1Struktura - to sposób zorganizowanie czegoś, a także pewien porządek, ład i prawidłowości, które możemy zaobserwować, zachodzące pomiędzy elementami, częściami składowymi Mikrostruktury, to małe grupy społeczne, takie ja; rodzina, społeczności lokalne, terytorialne, Społeczności takie, są powiązane silną więzią społeczną.Elementy odróżniające mikro i makro struktur, to; wielkość, charakter więzi społecznej (w mikro wynikające ze styczności osobistych, bezpośrednich), oraz rodzaj i charakter kontroli społecznej.

P. Rybicki- podstawą rozróżnienia tych struktur jest;

a) styczność -bezpośrednia- dla małych zbiorowości

- pośrednia- dla dużych grup społecznych

c) Małe struktury, nie są samoistne, gdyż tkwią w granicach materialnych, systemach wartości i w zasadach działania charakterystycznych dla makrostruktur.

Niesamoistny- nie oznacza zależny, ale to, że mogą one funkcjonować w cieniu, na zapleczu. Niesamoistność, to należenie do wielkiej zbiorowości.

- Są one poza tym zdolne do życia w cieniu wielkich struktur.Ze względu na składniki, rozróżniamy 2 typy mikrostruktur;-grupa społeczna złożona z jednostek

-całość mikrostruktur złożona z mniejszych grup (np. lokalna) Zróżnicowanie struktur ma charakter jakościowy i zależy od rodzaju składników życia społecznego, pomiędzy którymi struktury występują.

KONCEPCJA PAWŁA RYBICKIEGO - bezpośrednie styczności pozwalają nam wskazać na zbiorowości małe. Stosunki pośrednie i związki na nich oparte można zaliczyć do struktur dużych, wielkich. Dla Rybickiego wielkie struktury są samoistne, oznacza to, że zaspakajają potrzeby ludzkie dotyczące życia zbiorowego w jak najszerszym zakresie.

2. Pojęcie grupy społecznej i małej grupy społecznej. Cechy konstytutywne, definicje.

Grupa społeczna - to, co najmniej trzy osoby połączone wzajemnie trwałymi więziami społecznymi powstałymi na podłożu odczuwanych i uświadamianych wspólnych potrzeb, wartości i interesów, których treści wyznaczają specyfikę i odrębność danej grupy od innych. Grupa społeczna to zbiorowość, która wykształciła pewien zakres wspólnego myślenia. Jest to zbiór osób, które wyznaczają wieź społeczną i samoświadomość. W grupie istnieje komunikacja i łączność, tendencja do zachowania konformizmu, kulturowo wspólnych wartości, świadomość wspólnych interesów i ich przekładanie nad swoje interesy, pewne terytorium, majątek, budynki, ośrodki, skupienia, wspólne symbole, herby, sztandary, pieczęcie. Grupa wykształciła władzę grupowa i instytucie grupowe.

Członkowie znają się osobiście występują w niej tylko jednostki Ciągłość życia społecznego dokonuje w 3 aspektach : 1 ciągłość realizacji zadań np.: członkowie się zmieniają ale realizują zadania, 2 ciągłość form organizacyjnych niezależnie od tego kto tworzy grupę np. : struktura rodziny przechodzi z pokolenia na pokolenie, 3 ciągłość więzi społecznej - zapewnienie więzi społecz. to najważniejsza funkcja grupy społecznej.

Elementy konstytuujące grupę społeczną;

- zbiór osób (co najmniej trzech członków- istnieje wtedy większość i mniejszość)

- wartości wspólno grupowe - grupy określają środki identyfikacji (utożsamiania się

)członków z grupy oraz środki odrębności ( wyodrębnienia się od innych)

- więź społeczna - oznacza fakty uzależnienia się bądź zjednoczenia się członków danego

zbioru ludzi wokół określonych wartości czy pełnionych funkcji społecznych, więź to organizowany

system stosunków, instytucji, środków kontroli społecznej, skupiający jednostki całość zdolną do trwania i rozwoju.

- wewnętrzna organizacja grupy = musi być wytworzona aby grupy społeczne mogły istnieć

i funkcjonować. Obejmuje ona ustalenie i wyznaczenie pozycji społecznych i podział ról społecznych pomiędzy członkami nkami grupy. - celośrodki skupienia, symboleKlasyfikacje grup społecznych.

Podział ze względu na typ więzi społecznych (oparte na akceptacji, przynależności do grupy, przestrzeganiu wartości, norm i wzorów zachowań grupowych). Wyróżnia się:

pierwotne, wtórne,

Podział ze względu na wielkość grupy dzieli się na:małe, duże,

Podział ze względu na stogiem formalizacji można

wskazać:formalne, nieformalne,

Kolejny podział grup;

grupy celowe (np. sportowe, partie polityczne)

wspólnotowe ( ze względu na zadnia, wspólnota poglądów, wartości).Zwiększenie liczby członków w grupie, zwiększa możliwość osiągnięcia celów, lecz zmniejsza jednolitość grupy. Powoduje różnice w poglądach, zmniejsza zgodność w ujmowaniu celów grupy i zgodność zadań. Małe grupy społeczne posiadają większą częstotliwość i poziom komunikacji, niż grupy duże. W grupach małych występuje bezpośrednie porozumiewanie się członków. Funkcjonują one na zasadzie uwzględniania i wpływu przekonań i potrzeb konkretnych jednostek, wielkość grupy sprawia, że grupa zachowuje jedność i funkcjonuje dzięki oderwaniu się od konkretnych spraw jednostki na rzecz ujęcia abstrakcyjnego.

Nominalny członek grupy - to taki członek, który przez innych ludzi określany jest jako uczestnik grupowego systemu społecznych interakcji , lecz który nie pozostaje już faktycznie w interakcjach z innymi członkami grupy.

Peryferyczny członek grupy - to taki członek grupy, który tak bardzo obniżył częstość swoich społecznych interakcji z innymi członkami grupy, iż tylko niewielka stosunkowo część jego zachowań podlega ich kontroli.

3.Teorie grupy społecznej:

Teoria funkcjonalno- strukturalna.

Głosi pogląd, iż życie społeczne jest zawsze i przede wszystkim „strukturalizowane” w postaci systemów społecznych, tj. elementów wzajemnie od siebie funkcjonalnie zależnych. Analiza systemu ukazuje, jakie funkcje spełnia każdy z elementów na rzecz całości. Pojęcie funkcji jest rozumiane jako właściwa dla danego systemu aktywność czy działalność, utrzymująca w istnieniu dany system.A. Radcliff-Brown- (strukturalizm funkcjonalny)głównym przedmiotem analiz jest struktura społeczna systemu. Poznanie struktury społecznej pozwala wyjaśnić zjawiska kulturowe, obyczaje, wierzenia, wzory życia w społeczeństwie. Struktura społeczna stanowi uregulowane stosunki miedzy jednostkami i zbiorowościami osób w danym systemie społecznym i zapewnia systemowi społecznemu jego jedność i zwartość

B.Malinowski- (orientacja funkcjonalna). Odwołuje się do wielości grup społecznych i operuje pojęciem grupy społecznej. U podstaw powstawania i funkcjonowania grup społ. tkwią potrzeby:- biologiczne; konieczność ich zaspokajania powoduje organizowania się ludzi w rózne grupy społeczne.- psychiczne- społeczno-kulturalne.

„KULTURALIZM” = kultura danego społeczeństwa bądź danej zbiorowości reguluje stosunki społeczne czy struktury społeczne, służy zaspokajaniu gatunkowych i indywidualnych potrzeb danej zbiorowości.

T.Parsons- (imperatywizm funkcjonalny) = podstawę stanowią „imperatywy” czyli wymogi, cele, jaki musi spełniać każdy system społeczny. System społeczny oznacza każdy zorganizowany wzór - model interakcji. Powstaje on dzięki instytucjonalizacji działań ludzkich i polega na uwzorowaniu, określeniu schematów interakcji zachodzących między jednostkami, zajmującymi różne pozycje. Interakcje podlegają normatywnej regulacji i wypełnione są treściami kulturowymi (wartościami). Do zintegrowania osobowości dochodzi za pośrednictwem mechanizmu socjalizacji i kontroli społecznej.

Ujęcie interakcjonizmu symbolicznego

G.H.Mead- Organizacja społeczna jako zorganizowana działalność wielu podmiotów, w której jednostki wzajemnie przystosowują się i wzajemnie współdziałają. Tym, co rzeczywiście istnieje, są jednostki ludzkie, działające i oddziaływujące na siebie za pomocą symboli. Interakcja ma charakter symboliczny, ponieważ polega na wymianie przekazów komunikacyjnych miedzy nadawcami i odbiorcami; symboli werbalnych, języka itp.

H.Blumer- Człowiek wyposażony jest w jaźń, która wskazuje sobie zachowania i podejmowanie decyzji. Interakcja zachodzi za pomocą symboli, jest ona konstruktywna. Jaźń jest nieprzerwanym procesem, w którym jednostka ludzka postrzega rzeczy, ocenia je, nadaje im znaczenie, po czym na tej podstawie podejmuje decyzje działania.Ujęcie humanistyczne

Florian Znaniecki- pojęcie „współczynnika humanistycznego”. Właściwością świata kultury jest to, iż jest ona zawsze czyjaś, że jest taka obiektywnie, jak jest w doświadczeniu i działaniu ludzi, pozwala na spojrzenie na grupę społeczną, jako zjawisko świadomości społecznej jednostek i zbiorowości, a nie jako przyrodę nieograniczoną lub ograniczoną.

Działania społeczne są to świadome czynności ludzkie, mające znaczenie i skierowane do wartości społecznych, którymi są inni ludzie jako uczestnicy współżycia społecznego. W obrębie zjawisk społecznych znajdują się działania społeczne, stosunki społeczne, osoba i grupy społeczne.Grupa społeczna jest powiązaniem stosunkami społecznymi osób wokół wspólnych wartości, do których osoby te jako całość dążą, jest pewnego rodzaju kompleksem czy systemem ról społecznych. Jest ona ponadosobowym systemem wartości i działań, które są wspólne członkom grupy i obejmują wszystkie te działania i wartości, które należą do ich ról. Bardzo istotna jest świadomość grupowa oraz rola wspólnych wartości jako czynnik grupotwórczy.

4 Pojęcie pozycji społecznej w grupie.

Pozycja społeczna- Pozycja z czasem obrasta w symbole, uprawnienia, regulacje, jest związek między pojęciem struktury a pozycją.

Grupy społeczne, aby mogły istnieć nie tylko potencjalnie, ale i realnie, muszą wytworzyć wewnętrzną organizację. Obejmuje ona przede wszystkim ustalenie i wyznaczenie pozycji społecznych i podziale ról społecznych między członków grupy.Pozycja społeczna = wiązka uprawnień i obowiązków społecznie przez otoczenie uznawanych za przysługujące danej jednostce lub kategorii jednostek czy też jako obowiązki oczekiwane, żądane lub skierowane przez otoczenie w stosunku do danej osoby czy danych osób. Jednostka zajmuje tyle pozycji, ile pełni ról w różnych grupach społecznych. Pozycja społeczna jest to miejsce, jakie dana jednostka zajmuje w określonym czasie i w określonym systemie społecznym.Istnieje nierozerwalny związek pozycji społecznej z określoną rolą czy też rolami społ. Liczba i rodzaje pozycji oraz wynikające z nich ról zależy od charakteru grupy. Jest zależna od funkcji grupy jej organizacji wewnętrznej.

Pozycje możemy rozumieć w 4 aspektach;

- normatywny

- wymiar świadomościowy

- wymiar interakcyjny

- kiedy mamy dostęp do społecznie pożądanych dóbr i pewnych szans, Typy pozycji (Linton) : jawne, utajone, przypisane, osiągnięte, sformalizowane mniej lub bardziej (wiążą się z tym, iż mamy do czynienia z formalnym stosunkiem społecznym), trwałe (przez jakiś okres czasu zajmowane (np. matka),mniej trwałe (zajęcie pewnego miejsca czasowo), predestynujące (zwiększające szanse na zajęcie innych pozycji), dyskryminujące (zmniejszające szansę na zajęcie innych pozycji np. bycie kobietą)Krąg społeczny - typowy zestaw typowych pozycji, z którymi dana pozycja jest związana. Wedłu Mertona temu pojęciu odpowiada zespół ról.

Konglomerat pozycji - zestaw pozycji, który zajmuje jednostka w danym czasie. Pewne pozycje są ważniejsze a inne mniej ważne, pozycje centralne, peryferyjne.

Mamy wiele konfliktów między pozycjami. Gdy zajmujemy różne pozycje to mamy różne nakazy z kim mamy się kontaktować.

Sekwencja pozycji - może się wyrażać w różnych odcinkach czasowych. np. sprzedawca rano jest mężem i ojcem, w południe sprzedawcą, wieczór znowu ojcem i mężem. Kariera i awans to sekwencje pozycji w biografii jednostki.Czynniki sprzyjające osiąganiu harmonii między naciskami strukturalnymi, koncepcją roli oraz potrzebami i dyspozycjami osobowościowymi jednostki

1 wysoka ocena roli;

2 możliwość adekwatnego wypełniania roli;

3 role, które jednostka jest w stanie wypełniać uzyskują wyższą ocenę

4 wypełnianie danej roli przynosi wewnętrzne (psychiczne) korzyści; 5 konieczność poświęcenia czasu i wysiłku w celu zdobycia tej roli i wyuczenia się jej odgrywania

6 konieczność innych poświęceń w celu zdobycia danej roli; 7 konieczność publicznego odgrywania danej roli i konieczność jej objaśniania i motywowania;

8 przedłużające się napięcia w roli
5. Hierarchiczność pozycji społecznych

ROLA ZMIENNYCH STRUKTURALNYCH

Zależnośc między pozycją społeczną jednostki w danej grupie a szansami stania się przez nią grupą odniesienia normatywnego (identyfikacja jednostki z wartościami, normami, wzorami zachowań grupy do której należy)

POZYCJA NAJWYŻSZA - LIDERZY

Przywódcy - doktrynalnie, bezwzględnie wierni wartościom, no\rmom, wzorom postępowania grupy, swej przynależności. Liderzy bez kreatywności (trzymaja się stołków)Przywódcy - z kreatywnością, reformatorzy, nonkonformiści.

POZYCJE ŚREDNIE- członkowie tych grup wykazują tendencje do konformizmu wobec wartości, norm, wzorów zachwań ustalonych w grupie

- wynika to z motywacyjnej rol ewentualnego awansu społecznego w strukturze grupy

POZYCJE NAJNIŻSZEjednostki zajmujące te pozycje są najmniej konformistycznie, w najmniejszym stopniu przjmuja wartości, normy, wzory zachwań w grupie jako układ odniesienia.

2 odłamy tej grupy :

1) stosuja się w pewnym stopniu do norm, wartości, wzorów zachowań w celu utrzymania członkostwa w grupie2) Ci co zajmuja pozycje i nie mają już punktu odniesienia normatywnego, nie znajdują już możliwości zaspokojenia swych potrzeb w grupie.

6 Pozycja społeczna a status społeczny

Pozycja społeczna = miejsce w systemie stosunków społecznych (zespół praw i obowiązków). Pozycja z czasem obrasta w symbole, uprawnienia regulacje, jest związek między pojęciem struktury a pozycją.

Pozycje możemy rozumieć w czterech aspektach:

1) NORMATYWNY = pozycja jest zespołem regulacji i reguł, którym podporządkowane jest działanie osoby ją zajmującej.2) WYMIAR ŚWIADOMOŚCIOWY - zespół przekonań, sądów, które wyraża się w opiniach jednostek zajmujących określone miejsce. Nawiązuje do idealnego wymiaru struktury społecznej, jak mówił Sztompka Ten wymiar odnosi się do tego jak jesteśmy postrzegani przez inne grupy zajmujące inne pozycje społeczne.

3) WYMIAR INTERAKCYJNY - główne kanały i kierunki działań, które wynikają, że takie miejsce zajmujemy (np. policjant ma dostęp do ludzi podobnych sobie oraz przestępców)

4) POZYCJA I STATUS-, kiedy mamy dostęp do społecznie pożądanych dóbr i pewnych szans, czyli pieniądze, władza, prestiż. Wtedy najczęściej mówimy o statusie społecznym.

W socjologii często używa się zamiennie słowa status i pozycja.

Status możemy rozumieć wąsko jako dostęp do dóbr lub szeroko jako zamiennie do słowa pozycja.

RÓŻNE KONCEPCJE SOCJOLOGICZNE POKREŚLAJĄ WARTOŚĆ RÓŻNYCH POZYCJI:

Koncepcje z kręgu funkcjonalno - strukturalnego podkreślają normatywny aspekt pozycji np. w rolę matki są zapisane zachowania zakazane i nakazane oraz margines swobody.W teorii wymiany społecznej akceptuje się interakcyjny aspekt pozycji:

-Status społeczny- zróżnicowanie społeczne i stratyfikacja (służy badaniu zróżnicowania społecznego)

-Dobra społeczne- dobra, które są cenione bardziej lub mniej np. szacunek, pieniądze itd.

CO MOŻNA POWIEDZIEĆ O ŚWIECIE SPOŁECZNYM UŻYWAJĄC TERMINU POZYCJA SPOŁECZNA?W środowisku mamy dużo kontaktów np. lekarze są przykładem małżeństw środowiskowych. Interesy środowiska decydują, na jakim poziomie żyje jednostka i jaka ma siłę przebicia (solidarność, poczucie lojalności środowiskowej)

Mamy wiele konfliktów między pozycjami.

Gdy zajmujemy różne pozycje to mamy różne nakazy, z kim mamy się kontaktować.

Sekwencja pozycji- może się wyrażać w różnych odcinkach czasowych. np. sprzedawca rano jest mężem i ojcem, w południe sprzedawcą, wieczór znowu ojcem i mężem. Kariera i awans to sekwencje pozycji w biografii jednostki.

7. Jednostka a rola społeczna, autonomia i scalenie

"Strukturalna" autonomia jednostki ,polega na takiej manipulacji wewnętrzną stratyfikacją roli, dzięki której jednostka uzyskuje względną niezależność od nacisków strukturalnych, względną odporność na nią.

Rodzaje autonomii :

= funkcjonalna, polegająca na uniezależnianiu się struktury (lub jednostki) od struktur (lub jednostek), z którymi znajduje się ona w bezpośredniej interakcji, oraz

= strukturalna, polega na zdolności do przeciwstawiania się naciskom strukturalnym rozerwania tej struktury i równocześnie bez szczególnego narażania się na różnego typu sankcje, wydają się wobec siebie komplementarne.

= Rozłam w roli - Ten stan struktury roli jednostki jest :

- jednym ze skutecznych sposobów unikania sytuacji alienacyjnych, - objawem autonomii jednostki

Scalenie jednostki z rolą = Gdy pojawia się bardzo głęboka harmonia między trzema elementami struktury roli - strukturalnymi nakazami roli, dyspozycjami psychicznymi i cechami osobowościowymi jednostki oraz jej koncepcją roli czego rezultatem jest odegranie roli całkowicie ,zgodne ze strukturalnymi nakazami i naciskami. Jednostka osiąga autonomię, albowiem stapia się ze strukturą tak dalece, że strukturalne potrzeby, dążenia i wartości są równocześnie jej indywidualnymi potrzebami, wartościami i celami.

Warunki, jakie sprzyjają utożsamianiu przez członków danej grupy społecznej roli, jaką pełni dana jednostka:

1 Mało elastyczne powiązanie aktorów z poszczególnymi rolami, co w praktyce oznacza ograniczone możliwości zmiany ról, odrzucania jednych i przyjęcia innych.

2 Wyraźne zdefiniowanie roli. 3 Silna konfliktowość różnych ról jednostek 4 Wysokie i zgodne oceny skuteczności roli. 5 Duży stopień trudności odgrywania roli. 6 Duży stopień spolaryzowania ocen roli w kategoriach ,,korzystna- niekorzystna".

7 Duży stopień spolaryzowania społecznej rangi roli.

8 Duży stopień potencjalnej władzy przypisanej do roli.

9 Duży stopień uznania społecznego wiązanego z rolą.

10 Duży stopień identyfikacji członków grupy z osobą pełniącą daną rolę.

11 Duży stopień zażyłości, intymności stosunków między daną jednostką i grupą

Czynniki w jakich osoby należące do danej grupy będą utożsamiać rolę z osobą ją pełniącą,

1 szerokość i złożoność grupy, w którym umieszczona jest rola; 2 wpływ danej roli na sposób pełnienia ról w innych grupach i układach społecznych;

3 łatwość zaobserwowania i szeroka znajomość symptomów roli; 4 możliwość wyrażania przez daną rolę natury i celów grupy w której ona jest

5 tymczasowe przypisanie danej jednostki do roli

8. Konflikty ról, konflikty w zespołach ról

Zespół ról może funkcjonować pomimo istnienia różnorodnych wewnętrznych konfliktów Statusy społeczne składające się na zespół ról mają z natury rzeczy nierówną ważność dla osoby mającej centralny status w tym zespole ról. Nierówna ważność statusów w zespole ról łagodzi więc w istotny sposób konflikt wewnątrz roli, gdyż pozwala pomijać oczekiwania płynące z pozycji mniej ważnych. Jakkolwiek to jednostka stara się o redukcję konfliktu, to jednak jej działanie od początku do końca jest zaprogramowane przez strukturę. To właśnie cechy struktury społecznej narzucają człowiekowi określany typ zachowania się, a nie odwrotnie.

- Członkowie zespołu ról mogą też wejść ze sobą w kontakt i zupełnie niezależnie od działań i zachowań podejmowanych przez jednostkę mającą status ogniskowy w tym zespole ról - uzgodnić swą ,,politykę'' wobec tej jednostki, innymi słowy mogą dojść porozumienia w celu wyeliminowania sprzecznych nacisków i oczekiwań wobec jednostki.

- jednostka może zmniejszyć swój zespół ról, eliminując jednostki (pozycje), z których płyną szczególnie konfliktowe oczekiwania. Dopuszczalne granice takiego manewru wyraźnie określają dane wzory zachowań, wymogi i naciski strukturalne. - osoby mające status ogniskowy w danym zespole ról wzajemnie się zjednoczą, by rozładowywać szczególnie uciążliwe konflikty.

Napięcie w roli = jednostka nie jest w stanie sprostać wszystkim zobowiązaniom, nie jest zdolna usatysfakcjonować wszystkich, wypełnić w zadawalający sposób wszystkich żądań. Mechanizmy redukcji napięcia w roli : - Wchodząc w różne rodne stosunki wynikające z pełnienia roli jednostka, w obronie spójności swej jaźni, dąży do posegregowania, oddzielenia ich od siebie.

- Uruchomienie mechanizmu oddzielenia pozwala jednostce przypisywać poszczególnym naciskom i żądaniom nierówną ważność - uchylać się od realizowania jednych wymogów a równocześnie spełniać inne.

- Ograniczenie stosunków ról jednostka dąży wówczas do przerwania pewnych stosunków ról,

Możemy wstrzymać nasze związki z krewnymi z powodu wymagań, jakie oni wysuwają wobec nas. Ograniczenie stosowalności tego mechanizmu polega na tym, że ludzie muszą utrzymywać stosunki ról z innymi w sposób względnie ciągły, jest to bowiem niezbędne do utrzymania struktury.Napięcie w roli zaczyna wzrastać szybciej wraz z coraz większą liczbą ról

9. Mechanizmy strukturalne

Mechanizmy stosujemy wtedy, gdy mamy do czynienia z konfliktami złożonych ról, ze strukturą wielości ról. Mechanizmy stosujemy, gdy nasze oczekiwania są sprzeczne:

1. polegający na ograniczaniu zespołu ról, prowadzący do rozpadu układu zależności w rolach. (należy unikać partnerów których oczekiwania nam nie służą, są tacy partnerzy którzy powinni zostać nienaruszeni.)

2. polegający na poparciu ze strony ludzi zajmujący podobne statusy i mający podobne trudności w obliczu niespójnego wewnętrznie zestawu ról. (Im lepiej się wspieramy tym lepiej radzimy sobie z problemami)

3. przyczyniający się do dostrzeżenia członków zespołu ról ich konfliktowych żądań skierowanych na jednostkę zajmującą dany status społeczny.(uświadamianie partnera komu ma się

podporządkować).

4. ochrony zachowań związanych z obserwowalnością ze strony partnerów zestawu ról. (do każdej pozycji jest przypisana rola społeczna. Do każdej roli jest przypisany zakres obserwowalności). Trzeba zadbać o to, aby optymalny zakres obserwowalności nie krępował naszych działań i aby było zdolne zapobiegać nadużyciom lub oskarżeniom o nadużyciach.

5. polegający na zróżnicowaniu stopnia zaangażowania w rolę osób objętych zestawem ról. 6.Zróżnicowaniem władzy osób objętym zestawem ról.

10. Teoria napięć w roli.

Żaden wymóg roli nie jest aż tak przyjemny, by godzić się z nim bezwarunkowo. Każda rola jest w pewien sposób kłopotliwa. Zwykle jednostka doświadcza konfliktów wynikających z tego, że pełni wiele ról społecznych. Większość ról, które pełni jednostka to złożone zestawy ról. Jak sobie radzimy z napięciem w roli?:

- Każdy człowiek ma problem związany z tym, że zbyt dużo jest żądań związanych z jego rolą, może zastosować więc MECHANIZM ODDZIELENIA, czyli zignorować pewne żądania związane z rolą.

- Jeżeli problemem jest zbyt duża ilość obowiązków wynikających z rolą, wówczas możliwe jest oddelegowanie części obowiązków na inną (kompetentną) osobę. Nazywa się to MECHANIZMEM PRZENOSZENIA.

- Czasem poprzez przenoszenie poszerzamy liczbę swoich partnerów. Może to także służyć temu, aby wytłumaczyć niemożność wywiązania się z obowiązków względem starych partnerów, tym, że pojawili się nowi. Jest to jeden z wielu MECHANIZMÓW MANIPULACYJNYCH.

1) Czasem ludzie tworzą bariery przeciw nowym obowiązkom np. dokładne przestrzeganie przepisów prawa, np. bariery przestrzenne- tak zlokalizowane budynki, że ciężko do nich dotrzeć.

2) Np. choroba dyplomatyczna - choroba udawana, gdy nie możemy podołać obowiązkom.

3) Chwilowo wstrzymujemy realizację pewnych ról, aby zrealizować inne

12 Wybrane rodzaje struktur: komunikacji, socjometryczne

a) socjometryczna - mówi o atrakcyjności interpersonalnej (kto jest lubiany, a kto nie). Istnieje gradacja uznawania osób za lubiane. Może być pozytywna tzn. uznawana atrakcyjność osób lub negatywna tzn. układ związany z negatywnymi osobami (od najbardziej nielubianych przez tolerowanych do lubianych).

b) komunikacji - mówi o tym jak członkowie się komunikują. Może pokrywać się ze strukturą socjometryczną, może wynikać ze struktury władzy. Może być od dołu do góry tzn. informacje przekazywane z dołu do góry lub odwrotnie

13. Działania społeczne- typologia M.Weber

Działanie to nie tylko zachowanie, również sens tego zachowanie, jakie nadaje mu jednostka oraz otoczenie.

Zachowanie- ruch, dynamika

Działanie- to zachowanie wyposażone w sens, który jest znany członkom społeczeństwa i podzielany przez nich.

To, co jest sensem w jednej kulturze, może mieć zupełnie inne znaczenie w innej kulturze. To samo zachowanie może mieć różne znaczenia. Dzieje się tak dlatego, że każda kultura posiada własne wzory zachowania i dlatego też kiedy zmieniamy środowisko kulturowe, nasze zachowanie i jego sens mogą być inaczej rozumiane.

Sens zachowania;

- subiektywny; ten, który my nadajemy zachowaniu.

- obiektywny; podzielny przez wielu, kulturowo uwarunkowany, bardziej interesujący socjologa.

Kiedy działamy, mamy tendencje do upraszczania swojego działania poprzez wybieranie z tłumu jednej osoby do której to działanie kierujemy. Np. szukając w tłumie złodzieja, szukamy osoby pasującej do schematu złodzieja. Ta wybrana osoba to „znaczący inny”.

Według Floriana Znianieskiego:Czynność społeczna- działanie w którym nie bierzemy pod uwagę, iż ktoś na nie reaguje, że oddziałuje ono na innych np. nadawca programu telewizyjnego nie widzi słuchacza do którego kieruje program. Jest to osoba nieznana. Działanie społeczne- działanie wyposażone w sens, gdy pod uwagę reakcje innych osób, dlatego mamy możliwość korygowania i modyfikowania własnych zachowań widząc reakcje innych.

Typologia działań społecznych wg Webera:

- działania tradycyjno- naukowe: (rutynowe) np. ukłon, podanie ręki, sposób ubierania się. We współczesnym świecie coraz rzadsze.

- działania emocjonalne: racjonalnośc jest im obca, czyste emocje.- działania racjonalne w sensie instrumentalnym: zasadniczo racjonalne. Aktor

wybiera spośród możliwych sposobów postępowania taki, który w jego przekonaniu, wedle posiadanej wiedzy, najkrótszą drogą i najmniejszym nakładem kosztów, doprowadzi do celu, który sobie postawił,

- działania celowo racjonalne-Aktor ma maksimum

świadomości celu, jak i środków jakimi dysponuje i zastanawia się jakie cele są warte zachodu i możliwe do osiągnięcia przy użyciu posiadanych środków.

14. Działania pozorne.

Działania pozorne mogą być

zarówno racjonalne jak i tradycyjne, ale nie mogą to być

działania emocjonalne. Można je umownie nazywać „działaniami na niby” (wg Latyńskiego):

Cechy działań pozornych :

- oficjalnie uznaje się je za istotne do realizacji (niekoniecznie samodzielnej) jakiegoś celu ważnego społecznie.- celu tego, faktycznie nie realizują, bądź nie przyczyniają się do jego realizacji.

- o nieprzydatności tego rodzaju działań wiedzą wszyscy lub prawie wszyscy danej zbiorowości lub społecznym systemie- jest to wiedza prywatna, nie uzewnętrzniana publicznie- wystarczającą, choć nie zawsze jedyną racją ich występowania jest to, że przypisuje się im ważną rolę. Nikt ich nie sprawdza.

Działania pozorne zawierają zawsze elementy fikcji.

Posiadają cechy wspólne z funkcjami ukrytymi Mertona, jednak nie są tym samym.Powodem działań pozornych może być:- test weryfikacyjny; można zweryfikować, sprawdzić czy społeczeństwo jest gotowe do działania.

- próba legitymizacji systemu.

KOSZTY DZIAŁAŃ POZORNYCH;

Kiedy są one prowadzone, koszty można określić dokładnie, ale ludzie ponoszą je w sposób nikły chyba, że są one wadliwe - wtedy są koszty wymierne.

Niewymierne koszty, to zmiana mentalności, pozwolenie na nieróbstwo, brak odpowiedzialności, przyzwolenie na zachowania amoralne- jest to największy koszt tych działań. Później następują zmiany w świadomości społeczeństwa, szeroka akceptacja dla łamania norm.

15. Funkcje jawne i ukryte

Funkcje jawne- (zamierzone i celowe). Odnoszą się do tych obiektywnych stosunków, dla określenia jednostki (osoby, podgrupy, systemu kulturowego czy społecznego), które przyczyniają się jej adaptacji czy korygowania, a które zostały w tym celu pomyślane.Funkcje ukryte- Odnoszą się do tego samego typu stosunków, ale niezamierzonych i niedostrzegalnych dla kogoś. Ludzie nie są świadomi swojej ukrytej funkcji, intencji.

Funkcje ukryte, są często niewidoczne. Trudno nam określić, co, dla kogo jest niedostrzegalne i niezamierzone

Funkcje jawne i ukryte, są najwyraźniej widoczne w konsumpcji. Tam widać zamierzone i niezamierzone skutki ludzkiego działania (Indianie; wywoływanie deszczu- f. jawna, jednoczenie się- f. ukryta.Dopóki nie będziemy mieć do czynienia z daną osobą, nie będziemy w stanie zobaczyć, czy dana funkcja jest jawna czy ukryta.

Powody poznania funkcji jawnych i ukrytych :

Heurystyczne cele rozróżnienia

- wyjaśnienie pozornie irracjonalnych wzorów społecznych.- skierowanie uwagi na dziedziny badań pożytecznych dla teorii.- zapobieganie postępowaniu analizy socjologicznej naiwnymi osądami moralnymi.

Funkcje ukryte pozwalają nam zrozumieć zjawiska, w których uczestniczymy. Jawnym celem kupowania dóbr konsumpcyjnych jest, oczywiście zaspokojenie potrzeb, do czego owe dobra są przeznaczone.

Materiał opisowy do badań funkcji ukrytych powinien zawierać;- rozmieszczenie w strukturze społecznej ludzi uczestniczących we wzorze- zróżnicowanie uczestnictwa

- rozważania innych sposobów zachowania wypartych przez doniosłość obserwowanego wzoru, tzn. uwaga skierowana jest na to, co odrzucono za sprawą wzoru obowiązującego.- znaczenie uczuciowe i poznawcze przypisane wzorowi przez jego uczestników, (trzeba rozważyć, co ludzie mówią i co czują mówiąc o tym)

- rozróżnienie motywacji przypisanych przez uczestników wzoru od obiektywnych motywacji jakich wzorów wymaga (obiektywizm)- prawidłowość prawidłowości w zachowaniu nie dostrzegalne przez uczestników, które mimo to są powiązane z zasadniczym wzorem zachowania (np.; chłopi nie uświadamiają sobie wspólnot, jak one wpływają na ich zachowania)d) Grupa wtórna

- To grupy pochodne, zwane też celowymi, powstałe na podstawie umownych porozumień między ludźmi.

- System współdziałania społecznego wspiera się w dużym stopniu na stycznościach pośrednich.

- Jednostki w grupach wtórnych występują w charakterze i rolach funkcjonariuszy grupy wtórnej.

- Obcowanie społeczne czy ewentualne współdziałanie dokonuje się jedynie na płaszczyźnie pełnionych funkcji (listonosz- adresat)- Aspekt społeczny - heterogeniczność (ewentualne ujednolicenie w wąskim zakresie wspólnych celów i wzorów zachowań) e) Grupy małe

Za grupy małe uważa się takie grupy społeczne, w których wszyscy członkowie są w tanie wchodzić w osobiste, bezpośrednie styczności i stosunki społeczne.

To grupy nieliczne, składające się najwyżej z kilkunastu członków. Najczęściej są one połączone więzią stosunków przyjacielskich, w których przeważają styczności bezpośrednie osobiste a stosunki między nimi są regulowane poprzez instytucje nieformalne. Charakteryzują się one prostą strukturą, tzn. brakiem odrębnych podgrup, między członkami występuje element bliskości personalnej, co pokazuje, często utożsamia się małe grupy z grupami pierwotnymi, w małych grupach wytwarza się pewien rodzaj więzi, który pozwala na identyfikację członka z grupą, małe grupy stanowią jądro wszelkich organizacji

f) Grupy dużeObejmują tak wielkie liczby członków, iż są w stanie wchodzić w styczności i stosunki osobiste, ale porozumienie się za pomocą prasy, radia i innych masowych środków przekazu. Przywódcy nie mają możności bezpośredniego kontaktu ze wszystkimi członkami i wytwarza się system stopni i barier między nimi i masami członków, oparte są na hierarchicznej strukturze organizacyjnej i uregulowanym przepisami systemie łączności i komunikacji, cechuje je „samoistność”. W swym istnieniu są niejako niezależne, w swym funkcjonowaniu są jednak zależne od małych podgrupg) Grupy formalne Funkcjonują na podstawie wewnętrznych, sformalizowanych i oficjalnych instytucjach władzy, kontroli i podziale ról, czyli specjalizacji zadań.

Różnią się od nieformalnych genezą, więzią grupową, sposobem unormowania struktury grupy oraz zasadami rekrutacji członków.Grupy formalne są powoływane przez szersze grupy społeczne. Przynależność do grupy formalnej ma charakter przymusowy.

Działania grupy formalnej unormowane są przepisami grupy zwierzchniej, czy też własnego ustanowienia. Posiada sformalizowane instytucje i system kontroli społecznej.h) Grupy nieformalne

Grupy nieformalne powstają samorzutnie a ich działania nie są unormowane przepisami

Przynależność do grupy nieformalnej jest sprawą dobrowolnych decyzji jednostek. Grupy nieformalne istnieją w obrębie grup formalnych, są zazwyczaj małe, nie wytwarzają instytucji sformalizowanych, ale mogą być oparte zarówno na stycznościach rzeczowych jak i osobowych. Grupa nieformalna powstaje wówczas, gdy wytwarza zasadę odrębności ustalającą jej skład członkowski, gdy rozwija swoje instytucje i system kontroli społecznej, choć niesformalizowane np. grupa koleżeńska

Grupy odniesienia negatywnego- takie, które budzą w na reputacje i od których staramy się zdystansować poprzez przyjmowanie przeciwnych wzorów i reguł postępowania

Grupy odniesienia pozytywnego- takie, z którymi się identyfikujemy, porównujemy, których standardy normatywne staramy się naśladować dążąc do uzyskania pełnego członkostwa

16. Grupy odniesienia-rodzaje i funkcje

Grupy odniesienia- Środowisko grupy odniesienia stanowią te grupy, z których czerpie ona swe wartości, wzory zachowań. Mogą to być grupy przynależności, do których jednostka automatycznie czy z wyboru należy, ale mogą być to też grupy inne. Jednostka w tym ujęciu co najmniej współtworzy czy współkształtuje swoje środowisko, ludzie względnego swym życiu codziennym „porównują się”, odnoszą się do innych, aby móc się samookreślić czy też określić, zidentyfikować swe postępowanie.Porównywanie się jednostki względnego różnymi grupami swego otoczenia prowadzi do dwóch przeciwstawnych stanów:

Koncepcja względnego upośledzenia społecznego- (deprywacja), niska samoocena siebie, swego postępowania. To świadomość zajmowania przez jednostkę niższej (gorszej) pozycji w porównaniu z innymi podobnymi do siebie osobami (wiekiem, kwalifikacjami itp.) lub w porównaniu ze swą pozycją zajmowaną poprzednio.Koncepcja uprzywilejowania społecznego- Wysoka samoocena. To świadomość zajmowania wyższej pozycji społecznej w stosunku do innych podobnych do siebie pod danym względem lub też w stosunku do swej pozycji zajmowanej poprzednio.

DWA TYPY GRUP ODNIESIENIA

- Grupa odniesienia porównawczego- to te grupy lub członkowie tych grup czy też nawet cechy ich charakteryzujące, które stanowią układ wielkości, w których dana jednostka postrzega siebie i innych i które pozwalają jej określić siebie, swoje cechy oraz rodzaj swego postępowania- Grupa odniesienia normatywnego- Dostarcza jednostce wzorów zachowań. To, te grupy, z których dana jednostka czerpie dla siebie wartości, normy czy wzory zachowań.Jednostka właśnie z powodu upośledzenia społecznego najczęściej decyduje się na takie grupy odniesienia, które byłyby podobnie upośledzone (lub w przypadku uprzywilejowania, podobnie uprzywilejowane). Ponieważ następstwem poczucia względnego uprzywilejowania lub upośledzenia jest przyjmowanie interesów, postaw, wzorów, zachowań z grup, z którymi następuje identyfikacja.

Od dwu typów grup odniesienia należy odróżnić grupy wskazane przez Tunera. Owe grupy INTERAKCYJNE są po prostu elementami środowiska społecznego. Jednostka dążąca do realizacji swoich celów musi brać je pod uwagę, ale nie są one dla niej istotne w znaczeniu normatywnym czy porównawczym.

Uwarunkowania wyboru grup odniesienia normatywnego;

- zmienne osobowościowe; indywidualne potrzeby jednostki i stopień natężenia tych potrzeb.

Maslow; Hierarchia potrzeb od niższego do wyższego rzędu.Potrzeby niższego rzędu aktywizują się w takim stopniu w jakim zostają zaspokojone potrzeby niższego rzędu.Potrzeby podstawowe- fizjologiczne, organiczne, bezpieczeństwa, społeczne.

Metapotrzeby- potrzeby ego- niezależność, kompetencja, wiedza, uznanie, szacunek, samorealizacja, tworzenie itp.

- zmienne strukturalne; zależność między pozycją społeczną jednostki w grupie a szansami stania się przez nią grupą odniesienia normatywnego.

Najbardziej niebezpieczne dla grupy są jednostki

niezależne.Typy grup :

Grupy ekskluzywne - inaczej zamknięte, takie, do których

przyjęcie jest obwarowane

bardzo trudnymi, rygorystycznymi warunkami.

Grupy inkluzywne - inaczej otwarte, takie, które akceptują

wszystkich dążących do uczestnictwa.

Grupy jednofunkcyjne - inaczej wyspecjalizowane, czyli takie, w których członkowie podejmują jeden tylko typ działalności.Grupy dożywotnie - takie, z których wystąpienie jest niemożliwe lub bardzo utrudnione.

Grupy żarłoczne - takie, które wymagają od swoich członków maksymalnego zaangażowania i nieustannego uczestnictwa, pełnego poświęcenia, lojalności.

Grupy totalitarne - takie, które kontrolują i i ingerują w całokształt życia swoich członków w dziedzinach nie związanych bezpośrednio z członkostwem w grupie.

Nieprzynależność w grupie ujmuje się w sposób statyczny.

Postawa wobec członkostwa w grupie jest różna i zależy czy pierwszy raz czy kolejny jesteśmy członkami pewnej grupy. Jeśli kolejny - mówimy wtedy o stosunku ambiwalentnym.

- Zdrajca → dla własnych korzyści zdradza wartości grupy

- Renegat → łączy się z opozycją, odrzuca wartości swojej grup- Apostata → przyjmuje wartości, które z punktu widzenia własnej grupy są źle widziane,

odstępca. Ich stosunek do nowej grupy jest inny niż ludzi występujących po raz pierwszy. To stosunek o charakterze ambiwalentnym, ponieważ, to ta konieczność przywiązania do nowej grupy jest większa niż tych, którzy kandydują do grupy po raz pierwszy

17. Typologie grup społecznych

a) Wspólnota

Grupa charakteryzowana przez wszystkie rodzaje więzi, w których przeważa wola organiczna.

Wola organiczna- to wola spontaniczna, irracjonalna, kierująca się motywami emocjonalnymi.

Wspólnotę stanowią grupy społeczne oparte na stosunkach pokrewieństwa (rodzina, rody, klany), następnie grupy oparte na stosunkach przyjaźni (grupy przyjacielskie, towarzyskie, rówieśnicze, koleżeńskie) oraz grupy sąsiedzki (wieś tradycyjna, gmina wiejska), w których ziemia i wspólne zamieszkiwanie rodziły wspólnotę gospodarowania i codziennego obcowania.

b) Stowarzyszenie (społeczeństwo)

To grupa, gdzie więzi są kształtowane lub istotnie uwarunkowane przez wolę refleksyjną.

Wola refleksyjna, zwana racjonalną- charakteryzuje się tym , że jest w pełni świadoma, tzn. obejmuje rozważanie i myślowe sformułowanie środków i celu, do którego działanie jednostki jest skierowane.

Grupy społeczne, które opierają się na odpowiednich porozumieniach między jednostkami dla osiągnięcia czy realizacji określonych celów. Np. różnego rodzaju spółki, towarzystwa handlowe, zrzeszenia (społeczeństwa- państwa, czyli społeczeństwa zintegrowane przez organizację społeczną.

c) Grupa pierwotna (pierwsza)

Grupa odznaczająca się ścisłym zespoleniem jednostek przez stosunki osobiste (face to face) i współpracę. Członków grupy pierwotnej łączą przede wszystkim stosunki osobowe a nie rzeczowe (stosunki między osobami, nie rolami społecznymi)_

Cechy = bezpośrednie kontakty, względna trwałość, bezpośrednie kontakty, mała liczebność, niewyspecjalizowany charakter kontaktów (zaspokaja różne potrzeby), względna zażyłość uczestników, wysoki poziom identyfikacji członków z grupą, homogeniczność członków grupy

Problem obcych i swoich w społeczeństwie Polskim:

Każdy może stać się swoim i obcym. W Polsce istnieje kilka takich grup :

- ludzie trwale ubodzy; badania, under - lass prowadziła Warzywoda - Kruszyńska. Skupiona w pewnej przestrzeni, podklasa. Coś, co byśmy, nazwali miejscem gdzie kumuluje się bieda. Ludzie są obcy wobec społecznie akceptowanych systemów wartości. Ludzie ubodzy uważają się za strażników kultury, biją dzieci, piją- UNDERKLASA - Trwałą grupą obcą są Romowie

- Osoby niepełnosprawne.- Problem chorych na AIDS

- Grupy wyznaniowe np. luteranie warszawscy

- Dawne społeczności popegeerowskie - Mniejszość Niemiecka w woj. opolskim.- Większość i mniejszość homoseksualna.Poglądy Mertona - członkowie grupy obcej są potępieni bez względu na to, co robią. Nazwał to alchemią moralną społeczeństwa amerykańskiego

Grupa obca jest na pozycji przegranej.

POSTAWY WOBEC OBCYCH STEREOTYPY NARODOWE

Stereotypy bardzo trudno wykorzenić. Socjologowie badają postawy. W badaniu stereotypów problemem jest, jaki rodzaj definicji wybrać, problemem jest też trwałość stereotypów.

Stereotypy narodowe ujawniają się na ogół w sytuacjach krytycznych np. w konfliktach.

Potrzebny jest bodziec, aby ujawnił się stereotyp.

Dlaczego przeprowadzamy te badania?

- oceniamy stan świadomości zbiorowej

- badamy stereotypy i dynamikę zmian

- postawy wobec obcych mogą być źródłem wiedzy o orientacjach ideologicznych i politycznych

- jest to pewna informacja o tolerancji jako o pewnej dyspozycji

18 Pojęcie obcego, rodzaje członów grupy, brak przynależności do grupy

LUDWIK GUMPLOWICZ - w XIX wieku w swoich pracach pisał na temat postaw solidarności w stosunku do swoich, a także wrogości do obcych. Potem to zostało rozwinięte w pismach:

WILLIAMA SUMNERA - XX w wprowadził podział na grupę własną (In-group) i grupę obcą (out-group). Aż do czasów Mertona uważano, że ludzie w swoim środowisku są w stosunku solidarności, a wobec innych grup są wrogo nastawieni.MERTON, PARK - człowiek marginesu to pojęcie, które Merton zapożyczył od Parka, gdzie w swojej pracy Park charakteryzuje człowieka marginesu jako jednostkę, aspiruje do jakiś grup, jest poza wszelkimi grupami.. Możemy mówić o sobie marginalnej jako o obcym. Obcym jest przeciwnik.GEORG SIMMEL - Obcość wynika z opozycji między bliskim a dalekim. Obcy kojarzy się z kimś dalekim, sytuacja cudzoziemca w niektórych średniowiecznych miastach była korzystna z powodów tego, że przez swoją bezstronność stawali się sędziami, uważał, że obcość wynika w sensie socjologicznym z tym, co jest daleko, obcy, czyli daleki, obcość jest czymś pozytywnym, ponieważ człowiek powinien mieć poczucie wyjątkowości, kiedy mimo poczucia bliskości pojmie się, że relacja taka jest zbyt powszechna wtedy znaczenie obcości, wyjątkowości traci znaczenie. Simmel przypisuje obcemu ruchliwość, nie pozostaje w zażyłości. Dlaczego w Polsce zajmowano się tą problematyką do okresu międzywojennego?

1) opozycja swój i obcy nadaje się do badania statycznego i dynamicznego-, kto jest swoi a kto obcy? Czemu ludzie sądzą, że są swoi albo obcy?

2) wiążą się z badaniami płaszczyzny: psychologiczna i makrospołeczna3) dzięki temu badano dynamikę stosunków między jednostkami i zbiorowościami oraz stosunkami między grupami społecznymi.

FLORIAN ZNANIECKI i jego pojmowanie obcego:

Znaniecki = obcym dla danej jednostki i gromady jest ten, kogo ta jednostka definiuje jako obcego i to może się zamienić w czasie. Obcy musi być doświadczany jako obcy i za tym idzie traktowanie go jako obcego. Sytuacja obcego się nie zmienia, lecz jego sytuacja społeczna może się zmienić. Obcy to osoba inna kulturowo, wyróżniająca się w języku, ubiorze, obcy to osoba, która odnosi się ze swoim problemem obcości. Nie można powiedzieć na podstawie, jakich kryteriów ludzie uznają innych za obcych.

Podziały w społeczeństwie Polskim Łowickiej)?

1) podział na różnic etnicznych- np. pojawienie się Wietnamczyków jako stały element, dla nas są oni obcy, lecz trzymają się w swoim towarzystwie i swoje wartości podzielają wspólnie

2) podział na różnic cywilizacyjnych- wskazuje na nie układ odniesienia np. przyrównywanie do USA lub do biednych Rosjan 3) podział na różnic politycznych, światopoglądowych, ekonomicznych- podział na ludzi biednych i bogatych, rozmaite ruchy religijne oddzielenia dobra od zła. Wiele emocji budzi przynależność do różnych partii politycznych. Te podziały generują podziały światopoglądowe.4) podziałów na mężczyzn i kobiety- negocjuje się relacje między płciami następuje zmiana w obyczajach- wyrównanie płciowe

5) podział na osoby stare i młode- modyfikacja pokolenia, utrwalenie stereotypów, określenie starszych ludzi jako osoby niepotrzebne- błędny stereotyp 6) podział na osoby sprawne i niepełnosprawnych- problem traktowania niepełnosprawnych jako obcych z powodu braku kontaktu, kiedy ludzie sprawni nie maja kontaktu z niepełnosprawnymi wtedy występuje dysonans społeczny

7) podział na miasta i wsie- przepaść cywilizacyjna i odmienny styl życia

19. Teoria integracji i dezintegracji społecznej

INTEGRACJA - zjawisko zwartości, stan koordynacji, zgodność, zharmonizowanie, zjawisko łączenie części lub członków w jedna całość, łączenie się elementów składowych. Pełna integracja zachodzi wtedy, gdy stopnie zintegrowania w poszczególnych strefach danego społeczeństwa są wzajemnie skorelowane i znajdują się na tym samym poziomie.INTEGRACJA KULTUROWA - oznacza stan zgodności (lub jej braku) między standardami - wzorami kulturowymi, występującymi w danym społeczeństwie czy grupie, a wzorami kulturowymi alternatywnymi uznawanymi za pewne odłamy.

INTEGRACJA NORMATYWNA - oznacza stopień zgodności, wartości i norm, którymi kierują się poszczególni członkowie grup, z normami i wartościami akceptowanymi w danej grupie lub społeczeństwie np. konformizmINTEGRACJA KOMUNIKACYJNA - oznacza rodzaje i stopień intensywności stosunków społecznych między członkami danej społeczności.

INTEGRACJA FUNKCJONALNA - zależność miedzy jednostkami w zakresie wzajemnej wymiany świadczeń i usług wynikający z podziału pracy. W krańcowym ujęciu, zachodzi ona między wzajemnym uzależnieniem członków grupy od siebie, a z drugiej strony - wysokim stopniem samowystarczalności jednostek i braku zharmonizowania działań.CZYNNIKI DEZINTEGRACJI NORMATYWNEJ1) Brak informacji i łączności (komunikacji) np. izolacja przestrzenna w społeczeństwach pierwotnych.

Współcześnie = izolacja społeczna (środowiska wielkomiejskie, wielkie zakłady pracy)2) Ważną rolę odgrywa ruchliwość społeczna (emigracja, imigracja), nadmierna ruchliwość członków w danej grupie nie sprzyja integracji normatywnej

- im bardziej wzrasta heterogeniczność członków danej grupy tym bardziej wzrasta dezintegracja

HIPOTEZA KRZYWEJ „I”

Zachodzi korelacja między liczbą odchyleń od danej normy a stopniem odchylenia. Jeśli wyodrębni się odchylenia najniższe, mniejsze, najcięższe to wynika, że najbardziej licznie występują najlżejsze odchylenia od norm, im odchylenia cięższe, tym jest ich coraz mniej.Na wykresie funkcji wielkości te układają się w postaci linii krzywej, przybierając kształt „i” stąd nazwa.

= wzrost siły dezaprobaty społecznej w grupie, zmniejsza liczebność zachowań dewiacyjnych.

METODY INTEGRACJI NORMATYWNEJ

- PROCES INTERIORYZACJI - działanie na członków grupy, aby przyjęli oni wartości formułowane i uznawane przez grupę za swoje i włączyli je do swojego systemu wartości.- SYMBOLIZACJA WARTOŚCI I NORM GRUPOWYCH - przedstawianie norm iwartości w formie różnego rodzaju symboli, pomiarów, znaków, obrazów itp. aby stawały się bodźcami do integracji normatywnej.

- IMPLEMENTACJA - wszelkie przedsięwzięcia, które umożliwiają lub ułatwiają członkom grupy praktykowanie wzorów zachowań i stosowanie się do norm uznawanych

za obowiązujące ( tworzenie instytucji)

- KONTROLA SPOŁECZNA - system nagród i kar - pozwala w zapewnieniu integracji normatywnej.

20 Stereotypy narodowe: geneza i funkcje Cechy:

1)Tworzą obraz uproszczony i schematyczny, zawsze zawarta jest w nich część prawdy

2) Źródłem stereotypów są nie autorytatywne źródła, są nie do zidentyfikowania

3) Mają społeczny charakter - społeczeństwo je tworzy i oddziałuje na nie4) Są odporne na zmiany

5) Mogą pełnić rolę samo spełniającej się przepowiedni.

6) Zjawisko masowe, występuje w każdym społeczeństwie, ekonomizują nasz wysiłek poznawczy.

7) Nie musi być negatywny, może być neutralny lub pozytywny.8) Ze stereotypu nie wynika postawa przeciwna wobec narodu9) Bardzo trudno go wykorzenić

10) Ukazują się wśród różnych wydarzeń i nigdy się od nich nie uwolnimy.11) Wywodzi się z tradycji i przekazów

12) Nabywany w drodze socjalizacji

Stereotyp narodowy- Są to wspólne wyobrażenia dla większej zbiorowości i przekazywane z pokolenia na pokolenie:-ulęgają powolnej zmianie (rekonstrukcja)

-są elementami zbiorowego światopoglądu

-posługiwanie się nimi jest obrazem myślenia grupowego

-są wyrazem myślenia zamkniętego, bo ludzie nie konfrontują ich z rzeczywistością-bardzo szybko się utrwalają (zamknięte)

-w danym czasie istnieją różne rodzaje stereotypów narodowych, ich cechy charakterystyczne różną się od siebie

---