Kopia LEKI DO INTUBACJI, farmakologia+++

LEKI DO INTUBACJI

HYPNOMIDATE

Etomidate*

Etomidat

Anaestheticum, Inny środek znieczulający działający ogólnie

ATC: N 01 AX

Ester etylowy kwasu (R)-1-(1-fenyloetylo)-1H-imidazolo-5-karboksylowego

CAS: 33125-97-2, R 16659

Pochodne

Chlorowodorek etomidatu

Siarczan etomidatu

Działanie. Silny, krótko działający, niebarbiturowy środek znieczulenia dożylnego. Powoduje anestezję bez analgezji. Szybkość wystąpienia anestezji jest podobna jak w przypadku tiopentalu i metoheksytalu. Działa 12-krotnie silniej niż tiopental i 4-5-krotnie silniej niż metoheksytal. Szybkość budzenia się zależy od użytej dawki i jest wyraźnie krótsza niż po tiopentalu i nieznacznie krótsza niż po metoheksytalu; po pojedynczej dawce wynosi 3-12 min. Działa depresyjnie na o.u.n., pobudzając receptor GABA-A. Tylko izomer d jest czynny jako anestetyk. Zmniejsza mózgowy przepływ krwi i ciśnienie wewnątrzczaszkowe podobnie jak tiopental. Obniża ciśnienie śródgałkowe. Może uczynniać ogniska padaczkowe. W niewielkim stopniu wpływa na układ krążenia. W odróżnieniu od innych anestetyków nie obniża nerkowego przepływu krwi. Etomidat jest metabolizowany w wątrobie; 85% podanej dawki jest wydalane w postaci nieczynnych metabolitów z moczem, a 10-13% z żółcią. Tylko 2% jest wydalane w postaci nie zmienionej z moczem. Stopień wiązania z białkami (albuminami) wynosi 76%. Jest trwały w temp. pokojowej przez 2 lata.

Wskazania. Etomidat jest stosowany podczas wprowadzenia do znieczulenia ogólnego, szczególnie u pacjentów z niewydolnością układu krążenia, w neuroanestezji, do krótkich zabiegów ambulatoryjnych. Stosowanie w anestezji jest obecnie dyskutowane z uwagi na hamowanie czynności kory nadnerczy.

Interakcje. U pacjentów z małą aktywnością cholinoesterazy (EC 3.1.1.8, pseudocholinoesteraza) osoczowej może wydłużać działanie suksametonium. Nasila działanie niedepolaryzujących środków zwiotczających mięśnie.

Przeciwwskazania. Nadwrażliwość na etomidat. Porfiria. Padaczka (z wyjątkiem testów diagnostycznych). Dzieci. Nie zaleca się stosowania z powodu działań niepożądanych.

Działania niepożądane. Mioklonie bez zmian w EEG występują podczas wprowadzenia do znieczulenia u 30-75% pacjentów; podanie w premedykacji środka opioidowego, np. fentanylu lub sufentanylu, zmniejsza częstość ich występowania. Hamuje syntezę steroidów w korze nadnerczy. Blokuje odpowiedź kory nadnerczy na kortykotropinę przez co najmniej 24 h po operacji. Powoduje zmniejszenie stężenia kortyzolu i aldosteronu w osoczu. Jest inhibitorem cholinoesterazy osoczowej. U ok. 25% pacjentów powoduje ból podczas wstrzyknięcia dożylnego. Występowanie zakrzepowego zapalenia żyły szacuje się na 13-37%, zależnie od użytej dawki. Nudności i wymioty występują częściej niż po innych anestetykach dożylnych.

Dawkowanie. Dawka dożylna do indukcji stosowana podczas wprowadzenia do znieczulenia ogólnego u dorosłych wynosi 0,3-0,4 mg/kg mc. Z uwagi na hamowanie syntezy steroidów w korze nadnerczy nie powinien być stosowany w długotrwałym wlewie dożylnym.

Antidota. Kortykosteroidy (w przypadku depresji kory nadnerczy).

POLSTIGMINUM

Neostigmine*

Neostygmina

Antidotum, Antiglaucomicum, Diagnosticum, Inhibitor, Inhibitor AChE, Inny środek diagnostyczny, Ophthalmicum, Parasympathicomimeticum

ATC: N 07 AA, S 01 EB

Bromek dimetylokarbaminianu (m-hydroksyfenylo)-trimetyloamoniowy Bromek 3-{[(dimetyloamino)-karbonyl]-oksy}-N,N,N-trimetylobenzenaminium

CAS: 59-99-4

Pochodne

Bromek neostygminy ;CAS: 114-80-7

Metylosiarczan neostygminy ;CAS: 51-60-5

Działanie. Syntetyczny związek blokujący odwracalnie cholinoesterazę; nasila muskarynowe i nikotynowe działanie acetylocholiny. Wywołuje skurcze mięśni gładkich, zwiększa perystaltykę jelit, kurczy pęcherz moczowy. Rozszerzając naczynia krwionośne, obniża nieznacznie ciśnienie tętnicze, a silnie ciśnienie śródgałkowe. Zwęża źrenicę, wzmaga wydzielanie śliny, śluzu, łez i potu. W częstoskurczu napadowym zwalnia czynność serca. Usuwa objawy myasthenia gravis, poprawia napięcie i kurczliwość mięśni. Trudno się wchłania z przewodu pokarmowego; wstrzyknięty domięśniowo częściowo metabolizuje się w organizmie; ok. 67% jest wydalane z moczem.

Wskazania. Neostygmina jest stosowana w leczeniu myasthenia gravis, w pooperacyjnej atonii jelit i pęcherza moczowego, w mięśniowej postaci gośćca przewlekłego, w jaskrze w celu obniżenia ciśnienia śródgałkowego, jako antidotum w zatruciu atropiną i lekami zwiotczającymi typu kurary. Zobacz też Neostigmine (diagnosticum).

Interakcje. Nasila depresyjne działanie opioidów i związków barbiturowych na ośrodek oddechowy. Działa antagonistycznie w stosunku do antybiotyków aminoglikozydowych oraz środków kuraryzujących wywołujących blok polaryzacyjny płytki motorycznej. Potęguje działanie depolaryzujących leków zwiotczających mięśnie. Jednoczesne podawanie z β-adrenolitykami zwiększa ryzyko wystąpienia bradykardii. W myasthenia gravis należy stosować ostrożnie z lekami znieczulającymi miejscowo (i niektórymi ogólnie), lekami przeciwarytmicznymi i innymi wpływającymi na przewodzenie nerwowo-mięśniowe.

Przeciwwskazania. Nadwrażliwość na neostygminę. Astma oskrzelowa, padaczka, parkinsonizm, choroba wrzodowa żołądka i dwunastnicy, stany skurczowe przewodu pokarmowego, niedrożność dróg żółciowych i dróg moczowych, zapalenie otrzewnej, ciężkie niedociśnienie, zawał m. sercowego, zaburzenia przewodzenia w układzie przewodzącym serca, tyreotoksykoza, choroba Addisona; miejscowo: ostre zapalenie tęczówki. Ciąża (kat. B). Stosować jedynie w razie zdecydowanej konieczności. Karmienie piersią. Stosować ostrożnie.

Działania niepożądane. Niekiedy obserwuje się osłabienie, nudności, wymioty, biegunkę, ból w obrębie jamy brzusznej, rzadziej - zwężenie źrenic, ślinotok, pocenie się i łzawienie, zwolnienie tętna, duszność, drgawki, zwiększoną perystaltykę jelit, bezwiedną defekację i oddawanie moczu, niewyraźną mowę, zapaść.

Dawkowanie. Dorośli. Myasthenia gravis - podskórnie, domięśniowo lub dożylnie 1-2,5 mg 2 razy dz. W pooperacyjnej atonii jelit i pęcherza moczowego podskórnie 0,5-1 mg. Dzieci: domięśniowo - do 3. mż. 0,1-0,15 mg dz., 4-12. mż. 0,15-0,2 mg dz., 2-3. rż. 0,2-0,25 mg dz., 4-7. rż. 0,2-0,35 mg dz., 8-18. rż. 0,35-0,5 mg dz. Doustnie dorosłym 40-60 mg dz. w 4 dawkach, maksym. do 90 mg dz.; dzieciom do 7. rż. - 1-2 mg/kg mc. dz. w 4 dawkach. Miejscowo 3% krople lub 1% maść do oczu.

Przedawkowanie. Przedawkowanie może spowodować bradykardię, niedociśnienie, skurcz oskrzeli, a nawet śmierć wskutek obrzęku płuc lub porażenia ośrodka oddechowego. W zatruciu doustnym przepłukuje się żołądek i wstrzykuje dożylnie lub domięśniowo atropinę aż do ustąpienia bólów w jamie brzusznej, sinicy i duszności.

Antidota. Atropina.

NORCURON

Vecuronium bromide*

Bromek wekuronium

Myorelaxans

ATC: M 03 AC

Bromek 1-[(2β,3α,5α,16β,17β)-3,17-bis(acetyloksy)-2-(1-piperydynylo)-androstan-16-ylo]-1-metylopiperydynium

CAS: 50700-72-6, NC 45, Org NC 45

Synonimy
Necuronium bromide

Działanie. Niedepolaryzujący środek zwiotczający o średnim czasie działania u osób dorosłych i dzieci powyżej 1 rż. U noworodków i niemowląt wykazuje dlugotrwałe działanie zwiotczające. Ma budowę steroidu podobną do budowy bromku pankuronium. Działa kompetycyjnie na receptor cholinergiczny płytki motorycznej. Działa o ¹/₃ silniej niż bromek pankuronium, jednak czas działania jest krótszy, a powrót siły mięśniowej szybszy. Maksimum działania uzyskuje się po 2,9 min od podania u dorosłych, po 2,4 min u dzieci i po 1,5 min u niemowląt. Zwiotczenie utrzymuje się przez 45-53 min u osób dorosłych i nastolatków, 33-35 min u dzieci, 73-98 min u niemowląt. Powtarzanie dawek wywiera minimalny kumulacyjny wpływ na długość trwania blokady. Bromek wekuronium jest wychwytywany przez wątrobę i w 40-75% wydalany w postaci nie zmienionej z żółcią; w 15-25% jest wydalany przez nerki. W 20-30% ulega biotransformacji w wątrobie. Jeden z metabolitów, 3-hydroksywekuronium, ma właściwości zwiotczające mięśnie odpowiadające 60% siły działania wekuronium. Bromek wekuronium nie powoduje uwalniania histaminy. Nie wpływa w istotny klinicznie sposób na układ krążenia. Okres połowicznej eliminacji wynosi 110 min, objętość dystrybucji 0,4 l/kg mc., klirens 4,5 ml/kg mc./min. ED₉₅ wynosi u dorosłych 0,043 mg/kg mc., u nastolatków (powyżej 12 rż.) 0,055 mg/kg mc., u dzieci (3-10 rż.) 0,081 mg/kg mc., u niemowląt 0,047 mg/kg mc., u noworodków 0,048 mg/kg mc.

Wskazania. Bromek wekuronium jest stosowany do zwiotczenia mięśni podczas znieczulenia do dłużej trwających zabiegów chirurgicznych, szczególnie u pacjentów obciążonych chorobami układu krążenia.

Interakcje. Działanie bromku wekuronium nasila się, jeśli wcześniej podano chlorek suksametonium, anestetyki wziewne, antybiotyki (aminoglikozydy, tetracykliny, bacytracyna, polimiksyna B, kolistyna), małe dawki środków znieczulenia miejscowego, prokainamid, chinidynę, diuretyki pętlowe, magnez, lit, środki blokujące zwoje oraz jeśli występuje hipotermia, hipokalemia, kwasica oddechowa. Chinidyna może powodować tzw. rekuraryzację. Teofilina i fenytoina osłabiają działanie bromku wekuronium. Antagonistycznie w stosunku do niego działają inhibitory acetylocholinoesterazy: bromek neostygminy, chlorek edrofonium, pirydostygmina.

Przeciwwskazania. Nadwrażliwość na bromek wekuronium. Myasthenia gravis. Niewydolność nerek.

Działania niepożądane. Szybkie podanie u pacjentów otrzymujących opioidy może spowodować bradykardię. Przedłużone działanie może wystąpić u pacjentów z myasthenia gravis, niedoczynnością nadnerczy, niewydolnością wątroby lub nerek. Tak zwana prekuraryzacja może doprowadzić do hipowentylacji u niektórych pacjentów.

Dawkowanie. Dawka wstępna (do intubacji tchawicy) 0,08-0,1 mg/kg mc. dożylnie. Jeżeli intubację tchawicy wykonano w znieczuleniu chlorkiem suksametonium, to dawka wstępna bromku wekuronium wynosi 0,04-0,06 mg/kg mc. Dawki podtrzymujące 0,01-0,02 mg/kg mc. - pierwsza w ciągu 25-40 min, następne co 12-15 min. Wlew dożylny 1-2 µg/kg mc. na 1 min, wlew rozpoczyna się 20-40 min po podaniu dawki wstępnej. U dzieci powyżej 1. rż. dawka wstępna wynosi 0,08-0,1 mg/kg mc., dawki podtrzymujące 0,03 mg/kg mc. - pierwsza w ciągu 20 min, następne co 10-15 min; wlew ciągły 0,06-0,1 mg/kg mc. na 1 h. U noworodków i niemowląt dawka wstępna wynosi 0,07 mg/kg mc., dawki podtrzymujące 0,025 mg/kg mc. - pierwsza w ciągu 30-40 min, następne co 20-30 min.

Antidota. Neostygmina.

Uwagi. Podczas znieczulenia izofluranem, enfluranem lub halotanem dawki bromku wekuronium należy zmniejszyć o 30%. Poleca się stosowanie stymulatora nerwów obwodowych w celu indywidualnego dostosowania dawki (szczególnie podczas wlewu ciągłego).

Thiopental*

Tiopental

Anaestheticum, Anticonvulsativum et antiepilepticum, Barbituran (Anaesthetica), Barbituran lub jego pochodna

ATC: N 01 AF, N 05 CA

5-Etylodihydro-5-(1-metylobutylo)-2-tiokso-4,6(1H,5H)-pirymidynodion Kwas 5-etylo-5-(1-metylobutylo)-2-tiobarbiturowy

CAS: 76-75-5

Pochodne

Sól sodowa tiopentalu ;RP 245, CAS: 71-73-8

Działanie. Krótko i szybko działający barbiturowy środek znieczulenia dożylnego. Działa nasennie, znieczulająco, amnestycznie i przeciwdrgawkowo. Nie działa przeciwbólowo ani zwiotczająco na mięśnie szkieletowe. Zmniejsza mózgowy przepływ krwi, zapotrzebowanie tkanki mózgowej na tlen oraz ciśnienie wewnątrzczaszkowe. Dawka powodująca płaskie EEG (37,5 mg/kg mc.) zmniejsza zapotrzebowanie tkanki mózgowej na tlen o 50%, powoduje jednak depresję m. sercowego i obniżenie oporu naczyń obwodowych. Tiopental może powodować uwalnianie histaminy. Początek działania następuje 10-20 s po podaniu dożylnym i po 5-15 min po podaniu doodbytniczym (podany we wlewce działa szybciej niż w czopku). Maksimum działania osiąga 30 s po podaniu dożylnym. Działa przez 5-15 min po podaniu dożylnym i 30-90 min po podaniu doodbytniczym. Objętość dystrybucji wynosi 2,3 l/kg mc., klirens 3,4 ml/kg mc. na min, okres połowicznej eliminacji 11,4 h, stopień wiązania z białkami osocza 85%. Może być stosowany drogą dożylną lub doodbytniczą. Dobra rozpuszczalność w tłuszczach i powolna eliminacja powodują, że powtarzanie dawek prowadzi do kumulacji. ED₅₀ wynosi: u dorosłych i dzieci 4 mg/kg mc., u niemowląt 6-7 mg/kg mc., u noworodków 3,4 mg/kg mc. Ulega metabolizmowi w 99%, gł. w wątrobie (w nieznacznym stopniu w nerkach i mózgu). Proces ten przebiega powoli - 10-24% pojedynczej dawki jest metabolizowane przez wątrobę w ciągu każdej godziny.

Wskazania. Jako środek do indukcji podczas znieczulenia ogólnego lub jako anestetyk do krótkich zabiegów. Stosowany w celu przerwania napadu drgawek, obniżenia ciśnienia wewnątrzczaszkowego, a także w tzw. śpiączce barbituranowej w celu ochrony mózgu po urazie (to ostatnie zastosowanie nie zostało powszechnie zaakceptowane).

Interakcje. Nasila depresyjne działanie na o.u.n. opioidów, anestetyków wziewnych, leków uspokajających i etanolu. Hamuje działanie doustnych leków przeciwzakrzepowych, digoksyny, β-adrenolityków, kortykosteroidów, chinidyny i teofiliny. Inhibitory MAO oraz chloramfenikol wydłużają działanie tiopentalu.

Przeciwwskazania. Porfiria. Stan astmatyczny. Zachować ostrożność u pacjentów z nadciśnieniem, hipowolemią, niedokrwienną chorobą serca, ostrą niewydolnością nadnerczy, mocznicą, posocznicą.

Działania niepożądane. Zmniejszenie kurczliwości m. sercowego, oporu naczyń obwodowych i ciśnienia perfuzyjnego w naczyniach wieńcowych, przyspieszenie czynności serca, arytmia, depresja oddechowa, bezdech, kurcz głośni, skurcz oskrzeli, reakcje anafilaktyczne, wysypka, świąd, nudności, wymioty, czkawka, ból głowy, drżenia występujące po anestezji, zapalenie żyły. Wstrzyknięcie pozanaczyniowe (szczególnie roztworu o stężeniu większym niż 5%) powoduje martwicę tkanek. Przypadkowe wstrzyknięcie dotętnicze powoduje skurcz tętnicy i może doprowadzić do martwicy kończyny.

Dawkowanie. Dożylnie: dorosłym 3-5 mg/kg mc., dzieciom 5-6 mg/kg mc., niemowlętom 7-8 mg/kg mc., noworodkom 4-5 mg/kg mc. Doodbytniczo dzieciom poniżej 5. rż. w dawce 30-40 mg/kg mc. w 5% roztworze wodnym lub czopku; maksym. 500 mg. Dawkę należy zmniejszyć u pacjentów w podeszłym wieku, z hipowolemią, wysokim ryzykiem operacyjnym oraz gdy są stosowane równocześnie opioidy lub leki uspokajające.

TRACRIUM

Atracurium besilate*

Benzenosulfonian atrakurium

Myorelaxans

ATC: M 03 AC

Dibenzenosulfonian 2,2'-(3,11-diokso-4,10-dioksatridekametyleno)-bis(1,2,3,4-tetrahydro-6,7-dimetoksy-2-metylo-1-weratrylizochinolinium)

BW 33A, 33 A 74, CAS: 64228-81-5

Działanie. Niedepolaryzujący środek zwiotczający o średnim czasie działania. Miejscem działania jest pre- i postsynaptyczny nikotynowy receptor cholinergiczny. Ulega samoistnemu rozkładowi in vivo w 2 niezależnych procesach: tzw. eliminacji Hofmanna w warunkach fizjologicznych (pH krwi 7,4 i temp. 37°C) oraz hydrolizie estrowej. Obniżenie pH i temperatury powoduje zwolnienie eliminacji Hofmanna. Podwyższenie pH (np. przez hiperwentylację) i temperatury przyspiesza ten proces. Obniżenie pH przyspiesza hydrolizę estrową. Aby zapobiec rozkładowi in vitro, preparaty benzenosulfonianu atrakurium mają pH 3,5. Siła działania preparatu przechowywanego w temp. pokojowej zmniejsza się mw. o 5% co 30 dni. Obie drogi przemiany metabolicznej nie zależą od czynności wątroby i nerek oraz aktywności cholinoesterazy osocza. Rozkład benzenosulfonianu atrakurium zachodzi również w wątrobie, jednak niewydolność wątroby nie powoduje wydłużenia jego działania. Metabolitem jest laudanozyna, która przenika przez barierę krew-mózg i pobudza o.u.n.; nie działa zwiotczająco na mięśnie. Stężenia laudanozyny w osoczu są większe u pacjentów z niewydolnością nerek. Metabolity są wydzielane z żółcią i wydalane z moczem. Maksymalne działanie występuje 3-5 min po wstrzyknięciu. Skrócenie tego czasu można uzyskać, podając 10% należnej dawki 3-6 min wcześniej. Objętość dystrybucji benzenosulfonianu atrakurium wynosi 0,2 l/kg mc; klirens - 5,5 ml/kg mc./min, stopień wiązania z białkami osocza, gł. albuminami - 82%. Okres półtrwania u dorosłych wynosi 22 min, u dzieci 19 min, u niemowląt 13,6 min - niezależnie od czynności wątroby i nerek. Samoistne ustąpienie zwiotczenia (odzyskanie 95% siły skurczu) po dawce ED₉₅ następuje u dorosłych po 44 min, u dzieci po 29 min, u niemowląt po 23 min. Powtarzanie dawek lub stosowanie ciągłego wlewu nie prowadzi do kumulacji. Dawka nie przekraczająca 0,4 mg/kg mc. nie powoduje zmian w układzie krążenia. Benzenosulfonian atrakurium przenika przez barierę łożyskową w niewielkim stopniu, nie powodując zwiotczenia mięśni płodu. Nie wiadomo, czy przenika do mleka matki. Nie wpływa na wartość ciśnienia wewnątrzczaszkowego.

Wskazania. Benzenosulfonian atrakurium jest stosowany do zwiotczenia mięśni podczas znieczulenia do krótkich zabiegów chirurgicznych, u pacjentów leczonych ambulatoryjnie, z niewydolnością nerek i wątroby, u noworodków. Może być bezpiecznie stosowany w neuro- i kardioanestezji.

Interakcje. Izofluran i halotan nasilają działanie benzenosulfonianu atrakurium, zmniejszając zapotrzebowanie na nie mw. o 30%; enfluran wpływa podobnie, jednak w znacznie mniejszym stopniu. Antybiotyki aminoglikozydowe i polipeptydowe, Li, sole Mg, prokainamid oraz chinidyna wydłużają czas działania benzenosulfonianu atrakurium. W stanie hipotermii czas jego działania wydłuża się i dawkę podtrzymującą można podawać rzadziej.

Przeciwwskazania. Nadwrażliwość na benzenosulfonian atrakurium. Myasthenia gravis. Należy zachować ostrożność w astmie oskrzelowej. Ciąża (kat. C) Można stosować jedynie w wypadku, gdy korzyść dla matki przeważa nad potencjalnym zagrożeniem dla płodu. Karmienie piersią. Stosować ostrożnie.

Działania niepożądane. Szybkie wstrzyknięcie dawki powyżej 0,4 mg/kg mc. powoduje przejściowe (trwające do 5 min) niewielkie zwiększenie stężenia histaminy, któremu towarzyszy nieznaczne przyspieszenie tętna i obniżenie ciśnienia tętniczego. Wstrzyknięcie powolne (przez 75 s) nie powoduje tych zmian. Metabolit laudanozyna może powodować zmiany w EEG. Bradykardia może wystąpić u pacjentów z zespołem chorej zatoki lub podczas stymulacji nerwu błędnego.

Dawkowanie. ED₉₅ = 0,15-0,3 mg/kg mc. Do intubacji tchawicy stosuje się dawkę 0,5 mg/kg mc., można ją podzielić następująco: początkowo 0,05 mg/kg mc., następnie po 4-5 min 0,045 mg/kg mc., dawka podtrzymująca wynosi 0,1-0,2 mg/kg mc. We wlewie ciągłym stosuje się 4-5 µg/kg mc./min (w znieczuleniu z użyciem izofluranu lub halotanu) i 8-10 µg/kg mc./min (w znieczuleniu z użyciem tiopentalu i fentanylu). Dawka wstępna u noworodków wynosi 0,3 mg/kg mc., u niemowląt i starszych dzieci 0,4 mg/kg mc. Dawka podtrzymująca wynosi 1/3 dawki wstępnej i powinna być podawana co 15 min.

Antidota. Neostygmina, edrofonium, pirydostygmina.

Uwagi. ED₉₅ - zob. Alcuronium chloride.

Methohexital* BRIETAL

Metoheksytal

Anaestheticum, Barbituran (Anaesthetica)

ATC: N 01 AF, N 05 CA

1-Metylo-5-(1-metylo-2-pentynylo)-5-(2-propenylo)-2,4,6(1H,3H,5H)-pirymidynotrion

CAS: 151-83-7

Synonimy
Methohexitone, Enallynymalum

Pochodne

Sól sodowa metoheksytalu;Compound 25398, CAS: 60634-69-7, CAS: 309-36-4

Działanie. Krótko i szybko działający środek znieczulenia dożylnego z grupy barbituranów. Może być również stosowany domięśniowo lub doodbytniczo. Początek działania następuje w 20-40 s po podaniu dożylnym i poniżej 5 min po podaniu doodbytniczym. Maksimum działania osiąga w 45 s po podaniu dożylnym i 5-10 min po podaniu doodbytniczym. Działanie utrzymuje się przez 5-10 min po podaniu dożylnym i 30-90 min po podaniu doodbytniczym. Działa 3-krotnie silniej niż tiopental. Objętość dystrybucji wynosi 2,2 l/kg mc., klirens - 10,9 ml/kg mc./min, okres połowicznej eliminacji - 3,9 h. Z białkami osocza wiąże się w 73%. Nie działa przeciwbólowo ani zwiotczająco na mięśnie szkieletowe. Budzenie następuje szybciej niż po tiopentalu. Zmniejsza mózgowy przepływ krwi, zapotrzebowanie tkanki mózgowej na tlen oraz ciśnienie wewnątrzczaszkowe. Jedyny lek z grupy barbituranów, który może wywoływać drgawki u pacjentów z padaczką skroniową.

Wskazania. Metoheksytal jest stosowany jako środek do indukcji znieczulenia ogólnego lub jako anestetyk do krótkich zabiegów, np. kardiowersji. Polecany u pacjentów leczonych ambulatoryjnie.

Przeciwwskazania. Porfiria. Zachować ostrożność w stanie astmatycznym. Ciąża (kat. B). Stosować jedynie w razie zdecydowanej konieczności. Karmienie piersią. Stosować ostrożnie.

Działania niepożądane. Zmniejszenie kurczliwości m. sercowego i oporu naczyń żylnych, przyspieszenie czynności serca, depresja oddechowa, kurcz głośni, skurcz oskrzeli, pobudzenie z mimowolnymi ruchami mięśni, drżenia, drgawki, nudności, wymioty, czkawka, wysypka.

Dawkowanie. Do indukcji znieczulenia ogólnego. Dorośli. Dożylnie w dawce 1-2 mg/kg mc. (w stężeniu nie przekraczającym 1%); domięśniowo 7-10 mg/kg mc. Dzieci. Doodbytniczo dzieciom poniżej 5. rż. w dawce 20-30 mg/kg mc. w 5% roztworze wodnym; w ciągłym wlewie dożylnym 50-150 µg/kg mc. na min w 0,2% roztworze.

Suxamethonium chloride* SCOLINIUM

Chlorek suksametonium

Myorelaxans

ATC: M 03 AB

Dichlorek 2,2'-bursztynylodioksy-bis(etylotrimetylamonium)

CAS: 6101-15-1 (diwodzian), CAS: 71-27-2, CAS: 306-40-1 (suksametonium)

Synonimy
Succinylcholine chloride, Suxamethonii Chloridum, Choline Chloride Succinate, Succicurarium chloride, Succinyldicholinium chloratum

Pochodne

Bromek suksametonium;CAS: 55-94-7

Jodek suksametonium;CAS: 541-19-5

Działanie. Depolaryzujący środek zwiotczający mięśnie szkieletowe o bardzo krótkim czasie działania. Działa podobnie jak acetylocholina: łącząc się z receptorem cholinergicznym ruchowej płytki końcowej, powoduje depolaryzację (tzw. blok I fazy), której wynikiem są drżenia mięśniowe. Powoduje wzrost ciśnienia śródgałkowego i wewnątrzczaszkowego. Działając na zwoje współczulne, może przyspieszać czynność serca i powodować wzrost ciśnienia tętniczego. Większe dawki, działające na muskarynowe receptory cholinergiczne, mogą powodować bradykardię i rytm węzłowy. Może uwalniać jony potasowe z tkanek do surowicy. Zwiększa ciśnienie wewnątrzżołądkowe oraz napięcie dolnego zwieracza przełyku. Może uwalniać histaminę. Długotrwałe podawanie może spowodować tachyfilaksję i przejście tzw. bloku I fazy (depolaryzacyjny blok nerwowo-mięśniowy) w tzw. blok II fazy (przypominający niedepolaryzacyjny blok nerwowo-mięśniowy) i długotrwały bezdech. Działanie rozpoczyna się po 30-60 s i trwa 6-8 min. Działanie zwiotczające ustępuje całkowicie 10-12 min po dawce 1 mg/kg mc. Okres połowicznej eliminacji wynosi: u dorosłych 4,3 min, u dzieci 1,8 min, u niemowląt 1,7 min. Chlorek suksametonium jest rozkładany przez cholinoesterazę osoczową. Metabolitami są cholina i sukcynylomonocholina. ED₉₅ wynosi: u dorosłych 0,30-0,35 mg/kg mc., u nastolatków 0,27 mg/kg mc., u dzieci 0,44 mg/kg mc., u noworodków 0,73 mg/kg mc. U pacjentów z myasthenia gravis ED₉₅ wynosi 0,82 mg/kg mc.

Wskazania. Chlorek suksametonium stosuje się podczas intubacji dotchawiczej (szczególnie w sytuacjach, gdy musi być ona szybko wykonana, np. u pacjenta z pełnym żołądkiem).

Interakcje. Blokada nerwowo-mięśniowa ulega wydłużeniu przez hipokalemię, hipokalcemię, małą aktywność pseudocholinoesterazy osoczowej, w myasthenia gravis oraz u pacjentów otrzymujących fenelzynę, β-adrenolityki, prokainamid, lidokainę, magnez, oksytocynę, związki blokujące cholinoesterazy, trymetafan, anestetyki wziewne, inhibitory MAO, doustne środki antykoncepcyjne. Podany łącznie z glikozydami naparstnicy zwiększa niebezpieczeństwo wystąpienia zaburzenia rytmu serca. Podanie suksametonium wkrótce po związkach blokujących cholinoesterazę (np. neostygminie) powoduje długotrwały blok nerwowo-mięśniowy (do 60 min).

Przeciwwskazania. Nadwrażliwość na suksametonium. Miopatie (ze zwiększoną aktywnością kinazy kreatynowej), rodzinne występowanie hipertermii złośliwej, nadciśnienie wewnątrzczaszkowe, hiperkalemia, jaskra z wąskim kątem przesączania, urazy penetrujące gałkę oczną oraz rozległe uszkodzenia tkanek. Genetycznie uwarunkowana obecność nietypowej cholinoesterazy (częstość występowania 1 : 1500 do 1 : 3000); pacjenci z nietypową cholinoesterazą nie mogą metabolizować suksametonium (dawka 1-1,5 mg/kg mc. działa przez 3-6 h).

Działania niepożądane. Zespół hipertermii złośliwej. Podwyższenie ciśnienia śródgałkowego i wewnątrzczaszkowego oraz ciśnienia tętniczego, zwiększenie napięcia mięśni żwaczy. Tachykardia, bradykardia zatokowa (występuje po podaniu drugiej dawki przed upływem 5 min, szczególnie u dzieci), rytm węzłowy. Drżenia mięśniowe, a w ich następstwie bóle mięśniowe i mioglobinuria; drżenia mięśniowe mogą także powodować odbijanie się i możliwość zachłyśnięcia. Drżenia mięśniowe i mioglobinuria rzadko występują u dzieci poniżej 2 rż. Zwiększenie stężenia potasu w surowicy (0,3-0,5 mmol/l u osób zdrowych) może osiągać wartości niebezpieczne dla życia u pacjentów ciężko oparzonych (szczególnie w ciągu 2-6 tyg. po oparzeniu), po dużych urazach, z paraplegią, uszkodzeniami rdzenia kręgowego i chorobami nerwowo-mięśniowymi (zespół Guillan-Barré). Blok II fazy. Długotrwały blok nerwowo-mięśniowy. Skurcz oskrzeli. Wzmożone wydzielanie śliny. Wysypka, reakcje anafilaktyczne.

Dawkowanie. Dożylnie. Dorosłym dożylnie 0,7-1 mg/kg mc. lub 1,5 mg/kg mc., jeżeli zastosowano tzw. prekuraryzację. Pacjentom z myasthenia gravis 1,5-2 mg/kg mc. Dzieciom dożylnie 1,5-2 mg/kg mc. Noworodkom i niemowlętom dożylnie 2-3 mg/kg mc.

Przedawkowanie. W razie wystąpienia hipertermii złośliwej należy podać dantrolon. Niewielka dawka niedepolaryzującego środka zwiotczającego mięśnie, tzw. prekuraryzacja, podana 3 min przed suksametonium, zapobiega drżeniom i bólom mięśniowym. Wcześniejsze podanie atropiny zapobiega bradykardii. W przypadku wystąpienia bloku II fazy należy przy użyciu stymulatora nerwów obwodowych stwierdzić spontaniczne ustępowanie bloku po 20-30 min, następnie podać neostygminę i atropinę.

Cisatracurium besylate* NIMBEX

Benzenosulfonian cyzatrakurium

Myorelaxans

ATC: M 03 AC

Dibenzenosulfonian {1R-[1α,2α(1`R,2`R)]}-2,2`-{1,5-pentanodiylobis[oksy-(3-okso-3,1-propanodiylo)]}-bis{1-[(3,4-dimetoksyfenylo)-metylo]-1,2,3,4-tetrahydro-6,7-dimetoksy-2-metyloizochinolinium}

CAS: 96946-42-8

Synonimy
Cisatracurii besilas

Działanie. Cyzatrakurium jest środkiem zwiotczającym mięśnie o średnio długim czasie działania. Wiąże się z receptorami cholinergicznymi płytki motorycznej i wywołuje blok niedepolaryzacyjny. Działanie to można odwrócić, podając inhibitory acetylocholinoesterazy, jak neostygmina lub edrofonium. Po podaniu równoważnych dawek czas działania cyzatrakurium jest podobny do czasu działania atrakurium. Dawka potrzebna do zniesienia 95% odpowiedzi skurczowej mięśnia przywodziciela kciuka na stymulację nerwu łokciowego (ED₉₅) u dorosłych w anestezji opioidowej oddychających mieszaniną N₂O/O₂ wynosi 0,05 mg/kg mc. ED₉₅ u dorosłych w anestezji dożylnej propofolem jest podobna. Dobre warunki intubacji tchawicy uzyskuje się u 94% chorych w ciągu 1,5-2 min po dawce 0,15 mg/kg mc., a u 87% w ciągu 90 s po dawce 0,2 mg/kg mc. Dawka 0,03 mg/kg mc. podczas znieczulenia propofolem lub opioidami przedłuża blok przewodzenia nerwowo-mięśniowego mw. o 20 min; następne dawki nie wydłużają czasu ich działania. Szybkość samoistnego powrotu odpowiedzi skurczowej z 25 do 75% i od 5 do 95% bloku wynosi odpowiednio ok. 13 i 30 min i nie zależy od dawki cyzatrakurium. Rozkład cyzatrakurium odbywa się poprzez eliminację typu Hofmanna (proces zależy od pH i temperatury), której produktami są laudanozyna i monoczwartorzędowy metabolit akrylanowy. Metabolity nie wpływają na przewodzenie nerwowo-mięśniowe, a są usuwane z ustroju gł. przez nerki i wątrobę. Dawki nie większe niż 8-krotność ED₉₅ nie wywołują zależnego od dawki uwalniania histaminy. Okres półtrwania w osoczu u zdrowych dorosłych wynosi 22-29 min, klirens osoczowy 4,7-5,7 ml/min na 1 kg mc., objętość dystrybucji 121-161 ml/kg mc.

Wskazania. Benzenosulfonian cyzatrakurium stosuje się w celu zwiotczenia mięśni szkieletowych podczas znieczulenia ogólnego do średnio i długo trwających zabiegów chirurgicznych, diagnostyczno-terapeutycznych oraz w oddziałach intensywnej terapii w celu ułatwienia intubacji tchawicy i wentylacji zastępczej.

Interakcje. Czas działania benzenosulfonianu cyzatrakurium wydłużają anestetyki wziewne (gł. enfluran, izofluran, halotan), ketamina, środki wywołujące niedepolaryzacyjny blok nerwowo-mięśniowy, antybiotyki (aminoglikozydowe, polimiksyny, tetracykliny, bacytracyna, linkomycyna, klindamycyna, kolistyna), leki przeciwarytmiczne (propranolol, antagoniści wapnia, lidokaina, prokainamid, chinidyna), leki moczopędne (furosemid i prawdopodobnie tiazydy, mannitol, acetazolamid), sole Mg, sole Li, leki blokujące zwoje nerwowe (trymetafan, heksametonium). Działanie benzenosulfonianu cyzatrakurium osłabia długotrwałe podawanie fenytoiny lub karbamazepiny. Antagonistycznie działają inhibitory acetylocholinoesterazy. Benzenosulfonian cyzatrakurium ma odczyn kwaśny (pH 3,25-3,65) i nie powinien być mieszany z roztworami zasadowymi, np. barbituranów.

Przeciwwskazania. Nie należy podawać cyzatrakurium chorym o stwierdzonej nadwrażliwości na ten lek, na atrakurium lub kwas benzenosulfonowy. Należy zachować ostrożność u chorych nadwrażliwych na inne środki blokujące przewodzenie nerwowo-mięśniowe, u chorych z miastenią, ciężkimi zaburzeniami elektrolitowymi i kwasowo-zasadowymi. Nie badano działania cyzatrakurium ani u chorych z hipertermią złośliwą, ani u oparzonych. Nie ustalono związku przyczynowego drgawek obserwowanych niekiedy u chorych w oddziałach intensywnej terapii z działaniem laudanozyny - metabolitu cyzatrakurium. Ciąża (kat. B). Można stosować jedynie w razie zdecydowanej konieczności. Nie stwierdzono mutagennego działania cyzatrakurium. Karmienie piersią. Brak badań oceniających przenikanie cyzatrakurium do mleka matki. Dzieci. Nie ma dostatecznych badań dotyczących stosowania u dzieci poniżej 2. rż.

Działania niepożądane. Występują u mniej niż 1% chorych w postaci bradykardii, przejściowego obniżenia ciśnienia tętniczego, skurczu oskrzelików, zaczerwienienia skóry, reakcji anafilaktycznych, przedłużonego bloku nerwowo-mięśniowego. Nie prowadzono badań nad rakotwórczym działaniem metanosulfonianu cyzatrakurium.

Dawkowanie. Dorośli. Wstrzyknięcia dożylne. Do intubacji tchawicy (po 120 s) wstrzyknięcie dawki 0,15 mg/kg mc. w ciągu 5-10 s. Dawka podtrzymująca 0,03 mg/kg mc. wydłuża mw. o 20 min skuteczny klinicznie blok nerwowo-mięśniowy. Ciągły wlew dożylny. Początkowa szybkość wlewu 3 µg/kg mc. na 1 min (0,18 mg/kg mc. na 1 h) powoduje zahamowanie 89-99% odpowiedzi T1, które utrzymuje się następnie, podając wlew z szybkością 1-2 µg/kg mc. na 1 min (0,06-0,12 mg/kg mc. na 1 h). Podczas znieczulenia enfluranem lub izofluranem należy zmniejszyć dawkę nawet o 40%. Dzieci 2.-12. rż. Wstrzyknięcia dożylne. Dawka 0,1 mg/kg mc. powoduje szybsze wystąpienie bloku, krótszy klinicznie skuteczny czas trwania i szybsze samoistne ustępowanie bloku. Intubację tchawicy należy wykonać przed upływem 2 min. Dawka 0,02 mg/kg mc. wydłuża blok mw. o 9 min podczas znieczulenia halotanem. Odwracanie bloku przewodnictwa nerwowo-mięśniowego: w momencie powrotu 13% odpowiedzi T1 średni czas ustępowania od 25 do 75% bloku oraz do pełnego ustąpienia klinicznych objawów bloku (T4 : T1 > 0,7) wynosi odpowiednio 2 i 5 min po podaniu standardowej dawki inhibitorów acetylocholinoesterazy. Uwaga. Zaleca się monitorowanie przewodnictwa nerwowo-mięśniowego. Nie jest konieczna zmiana dawkowania u chorych w podeszłym wieku, z niewydolnością nerek lub z niewydolnością wątroby.

Przedawkowanie. Głównymi objawami przedawkowania są następstwa przedłużającego się porażenia mięśni. Do chwili samoistnego ustąpienia bloku nerwowo-mięśniowego należy znieść świadomość (podać anestetyk dożylny) i prowadzić wentylację zastępczą.

Antidota. Neostygmina.

Uwagi. Cyzatrakurium nie wpływa na świadomość i próg bólu. Może być stosowany tylko przez doświadczonego anestezjologa w warunkach umożliwiających intubację tchawicy, prowadzenie oddechu zastępczego, tlenoterapię i podanie antagonisty.