|
1. & 3.KOMUNIKACJA - GENEZA, ROLA, ROZWÓJ
comunico - mieć coś wspólnego comunio - umacniać, upewniać comunis - wspólny, powszechny, zwykły
comunicatio: udzielić, warunek wspólności, czynność udzielania czegoś przez kogoś, ktoś udziela wspólnocie swojego dobra, jednokierunkowość Potocznie pojęcie rozumie się jako formę ludzkiej aktywności, dialog, rozpowszechnienie informacji, środki masowego przekazu, środki masowej komunikacji
Jako dyscyplina naukowa narodziło się w latach 20 XX wieku jest nauką interdyscyplinarną stąd jej wielo znaczeniowość, wiąże się z takimi naukami jak: socjologia, psychologia, lingwistyka
O komunikacji można mówić od początków dziejów rodzaju ludzkiego. Od narodzin do śmierci ludzie komunikują się ze sobą, wraz z rozwojem techniki doskonalą metody komunikacji. Badacze dowodzą że nie tylko ludzie ale też rośliny i zwierzęta porozumiewają się ze sobą , a nawet maszyny wysyłające i odbierające komunikaty.
Wzajemne komunikowanie się ludzi sprawia że jesteśmy podmiotami a nie przedmiotami Komunikacja to proces i leżące u jego podstaw mechanizmy umożliwiające sądowanie, wytyczanie, rewidowanie i konfrontowanie socjalnie kulturowo uwarunkowanych interesów obiektywnie wytwarzanych przez jednostkę społeczną.
komunikacja jako nauka interdyscyplinarna rozpatruje: 1). Transmisje komunikatów 2). Porozumiewanie się 3). Proces rozumienia 4). Społeczne interakcje 5). Wymianę znaczeń 6). Sposoby oddziaływania 7). Przekazywanie informacji 8). Rodzaj działalności społecznej
|
|
Sieć nadawców i adresatów (oraz potencjalnych odbiorców) tworzy komunikowanie.
Dla oznaczenia przepływu informacji i przekazów między ludźmi posługuje się pojęciem komunikacji społecznej,. Posiada ona wiele różnych odmian: 1). Komunikacja horyzontalna (pozioma) - ma miejsce gdy przepływ informacji odbywa się między jednostkami lub grupami zajmującymi w danej hierarchii społecznej przy strukturze organizacyjnej takie samo lub podobne miejsce, taką samą pozycje. 2). Komunikowanie wertykalne (PIONOWE) - ma miejsce gdy przepływ informacji innych przekazów odbywa się między osobami lub grupami zajmującymi różne pozycje i miejsca w hierarchii społecznej lub strukturze organizacyjnej 3). Komunikacja językowa - dokonująca się za pośrednictwem języka - werbalna, też za pomocą gestów i innych funkcji ekspresji - nie werbalna. Przepływ informacji dokonuje się przez zistytucjonowane kanały informacji Nazywamy komunikacją formalną, lub nie formalną gdy informacja przepływa przez kanały nie oficjalne 4).komunikacja symboliczna - gdy w trakcie przepływu informacji i przekazów wykorzystujemy określone symbole 5). Komunikacja intencjonalna - gdy przepływ informacji i innych przekazów wywołany został w sposób zamierzony 6). Nieintencjonalna - odwrotność tej wyżej 7). Scentralizowana - za pośrednictwem koordynatora to znaczy jednostki lub jednostek zajmujących centralną pozycje w grupie i mogących kontrolować dzięki temu przebieg komunikowania innych osób 8). Zdecentralizowana - wszyscy członkowie grupy, maja możność swobodnej komunikacji między sobą. Przepływ informacji odbywa się swobodnie bez cenzury bez żadnych formalnych ograniczeń 9). Osobowa - zarówno nadawca informacji lub innego przekazu jak i adresat pozostają w bezpośredniej fizycznej bliskości - twarzą w twarz. Jest technicznie uzbrojona - Internet, telefon komórkowy 10). Nieosobowa - brak bliskości fizycznej kontaktu bezpośredniego w trakcie przepływu informacji między nadawcą a adresatem 11). Masowa - zorganizowana nie osobowa, zapośredniczona, która dzięki pośrednictwu technicznych środków masowego przekazu informacji umożliwia prawie że w jednym czasie dotarcie do dużej liczby osób na określonym terytorium
|
|
2. Główne podejścia do komunikacji Podejścia do komunikologji zawierają się w dwóch nurtach w mediach masowych komunikacji:
amerykański - posiada własne drogi rozwoju, posługuje się badaniami empirycznymi, statystycznymi, operuje faktami. Obecne są tu krótkie komentarze, oraz praktyka. Jako nazwę traktuje socjologie komunikowania masowego, przedmiotem badań są poglądy, opinie, wierzenia, wyobrażenia masowe. Zajmuję się informacją, analizuje zjawiska współczesnych w odniesieniu do kategorii społeczno - demograficznych odbiorców. Bada fakty obecnie występujące. Jest bardziej osadzony w rzeczywistości. Ma przewagę nad nurtem europejskim. Metodami badawczymi są źródła wypracowane przez samego badacza, w trakcie badań empirycznych dokonuje się doboru metod, technik i procedur badawczych. Warsztatem jest tu duży zespół badawczy, komisje badawcze. Występuje sprawny system badania i pozyskiwania danych. Badacz jest bardzo dobrze nastawiony do warunków gry rynkowej, umie wtopić się w otoczenie. Efekty badań: to co mówimy nie wiemy czy jest ważne ale jest prawdziwe.
europejski - również posiada własne drogi rozwoju, jest nurtem krytycznym, posługuje się badaniami literackimi, jest bardzo złożony. Sięga do ekonomii i filozofii niemieckiej. Publikacje humanistyczne zazwyczaj pozbawione są badań empirycznych. Jako nazwę przyjmuje socjologię wiedzy. Myśl uwarunkowana: filozoficznie, moralnie, religijnie , naukowo. Zajmuje się wiedzą posługuje się analizą przeszłości , w powiązaniu z ideologią, przekonaniami politycznymi, poglądami naukowymi w powiązaniu z globalną strukturą społeczną , a w szczególności ze strukturą globalną i klasowo - warstwową. Bada i spekuluje na podstawie materiałów: zasada cytatów w Polsce jako obowiązująca. Szuka przyczyn a nie tylko skupia się na badaniach. Metody badawcze to: wszystkie rodzaje materiałów historycznych, krytyka źródeł historycznych, w mniejszym stopniu badania empiryczne. Co wynika z braku środków . Warsztatem jest tu praca indywidualnego badacza + studenci lub asystenci (zasada mistrz + uczeń). Dostęp do danych utrudniony - tajemnica handlowa danych o charakterze naukowym, kulturowym, społecznym i politycznym. Efekty badań: to co mówimy nie wiemy czy jest ważne ale jest prawdziwe.
|
|
PODSTAWOWE NURTY TEORETYCZNE: 1. Szkoła empiryczna: FUNKCJONALIZM- studia prowadzone przez Lasswela i Lazarswelda dały podwaliny funkcjonalizmowi. Do grona najwybitniejszych przedstawicieli funkcjonalizmu socjologicznego zalicza się R. Merona( twórca socjologii kom. Masowego).B. Berelson zapoczątkował badania treści komunikowania tj. przekazu .J.Klapper ( autor zaprezentował teorię wieloetapowego przepływu która zakłada , że media są jednym z wielu czynników wywierających wpływ na ludzkie zachowanie i ,że wpływ ten nie ma charakteru zasadniczego).
TEORIA UŻYTKOWANIA I KORZYŚCI-na bazie wczesnego funkcjonalizmu Amerykańskiego prowadzono badania zmierzające do opisu oddziaływania środków masowego przekazu na odbiorców. Badania te doprowadziły w konsekwencji do powstania nowej orientacji poznawczej nazwanej podejściem, hipotezą a następnie t.u.i.k. Najlepsze warunki do badań powstały gdy w systemie kom. Masowego TV stała się medium dominującym. Rozwój dynamiczny środków masowego przekazu dawał bogaty materiał empiryczny , który pozwolił wyjść z etapu opisu do etapu operacjonalizacji zmiennych społecznych i psychologicznych, determinujących pewne modele konsumpcji mediów. Lata 70 = rozkwit. Podstawowym założeniem było stwierdzenie Katza , że mniej uwagi należy zwracać na to co media robią z ludźmi a więcej na to co ludzie robią z mediami. Podejście to koncentruje się na problematyce motywacji odbiorców , których traktuje jako aktywne podmioty procesu komunikowania.
INTERAKCJONIZM-zaliczany do orientacji psychologicznych w komunikowaniu związany z Goffmanem. Fundament teorii stanowią interakcje życia codziennego , które z powodu swojej prozaiczności mogły się wydawać bez znaczenia. Teoria przedstawia dramaturgiczną koncepcję życia społecznego. Zgodnie z jej założeniem proces kom. jest przedstawieniem dramaturgicznym a jego uczestnicy to aktorzy, którzy w obecności innych w sposób świadomy lub nie odgrywają role chcąc osiągnąć „ dramaturgiczny efekt”. Goffman koncentrował się na informacjach II rzędu tj. wiek, płeć, cechy rasowe , postawa , akcent, gesty , ubiór- fasada człowieka. Wygląd informuje świat zewnętrzny o swoich atrybutach: pozycji , zawodzie, sposobie spędzania wolnego czasu. Publika ogląda przedstawienie które jest efektem długotrwałego procesu przygotowań poza kulisami, za które widzowie nie są wpuszczani, gdyż mogłoby to negatywnie wpłynąć na całość spektaklu.
|
|
TEORIA PORZADKU DZIENNEGO- Według Cohena środki masowego przekazu rzadko decydują o tym co odbiorcy myślą ale maja olbrzymi wpływ na to o czym myślą. Teorię porządku dziennego sprecyzowali McCombs i Show. Autorzy stworzyli model procesu Agenda setting. Założenia teorii: media wpływają w bardzo poważny sposób na formowanie opinii publicznej, ukierunkowują one uwagę odbiorców na pewne wydarzenia ignorując inne; nadawcy medialni promują hierarchiczną listę najważniejszych tematów dnia które się najlepiej sprzedają: wypadki, wojny, rewolucje, wielkie osobistości, taki stan rzeczy wynika z faktu, ze informacji jest b. dużo i media nie są w stanie każdej z nich poświęcić takiej samej uwagi co zmusza do selekcji Media określają kalendarz wydarzeń i hierarchię tematów.
2. Szkoły krytyczne SZKOŁA FRANKFURDZKA Popularna nazwa grupy niemieckich uczonych, pod przewodnictwem M. Horkheimera, uznawanego za twórcę teorii krytycznej. Do reprezentantów szkoły należeli Mn. E. From, F. Neuman. Zespół zajmował się różnymi działami humanistyki. Nie stworzył wyspecjalizowanej orientacji socjologicznej. Przedstawicieli szczegółowych nauk społecznych krytykowano za wyobrażanie sobie że możliwe jest poznanie rzeczywistości społecznej na drodze prostego gromadzenia danych. W szkole pojawiły się dwa wątki badawcze: - krytyka rozumu instrumentalnego, którego istotą było zastąpienie krytyki społeczeństwa przez krytykę jego świadomości, psych; - psychoanaliza polegająca na wyjaśnieniu zachowania ludzkiego, nie tylko uwzględniając czynniki ideologiczne ale także i psychologiczne. Badacze stworzyli koncepcje przemysłu kulturalnego - analizowali produkcje dóbr kulturalnych jako towar - filmy programy radiowe, magazyny, gazety stały się wytworem instytucji - fabryk zajmujących się produkcją artykułów konsumpcyjnych. Kultura masowa jako dział przemysłu kulturalnego doprowadziła do degradacji roli kultury. Badacze wprowadzili koncepcje racjonalności technicznej - koncentracji na krytyce kultury cywilizacji burżuazyjnej. Usiłowali w ten sposób zdemaskować nowe formy dominacji politycznej, przejawiające się w podporządkowaniu świata przez technologię i naukę. Racjonalność techniczna redukuje dyskurs i myślenie do jednego wymiaru.
|
|
TEORIA DZIAŁANIA KOMUNIKACYJNEGO HABERMASA Teoria odnosi się do sytuacji w ramach której dochodzi do współpracy przynajmniej dwóch podmiotów (aktorów) Ego i Alter, które koordynują swoją akcje w celu przeprowadzenia wspólnego planu. Badacz usiłuje odpowiedzieć na pytanie jak możliwa jest owa współpraca i wskazuje warunki, w których alter może dołączać swe działania do akcji podmiotu ego. Teoria opisuje mechanizmy koordynacji działania komunikacyjnego, buduje modele działania strategicznego - nastawionego na cel i nie strategicznego - nastawionego na porozumienie
inne teorie komunikacyjne: DETERMINIZM TECHNOLOGICZNY Twórcami byli H. Innis, M. McLuhan, D. deKerckhove. Opiera się na założeniu że wszelkie zjawiska społeczne - też komunikowanie uwarunkowane jest przez czynniki technologiczne. Uprzywilejowaną pozycję zajmowała technologia stosowana przez media dominujące w zależności od konkretnej epoki. Znaczącą rolę przypisywali mediom masowym w procesie komunikowania w organizacji całego społeczeństwa. Uważano że wraz z rozpowszechnieniem się mediów elektronicznych, a przede wszystkim telewizji świat stanie się globalną wioską. Media podzielono na zimne i gorące. Kryterium klasyfikacji stanowiła liczba zmysłów zaangażowanych w przekaz (im więcej tym gorętszy). Media gorące: radio, druk, .media zimne: telewizja
TEORIA SPIRALI MILCZENIA Teoria E. Noelle-Neumann zogniskowana w obrębie kształtowania opinii publicznej. Bazuje na założeniu że większość ludzi odczuwając lęk przed izolacją wyraża opinie zgodne z tymi które uważa się za opinie większości. Taki stan rzeczy powoduje nakręcenie spirali milczenia. W procesie tym niebagatelna role odgrywają środki masowego przekazu, które preferują opinie większości ją nagłaśniają. W ten sposób opinia uznawana za dominującą staje się jeszcze bardziej widoczna i powszechna. Osoby których poglądy się różnią zamykają się jeszcze bardziej w swoim milczeniu. I nie wyrażają swoich opinii na zewnątrz. Środki przekazu w ukryciu zmieniają u odbiorcy opinię.. Podkreśla się konieczność zrozumienia opinii publicznej w całości procesu komunikowania w relacji z systemem politycznym a nie zawężenie procesu badawczego jedynie do odczytywania danych statystycznych i empirycznych. Cel teorii stanowi ustalenie kompleksowych stosunków między jednostką, mediami masowymi i opinią publiczną.
|
|
4. Definicje komunikowania
Komunikowanie jako transmisja: Komunikowanie to przekazywanie informacji w bardzo szerokim znaczeniu tego terminu; przekazywanie informacji, idei, emocji, umiejętności. Komunikowanie jako rozumienie Jest procesem dzięki któremu rozumiemy innych i z kolei sami staramy się być zrozumianymi; proces przez który dwie osoby dochodzą do tych samych myśli lub uczuć. Komunikowanie jako oddziaływanie : Wszystkie sposoby którymi ludzie oddziaływają na siebie, użycie znaków i symboli dzięki którym sprawuje się władze Komunikowanie jako łączenie (tworzenie wspólnoty) Proces który łączy nieciągłe części naszego żyjącego otoczenia; tworzenie społecznej całości z jednostek przy użyciu języka lub znaków Komunikowanie jako interakcja Społeczna interakcja za pomocą symboli Komunikowanie jako wymiana: Wymiana znaczeń między ludźmi jest możliwa w stopniu w jakim jednostki mają wspólne spostrzeżenia, pragnienia i postawy Komunikowanie jako składnik procesu społecznego Akt komunikowany jest środkiem przez który są wyrażane normy grupowe, sprawowana kontrola społeczna, przydzielane role, osiągnięta koordynacja wysiłków, są ujawnione oczekiwania i przenoszony proces społeczny Definicja pojęcia Macieja Mozowskiego - Komunikowanie jest rodzajem kontaktu nawiązywanego za pomocą zmysłów bądź też przygotowanych do tego narzędzi (środków komunikacji) między co najmniej dwiema osobami z których jedna (nadawca) przekazuje drugiej (odbiorcy) za pomocą zrozumiałych dla nich obu znaków pewne treści pojęciowe lub emocje z zamiarem wywołania u odbiorcy określonych reakcji zgodnie z intencjami nadawcy.
|
|
5. Poziomy komunikowania
Piramida stanowi jeden ze sposobów usystematyzowania aktów i procesów komunikowania. Stworzył ją Denis McQail 1987.
masowe - jest to najwyższy poziom komunikowania w społeczeństwie i jednocześnie najmłodszy sposób komunikowania się ludzi. Powstały wraz z narodzinami książki drukowanej w połowie XV wieku
jest to najszerszy proces komunikowania jaki występuje w społeczeństwie -. w transmisji i wymianie informacji uczestniczy tu największa grupa pod względem liczebnym.
Cechy komunikowania masowego: - czasochłonne - niesystematyczne w relacjach miedzy nadawcą a odbiorcą - nadawca to zwykle instytucja o silnym poziomie schematycznym, a odbiorca anonimowa zbiorowość nie mająca wpływu na nadawcę - stosunek niesymetryczny - ulega procesowi konwergencji
instytucjonalne łączy się z powstaniem władzy politycznej i formalnych struktur a także pierwszych organizacji ekonomicznych w których obowiązywał podział pracy i wymiana Cechy: - komunikowanie jest sformalizowane - władza i kontrola jasno zdefiniowane - jasno określona rola nadawcy i odbiorcy (na niższych poziomach występowała tu dowolność) - pierwszoplanowe są zagadnienia interakcji, kooperacji, formowania norm i standardów - stanowi integralny składnik funkcjonowania stowarzyszeń, instytucji - nadawca - przedstawiciel instytucji zwracające się do odbiorcy - jako instytucji odbiorca to konsument a nie obywatel - reguły komunikowania sztywno określone
|
|
międzygrupowe powodowane rozwojem społecznym podłoże jego powstania stanowiło powstanie pierwszych struktur społecznych mniej lub bardziej sformalizowanych Cechy: - odnosi się do dużych liczebnie grup w których nie wszyscy członkowie mają bezpośrednie osobiste kontakty - najczęściej wspólnoty lokalne stowarzyszenia
grupowe podstawy do wykreowania dało życie jednostki w grupie: plemieniu, rodzinie. Zwane też wewnątrz grupowym Cechy: - wykształcenie się form i wzorów ludzkich interakcji - pojawienie się problemu powiązań, kontroli, hierarchii - obowiązujące normy - zarysowanie granic - zjawisko wpływu i sposobów dyfuzji przekazów
nterpersonalne podstawy rozwoju stanowiło wykształcenie mowy komunikowanie werbalne wzbogaciło prymitywne formy porozumiewania się., zwane też między osobowym może przybierać formę dialogu Cechy: - mniejsza częstotliwość występowania - złożoność - związki z barierami formalnymi - stanowi najniższy poziom komunikowania społecznego - łączy się z sygnałami nie werbalnymi
intrapersonalne (wewnątrz osobowe) podstawowe czynności komunikacyjne dotyczące odbierania i reakcji centralnego ośrodka nerwowego na bodźce płynące z organizmu każdego człowieka tj. głód, ból, brak bezpieczeństwa itp. Jest procesem biologicznym i psychicznym
|
|
Etap prekursorski - druga i trzecia dekada XX wieku, zwana też okresem wstępnym, przygotowawczym w rozwoju nauki o komunikowaniu. Powstały wtedy pierwsze postulaty konstrukcji nauki społecznej opartej na podstawach empirycznych, która zajmowała by się komunikowaniem. Przejawiło się to w dwóch nurtach badawczych - Szkole Chicagowska i amerykański pragmatyzm społeczny. Szkoła Chicagowska powstała w 1915 roku założona przez R. E. Parka. Istniała do 1935 roku, prezentowała podejście teoretyczne, podkreślając role komunikowania w życiu społecznym. Komunikowanie nie ograniczało się tu do prostego przekazu informacji, ale było procesem symbolicznym w wyniku którego kształtowała się kultura. Kładli akcent na interakcje społeczne i relacje interpersonalne. Park w badaniach wykorzystywał ankiety, obserwacje, dane statystyczne. Zdefiniował takie terminy jak : tłum, publiczność, sekta, instytucja, epidemia psychiczna, propaganda, ruchy masowe, moda, reformy, rewolucja. Amerykański Pragmatyzm Społeczny reprezentowany przez J. Deweya, G. H. Meada, Ch. H. Cooleya. J. Dewey zwrócił uwagę na problem komunikowania się ludzi i wskazał na socjologiczną doniosłość tego problemu. Uważany jest za pioniera badań nad komunikowaniem, które traktował jako instrument presji społecznej i fundament wszystkich relacji ludzkich. Twierdził że: społeczeństwo istnieje dzięki procesowi transmisji; transmisja odbywa się w ramach procesu komunikowania, który obejmuje czyny, myśli, uczucia przekazywane od najstarszych członków pokolenia do najmłodszych; bez komunikowania idei - od najstarszych do najmłodszych, społeczeństwo nie może istnieć i przetrwać. Cooley reprezentował tzw.gabinetowych socjologów amerykańskich. Sprzeciwiał się socjologizmowi i psychologizmowi. Identyfikował się z interakcjonizmem symbolicznym. Stworzył nowoczesną analizę komunikowania społecznego. Po raz pierwszy użył terminu grupa pierwotna. Wprowadził pojecie komunikowania. Mead był bezpośrednim uczestnikiem pragmatycznego ruchu filozoficznego. Uważał się za filozofa. Analizował proces interakcji społecznych poprzez symbole. Koncentrował się na akcie komunikowania, który traktował w sposób szczególny uważając go za kreatywny. Etap Mass Media Research - nazywany też okresem dialogu między Europą a USA, obejmuje lata 1930/40.To oryginalna amerykańska dziedzina badań z pogranicza socjologii, psychologii i nauk politycznych, która dała początek komunikologii.
|
|
Ojcowie, fundatorzy nauki o komunikowaniu: H. Lasswell - politolog, przedstawiciel szkoły chicagowskiej. Poruszał problemy strategii i środków propagandowych. Propagandę definiował jako kształtowanie zbiorowych zachowań przez manipulowanie: symbolami, półprawdami a nawet kłamstwami, po to aby osiągnąć Ce, który nie zawsze musimy być znany i rozumiany przez opinie publiczną. Podkreślał rolę komunikowania masowego w formułowaniu świadomości narodowej i patriotycznej. Stworzył linearny model komunikowania. Lasswell uważał, że komunikowanie pełni trzy podstawowe funkcje w społeczeństwie: utrwalanie otoczenia społecznego, podtrzymywanie relacji członków społeczeństwa, transmisja dziedzictwa społecznego. Lewin - wiodący problem badawczy to analiza czystego komunikowania grup i modelu grupy w którym proces ten zachodzi. Twórca terminu obszar psychologiczny - całość czynników koegzystencji i współzależności. Interesowała go kwestia dynamiki osobowości, interakcji, komunikowania. Stworzył topologiczny model komunikowania. P. Lazarsfeld - wprowadził do analizy naukowej metody ilościowe i jakościowe. Prowadził studia administracyjne, realizowane na zamówienie dysponentów mediów. Rozpatrywał problemy takie jak; jak oddziaływać na postawy aby je zmienić, jak media wpływają na jednostkę, jak rozprzestrzeniają się komunikaty. Autor modelu dwustopniowego przepływu informacji. Hovland - koncentrował się na jednostce. Analizował skuteczność filmu propagandowego. Stworzył podwaliny pod teorie korzyści i gratyfikacji. Zajmował się problematyką zmiany postaw. Interesowały go: psychologia społeczna, skuteczność komunikatora, jego prestiż oraz sposoby przez które może oddziaływać w czasie, przekaz perswazyjny pochodzący z mało wiarygodnych źródeł. Etap konsolidacji nauki o komunikowaniu - 1950/60. wtedy komunikologia systematycznie konsolidowała swoją pozycję w obszarze nauk społecznych. Nauka o komunikowaniu rozpoczęła samodzielny byt. Analizowano; publiczność środków masowych, zawartość komunikowania, efekt, komunikatora. W tej fazie powstały najważniejsze modele komunikowania: model systemowy, model procesu komunikowania masowego czy model selekcji. Na konsolidacje nauki o komunikowaniu jako dyscypliny akademickiej wpłynęły studia w tym zakresie, programy doktorskie itp. Etap współczesnych badań nad komunikowaniem - cechuje się różnorodnością podejść i orientacji teoretycznych:. szkoła empiryczna - funkcjonalizm amerykański, teoria użytkowania, interakcjonizm, agenda setting; szkoła krytyczna - szkoła frankfurdzka; inne teorie: spirala milczenia.
|
|
7. Komunikowanie a komunikowanie się
Każdy proces komunikowania jest zawsze sekwencją mniejszych zachowań. Dlatego istnieje potrzeba wyodrębnienia najmniejszego elementu procesu - aktu komunikowania. W takim rozumieniu komunikowanie jest pojedynczym aktem, bądź sekwencją co najmniej dwóch aktów. W ramach aktu komunikowania przekaz jest w istocie jednostronny: od nadawcy do odbiorcy. Sprzężenie zwrotne ma miejsce wówczas gdy nadawca ma pewność dzięki zachowaniu odbiorcy, że odebrał on przekaz, co umożliwiło ich wzajemny wpływ na siebie i akt komunikowania. Gdy zachowania odbiorcy staja się samodzielne niezależnie od poprzedniej części wypowiedzi nadawcy tj. stają się przekazem zrozumiałym, same stanowią akt komunikowania, co najłatwiej dostrzec na poziomie interpersonalnym. Gdy nadawca segmentuje przekaz następuje przejście od aktu do procesu komunikowania, o ile każdy akt komunikowania ma charakter jednokierunkowy o stałym podziale ról a proces komunikowania może być jedno lub dwu kierunkowy co zależy od odwrócenia ról między nadawcą a odbiorcą. Terminologią wskazanego wyżej rozróżnienia mogą być odrębnie stosowane wyrazy: komunikowanie dla aktu lub procesu jednokierunkowego, komunikowanie się dla procesu. Komunikowanie odnosi się wówczas do aktu komunikowania lub jednokierunkowego procesu komunikowania. Zaś komunikowanie się oznacza dwu kierunkowy proces komunikowania.
8. Komunikowanie interpersonalne
Komunikowanie interpersonalne to proces przekazywania i odbierania informacji między dwiema osobami lub między małą grupą osób wywołujące określone skutki i rodzaje sprzężeń zwrotnych. W przypadku komunikowania interpersonalnego niezbędna jest bezpośrednia obecność uczestników. Z tego względu komunikowanie to nazywane jest twarzą w twarz jest najprostszym i podstawowym procesem społecznym konstytuującym działania ludzi w społeczeństwie. Stanowi przedmiot zainteresowań psychologii społecznej.
|
|
Cechy: - interaktywne - minimum dwie jednostki wchodzą we wzajemne interakcje - charakter interaktywny i transakcyjny - generuje natychmiastowe sprzężenie zwrotne wyrażane zarówno w formie znaków werbalnych jak i sygnałów nie werbalnych - charakter dwustronny - uczestnicy procesu prowadzą dialog oraz wymieniają się rolami nadawcy i odbiorcy. Nawet jeśli przybierają formę monologu nigdy nie jest jednokierunkowe bowiem druga strona manifestuje swoje emocje i myśli poprzez np. gesty
W zależności od relacji międzyludzkich komunikowanie może przybierać różne układy jednym z nich jest partnerski -- brak dominacji jednego partnera nad drugim cechy: - odbywa się przez różne kanały tzn. dokonuje się przez całe sensorium zmysłów. Zmysły odbierają sygnały w naturalnym porządku: wzrok, słuch, dotyk - społeczne i ulotne łączy się to z brakiem utrwalenia treści w tym procesie - występuje sprzężenie zwrotne bezpośrednie - natychmiastowe - role nadawcy i odbiorcy ulegają stałym wzajemnym wymianom co pozwala osiągnąć maksymalną kontrole nad treścią - pojemność kanałów jest nieograniczona nie pociąga za sobą żadnych kosztów - stosujemy kody audiowizualne które są całkowite, a zarazem ograniczone tzn. dostosowujemy język do partnerów i otoczenia - obaj partnerzy generują informacje o wartości psychologicznej, socjologicznej, antropologicznej tzn. że każdy z tych aktów jest źródłem nowych treści o różnym charakterze - naturalność - podstawowa dla tego procesu umiejętność komunikowania oraz konwencje jednostki nabywają w sposób niesformalizowany tzn. od dzieciństwa
Sytuacja partnerska jest wyidealizowanym stanem rzeczy partnerstwo = demokracji, gdy równość między partnerami zostaje zachwiana zachodzi strukturalizująca gradacja co znaczy że jedni mają przewagę nad innymi.
Zawartość komunikowania interpersonalnego analizuje się na trzech poziomach: - fatycznym - sprowadza się do swobodnej rozmowy, prowadzonej z reguły na nie istotne tematy przez osoby słabiej się znające i nie mające intencji wywierania jakiegokolwiek wpływu
|
|
- instrumentalny - komunikowanie cechuje się zainteresowaniem uczestników procesu osiągnięciem porozumienia w określonej sprawie, nawet wówczas, gdy ich poglądy i postawy zasadniczo się różnią, intencją jednej ze stron bądź obu jest modyfikacja zachowań tej drugiej strony - poziom afektywny - wymaga od uczestników głębszej znajomości zażyłości stosunków. Ma on miejsce gdy strony okazują swoje emocje postawy wartości i są zaangażowane w proces komunikowania. Ich celem jest wzajemne poznanie się i zrozumienie
charakterystyczna sieć kanałów: - nieformalne - pojawiają się w kontaktach prywatnych i nieformalnych między osobami o tej samej równorzędnej pozycji, ich komunikowanie ma charakter symetryczny i dotyczy partnerów, członków rodziny grup przyjacielskich. Styczności są luźne nie zobowiązujące - formalne - typowy dla wszystkich struktur formalnych i instytucjonalnych, w których uczestnikom procesu przypisane są określone role np. szefa podwładnego, komunikowanie takie jest asymetryczne a styczności oficjalne np. spotkania, zebrania , narady
komunikowanie interpersonalne jest silnie determinowane poprzez kontekst komunikacyjny
9. Komunikowanie zapośredniczone
1. Komunikowanie zapośredniczone - odbywające się za pośrednictwem mas mediów. 2. Techniczne wynalazki pozwalają na:
|
|
3. Uwarunkowania procesu komunikowania zapośredniczonego. Warunkują go następujące czynniki:
4. Ogólna charakterystyka: W procesach komunikacji zapośredniczonej występuje kompleks zjawisk cywilizacyjnych w połączeniu z wymianą technologii
TECHNOLOGIA - technika i myśl co do sposobu jej użycia Nałożenie się tych zjawisk na siebie wywiera wpływ na: kulturę tradycyjną co tworzy kulturę masową Następuje tu również odejście od postrzegania ludzkiego komunikowania za pomocą całego sensorium. Rozwój mediów odwrócił sposób postrzegania sensorycznego. Komunikowanie zapośredniczone powoduje wzrost okrucieństwa, godzi w spontaniczność komunikowania interpersonalnego. Wprowadzenie pewnych mediów poważnie utrudnia zjawiska sprzężenia zwrotnego. To uczyniło niezależnymi od siebie procesy komunikacyjne powodując zagrożenie dla zrozumienia się miedzy partnerami. Ponadto komunikowanie zapośredniczone wywołuje nadmiar wysyłanych komunikatów których odbiór pozostaje niepotwierdzony. W komunikowaniu zapośredniczonym nastąpiła poważna trudność wymiany ról w procesach komunikowania, co wprowadza podział na mówiących i słuchających co zagraża demokracji życia społecznego. Występuje tu ograniczenie w treści komunikatu. Komunikowanie to posługuje się mediami osobistymi (np.: tel. Komórkowy) które dopuszczają używanie kodów zastrzeżonych.
|
|
10. Znaczenie terminu informacja Definicja: Informacja to bardziej nazwa i zjawisko abstrakcyjne a niżeli fakt. Wiążę się z tymi działaniami ludzkimi w których dużą rolę odgrywa praca umysłu, intelekt - świadomość. Przejawem jest tu nauka, kultura, cywilizacja. Choć pojęcia te są zbliżone ujmują różne przejawy działalności człowieka. Najszerszym ujęciem intelektualnej działalności człowieka jest cywilizacja, która we współczesnym rozumieniu to nie tylko osiągnięcia w nauce, sztuce, normy etyczne i moralne, ale też stosunki międzyludzkie, organizacje, produkcja, technologia itd. Cywilizacja to bowiem skomplikowany system złożony z wielu elementów, pozostających w stosunku do siebie w dynamicznych relacjach, tworzących różnorodne procesy, które mają moc wiążącą zespołów tych wszystkich elementów w jakąś dającą się opisać całość. Dlatego też zjawisko informacji można zrozumieć dopiero na tle szerokiego planu intelektualnych działań człowieka jaki tworzy współczesna cywilizacja. INFORMACJA = ZJAWISKO,, które nierozerwalnie łączy się z energią i materią, ale jak mówi Weimer nie jest ani energią ani materią. Jest ona bowiem bardziej związana ze świadomością i stanowi atrybut istot myślących - człowieka. Ponieważ jednak świadomość jest symbolicznym odbiciem otaczającej nas fizycznej rzeczywistości , więc pojęcie informacji należy umiejscowić w obszarze między fizyką a psychologią. Procesy informacji należy zatem traktować jako procesy uświadamiania sobie otaczającej nas rzeczywistości fizycznej, procesy lokalizujące nas w czasoprzestrzeni fizycznej w której jesteśmy zanurzeni. Informacja jest uważana za element procesów wiążących, może wiązać człowieka z ludźmi, naturą itd. Traktując informacje jako element procesu wiążącego człowieka z otoczeniem trzeba pamiętać że pełnić ona może tą rolę przez pobudzanie energii naturalnej jak i umysłowej. W tym ostatnim przypadku informacja bierze udział w procesach rozpoznawczych doświadczenia. Uczestniczy niejako i pośredniczy w odbiciu rzeczywistości w świadomości, przynosi do świadomości obraz porządku panującego w przyrodzie ożywionej jak i nie ożywionej. Informacja może stanowić miernik porządku. Ilość informacji można traktować jako miarę ilości porządku w pewnym obserwowanym obiekcie lub układzie obiektów - jak coś jest chaotyczne nie jest informacją. Istnienie obserwatora który nie tylko ocenia ilościowe aspekty obserwowanego porządku stworzonego przez społeczeństwo ale także ocenia ten porządek ze względu na przydatność własną porządku informacji, umożliwia istnienie samej informacji. Bez obserwatora nie istnieje informacja.
|
|
Informacje uzyskuje się głównie przez obserwacje zjawisk lub obiektów fizycznych, które zawierają pewną ilość materii i mają jakąś energii. Bez określonej poddającej się obserwacji ilości materii i energii nie ma obserwowanego zjawiska i jego oceny, żeby móc dokonać oceny jakiegoś zjawiska czy obiektu trzeba rozróżnić elementy ich budowy, zachowania się w czasie , stosunku do innych obiektów, czyli dokonać rozróżnienia .
Informacja dostarcza wszelkie możliwe do zaobserwowania zróżnicowanie. Podstawowe to: coś jest lub czegoś nie ma, wynikiem takiej obserwacji jest pewna decyzja: czy dane zjawisko zaszło czy nie.
Informacja jako wyróżnione stany otoczenia. Pojęcie informacji rozumiemy tak w świetle wyróżnienia przeciwstawnych sobie, powstałych w wyniku ewolucji trzech światów: - I świat fizyczny : elementy przyrody ożywionej i nie ożywionej -II świat doznań podmiotowych (najważniejszy) - świadomość sensualna i jaźń -III język ludzki, teorie jaźni dzieła sztuki itp. Wobec świata II świat I i III istnieją jako możność doznań. Cechy elementów tych światów decydują jak są one przyswajane przez ludzi i ich świadomość, czyli obiektywną i krytyczną ocenę rzeczywistości i umiejętności ustosunkowania się do niej.
Społeczna recepcja stanowi o informacji, bez recepcji nie ma informacji.
Informacja to miara mnogości form. Istnieją związki informacji z formami, czyli postaciami ukształtowanymi. Informacja to wielość postaci ( Von Weizaker)
Informacja to treść zaczerpnięta ze świata zewnętrznego to świadomości o procach i stanach dowolnej natury, które mogą być odbierane przez zmysły człowieka lub przyrody (Vejner)
Informacja to różnica energii i materii (Rogers)
Informacja to emitator informacyjny (Wujcik0
Informacja to następstwo wyborów decyzji. Jest to ciąg następujących po sobie sygnałów (Hartley)
|
|
Informacja to różnice które muszą się zarysować w czasie i przestrzeni, czasie lub przestrzeni
Informacja to transformacja komunikatu czyli jej przekształcenie
Tradycja językowa:
w obu terminach zawiera się jeden element wspólny - forma .
Informacja jest efektem czynnościowego informo a sama jest formą. Jest to coś o określonym kształcie, ale nie wiemy czy to:
stan to OBIEKTYWISTYCZNE stanowisko w nauce które informacje traktuje jako rzeczową obiektywnie wyróżnioną formę.
Proces to SUBIEKTYWISTYCZNE stanowisko w nauce, gdzie to my wyróżniamy, wybieramy formę
Informazione z włoskiego oznacza działanie polegające na nadaniu bytowi formy substancjonalnej życia wegetatywnego, zmysłowego, działania które określa naturę tego życia, które sprawia że przechodzi do stanu aktualnego z potencjalnego. Przeniesienie ze stanu możności do stanu aktu - nadanie formy. Informacja to tworzenie formy według podejścia włoskiego - informacja to czynność.
Informacja to nadawanie i wyróżnianie formy z użyciem podmiotu w jego tworzeniu w ujęciu humanistycznym. Tworzenie informacji zależy od stopnia w jakim podmiot poznaje otoczenie. Dlatego też informacja to proces dostosowawczy. Informacja to proces rozpoznawania przez podmiot otoczenia w miarę jak on dostosowuje się do tego otoczenia.
|
|
11.Cechy informacji:
1). Dyskretność - wyróżnialność z otoczenia 2). Obecność w kontekście z innymi informacjami- dotyczy interpretacji przez osobę do której dociera. Informacja nabiera cech jej właściwych to znaczy wykracza poza zwykłe dane z chwilą gdy może być zinterpretowana 3). Interpretacja - może polegać na wykorzystaniu przemyślanych systemów wiedzy człowieka, lub też na przyjmowaniu informacji w ustruktuaralizowanych całościach - kodowanie: wskazuje na informacje w kontekście a więc w znaczącym powiązaniu z innymi elementami. 4). Zmiana nieokreśloności zdarzenia losowego, opisującego stan źródła wiadomości
12. Jako funkcja poznania
Informacje to docierające do człowieka bodźce, informacja to treść przekazywana z otoczenia, ale człowiek czerpie z otoczenia raczej dane niż informacje. Dane mogą tworzyć informacje gdy podlegają systemowi informacyjnego poznania. Pewne dane mogą komponować się w informacje inne zaś pozostają poza systemem informacji postaciowej. Dane - to treści które nie są w systemie informacyjnego przekształcania się. Poza informacjami świadomymi w pamięci akumulują się różne dane nie będące wynikiem i elementem świadomości. Dane nie mogą być aktualizowane przez człowieka i nie może on ogniskować swojej uwagi. Tylko te dane które komponują się informacyjnie są świadomymi informacjami czyli składnikami wiedzy jednostki. Informacja to taka dana którą człowiek może aktualizować i na której zdolny jest koncentrować swoją uwagę, ponadto umie ją przekazywać za pomocą komunikatów językowych. Relacje między danymi, informacją a wiedzą: Komputer nie posiada wiedzy gdyż z posiadanych danych nie potrafi zbudować świadomej informacji to tylko informacje potencjalne. Nie potrafi przetworzyć informacji na wiedze. NIE MA WIEDZY BEZ INFORMACJI. Wiedza istnieje wówczas gdy coś jest zrozumiałe i utrwalone to znaczy gdy występują jednocześnie trzy elementy: - informacja - zrozumienie - pamięć Informacja przekształca dane przez świadome ich wykorzystanie które w konsekwencji kształtują naszą wiedzę. |
|
Informacja jest składnikiem wiedzy ale nie umiemy przekształcić danych w informacje. Dlatego też informacja pełni funkcje poznania dla podmiotu (CZŁOWIEKA) i przez to jest przedmiotem uwagi dla niego co znaczy że ją zapamiętuje. Dla jednych podmiotów może być informacja przedmiotem komunikacji dla innych tylko przedmiotem zrozumienia określonych danych komponujących się w informację. Informacja kształtuje się w procesie poznania. Formowanie informacji z celowościowego charakteru poznania co jest poznaniem informacyjnym. WYRÓŻNIA SIĘ
analizy krytyczne omawiające relacje mistyków i ich procesów poznawczych zwracają uwagę że opisując swoje poznanie używają oni określeń wskazujących na pozbycie się form i postaci. Poznanie mityczne jest wykorzystywane w komunikowaniu w celu mistyfikacji np. wyborów. Uprzedmiotawia człowieka
- gdy mamy wiedze bez uzasadnienia - mamy wiedzę której nie można uzasadnić i nie może być wyrażona żadnym systemem mowy (poznanie zmysłowe np. smak pewne lecz nie dające się uzasadnić) b) wymaga uprzedniego przygotowania
Poznanie artysty i mistyka to nie poznanie informacyjne, a wiec nie poddające się formowaniu. Zasady jego uzyskania nie ulegają zracjonalizowanym zasadą obserwacji otoczenia i zdobywania w ten sposób danych, które dają się zapamiętywać sobie i innym oraz przekazać. Właśnie przez to że brak owych kryteriów odniesienia, ustalonych i odczytanych jako formy świata, wiedza ta jest nie podobna do wiedzy uzyskanej dzięki gromadzeniu informacji. Poznanie informacyjne upodmiatawia człowieka, pozwala na racjonalne poznanie przez czas i przestrzeń. Społeczeństwo informacyjne = społeczeństwo wiedzy Ocena wartości tych dwóch typów wiedzy jest trudna do zweryfikowania.
|
|
13. Informacja a decyzja
Każdy proces intelektualny można rozważać w kategorii decyzji gdyż prowadzi do określonych wyników.:
powstają w wyniku poszukiwania przez podmiot odbierający sygnały z otoczenia, takich które okazują się użyteczne w procesach poznania i w które podmiot ten jest zaangażowany. Ponieważ wzmacnianie informacji jako ważnego czynnika w procesie decyzyjnym jest jednym ze szczególnych zagadnień rozważania nad informacją, Ponieważ informacją będą te bodźce z otoczenia które ułatwiaj procesy decyzyjne.
Bodźce które sprzyjają procesom decyzyjnym:
informacja w procesie podejmowania decyzji stanowi zmentalizowany umysłowo sygnał z otoczenia
Decyzja - produkt działalności poszukiwawczych polegających na aktywnym poszukiwaniu informacji bądź w środowisku bądź w pamięci trwałej, a więc obserwacja otoczenia jak i świata
Poznanie - to rezultat dotychczasowego działania, Są informacje zwrotne o wynikach poprzednich decyzji - decyzja wywodzi się z doświadczeń jako rutyny działania - decyzja jest treścią przewidywań skutków działania, którą to treść włącza podejmujący decyzję w swoja wiedzę o tym co może się zdarzyć
Informacja w procesie decyzyjnym ma zatem zmniejszać niepewność w procesie podejmowania decyzji
|
|
14. Cechy komunikowania
|
|
15. Formy komunikowania
Wyróżniamy dwie podstawowe formy komunikowania, które obie z reguły występują jednocześnie uzupełniając się: - Werbalne - język jest podstawowym środkiem tego komunikowania dzięki niemu wyrażane są znaczenia komunikowanych idei i uczuć pod warunkiem, że dźwięki i symbole są zrozumiane przez wszystkich uczestników. Język znalazł zastosowanie na kilku płaszczyznach, jest on używany aby: - Określać, wyznaczać i definiować myśli, uczucia, przedmioty, doświadczenia w celu wymiany ich z innymi ludźmi - Oceniać, rzeczy, ludzi , uczucia zgodnie z posiadanym systemem postaw i wartości - Prezentować i dyskutować wyniki własnych życiowych doświadczeń, mówić o przeszłych wydarzeniach, teraźniejszości i ewentualnych hipotetycznych sytuacjach które zaistnieją w przyszłości: język pozwala dzielić się doświadczeniami, dziedzictwem i wizją przyszłości - Mówić o języku, jego składni, strukturze
Język pozwala na komunikowanie znaczeń, kreowanie, podtrzymywanie i zmienianie środowiska. Dzięki językowi można udzielić komuś informacji, szukać jej, lub unikać czynienia czegoś. Język pozwala ludziom być jednoznacznym lub dwuznacznym, można bowiem ujawniać swoje myśli i emocje lub je ukryć. Język wpływa na wszelkie aspekty ludzkich stosunków. Może być źródłem nieporozumienia, z językiem wiąże się problem konotacji i denotacji znaków werbalnych, czyli bezpośredniego znaczenia które pozwala zidentyfikować słowa. Język wpływa na kontekst wypowiedzi, jeśli nie jest on dobrze rozumiany przez uczestników procesu prowadzi do autentycznych nieporozumień. Denotacja odnosi się do standardowych znaczeń słownikowych a konotacja ujawnia obszar emocji, uczuć i wartości związanych z poszczególnymi słowami. Konotacja odgrywa większą rolę w komunikowaniu interpersonalnym niż masowym czy publicznym, bowiem na tych poziomach mogła by zakłócać efektywność procesów. Komunikowanie werbalne może być zdeterminowane przez kulturę i płeć.
|
|
Wyróżniamy dwie formy komunikowania werbalnego: - Forma ustna - pojawiła się wraz z rozwojem mowy, daje znacznie węższe możliwości ekspresji uczuć i myśli ponieważ łączy się z komunikowaniem nie werbalnym. Stwarza dogodniejsze warunki do nawiązywania kontaktów na poziomie fatycznym, jest bardziej skuteczne na poziomie instrumentalnym i afektywnym. Stosowany w bezpośrednim komunikowaniu. Powoduje natychmiastowe sprzężenie zwrotne. Może stwarzać problemy związane z dekodowaniem na poziomie semantycznym, polaryzację czyli tendencję do wyrażania skrajnych opinii; etykietowanie czyli widzenie problemów przez ich nazywanie; mieszanie faktów i wniosków; przesadną pewność siebie; statyczną ocenę czyli brak umiejętności weryfikacji opinii; klasyfikowanie i nieodróżnialnie czyli przypisywanie ludziom i zdarzeniom tych samych cech - Forma pisemna - częściej ma charakter formalny niż nie formalny stosowana na wszystkich poziomach procesu porozumiewania. W komunikowaniu interpersonalnym, przyjmuje postać listu klasycznego, faksu, teleksu; w instytucjonalnym, politycznym i publicznym są to wszystkie oficjalne pisma: polecenie, rozkaz, akty prawne; na poziomie masowym - media drukowane i Internet. Jego zaletą jest trwałość a także możliwość starannego przygotowania, wadą - formalnie zamknięty charakter, brak sprzężenia zwrotnego. - Niewerbalne- stanowi około 65% całego procesu, przejawia się w sygnałach niewerbalnych, jest uzupełnieniem i wzmocnieniem bezpośredniego ustnego komunikowania werbalnego. Wiąże się z zaangażowaniem wzroku. Komunikowanie to tworzy kilka grup sygnałów do których zalicza się: kinezjetyka - mowa ciała (mimika, gestykulacja); parajęzyk - cechy wokalne głosu, interferencje wokalne ; samoprezentacja - wygląd fizyczny, ubranie; dotyk - uścisk dłoni, poklepywanie; proksemika - zastosowanie dystansu interpersonalnego i relacji przestrzennych między uczestnikami; chronemika - punktualność, oczekiwanie; elementy otoczenia - temperatura otoczenie Pełni ono kilka funkcji,zachodzących między werbalnym kom.i niewerbalnym: emblematy tj.ruch ręką , głową, gest(funkcja zastępcza w miejsce słów i zdań);są ilustratorami- uzupełniają komunikat werbalny,( funkcja uzupełnienia);są pozami-ukazują uczucia i emocje,(funkcja ekspozycji ); są regulatorami-używane są do kontroli i regulacji płynności konwersacji lub transakcyjnego komunikowania ( f. regulacyjna); są adapterami -służą do łagodzenia napięć jakie jednostka przeżywa. Adapter to np., poruszanie nogą ( f. moderująca )
|
|
Różnice między kom.webalnym i niewerbalnym: Kom. Niewerbalne jest bardziej dwuznaczne, ma charakter ciągły,odbywa się wieloma kanałami z zaangażowaniem wszystkich zmysłów, ma charakter pozalingwistyczny, analogowe( powiązane treść z formą), niewerbalne nie ma struktury, daje wgląd w stany emocjonalne, jest spontaniczne a stosowane w nim sygnały są nabyte w drodze naturalnej obserwacji otoczenia, jest zdeterminowane kulturowo podczas gdy werbalne ogranicza się do wzroku i słuchu , posiada strukturę i rządzą nim reguły np.gramatyczne, nie jest ciągłe, jest systemem arbitralnych znaków, jest digitalne- nie powiązane treść z formą , ukrywa emocje, jest efektem procesu uczenia się mowy,pisania i czytania.
16. PODSTAWOWE MODELE PROCESU KOMUNIKOWANIA Zalicza się tu te, które powstały jako pierwsze i zdominowały naukę o komunikowaniu;
Najbardziej powszechny. Przy konstrukcji modelu jego twórca oparł się na tzw. arystotelesowskij triadzie komunikowania-nadawcy ( mówcy),przekazie( treści przemówienia), odbiorcy( słuchacze),czyli na 3 podstawowych elem. Bez których proces komunikowania byłby niemożliwy. Proces porozumiewania się opiera się tu na 5 fundamentach:
CECHY Modelu Rola nadawcy i odbiorcy jest jasno określona Model ten ukazuje proces przekazu jako jednokierunkowy Traktuje wszystkie formy komunikowania w sposób instrumentalny( jako proces perswazyjny w którym nadawca ma określony cel) Celem nadawcy jest spowodowanie określonego skutku tj. ukształtowanie nowej postawy, zmiana lub wzmocnienie już istniejącej Model wskazuje na nowe obszary badań tj: analiza komunikatora, analiza publiczności środków masowego przekazu, analiza treści( komunikatu), analiza efektu( skutku).
|
|
Model matematyczny przepływu sygnałów. W zamierzeniu jego twórców dotyczył transmisji sygnałów w strukturach technicznych tj, telefon , telegraf. Prosty zabieg zastąpienia „ nadajnika „ nadawcą, a „ odbiornika „ odbiorcą pozwolił na recepcje tego modelu przez naukę o komunikowaniu i zastosowanie go do analizy procesów porozumiewania się ludzi. Model linearny. Należy go zakwalifikować do kategorii modeli operacyjnych, pozwala bowiem przewidywać przebieg procesu. Twórcy modelu wprowadzili nowe kategorie tj. : szum informacyjny ( źródło zakłóceń), przepustowość kanału, kod ( kodowanie- sygnał nadany i odkodowanie- sygnał odebrany). Brak czynników semantycznych, społecznych, psychologicznych. Wskazali 3 grupy problemów w swoich studiach:
Według autorów poziomy te są niezależne ale wchodzą we wzajemne relacje, najważniejszą rolę przypisuje się poziomowi technicznemu ponieważ wywiera on wpływ na pozostałe.
3. Model trójkątny Newcomba 1953 Pierwszy model wprowadzający do analizy rolę komunikowania w relacjach społecznych i jest ona fundamentalna gdyż pomaga utrzymać równowagę w systemie społecznym. Ten model koncentruje się wokół stosunków między jednostkami. A i B są komunikatorem ( nadawcą) i adresatem ( odbiorcą) jednocześnie, X jest częścią ich otoczenia społecznego i może być osobą lub przedmiotem. Te trzy elem. razem ; A , B i X tworzą system, w ramach którego wchodzą w relacje zależności. Zmiana jednego powoduje zmianę pozostałych. Twórca uważał że fundamentalną funkcją komunikowania jest umożliwienie dwóm lub większej liczbie jednostek podtrzymywanie równoczesnego ukierunkowania na innych, biorąc pod uwagę obiekty znajdujące się w ich otoczeniu zewnętrznym. A i B orientują się nie tylko na siebie ale też na X. Komunikowanie postrzegane jest zatem jako proces utrzymywania relacji między tymi trzema elem. Odbywa się to przez przekazywanie informacji, będącej przedmiotem ewentualnej wymiany oraz pozwalającej zaadaptować ewentualne modyfikacje. Informacja jest tu niezbędna do utrzymania równowagi społecznej.
|
|
4. Model wspólnoty doświadczeń Schramma 1954 Punkt odniesienia dla tego uczonego stanowił model cybernetyczny, odwołujący się do repertuaru nadawcy i odbiorcy. Komunikowanie oznaczało dla Schramma dzielenie się jednostki jej doświadczeniami i uczestniczenie w pewnej wspólnocie z inną bądź innymi jednostkami. Do zaistnienia takiego procesu niezbędna jest obecność trzech elementów: 1. Źródła, którym może być osoba lub organizacja; 2. Przekazu, który może być rozpowszechniany w rozmaitych formach ekspresyjnych, pisanych bądź obrazkowych; 3 Adresata, czyli jednostki lub publiczności środków masowego przekazu Z tymi trzema podstawowymi elementami składowymi procesu komunikowania związane są trzy fazy jego przebiegu: - Pierwsza z nich polega na kodowaniu przez źródło - Druga to interpretacja - Trzecia dotyczy dekodowania przez adresata Dla badacza najważniejsze w takim procesie jest synchronizowanie źródła z adresatem tj. połączenie ich wspólnymi ideami, wiedzą, postawami. W dalszych badaniach Schramm rozwinął model wspólnoty doświadczeń dostosowując go do specyfiki procesu komunikowania na poziomie interpersonalnym i masowym. Analizowany model odrzuca założenie ze proces komunikowania ma charakter linearny. Na poziomie interpersonalnym każda ludzka istota jest bowiem źródłem i adresatem jednocześnie, wysyła i odbiera przekaz, koduje, interpretuje i dekoduje. Podobnie jest na poziomie masowym, ponad to media wysyłają do publiczności wiele identycznych komunikatów które każdy z odbiorców dekoduje i interpretuje. Kolejna fazą jest reinterpretacja przekazu medialnego w grupach do których przynależą jednostki. Publiczność środków masowego komunikowania wytwarza sprzężenie zwrotne, powracające do masowych mediów jako przekaz wymagający odkodowania.
Ogólny model komunikowania, który traktuje proces przekazu w sposób znacznie bardziej kompleksowy niż pozostałe. Zrywa z linearnością. Ma charakter dynamiczny, obrazujący przebieg procesu komunikowania. Konstrukcja Gerbnera pomijając czynniki społeczne traktuje proces komunikowania jako zjawisko czysto psychologiczne. Dwie fundamentalne propozycje : 1. model łączy przekaz z rzeczywistością , a także jest w stanie poinformować nas o znaczeniu komunikatu; 2. model ukazuje proces komunikowania jako jedność dwóch czynników: percepcji lub recepcji oraz komunikującego lub czynnika kontroli.
|
|
Można go zastosować w różnych formach komunikowania, oraz w funkcjach sytuacji komunikacyjnych. Ponadto wielką zaleta jest łatwość wykorzystania schematu do analizy zarówno prostych aktów porozumiewania się jak i skomplikowanych procesów. Pozwala on zilustrować problemy komunikowania i percepcji w kontekście psychologicznym, na poziomie interpersonalnym, a także na poziomie społecznym, ukazując sposób traktowania transmisji przekazu przez komunikatora. Model ma charakter łańcuchowo - rozszczepiający się w którym występują dwa kierunki analizy: 1. poziom horyzontalny - wstępem do procesu komunikowania jest wydarzenie W, które ma miejsce w rzeczywistości i które jest postrzegane przez N przy czym N może być osobą lub maszyną. Między wydarzeniem rzeczywistym W, a wydarzeniem postrzeganym W1 przez N zachodzi proces selekcji. Ponieważ N nie jest w stanie oddać w sposób absolutnie wierny wydarzenia W jest ono determinowane przez percepcje postrzegającego. 2. poziom wertykalny dotyczy stosunku między nadawcą a przekazem. W zależności od tego jak wydarzenie zostało postrzeżone będzie zależała treść (T) i forma (F) przekazu (P), przy czym stosunki między formą a treścią mają charakter dynamiczny i interaktywny. Selekcja na poziomie horyzontalnym jest tak samo ważna jak i na poziomie wertykalnym i dotyczy kanałów komunikowania oraz selekcji percepcji bowiem tak jak W1 nie może być identyczne z W, tak P nie może być identyczne z W1. Selekcja i zniekształcenie zawsze występują łącznie.
Idea społecznej potrzeby informacji na której opierał się model Newcomba została rozwinięta przez powyższych badaczy. Dostosowali oni model poprzednika do specyfiki kom. masowego . Różnice między kom. interpersonalnym a masowym według W. i L.
Do modelu wprowadzili elem. pośrednika C. Obiekty występujące w otoczeniu oznaczyli symbolami:X1,X2,X3, …, Xn ,natomiast ich postrzegane odpowiedniki symbolami X' X''X'''…. W procesie komunikowania interpersonalnego obiekty X są selekcjonowane przez nadawcą A i następnie przesyłane w formie bezpośredniego przekazu X' do odbiorcy B. |
|
W kom. masowym pojawia się nowy element C, który koresponduje z rolą masowego komunikatora ( funkcja gate-keepera), decydującego o tym jakie treści będą komunikowane. Gate-keeper w procesie transmisji komunikatów w otoczeniu między A i B , gdzie A jest źródłem informacji w społeczeństwie, B jest zaś członkiem tego społeczeństwa. Rola KANAŁU POJMOWANA ZOSTAJE jako odpowiadająca potrzebom informacji B i polega na transformowaniu sygnałów w system symboliczny wspólnoty dla wszystkich członków społeczeństwa. Zawodowy komunikator jest tu pośrednikiem między nadawcą- dysponentem a publicznością środków masowego przekazu. Jego zadanie polega na zbliżeniu A do B co byłoby niemożliwe bez istnienia C. A i C pełnia aktywna rolę w procesie komunikowania, w przeciwieństwie do B, które w rzeczywistości jest od nich uzależnione. Twórcy twierdza , że media służą zaspokojeniu potrzeby informacji masowego odbiorcy i dostarczają środków do kreowania wizji otoczenia.
7. Model Socjologiczny Rileyów 1959 Pierwszy z modeli operacyjnych ( operacjonalnych) , który uwzględnił otoczenie procesu komunikowania - środowisko , dotychczas pomijane. Komunikowanie masowe badacze traktowali jako jeden z wielu systemów społecznych funkcjonujących w społeczeństwie. Jego zaleta to ukazanie kompleksowych powiązań między komunikowaniem masowym jako procesem społecznym i społeczeństwem jako całością. Fundament schematu opiera się na tradycyjnej formule kom.: Nadawca- przekaz ( P)- Odbiorca, ale komunikator według nich nigdy nie jest wolny od intencji wpływania na publiczność środków masowego przekazu. Odbiorcy otrzymują przekaz i mogą zdecydować co z nim uczynić, ale należą oni do grup pierwotnych z członkami których wchodzą w interakcje. Jednostki w chwili odbioru przekazu nie są wyizolowane, wchodzą one bowiem w układ grup pierwotnych tj: rodzina, zespół pracowniczy, rówieśnicy, towarzyski. Dzielą się opiniami . Reagują tez na gr odniesienia , które służą im jako przewodnicy lub doradcy w podejmowaniu decyzji. Każda jednostka bez względu na to czy jest nadawcą, czy odbiorcą znajduje się pod wpływem grupy pierwotnej do której należy. Komunikator może zatem ulegać wpływom przy selekcji informacji a następnie w trakcie formułowania przekazu, odbiorca natomiast może być kierowany przez grupę pierwotną w selekcji przekazów i percepcji. Obie strony procesu komunikowania masowego są ściśle powiązane z grupami pierwotnymi, które nie funkcjonują w próżni społecznej, ale wręcz przeciwnie są elementami szerszych struktur społecznych..
|
|
17. Pojecie i znaczenie redundacji
Potocznie redundacja = bezużyteczność, zbyteczność, nadmiar. Koncepcja redundacji jest ściśle związana z pojęciem informacji. Redundacja jest tym co przewidywalne lub konwencjonalne w przekazie Redundacja jest wynikiem dużego prawdopodobieństwa. Przekaz o dużej przewidywalności jest redundantny i zawiera niewiele informacji Redundacja jest konieczna z punktu widzenia komunikacji Teoretycznie komunikacja może istnieć bez redundacji ale praktycznie jest ona niezbędna w praktycznej sytuacji komunikacyjnej. Sens redundacji:
Redundacja pomaga również przezwyciężyć niedoskonałości kanału przekazu w którym mają miejsce zakłócenia. Redundacja pomaga rozwiązywać problemy związane z masową publicznością- aby dotrzeć do dużej grupy komunikat musi być o wysokim stopniu redundacji.R. zależy od znajomości kodu, doświadczenia, kontekstu, typu informacji.
Redundacja ma wpływ na dobór kanału informacyjnego: F techniczna - rozpatrywana jest pod kątem sposobów dzięki którym można przezwyciężyć problemy komunikacyjne, związane z praktycznymi aspektami komunikacji i z samą publicznością. Redundacja dotyczy głównie efektywności przekazu komunikacji i przezwyciężenia problemów komunikacyjnych
|
|
18. informacja a wiedza Wiedza ludzka dzieli się na:
te dwie wiedze wywodzą się z zewnętrznie odczuwanego dążenia człowieka do sprawdzenia pewnych hipotez na temat rzeczywistości, punktem wyjścia do poznania jest wiedza o rzeczywistości której dalsze rozwijanie uruchamia procesy poznawcze, zwane poznaniem nie utylitarnym , czyli takim które nie ma na celu korzyści praktycznych ani też zastosowań praktycznych. Rodzi się pytanie czy ludzie różnią się tylko w stopniu poznania rzeczywistości czy też różnice dotyczą procesu poznawczego. W nauce takie pytanie określa się jako kwestie jedności czyli ilości założeń poznawczych. Zakłada że we współczesnym świecie ludzie myślą i działają wychodząc z różnych założeń. Poszczególne jednostki mogą przyjmować różne założenia poznawcze nie patrząc na ich spójność. Z tego wywodzą się 4 systemy poznania: 1.system poznania klasyfikacyjnego - poznanie to wyraża filozofie uniwersalizmu gdzie abstrakcje (pojęcia ogólne, oderwane od rzeczywistości mają wyższy status ontologiczny (byty) niż rzeczy konkretne. Jest to filozofia organicyzmu, co oznacza że części podporządkowane są całości. Wiedza rozwijana przez ten system oparta jest na przekonaniach o istnieniu jednej prawdy, wywodzi się z założenia że jeśli ludzie są poinformowani wówczas muszą się ze sobą zgadzać to najlepsza droga do poznania, rzeczywistość istnieje obiektywnie niezależnie od podmiotu postrzegającego podstawą tej wiedzy jest poznanie ilościowe. W skład którego wchodzi : 2.system poznania niezależnego (izolacjonistycznego) oddzielony od wszystkich, od otoczenia. System ten wyraża filozoficzne podejście nominalizmu. Odrzuca istnienie przedmiotów i pojęć ogólnych a przyjmuje nazwy ogólne.
|
|
Realnie istnieją tylko indywidualne elementy a społeczeństwo to zbiór jednostek. Nie należy się według tego podejścia uczyć prawd które wykraczają poza jednostkowe zainteresowania. 3.system poznania wzajemnych uwarunkowań (homeostatyczny) - zapewnia utrzymanie określonej wielkości w dopuszczalnych granicach. 4.system poznania wzajemnych uwarunkowań morfogenetyczny - kształt, forma. Opiera się na filozofii symbiotyzacji, mówi o formach trwałego współżycia organizmów. Symbioza może istnieć tylko dzięki różnorodności natomiast wiedza jaką rozwija określa się jako poznanie morfogenetyczne. Wzmacnia ono oddziaływanie między elementami które współżyją ale jest to zróżnicowanie pozytywnie twórcze te 4 sposoby poznania wywodzą się z 4 systemów filozoficznych i prowadzą do tworzenia odmiennych struktur wiedzy
ZASADY PERCEPCJI I TWORZENIA INFORMACJI 1.poznanie klasyfikacyjne - procesy percepcji zakładające podporządkowanie zgodne z rangami , klasyfikujące i kategoryzujące w schemat formalny. Informacje są tu tym bogatsze im więcej form rozróżniamy 2.poznanie niezależne - percepcja izolująca gdzie każdy element jest wyjątkowy i niezależny od pozostałych. Informacja w tym systemie maleje i zatraca się w miarę rozwoju. Zakłada się że wzorzec musi zawierać więcej informacji niż produkt końcowy. 3.poznanie homeostatyczne - percepcja kontekstualna , poszukiwanie znaczeń w kontekstach, nakazuje też poszukiwać równoważenia i subtelności, w tym podejściu informacja jest osłabiona przez redundacje i narzędzia sprzężeń zwrotnych. 4 podstawowe procesy poznania zakładają 4 podstawowe procesy poznawcze: a) poznanie jednego porządku który jest wspólny wszystkim bytom, jest to proces klasyfikacyjny poznawczy b) poznanie świata zindywidualizowanego jest proces poznania izolacjonistyczny czyli niezależny c) poznanie relacji między elementami - które te relacje utrzymują w całości, równowadze, jest to proces poznania wzajemnych uwarunkowań d) poznanie relacji między elementami które poprzez sprzeczność tworzą nowe byty i stosunki - proces poznawczy morfogenetyczny
sposoby zdobywania wiedzy nastawione są na poszukiwanie informacji w następujących rozumieniach: obiektywistycznym, subiektywistycznym, kreatywnym
|
|
Kategorie informacji: W poznaniu homogeniczne - to kategorie zwane informacjami klasyfikacyjnymi. Założenia : - wszechświat zawiera substancje i przedmioty które stosuje się do praw tożsamości, wzajemnych wykluczalności i dlatego też mogą być klasyfikowane jako hierarchie kategorii pod kategorii i nad kategorii - informacyjna wartość przekazu wzrasta wraz z kategoryzacją i specyfikacją przekazu - wartość informacyjna przekazu jest tym większa jeżeli opisuje wydarzenia które są mniej prawdopodobne - jednostka informacyjna ma obiektywne znaczenie które jest powszechnie zrozumiałe bez odniesienia innych jednostek informacji - sprzeczności w przekazie jak różnica w przekazie mogą być spowodowane błędem a zatem sprzeczne fragmenty muszą być uznane za niepewne
19. Nadawca masowy- sformalizowana grupa ludzi lub w sytuacjach wyjątkowych indywidualna jednostka, w przeciwieństwie do pozostałych sposobów porozumiewania się jest to nadawca profesjonalny od którego oczekuje się umiejętności zawodowych jest zmuszony opanowania specyficznych kompetencji w zakresie manipulowania symbolami, a następnie wykorzystuje swoje fachowe umiejętności oraz talent do wytwarzania i podtrzymywania związków między różnymi grupami i ludźmi.
1. Nadawcą masowym jest zazwyczaj pewna zbiorowość działająca w sposób zorganizowany i posiadająca status instytucji. - Instytucje nadawcze : nadawcy radiowi, telewizyjni, dystrybutorzy nagrań , wydawcy prasy. Instytucje nadawcze zajmują się rozpowszechnianiem przekazu i projektowaniem, wytwarzaniem różnego lub ściśle określonego ich rodzaju. Do instytucji nadawczych zalicza się też te które rozprowadzają przekaz innych mediów np. telewizja kablowa. Najważniejszym rodzajem działalności instytucji nadawczych w komunikowaniu masowym jest wprowadzenie przekazu do obiegu publicznego co ukierunkowuje cały proces komunikowania masowego. Prócz nadawczych w systemie medialnym funkcjonują też instytucje medialne które produkują usługi na rzecz nadawcy są to: drukarnie, agencje reklamy, szkoły dziennikarskie, organy powołane do nadzoru nad mediami.
|
|
Najważniejszymi czynnikami wpływającymi na typ organizacji medialnych są:
Różnorodność instytucji nadawczych odzwierciedla różnorodność ról jakie one pełnią i jest przykładem efektywnego ich działania. Typologia instytucji nadawczych może stanowić początek do ustalenia jakie media masowe są w porządek społeczny wbudowane jakie mają rolę do spełnienia
Służą do tego podstawowe kryteria: Forma własności - rodzaj podmiotu własności instytucji nadawczej. Wpływa to na treści nadawane: a) prywatna forma własności- osoba fizyczna lub grupa osób fizycznych, ewentualnie prywatne przedsiębiorstwo lub holding b) publiczna forma własności - instytucje obywatelskie c) państwowa forma własności - instytucje obywatelskie d) organizacje społeczne - osoby fizyczne, partie polityczne, grupy akcjonariuszy, organizacje religijne - działają z pominięciem zysku Ze względu na formę własności oraz odpowiadający jej sposób i cel działania da się wyróżnić trzy zasadnicze typy instytucji nadawczych: a) media komercyjne - instytucje nadawcze gdzie właścicielami są prywatne przedsiębiorstwa ( celem i racją istnienia tych mediów jest dążenie do zysku, a sposobem jego pomnażania polityka repertuarowa, ma to na celu przyciągnięcie wielu odbiorców, co zapewnia wielkie wpływy ze sprzedaży czasu i powierzchni reklamodawcą) kierują się ekonomicznymi prawami rynku czyli organizują swoje działania tak aby osiągnąć maksymalne zyski. Instytucjonalizacja komercyjna stanowi dominującą formę regulacji komunikowania masowego w warunkach gospodarki rynkowej i obejmuje wszystkie sektory rynku b) media publiczne - ze statusem korporacji instytucji publicznych lub państwowych powołanych do pełnienia służby (misji) publicznej w dziedzinie informacji edukacji kultury. Publiczne czyli jawne, ich działalność jest nadzorowana przez ciała kolegialne. Są to zwykle rady zarządcze, działają na mocy statusów i ustaw są powoływane przez najwyższe organy władzy państwowej tak aby żadna siła polityczna nie zdobyła nad nimi kontroli. publiczne korzystają zwykle z dużej niezależności której granice wyznaczają z jednej strony regulacje prawne precyzujące tryb powoływania rządu oraz podstawowe działania programowe. c) media nie komercyjne - instytucje nadawcze będące częścią określonych struktur społecznych np. Radio Maryja
|
|
2. uwarunkowania techniczne i ekonomiczne
Ludzie mediów
20. PRZEKAZ MASOWY
1.Cechy gatunkowe Efektem działania instytucji nadawczych jest wprowadzenie do obiegu mnóstwa przekazów. Dlatego też jest to przekaz masowy , przez wzgląd na mnogość przekazów. Masowość oznacza tu, że przekazy istnieją w wielkiej liczbie egzemplarzy i są skierowane do dużych zbiorowości odbiorców. Ich fundamentalną cechą jest różnorodność - w większym lub mniejszym stopniu różnią się od siebie pod wzgl. Formy i treści- tematu. Nie wszystkie są niepowtarzalne i w pełni oryginalne ale wszystkie posiadają pewne cechy wspólne, dlatego aby je uporządkować dzieli się je pod względem : - stosunku przekazu do rzeczywistości= relacje : opisują istniejącą rzeczywistość w postaci reportażu, filmu dokumentalnego , czy wywodu naukowego - przedstawienia: opisują rzeczywistość fikcyjna, która może naśladować świat realny ale może też kreować świat całkowicie oderwany od rzeczywistości Powyższy podział jest podstawowym i nie uwzględnia występowania wszystkich gatunków np. felietonu. - Gatunki= podział dokładniejszy Rozpoznawane przez nadawców, odbiorców, producentów na podstawie charakterystycznych cech: - Zróżnicowanie wewnętrzne przez cechy określone przez pełnione przez nie funkcje ; informacyjne, publicystyczne - Zróżnicowane wewnętrznie przez formę i tempo - Zróżnicowane wewnętrznie przez znaczenie przypisywane przekazom w odniesieniu do rzeczywistości
|
|
- Stosowanie struktur narracyjnych lub sekwencyjnych akcji, mieszczących się w granicach oczekiwań odbiorcy - Posługiwanie się przewidywanym zasobem obrazów i posiadanie repertuaru wariantów podstawowych tematów - Pomoc producentom w tworzeniu a odbiorcom w odczytywaniu przekazów masowych - Zacieranie różnic między poszczególnymi gatunkami przy jednoczesny ich rozwoju - Silniej lub słabiej zarysowana tożsamość gatunkowa-im słabsza tym bliżej do kom. Perswazyjnego - Posiadanie własnego kodu ( dziennikarskości) - Mała wyrazistość gatunkowa manipulacji; agitacji, przekazu artystycznego( wynika to z innej konwencji- serial, nowela itp.)
2. Publiczny charakter przekazu masowego Oznacza , że przekazy masowe są skierowane do nieograniczonej i nieokreślonej liczebnie grupy odbiorców tzn. do każdego, kto zechce się z nimi zapoznać. Pod tym względem są przeciwieństwem przekazu prywatnego. W mediach publicznych przekazy masowe są elementem sfery publicznej, czyli społecznej przestrzeni, w której możliwa jest racjonalna dyskusja o sprawach publicznych między elitami polit. , gosp.oraz społ. obywatelskimi.Sfera publiczna winna być otwarta i dostępna dla każdego kto chce i potrafi zabrać głos w sprawach publ.oraz respektuje podstawowe zasady dyskursu publicznego. Sfera publiczna zaczęła się kształtować w oświeceniu za sprawa ówczesnej inteligencji. Rozrastała się wraz z rozwojem gospodarczym. W skutek bumu ekonomicznego role salonów inteligenckich przejęła prasa. 3.Cykliczność ( seryjność i periodyczność) Większość przekazów masowych wprowadzana jest do obiegu publicznego w regularnych odstępach czasu :
Przekazy masowe są zwielokrotniane( multiplikowane), technicznie reprodukowane. Są schematyczne tak pod wzgl. zewnętrznym(sposób w jaki przekaz powstaje) jak i wewnętrzny
|
|
21. ODBIORCA MASOWY Odbiorców masowych nie rozpatruje się w kategoriach jednostkowych. Zbiorowość masowa ulega ciągłym zmianom pod względem liczebnym, zbiorowości i składu społeczno-demograficznego. Odbiorca masowy to zbiorowość licząca od kilku do kilkuset milionów osób. Odbiorcę masowego określa się jako : - masę społeczną- najbardziej ogólne określenie , od którego pochodzą takie jak media masowe itp.Termin ten upowszechnił się w XIX w pod wpływem industrializacji i urbanizacji.Masy społeczne robotników budowały wszystko co masowe: kapitalizm, społeczeństwo klasowe. Masa społeczna to zróżnicowana pod względem społecznym , ekonomicznym, kulturowym zbiorowość anonimowych jednostek , między którymi występują słabe interakcje i niewielka wymiana doświadczeń przez co są one słabo zorganizowane i niezdolne do wspólnego skoordynowanego działania. Czynnikiem spajającym tą zatomizowaną zbiorowość zarazem manipulującymi jej zachowaniami są media masowe i kultura masowa. Procesy kom. Masowego odnasawiały odbiorcę dlatego też znaczenie masy społecznej ulega zmianie. - audytorium - często używane zamiennie z publicznością. Są to ludzie, którzy zebrali się by wysłuchać przemówienia, recytacji. - publiczność - to ludzie, którzy wymieniają poglądy, informacje na temat interesującego ich zagadnienia o znaczeniu społecznym, masowym dwa podejścia do audytorium: 1.krytyczne - audytorium to odbiorcy traktowani jako konsumenci samych przekazów masowych i reklamowanych w mediach produktów i usług .To ludzie zorientowani na zaspokajanie indywidualnych potrzeb i upodobań. Decyduje tu zamożność i warunki materialne. Publiczność to obywatele świadomi swoich praw i obowiązków, interesujący się sprawami ogólniejszymi, poczuwający się do odpowiedzialności za bieg spraw publicznych i podejmujący działania na rzecz ludzi wśród których żyją. Publiczność to ludzie zorientowani na życie społeczne0 2.socjologiczne - teorie te nastawione są na pomiar i analizę zachowań odbiorczych; audytorium to odbiorcy konkretnego przekazu, z którym zapoznali się o określonym czasie np. jedno wydanie gazety - jest to suma jednostkowych aktów odbiorczych.
|
|
Publiczność to odbiorcy pewnej liczby przekazów określonych mediów, z którymi zapoznali się w danym czasie np. programu TV w ciągu miesiąca - suma powtarzanych aktów odbiorczych . publiczność to zsumowane audytorium więc stanowi ono twór teoretyczny. To co konstruuje i konstytuuje publiczność to powtarzalność aktów odbioru. Publiczność to taka grupa odbiorców, która nabrała nawyku odbioru mediów. Trzy typy publiczności: przeciętna - gdy odbiorcy wykazują średnią częstotliwość kontaktu z przekazem danego typu; okazjonalna - gdy odbiorcy wykazują rzadszą niż średnia częstotliwość kontaktu z przekazem; klubowa - gdy odbiorcy mają częstszą niż średnią częstotliwość kontaktu z przekazem
Rynek odbiorczy - rzeczywiści lub potencjalni odbiorcy, konsumenci produktów lub usług medialnych
22. Komunikowanie informacyjne: Podstawowym celem komunikowania informacyjnego jest kreowanie wzajemnego porozumienia i zrozumienia miedzy uczestnikami procesu, dzielenia się wiedzą, wyjaśnianie i instruktaż, przy założeniu że nadawca nie ma żadnych intencji wpływania na postawy i zachowania odbiorców. Ten typ komunikowania ma spełniać funkcje stricte informacyjną, to znaczy że wykorzystuje w nim dane, wiedza, fakty, opinie są zaprezentowane w sposób neutralny, rzeczowy, obiektywny. Przekaz informacyjny wyjaśnia nowe kwestie w sposób zrozumiały dla odbiorców, dyskutuje je i powtarza w celu zapamiętania. Odbiorcy angażują się w proces komunikowania, oczekując że nadawca dostarczy im wiedzy, jakiej nie posiadają.
Komunikowanie informacyjne posługuje się metodami które są odpowiednio dobierane przez nadawców i zależą od specyfiki prezentowanej informacji. Do podstawowych metod informacyjnych należą: - Narracja - opis wydarzenia historii, itp. Z zachowaniem kolejności występowania epizodów i wątku od początku do końca - Opis - dotyczy konkretnej osoby bądź grupy ludzi, przedmiotu, urządzenia, sytuacji itp. - Demonstracja - to taki proces komunikowania, podczas którego przekazowi werbalnemu towarzyszy równocześnie wykonanie czynności, ilustrującej ten komunikat, jest ona charakterystyczna dla wszelkich prezentacji kulinarnych, działania różnego rodzaju urządzeń i innych sytuacji pozwalających odbiorcą na nabycie praktycznych umiejętności.
|
|
- Definiowanie - wyjaśnienie pewnych pojęć, ich klasyfikacja i rozróżnienie, wskazanie na synonimy i antonimy, na użycie i funkcje, odwołanie się do etymologii i historii, podawanie przykładów i porównywanie.
Komunikowanie informacyjne opiera się na kilku zasadach, których realizacja wpływa na jego efektywność: - kreatywność Kreatywność przekazu jest determinowana jakością transmitowanych do odbiorców informacji oraz sposobem ich prezentacji, a także propozycjami alternatywnych wyborów - wiarygodność Efektywność komunikatu informacyjnego i aktywne uczestnictwo w procesie wszystkich jego uczestników zależy od wiarygodności nadawcy i zaufania do niego ze strony odbiorców. Wiarygodność jednostki zbudowana jest na jego kompetencjach czyli na wiedzy i doświadczeniu , autorytecie intencjach osobowości - nowość informacji Odbiorcy znacznie chętniej poświęcają uwagę nowym informacjom niż tym już znanym, nowinki znacznie szybciej się rozchodzą i działają mobilizująco - doniosłość informacji Doniosłość informacji wynika z potrzeby wiedzy odbiorców, z jednej strony, i z psychologicznego nastawienia jednostki do postrzegania elementów dla niej istotnych z drugiej, nie dla każdego bowiem te same informacje maja doniosły charakter - położenie nacisku na informację Nadawca w komunikacie informacyjnym często stosuje technikę podkreślania wagi pewnych informacji, wskazywania odbiorcy ze ich ranga jest wyższa od innych - wykorzystanie pomocy wizualnych W celu wzmocnienia przekazu, uczynienia go bardziej klarownym i zrozumiałym stosuje się pomoce wizualne w postaci map, rysunków, zdjęć, plansz, grafik, przedmiotów i każdego innego elementu, który może pomóc nadawcy zaprezentować i wyjaśnić problem, udzielić instrukcji postępowania, użycia itp.
|
|
23.Komunikowanie perswazyjne: Komunikowanie posługujące się perswazją jako podstawową techniką wpływania, nakłaniania, namawiania, zachęcania, tłumaczenia, łagodzenia, oddziaływania. Obiektem perswazji perswazji są ludzie , idee, wartości oraz wszystko co podlega wartościowaniu .Zasadniczą właściwością jest tu oddziaływanie nadawcy na odbiorcę aby nakłonić go do akceptacji oraz zaadaptowania nowych zachowań , postaw zgodnych z intencją nadawcy, ale w sposób dobrowolny tj. bez stosowania środków przymusu . Komunikowanie perswazyjne. to kompleksowy, interaktywny proces , w którym nadawca i odbiorca są połączeni werbalnymi i niewerbalnymi symbolami, po przez które perswadujący próbuje wpłynąć na drugą osobę aby zmienić jej reakcje , zachowania, ukształtować nowe postawy lub zmodyfikować już istniejące i sprowokować do działania. Interaktywny charakter procesu warunkują :skłonność odbiorcy do podporządkowania się perswadującemu lub przyjęcia sugestii w zamian za realizację życiowych potrzeb. Nadawca i odbiorca wchodzą w specyficzny układ uzależnienia; Nadawca realizuje potrzeby odbiorcy = odbiorca akceptuje wpływ nadawcy. Z tego powodu perswazję nazywa się procesem interaktywnego uzależnienia. Cel i cechy procesu:
|
|
III typy perswazji: I. Przekonująca - stanowi klasyczny przykład procesu transakcyjnego - obie str. Dążą do wzajemnego porozumienia nawet kosztem odstępstwa od swoich pierwotnych przekonań, czy wartości - najbardziej etyczna, nie budzi kontrowersji
II. Nakłaniająca - intencja nadawcy = przyciągnięcie odbiorcy do idei, postaw, zachowań, które wyznaje jednostka perswadująca - stosowana w:
- w zależności od tego czemu służy przybiera postać:
- nie można jprzypisać jej cech
III. Pobudzająca - najbardziej etycznie kontrowersyjna - stanowi agitację a jej cel to:narzucenie odbiorcy określonych zachowań za pomocą sugestii, haseł , skrótów myślowych, obietnic, kłamstw, manipulowania informacją , chwytów socjotechnicznych i marketingowych - dążenie nadawcy do osiągnięcia doraźnych efektów ( kampania wyborcza)
W procesie perswazyjnym W.mcGuire wyróżnił 6 faz:
|
|
24. Komunikacja, znaczenie, znak (semiotyka) Terminy semiologia i semiotyka oznaczają to samo Ujmuje się je jako: - Ogólną teorię znaków- znak składa się z trzech elementów- symbolu, interpretanta, przedmiotu. Jest czymś co zastępuje dla kogoś jakiś przedmiot pod pewnym względem lub w pewnej zdolności. Zmusza interpretanta, by odniósł się do przedmiotu do którego sam się odnosi. Znak zatem zastępuje swój przedmiot, coś dla kogoś, a także coś dla kogoś pod jakimś względem. <Pierce> - Naukę badającą życie znaków w obrębie życia społecznego- język zawiera się w systemie znaków. Znaki zaś nie są abstrakcjami lecz przedmiotami realnymi, mają podwójny wymiar”pojęcia” ( elem. znaczonego) i „ obrazu dźwiękowego „ ( elem. znaczącego).Związek między tymi dwoma wymiarami tworzy znak językowy . Związek między wyrazem i znaczeniem nie jest naturalny ale arbitralny- wynika ze zgody < Saussur> - Każdy system znaków bez względu na ich substancję lub ograniczenia : obrazy, gesty, melodyjne dźwięki, przedmioty, a także składniki tych substancji . Elementy systemu znaków to: langue, parole( mowa właściwa ), znaczący, znaczony, system i syntagma, denotacja- dosłowne znaczenie znaku, konotacja- znaczenie skojarzeniowe, - Trzy obszary badań- znak: zawierają się tu badania nad różnorodnością znaków, ich znaczeń i sposobu odniesienia ich do osób, które się nimi posługują; kody lub systemy, w jakie znaki są zorganizowane: ten obszar zajmuje się rozwojem różnorodności znaków w odpowiedzi na potrzeby społeczne, lub kulturowe oraz badaniem kanałów komunikowania, dzięki którym są transmitowane; kultura, w obrębie której kody i znaki funkcjonują < Fiske>
Język w społecznościach ludzkich odgrywa naczelną rolę i jest uważany za główne narzędzia komunikowania. Jest też niewątpliwe , że istoty ludzkie komunikują się za pomocą środków pozasłownych i sposobów pozajęzykowych. Nikt nie mówi więc tylko słowami. Każdy akt słowny obejmuje przekazywanie komunikatów przez język gestów , pozy, ubrania , uczesania , akcentu, kontekstu społecznego. Dlatego też semiotyka odgrywa bardzo ważna rolę w komunikacji. |
|
25. Kody Kod tworzy system organizacji znaków o danym znaczeniu. Taki system rządzi się regułami przyjętymi przez wszystkich członków społeczeństwa. Podkreśla to społeczny wymiar kodów i rolę komunikacji, co wynika z faktu skonwencjonalizowania społeczeństwa. II TYPY KODÓW
Oba typy kodów są ze sobą powiązane np. kodeks drogowy to tak kod zachowania( mandat za jego nieprzestrzeganie ) jak i kod oznaczający (zbudowany ze znaków) Żadnego kodu nie można rozpatrywać w oderwaniu od jego społecznego zastosowania. Język to też kod. Mówiąc o kodach mówi się o systemie oznaczającym. Każdy kod się z nim wiąże. Zestaw wszystkich cech i elementów wspólnych mówi o systemie znaczeniowym kodów ( system=kod): cechy:
Różnice między systemami kodów:
|
|
Kolejny podział kodów to: - Ograniczone - charakterystyczny dla klasy nieinteligenckiej, stosowany przez społeczności lokalne i zamknięte, jest uproszczony, mniej złożony, ma uboższe słownictwo i prostą składnię, raczej ustny i przez to bliższy kodowi prezentującemu i komunikacji niewerbalnej, wydaje się być redundantny, jego przekazy są w dużym stopniu przewidywalne i maja raczej funkcję fatyczną niż referencyjną, wyraża reakcje społeczne, jest indeksujący pod względem statusu mówiącego w danej grupie, wspomaga stosunki społeczne, jednocześnie organizując sygnalizowanie indywidualnych różnic, wyraża podobieństwa między mówiącym i słuchającym, upraszcza ekspresje cech wspólnych i przynależności do grupy, nie indywidualizuje, zależny jest od tła złożonego ze wspólnych interesów lokalnej zależności kulturowej, które redukuje werbalizowanie indywidualnych różnic między rozmówcami, opiera się na interakcjach z kodami niewerbalnymi, różnice indywidualne wyrażają się wyłącznie przez znaki niewerbalne, opisują to co konkretne, specyficzne, to co jest tu i teraz, zależą od doświadczenia kulturowego - Kody rozwinięte - charakterystyczne dla klasy inteligenckiej, posługują się nimi grupy otwarte które potrafią je rozwijać, może być pisany i mówiony, bardziej entropiczny tzn. trudniej przewidzieć warianty wypowiedzi werbalnej, ma rozwiniętą funkcję referencyjną, wyraża relacje i ułatwia przekazywanie ukrytych intencji i zamierzeń, skierowany jest do pojedynczej osoby a nie do osoby jako członka grupy, dotyczy oczekiwań mówiącego związanych z psychologicznymi różnicami między nim samym a jego słuchaczami, ułatwia wyrażanie tego co różni daną osobę od pozostałych, niezbędny gdy mówca pragnie zwerbalizować pewne konkretne znaczenia o osobistym i nie powtarzalnym charakterze i pragnie uczyć je zrozumiałymi dla słuchacza, odgrywają rolę w komunikowaniu niewerbalnym, opisują to co abstrakcyjne nie rzeczywiste, to czego nie ma, zależą od wykształcenia i stopnia wyćwiczenia posługiwania się nimi. Pokazują związki języka z polityką. Komunikacja nie zależy więc od lokalnej wspólnoty języka ale od arbitralnego kodu językowego, który umożliwia rozwinięcie wypowiedzi.
|
|
SPIS TREŚCI
|
|
|
|
|
|
|
1