Ada czy to wypada - czyli przedszkolaki i dobre maniery

Każdego, nawet najbardziej krnąbrnego malucha można nauczyć dobrych manier. Należy jednak pamiętać, że sposób postępowania podczas wpajania dziecku pewnych zasad, trzeba dostosować odpowiednio do jego wieku. Trudno przecież oczekiwać od trzylatka, by zachowywał się jak angielski dżentelmen... Żadne dziecko nie jest ideałem, żadne nie zna wszystkich przyjętych zasad jakie panują w świecie, co wolno a czego nie wolno, jakie zachowanie jest grzeczne, a jakie nie. Każdego dnia maluchy zdobywają nowe doświadczenia. Uczą się obserwując rodziców, rodzeństwo, rówieśników.

W jaki zatem sposób wyrobić w dziecku odruchy prawidłowych zachowań? Przede wszystkim należy być konsekwentnym. Nadmierna pobłażliwość jest ogromnym błędem. Należy jednak pamiętać, że stosowanie jedynie tak zwanego "zimnego chowu" i ciągłe musztrowanie malca to nie najlepszy pomysł. Dziecku należy sporo tłumaczyć, rozmawiać z nim i odpowiadać na zadawane przez nie pytania.

Jeśli chcemy żeby nasz maluch potrafił się przywitać z innymi, musimy mu wyjaśnić, że każdemu, kogo znamy (sąsiadom, znajomym rodziców, ciociom, wujkom itd.) mówimy przy okazji spotkania "dzień dobry". Można dodać, że to bardzo miły zwyczaj. Przy każdej stosownej okazji konsekwentnie o tej zasadzie przypominamy.

Kolejnym dobrym nawykiem jest umiejętność odpowiedniego zachowania się przy stole. Dzieci zwykle nie potrafią posługiwać się nożem i widelcem. Wiercą się, bujają na krześle, często, kiedy nie smakują im podane potrawy rozgniatają je na talerzu. Czasami zdarza im się im poplamić obrus lub coś rozlać... "Wypadek przy stole" nie powinien stanowić powodu do krzyku. Nie powinien też wywoływać u dorosłych gwałtownej reakcji w stosunku do dziecka. Przecież dziecko ma dopiero kilka lat. Zadbajmy o to, żeby przynajmniej raz dziennie zasiąść do wspólnego posiłku, podczas którego będziemy dla naszych dzieci przykładem. Nie śpieszmy się, zadbajmy żeby wytworzył się miły rodzinny klimat. Skupmy uwagę na dzieciach. Jeżeli maluchowi wydarzy się przy stole "wypadek", przyjmijmy to ze spokojem, tłumacząc, że nic wielkiego się nie stało. Możemy pomóc dziecku przy jedzeniu jeżeli zaistnieje taka konieczność. Nie należy jednak robić tego na siłę. Przecież chcemy żeby nasze dziecko było samodzielne. Dzieci podczas siedzenia przy stole często zaczynają bujać się na krześle. W tej sytuacji słowa "upadniesz i wybijesz sobie zęby" naprawdę nie odniosą oczekiwanego skutku. Dziecko prędzej odczyta je jako sygnał, że w nie nie wierzymy, niż jako oznakę troski. Dlatego najlepiej konsekwentnie powtarzać, że nie wolno bujać się na krześle i nie irytować się, gdy dziecko nie od razu przyjmie to do wiadomości. Cierpliwość to klucz do sukcesu.

Inną okazją dającą możliwość poznania i przestrzegania dobrych manier są zabawy z rówieśnikami. Dzięki nim dzieci dowiadują się, że inni także mają swoje zdanie, swój pomysł na zabawę. Małe dzieci często zachowują się bardzo egoistycznie. Chcą mieć zabawkę tylko dla siebie, zabierają lalki czy autka innym maluchom. W takich sytuacjach rodzice powinni dawać swoim pociechom jasne, jednoznaczne komunikaty; "nie wolno zabierać zabawek", nie wolno bić, kopać innych. Tłumaczenia powinny być lakoniczne. Do dzieci nie trafia rozbudowana argumentacja, ponieważ nie potrafią się na niej skupić. Jeśli maluch mimo perswazji nadal stosuje swoje "siłowe" metody, można po prostu zabrać go z placu zabaw, odizolować od rówieśników - delikatnie, ale stanowczo. Ważne jest także, podczas wydawania poleceń zachowanie odpowiedniej intonacji i mimiki. Jeżeli mówimy "nie wolno" uśmiechając się, dziecko nie odbierze tych słów poważnie. Nie zrozumie, że naprawdę, czegoś mu zabraniamy. Pamiętajmy, jedynie poprzez konsekwentne postępowanie, nawet najbardziej uparte dziecko w końcu zrozumie, jakie zachowanie jest dobre, a jakie złe.

Jeszcze jedna sprawa o której należy pamiętać. Zastanówmy się jak często krytykujemy nasze dziecko. Niestety krytyka działa bardzo zniechęcająco. Częste wytykanie błędów, wyśmiewanie się, może doprowadzić u dziecka do braku wiary we własne możliwości, tym samym nie będzie ono miało ochoty na zmianę swego zachowania. O wiele bardziej skuteczne jest okazywanie dziecku własnego zadowolenia z jego postawy poprzez pochwały. Akceptacja sprawi, że maluch będzie chciał być lepszy.

A teraz kilka praktycznych rad:

Proszę, przepraszam, dziękuję
Trzy ważne słowa. Niestety nie rodzimy się z ich znajomością. Dzieci mogą się ich nauczyć przede wszystkim od rodziców. Dziękujemy więc swojemu dziecku nie tylko za prezenty, ale też w zwykłych codziennych sytuacjach. Dziękujemy za każdy drobiazg czy miły gest. Niech maluch przyswoi to słowo, niech dziękowanie stanie się dla niego normą.

Staraj się także stosować słowo przepraszam. Nie tylko w stosunku do innych dorosłych, ale także w stosunku do swojego dziecka. Nie wstydź się używania tych słów. Niech ci się nie zdaje, że jesteś ważnym rodzicem i nie musisz za nic przepraszać. Dziecko musi wiedzieć, że przepraszanie to coś naturalnego, a nie na przykład oznaka słabości. Dzieci, które umieją przepraszać, potrafią także wybaczać i łatwiej znoszą własne błędy. Pamiętaj jednak, przepraszanie musi się łączyć ze skruchą, nie może być tylko pustym słowem.

Uczmy także nasze dzieci bezinteresowności i umiejętności dzielenia się z innymi oraz dawania, zwłaszcza, że dzieci wolą brać. Trzeba im pokazać, że dzielenie się z innymi to coś bardzo szlachetnego i może sprawić innym wiele radości.

Maluch w towarzystwie
Podczas wizyty u znajomych, rodziny, podczas wyprawy do kina, to oczywiste, że chcemy by nasze dziecko dobrze wypadło i nie zaskoczyło nas złym zachowaniem. Jednak to nie powód, by przed wyjściem musztrować dziecko. Nadmiar zakazów czy nakazów, wskazówek spowoduje że, podczas wizyty dziecko będzie spięte, a wtedy łatwiej mu będzie coś spsocić. Może lepiej opowiedzmy dziecku dokąd się wybieramy, co będziemy tam robić, z kim się spotkamy. Dziecko będzie się wtedy zachowywać swobodnie, pewnie. Gdy już będziemy na miejscu maluch powinien sie grzecznie przywitać. Jednak nie wymagajmy, by był bardzo wylewny. Nie musi przecież witać każdego z osobna. Jeżeli nie ma na to ochoty, nie zmuszajmy go, nie strofujmy. Pozwólmy się zaaklimatyzować w nowym miejscu.

Wolno...nie wolno
Dzieci muszą wiedzieć co im wolno, a co nie. Rola rodziców polega na ustaleniu pewnych zasad. Zasady muszą być jasne, zrozumiałe dla dziecka i konsekwentnie wprowadzane w życie. Tylko takim sposobem unikniemy sytuacji, w których dzieci będą starały się wymuszać na rodzicach swoje racje poprzez płacz i krzyk.

Rodzice którzy ulegają swoim dzieciom często nie mogą sobie poradzić z ich zachowaniem uciekając się do kar cielesnych. Wywołują one odwrotny skutek. Bicie, szczypanie, kary cielesne nie nauczą dziecka że ma się lepiej zachowywać. Przeciwnie, tylko wyrobią w maluchu przekonanie, że przemoc jest czymś naturalnym. W konsekwencji dziecko samo może stosować przemoc na przykład wobec kolegów i koleżanek.

Parurarura, parurarura

1. Czy ktoś widział kiedyś smoka,
który świetnie tańczył rocka,
Lubił walca i lambadę
i uwielbiał czekoladę.

Ref.: Co to za smok?
Smok Rock, do przodu krok, Smok Rock
Chwyć się za bok,
Smok Rock, w górę skok, Smok Rock.
Obróć się w prawo,
Smok Rock, a teraz w lewo, Smok Rock
Zrób hula-hop,
Smok Rock, wytężaj wzrok, Smok Rock.
Parurarura, paraurarura

2. Smok nocował w smoczej jamie,
jadł barana na śniadanie,
Był wesoły, przyjacielski,
na nazwisko miał wawelski.

Ref.: Co to za smok?...

3. Mieszkał w prastarym Krakowie,
mama bajkę Ci opowie,
Już od dzisiaj Polska cała,
tę piosenkę będzie znała.

Ref.: Co to za smok?...

Bal przebierańców

  W kolorowe łańcuchy,
w pyzate balony,
każdy kąt w sali
jest przyozdobiony.

Jeszcze tylko piękne stroje
wszyscy założymy,
na balu przebierańców
dzisiaj się bawimy.

Uczymy się dobrych manier
Autor: Dorota Palka

poprzednia strona -   1  2  3  4  5  6  7   - następna strona

1. Wstęp
2. Struktura programu
3. Cele programu
4. Zadania
5. Ewaluacja programu
6. Roczna tematyka zajęć
7. Arkusz obserwacyjny dziecka

Program autorski z zakresu nabywania przez dzieci 3-letnie kompetencji społeczno-emocjonalnych.
Program adaptacyjno-terapeutyczny.

1. WSTĘP

Motto:
"Czego Jaś się nie nauczył, tego Jan nie będzie umiał"
"Czym skorupka za młodu nasiąknie, tym na starość trąci"

Po przeczytaniu książek "Zaczarowane słowa" - Doroty Niewoli, "Wspomaganie rozwoju umysłowego 3-latków i dzieci starszych wolniej rozwijających się" - E.G.Kolczyńskiej, E.Zielińskiej oraz "Dobre maniery, czyli savoir - vivre dla dzieci" - Joanny Krzyżanek postanowiłam opracować swój program autorski.

Z własnego doświadczenia wiem, że trudno skłonić małe dziecko do zachowań akceptowanych przez społeczeństwo czy rówieśników. Dziecko, to często mały egoista, który wymusza na swoich bliskich, aby wszystko było tylko dla niego, a on sam był najważniejszy na świecie.

Dziecko, które po raz pierwszy idzie do przedszkola przeżywa ogromny stres, ponieważ do tej pory najczęściej spędzało czas z najbliższą rodziną i nie miało możliwości zabawy w tak licznej grupie rówieśniczej. Nie umie się bawić z kolegami, trudno jest mu podporządkować się nauczycielowi czy schematowi przebiegu dnia w przedszkolu. Często nie chce się dzielić zabawkami, natomiast chce rządzić innymi dziećmi. Obraża się ,gdy ktoś nie chce go słuchać lub zrobić tego, o co on "prosi", wymusza krzykiem i płaczem. Dziecko przebywając w takim świecie jest zagubione, bezradne, przestraszone, szuka pomocy, nie wie jeszcze , co robi dobrze, a co robi źle.

Chcąc pomóc małemu dziecku postanowiłam opracować własny program adaptacyjno - terapeutyczny przeznaczony dla maluchów. Małe dziecko dopiero uczy się jak należy zachować się w przedszkolu, poznaje reguły, zasady i zwyczaje, które należy przestrzegać. Przewodnikiem dla dziecka będzie tutaj nauczyciel oraz trzech bajkowych bohaterów: miś Krzyś, pajac Nosalek oraz lalka Petronelka, dzięki którym dziecku łatwiej zrozumieć omawiane treści.

Dobre nawyki zachowania się w różnych sytuacjach życiowych należy dosłownie "wdrukować" w dziecięcy umysł. Najpierw należy ukształtować dane czynności, umiejetności, zachowania, a potem dopiero poprzez ćwiczenia oraz wzmocnienia pozytywne ulegają one automatyzacji.

2. STRUKTURA PROGRAMU

Program będzie realizowany przez cały rok szkolny 2006/2007 w grupie dzieci trzyletnich (maluchy). W każdym miesiącu przewidziano dwa tematy do realizacji oraz szereg zajęć uzupełniających, utrwalających poznane wiadomości oraz zdobyte umiejętności dzieci. Scenariusze zajęć opowiadać będą o przygodach, nastrojach, emocjach trzech głównych bohaterów oraz ich przyjaciół. Zabawki te po raz pierwszy przyszły do przedszkola i tak jak dzieci muszą pokonać swój strach przed nieznanym, gniew oraz złość na zaistniałą suytuację. Muszą nauczyć się wspólnie bawić z innymi dziećmi, pomagać wzajemnie w kłopocie.

Budowa programu przewiduje opracowanie przykładowych scenariuszy zajęć oraz opracowanie referatów pedagogizujących dla rodziców.

3. CELE PROGRAMU

Cele edukacyjne

1. Wspomaganie indywidualnego rozwoju społeczno - moralnego dziecka 3 -letniego poprzez zajęcia i zabawy terapeutyczne z wykorzystaniem elementów pedagogiki zabawy oraz różnych form teatralnych.
2. Zmiejszenie stresu wywołanego przez zmianę środowiska (dom - przedszkole), zaznajomienie rodziców z trudnościami adaptacyjnymi dzieci.
3. Zapoznanie i nauczanie dzieci pozytywnych wzorców zachowania w sytuacjach społecznych, w trakcie przebywania w grupie rówieśniczej.
4. Poznanie emocji: strach, gniew, złość, radość, wstyd itp. Próby radzenia sobie z własnymi emocjami.
5. Rozwijanie kreatywności twórczej poprzez wykorzystanie całego wachlarza metod aktywizujących.

Cele operacyjne

1. Poznanie różnic i podobieństw między ludźmi.
2. Poznanie praw każdego dziecka do zabawy, dzielenie się zabawkami, koleżeńskość.
3. Rozumienie przysłowia "Nie rób nikomu co tobie nie miłe".
4. Uświadomienie, że każde dziecko jest wyjątkowe, niepowtarzalne. Rozmowy na temat sukcesów dziecka, każde dziecko jest mistrzem w wybranej dla niego dziedzinie.
5. Poznanie emocji - poznawanie, nazywanie, próby radzenia sobie z nimi.
6. Zachęcanie dzieci do współpracy, pomaganie sobie nawzajem.
7. Stosowanie słów grzecznościowych - proszę, dziękuję, przepraszam, dzień dobry, do widzenia, itp.
8. Zrozumienie terminu tolerancja.
9. Ocena postępowania bohaterów - wady i zalety ma każdy z nas.
10. Poznanie ograniczeń wynikających z chorób: alergie, uczulenia, niepełnosprawność.
11. Poznanie opowiadań przedstawiających bohaterów w konfliktowych sytuacjach, próby odpowiedzi na pytanie: Jak powinien się zachować? Dlaczego powinien się tak zachować?...
12. Rozwijanie samodzielności oraz wiary we własne siły.

4. ZADANIA

Zadania dotyczące dziecka

1. Zaspokojenie potrzeb bezpieczeństwa podczas pobytu dziecka w przedszkolu.
2. Poznanie zasad zgodnego życia w grupie rówieśniczej.
3. Stosowanie zwrotów grzecznościowych.
4. Zgłaszanie nauczycielowi swoich potrzeb.
5. Próby radzenia sobie z własnymi emocjami.
6. Kształtowanie u wychowanków takich wartości jak: empatia, serdeczność, takt, zrozumienie i otwarcie na problemy innych.
7. Pomoc w zrozumieniu małemu odbiorcy: Dlaczego należy sobie pomagać.
8. Pomoc w dostrzeganiu, rozumieniu własnych emocji oraz swoich kolegów (tolerancja).
9. Poznanie pozawerbalnych sposobów komunikacji międzyludzkiej (mimika, gest, mowa ciała).

Zadania dotyczące rodziców

1. Doskonalenie umiejętności wychowawczych (zebrania z rodzicami, rozmowy indywidualne, referaty pedagogizujące).
2. Wspólne zabawy z dziećmi w grupie (lepszy kontakt, bliskość, serdeczność).

5. EWALUACJA PROGRAMU

Celem ewaluacji będzie sprawdzenie,czy zrealizowany program autorski przyczynił się do:
•   lepszego przygotowania dziecka do życia i działania w swojej grupie rówieśniczej;
•   poznania i stosowania słów grzecznościowych;
•   umiejętności zgodnej zabawy dzieci w grupie, dzielenie się zabawkami, pomoc innym w potrzebie.

Ewaluacja zostanie określona za pomocą następujących narzędzi badawczych:
•   arkusze obserwacyjne dziecka przed rozpoczęciem programu;
•   arkusze obserwacyjne po realizacji programu;
•   arkusze obserwacyjne dziecka 3-letniego (wrzesień, luty, maj).

6. ROCZNA TEMATYKA ZAJĘĆ

WRZESIEŃ

Chcę mieć przyjaciela - poznanie misia Krzysia oraz pajaca Nosala.
Bajka o trzęsących się spodenkach - czyli o tym, że każdy może się bawić. Poznanie lalki Petronelki.

PAŹDZIERNIK

Zaczarowane słowa - nauka słów grzecznościowych, serduszko za dobre słowo, zachowanie.
Orzechowe ciasteczka - wyjaśnienie przysłowia Nie rób nikomu, co tobie niemiłe. Próba oceny postępowania Petronelki i Krzysia.

LISTOPAD

Sukces - każde dziecko jest wyjątkowe, jest mistrzem w danej dziedzinie, rozmowa z dziećmi na temat ich sukcesów.
Serduszko - rozmowa na temat podobieństw między ludźmi. Zabawa integracyjna przy muzyce Czy chudy, czy gruby.

GRUDZIEŃ

Łańcuch - rozmowa na temat tradycji świątecznych, zwrócenie uwagi na współpracę między dziećmi i dorosłymi.
Dlaczego siedzisz w kącie - doświadczenia związane ze wspólną zabawą dzieci w grupie, słowa grzecznościowe Czy mogę się z tobą bawić?.

STYCZEŃ

Chciałem wam powiedzieć - rozmowa na temat konkretnych sutuacji z życia grupy, umie rozpoznać co jest dobre, a co złe.
Podarunek dla Ani - czyli jak dać radość innym, np. chorym dzieciom.

LUTY

Konik z plasteliny -ocena postępowania głównych bohaterów, próba uzasadnienia swoich spostrzeżeń.
Ciuciubabka - ćwiczenie spostrzegawczości, koordynacji wzrokowo - ruchowej, wykorzystanie elementów terapii pedagogicznej.

MARZEC

Wesołe i smutne miny - odgrywanie przez dzieci scenek paradramowych, rozpoznawanie stanów emocjonalnych kolegi.
Najładniejsze kłębuszki - teatrzyk kukiełkowy, zachęcanie dzieci do niesienia pomocy koledze, rozmowa z dziećmi o rzeczach, których jeszcze nie umieją zrobić.

KWIECIEŃ

Pomóz innym - historyjka obrazkowa, rozmowa na temat dzielenia się z kolegą, próba przedstawienia pozytywnego i negatywnego zakończenia opowiadania.
Bajka o dwóch kogutach - zwrócenie uwagi na koleżeńskość, wyjaśnienie powiedzenia Nie śmiej się dziadku z czyjegoś wypadku, dziadek się śmiał i to samo miał.

MAJ

Nie mogę czekolady - rozmowa z dziećmi na temat ograniczeń wynikających z różnych chorób, alergii, uczuleń.
Kłopot - rozmowa z dziećmi na temat wzajemnej pomocy, ukazanie dzieciom sytuacji, w których mogą sobie pomagać. Rozmowa na temat uczuć: złości, radości, itp.

CZERWIEC

Smutne kaczątko - rozmowa na temat emocji, próby radzenia sobie z własnymi emocjami, rozpoznawanie emocji kolegi.
Lekcja tolerancji -wyjaśnienie słowa tolerancja, odgrywanie scenek paradramowych. Każde dziecko jest ważne, bez względu na wygląd zewnętrzy.

7. ARKUSZ OBSERWACJI DZIECKA PRZED I PO ZAKOŃCZENIU PROGRAMU

Imię i nazwisko dziecka: ................................................................
Wiek: ...................................................................................................
Który rok w przedszkolu: ...............................................................

LP	OBSERWACJA DZIECKA	NIE	CZASAMI	TAK
1	zna swoje imię
2	chętnie rozmawia
3	nazywa swoje części ciała
4	potrafi umyć ręce
5	samodzielnie korzysta z ubikacji
6	odkłada zabawki na swoje miejsce
7	potrafi cicho się bawić
8	potrafi bawić się z kolegą
9	dzieli się ulubioną zabawką
10	używa słowa "dzień dobry"
11	używa słowa "przepraszam"
12	używa słowa "proszę"
13	używa słowa "dziękuję"
14	podaje rękę na zgodę
15	słucha poleceń nauczyciela
16	umie zrobić daną rzecz
17	umie usiąść w kole
18	umie chodzić parami
19	potrafi przyjść na wezwanie
20	wie jak zachować się w szatni
21	wie jak zachować się w sali
22	wie jak zachować się w łazience
23	wie jak zachować się na placu zabaw
24	potrafi czekać na swoją kolej
25	używa brzydkich słów
26	pomaga innym
27	pociesza kolegę
28	rozpoznaje uczucia
29	nazywa uczucia
30	umie ocenić zachowanie bohatera
31	próbuje sam rozwiązywać konflikty
32	zgłasza nauczycielowi, że coś go boli
33	chętnie ogląda książki
34	słucha czytanych bajek
35	uczestniczy w zajęciach
36	chętnie maluje, rysuje
37	chętnie tańczy, śpiewa
38	samodzielnie rozbiera się
39	samodzielnie ubiera się
40	umie ubrać pantofle
41	próbuje rozwiązywać konflikty
42	wie co to jest tolerancja

---