zaburzenia autystyczne - pisula, KLINICZNA


ZABURZENIA AUTYSTYCZNE - PISULA

Klasyfikacja autyzmu w DSM i ICD.

Rys historyczny:

1967 - ICD - autyzm wczesnodziecięcy = nietypowa odmiana schizofrenii = psychoza

1980 - DSM-III - głębokie zaburzenie rozwoju = autyzm i związane z nim zaburzenia

=/= psychoza do dzisiaj

# kryteria diagnostyczne w DSM i ICD są dość zbliżone;

# narzędzia stosowane do diagnozowania autyzmu = CARS i ABC ale: nie wystarczające do przeprowadzenia kompletnej diagnozy
# wątpliwości budzi określenie granic „czystego autyzmu” (core autism) - zazwyczaj przyjmuje się że wyst. u os. najbardziej podobnych do opisanych przez Kannera (czyli: jednostki z IQ mierzonym na skali niewerbalnej powyżej 70 i/lub globalnym IQ co najmniej 55).

# autyzm = obecnie jedno z najlepiej zdefiniowanych zab. rozwoju, ale: wciąż poważne problemy sprawia różnicowanie pomiędzy autyzmem a innymi głębokimi zaburzeniami rozwoju.

KRYTERIA DIAGNOSTYCZNE W KOLEJNYCH WERSJACH DSM.

NAZWA ZESPOŁU

KRYTERIA DIAGNOSTYCZNE

ŹRÓDŁO

AUTYZM WCZESNODZIECIĘCY

- Wystąpienie przed 30 miesiącem życia. - Głębokie zaburzenie zdolności odpowiadania innym ludziom.
- Duże deficyty w rozwoju języka i - o ile mowa jest obecna - specyficzne wzorce takie, jak echolalia, język metaforyczny, odwracanie zaimków.
- Dziwaczne odpowiedzi na stymulację środowiskową, np. opór wobec zmian, specyficzne zainteresowania.
(+ brak jasnych oznak schizofrenii)

DSM-III

APA, 1980

ZABURZENIE AUTYSTYCZNE

A. Jakościowe zaburzenia naprzemiennych interakcji społecznych, manifestujące się przynajmniej dwóch z następujących symptomów:
1. wyraźny brak świadomości uczuć innych ludzi,
2. brak lub nienormalne wzorce poszukiwania komfortu w stresującej sytuacji,
3. brak lub zaburzenia zdolności naśladowania,
4. brak lub nienormalne wzorce zabaw społecznych,
5. duże zaburzenia zdolności nawiązywania przyjaźni z rówieśnikami.

DSM-III R

APA 1987

B. Jakościowe zaburzenia werbalnej i pozawerbalnej komunikacji opartej na wyobraźni, manifestujące się przynajmniej przez przynajmniej jeden symptom z następujących:
1. brak gotowości do komunikowania się (takiej jak: gaworzenie, ekspresja twarzy, gestykulacja, mimika lub mowa głośna),
2. znaczne zaburzenia komunikacji niewerbalnej (w zakresie kontaktu wzrokowego, ekspresji twarzy, postawy ciała lub gestykulacji) w inicjowaniu lub modyfikowaniu interakcji społecznych,
3. brak aktywności opartej na wyobrażeniach, takiej jak zabawa w odgrywanie ról, fantastycznych postaci lub zwierząt, brak zainteresowania fantastycznymi opowiadaniami.
4. znaczne zaburzenia w mowie, obejmujące głośność wypowiedzi, wysokość głosu, rytm i intonację,
5. znaczne zaburzenia w produkcji mowy, obejmujące stereotypie i powtórzenia,
6. znaczne zaburzenia zdolności inicjowania lub podtrzymywania konwersacji, niezależne od dobrego opanowania języka.

C. Znacznie ograniczony repertuar aktywności i zainteresowań, manifestujący się przez przynajmniej jeden z następujących symptomów:
1. stereotypowe ruchy ciała, np.: trzepotanie palcami, kręcenie się, uderzanie głową, kompleksowe ruchy ciała,
2. uporczywe zaabsorbowanie elementami obiektów,
3. znaczne zaniepokojenie zmianami w nieistotnych aspektach środowiska, np. przesunięciem wazonu w stosunku do jego poprzedniej pozycji,
4. naleganie na rutynowe wykonywanie różnych czynności i przestrzeganie wszelkich detali tych rutyn, np. dokładne odtwarzanie tej samej drogi podczas robienia zakupów,

5. znacznie ograniczony zakres zainteresowań i zaabsorbowanie jakimś jednym obszarem, np.: zainteresowanie tylko gromadzeniem faktów dotyczących meteorologii.

Symptomy pojawiają się w okresie niemowlęctwa lub wczesnego dzieciństwa. Musi być spełnionych przynajmniej osiem z szesnastu wymienionych kryteriów.

ZABURZENIE AUTYSTYCZNE

A..Jakościowe zaburzenia interakcji społecznych, manifestujące się przez co najmniej dwa z następujących objawów:
1. znaczne zaburzenia złożonych, niewerbalnych zachowań, takich jak kontakt wzrokowy, ekspresja twarzy, postawa ciała i gestykulacja, w celu regulowania interakcji społecznych,
2. brak związków rówieśniczych właściwych dla danego poziomu rozwoju,
3. brak spontanicznego współdzielenia radości, zainteresowań lub osiągnięć z innymi ludźmi (np.: pokazywania, przynoszenia, wskazywania obiektów zainteresowania),
4. brak społecznej lub emocjonalnej wzajemności (wymiany).

DSM-IV

APA 1994

B. Jakościowe zaburzenia w komunikacji, manifestujące się przez co najmniej jeden z następujących objawów:
1. opóźnienie lub brak rozwoju językowego, połączone z brakiem prób kompensowania przez alternatywne sposoby komunikacji, takie jak gestykulacja czy mimika,
2. u jednostek z prawidłowym rozwojem mowy znaczne zaburzenia zdolności inicjowania lub podtrzymywania konwersacji.
3. stereotypie i powtarzanie lub język idiosynkratyczny,
4. brak zróżnicowanej, spontanicznej zabawy z udawaniem lub zabawy opartej na społecznym naśladowaniu, właściwej dla danego poziomu rozwoju

C. Ograniczone, powtarzane i stereotypowe wzorce zachowania, zainteresowań i działania, manifestujące się przez co najmniej jeden z następujących objawów:
1. zaabsorbowanie jednym lub kilkoma stereotypowymi i ograniczonymi wzorcami zainteresowań, których intensywność lub przedmiot są nietypowe,
2. sztywne przywiązanie do specyficznych, niefunkcjonalnych zwyczajów lub rytuałów,
3. stereotypowe i powtarzane manieryzmy ruchowe (np.: trzepotanie palcami, rękoma, kręcenie się lub złożone ruchy całego ciała),
4. uporczywe zajmowanie się częściami obiektów.
Łącznie wystąpić musi sześć lub więcej objawów z obszarów A, B i C, w tym co najmniej dwa z A i po jednym z B oraz C.

Przed ukończeniem 3 roku życia musi wystąpić opóźnienie lub nieprawidłowe funkcjonowanie w przynajmniej w jednym z następujących obszarów: interakcje społeczne, język wykorzystywany w społecznej komunikacji i zabawa symboliczna lub wyobrażeniowa.

Zaburzenie jest głębsze niż zaburzenie Retta i dziecięce zaburzenie dezintegracyjne.

KRYTERIA DIAGNOSTYCZNE AUTYZMU WG. ICD - 10.

F84.0 Autyzm dziecięcy:

A. Nieprawidłowy lub upośledzony rozwój wyraźnie widoczny przed 3 rokiem życia w co najmniej jednym z następujących obszarów:

  1. rozumienie i ekspresja jezykowa używane w społecznym porozumiewaniu się,

  2. rozwój wybiórczego przywiązania społecznego lub wzajemnych kontaktów społecznych,

  3. funkcjonalna lub symboliczna zabawa

B.W sumie występuje co najmniej sześc objawów spośród wymienionych w punktach(1), (2) i (3), Przy czym co najmniej dwa z nich z punku (1) i co najmniej jednym z punktów (2) i (3):

(1)Jakościowe nieprawidłowości wzajemnych interakcji społecznych przejawiane co najmniej w dwóch z następujących obszarów:

  1. - niedostateczne wykorzystanie kontaktu wzrokowego,
    - wyrazu twarzy,
    - postawy ciała,
    - gestów do odpowiedniego regulowania interakcji społecznych,

  2. niedostateczny (odpowiednio do wieku umysłowego i mimo licznych okazji)rozwój związków rówieśniczych, obejmujących wzajemnie podzielane;
    - zainteresowania
    - czynności
    - emocje

  3. - brak odwzajemniania społeczno-emocjonalnego, przejawiający się upośledzeniem lub odmiennością reagowania na emocje innych osób
    - brak modulacji zachowania odpowiedniej do społecznego kontekstu
    - słaba integracja zachowań społecznych, emocjonalnych i komunikacyjnych

  4. - brak spontanicznej potrzeby dzielenia z innymi osobami radości
    - zainteresowań
    - osiągnięć (np. brak pokazywania; przynoszenia lub podkreślania wobec innych osób przedmiotów swego indywidualnego zainteresowania)

(2) Jakościowe nieprawidłowości w porozumiewaniu się przejawiane co najmniej w jednym z następujących obszarów:

  1. opóźnienie lub zupełny brak rozwoju mówionego języka, które nie wiążą się z próbą kompensowania za pomocą:
    - gestów
    - lub mimiki jako alternatywnego sposobu porozumiewania się (często poprzedzane przez brak komunikatywnego gaworzenia)

  2. względny niedostatek inicjatyw i wytrwałości w podejmowaniu wymiany konwersacyjnej ( na jakimkolwiek występującym poziomie umiejętności językowych), w której zachodzą zwrotne reakcje na komunikaty innej osoby

  3. stereotypowe powtarzające się, idiosynkratyczne wykorzystywanie słów i wyrażeń

  4. - brak spontanicznej różnorodności zabawy w udawanie ( „na niby” )
    - lub brak zabawy naśladującej role społeczne

(3) Ograniczone, powtarzające się stereotypowe wzorce zachowania, zainteresowań i aktywności przejawiane w co najmniej jednym z następujących obszarów

  1. - pochłonięcie jednym lub liczniejszymi stereotypowymi zainteresowaniami o nieprawidłowej treści i zogniskowaniu
    - pochłonięcie jednym lub więcej zainteresowaniami nieprawidłowymi z powodu swej intensywności i ograniczenia , choc nie z powodu treści i zogniskowania

  2. wyraziście kompulsywne przywiązanie do specyficznych, niefunkcjonalnych czynności rutynowych i zrytualizowanych

  3. stereotypowe i powtarzające się manieryzmy ruchowe, obejmujące albo stukanie lub kręcenie palcami, albo złożone ruchy całego ciała

  4. koncentracja na cząstkowych lub niefunkcjonalnych właściwościach przedmiotów służących do zabawy, odczucie powierzchni lub powodowanego hałasu, wibracji)

C. Obrazu klinicznego nie można wyjaśnic: innymi odmianami całościowych zaburzeń rozwojowych, specyficznymi rozwojowymi zaburzeniami rozumienia języka z wtórnymi trudnościami społeczno-emocjonalnymi, reaktywnymi zaburzeniami przywiązania, ani zaburzeniem selektywności przywiązania, upośledzeniem umysłowym z pewnymi cechami zaburzeń emocji i zachowania, schizofrenią o niezwykle wczesnym początku, zespołem Retta.

ZABURZENIA EMPATII:

GŁĘBOKIE ZABURZENIA ROZWOJU

DSM-IV: grupa znacznych i rozległych zaburzeń, rozpoczynających się w niemowlęctwie lub wczesnym dzieciństwie i wywierających wpływ na rozwój w zakresie:

do tej kategorii zaliczanych jest 5 zaburzeń:

  1. ZABURZENIE AUTYSTYCZNE: zaburzenie to cechują symptomy występujące w szeroko zdefiniowanych obszarach funkcjonowania:
    * nieprawidłowości w przebiegu interakcji społecznych
    * deficyty zdolności do komunikowania się
    * ograniczone, powtarzane wzorce aktywności, zachowania i zainteresowań

    zaburzenia muszą wystąpić przynajmniej w 1z3 sfer przed ukończeniem 36 mies.
    w późniejszym okresie przejawiają się w każdej ze sfer (różny stopień i zakres)
    kryteria diagnostyczne w/w

  • ZABURZENIE ASPERGERA: PIERWSZY OPIS W 1944, ASPERGER: zaburzenia wyst. u starszych dzieci i nastolatków - os. naiwne, nie potrafiące we właściwy sposób uczestniczyć w interakcjach społ, dobrze mówiące, ale głównie monologizujące na tematy bliskie ich specyficznym zainteresowaniom + zaburzona intonacja i mowa ciała, słaba koordynacja motoryczna, wyższe niż przeciętnie IQ - „autystyczna psychopatia”.

  • Brak istotnego opóźnienia rozwoju poznawczego + brak zab. w komunikacji werbalnej

  • Czasem opóźnienia lub zaburzenia w rozwoju motorycznym (mała sprawność) - nie jest to warunek konieczny diagnozy;

  • Wyższy niż w autyzmie poziom lęku.

  • Częściej występuje u chłopców

  • Rozpoznawany później niż autyzm - nieprawidłowości ograniczone do wąskich obszarów funkcjonowania.

  • Rokowania lepsze niż u autystyków - deficyty społeczne i komunikacyjne znacznie mniejsze, a przeciętne IQ wyższe! Gdy symptomy słabo nasilone dziecko nie jest uważane za chore, a tylko za dziwaczne. Wiele osób osiąga niezależność w życiu dorosłym.
    ale: mogą występować poważne zab. psych. silny lęk/depresja prowadzące do samobójstwa!

  • Ale: trudno stwierdzić kiedy zaczęły manifestować się symptomy

  • Wątpliwości dot. różnicowania Aspergera i autyzmu! Różnice (w zespole aspergera):

  • Występowanie: 4-7 przypadków na 1000 os. w wieku 7-15 lat (częściej u chłopców)

  • GŁĘBOKIE ZABURZENIA ROZWOJU NIE UJĘTE W IN. KAT. DIAGNOST.