FONTANNY RZYMU - BERNINI

Fontanny rzymskie - duch baroku zaklęty w genialnej sztuce Gianlorenzo Berniniego ozdabiający place Rzymu spektakularnymi fontannami. Barok to ruch, i woda, szumiąca i tryskająca wysoko bawi się statuami i ożywia fontanny. Bernini wybudował wiele fontann: na placu Navona, na placu hiszpańskim, na placu Barberini az do wielkiej scenografii Fontanny di Trevi wybudowanej w XVIII w. wg jego idei. Artysta, który był także wielkim inscenizatorem sztuk teatralnych i scenografem świetnie operował tą dynamiczną formą architektoniczną.

Piazzza Navona to długa, wąska przestrzeń, ograniczona przez budynki stojące na fundamentach dawnych trybun ogromnego Stadionu Domicjana (na 30 000 ludzi!). Plac zdominowana jest przez olbrzymią barokową fontannę Czterech Rzek (Fontana di Quattro Fiumi) stojącą na środku, z 1648 roku. Wokół obelisku rzymskiego, pochodącego z Cyrku Maksencjusza Bernini wymodelował skałę z grotami z których wypływają strumienie wody. Nad nimi górują cztery wielkie statuy bóstw rzecznych reprezentujących Nil, Ganges, Dunaj i Rio della Plata. Rzeka Nil ma przysłoniętą głowę, bo nie znano jeszcze jej żródeł. Rzeki te symbolizują cztery częsci świata: Afrykę, Azję, Europę i Amerykę. Bernini umieścił to także elementy przyrody, rosliny i zwierzęta jak palma, lew czy krokodyl.

Plac Navona Rzeka Ganges

Fontana del Tritone , czyli Fontanna Trytona - chyba najładniejsza w Rzymie i bardzo ekspresyjna fontanna, stoi na placu Barberini. Zbudowana została z trawertynu - a nie jak wcześniej - z marmuru - przez Gianlorenzo Berniniego w 1643 roku na zamówienie jego protektora, papieża Urbana VIII . Fontanna miała przyozdobić podmiejski plac, przy którym stał pałac Barberinich. Delfiny, jak akrobaci stoją na głowach a ich skręcone ogony podtrzymują olbrzymią muszlę na której klęczy bóg morski Tryton i gra na rogu ku chwale rodu Barberinich - wydmuchując wodę wysoko w góre...... Papieska tiara, klucze św.Piotra i herb Barberinich wplecione są w ogony delfinów. I ta fontanna , najwspanialsza chyba z fontann rzymskich uzmysławia wielkość talentu Berniniego. Integracja materii jest tu doskonała - tryton jest wręcz elementem rozpryskującej i mieniącej się wody. Jako nieco upiorną ciekawostkę można dodać, że aż do końca XVIII wieku przed tą fontanną wystawiano zwłoki do identyfikacji - także bandytów....

Fontana della Barcaccia, czyli fontanna z łódką (barcaccia to stara , przeciekająca już łódka). Pomysł podsunęła ponoć autentyczna łódka wyrzucona na plac przez wylew Tybru. Malowniczo położona dzisiaj u stóp Schodów Hiszpańskich fontanna jest dziełem Gianlorenzo Berniniego i jego ojca Pietro Berniniego z 1628 roku. Gdy fontanna powstawała, schodów jeszcze nie było, powstały prawie 100 lat później. Wybudowana została za pieniądze rodziny Farnese i na czubku fontanny jest lilia, fragment herbu rodziny Farnese. Opowiada się, ze w 1720 roku, gdy orszak szlachty celebrował wybory wielkiego mistrza Zakonu Kawalerów Maltańskich z fontanny tryskało wino do białego rana.

Najsłynniejsza i monumentalna to niechybnie Fontanna di Trevi , dzieło Nicolo Salvi (1762) wg.pomysłu Berniniego. Ma długość 20m i wysokość 26m. Tworzy bardzo efektowną scenografię ożywioną przez posągi i skały. Skromne rozmiary placu , na którym się mieści, wspomagają efekt olbrzymiej kompozycji.

Centralna część to łuk triumfalny. W środku statua oceanu na powozie ciągniętym przez dwa koniki morskie. Dwie statuy po bokach oceanu to pomyślność i zdrowie - skutki czystej wody. Woda, która wytryska z wielu miejsc wpada do zbiornika symbolizującego morze. Fontanna czerpie wodę z wciąż czynnego akweduktu Acqua Vergine, doprowadzonego do Rzymu w 19 r.p.n.e. przez Marka Agryppę. I to był ważny moment dla Rzymu który dostał dobrą wodę, zamiast używanej poprzednio z Tybru. Wizyta w tym miejscu jest wręcz obowiązkiem turystów, a wrzucenie monety do zbiornika, zapewnia, wg. pradawnej jeszcze tradycji, powrót do stolicy Włoch, Rzymu. Sława Fontanny di Trevi wzrosła niepomiernie po słynnej scenie z filmu Federico Felliniego "Dolce vita", gdzie posągowa Anita Ekberg zażywa w niej kąpieli.

---