BURAKI

Buraki zawierają sporo makro- i mikroelementów, głównie wapnia, potasu i magnezu oraz żelaza i kobaltu (przyczyniają się do tworzenia czerwonych ciałek krwi). Swój intensywny kolor buraki zawdzięczają barwnikom, antocyjanom, którym przypisuje się działanie antyrakowe. Zarówno surowe buraki, jak i gotowane są dobrym źródłem kwasu foliowego. Są wybitnie zasadotwórcze, dlatego dla utrzymania równowagi kwasowo-zasadowej podaje się je często jako dodatek do potraw kwasotwórczych, np. mięsnych. Równie wartościowe jak korzeń są liście buraka, które zawierają m.in. beta-karoten, kwas foliowy, potas. Korzenie i liście buraka zaleca się zwłaszcza osobom anemicznym, zagrożonym osteoporozą oraz kobietom planującym ciążę.

SYROP Z BURAKA

W oczyszczonym surowym buraku wydrążyć tak duży otwór, by zmieściło się w nim kilka łyżeczek cukru. Burak wstawić do nagrzanego piekarnika i wyjąć, gdy cukier całkowicie się rozpuści i utworzy się syrop. Można go podawać przeziębionym i kaszlącym dzieciom, także niemowlętom.

SOK Z BURAKA

Sporządza się z surowych lub ugotowanych buraków. Po umyciu obiera się je ze skórki, trze na tarce o małych oczkach lub miksuje i przez czystą ściereczkę odciska sok (można do tego też użyć sokowirówki). Picie soku z buraków pomaga przy uporczywym kaszlu, chrypce i zalegającej flegmie. Poleca się go też rekonwalescentom. Sok wcześniej należy ogrzać, np. w naczyniu z ciepłą wodą, potem popijać małymi łyczkami, przetrzymując każdy łyk przez dwie minuty w ustach. Wzmacniający napój z buraka jest smaczniejszy, jeśli doda się do niego sok z marchwi.

Buraki pomagają też przy zaparciach. Najlepiej wtedy pić koktajl z pół szklanki soku z buraków, ćwierć szklanki soku z selera i szczypty mielonego kminku. Koktajl najlepiej pić rano, przed śniadanie.

CEBULA

Ma podobne do czosnku właściwości bakteriobójcze, obniża poziom cholesterolu we krwi i zapobiega tworzeniu się zakrzepów. Ma również silne działanie moczopędne, a także rozpuszcza i eliminuje mocznik. Dzięki temu jest doskonałym środkiem leczącym reumatyzm, artretyzm i skazę moczanową.

SYROP Z CEBULI

Otrzymany z posiekanej i przesypanej cukrem cebuli często podaje się przeziębionym i zachrypniętym dzieciom.

WINO CEBULOWE

Przy miażdżycy dobrze jest popijać 2-4 razy dziennie po łyżce winka cebulowego. Sporządza się je z 30 dag cebuli zmiażdżonej w młynko - mikserze, 10 dag miodu i 60 dag białego wina.

CZARNY BEZ

Właściwości lecznicze mają wszystkie jego części: kwiaty, owoce, młode liście, rdzeń gałęzi, a także kora i korzeń (uwaga: owoce nie całkiem dojrzałe zawierają trujący kwas pruski, ale nawet dojrzałych nie wolno jeść surowych).

W czerwcu kwitną krzewy czarnego bzu. Z jego kwiatów można przygotować doskonałe domowe leki pomocne przy przeziębieniach, kaszlu, katarze i zaflegmieniu płuc. Wykazują one silniejsze działanie od kwiatu lipy i w niewielkich dawkach można je podawać również niemowlętom. Działają także moczopędnie, a dzięki dużej zawartości rutyny uszczelniają ścianki naczyń włoskowatych, zapobiegając nadmiernej ich kruchości. Pomagają też przy leczeniu astmy i reumatyzmu oraz dolegliwości oczu i nerek.

Kwiaty czarnego bzu zbiera się w pełnym rozkwicie, ścinając całe kwiatostany. Można z nich przygotować syrop lub lemoniadę, albo suszyć rozwieszone na sznurkach, a po wysuszeniu oddzielić od szypułek i przechowywać w szczelnie zamkniętych pojemnikach. Z suszonych kwiatów sporządza się odwary i napary.

NAPAR Z SUSZONYCH KWIATÓW CZARNEGO BZU

Łyżkę suszonych kwiatów zalewamy szklanką wrzątku i parzymy 15 minut pod przykryciem, a potem odcedzamy. Pijemy przy przeziębieniach i grypie, w dowolnych porcjach. Naparu można też używać do płukania ust i gardła albo do przemywania spojówek oczu, można również stosować go do inhalacji przy przewlekłych nieżytach dróg oddechowych i uporczywym kaszlu.

SYROP ZE ŚWIEŻYCH KWIATÓW CZARNEGO BZU

25 baldachów świeżo rozkwitłych kwiatów zalewamy 2 litrami wody. Po 48 godzinach odcedzamy na sicie, do płynu dodajemy 2 kg cukru, przegotowujemy i zlewamy do butelek. Tak przyrządzony syrop pijemy przy przeziębieniach.

LEMONIADA ZE ŚWIEŻYCH KWIATÓW CZARNEGO BZU

30-50 kwiatostanów i 3 obrane cytryny podzielone na cząstki zalewamy wodą w kamiennym garnku i pozostawiamy na 24 godziny. Następnie odcedzamy, dodajemy 1 kg cukru i sok z jednej cytryny, dokładnie mieszamy i ponownie pozostawiamy na 24 godziny. W tym czasie powinien nastąpić słaby proces fermentacyjny, po którym napój jest gotowy. ma odświeżający smak i znakomicie gasi pragnienie. Napój można zlać do butelek i przechowywać w piwnicy. Po 3-4 tygodniach wytwarza się pewna ilość dwutlenku węgla i lemoniada, dobrze oziębiona, musuje po otwarciu butelki jak szampan

CZOSNEK

Ze wszystkich roślin ma najwięcej fitoncydów, substancji lotnych o właściwościach zwalczających bakterie (działa jak antybiotyk). Dlatego często stosuje się go w leczeniu przeziębień, chorych zatok, przewlekłych nieżytów oskrzeli, zaburzeń żołądkowych i infekcji grzybiczych. Poza tym jest bardzo bogaty w składniki mineralne (m.in. potas, wapń, magnez, żelazo). Czosnek jest pomocny w obniżaniu poziomy cholesterolu i ciśnienia krwi, rozpuszczaniu zakrzepów. Przyczynia się więc do zapobiegania chorobom serca. Przypisuje mu się też właściwości przeciwnowotworowe i odmładzające (zapobiega lub opóźnia rozwój wielu chorób zwyrodnieniowych).

DOMOWY LEK NA KATAR I CHORE ZATOKI Z CZOSNKU

Zgnieciony ząbek czosnku zmieszać z łyżeczką miodu i rozpuścić w filiżance letniej wody z sokiem z cytryny. Pić 3 razy dziennie.

KURACJA CZOSNKIEM PRZY PRZEZIĘBIENIU

Stosuje się ją przez 3 dni. Na kolację: kanapka posmarowana masłem czosnkowym (5 zmiażdżonych ząbków czosnku zmieszanych z masłem) i topionym serkiem. Do popicia szklanka gorącego mleka z łyżką miodu, łyżeczką cynamonu, łyżeczką imbiru i odrobiną startej gałki muszkatołowej, a przed snem napar z łyżki pyrosanu i soku malinowego. Następnego dnia 5 razy po 20 kropli 10-proc. propolisu na łyżeczce cukru. I od kolacji jeszcze 2 razy powtórzyć kurację.

IMBIR

Stosuje się go jako środek pobudzający system odpornościowy organizmu. Pomaga przy przeziębieniach, kaszlu, nieżytach gardła i oskrzeli, infekcjach pokarmowych. Zapobiega też mdłościom charakterystycznym dla choroby lokomocyjnej i pierwszych tygodni ciąży. Zawarte w imbirze związki obniżają poza tym poziom cholesterolu oraz ciśnienie tętnicze krwi, dezynfekują jamę ustną i łagodzą ból zębów.

HERBATKA Z IMBIRU

Centymetr obranego i utartego korzenia imbiru zalać szklanką wrzątku, przykryć i odstawić na 10 min. przecedzić, dodać łyżeczkę miodu i pić małymi łykami. Zamiast świeżego imbiru można użyć łyżeczkę sproszkowanego. Herbatkę popijać w ciągu dnia przed posiłkami.

KAPUSTA

Jemy ją chętnie, najczęściej w postaci surówek. Na ogół jednak niewiele wiemy o jej szczególnych walorach leczniczych. Zawdzięcza je kapusta bogactwu składników mineralnych (zawiera m.in. sporo żelaza, magnezu, potasu i siarki), mikroelementów i witamin oraz aminokwasów i enzymów.

Największą wartość ma kapusta świeża (biała, czerwona, włoska). Wyciśnięty z niej sok jest doskonałym środkiem przy owrzodzeniu żołądka i dwunastnicy, niedokwaśności i nadkwaśności, może być również stosowany w chorobach dróg oddechowych i strun głosowych, zapaleniu pęcherzyka żółciowego, chorobach wątroby i śledziony oraz ogólnym zmęczeniu. Kurację rozpoczyna się od jednej szklanki surowego soku (można go rozcieńczyć wodą), wypijanego małymi łykami w ciągu dnia (pół godziny przed posiłkami). Dawki soku zwiększa się co tydzień o szklankę, dochodząc w ciągu miesiąca do 4-5 szklanek dziennie. Następnie zmniejsza się tę ilość i kończy kurację szklanką soku dziennie.

Szczególne właściwości lecznicze mają też świeże liście kapusty stosowane w formie okładów. Pomagają przy egzemie, odmrożeniach z pęcherzykami, opryszczce, trądziku, hemoroidach, zwichnięciach, krwawych wylewach, zapaleniu żył, owrzodzeniach żylakowych, nerwobólach reumatycznych, półpaścu i wielu innych dolegliwościach. Umyte, osuszone ściereczką liście z wykrojonym nerwem głównym należy wałkować, aż ukaże się sok. Okład z dwóch lub trzech liści trzeba nałożyć na chore miejsce i owinąć bandażem.

Jeśli robimy okład na ranę, liście przed nałożeniem należy zmiękczyć, mocząc je przez chwilę we wrzątku, albo macerować przez pół godziny w oleju słonecznikowym, zwłaszcza gdy chcemy położyć okład na wrzód o obrzękniętych i popękanych brzegach. Okłady z rozwałkowanych liści można też stosować w przypadku wody w kolanie. Liście nakłada się na noc i zawija wełnianym szalem.

Na bóle pochodzenia reumatycznego najlepsze są kataplazmy sporządzone z dwóch lub trzech liści gotowanych przez 20 minut w małej ilości wody z dodatkiem dwóch cebul i łyżki otrąb. Po wyparowaniu wody umieszcza się wszystko na kawałku gazy i ciepłe przykłada na bolące miejsca. Jeśli w jakiś czas po przyłożeniu skóra swędzi lub pojawia się na niej wysypka, należy zrobić okład z oliwy lub oleju słonecznikowego.

KIEŁKI

W kuchniach ludów Dalekiego Wschodu skiełkowane nasiona były cenione od wieków. Wierzono, że ich systematyczne spożywanie powoduje wzrost odporności organizmu i opóźnia nadejście starości. Nasi przodkowie nie gustowali w kiełkach. Przed chorobami i niedoborem witamin woleli się bronić, jedząc kiszoną kapustę i cebulę. Za to nie wylewali za kołnierz piwa produkowanego ze skiełkowanego jęczmienia.

Za nim dojdziemy do kiełków, przyjrzyjmy się ziarnom. Otóż rośliny gromadzą w nich wiele substancji odżywczych. Zapasy te są wykorzystywane podczas kiełkowania i wzrostu maleńkich siewek. Już więc same nasiona (a także produkowane z nich razowe mąki, kasze i płatki) są bardzo cennymi produktami i warto je umieścić w codziennym jadłospisie. A jakie właściwości mają kiełki? W trakcie kiełkowania uaktywniają się liczne enzymy, dzięki którym duże cząsteczki skrobi, białek i tłuszczów zostają rozłożone na substancje prostsze, łatwiej przyswajalne. W wyniku innych skomplikowanych reakcji biochemicznych powstają także nowe związki, np. niektóre witaminy, niezbędne do dalszego rozwoju siewek. Łatwiej przyswajalne stają się także składniki mineralne, zgromadzone w zewnętrznej części ziaren.

Nie ulega więc wątpliwości, że kiełki są wartościowe, a przy tym mniej kaloryczne od nasion i produktów z nich otrzymywanych. Duża ilość skrobi i tłuszczów rozkłada się bowiem dzięki enzymom.

Jednak ani kiełki, ani młode siewki nie są witaminową bombą, eliksirem życia czy najdoskonalszym pokarmem na świecie, jak to się nam czasem wmawia. Nie łudźmy się, że jedząc dwie łyżeczki kiełków dziennie, pokryjemy zapotrzebowanie organizmu na niezbędne składniki, zwiększymy jego odporność i opóźnimy starzenie się komórek. Rewelacje, jakoby w trakcie kiełkowania ziarna ilość witamin wzrastała w nim kilkaset razy, należy włożyć między bajki. Tam też jest miejsce dla takich odkrywczych myśli, jak na przykład ta, że nasz organizm wykorzystuje enzymy roślinne do trawienia pokarmów, a chlorofil do poprawienia składu krwi.

Aby pokryć dzienne zapotrzebowanie dorosłej osoby na przykład na witaminę C (wynosi ono 50-60 mg), należałoby każdego dnia zjadać 1 szklankę kiełków rzodkiewki lub 2 szklanki kiełków soczewicy albo 5 szklanek kiełków pszenicy.

Jeszcze trudniej byłoby dostarczyć w ten sposób odpowiedniej ilości witaminy B1 - ponieważ potrzebujemy jej dziennie 1-1,5 mg, musielibyśmy zjeść aż 8-10 szklanek zbożowych kiełków.

Traktujmy więc kiełki nie jako jedyne i najlepsze źródło niezbędnych substancji odżywczych i leczniczych, lecz jako oryginalny i wartościowy dodatek do normalnej diety. Tak jak przywykliśmy traktować natkę pietruszki, szczypiorek i koperek. Razem z dużą porcja warzyw i owoców dostarczą nam one niezbędnych witamin, składników mineralnych, błonnika oraz innych substancji, nie do końca jeszcze zbadanych, a odgrywających prawdopodobnie ważną rolę w walce z różnymi chorobami cywilizacyjnymi.

Sklepy oferują wprawdzie coraz większy wybór kiełków, ale możemy je również hodować sami. Jeśli zamierzamy systematyczne karmić nimi całą rodzinę, kupmy w sklepie ze zdrową żywnością specjalne piętrowe naczynie i uważnie przeczytajmy dołączoną do niego instrukcję uprawy kiełków. Można też uprawiać kiełki na talerzu, tacy lub w słoiku.

Nasiona rzeżuchy i rzodkiewki nie wymagają moczenia. Wystarczy rozsypać je na tacce wyłożonej wilgotną ligniną i spryskiwać wodą, gdy podłoże wysycha. Wszystkie większe nasiona (np. soi, soczewicy, fasoli mung, pszenicy) moczymy 6-10 godzin, następnie odsączmy, przepłukujemy pod bieżącą wodą, układamy na talerzu i spryskujemy wodą. Można także wyłożyć talerz wilgotną ściereczką, rozsypać na niej ziarno i przykryć drugą ściereczką. Co najmniej 2 razy dzienne płuczemy nasiona, przelewając je bieżącą wodą, aby zapobiec gniciu i tworzeniu się pleśni. Jeśli ziarna lub nasiona nie były zleżałe, stały w ciepłym pomieszczeniu, były regularnie zraszane, po 3-6 dniach możemy już zebrać plon. Maksymalny czas kiełkowania wynosi 8 dni. Po tym okresie nieskiełkowane nasiona należy bezwzględnie wyrzucić, ponieważ mogą stać się siedliskiem chorobotwórczych bakterii i pleśni.

Kiełki doskonale komponują się z owocami, twarożkiem, jogurtem, kefirem i wszelkimi warzywami. Możemy również wzbogacać nimi zupy oraz farsze do pierogów lub krokietów.

Kupujmy kiełki tylko w tych sklepach, w których przechowuje się je w chłodni. Przed spożyciem przepłuczmy je pod bieżąca wodą, a kiełki roślin strączkowych zalejmy na 2-3 minuty wrzątkiem. Świeże kiełki, wyhodowane w domu, możemy przechowywać w lodówce w przykrytym naczyniu nie dłużej niż 5 dni.

MAGICZNY OCET JABŁKOWY

Od dawna znane są jego niezwykłe właściwości lecznicze i odchudzające. W poradnikach alternatywnego leczenia można znaleźć kuracje octowe, stosowane przy grzybicy, chorobie lokomocyjnej, kaszlu, zapaleniu stawów, trądziku. Zwolennicy magicznych właściwości octu jabłkowego zaś twierdzą, że lista chorób, przy których pomocna jest terapia octowa, zaczyna się na literę B (bezsenność), a kończy na Z (zęby, zgaga).

Nie ma naukowego potwierdzenia, że ocet jabłkowy rzeczywiście pomaga na wszelkie dolegliwości, nie ulega jednak wątpliwości, że dodanie octu jabłkowego do mięsa sprawia, że zawarte w nim składniki odżywcze są lepiej przyswajalne, że jest on wspaniałym i tanim środkiem dietetycznym przyspieszającym spalanie tłuszczów. Ponadto: oczyszcza organizm z zastarzałych złogów, poprawia trawienie i wchłanianie żelaza, hamuje apetyt.

W medycynie ludowej jest powszechnie stosowany przede wszystkim ze względu na wysoką zawartość potasu. Powinny go więc stosować zwłaszcza osoby, u których występuje niedobór tego pierwiastka. Można to rozpoznać po następujących objawach: osłabienie pamięci, wrażliwość na zimno, podatność stóp na odciski, skłonność do zaparć, podatność na przeziębienie, częste swędzenie skóry, psucie zębów, występowanie pryszczy, drgawki powiek, kurcze mięśni nóg w nocy, bezsenność, bóle w stawach.

Potas odgrywa ogromnie ważną rolę w organizmie. Jest niezbędny dzieciom do wzrostu, opóźnia stwardnienie naczyń krwionośnych, a więc przeciwdziała procesom miażdżycowym, działania antyseptycznie. Ludzie starsi potrzebują dwukrotnie więcej potasu niż młodsi. Ocet jabłkowy nie jest zalecany wrzodowcom.

Od niedawna ocet jabłkowy można kupować w butelkach o pojemności 200-250 ml (jest produkowany przez krajowe wytwórnie, albo importowany z Niemiec). Nie fałszowany ocet jest oznakowany zielonym liściem ogórka i białym napisem "bio-ocet". Ocet jabłkowy można też przygotować w domu. Podajemy dwa przepisy na jego sporządzenie. Jeden, bardziej pracochłonny, jest starą, oryginalną receptą, drugi - uproszczony.

PRZEPIS PRABABCI NA OCET JABŁKOWY

Z umytych jabłek wyciąć zepsute lub robaczywe części, owoce zmiażdżyć lub zetrzeć na tarce. Można zużyć również skórki z jabłek oraz resztki pozostałe podczas sporządzania kompotu. Miazgę tę umieścić w szklanym naczyniu i zalać ciepłą, przegotowaną wodą w ilości pół litra na 0,4 kg miazgi. Na każdy litr wody dodać 100 g miodu lub cukru, a w celu przyspieszenia fermentacji - do 10 g drożdży piekarniczych i 20 g suchego razowego chleba. Odkryte naczynie trzymać w ciepłym miejscu w temp. 20-30˚C.

Miazgę należy 2-3 razy dziennie pomieszać drewnianą łyżką, po dziesięciu dniach zlać wszystko do woreczka z gazy. Odciśnięty sok przecedzić ponownie do naczynia z szerokim otworem. Na każdy litr soku można dodać 50-100 g miodu lub cukru i co jakiś czas mieszać. Potem przykryć naczynie gazą, trzymać w ciepłym miejscu w celu przeprowadzenia drugiego stadium fermentacji. Jest ona zakończona, gdy płyn się uspokoi i przybierze jasny kolor. W zależności od jakości soku ocet jabłkowy będzie gotowy do użytku po 40-60 dniach. Wtedy przelać go do butelek, wykładając lejek gazą. Butelki szczelnie zakorkować i zalać woskiem lub lakierem, trzymać w chłodnym, ciemnym miejscu.

UPROSZCZONY SPOSÓB PRZYGOTOWANIA OCTU JABŁKOWEGO

Obierzyny ze zdrowych jabłek włożyć do szklanego naczynia, zalać słodzoną przegotowaną wodą w proporcji jedna łyżka cukru na jedną szklankę wody. Zawiązać naczynie płótnem. Po 3-4 t

OGRÓDEK ZIOŁOWY

Przez cały rok możemy mieć świeżą zieleninę, jeśli na okiennym parapecie lub półce w kuchni założymy mały ogródek ziołowy. Świeże zioła przyprawowe nie tylko urozmaicą smak wielu potraw, ale będą też miłą dla oka ozdobą wnętrza.

Jesienią możemy wykopać rosnące w przydomowym ogródku rośliny przyprawowe: pietruszkę, szczypiorek i koperek i przesadzić je do pojemników. Jeśli chcemy mieć pod ręką również zioła, takie jak melisa, bazylia, rozmaryn, możemy rozsadę kupić w centrach ogrodniczych.

Uprawa ziół przyprawowych w pojemnikach nie jest trudna, trzeba tylko zapewnić roślinom odpowiednie miejsce z dostępem do światła. W bezpośrednio nasłonecznionym dobrze rosną: bazylia, szałwia, majeranek, a w słonecznym, ale dość chłodnym: koperek, pietruszka, szczypiorek i rozmaryn. Melisa i estragon lubią stanowisko zarówno słoneczne, jak i półcieniste, a mięta - półcień i miejsca dość chłodne. Ważna też jest temperatura. Zioła te najlepiej rosną w pomieszczeniach o temperaturze 15-20oC, dlatego nie zawsze udają się w małych, dusznych kuchniach.

Zioła wieloletnie, np. rozmaryn i tymianek, lubią miejsca dość chłodne, można je więc trzymać na werandzie lub w nie ogrzewanym holu. Jednak nawet dla roślin lubiących niższe temperatury groźne mogą być przeciągi (pamiętajmy o tym, gdy ustawiamy doniczki na okiennym parapecie).

Gatunki ziół nadające się do uprawy w doniczkach rozmnaża się w bardzo prosty sposób - przez wysiew ich nasion. Nasiona można kupić w większości sklepów ogrodniczych. Wysiewa się je na ogół bardzo wczesną wiosną do skrzynek lub miniszklarni, zapewniających siewkom wysoką wilgotność podłoża i powietrza, bądź też do niedużych doniczek. Jeśli korzystamy ze skrzynek lub doniczek, dobrze jest po wysianiu nasion przykryć je folią. Siewki przerywa się lub pikuje do nowych pojemników, sadząc je w większej rozstawie.

Dobrze wyrośnięte młode rośliny sadzimy do pojemników, w których będą uprawiane. Mogą to być gliniane doniczki, wiklinowe koszyczki lub kamionkowe garnki.

Gdy sadzimy zioła w koszyczkach, pamiętajmy o wcześniejszym wyścielaniu tych ostatnich grubą folią; jeśli w garnkach bez otworów odpływowych, najpierw należy wyłożyć dno warstwą grubego żwiru lub kamyków i dopiero na takim drenażu ustawić plastikowe doniczki z ziołami.

Ze względu na dostęp światła najodpowiedniejszym miejscem dla ziół są okienne parapety, ale doniczki lub koszyczki z ziołami można też zawieszać w oknie lub umieszczać na specjalnych stelażach w pobliżu okna. Jeśli ilość docierającego do roślin światła jest niewystarczająca, można skorzystać ze sztucznych źródeł oświetlenia, np. świetlówek.

W czasie intensywnego wzrostu, a więc wiosną i latem, rośliny należy obficie podlewać i raz na dwa tygodnie zawozić nawozem wieloskładnikowym o niskim stężeniu. Jesienią zioła podlewa się oszczędniej i nawozi tylko raz na miesiąc, a zimą zaprzestaje się nawożenia i silnie ogranicza podlewanie.

Ponieważ zioła nie są typowymi roślinami przyprawowymi, mogą po jakimś czasie zmarnieć. Wtedy nie pozostaje nic innego, jak wykorzystać je do doprawiania potraw, a na ich miejsce posadzić świeże.

BAZYLIA działa przeciwbakteryjnie, reguluje trawienie; stosuje się ją do sałatek, potraw z jaj, ryb, drobiu, twarogu

CZĄBER łagodzi stany zapalne przewodu pokarmowego, działa przeciwbakteryjnie, moczopędnie, afrodyzjak; dodaje smaku i aromatu potrawom z fasoli, ryb, ziemniaków, marynatom i zapiekankom

ESTRAGON przyspiesza trawienie, wzmacnia apetyt, przeciwdziała dolegliwościom żołądkowym; stosuje się go do sałatek, zup, mięs, drobiu, ryb, sosów, kwaszonej kapusty i ogórków

KOPER przeciwdziała wzdęciom i rozstrojowi żołądka; dodaje się go zup, ziemniaków, sosów, mięsnych i rybnych potraw, starsze łodygi do kwaszenia ogórków

LUBCZYK działa moczopędnie, zapobiega wzdęciom, poprawia trawienie; podnosi smak rosołu, zup jarzynowych, sosów i mięs

MAJERANEK wzmacnia system nerwowy, działa rozkurczowo, ułatwia trawienie; stosuje się go do baraniny, wieprzowiny, drobiu, flaków, potraw z grochu, fasoli, kapusty, razowego chleba

MELISA reguluje prace przewodu pokarmowego, działa uspokajająco; dodaje się ją do zup i napojów owocowych, sosów, majonezu, drobiu, cielęciny, ryb morskich

MIĘTA obniża ciśnienie krwi, działa wiatropędnie, żółciotwórczo, łagodzi wzdęcia; dodaje się ją do sałatek, past serowych, baraniny, wieprzowiny, wołowiny, napojów orzeźwiających

PIETRUSZKA działa moczopędnie, odtruwająco, wzmacnia serce; podnosi smak zup, sosów, sałatek, kanapek, farszów mięsnych i jarzynowych

ROZMARYN przyspiesza krążenie krwi, uspokaja nerwy, działa moczopędnie; dodaje się go do ryb, zwłaszcza tłustych, drobiu, jagnięciny

SZAŁWIA działa bakteriobójczo, przeciwzapalnie, ułatwia trawienie, obniża poziom cukru we krwi; jest doskonała do tłustych mięs, drobiu, dziczyzny, ryb, ziemniaków, klusek, pizzy

TYMIANEK łagodzi kaszel, działa przeciwzakrzepowo, rozkurczowo przy bólach żołądka, afrodyzjak; podnosi aromat i smak sałatek , zup, mięs, dziczyzny, ryb, ziemniaków, pizzy

SELER

Seler zarówno korzeniowy, jak i naciowy to cenne źródło składników mineralnych (zawiera m.in. potas, cynk, wapń, żelazo, fosfor, magnez) i witamin (C, z grupy B, PP, E i prowitaminę A). Właściwości lecznicze ma przede wszystkim seler surowy. Jest przydatny przy dolegliwościach żołądkowych, reumatyzmie, otyłości, schorzeniach pęcherza moczowego. Surówki i soki z selera są też znakomitym środkiem na zachowanie dobrego samopoczucia (oczyszczają organizm z toksyn).

SYROP Z SELERA

Pomaga przy dolegliwościach reumatycznych, ischiasowych i astmie. Przygotowuje się go z kilograma poszatkowanego korzenia selera zasypanego taką samą ilością cukru. Naczynie z selerem należy odstawić na dwa tygodnie w chłodne i ciemne miejsce. Otrzymany syrop pić po łyżeczce dziennie.

SOK Z SELERA

Z korzenia lub naci selera można też przygotować sok (np. w sokowirówce). Popijany codziennie na czczo z sokiem jabłkowym (w proporcji pół na pół) znakomicie poprawia samopoczucie, pomaga utrzymać smukłą sylwetkę.

Selerowi przypisuje się również właściwości zwiększające potencję. Zakochanym poleca się surówki z selera (przepisy można znaleźć w zbiorze SURÓWKI) i lody amor. Przygotowuje się je ze zmiksowanego utartego selera, jabłka i dwóch kulek lodów cytrynowych.

SIEMIĘ LNIANE

Od dawna nasionami lnu leczy się wrzody i nieżyty w przewodzie pokarmowym, biegunki i niestrawności. Z rozgniecionych nasion robi się odwary lub maceraty.

Rozdrobnione w młynku nasiona lnu pomagają też przy zaparciach. 1-2 łyżki zmielonego siemienia zalewa się niewielką ilością ciepłej wody, a gdy napęcznieje, dodaje 2 łyżki otrąb pszennych.

Siemię lniane jest również zalecane przy nadciśnieniu i zbyt wysokim poziomie cholesterolu. Zawiera bowiem sporo lecytyny, która pomaga usunąć z organizmu nadmiar "złego" cholesterolu. Dwie łyżki siemienia należy lekko podprażyć (pod przykryciem) na suchej rozgrzanej patelni, zlepić nasionka odrobiną miodu i zjadać niczym sezamki.

---