ETYKA/ETYCZNY - używamy gdy kontekst teoretyczny lub gdy refleksja nad dobrem i złem
MORALNOŚĆ - używamy do określenia konkretnych zachowań
ETYKA - nauka filozoficzna, która ustala moralne podstawy i reguły ludzkiego postępowania przy pomocy wrodzonych człowiekowi zdolności poznawczych.
NAUKA - systematycznie uporządkowany zbiór twierdzeń o pewnym przedmiocie, sprawdzalnych, czyli dających się odpowiednio uzasadnić, wyrażonych za pomocą języka naukowego złożonego z terminów jednoznacznie określonych.
FILOZOFICZNA - oznacza, że sięga ona do pierwotnych i elementarnych składników moralności, które nie dadzą się wyjaśnić przez inne wcześniejsze od siebie, natomiast służą same jako racje do wyjaśnienia wszystkich pozostałych.
MORALNE PODSTAWY I REGUŁY:
cel, względnie cele ludzkiego działania od osiągnięcia których zależy prawdziwe szczęście człowieka i rzeczywisty sens jego egzystencji
właściwe temu działaniu dobro moralne (względnie zło) oraz odpowiadające mu moralne wartości
moralny imperatyw, nakaz, zwany też prawem moralnym, mocą którego człowiek jest zobowiązany lub uprawniony do czynienia bądź nie czynienia czegoś
LUDZKIE DZIAŁANIE - ogół ludzkich czynów świadomych (rozumnych) i dobrowolnych. Poza nawiasem etyki znajduje się działanie w którym człowiek nie wie co czyni, albo czyni coś z przymusu, wbrew swej woli.
WRODZONE CZŁOWIEKOWI ZDOLNOŚCI POZNAWCZE:
POZNANIE ściśle rozumowe - oznacza w etyce, podobnie jak w innych dyscyplinach filozoficznych, właściwą wyłącznie człowiekowi zdolność myślenia abstrakcyjnego, dzięki czemu tworzy on ogólne pojęcia etyczne i odpowiednie zasady postępowania.
DOŚWIADCZENIA - do nich zalicza się refleksję jakiej człowiek dokonuje nad własną świadomością moralną i jej ideami, czyli zdolność uświadamiania sobie stanów własnej świadomości moralnej.
ETYKA A INNE NAUKI
Etyka a teologia moralna
Władze duchowe człowieka: rozum, wola, materia
Rozum z natury dąży do prawdy
Prawda z natury dąży do dobra, Prawda tożsama jest z dobrem
Człowiek w swej istocie nastawiony jest na dobro
PRZESZKODY czynu ludzkiego rzumiemy ogół tych czynników, które oddziaływując na określony czyn ludzki, bądź utrudniają normalne funkcjonowanie rozumu lub woli, bądź całkowicie je uniemożliwiają np.: afekt, choroba psychiczna, upojenie alkoholowe, emocje, niewiedza, używki.
Rodzaje przszkód:
aktualne pojawiają się w człowieku w pewnym momencie, przez jakiś czas oddziaływują na jego władze duchowe, następnie zaś przemijają. Przedstawiają się więc jako przejściowe stany psychofizyczne. Zaliczamy do nich:
NIEWIEDZA - brak należytego poznania określonego przedmiotu, czyli poznanai wymaganego dla dokonania właściwej oceny moralnej danego czynu. W konkretnych wypadkach zawsze idzie w parze z błedem, czyli fałszywym sądem o danym przedmiocie i wyraża brak należytejj wiedzy o tym, w sprawie czego żywi się błędne mniemanie. Różni się od nieuwagi, która jest tylko chwilowym zapomniniem czegoś, co się w rzeczywistości wie.
Niewiedza niepokonalna - jeżeli w świadomości człowieka nie zachodzi w ogóle uzasadnione podejrzenie, że jego przekonanie odnośnie danego działanie jest błędne, wówczas należy powiedzieć, że jest on niezdolny do osiągnięcia należytej świadomości, czyli że znajduje się on w stanie niewiedzy niepokonalnej.
Niewiedza pokonana- sytuacja w której człowiek nie wie o czymś i żywi co do tego uzasadnione wątpliwości, czy też ma nawet przekonanie o własnej ignorancji, nie stara się jednak zdobyć należytego uświadomienia, mimo że nie nastręczało by mu to nadmiernie wielkich trudności. Znajduje się on wtedy w stanie niewiedzy pokonalnej.
UCZUCIA - są albo pomocą w spełnianiu czynów moralnych albo przeszkodą. Stanowią stały składnik psychicznego życia człowieka i dlatego mogą występować zarówno przed, jak i po spełnieniu określonego czynu. Wpływ na wolność czynu wywierają tylko te uczucia, które czyn poprzedzają. Wpływ ten polega na tym , żę zmniejszają one wolność czynu, ale zdarza się czasem, że je całkowicie znoszą. Zależy to od intensywności z jaką człowiek przeżywa dany stan.
PRZYMUS - gwałt zachodzi wtedy kiedy dana osoba spełnia określoną czynność od fizycznym naciskiem ze strony innej osoby, ale wbrew własnej woli. Istotą są tu dwa elementy:
- zewnętrzny nacisk fizyczny
- opór woli przymusowej, czyli stan niechęci.
Przeszkody habitualne (stałe) takie, które stanowią trwały element psychofizycznej konstytucji człowieka utrudniający lub wręcz uniemożliwiający spełnienie czynów w pełni świadomych. Jedne z nich paraliżują przede wszystkim wolę, inne natomiast zakłócają funkcję rozumu, a są i takie, które oddziałują na całość duchowej struktury człowieka.
TYPY przeszkód habitualnych:
fałszywe opinie - silne przekonanie umysłowe niezgodne z obiektywną prawdą moralną, a wykształcone w wyniku wychowania czy wpływu środowiska (otoczenie, literatura, środki masowego przekazu)
nałogi
choroby psychiczne
CECHY OSOBY ZINTEGROWANEJ:
przyjmuje w sposób trwały pewne wartości i zasady. Przyjęcie tych zasad rodzi gotowość by tych wartości bronić. Obrona ta polega szczególnie na świadczeniu o nich kiedy napotyka się na jakiś opór. Osoba jest na tyle wewnętrznie pewna, że potrafi mówić o tych wartościach bez dotykania kogokolwiek i zarazem potrafi modyfikować swój sposób wyrażania dzięki doświadczeniom, które przeżywa na co dzień.
jest gotowa do tego by żyć i działać według przyjętych zasad. Chodzi tutaj o interioryzację (uwewnętrznienie) tych zasad. Żyjąc i działając zgodnie z zasadami, ufa ich własnemu rozumieniu, pojmowaniu, potrafi je wyrażać słownie, a zarazem obronić przed krytyką.
nie traci zbyt dużo czasu na myślenie o tym co było, co przeminęło o nie wbiega z niepokojem w przyszłość, w to co będzie. Gdyż jest to ucieczka od chwili obecnej, od mojego teraz.
nosi w sobie podstawową wiarę w to, że da sobie radę w rozwiązywaniu swoich zasadniczych problemów, które ma i nie da się zbytnio osłabić poprzez trudności i błędy, których doświadcza. Posiada podstawową pewność siebie, która czasem może ulec zachwianiu, ale jest jednak pewną stałością w zachowaniu.
wobec innej osoby czy grupy nie czuje się gorsza lub lepsza. ma świadomość, że jest osobą niepowtarzalną, mającą swoje wady i zalety. uznaje różnice pomiędzy sobą a innymi, szanuje prestiż i funkcje społeczne innych ludzi. Za rzecz oczywistą uważa, że jest interesująca i wartościowa dla innych, przynajmniej dla tych z którymi jest jakoś powiązana.
nie pozwala manipulować sobą, jest gotowa do współpracy z innymi, jeśli widzi, że ta współpraca jest słuszna i odpowiednia.
przyjmuje istnienie w sobie różnych odczuć i emocji pozytywnych i negatywnych. Potrafi o tym rozmawiać z kimś komu ufa, co pomaga w oddramatyzowaniu rzeczywistości. Zna i stosuje pozytywne sposoby odreagowania swoich emocji.
jest zdolna pełnić różne funkcje, zadania, a także potrafi włączyć się w różne gry, zabawy, rozrywki. to osoba, która jest giętka, nie jest jednak meduzą (ma swój kształt)
jest czuła na potrzeby innych, ale potrafi też wytrzymać sytuację, w których pomoc stanowić może tylko współodczuwanie czy np. modlitwa. szanuje normy społeczne, nie bawi się kosztem innych i nie wykorzystuje ich w sposób egocentryczny.
TEMPERAMENT - cecha charakteru
jest jednym z najważniejszych czynników wpływających na styl działania człowieka. Stanowi on tą część składową osobowości, która bywa różnie definiowana
Wg G.W.Allporta - TEMPERAMENT odnosi się do zjawisk charakteryzujących emocjonalną naturę jednostki, takich jak:
podatność na wzbudzenie emocjonalne,
charakterystyczna dla niej siła i szybkość reakcji
dominujący nastrój zgodnie z jego specyficzną zmiennością i intensywnością,
które to zjawiska zależą od wyposażenia konstytucjonalnego i są w przeważającej mierze dziedziczne. Tak rozumiany temperament jest jedną z tych dyspozycji, które niemal nie zmieniają się w ciągu całego życia. Od cech temperamentu jednostki w dużym stopniu zależy jej sposób działania, realizacji celów jakie przed sobą stawia.
Wg Le Senne'a temperament to zasadniczy składnik indywidualności ludzkiej uwarunkowany trzema właściwościami podstawowymi:
emocjonalnością (E; nE)
aktywnością (A; nA)
oddźwiękowością:
prymalną (P)
sekundalną (S)
Mechanizmy obrony:
wypieranie
sublimacja
identyfikacja
inwersja
fantazjowanie
idealizacja
projekcja
regresja
NORMA MORALNOŚCI:
EUDAJMONIZM:
PERFEKCJONISTYCZNY (Arystoteles) - pytanie o granice między dobrem a złem
HEDONISTYCZNY - maksimum przyjemności zmysłowej, bądź duchowej
DEOTONOMIZM - źródłem i kryterium moralnej dobroci (powinności) czynu jest nakaz odpowiedzialnego autorytetu; nakaz dla którego dalsze uzasadnienie nie jest konieczne ani możliwe.
TEOTONOMIZM (autorytetem jest Bóg)
WOLUNTARYZM (wola większości)
AUTONOMIZM (człowiek sam narzuca sobie kryteria):
liberalizm - ideologia głosząca, iż szeroko rozumiana wolność jest nadrzędną wartością. Stawia wyżej prawa jednostki niż znaczenie wspólnoty, głosi nieskrępowaną (aczkolwiek w ramach prawa) działalność poszczególnych obywateli we wszystkich sferach życia zbiorowego
libertynizm - Pogląd uzasadniający różnie rozumianą wolność w skrajnych postaciach. Libertynów charakteryzuje laicyzm, wolnomyślicielstwo i sceptycyzm. Ruch powstały we Francji na przełomie XVII i XVIII w. Libertynizm skierowany był przeciwko autorytetom i moralności płynącej z religii i tradycyjnej obyczajowości. Z libertynizmem praktycznie zawsze łączy się liberalizm obyczajowy.
PERSONALIZM - wyraża się przekonaniem, że czyn który nie tylko pochodzi od ludzkiej osoby, ale ma także za swego adresata osobę (niekiedy własną osobę podmiotu), jest moralnie dobry przez to, że stanowi akt afirmacji osoby dla niej samej; że ma na względzie przede wszystkim dobro osoby adresata.
Deklaracja Praw Człowieka ONZ 1948r.
Reguluje ona:
prawo do wolności i własności stanowiące fundament ładu gospodarczego
prawo do życia i bezpieczeństwa osobistego, które można odnieść do produkcji i produktów
prawo do pracy, do słusznych i dogodnych warunków pracy, do ochrony przed bezrobociem
prawo do słusznego i zadawalającego wynagrodzenia dla tych którzy pracują.
Prawo do wolności i korzystania ze wszystkich praw ogłoszonych w deklaracji obowiązuje bez wyjątków, zwłaszcza zaś bez względu na: rasę, kolor skóry, płeć, język, religię, poglądy polityczne, majątek, pochodzenie i urodzenie
NAUKA O MORALNEJ SPECYFIKACJI CZYNU LUDZKIEGO
Trzy klasyczne źródła moralności czynu; aspekty, które trzeba brać pod uwagę przy moralnej ocenie czynu:
cel przedmiotowy - czyli to co podmiot czyni
cel podmiotowy (intencja) - czyli to dlaczego podmiot czyni to co czyni
okoliczności - czyli to jak podmiot realizuje swoje działania
Czyn sam w sobie może być: dobry zły obojętny
Pierwszą istotną moralność (dobroć, czy złość) czyn ludzki otrzymuje z przedmiotu moralnego.
Okoliczności moralne czynu:
KTO - jest to okoliczność dotycząca osoby działającej
CO - okoliczność ta wyraża jakąś właściwość przedmiotu
GDZIE - chodzi tu o okoliczność miejsca w jakim czynność została spełniona
JAKIMI ŚRODKAMI - okoliczność ta uwzględnia fakt czy sprawca czynności działa sam na własną odpowiedzialność, czy też np. korzysta z pomocy a czasem zachęty kogoś innego
W JAKI SPOSÓB - na wartość etyczną aktu może mieć wpływ np. wielkość wysiłku z jakim dana czynność została spełniona
KIEDY - okoliczność czasu dotyczy pewnych specjalnych momentów, które rzutują na spełniony wówczas czyn.
Dobroć lub złość moralna czynów rodzi się także z okoliczności moralnych.
Przyczyniają się one do powiększania lub zmniejszania dobra lub zła moralnego czynów ludzkich. Okoliczności nie mogą same z siebie zmienić jakości samych czynów, nie mogą uczynić ani dobrym, ani słusznym tego działania, które samo w sobie jest złe. Czynność z przedmiotu dobra może stać się zła, ale czyn zły nie może stać się dobry pod wpływem nawet najszlachetniejszych okoliczności.
Wpływ intencji na wartość czynu jest następujący:
Może sprawić, że czynność jest obojętna - staje się dobra lub zła
Może sprawić, że czynność z przedmiotu dobra staje się więcej lub mniej dobra, a nawet zła
Może sprawić, ze czynność z przedmiotu zła staje się bardziej zła, lub mniej zła, ale nie może sprawić by czynność zła stała się moralnie dobra.
Czyn zły z przedmiotu nie może stać się dobrym, choćby intencja działającego byłą najszlachetniejsza. Dobry cel nie uświęca złych środków.
Moralność czynu o podwójnym skutku.
Jak ocenić czyn, który rodzi wiele skutków, a wśród nich jest jakiś skutek moralnie zły? Wolno wykonać taki czyn o ile spełnione zostaną równocześnie następujące warunki:
Sam czyn musi być moralnie dobry
Cel działającego (intencja) musi być godziwy. Znaczy to, że człowiek dąży do osiągnięcia dobrego skutku. Skutek zły nie jest chciany, ale tylko tolerowany.
Skutek dobry nie może by osiągnięty za pośrednictwem złego skutku. Obydwa skutki są równorzędne, albo zły jest następstwem dobrego.
Musi istnieć racja uzasadniająca takie działanie. Racja ta powinna być proporcjonalna do zła które w ten sposób powstaje.
Im większe jest przewidywane zło, tym większe musi być dobro, którego oczekujemy ze spełnienia czynu.
SUMIENIE MORALNE - jako specyficzne zjawisko moralne ma postać konkretną
odnosi się do czynów ujednostkowionych, czyli spełnionych przez dany podmiot w oznaczonym miejscu i czasie
Sumienie zwraca się ki własnym czynom spełniającego je podmiotu. Jedna i ta sama osoba jest sprawcą czynu a zarazem podmiotem określającym wartość moralną tego czynu
Sumienie zwraca się ku zamierzonym dopiero, ale jeszcze nie spełnionym aktom, bądź też ku aktom już dokonanym. Ma charakter prospektywno - retrospektywny.
w funkcjonowaniu sumienia odzywa się silny rezonans uczuciowy, ale ujawniające się emocje nie są sądem sumienia, ale temu osądowi towarzyszą
istota sumienia sprowadza się do pierwiastka rozumowego i intelektualno - wolitywnego
SUMIENIE - jest to wartościująco - imperatywny sąd człowieka uformowany na podstawie ogólnych ocen i norm moralnych o konkretnym akcie spełnionym przez niego samego (przez dany podmiot)
CECHY SUMIENIA:
norma subiektywna i konkretna
instancja, która w człowieku i w imię człowieka decyduje o dobru lub złu jego czynów, a zarazem trybunałem przed którym za uczynki jest odpowiedzialny
sumienie jest normą normowaną, czyli poprzez przyjęte normy ogólne, ogólne podstawy dobra i powinności moralnej stale podlega kształtowaniu
RODZAJE SUMIENIA:
Sumienie przeduczynkowe (prospektywne)
Sumienie pouczynkowe (retrospektywne)
Sumienie prawdziwe
Sumienie błędne
Sumienie błędne nieprzezwyciężalnie
Sumienie błędne pokonalnie
Rozróżnienie to bierze za punkt wyjścia stosunek sądu sumienia do norm obiektywnego porządku moralnego. Stosunek ten zawiązuje się jednak za pośrednictwem ogólnej reguły postępowania, która występuje w świadomości moralnej osoby oceniającej swój czyn. Jeżeli reguła ta jest zgodna z obiektywnym porządkiem moralnym wyrażonym w prawie moralnym wówczas zachodzi stan sumienia prawdziwego.
Sumienie błędne nieprzezwyciężalnie wyraża etyczną opinię jednostki, która nie żywi i nie może żywić żadnych wątpliwości co do zawartego w niej błędu, czyli ma niezachwiane przekonanie o słuszności tej normy. Jest to tzw. „działanie w dobrej wierze”
Sumienie pokonalnie błędne - w człowieku zrodzi się wątpliwość co do słuszności jego etycznego, ogólnego przekonania i może dojść on do ustalenia rzeczywistego stanu rzeczy, ale tego czy to z lenistwa czy premedytacji nie czyni. Nie chce poznać prawdy, ani nie przejmuje się powinnością prawego postępowania. W takim przypadku człowiek jest winny deformacji swego sumienia oraz zła, które popełnia.
sumienie pewne
Sumienie wątpliwe
PEWNE - oznacza stan sumienia w którym człowiek w formowanych przez siebie konkretnych sądach moralnych wyklucza uzasadnione dostępnym mu potocznym poznaniem racje wątpienia
WĄTPLIWE - oznacza stan sumienia w którym człowiek albo nie jest zdolny uformować sobie jakiegokolwiek sądu o wartości moralnej konkretnego czynu, albo też formułuje taki sąd, ale z towarzyszącą mu uzasadnioną obawą błędu, czyli z uzasadnionymi podejrzeniami, że zamierzony akt jest zły i zakazany.
sumienie trafne
sumienie szerokie
sumienie skrupulanckie
TRAFNE - wyraża habitualną dyspozycję człowieka do zachowania właściwej miary w ocenie wartości moralnej spełnianych przez siebie czynów. Zachodzi ono szczególnie w ocenie popełnianego zła i polega na umiejętności osądzania dużego zła moralnego jak dużego; a małego jako zła małego.
SZEROKIE - polega na stałej skłonności do uznania za moralnie dopuszczalne to, co w rzeczywistości jest zakazane, względnie do przedstawiania sobie winy ciężkiej jako winę lekką.
SKRUPULANCKIE - oznacza stan sumienia, który bez wystarczających racji upatruję winę moralną tam gdzie jej nie ma i z tego powodu pozostaje w permanentnym lęku popełnienia zła moralnego.
PODSTAWOWE ZASADY ETYCZNE DOTYCZĄCE FUNKCJONOWANIA SUMIENIA
W działaniu moralnym warunkiem koniecznym i wystarczającym jest stan sumienia pewnego. Człowiek winien iść za sumieniem pewnym zawsze, nawet wówczas, kiedy znajduje się on w stanie sumienia niepokonalnie błędnego. Postępuje on wtedy zgodnie z wewnętrznym przekonaniem o godziwości wykonywanego czynu. Czyni dobro a unika zła w stopniu w jakim go na to w danej sytuacji stać. Człowiekowi NIE WOLNO podejmować czynu co do którego moralnej wartości żywi uzasadnione praktycznie wątpliwości, czyli gdy znajduje się w stanie sumienia wątpliwego. Winien zatem wyrobić w sobie sumienie pewne.
KSZTAŁTOWANIE SUMIENIA PEWNEGO
DROGA BEZPOŚREDNIA - polega na zwróceniu się do osób kompetentnych w sprawach moralnych z prośbą o rozstrzygnięcie pewnych moralnych wątpliwości.
DROGA POŚREDNIA - polega na przeprowadzeniu swoistego praktycznego rozumowania zmierzającego do usunięcia przeżywanej wątpliwości przy pomocy odpowiednich ogólnych dyrektyw.
Dla realizacji nakazów sumienia człowiek powinien stale kształtować i wzmacniać swoją wolę, by chciała ona realizować imperatywy sumienia.
ETYKA BIZNESU (ETYKA GOSPODARCZA) podobnie jak i inne etyki partykularne (bioetyka, etyka środowiskowa) są przejawem głębokiego kryzysu moralności. Człowiek współczesny poszukuje środków zastępczych, które mogłyby uzupełnić lukę powstałą po upadku prawdziwej moralności
„Etyka się opłaca” - Z etyki zrobić jak najlepszy użytek. W jak najlepszym świetle ukazać wizerunek firmy i jej produktów. To staje się głównym motywem działalności firmy.
WOLNOŚĆ A ODPOWIEDZIALNOŚĆ
Zależność odpowiedzialności od wolności daje się zamknąć w tezie - nie ma odpowiedzialności bez wolności. O odpowiedzialności człowieka można bowiem mówić jedynie w świecie pozwalającym na wolny wybór; w świecie wolności.
NIE MA WOLNOŚCI BEZ ODPOWIEDZIALNOŚCI - nieograniczona bowiem wolność przeradza się w samowolę, rodzi anarchię, unicestwia samą siebie, zamieniając się w swe przeciwieństwo, czyli zniewolenie.
Odpowiedzialność wyznaczając granicę wolności spełnia wobec niej funkcję racjonalizującą, a tym samym nadaje działaniu wymiar moralny.
W praktyce gospodarczej można wyróżnić trzy poziomy odpowiedzialności:
Odpowiedzialność indywidualną
Odpowiedzialność przedsiębiorstwa
Odpowiedzialność biznesu jako całości
POJĘCIE „ETYKA BIZNESU”
Oznacza dyscyplinę naukową - refleksję teoretyczną, szeroko współcześnie rozwijaną, mającą szerokie zaplecze instytucjonalne. Podejmuje wieloaspektowe analizy o charakterze historycznym, metodologicznym, aksjomatycznym. Jej przedmiotem jest praktyka moralna w świecie biznesu, a także wpływ mechanizmów rynkowych na hierarchię wartości, oraz wpływ wartości moralnych na funkcjonowanie rynku. Jest to usystematyzowane studium problematyki moralnej w świecie biznesu.
Terminem tym oznacza się również realną praktykę moralną w świecie biznesu, rzeczywiste zachowania określające jej zasady. Na tej płaszczyźnie pojęcie „etyka biznesu” obejmuje w sensie pozytywnym zespół wartości i norm uznawanych i respektowanych w świecie biznesu, w jego mentalności działania.
ETYKA MOŻE MIEĆ CHARAKTER:
OPISOWY - jej celem jest udzielenie odpowiedzi na pytanie co naprawdę jest moralne i nie moralne, co ludzie powinni uznawać za dobro, a co za zło, jak powinni postępować, co powinno być celem ich dążeń i aspiracji, jakich zasad przestrzegać by żyć godnie i słusznie.
NORMATYWNY - etyka normatywna zajmuje się budowaniem ogólnych standardów, ze względu na które oceniane może być przystosowanie przekonań i rzeczywistego działania ludzi w świecie biznesu. Szczególnym celem i rezultatem etyki normatywnej są kodeksy postępowania w działalności gospodarczej mające uregulować tę działalność i spełniać funkcję wychowawcze.
METAETYKI - systematyczne badania, których głównym celem jest precyzyjne określenie metodologii uzasadnienia wypowiedzi lub poglądów normatywnych. Jest pewnego rodzaju sporem filozoficznym o sens i wartość poznawczą wypowiedzi etycznych, a więc o naukowość etyki oraz jej racjonalność.
PODSTAWOWE ZAKRESY ETYKI BIZNESU:
wzajemne relacje podmiotów gospodarczych, współwłaścicieli, kontrahentów, konkurentów
relacje:
pracodawcy - pracownicy
podmioty gospodarcze - całość społeczeństwa i jego instytucji
podmioty gospodarcze - środowisko przyrodnicze
Podstawowe sposoby relacji etyki biznesu
programy etyczne
kodeksy etyczne
etyka zawodowa
społeczna odpowiedzialność przedsiębiorstwa ( SOP-CSR)
inne: np. fair play „ przejrzysty urząd , przejrzysta gmina”
Program etyczny jest to całościowe przedsięwzięcie skierowana na uczynieniu z etyki biznesu najwyższego standardu organizacji o randze strategicznej a nie redukowanie jej do techniki organizatorskiej czy PR-owskiego dodatku.
Po co wprowadza się programy etyczne w finansach ?
z dwu jednakowo efektywnych firm lepszą jest ta firma, która biznes uprawia rzetelnie i uczciwie
daje jej to w dłuższym okresie konkurencyjną przewagę jakiej firma w inny sposób nie mogłaby osiągnąć
etyczne postępowanie stanowi aktywa firmy
Co składa się na program etyczny firmy?
wskazanie wartości wspólnych
sformułowanie wizji i misji firmy
określenie standardów etycznych i zawodowych
opracowanie kodeksu etycznego
opracowanie podręcznika standardów zawodowych
popracowanie programu kształcenia etycznego
utworzenie stanowiska (komórki) ds. etyki
promowanie zachowania etycznego
monitorowanie przestrzegania norm etycznych oraz standardów zawodowych
utworzenie etycznej infolinii
okresowe przeprowadzanie audytu etycznego
Wspólną cechą prawie wszystkich kodeksów jest deklaracja legalizmu, czyli postępowania zgodnego z prawem we wszystkich okolicznościach .
Art. 17
Przedsiębiorca wykonuje działalność gospodarczą na zasadach uczciwej konkurencji i poszanowania dobrych we wszystkich okolicznościach .
Art.18
Przedsiębiorca jest obowiązany spełniać określone przepisami prawa warunki wykonywania działalność gospodarczej w szczególności dotyczące ochrony przed zagrożeniem życia zdrowia ludzkiego i moralności publicznej a także ochrony środowiska.
Ustawa o swobodzie działalności gosp. 2 lipiec 04
W celu zaangażowania współczynników w proces przygotowania programu / kodeksu etycznego należy :
kształtować świadomość potrzeby opracowania programu etycznego wśród wszystkich pracowników
zidentyfikować zagadnienia nurtujące ludzi w organizacji oraz zewnętrznych interesariuszy
zachęcić jak największą liczbę pracowników do uczestnictwa w opracowaniu programu
znaleźć entuzjastów pośród ludzi zatrudnionych na różnych stanowiskach którzy byliby gotowi włączyć się w tworzenie programu etycznego i jego realizacji
zapoznać się z tym co o tej sprawie sadzą inni
rozpoznać sposób w jaki powinny przebiegać proces stałego komunikowania się
zastanowić się nad tym co będziemy robić później
jak powinien przebiegać proces stałego komunikowania się
jak często i w jaki sposób dokonywać zmian
Społeczna odpowiedzialność przedsiębiorstw ( SOP) Uważana jest za filozofie prowadzenia działalności gospodarczej polegającej na uwzględnieniu i godzeniu przez przedsiębiorstwa interesów szerokiego kręgu różnych podmiotów tzw interesariuszy, czyli takich grup lub jednostek, które mogą wpływać lub są pod wpływem działania przedsiębiorstwa poprzez jego produkty, strategię, procesy wytwórcze.
Podstawowym założeniem społecznej odpowiedzialności jest :
Oparcie zakresu przedsiębiorstw na jego długotrwałym, zróżnicowanym rozwoju wynikającym z uwzględnienia w swojej działalności trzech wymiarów : ekonomicznego, ekologicznego i społecznego
Przekłada się to na dobrowolne projektowanie działań gospodarczych które jednocześnie są:
społecznie odpowiedzialne
ekologicznie przyjazne
ekonomicznie wartościowe
SOP zakłada również, że przedsiębiorstwa podejmują działania społecznie odpowiedzialne mające pomóc stworzyć lepsze społeczeństwo i czyste środowisko w sposób dobrowolny i wychodzący ponad oczekiwania prawne.
SOP obejmuje różne zagadnienia :
Może obejmować przede wszystkim następujące obszary :
środowisko naturalne
firma w społeczeństwie
działalność charytatywna
przejrzystość w biznesie ( etyka działalności gospodarczej)
prawa człowieka i prawa pracownicze
zrównoważony rozwój
edukacja i nauka
Każde przedsiębiorstwo opracowuje swój własny sposób bycia odpowiedzialnym społecznie.
Jest on uzależniony od struktury organizacyjnej wielkości firmy charakteryzującej działalność
Niemniej jednak można wyróżnić dwie podstawowe grupy mechanizmów:
Formalizujące
Polegające na ustaleniu reguł postępowania, opracowaniu kodeksów podejmowania działań na rzecz przejrzystości w biznesie, przyjmowaniu standardów dotyczących społecznej odpowiedzialności czy poddawaniu się ocenom i audytom
Uczestniczące
W postaci uczestnictwa we wszelkiego typu akcjach od własnych programów edukacyjnych, ekologicznych poprzez sponsoring lub współudział w programach i akcjach organizowanych przez różne stowarzyszenia, fundacje i organizacje pozarządowe.
1
ROZUM
ROZUM OŚWIECONY WIARĄ
CZYN LUDZKI
FILOZOFIA
ETYKA
TEOLOGIA
TEOLOGIA MORALNA