1 TEMAT: Wprowadzenie. Po co się komunikujemy?: pojęcie komunikacji i funkcji komunikacji

CECHY EFEKTYWNEJ KOMUNIKACJI:

• Wymiana informacji,

• Informacje jasne i pełne,

• Informacje znaczące dla odbiorcy,

• Otrzymanie potwierdzenia zrozumienia przekazanej wiadomości,

• Przekazanie tej samej informacji wieloma sposobami.

FORMY PRZEKAZYWANIA INFORMACJI:

• Słowa

• Mimika

• Brzmienie głosu

• Język ciała

• Ubiór

• Wystrój pomieszczenia

PO CO SIĘ KOMUNIKUJEMY?

• Pozyskanie informacji

• Samodoskonalenie

• Poszerzanie horyzontów

• TEMAT: Komunikacja werbalna. Podstawowe modele komunikacji. Elementy procesu komunikacji

MODEL CYBERNETYCZNY:

Kanał (środek)

ŹRÓDŁO PRZEKAZ ODBIORNIK CEL

Szumy

Przekaźniki:

• Radio, telefon

Odbiorniki:

• Ucho

• Drugie radio

• Drugi telefon itp.

Szumy:

• Dźwięki

• Inne bodźce towarzyszące przekazowi

Środki:

• Prezentacyjne:

Związane z komunikacją bezpośrednią (akty komunikacyjne) np.: głos, twarz, gest

• Reprezentacyjne:

Związane z dziełami. Np.: książki, filmy, obrazy, audycje

• Mechaniczne:

Współczesne środki. Np.: TV, radio, Internet

Informacje:

• Przekaz treści w potocznym znaczeniu

• Informacja jest przewidywana na poziomie A aby odbiorca mógł ją odbierać

Redundancja:

Ilość dodatkowych informacji, które można usunąć, a przekaz będzie nadal jasny. Najczęściej używany w rytuałach, konwencjach.

Entropia:

Nie przewidywalność, rodzaj chaosu. Jest to zbyt mała ilość informacji, która powoduje niejasność przekazu.

MODEL JACOBSONA

KONTEKST

KONTAKT

NADAWCA KOMUNIKAT ODBIORCA

KOD

KONTEKST:

Fragment rzeczywistości, której tyczy się komunikat, nie jest to tylko tło

KOMUNIKAT:

Treść przekazywana z intencją

KOD:

Rodzaj środka, ustalenie np.: języka

KONTAKT:

Fizyczny i psychiczny. Zadbałoś o eliminację szumu, bliskość porozumienia

FUNKCJE KOMUNIKACYJNE:

• Funkcja ekspresyjna (nadawca):

Emocje nadawcy, przekaz jego poglądów, zaangażowanie

• Funkcja konatywna (odbiorca):

Wrażenie jakie komunikat wywarł na odbiorcy

• Funkcja poznawcza (kontekst):

Podanie informacji

• Funkcja poetycka lub estetyczna (komunikat):

Dobranie odpowiednich słów dla najlepszego przekazu

• Funkcja metajęzykowa (kod):

Nadawca i odbiorca muszą się porozumieć

• Funkcja fatyczna (kontakt):

Podtrzymanie rozmowy, użycie gestów lub słów podtrzymujących rozmowę

• TEMAT: Reklama jako przykład komunikacji werbalnej. Problem efektywności przekazu reklamowego

FUNKCJA EKSPRESYJNA:

• Tworzenie własnego wizerunku, wizerunku nadawcy

• Ukazanie kim jest nadawca

FUNKCJA KONATYWNA:

• Skuteczność i wpływ reklamy

• Identyfikacja pragnień

FUNKCJA FATYCZNA:

• Co inicjuje zainteresowanie reklamą

• Prowokowanie do kontaktu

• Jak produkt stara się związać nas

• Możliwość zwrotu towaru

• Podanie infolinii

• Bilbordy

• Promocje

• Ulotki

FUNKCJA POETYCKA:

• Hasła

• Slogany

• Piosenki

FUNKCJA POZNAWCZA:

• Pokazanie do czego służy produkt

• Co może produkt zmienić

• Skład produktu

• Gdzie można go kupić

FUNKCJA METAJĘZYKOWA:

• Wspólne zrozumienie

TYPY NADAWCÓW:

• Lekarz- jako autorytet, specjalista, osoba godna zaufania

• Idol- jako osoba z którą chcemy się identyfikować

• Matka Polka- jako osoba obrotna, gospodarna

• Przeciętniak- zwykła osoba taka jak ja

• TEMAT oraz 5 TEMAT: Rola komunikacji niewerbalnej, zależność pomiędzy komunikacją werbalną i niewerbalną

1. Wspomaga komunikację werbalną:

• Sprzeczność komunikacji werbalnej i niewerbalnej (np.: przy kłamstwie, ukrywaniu emocji, ironia, żarty, dowcipy)

• Współdziałanie komunikacji werbalnej i niewerbalnej

• 
  Uzupełnianie

• Powtarzanie emocje, zwroty grzecznościowe, opisy

• Zastępowanie

2. Funkcja regulacyjna- modyfikacja przekazu (treści)

• Wskazywanie

• Akceptowanie

• Modyfikacja treści

• Regulacja przebiegu rozmowy (ton wypowiedzi itp.)

• Wyrażanie emocji

3. wyrażanie postaw i emocji (f. Ekspresyjna)

• gest

• postawa

• dystans

• mimika

• natężenie głosu

• zachowanie wzrokowe (podtrzymanie rozmowy, wskazanie)

DWIE GRUPY KOMUNIKATÓW NIEWERBALNYCH:

Mowa ciała:

Może występować pod nieobecność drugiej osoby.

Np.: gesty, mimika, rekwizyty, dotyk, czynniki paralingwistyczne, spojrzenie itp.

Komunikaty interakcyjne:

Nie mogą występować pod nieobecność drugiej osoby.

Np.: dystans interpersonalny, kontakt wzrokowy, przestrzeń prywatna

MIMIKA TWARZY:

Czoło, oczy, nos, górna warga, dolna warga z brodą, dolna szczęka, szczelina między zębami

• ukazywanie emocji

• wzmacnianie komunikacji

GESTY:

Ruchy dłoni i rąk

• wspomagają wypowiedź

• zastępują

• wskazują

• emblematy- gest rozumiany w taki sam sposób w danej kulturze

• adaptory- regulacja przekazu, akcentowanie

• regulatory- gesty adaptacyjne np.: czerwienienie się

• ilustratory- wspomaganie rozmowy

6 TEMAT oraz 7 TEMAT: Aktywne słuchanie i udzielanie informacji zwrotnych

1. INFORMACJE ZWROTNE:

• Reakcja na rozmowę, zachowanie

• Jak odbiorca odbiera nadawcę

• Odbiorca może wzmacniać bądź osłabiać rozmowę

• Odbiorca sprawia że nadawca jest słuchany

• Koordynacja rozmowy, czyli sprzężenie zwrotne (f. fatyczna i f. regulacyjna)

NADAWANIE:

1. Podkreślaj to, co można zmienić:

Chodzi o kwestie, które można zmienić

np.: proszę się inaczej zachowywac (realne), a proszę urosnąć (nierealne)

2. Udzielaj konkretnych informacji:

Odpowiedzi szczegółowe, pomijanie ogólników i odbiegania od tematu rozmowy

3. Proponuj alternatywne rozwiązania:

Proponowanie czegoś w zamian, ale ze zwróceniem uwagi na obie strony, nie krytykować lecz radzić. Nie należy podchodzić z wyższości, nie narzucać

4. Zostaw rozmówcy wybór:

Proponowanie alternatywnych kwestii do wyboru

5. Skupiaj się na tym co dobre:

Służy motywowaniu dobrej części

ODBIERANIE:

1. Nie odrzucaj natychmiast przekazywanych Ci informacji:

Z pozoru bezsensowne informacje po namyśleniu mogą okazać się cenne i wartościowe, zatem nie należy ich odrzucać

2. Upewnij się, że dobrze zrozumiałeś komunikat:

Należy dopytać się czy tak jest rzeczywiście, nie musimy się zgadzać z informacją, ale należy rozumieć intencję nadawcy

3. Poproś o wyjaśnienie, komentarz, powtórzenie:

Jeśli nie rozumiesz intencji nadawcy należy poprosić o wyjaśnienie

4. sam dopominaj się o informacje zwrotne:

Aby zrozumieć intencje nadawcy upomnij się o informację zwrotną

2. PYTANIA

1. Pytania otwarte:

• Można udzielić szerszej odpowiedzi

• Drugie pytanie otwarte dla podtrzymania rozmowy

• Nastawienie na odbiorcę

• Dowolność wypowiedzi

• Nastawienie na kontakt

2. Pytania zamknięte:

• Odpowiedzi typu tak i nie

• Krótka, szybka odpowiedź

• Nie daje możliwości dobrowolnej wypowiedzi

3. Pytania projekcyjne:

• Przypuszczenie, że osoba pytana odpowie zgodnie z naszymi oczekiwaniami

• Kiedy nie jest pytanie wprost, bo wiemy ze pytana osoba nam nie odpowie wtedy

• Przy trudnych, kontrowersyjnych tematach

4. Pytania wprost:

• Odwołanie konkretne

• Podejście osobiste

• Pytania o opinie, emocje, postawę

5. Pytania neutralne:

• Pytanie nie zakładające odpowiedzi

• Nie wnoszące za dużo do rozmowy, raczej podtrzymujące rozmowę

6. Pytania sugerujące:

• Nastawienie z góry, że dana sytuacja miała miejsce

• Ukazanie nastawienia osoby pytającej

7. Pytania alternatywne:

• Dokonywanie wyboru z pośród dwóch lub więcej opcji

• Przy ustaleniach

8. Pytania pierwszoplanowe:

• Wprowadzają temat rozmowy

9. Pytania drugoplanowe:

• Kontynuacja i rozwiniecie poprzedniego tematu

10. Pytania właściwe:

• Dotyczą konkretnego tematu

11. Pytania przejściowe:

• Przejściowe od jednego do drugiego tematu

• Płynność rozmowy

12. Pytania uwikłane:

• Tak jak przy progresyjnych

• Pytania na tematy kontrowersyjne

13. Pytania progresyjne:

• Drążenie tematu

14. Pytania odroczone:

• Odwlekanie na pewien czas pytania w celu ustalenia faktów

KOLEJNOŚĆ PYTAŃ W OBRĘBIE TEMATU:

1. Konstrukcja lejka- rozpoczęcie od pytań otwartych, bardzo ogólnych, które pozwalają na swobodną wypowiedź i stopniowe przechodzenie do pytań bardziej konkretnych i szczegółowych.

2. Konstrukcja lejka odwróconego- rozpoczęcie od pytań zamkniętych, przejście do ogólnikowych

PARAFRAZA:

Forma intencji werbalnej, która służy podtrzymaniu kontaktu z osobą badaną i zachęceniu jej do kontynuowania wypowiedzi

Np.: o ile dobrze zrozumiałem...

Jeżeli dobrze rozumiem...

KLARYFIKACJA:

Wypowiedzi, których celem jest uchwycenie podstawowego wątku lub jego zrozumienie.

RÓŻNICA MIĘDZY PARAFRAZĄ A KLARYFIKACJĄ:

Parafraza stosowana jest w sytuacjach, gdy diagnosta chce zweryfikować poprawność swojego rozumowania, natomiast klaryfikacja stosowana jest gdy z jakiś względów diagnosta ma trudności ze zrozumieniem przekazu i chce uzyskać informację naprowadzające.

ODZWIERCIEDLENIE:

Wypowiedź diagnosty w której odnosi się do uczuć przekazywanych przez rozmówce i podkreślenia swojego zrozumienia dla tych uczuć.

Celem jest pokazanie zrozumienia sytuacji osoby badanej, a ataka postawa sprzyja zaufaniu.

8 TEMAT: Style komunikowania się

WZORZEC AUTORYTARNY:

Nadawca bezpośrednio lub pośrednio wyraża czego oczekuje od odbiorcy, biorąc na siebie odpowiedzialność za działania odbiorcy.

W grupie o wzorcu autorytarnym dominuje komunikacja jednostronna (od zwierzchnika do podwładnego) o charakterze bezosobowym. Mało szumów, brak sprzężenia zwrotnego.

WZORZEC MANIPULACYJNY:

Nadawca manipuluje emocjami i potrzebami odbiorcy, aby nakłonić go do podjęcia działań zgodnych z oczekiwaniami nadawcy. Odbiorca myśli, że te działania wypływają z jego inicjatywy.

WZORZEC WSPÓŁPRACUJĄCY:

Nadawca nie przedstawia wymogów ani ukrytych oczekiwań. W sposób neutralny i obiektywny opisuje fakty i zjawiska. Komunikacja ma charakter dwustronny. Mało błędów, dużo szumów.

KOMUNIKACJA DWUSTRONNA:

• Uważne słuchanie innych,

• Wyrażanie zainteresowania wobec treści

• Nie wyrażanie wobec innych ocen, nastawienie na zrozumienie

• Swobodne i szczere wyrażanie własnych odczuć

• Wyrażanie zgody na cudze wybory i decyzje

• Jednoznaczne formy przekazu

PARTNERSKI STYL INTER. KOMUNIKACJI:

Komunikowanie się skoncentrowane zarówno na własnej osobie jak i na osobie partnera.

• Decyzja o rozpoczęciu lub zakończeniu wymiany wiadomości zawiera równoczesną koordynację różnych perspektyw

• Wybór formy przekazu uwzględnia perspektywę partnera

• Treścią przekazu jest prezentacja perspektywy własnej przedmiotu

• Zachowanie podmiotu w roli odbiorcy sygnałów wskazuje na uwzględnienie w jego własnym doświadczeniu osoby partnera

• Podmiot dokonuje kontroli działania czynników zakłócających przebieg wymiany wiadomości, co wskazuje iż ten aspekt uwzględnia we własnym doświadczeniu

• W sposobie wymiany wiadomości przez podmiot brak zmienności świadczącej o koncentracji wyłącznie na własnej perspektywie

NIEPARTNERSKI STYL KOMUNIKOWANIA SIĘ:

Komunikowanie niepartnerskie jest skoncentrowane na własnej osobie lub osobie partnera.

• Decyzja o rozpoczęciu lub zakończeniu wymiany wiadomości uwzględnia tylko jeden aspekt relacji społecznej, perspektywą własną podmiotu lub perspektywę partnera

• Wybór formy przekazu nie uwzględnia perspektywę partnera

• Treścią przekazu jest wyrażanie nacisku wobec partnera aby podjął perspektywę podmiotu

• Zachowanie podmiotu w roli odbiorcy sygnałów wskazuje na nieuwzględnienie w jego doświadczeniu osoby partnera

• Podmiot nie dokonuje kontroli działania czynników zakłócających przebieg wymiany wiadomości, co wskazuje iż ten aspekt nie uwzględnia we własnym doświadczeniu

• W sposobie wymiany wiadomości przez podmiot występuje zmienność wyznaczana przez koncentrację na własnej perspektywie

9 TEMAT: Komunikacja w grupie i w organizacji.

ROLE INTERPERSONALNE:

Ułatwiają kierownikom utrzymanie niezakłóconego funkcjonowania organizacji

1. Reprezentant- kierownik wystawiony jako symbol organizacji w stosunku do otoczenia

2. Przywódca- kierownik realizuje cele firmy, odpowiednio motywując pracowników

3. Łącznik- kierownik pośredniczy w stosunkach między organizacją a otoczeniem, od którego zależy istnienie i sprawne funkcjonowanie organizacji

ROLE INFORMACYJNE:

1. Monitor- kierownik poszukuje wszelkich informacji mogących wpływać na funkcjonowanie organizacji

2. Upowszechniający- kierownik przekazuje informacje członkom organizacji

3. Rzecznik- kierownik przekazuje część informacji osobom i jednostkom spoza organizacji, reprezentuje określone zagadnienia wobec osób z zewnątrz

ROLE DECYZYJNE:

1. Przedsiębiorca- kierownik jest stymulatorem rozwoju, inicjuje i wprowadza systematycznie zmiany doskonalące i rozwijające organizację

2. Rozjemca- przeciwdziała zakłóceniom, usuwa negatywne zjawiska w działaniu organizacji

3. Allokator zasobów- rozdziela zasoby i ustala priorytety

4. Negocjator- reprezentuje firmę w negocjacjach grupowych i indywidualnych

STRATEGIE INTERPERSONALNEGO KOMUNIKOWANIA SIĘ:

1. Arena- sytuacja sprzyjająca najbardziej efektywnemu komunikowaniu się. Obie strony mają wystarczająco dużo informacji, wspólnota wiedzy, doświadczeń, odczuć i emocji. Jest to pole pełnego zrozumienia.

2. Martwe pole- informacja jest znana podwładnym, natomiast przełożonemu nie. Zwierzchnik znajduję się w bardzo niekorzystnym położeniu. Nie ma trudności ze zrozumieniem.

3. Fasada- menager może poprzestać na udzielaniu powierzchownych informacji, które z reguły nie wystarczają podwładnym do prawidłowego wykonania przydzielonych zadań.

4. Niewiedza- niezbędne informacje nie są znane obu stronom. Możliwości komunikacji są żadne.

STRATEGIE ZWIĘKSZAJĄCE EFEKTYWNOŚĆ KOMUNIKACJI:

1. STRATEGIA OTWARTOŚCI:

Powiększa pole ARENA kosztem pola FASADA. Zakłada uczciwość, otwartość kierownika w dzieleniu się posiadanymi informacjami z innymi. Kierownik może być poddany ciosom podwładnych.

2. STRATEGIA SPRZĘŻENIA ZWROTNEGO:

Polega na podjęciu przez kierownika działań skłaniających podwładnych do dzielenia się informacjami. MARTWE POLE ulega redukcji, poszerza się ARENA. Ta strategia wymaga aktywności od kierownika. Natomiast strategia sprzężenia zwrotnego zakłada informacyjną aktywność podwładnych.

4 KIEROWNICZE STYLE KOMUNIKOWANIA SIĘ:

• TYP A - nie praktykują ani strategii otwartości ani sprzężenia zwrotnego. Nie powoduje powiększenia pola niewiedzy, gdyż kierownicy nie dążą do poszerzania swoich umiejętności ani pracowników. Takie osoby wywołują uczucie niepewności i niepokoju. Funkcjonują w atmosferze wyobcowania i zachowują duży dystans.

• TYP B- kierownicy chcący osiągać satysfakcjonujące relacje z podwładnymi. Nie są w stanie otworzyć i wyrażać uczuć. Nie są w stanie realizować strategii otwartości i muszą polegać na sprzężeniu zwrotnym.

• TYP C- kierownik ceniący swoje własne pomysły i diagnozy. Chętnie się nimi dzielą, będąc jednocześnie głuchymi na informacje płynące od podwładnych. Realizują strategię otwartości kosztem sprzężenia zwrotnego. Konsekwencją jest poszerzanie martwego pola. Podwładni są niedowartościowani, urażeni, niepewni.

• TYP D- równowaga strategii, poszerza się arena.

4 STYLE:

• Kierownicy przyjaciele- pozytywnie nastawieni na kontakt, umieją słuchać, dążą do zrozumienia pracowników

• Przełożeni doradcy- energiczni, sprawni, pozytywnie nastawieni na kontakty, lubią dominować, błyszczeć

• Przełożeni analitycy- nastawieni zadaniowo, nie zależy im na dominowaniu. Nie interesują ich uczucia, emocje ale konkrety liczby fakty

• Kierownicy wodzowie- nastawieni zadaniowo, agresywni, perswazyjni, wykazują dużą potrzebę dominowania

GRUPY:

1. Grupy formalne:

Tworzone celowo i zobowiązane do wykonywania przydzielonych zadań.

• Grupa nakazowa- najpowszechniejsza obejmuje kierownika i podwładnych.

• Grupa problemowa- rozwiązują problemy, przeprowadzają analizę, proponuje sposoby rozwiązania problemów.

• Grupa decyzyjna- rozwiązuje problemy, podejmuje decyzje, który wariant i jak będzie realizowany

• Grupa generująca pomysły- nie ma ograniczeń w celu wytworzenia rozwiązań problemów.

2. Grupy nieformalne:

Powstają spontanicznie w ramach formalnej struktury organizacji.

• Grupy interesów- ludzie łączą się aby osiągnąć wspólne cele. Zasoby służą do zaspokajania własnych potrzeb. Mogą działać na szkodę grupy.

• Grupy przyjacielskie- tworzą ludzie którzy czerpią przyjemność z przebywania razem. Podobny wiek, zainteresowanie

WARUNKI EFEKTYWNOŚCI KOMUNIKACJI GRUPOWEJ:

1. Kierownicy muszą być przekonani o skuteczności grupowego rozwiązania problemów.

Zalety zbiorowego podejmowania decyzji:

• Suma informacji większej liczby ludzi jest lepsza niż jednej osoby

• Podejmowanie decyzji wywołuje mniejszy opór, większa akceptacja i zrozumienie podejmowanych decyzji

• Większa odwaga i kreatywność

• Zapewniają bardziej wszechstronne podejście do problemu

Wady:

• Pochłaniają czas

• Kierownik musi znać podstawy pracy zespołowej

• Mogą występować przeciętne rozwiązania

• Ktoś może dominować

• Rozwiązanie najkorzystniejsze dla siebie

2. Przełożeni powinni świadomie kierować środowisko sprzyjające grupowemu rozwiązaniu problemu. Prowadzą do tego:

• Motywowanie

• Wybór właściwego miejsca spotkania, aranżacja wnętrza

• Odpowiedni stopień spoistości grupy

• Odpowiednia sieć komunikacyjna

• Odpowiednia metoda podejmowania decyzji: kompromis

3. Przygotowanie terminowego planu działania dla grupy.

• Pracownicy powinni otrzymać komplet materiałów

• Kierownik musi mieć plan zgodnie z którym będzie prowadził spotkanie

4. Dostosować własny styl przywództwa do konkretnej sytuacji, charakteru grupy

• Wspierać podwładnych

• Ułatwiać wzajemne oddziaływanie

• Nacisk na cele

• Ułatwić pracę

5. Przełożony powinien sobie uświadomić i określić role niezbędne dla sprawnego funkcjonowania grupy

6. Umiejętność wykorzystywania konfliktów

7. Zwiększenie przez menagera technik efektywnego Inter. Kom. Się

• Odzwierciedlenie niewerbalne- upodabnianie własnych zachowań do zachowań grupy

• Dopasowanie werbalne- upodobnienie własnego języka do niektórych elementów języka podwładnych

• Technika skutecznej argumentacji- najważniejsze jest przekonanie kierownika a nie grupy, w mniemaniu kierownika

• Stosowanie metafor i cytatów- dostarczenie wskazówek i zwiększenie ważności oraz wiarygodności wypowiedzi

• Technika respektowania hierarchii wartości podwładnych

• Technika zdobywania sympatii

• Technika systematyzowania dyskusji i permanentnego odwoływania się do postawionych celów

• Technika skutecznego słuchania

SIECI KOMUNIKOWANIA SIĘ:

• Łańcuch

• Sieć Y

• Koło sterowe

• Okrąg

• Gwiazda

• Piramida

• Piasta

KIERUNKI KOMUNIKOWANIA SIĘ W ORGANIZACJI:

1. Komunikowanie w dół- między podmiotami stojącymi wyżej w hierarchii organizacji a podmiotami na niższych szczeblach wzdłuż linii podporządkowania. Polega na przekazywaniu decyzji, instruowaniu, doradzaniu.
   
   Minusy:

• Niejasność

• Skomplikowanie i długie informacje

• Trafiają w nieodpowiednim czasie

• Długie drogi zniekształcenia inf.

2. Komunikowanie w górę- informuje wyższe szczeble o tym co dzieje się na niższych. Informuje o postępie prac i wykonywaniu zadań. Możliwe sprzężenia zwrotne.

Minusy:

• Zbyt duża otwartość

• Zniekształcenie i zatrzymanie inf.

• Ograniczenia inicjatywy podwładnych przez przełożonych

3. Komunikowanie poziome- tworzy niezbędne kanały dla koordynacji poszczególnych funkcji. Wymiana między grupami o jednakowym statusie org. Przebiega poza liniami formalnego podporządkowania

Minusy:

• Rywalizacja i strach przed kompromitacja

• Brak wystarczającej motywacji

• Brak czasu

• Bariery fizyczne

10 TEMAT: Teorie rozwoju języka

ROZWÓJ PERCEPCJI MOWY:

1. U niemowląt:

• Szybsze ssanie smoczka, przyzwyczajanie (habituacja)

• Niemowlęta poniżej 3 roku życia są zdolne różnicować czas rozpoczęcia dźwięczności

• Pomiar zwolnienia rytmu pracy serca (habituacja)

• U trochę starszych odwracanie głowy

2. Ekspozycja na dźwięki:

• Dziecko mające 4 dni rozróżnia wypowiedź matki w ojczystym języku, a wypowiedź w obcym języku

3. Wczesna percepcja mowy:

• Odróżnianie głosu męskiego iżeńskiego

• Podział na parafrazy

4. Specjalizacja językowa:

• Odróżnianie głosek dźwięcznych od bezdźwięcznych

5. Słownik dziecka:

• Protodeklaratywy- mówienie o czymś

• Protoimperatywy- prośby, żądania

6. Pierwsze słowa:

• 18-20 m-cy - 50 słów

• 2 lata - 200-300 słów

OGÓLNE CECHY TEORII JĘZYKA:

• Wyuczone zachowanie rodzice przekazują dziecku

• Wrodzone podstawy języka- dziedzictwo biologiczne

• Naśladowania języka- naśladowanie dorosłych

TEORIA LINGWISTYCZNO-NATYWISTYCZNA:

Np.: V w. Król egipski zamyka swoje dzieci w izolacji, aby sprawdzić jakim językiem będą mówić skoro wcześniej żadnej mowy nie słyszały.

• Ogólne zasady języka są wrodzone

• Wewnętrzny mechanizm przyswajania języka

• Język to struktura umysłu

• Język stanowi autonomiczna władzę umysłową

TEORIA UCZENIA SIĘ:

1. Warunkowanie klasyczne:

Np.: psy Pawłowa- bodziec przekształca się w reakcję.

Uczenie się danych słów poprzez wymawiania ich i przedstawiania obrazka powoduje podobną reakcję, po pewnym czasie wypowiadanie samego słowa wystarcza, obrazek jest zbędny bo dziecko odtwarza go w głowie

2. Warunkowanie instrumentalne:

Nagradzanie (wzmacnianie) i karanie (osłabianie. Poprzez wzmacnianie i osłabianie poprawnych bądź błędnych zachowań prowadzi do stopniowego kształtowania dziecięcych zachowań języka

Np.: zwracanie uwagi przy niepoprawnym mówieniu i przy poprawnym wzmacnianie tego poprzez nagrody

3. Uczenie się społeczne:

Obserwacje i naśladownictwo. Dzieci naśladują dane zachowania dorosłych, szczególnie tej samej płci.

TEORIA POZNAWCZA:

Nabywanie języka jest podporządkowane rozwojowi poznawczemu i zależy od przyswojenia określonego szeregu Poznań. Dzieci najpierw poznają otoczenie, a potem przekładają to na język.

TEORIA INTERAKCJI SPOŁECZNYCH:

Mowa kierowana do dziecka powinna być:

• Wolna, wyraźna

• Wysokie tony zaznaczające wypowiedź

• Prosta składnie, liczne powtórzenia

BADANIA:

1. Podłużne- badanie tej samej grupy dzieci przez długi czas

2. Poprzeczne- badanie grupy dzieci w określonym wieku na temat jednej kwestii

Oba dzielą się na:

• Obserwacyjne- badacz nie ma wpływu na dziecko

• Eksperymentalne- badacz ma wpływ na dziecko

ROZWÓJ GRAMATYKI:

1. Okres wypowiedzi jednowyrazowych:

• 2 m-ce- gaworzenie

• 6 m-ce- głoski samonaśladujące

• 12-24 m-ce- pojedyncze słowa

• HOLOFRAZY- jednowyrazowe zdania- pojedyncze słowo uzyte do wyrażenia szerszej myśli

• DRYFOWANIE- gaworzenie w kierunku języka w którym będzie mówić

Koniec 2 roku życia- dwuwyrazowe zdania

Powstanie mowy telegraficznej- kiedy zdania zaczynają być 2, 3, 4 wyrazowe, zaczynają się upodabniać do telegramów- pomijanie słów

HIPERREGULARYZACJA- błąd polegający na zastosowaniu przez dziecko reguł pochodzących z jednej koniugacji czy deklinacji do czasowników lub rzeczowników do innej koniugacji czy deklinacji.

Klasy form- hipotetyczne, wrodzone kategorie stosowane dla rozumienia i produkowania mowy.

1

---