3. FUNKCJE, ZASADY I KLASYFIKACJA UBEZPIECZEŃ

1. Istota i definicje ubezpieczenia

Samoubezpieczenie - gromadzenie środków na cel likwidacji lub łagodzenia skutków wypadków losowych - wady: nie gwarantuje realnego zabezpieczenia bo zbyt krótko gromadzony fundusz lub zbyt małe kwoty; działanie gospodarczo nieracjonalne - odkładanie pieniędzy kosztem bieżących potrzeb lub długofalowych inwestycyjnych.

Metoda ubezpieczeniowa - powierzenie zadań związanych z kompensowaniem przyszłych strat spowodowanych wypadkami losowymi wyspecjalizowanej firmie zajmującej się profesjonalnie gromadzeniem na ten cel funduszy pochodzących ze środków wpłacanych w formie składek przez wiele zagrożonych tymi wypadkami podmiotów

ubezpieczenie - metoda zabezpieczenia się przed skutkami wypadków losowych, polegająca na transferze ryzyka na instytucję zapewniającą ochronę ubezpieczeniową, czyli zobowiązującą się do skompensowania ewentualnych przyszłych strat poprzez finansowe wyrównanie uszczerbku majątkowego spowodowanego przez te wypadki, jak i zabezpieczenia potrzeb nimi wywołanych, przy czym, co dla ubezpieczenia charakterystyczne - następuje podział ryzyka, gdyż ciężar finansowy tej kompensaty ponoszony jest przez wszystkich korzystających z asekuracji.

Wg teorii szkód ubezpieczenie:

• jest urządzeniem mającym na celu wyrównanie finansowych szkód wyrządzonych przez różne zdarzenia losowe

• jest urządzeniem umożliwiającym zastąpienie niepewnej, lecz wielkiej straty - szkody losowej, niewielką, lecz pewną stratą - składką ubezpieczeniową

• jest operacją, dzięki której jedna osoba (ubezpieczony) w zamian za opłatę składki zapewnia sobie lub osobie trzeciej , w przypadku zrealizowania się jakiegoś ryzyka, świadczenie, wypłacane przez ubezpieczyciela, który przejmując ryzyko dużej liczby ubezpieczonych, kompensuje je zgodnie z prawami statystyki

Wg teorii potrzeb ubezpieczenie:

• jest urządzeniem łagodzącym stratę majątku, utratę zysku lub dochodu, bądź zmniejszenie zdolności zarobkowania

• to wzajemne pokrywanie przypadkowych, dających się oszacować w pieniądzach, potrzeb licznych, w jednakowym stopniu zagrożonych jednostek

Wypadki ubezpieczeniowe - wypadki losowe wchodzące w zakres ochrony ubezpieczeniowej

Zdarzenie może być wypadkiem ubezpieczeniowym gdy posiada cechy zd losowego:

• niezależność od woli jednostki nim dotkniętej (nie może być celowe)

• nadzwyczajność (zaistnienie wypadku nie było dla poszkodowanego nieuchronną koniecznością - śmierć też bo niepewność co do momentu)

• losowość (nie wiadomo kto dotknięty skutkiem zdarzenia)

• wskazuje statystyczną prawidłowość - przypadek podlega prawu wielkich liczb (istnieje możliwość określenia prawidłowości w ich występowaniu, pozwalających na prognozowanie i kalkulowanie ryzyka zaistnienia zdarzenia w danych warunkach i czasie, wielkości i zakresu szkód

Dodatkowe warunki ubezpieczalności ryzyka:

• odpowiednio liczna i jednorodna grupa zagrożonych jednostek

• względnie mały procent strat w danej wspólnocie ubezpieczeniowej (wyłączone z ochrony ub ryzyko katastrofalne i wojenne)

• powstała strata musi być definitywna i mierzalna

ubezpieczający - podmiot zawierający ubezpieczenie i ponoszący jego koszty

ubezpieczony - podmiot korzystający z dobrodziejstw ubezpieczenia

ubezpieczyciel - jednostka udzielająca ochrony ubezpieczeniowej

Kwota wypłacana z tytułu szkód majątkowych - odszkodowanie

Kwota wypłacana z tytułu szkód osobowych - świadczenie

1. Główne funkcje ubezpieczeń

Funkcja ochrony ubezpieczeniowej:

• gwarancja wypłaty świadczenia w razie wystąpienia ryzyka

• poczucie bezpieczeństwa i pewności

• wypełnia się przez sprzedaż produktów ubezpieczeniowych dostosowanych do potrzeb klienta

• różnorodność ofert z powodu zmienności preferencjo gd i innych jednostek

• sektor ubezpieczeń przyczynia się do stabilności finansowej całego systemu gosp, zmniejsza niepewność działalności gospodarczej

• ubezpieczenia przeciwdziałają nadmiernej monopolizacji działalności w wielu gałęziach gospodarki (małe i średnie firmy działają bo nie muszą tworzyć wielkich rezerw na pokrycie ewentualnych strat)

• obniżenie kosztów pozyskania kapitału

Funkcja prewencyjna (zapobiegawcza):

• polega na zmniejszeniu prawdopodobieństwa realizacji ryzyka oraz jego ekonomicznych skutków

• zastosowanie metod prewencji - prawnych (legislacyjnych) - nakłanianie podmiotów do zapobiegania zdarzeniom poprzez np. zapisy w OWU, które nakazują stosowanie zabezpieczeń przeciwpożarowych itd., zapisy umowne dotyczące udziału własnego ubezpieczającego w szkodzie (systemu bonus-malus - różnicowanie taryf ubezpieczeniowych pod kątem rodzaju ryzyka) i gospodarczych - finansowanie różnego rodzaju przedsięwzięć o charakterze zapobiegawczym

• stosowanie prewencji w przypadku działania żywiołów 0 ogranicza się do zmniejszenia ujemnych skutków, jeśli chodzi o śmiertelność - podniesienie poziomu lecznictwa by opóźnić termin śmierci

Funkcja akumulacji kapitałowej:

• realizacja funkcji ochrony wymaga zgromadzenia ogromnych środków finansowych - pochodzą ze składek i z kapitałów własnych zakładów ubezpieczeniowych

1. Zasady ubezpieczeń

Zasada powszechności ochrony ubezpieczeniowej - organizacja i funkcjonowanie ubezpieczeń powinny umożliwiać każdej osobie zainteresowanej korzystanie z tego urządzenia w miarę potrzeb, a więc w odniesieniu do interesujących ją przedmiotów i realnie zagrażającego ryzyka

Zasada pełności ochrony ubezpieczeniowej - ochrona ubezpieczeniowa powinna umożliwiać każdemu ubezpieczającemu - bez względu na jego status prawno-ekonomiczny - taki poziom pokrycia strat losowych, jaki wynika z jego indywidualnej potrzeby oraz na jaki pozwalają w danych warunkach istotne względy polityki gospodarczej i społecznej państwa (poziom odszkodowania ma w danych warunkach istotnie skompensować poniesione szkody) - odnosi się ta zasada do ubezpieczeń majątkowych

Szkoda - wszelki uszczerbek na dobrach lub interesach prawnie chronionych, który poszkodowany doznał wbrew swojej woli

Zasada realności ochrony ubezpieczeniowej - (charakter imperatywny, bezwzględny wymóg warunkujący istnienie ubezpieczenia) sytuacja, w której ubezpieczający może, nie popełniając błędu zarówno z punktu widzenia prawnego, jak i ekonomicznego, liczyć na to, że zakład ubezpieczeń pokryje mu ewentualną stratę losową w granicach ubezpieczenia i zgodnie z obowiązującymi warunkami

1. Podział ubezpieczeń

Ubezpieczenia społeczne - forma zabezpieczenia społecznego rozumianego jako całokształt urządzeń publicznych chroniących przed niedostatkiem. Ma charakter powszechny i przymusowy. Jest organizowane przez państwo. Zabezpieczają przed negatywnymi skutkami utraty źródła utrzymania, gł na skutek choroby, wypadku, wieku emerytalnego. W ramach ubezpieczeń społecznych: ubezpieczenia rentowe, chorobowe, wypadkowe (dot wypadków przy pracy) oraz emerytalne. Ubezpieczenie zdrowotne (pokrywa koszty opieki medycznej) nie jest ubezpieczeniem społecznym, ale posiada jego cechy - agendą państwa NFZ

Ubezpieczenia gospodarcze - element polityki gospodarczej państwa, zwykle ma charakter dobrowolny. Ubezpieczenia komercyjne (rentowo-emerytalne, chorobowe i zdrowotne) są częścią ub społecznych realizowanych w ramach III filaru

Podobieństwa:

• spełnianie funkcji ochrony ubezpieczeniowej

• przedmiot ubezpieczenia (osobowe ubezpieczenie gospodarcze)

• tworzenie funduszu ubezpieczeniowego; składka - cena ochrony ubezpieczeniowej

Różnice:

Ubezpieczenie społeczne	Ubezpieczenie gospodarcze
- instrument polityki socjalnej państwa	- instrument polityki gospodarczej
- obowiązkowe	- dobrowolne
- stosunek publicznoprawny	- stosunek cywilnoprawny
- publicznoprawne instytucje ubezpieczeniowe	- komercyjne zakłady ubezpieczeń i towarzystwa ubezpieczeń wzajemnych
- trójstronny stosunek prawny	- z reguły dwustronny stosunek prawny
- ubezpieczenia osobowe	- ubezpieczenia osobowe i majątkowe
- warunki ubezpieczeń ustalone ustawowo	- OWU określa zakład ubezpieczeń (wyjątek ub obowiązkowe)
- szczególny tryb kontroli sądowej	- kontrola sądów powszechnych
- gwarancje Skarbu Państwa	- brak gwarancji państwa
- odrębne zasady nadzoru (jednak II i III filar nadzorowany przez KNUiFE - Komisja Nadzoru Ubezpieczeń i Funduszy Emerytalnych)	- KNUiFE (zasady nadzoru reguluje ustawa o działalności ubezpieczeniowej)
- regulacja w ustawach szczególnych	- regulacja prawna w kodeksie cywilnym, kodeksie morskim

Wg kryterium przedmiotu ubezpieczenia:

Ubezpieczenia osobowe - ochroną objęte zdrowie, życie, zdolność do pracy. Wypadek nie musi mieć charakteru negatywnego. Górna granica odpowiedzialności ubezpieczyciela - suma gwarancyjna. Wśród osobowych:

• życiowe - zdarzeniem jest śmierć lub dożycie (musi się ono wydarzyć, losowość tylko co do terminu)

• wypadkowe - zdarzeniem rozstrój zdrowia, uszkodzenie ciała lub śmierć na skutek nieszczęśliwego wypadku. Można je dalej podzielić na ubezpieczenia chorobowe oraz ubezpieczenia następstw nieszczęśliwych wypadków

Ubezpieczenia majątkowe - objęte nim dobra materialne, oraz prawa i zobowiązania majątkowe. Wysokość świadczenia zależy od wlk szkody oraz relacji sumy ubezpieczenia i wartości mienia (ub rzeczowe - dóbr materialnych oraz ub majątkowe sensu stricto - prawa i zobowiązania majątkowe)

Ubezpieczenia na życie:

1. Ubezpieczenia na życie

2. Ubezpieczenia posagowe, zaopatrzenia dzieci

3. ubezpieczenia na życie, jeżeli są związane z ubezpieczeniowym funduszem kapitałowym

4. ubezpieczenia rentowe

5. ubezpieczenia wypadkowe i chorobowe, jeżeli są uzupełnieniem ub wymienionych w grupach 1-4

Pozostałe osobowe i majątkowe:

1. Ubezpieczenia wypadku

2. Ubezpieczenia choroby

3. Ubezpieczenia casco pojazdów lądowych/szynowych/statków powietrznych

4. żeglugi, przedmiotów w transporcie, szkód spowodowanych żywiołami, oc, kredytu itd...

Ubezpieczenie dobrowolne i obowiązkowe (powszechne obowiązkowe i obowiązkowe szczególne)

Komercyjne i wzajemne (komercyjne przez spółki akcyjne, wzajemne przez TUWy).

Publiczne i prywatne (zależy kto ubezpiecza - publiczna osoba prawna czy prywatna osoba prawna

6. CHARAKTERYSTYKA WYBRANYCH UBEZPIECZEŃ MAJĄTKOWYCH

1. Ubezpieczenia ogniowe

Postacie oferowanych ubezpieczeń ogniowych:

• jako samodzielnie ubezpieczenia mienia od ognia i innych zdarzeń losowych, (ub od ognia i innych żywiołów)

• jako jeden z elementów pakietu ubezpieczeń (np. ubezpieczenie mieszkań)

• jako ubezpieczenie na zasadzie all risks (wszystkich rodzajów ryzyk) ochroną objęte szkody będące skutkiem wszystkich zdarzeń losowych z wyjątkiem wymienionych w owu

Ubezpieczenie od ognia i innych zdarzeń losowych obejmuje:

• budynki i budowle

• mienie ruchome

• nakłady adaptacyjne (koszty adaptacyjnych robót budowlanych)

Zakład ubezpieczeń pokrywa koszty zabezpieczenia przed szkodą lub zmniejszenia rozmiaru szkody:

• zabezpieczenie przed szkodą ubezpieczonego mienia w razie jego bezpośredniego zagrożenia

• akcja ratownicza

• uprzątnięcie pozostałości po szkodzie

Podstawowy zakres ubezpieczenia (FLEXA): ogień, uderzenie pioruna, eksplozja, upadek statku powietrznego.

Rozszerzenie: huragan, deszcz nawalny, powódź, grad, lawina, śnieg, trzęsienie ziemi, uderzenie pojazdu, huk ponaddźwiękowy, dym, sadza, następstwa szkód wodociągowych.

Wyłączenia:

• wojna, zamieszki, rozruchy, sabotaż

• terroryzm

• energia jądrowa, zanieczyszczenie radioaktywne

• umyślne działanie lub rażące niedbalstwo

• działania polegające na utracie zysku

Obniżki składki (bonusy): gdy stosowane dodatkowe zabezpieczenia przeciwpożarowe np. przyciski przeciwpożarowe, urządzenia gaśnicze (bonus od 5 do 40%)

Zwyżki składki (malusy): przedmiot cechuje się wyższym niż przeciętny poziomem ryzyka

Systemu:

1. według systemu ubezpieczenia w pełnej wartości

- na sumy stałe (gł środki trwałe)

- na sumy zmienne (gł środki obrotowe) - na początku składka zaliczkowa w wys 50% składki obliczonej. Składka ostateczna rozliczona po upływie bieżącego okresu ubezpieczeni

- solidarnie na sumy stałe

2. według systemu ubezpieczenia na pierwsze ryzyko (zwykle ubezpieczenie wartości pieniężnych, mienia osobistego pracowników oraz nakładów adaptacyjnych)

1. Ubezpieczenia kradzieżowe

Obejmuje:

• kradzież z włamaniem (dokonaną lub usiłowaną) (zabór mienia z zamkniętego lokalu lub zabór mienia gdy sprawca schował się w lokalu)

• rabunek ( -||-) (zabór z zastosowaniem przemocy lub groźby; pod groźbą doprowadzenie osoby do oddania kluczy)

• w rozszerzonym wariancie jeszcze wandalizm (zniszczenie lub uszkodzenie mienia)

Przedmiot ubezpieczenia:

• środki obrotowe

• mienie przyjęte od osób trzecich w celu wykonania usługi, do komisowej sprzedaży lud do używania w ramach dzierżawy

• wyposażenie budynków

• gotówka i inne wartości pieniężne, biżuteria, kosztowności

Ochrona przedmiotów w miejscu określonym w umowie. Gdy podczas transportu to odpowiada za szkodę wskutek zaboru lub zniszczenia gdy osoba przewożąca nie była w stanie ochronić np. W skutek choroby

Wyłączenia:

• szkody wyrządzone wskutek przywłaszczenia, fałszerstwa, nadużycia itd.

• Działania wojenne itd.

• Powstałe w przedmiotach nielegalnie wprowadzonych w polski obszar celny

Środki bezpieczeństwa:

• trwała konstrukcja budynków

• niedopuszczalne jest pozostawienie niezabezpieczonych otworów

• należyty stan techniczny zabezpieczeń otworów zewnętrznych

• drzwi zewnętrzne do lokalu zamykane na dwa zamki atestowane

• wyjęcie szyby niemożliwe bez jej rozbicia

Obniżki składki gdy dodatkowe zabezpieczenia, np. Nocny dozór pomieszczeń

Systemy:

• na sumy stałe (środki obrotowe, mienie przyjęte od osób trzecich, wyposażenie)

• na pierwsze ryzyko (to co wyżej + gotówka, koszty naprawy)

• na sumy zmienne (środki obrotowe)

• systemem obrotów miesięcznych (gotówka)

Suma ustalana łącznie dla wszystkich przedmiotów ubezpieczenia, są limity wypłat z tytułu szkód na poszczególne rodzaje mienia

1. Ubezpieczenia komunikacyjne

• ubezpieczenie odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych za szkody powstałe w związku z ruchem tych pojazdów

• ubezpieczenie autocasco

• ubezpieczenie assistance

• ubezpieczenie następstw nieszczęśliwych wypadków (NNW) kierowcy i pasażerów pojazdów

• inne ubezpieczenia stanowiące rozszerzenie oferty podstawowej bądź pakietu ryzyka (np. Ub bagażu)

• ubezpieczenie transportowe - ubezpieczenie mienia w transporcie krajowym i międzynarodowym (cargo)

Ubezpieczenie OC posiadaczy pojazdów mechanicznych - obowiązkowe dla posiadaczy pojazdów samochodowych, ciągników rolniczych, motorowerów, przyczep podlegających rejestracji, większości pojazdów wolnobieżnych oraz pojazdów zarejestrowanych za granicą, ale dopuszczonych do ruchu na terytorium Polski. Umowa na 12 miesięcy.

ZU wypłaca odszkodowanie gdy pojazd prowadziła jakakolwiek osoba, nawet złodziej. Wypłaca odszkodowanie a poniesioną w związku z ruchem pojazdów szkodę do wysokości sumy gwarancyjnej, która nie może być niższa niż równowartość w złotych:

• w przypadku szkód na osobie - 1 500 000 EUR w odniesieniu do jednego zdarzenia, którego skutki są objęte ubezpieczeniem, bez względu na liczbę poszkodowanych

• w przypadku szkód na mieniu - 300 000 EUR w odniesieniu do jednego zdarzenia, którego skutki są objęte ubezpieczeniem, bez względu na liczbę poszkodowanych osób

Wyłączone szkody:

• polegające na uszkodzeniu, zniszczeniu lub utracie mienia, wyrządzone przez kierującego posiadaczowi pojazdu

• wynikłe w przewożonych za opłatą ładunkach, chyba że odpowiedzialność za szkodę ponosi posiadacz innego pojazdu niż pojazd przewożący te przedmioty

• utrata gotówki, biżuterii, papierów wart, dokumentów itd.

• Zniszczenie lub skażenie środowiska

ZU może dochodzić od osoby kierującej zwrotu odszkodowania wypłaconego poszkodowanemu gdy:

• szkoda umyślna, po alkoholu

• kierujący wszedł w posiadanie pojazdu wskutek przestępstwa

• nie posiadał uprawnień do kierowania ( z wyjątkiem przypadku ratowania życia)

• kierujący zbiegł z miejsca zdarzenia

Ubezpieczenie autocasco (AC) - przedmiotem ubezpieczenia pojazd wraz z jego wyposażeniem podstawowym. Dodatkowo może być np. ponadstandardowe wyposażenie. Odpowiedzialność zu na obszarze Europy, niektórych pozaeuropejskich państw basenu Morza Śródziemnego, nie obejmuje państw byłego ZSRR. Sumą ubezpieczenia - wartość rynkowa pojazdu

Sposób ustalania wysokości odszkodowania:

• metoda kosztorysowa w wariancie „wycena” - wartość szkody określa ubezpieczyciel na podstawie systemów Audatex lub Eurotax

• metoda kosztorysowa w wariancie „warsztat” - wartość obliczana na podstawie kosztów naprawy pojazdu

• metoda weryfikacji przedłożonych rachunków za naprawę (sys Audatex i Eurotax)

• w drodze zawarcia ugody

Zakres ochrony:

• podstawowy - uszkodzenie, zniszczenie, utrata przedmiotu ubezpieczenia z powodu działania siły mechanicznej, powodzi, zatopienia, huraganu itd., działania czynnika chemicznego lub termicznego, osób trzecich, przewóz osoby, której ma być udzielona pomoc medyczna

• dodatkowy (musi być zainstalowanie dodatkowych zabezpieczeń) - zabór pojazdu, uszkodzenie z powodu kradzieży lub zabrania w celu krótkotrwałego użycia

• rozszerzony - podczas jazd wyścigowych, użycie jako rekwizytu, kierowanie pojazdem przeznaczonym do nauki, wynajmowane w ramach działalności gospodarczej

Ubezpieczenie Assistance - ochrona ub kierowcy i pasażerów w zakresie pomocy techniczne, medycznej, informacyjnej w związku z wypadkiem, awarią, unieruchomieniem, urazem ciała, zachorowaniem kierowcy.

Obejmuje: samochody osobowe, ciężarowe o niewielkiej ładowności, motocykle, samochody kempingi, mikrobusy, przyczepy.

Zapewnia:

• zakwaterowanie w hotelu

• przejazd do hotelu, miejsca zamieszkania lub przeznaczenia

• transport medyczny, zwłok w przypadku zgonu

• udzielenie informacji o pomocy drogowej, warsztatach

• przekazanie pilnej wiadomości wskazanym osobom

• pomoc techniczna

Ubezpieczenie następstw nieszczęśliwych wypadków (NNW) - ochrona w zakresie nnw w związku z ruchem pojazdów.

Zu odpowiada tylko za trwałe następstwa wypadków z udziałem ubezpieczonych w kraju i za granicą (za granicą połączone z ub kosztów leczenia)

Okoliczności prowadzące do powstania wypadku ubezpieczeniowego:

• ruch pojazdu

• wsiadanie i wysiadanie

• przebywanie w pojeździe gdy stoi

• naprawa pojazdu na trasie

• załadunek i rozładunek pojazdu lub przyczepy

Świadczenia:

1. z tytułu trwałego uszczerbku na zdrowiu - odpowiedni procent sumy ubezpieczeniach

2. z tytułu śmierci - świadczenie wynosi 100% sumy ubezpieczenia, ponadto zwrot kosztów

- nabycia protez i środków pomocniczych

- przeszkolenia zawodowego inwalidów

- leczenia

- transportu zwłok

- przejazdu do wskazanych lekarzy

Ubezpieczenie mienia w transporcie krajowym - dotyczy mienia przewożonego na ryzyko ubezpieczającego wszelkimi środkami transportu. Objęte wszelkie rodzaje mienia, ale środki płatnicze, papiery wartościowe, dane, kamienie szlachetne itd wymagają umowy na warunkach szczególnych

Szkody na skutek zdarzeń takich jak:

• ogień, piorun, eksplozja, huragan, powódź itd.

• rabunek, kradzież z włamaniem

• zaginięcie

Suma nie może przekraczać wartości mienia w miejscu i czasie załadowania. Okres to np. Czas transportu, jeden rok lub czas nieokreślony

Systemu zawierania umów:

• polisa jednostkowa - ubezpieczone ściśle określone przesyłki

• polisa generalna - wszystkie lub ściśle określone rodzaje mienia, ubezpieczający prowadzi dzienniki ubezpieczeń, zapisuje tu przesyłki z udziałem mienia ub i przekazuje te dzienniki zakładowi

• polisa obrotowa - wszelkiego rodzaju mienie, podstawą obliczenia składki jest wysokość obrotów

Ubezpieczenie ładunków podczas transportu międzynarodowego - na podstawie klauzul Instytutu Ubezpieczycieli Londyńskich stosowanych w imporcie i eksporcie ładunków. Ochrona w zakresie pożaru, eksplozji i wypadku środka transportu.

1. Ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej

Odpowiedzialność - obowiązek ponoszenia przewidzianych przez przepisy prawa lub inne normy społeczne konsekwencji zachowania się własnego lub innych osób

Rodzaje oc:

• deliktowa - do powstania szkody w mieniu lub osobie dochodzi na drodze czynu niedozwolonego

• kontraktowa - szkoda powstaje w wyniku niewykonania lub nienależytego wykonania umowy

(- z tytułu wykonywania zawodu)

Przesłanki zaistnienia oc:

• zdarzenie powodujące szkodę

• powstanie szkody (uszczerbku majątkowego lub niemajątkowego w dobrach poszkodowanego)

• związek przyczynowy między zdarzeniem a szkodą

Szkody mogą być:

a) majątkowe (uszczerbek majątkowy na dobrach poszkodowanego)

• szkody na mieniu (np. Utrata rzeczy)

• szkody na osobie (np. Uszkodzenie ciała)

b) szkody niemajątkowe (naruszenie dóbr osobistych i interesów, np. Cierpienie fizyczne)

Wyjątki od zasady pełnego odszkodowania:

• postanowienie stron umowy ograniczające odpowiedzialność odszkodowawczą

• niektóre normy ustawowe (umowy składu, przewozu, spedycji)

• miarkowanie odszkodowania (ograniczenie przez sąd obowiązku naprawienia szkody ze względu na zasady współżycia społecznego...)

Ubezpieczenie oc to ubezpieczenie majątkowe. Podział ze względu na przymus zawarcia umowy:

1. obowiązkowe ubezpieczenia OC:

- powszechne - obowiązek ustawy o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszy Gwarancyjnym i Polskim biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych (ub oc posiadaczy pojazdów, rolników)

- szczególne - obowiązek wynika z rozporządzeń Ministra Finansów lub ustaw korporacyjnych (doradcy podatkowi, brokerzy, organizatorzy imprez masowych, ...)

2. dobrowolne ubezpieczenia OC (np. OC w życiu prywatnym, OC członków zarządu

Przedmiotem ubezpieczenia ochrona sytuacji majątkowej ubezpieczonego przed ujemnymi konsekwencjami roszczenia poszkodowanego. Górną granicą odpowiedzialności jest suma gwarancyjna, występująca w trzech wariantach:

• na wszystkie zdarzenia w okresie ubezpieczenia - każda wypłata odszkodowania/świadczenia pomniejsza sumę gwarancyjną, aż do je wyczerpania

• na jedno zdarzenie - w przypadku każdego zdarzenia suma gwarancyjna stanowi górną granicę odpowiedzialności

• na jedno i wszystkie zdarzenia - ustala się odrębnie dwie sumy gwarancyjne - limity wypłat dla szkód wynikających z jednego zdarzenia i z tytułu wszystkich szkód

Najpopularniejsze rodzaje ubezpieczeń OC

1. Ubezpieczenie OC ogólnej

Przedmiotem ubezpieczenia jest odpowiedzialność cywilna ubezpieczającego z tytułu szkód na osobie lub na mieniu, wyrządzonych osobom trzecim w związku z prowadzoną działalnością gospodarczą lub posiadaniem mienia. Może obejmować odpowiedzialność deliktową oraz kontraktową.

2. Ubezpieczenie OC za produkt

Adresowane do producentów, importerów, podmiotów umieszczających na produkcie swoją nazwę, znak towarowy oraz innych podmiotów wprowadzających podmiot do obrotu w związku ryzykiem pociągnięcia do odpowiedzialności za szkody wyrządzone przez wadliwy produkt.

3. Ubezpieczenia OC przewoźników i spedytorów

Ochrona przed finansowymi skutkami odpowiedzialności cywilnej wobec kontrahenta z tytułu nienależnego wykonania umowy przewozu lub spedycji.

4. Ubezpieczenia OC zawodowej

Dotyczy szkód majątkowych wyrządzonych osobą trzecim wskutek uchybienia popełnianego przy wykonywaniu czynności zawodowych. Jest adresowane w szczególności do firm doradczych, projektowych, konsultingowych, agencji reklamowych.

5. Ubezpieczenia OC członków władz spółek kapitałowych

Pełnienie funkcji członków władz w spółkach kapitałowych niesie ze sobą ryzyko wyrządzenia szkód zarówno zarządzanej spółce, jak też osobą trzecim. Ubezpieczenie obejmuje odpowiedzialność cywilną członków władz spółki kapitałowej za szkody wyrządzone spółce lub osoba trzecim w związku z wykonywaniem powierzonych obowiązków.

6. Ubezpieczenia OC za szkody na środowisku

Ubezpieczenie to ma zastosowanie w odniesieniu do nagłych i nieprzewidzianych szkód osobowych i rzeczowych powstałych w wyniku: wydzielenia, rozrzucenia, uwolnienia lub wydobywania się dymów, oparów, sadzy, płynów lub gazów z odpadów oraz innych środków drażniących, mogących powodować skażenie bądź zanieczyszczenie ziemi, wody lub atmosfery.

7. Ubezpieczenia OC pracodawcy

Zapewnia pracodawcy ochronę przed roszczeniami pracowników, którzy doznali szkody osobowej w wyniku wypadku przy pracy.

8. Ubezpieczenia OC w życiu prywatnym

Zapewnia ochronę przed roszczeniami osób trzecich, którym wyrządzono szkodę w związku z wykonywaniem czynności życia prywatnego. Zakres ubezpieczenia obejmuje szkody spowodowane przez dzieci, zwierzęta domowe, a także powstałe w związku z uprawianiem sportu amatorskiego.

Zasada actio directa - poszkodowany może dochodzić przysługujących mu w stosunku do sprawcy roszczeń odszkodowawczych bezpośrednio od zu, w którym sprawca jest ubezpieczony.

Determinanty zaistnienia ochrony ubezpieczeniowej (triggers):

• wystąpienie w okresie ubezpieczenia zdarzenia będącego przyczyną szkody

• wystąpienie w okresie ubezpieczenia szkody będącej skutkiem wcześniejszych zdarzeń

• ujawnienie szkody w okresie ubezpieczenia, która jednak powstała wcześniej

• zgłoszenie w okresie ubezpieczenia szkody, która mogła powstać wcześniej, nawet przed zawarciem umowy ubezpieczenia

---