne to 20º 17' długości geograficznej wschodniej i 50º 49' szerokości geograficznej północnej. Przez te miasto przepływa rzeka Nida. Wysokość stacji metrologicznej nad poziomem morza wynosi 260 m.

W zależności od intensywności zasilania (opadowego, roztopowego, lodowcowego) rzeka prowadzi różne ilości wody. Miarą zmienności napełnienia koryta rzecznego są stany wody. Stan wody w rzece to wzniesienie zwierciadła wody w danym profilu rzeki ponad przyjęty umownie poziom odniesienia. Obserwacje stanów wody prowadzi się na wodowskazach, dlatego poziomem odniesienia jest poziom zerowy podziałki na wodowskazie, tzw. zero wodowskazowe. Stan wody odczytywany jest zawsze w pełnych centymetrach. Stan wody w rzece jest wielkością względną, informującą o napełnianiu koryta w danym profilu rzeki, natomiast nie informuje o wielkości przepływu wody i tym samym o odpływie rzecznym.

Wezbraniem nazywamy podniesienie się stanu wody w rzece powstałe w wyniku wzmożonego zasilania lub wskutek piętrzenia wody. Wezbrania wywołane wzmożonym zasilaniem są częstsze i obejmują znacznie większe obszary zlewni wskutek długotrwałych opadów deszczu, mogą być też następstwem topnienia śniegów lub lodu.

Niżówki to okresy niskich stanów wody w korycie rzeki, spowodowane ograniczonym zasilaniem rzeki wynikającym z wyczerpania się zasobów wodnych zlewni. Przyczynami wywołującymi niżówki są małe opady lub ich brak, a w zimie niska temperatura powietrza, w wyniku której jest słabe topnienie lodu, utrzymywanie się pokrywy śnieżnej.

Wnioski:

Zaznacza się pewna regularność spadku. W miesiącu grudniu średni poziom wody jest wyższy niż w styczniu pomimo mniejszych opadów, sugerując się marcem, w którym średni poziom wody jest bardzo wysoki (198 cm), dochodzą do wniosku, że w tym czasie zaczynały się roztopy. Woda spływała z pół i poziom rzeki ulegał podniesieniu. Zaznacza się mniej więcej stały średni poziom od miesiąca IV do X i waha się on w przedziale od 147 do 163 cm.

Z wykresu można również zauważyć, że np.; w miesiącu kwietniu widzimy zależność pomiędzy opadem a stanem wody, gdy maleje opad to i poziom wody w następnych dniach maleje, i odwrotnie np. w miesiącu maj, gdy następuje opad to i poziom wody w następnych dniach rośnie. Największy poziom wody jest na przełomie styczeń/luty (292/293 mm) w czasie roztopów i jest on przeciętnie dwukrotnie wyższy od średnich poziomów z innych miesięcy. Natomiast najniższe poziomy widzimy w maju (138 cm). Największe średnie miesięczne opady obserwujemy w sierpniu (2,6), lecz nie widać gwałtownych wzrostów średniego poziomu wody, tylko po największym opadzie widać większy skok ( z 157cm do 173 cm). W okresie letnim jest znacznie szybsze parowanie, i wody nie ulegają tak szybkim wahaniom poziomów. Widać także w opady w okresie przedzimia i samej zimy nie mają takiego wpływu na poziom wody jak opady latem.

Literatura:

1. Internetowa encyklopedia PWN. www.pwn.pl

2. Encyklopedyczny zarys Polski, Warszawa 1979, opis woj. rzeszowskiego.

3. Michał Jurecki, Ponidzie. W świętokrzyskim stepie, Kraków 2004

4. Bajkiewisz-Grabowska E., Mikulski Z., 1993, Przewodnik do ćwiczeń z hydrologii ogólnej, PWN, Warszawa

5. Bajkiewisz-Grabowska E., Mikulski Z., 1999, Hydrologia ogólna, PWN, Warszawa.

---