7,62mm karabin maszynowy UKM-2000P/D/C

W momencie przystąpienia Polski do NATO pojawił się problem przystosowania broni znajdującej się na uzbrojeniu Wojska Polskiego do amunicji używanej w armiach sojuszu: pistoletowej 9x19 mm, pośredniej: 5,56x45 mm i karabinowej 7,62x51 mm. Zarządzeniem Szefa Sztabu Generalnego w sprawie unifikacji i typizacji kalibrów uzbrojenia w Siłach Zbrojnych RP przyjęto te typy amunicji jako standardowe w Wojsku Polskim.

Po wprowadzeniu do uzbrojenia karabinu szturmowego wz. 1996 , pistoletu WIST-94 i pistoletu maszynowego PM-84P postanowiono opracować nowy uniwersalny karabin maszynowy. Konstrukcję broni oparto na karabinach rodziny PKM/PKS M/PKT . W latach 1995-1999 opracowano modyfikację km PKM/PKMS , pod nazwą PKM/PKMS-NATO. Podstawową modyfikacją była zamiana amunicji 7,62×54R mm na 7,62×51 mm i taśmy ciągłej zamkniętej na rozsypną otwartą M13 lub skonstruowaną w Polsce taśmę GSM-01. Nowa taśma i amunicja pozwoliły uprościć konstrukcję karabinu poprzez zastosowanie bezpośredniego dosyłania amunicji (odpowiednio prowadzony nabój jest wysuwany z taśmy do przodu, obniżany i podawany do komory nabojowej w jednym cyklu) i wyeliminować tzw. "piętrowe zasilanie" (pośrednie; cykle podawania i dosyłania naboju do komory nabojowej są rozdzielone) charakterystyczne dla PK/PKM/PKT. Przekonstruowano lufę (odmienne wymiary komory nabojowej), suwadło, podstawę donośnika, zamek i wyrzutnik. Broni nie wprowadzono do produkcji, stała się natomiast podstawą do opracowania głębszej modyfikacji ukm. Opracowanie nowego wzoru ukm rozpoczęto w 1998 r. W 2000 r. powstały prototypy wszystkich trzech karabinów maszynowych. Badania kwalifikacyjne (państwowe) zakończono w 2002 r., a w następnym roku rozpoczęto wdrażanie broni do produkcji - w Zakładach Mechanicznych Tarnów S.A. W prototypach UKM-2000 oprócz opisanych uprzednio zmian zastosowano składaną kolbę oraz dokonano kolejnych zmian technologicznych. Na ostateczny kształt - podobieństwo do PKM - i wymiary broni wpłynęło wymaganie, by nowy karabin mógł być montowany na dotychczas używanych w WP podstawach, a wersja czołgowa - w gniazdach eksploatowanych dotychczas wozów bojowych.

Rodzina broni obejmuje:

• UKM-2000P - standardowy uniwersalny karabin maszynowy piechoty,

• UKM-2000D - wersja desantowa ukm ze składaną kolbą,

• UKM-2000C - pokładowy karabin maszynowy wozu bojowego.

Karabiny maszynowe systemu UKM-2000 mogą być montowane na dotychczas używanych podstawach 6T5, a wersja pokładowa - montowana w miejscu PKT . Gamę amunicji 7,62x51 produkują Zakłady Mechaniczne Mesko S.A. Komplet amunicji zawiera naboje z pociskami: zwykłym (z rdzeniem ołowianym), przeciwpancernym (przebija 7-8 mm płytę stalową z odl. 100 m), przeciwpancerno-zapalającym, smugowym, treningowym oraz nabój ślepy. Do zasilania UKM-2000 stosowana jest amunicja karabinowa 7,62 x 51 mm wprowadzona jako standardowa w NATO (STANAG 2310).

W Polsce rodzina karabinów maszynowych UKM-2000P/D stanowić ma broń wsparcia na szczeblu plutonu i kompanii (zmechanizowanej, piechoty górskiej, desantowo-szturmowej, kawalerii powietrznej, obrony terytorialnej). UKM-2000C ma być natomiast uzbrojeniem wozów bojowych, samochodów i jednostek pływających. Należy się spodziewać, iż powstanie również wersja UKM-2000P/D ze wspornikiem do montażu optycznych lub optoelektronicznych przyrządów celowniczych.

Obecnie UKM-2000C wprowadzany jest do wyposażenia Wojska Polskiego, zastępując powoli ukm PK/PKM/PKT i ich odmiany - w największej liczbie wyprodukowano dotychczas broń odmiany UKM-2000C , będącą uzbrojeniem wozów bojowych Rosomak-30 ( UKM-2000C ) i uzbrojonych samochodów terenowych rodziny Tumak (UKM-2000P). Broń będzie również zapewne zastosowana w stanowiskach strzeleckich nowych wozów bojowych, śmigłowców uzbrojonych ( Sokół, Głuszec ), jednostek pływających, itp.

Ogólna charakterystyka UKM-2000P/D (w nawiasach UKM-2000C ):

Karabiny maszynowe UKM-2000 należą do rodziny zespołowej broni strzeleckiej wsparcia pododdziału. Przeznaczone są do zwalczania celów na odległościach do 1000 m (odmiany UKM-2000P/D na podstawie trójnożnej - do 1500m). Jest to broń samoczynna działająca na zasadzie odprowadzenia części gazów prochowych przez boczny otwór w lufie. Ryglowanie następuje poprzez obrót zamka. Broń strzela z zamka otwartego. Mechanizm spustowy ( UKM-2000C - elektrospust) umożliwia prowadzenie wyłącznie ognia seryjnego (ciągłego). Karabin posiada mechanizm zabezpieczający w postaci dźwigniowego bezpiecznika nastawnego. Z UKM-2000C strzelenie prowadzone jest zdalnie za pomocą przycisku umieszczonego na pulpicie kierowania uzbrojeniem wozu bojowego.

Zasilanie taśmowe, prawostronne, z taśmy rozsypnej typu otwartego: M13, GSM-01. Jeśli karabin jest używany jako rkm, taśma o pojemności 100 naboi jest przechowywana w blaszanej skrzynce amunicyjnej przyłączonej pod komorą zamkową broni. Jako ckm karabin jest używany z taśmą o pojemności 200 naboi (skrzynka amunicyjna jest w takim przypadku ustawiana obok broni).

Karabin posiada lufę szybkowymienną, zakończoną szczelinowo - stożkowym ( UKM-2000C - szczelinowym) tłumikiem płomienia. Lufa karabinu ma chromowany przewód oraz regulator gazowy o trzech nastawach ( UKM-2000C - regulator gazowy zamknięty), chłodzona jest powietrzem. ( UKM-2000C posiada wymienną lufę o grubszych ściankach). Do rury tłoka gazowego umocowany jest na stałe dwójnóg. Przyrządy celownicze składają się z regulowanej muszki i nastawnego celownika krzywkowgo ( UKM-2000C nie posiada przyrządów celowniczych). Podświetlanie gazowymi trytowymi źródłami światła przyrządów celowniczych umożliwia prowadzenie ognia w warunkach ograniczonej widoczności.

UKM-2000P posiada kolbę stałą z oporą naramienną, natomiast UKM-2000D umieszczoną na zawiasie, składaną na prawą stronę komory zamkowej kolbę, zmniejszającą długość całkowitą broni.

Dane taktyczno-techniczne UKM-2000P (w nawiasie UKM-2000D )

• Kaliber: 7,62 mm

• Długość broni: 1203 (z kolbą złożoną: ok. 970) mm

• Wysokość broni: 212 mm

• Szerokość broni: 91,5 mm

• Długość lufy bez tłumika: 547 mm

• Liczba (skok) bruzd: 4 (328 mm)

• Długość linii celowniczej: mm

• Masa broni: 8,4 (8,9) kg.

• Masa lufy: 2,25 kg

• Masa skrzynki amunicyjnej na 100 nabojów (załadowanej): 3,9 kg.

• Odległość celowania: 100-1500 m

• Prędkość początkowa pocisku: 840 m/s

• Energia początkowa pocisku: 3360 J

• Szybkostrzelność teoretyczna: 600-700 strz/min.

• Szybkostrzelność praktyczna: do 250 strz/min.

• Typ naboju: 7,62x51 mm NATO

• Rodzaje stosowanych nabojów:
  z pociskiem zwykłym (rdzeń ołowiany) o masie 23,7-24,9 g i masie pocisku 9,45 g
  z pociskiem smugowym o masie 23,7-24,9 g i masie pocisku 9,1 g
  z pociskiem przeciwpancernym o masie 23,7-24,9 g i masie pocisku o 9,45 g
  z pociskiem przeciwpancerno-zapalającym o masie 23,7-24,9 g i masie pocisku 9,45g
  nabój ślepy o masie 13,0-13,8 g

• Obsługa: 2 ludzi (celowniczy, pomocnik)

Standardowe wyposażenie broni: lufa zapasowa, pas nośny, skrzynki 100 i 200 nabojowe z taśmami, odrzutnik i ramka do strzelania amunicją ślepą, pokrowce na broń i lufę, zestaw części zamiennych i narzędzi.

Dane taktyczno-techniczne UKM-2000P na podstawie 6T2 (6T5)

• Masa podstawy: 4,5 (7,5) kg

• Całkowita masa broni z podstawą:
  6T2: 15,9 (16,3) kg
  6T5: 12,9 (13,3) kg

• Kąt ostrzału poziomego z broni zamontowanej na podstawie:
  do celów naziemnych: 6T5: 30 stopni (6T2: 45 stopni)
  do celów powietrznych 6T2/6T5: 360 stopni

• Masa skrzynki amunicyjnej na 200 nabojów (załadowanej): 8 kg

• Obsługa: 3 ludzi (celowniczy, pomocnik, amunicyjny)

• Standardowe wyposażenie broni: jak UKM-2000P/D i dodatkowo podstawa 6T5 (6T2), pas nośny oraz pasy do przenoszenia podstawy i skrzynek amunicyjnych.

• Pozostałe dane jak UKM-2000P/D

Dane taktyczno-techniczne UKM-2000C

• Kaliber: 7,62 mm

• Długość broni: 1098 mm

• Wysokość broni: 117 mm

• Szerokość broni: 91,5 mm

• Długość lufy: 636 mm

• Liczba (skok) bruzd: 4 (328 mm)

• Masa broni: 10,6 kg

• Masa lufy: 3,23 kg

• Masa skrzynki amunicyjnej na 250 nabojów (załadowanej): 9,6 kg

• Odległość celowania: zależy od systemu celowniczego pojazdu

• Prędkość początkowa pocisku: 850 m/s

• Energia początkowa pocisku: 3360 J

• Szybkostrzelność teoretyczna: 700-800 strz/min

• Szybkostrzelność praktyczna: do 250 strz/min

• Maksymalna długość serii: 500 strzałów

• Typ naboju: 7,62x51 mm NATO

• Rodzaje stosowanych nabojów:
  z pociskiem zwykłym (rdzeń ołowiany) o masie 23,7-24,9 g i masie pocisku 9,45 g
  z pociskiem smugowym o masie 23,7-24,9 g i masie pocisku 9,1 g
  z pociskiem przeciwpancernym o masie 23,7-24,9 g i masie pocisku 9,45 g
  z pociskiem przeciwpancerno-zapalającym o masie 23,7-24,9 g i masie pocisku 9,45g
  nabój ślepy o masie 13,0-13,8 g

Standardowe wyposażenie broni: skrzynki amunicyjne na 250 nabojów, zestaw części zamiennych i narzędzi, pokrowiec.

Opracował: kwato

Źródła:

• A.Ciepliński, R.Wożniak: Ilustrowana encyklopedia broni palnej, Warszawa 1997

• P.Kupidura, R.Wożniak, M.Zahor: 7,62 mm uniwersalny karabin maszynowy UKM-2000 , Warszawa 2002

• P.Kupidura, R.Wożniak, M.Zahor: Uniwersalny karabin maszynowy UKM-2000 , NTW 9/02

• P.Paszkowski: Karabin maszynowy PKM-NATO , NTW 11/99

UKM-2000C

UKM-2000D

UKM-2000P

 

---