Rzeczowe aktywa obrotowe - zapasy

Istota rzeczowych aktywów obrotowych (zapasów)

	Materiały - składniki nabyte w celu zużycia na własne potrzeby jednostki; obejmują: materiały podstawowe, materiały pomocnicze, paliwa, części zapasowe do maszyn i urządzeń, opakowania i odpadki użytkowe
	Towary - składniki nabyte w celu sprzedaży w stanie nieprzetworzonym
	Produkty gotowe - składniki wytworzone lub przetworzone przez jednostkę i przeznaczone do sprzedaży (wyroby i usługi); nie podlegają one dalszemu przerobowi oraz odpowiadają określonym normom lub warunkom umownym
	Półprodukty i produkty w toku - stanowią równowartość kosztów poniesionych na ich wytworzenie; przeszły one określone fazy produkcji, ale nie zostały zakończone - są w toku realizacji
	Rzeczowe aktywa obrotowe (materiały, towary, produkty gotowe, półprodukty i produkty w toku) są przeznaczone do zbycia lub zużycia w ciągu 12 miesięcy od dnia bilansowego lub w ciągu normalnego cyklu operacyjnego właściwego dla danej działalności, jeżeli trwa ona dłużej niż 12 miesięcy.

Klasyfikacja bilansowa rzeczowych aktywów obrotowych (zapasów)

B.I.	Zapasy
		1.	Materiały
		2.	Półprodukty i produkty w toku
		3.	Produkty gotowe
		4.	Towary
		5.	Zaliczki na dostawy

Materiały

Istota i klasyfikacja materiałów

MATERIAŁY rzeczowe składniki aktywów obrotowych nabyte lub wytworzone we własnym zakresie, które zużywają się całkowicie w jednym cyklu produkcyjnym	1) Materiały podstawowe
		2) Materiały pomocnicze
		3) Paliwo
		4) Części zapasowe do maszyn i urządzeń
		5) Opakowania
		6) Odpadki użytkowe

Wycena materiałów

na dzień bilansowy

• według cen nabycia nie wyższych od cen ich sprzedaży netto na dzień bilansowy

* Jednostki mogą wyceniać materiały w cenach zakupu, jeżeli nie zniekształca to stanu

            aktywów oraz wyniku finansowego jednostki

* Odpisy aktualizujące wartość materiałów dokonane w związku z utratą ich wartości oraz

     wynikające z wyceny według cen sprzedaży netto zamiast według cen nabycia (zakupu)

- zalicza się do pozostałych kosztów operacyjnych

w ciągu roku obrotowego

• według zmiennych cen ewidencyjnych

• przychody - według rzeczywistych cen nabycia lub kosztów wytworzenia

• rozchody - według:

- cen przeciętnych

- metody „pierwsze weszło-pierwsze wyszło” (FIFO)

- metody „ostatnie weszło-pierwsze wyszło” (LIFO)

- metody szczegółowej identyfikacji rzeczywistych cen nabycia               

• według stałych cen ewidencyjnych (przy ustalaniu i rozliczaniu odchyleń)

• przychody - według stałych cen ewidencyjnych (ustalanie odchyleń)

• rozchody - według stałych cen ewidencyjnych (rozliczanie odchyleń)

* cena nabycia - to cena zakupu składnika aktywów, obejmująca kwotę należną sprzedającemu, bez podlegających odliczeniu podatku od towarów i usług oraz podatku akcyzowego, a w przypadku importu powiększona o obciążenia o charakterze publicznoprawnym oraz powiększona o koszty bezpośrednio związane z zakupem i przystosowaniem składnika aktywów do stanu zdatnego do używania lub wprowadzenia do obrotu, łącznie z kosztami transportu, jak też załadunku, wyładunku, składowania lub wprowadzenia do obrotu, a obniżona o rabaty, opusty, inne podobne zmniejszenia i odzyski

* cena sprzedaży netto składnika aktywów to możliwa do uzyskania na dzień bilansowy cena jego sprzedaży, bez podatku od towarów i usług i podatku akcyzowego, pomniejszona o rabaty, opusty i inne podobne zmniejszenia oraz koszty związane z przystosowaniem składnika aktywów do sprzedaży i dokonaniem tej sprzedaży

EWIDENCJA OBROTU MATERIAŁAMI - Zadanie 1

W spółce akcyjnej „PROFIT” w styczniu br. miały miejsce następujące operacje związane z materiałami X wykorzystywanymi do produkcji wyrobów:

1. Zakupiono materiały od dostawcy A

1. Otrzymano fakturę Fa ₁ za zakupione materiały

100 kg po 12 zł/kg = 1.200 zł

2. Na podstawie dokumentu Pz ₁ przyjęto materiały do magazynu

2) Zakupiono materiały od dostawcy B

1. Otrzymano fakturę Fa ₂ za zakupione materiały

80 kg po 9 zł/kg = 720 zł

2. Na podstawie dokumentu Pz ₂ przyjęto materiały do magazynu

3) Zakupiono materiały od dostawcy C

1. Otrzymano fakturę Fa ₃ za zakupione materiały

60 kg po 10 zł/kg = 600 zł

2. Na podstawie dokumentu Pz ₃ przyjęto materiały do magazynu

4) Na podstawie dowodu Rw ₁ wydano z magazynu 150 kg materiałów do zużycia     produkcyjnego.

Na podstawie podanych informacji dokonaj ewidencji obrotu materiałami „X” przy założeniu, że:

1. stosowane są zmienne ceny ewidencyjne (rzeczywiste ceny zakupu),

2. stosowane są stałe ceny ewidencyjne na poziomie 10 zł/kg.

W jednostce ewidencja kosztów prowadzona jest wyłącznie w układzie rodzajowym.

ZASTOSOWANIE ZMIENNYCH CEN EWIDENCYJNYCH

Wycena dokumentów potwierdzających obrót materiałami „X”

Nr operacji	Faktura zakupu	Dokumenty magazynowe
		przychodu	rozchodu
1	Fa1 = 100 kg x 12 zł/kg =      = 1.200 zł	Pz1 = 100 kg x 12 zł/kg =       = 1.200 zł
2	Fa2 = 80 kg x 9 zł/kg =      = 720 zł	Pz2 = 80 kg x 9 zł/kg =      = 720 zł
3	Fa3 = 60 kg x 10 zł/kg =      = 600 zł	Pz3 = 60 kg x 10 zł/kg =      = 600 zł
4			Rw1 = = 1.575 zł (cena przeciętna) = 1.650 (FIFO) = 1.440 (LIFO)

Rozrachunki z dostawcami			Rozliczenie zakupu			Materiały
	1a)1.200,- 2a) 720,- 3a) 600,-		1a)1.200,- 2a) 720,- 3a) 600,-	1b)1.200,- 2b) 720,- 3b) 600,-		1b)1.200,- 2b) 720,- 3b) 600,-	4) 1.440,-
			2.520,-	2.520,-		2.520,-	1.440,- Sk.1.080,-
						Zużycie materiałów
						4) 1.440,-

• zapas materiałów wg rzeczywistych cen zakupu = Sk „Materiały” = 1.080 zł

• zużycie materiałów wg rzeczywisty cen zakupu = Sk „Zużycie materiałów” = 1.440 zł

Obliczenie wartości rozchodu i remanentu końcowego materiału „X”:

1. według ceny przeciętnej

100 kg x 12 zł/kg + 80 kg x 9 zł/kg + 60 kg x 10 zł/kg

* cena przeciętna = --------------------------------------------------------------------- = 10,50 zł/kg

100 kg + 80 kg + 60 kg

* wycena rozchodu Rw₁ = 150 kg x 10,50 zł/kg = 1.575 zł

* wycena zapasu końcowego = 90 kg x 10,50 zł/kg = 945 zł

b) według metody FIFO

* wycena rozchodu Rw₁ = 100 kg x 12 zł/kg = 1.200 zł

50 kg x 9 zł/kg = 450 zł

150 kg 1.650 zł

* wycena zapasu końcowego = 30 kg x 9 zł/kg = 270 zł

60 kg x 10 zł/kg = 600 zł

90 kg 870 zł

3. według metody LIFO

* wycena rozchodu Rw₁ = 60 kg x 10 zł/kg = 600 zł

80 kg x 9 zł/kg = 720 zł

10 kg x 12 ł/kg = 120 zł

150 kg 1.440 zł

* wycena zapasu końcowego = 90 kg x 12 zł/kg = 1.080 zł

ZASTOSOWANIE STAŁYCH CEN EWIDENCYJNYCH

Wycena dokumentów potwierdzających obrót materiałami „X”

- stała cena ewidencyjna = 10 zł/kg

Nr operacji	Faktura zakupu	Dokumenty magazynowe
		przychodu	rozchodu
1	Fa1 = 100 kg x 12 zł/kg =      = 1.200 zł	Pz1 = 100 kg x 10 zł/kg =       = 1.000 zł
2	Fa2 = 80 kg x 9 zł/kg =      = 720 zł	Pz2 = 80 kg x 10 zł/kg =      = 800 zł
3	Fa3 = 60 kg x 10 zł/kg =      = 600 zł	Pz3 = 60 kg x 10 zł/kg =      = 600 zł
4			Rw1 = 150 kg x 10 zł/kg =        = 1.500 zł

Rozrachunki z dostawcami			Rozliczenie zakupu			Materiały
	1a)1.200,-		1a)1.200,-	1b)1.000,- 1c) 200,-		1b)1.000,-	4) 1.500,-
	2a) 720,-		2a) 720,- 2c) 80,-	2b) 800,-		2b) 800,-
	3a) 600,-		3a) 600,-	3b) 600,-		3b) 600,-
			2.600,-	2.600,-		2.400,-	1.500,- Sk. 900,-
			Odchylenia od cen ewidencyjnych materiałów			Zużycie materiałów
			1c) 200,-	2c) 80,-		4) 1.500,-
			200,-	5) 75,- 155,- Sk. 45,-		5) 75,-

120 zł (Dt) x 100 %

W_n = ------------------------- = 5 % => ceny rzeczywiste są o 5% wyższe od cen ewidencyjnych

400. zł

5 % x 1.500 zł

Odchylenie przypadające na zużyte materiały = --------------------- = 75 zł

100 %

• zapas materiałów wg rzeczywistych cen zakupu = 900 zł + 45 zł = 945 zł

• zużycie materiałów wg rzeczywisty cen zakupu = 1.500 zł + 75 zł = 1.575 zł

EWIDENCJA OBROTU MATERIAŁAMI - zadanie 2

1. Przedsiębiorstwo produkcyjne „Akcept” prowadzi ewidencję materiałów według stałych cen  ewidencyjnych ustalonych na poziomie planowanych cen nabycia.

2. Przedsiębiorstwo prowadzi ewidencję kosztów podstawowej działalności operacyjnej w układzie rodzajowym i w układzie funkcjonalno-kalkulacyjnym.

3. Przedsiębiorstwo jest podatnikiem VAT - sprzedaż jego wyrobów gotowych jest w całości opodatkowana   podatkiem VAT.

4. Na dzień 1 stycznia br. salda na wybranych kontach wynosiły:

Materiały 209.100 zł

Odchylenia od cen ewidencyjnych materiałów (Ct) 22.600 zł

Rozliczenie zakupu: Dt - 5.000 zł , Ct - 3.000 zł

5. W styczniu miały miejsce następujące operacje gospodarcze:

1. Otrzymano fakturę VAT od dostawcy „A” za materiały przyjęte do magazynu w ubiegłym miesiącu:

1. wartość materiałów w cenie zakupu - 3.000 zł

2. koszty transportu - 500 zł

3. podatek VAT - 22 % - 770 zł

4. suma faktury - 4.270 zł

2. Na podstawie dowodu P_z przyjęto do magazynu materiały od dostawcy „B” o wartości według cen ewidencyjnych 5.200 zł. Faktura na te materiały była przyjęta i zaksięgowana w ubiegłym miesiącu.

2. Otrzymano fakturę VAT od dostawcy „C”:

1. wartość materiałów w cenie zakupu - 1.800 zł

2. koszty transportu - 200 zł

3. podatek VAT - 22 % - 440 zł

4. suma faktury - 2.440 zł

4. Na podstawie dowodu P_z przyjęto do magazynu materiały od dostawcy „C” o wartości według cen ewidencyjnych 1.700 zł.

4. Otrzymano fakturę VAT od dostawcy „D”:

1. wartość materiałów w cenie zakupu - 900 zł

2. koszty transportu - 100 zł

3. podatek VAT - 22 % - 220 zł

4. suma faktury - 1.220 zł

6. Na podstawie dowodu P_z przyjęto do magazynu materiały od dostawcy „E” o wartości według cen ewidencyjnych 4.000 zł.

6. Na podstawie dowodu R_w wydano do zużycia materiały o wartości w cenach ewidencyjnych 50.000 zł, w tym

- na potrzeby produkcji 40.000 zł

- na potrzeby zarządu 10.000 zł

8. Sprzedano część materiałów:

1. wystawiono fakturę odbiorcy „X”:

- wartość materiałów według cen sprzedaży netto 8.000 zł

- podatek VAT (22%) 1.760 zł

- suma faktury 9.760 zł

2. na podstawie dowodu W_z wydano odbiorcy sprzedane materiały o wartości według cen ewidencyjnych 6.000 zł

9. Obliczono i zaksięgowano odchylenia przypadające na:

1. materiały zużyte,

2. materiały sprzedane.

Na podstawie podanych informacji należy:

1. Wprowadzić stany początkowe na konta.

2. Zaksięgować zaistniałe w styczniu operacje gospodarcze.

3. Ustalić i zinterpretować salda konta „Rozliczenie zakupu”.

4. Ustalić:

1. wartość zapasu materiałów w cenach ewidencyjnych

2. wartość zapasu materiałów w rzeczywistych cenach nabycia

3. wartość zapasu bilansowego materiałów

4. wartość zużytych materiałów według cen ewidencyjnych

5. wartość zużytych materiałów według rzeczywistych cen nabycia

6. wynik na sprzedaży materiałów

7. wartość bilansową zobowiązań wobec dostawców

8. wartość i charakter rozrachunków z urzędem skarbowym z tytułu VAT

Ewidencja obrotu materiałami - rozwiązanie zadania 2

201 - Rozrachunki z odbiorcami			202 - Rozrachunki z dostawcami			221 - Rozrachunki z tytułu VAT
8a) 9.760				1) 4.270 3) 2.440 5) 1.220		1) 770 3) 440 5) 220	8a) 1.760
Ob. 9.760	Ob. 0 Sk. 9.760		Ob. 0 Sk. 7.930	Ob. 7.930		Ob. 1.430 Sk. 330	Ob. 1.760
Ob. 9.760	Ob. 9.760		Ob. 7.930	Ob. 7.930		Ob. 1.760	Ob. 1.760

300 - Rozliczenie zakupu			310 - Materiały			341 - Odchylenia od cen ewidencyjnych materiałów
„B”Sp. 5.000 „A”1) 3.500 „B”2a) 200 „C”3) 2.000 „D”5) 1.000	„A”Sp. 3.000 „A”1a) 500 „B”2) 5.200 „C”4) 1.700 „C”4a) 300 „E”6) 4.000		Sp. 209.100 2) 5.200 4) 1.700 6) 4.000	7) 50.000 8b) 6.000		1a) 500 4a) 300 9) 5.000 9b) 600	Sp. 22.600 2a) 200
Ob. 11.700 Sk. 4.000	Ob. 14.700 Sk. 1.000		Ob. 220.000	Ob. 56.000 Sk. 164.000		Ob. 6.400 Sk. 16.400	Ob. 22.800
Ob. 15.700	Ob. 15.700		Ob. 220.000	Ob. 220.000		Ob. 22.800	Ob. 22.800

401 - Zużycie materiałów i energii			490 - Rozliczenie kosztów rodzajowych			501 - Koszty działalności podstawowej
7) 50.000	9) 5.000		9a) 5.000	7a) 50.000		7a) 40.000	9a) 4.000

550 - Koszty ogólnego zarządu			730 - Przychody ze sprzedaży materiałów			735 - Wartość sprzedanych materiałów
7a) 10.000	9a) 1.000			8a) 8.000		8b) 6.000	9b) 600

Wn = (22.000 x 100 %) : 220.000 = 10 % (Odch.Ct)

Ad.a) Zapas materiałów według cen ewidencyjnych = Sk. „Materiały” = 164.000 zł

Ad.b) Zapas materiałów według rzeczywistej ceny nabycia

= Sk. ”Materiały” + Sk.Dt „Odchylenia od cen ewidencyjnych materiałów” lub

= Sk. ”Materiały” - Sk.Ct „Odchylenia od cen ewiden. materiałów” = 164.000 - 16.400 = 147.600 zł

Ad.c) Zapas bilansowy materiałów

= Sk. ”Materiały” + Sk.Dt „Odch. od cen ewiden. materiałów” + Sk.Dt. „Rozliczenie zakupu” lub

= Sk. ”Materiały” - Sk.Ct „Odch. od cen ewiden. materiałów” + Sk.Dt „Rozliczenie zakupu” =                  =164.000 - 16.400 + 1.000 = 148.600 zł

Ad.d) Zużycie materiałów według cen ewidencyjnych = 50.000 zł

Ad.e) Zużycie materiałów według rzeczywistych cen nabycia = 50.000 - 5.000 = 45.000 zł

Ad.f) Wynik ze sprzedaży materiałów = 8.000 - 5.400 = 2.600 zł = zysk

Ad.g) Wartość bilansowa zobowiązań wobec dostawców

= Sk.Ct „Rozrachunki z dostawcami” + Sk.Ct „Rozliczenie zakupu” = 7.930 + 4.000 = 11.930 zł

Ad.h) Rozrachunki z urzędem skarbowym z tytułu VAT

= kwota: Sk. „Rozrachunki z tytułu VAT”

= charakter: Sk.Dt = należności

Sk.Ct = zobowiązania = 330 zł

8

............................................................................................................................................................................

mgr Marzena Mikołajczyk

---