Lokalizacja ośrodków nerwowych w mózgu

Ośrodki czucia - dotyku, smaku, bólu i zmiany temperatury - znajdują się przede wszystkim w płacie ciemieniowym. Największą tak zwaną reprezentację korową mają te części ciała, które są bardzo dobrze unerwione, na przykład kciuk i język.

Wrażenia słuchowe docierają do ośrodków słuchowych w płatach skroniowych, natomiast wrażenia wzrokowe do ośrodka wzroku w płacie potylicznym.

W płacie czołowym znajdują się ośrodki ruchowe sterujące ruchami dowolnymi, między innymi kończyn, tułowia oraz skurczami mięśni twarzy. W płacie czołowym znajdują się także ośrodki kojarzeniowe sterujące najbardziej złożonymi formami zachowania się. Prawdopodobnie te miejsca odpowiadają za sprawność intelektualną (inteligencję).

W korze mózgowej człowieka znajdują się także ośrodki związane z umiejętnościami specyficznie ludzkimi. W płacie skroniowym znajduje się ośrodek słuchowy mowy, który umożliwia rozumienie słyszanych słów. W płacie czołowym zlokalizowany jest ośrodek ruchowy mowy (kontroluje pracę mięśni umożliwiających wydawanie dźwięków artykułowanych) oraz ośrodek ruchów pisarskich ręki (jego uszkodzenie pozbawia zdolności pisania, mimo że osoba zachowuje zdolność wykonywania innych złożonych ruchów dowolnych). W płacie potylicznym znajduje się natomiast ośrodek wzrokowy mowy (jest on aktywny podczas czytania). Na styku płatów: ciemieniowego, potylicznego i skroniowego znajduje się nadrzędny ośrodek mowy (podobno dobrze rozwinięty u znakomitych mówców).

Najbardziej złożone czynności nerwowe wymagają współdziałania większych obszarów kory. Dzięki temu możliwe jest wykonywanie gnozji oraz praksji. Gnozje to zdolność kory mózgowej do rozpoznawania przedmiotów i zjawisk oraz ich oceny (inaczej mówiąc, uświadamiamy sobie, co trzymamy, widzimy i słyszymy). Praksje są z kolei zdolnościami kory mózgowej do kierowania wykonywaniem czynności zamierzonych i celowych, na przykład otwarciem książki na odpowiedniej stronie, pisaniem pracy domowej czy uruchamianiem komputera. Uszkodzenie powierzchni półkul mózgowych może prowadzić do agnozji lub apraksji. Agnozja polega na przykład na niemożności rozpoznania za pomocą dotyku klucza ukrytego w kieszeni. Z kolei apraksja może się przejawiać choćby brakiem zdolności samodzielnego zawiązywania sznurowadeł.

Asymetria czynności mózgu

- specjalizacja półkul mózgowych

półkula lewa ręka prawa matematyka rozumienie treści logiczne myślenie pisanie czytanie mowa analiza cyfry symbole np. nuty sekwencyjność percepcji

półkula prawa ręka lewa spostrzeganie twarzy wyobraźnia rozumienie muzyki rzeźbienie przestrzenność biegłość w tańcu synteza obraz figury geometryczne muzykalność jednoczesność percepcji

Budowa analizatorów

W procesie uczenia się główną rolę odgrywa spostrzeganie zmysłowe, które jest funkcją analizatorów.

W skład analizatora wchodzą:

1. receptor - czyli wiązka wyspecjalizowanych zakończeń nerwowych odpowiednio wrażliwych i czułych na działanie odpowiednich bodźców

2. nerwowa droga doprowadzająca - nerw przewodzący impuls

3. korowa część analizatora, w której dokonuje się nie tylko odzwierciedlenie prostych bodźców, lecz także analiza i synteza, dzięki której jest możliwe odzwierciedlenie w świadomości cech postrzeganych przedmiotów (wrażenia) oraz całych przedmiotów i ich znaczenia (spostrzeżenia)

część analizatora analizator	receptor	nerwowa droga doprowadzająca	korowa część analizatora
wzrokowy	siatkówka oka	nerw wzrokowy	skupienie wyspecjalizowanych komórek nerwowych w korze mózgowej
słuchowy	organ Cortiego	nerw słuchowy	skupienie wyspecjalizowanych komórek nerwowych w korze mózgowej
kinestetyczno-ruchowy	zakończenia nerwowe w skórze, mięśniach, ścięgnach, stawach	nerwy czuciowe i ruchowe	skupienie wyspecjalizowanych komórek nerwowych w korze mózgowej

---