Badanie pisma
W cyklu rozwoju ontogenetycznego człowieka wykształcają się indywidualne cechy pisma, czyli następuje jego personalizacja.
Na cechy pisma ma wpływ również odrębność płciowa, co jest związane z odmienną motoryką. Personalizacja wiąże się z rozkładem pisma na podłożu, więc z rysunkiem poszczególnych liter i ciągiem literowym, wielkością, tempem, czytelnością i ogólną topografią pisma.
Człowiek nigdy nie pisze "dwa razy tak samo".
Fluktuacje w piśmie ręcznym pojawiają się pod wpływem warunków zewnętrznych (np. materiały piśmienne) oraz z przyczyn wewnętrznych (wpływ wieku, chorób, wykształcenia, stanu psychicznego) i nienaturalnych (świadoma zmiana charakteru pisma).
Podział pisma
1.pismo określające wiek
- niedojrzałe (do 25)
- dojrzałe (25-60)
- starcze (pow. 60)
2.ludzi chorych
- afazja
- pląsawica
- Parkinson
- psychozy starcze i porażenia
- schizofrenia
- narkomania
- alkoholizm
3. powstałe pod wpływem emocji
4. związane z wykonywanym zawodem
5.ze względu na płeć
Korzystając z wszystkich wyżej wymienionych zmian, jakim podlega pismo dokonuje się ekspertyzy polegającej na stwierdzeniu, czy badany dokument anonimowy bądź z innych przyczyn kwestionowany jest jednorodny z posiadaną próbką materiału porównawczego.
Materiał porównawczy może być "bezwpływowy" i kreślony na polecenie, dawniej nazywany "wpływowym". Bezwpływowy powstaje spontanicznie i zazwyczaj pochodzi z dokumentów napisanych przez osobę podejrzaną w przeszłości. Materiał kreślony na polecenie powstaje w obecności biegłego lub organu procesowego. Osoba sporządzająca próbkę ma świadomość, że będzie ona wykorzystana do ekspertyzy.
Chociaż w szkole uczymy się wszyscy na jednym wzorcu, to pod wpływem różnych czynników nasze pismo nabiera osobniczych właściwości graficznych, czyli tzw. odchyleń materialnych. I tu też można wyodrębnić dwie grupy - ogólną i indywidualną. Uwzględnia się tu:
- właściwości topograficzne
- właściwości geometryczne
- impuls pisma
- poziom integracji i współczynnik integracji
- wiązanie liter
- cieniowanie linii
- płynność linii
- budowa pojedynczych znaków
- odmiany liter
- następstwo znaków
Metody
Pierwotnie stosowano metodę porównującą formę (kształt) liter, później Bertillon wprowadził metodę sygnalistyczną, a Locard udoskonalił grafometryczną skupiającą się na zależnościach wielkościowe w piśmie osobniczym.
W tej chwili stosuje się równiez metodę grafometryczną w przypadku badania podpisów, a także metodę graficzno-porównawczą, czyli strukturalną. Na początku ocenia się materiał jako całość pod względem naturalności, spontaniczności, ilości i różnic czasowych. Później analizuje się wszystkie dokonane obserwacje pod względem zbiezności bądź rozbieżności.
W przypadku pism o większej objętości stosuje się też metodę graficzno-lingwistyczną zajmującą się zarówno stroną graficzną, jak i językową.