POJĘCIE I ZAKRES ANALIZY FINANSOWEJ

Pojęcie „analiza” obejmuje system różnorodnych metod badania naukowego, które polegają na rozłożeniu badanego przedmiotu lub zjawiska na części składowe w celu wykrycia składników albo logicznej abstrakcji niezbędnej do pełnego poznania całości i sformułowania odpowiedniej decyzji.

Analiza ekonomiczna jest dyscypliną naukową zajmująca się wyszukiwaniem i mierzeniem związków zachodzących między zjawiskami ekonomicznymi oraz wykrywaniem za pomocą różnych metod badawczych prawidłowości dotyczących zachowania się podmiotów gospodarczych i ich reakcji na bodźce płynące z otoczenia.

Przedmiotem analizy jest działalność podmiotów gospodarczych.

Analiza odnosząca się do działalności gospodarczej nosi nazwę analizy ekonomicznej.

Z przedmiotowego punktu widzenia należy wyróżnić:

* analizę makro i mikroekonomiczną - (państwo, konkretny podmiot gospodarczy),

* analizę finansową i techniczno-ekonomiczną (wydajność pracy)

Analiza będąca metodą postępowania badawczego zmierza do poznania i wyjaśnienia całości poprzez poznanie:

• elementów składowych całości ustalenie relacji występujących pomiędzy elementami strukturalnymi oraz pomiędzy poszczególnymi elementami a całością,

• mechanizmów funkcjonowania badanej całości, zmian jakie w niej zachodzą, identyfikacja czynników oddziałujących na te całości oraz siły i kierunku natężenia wpływu poszczególnych czynników oraz stwierdzone zmiany.

Analiza ekonomiczna jako działanie praktyczne występuje w roli podstawowego narzędzia zarządzania.

Sprowadza się do wykorzystywania metod wypracowanych przez analizę jako naukę w badaniu i ocenie efektywności działalności konkretnego przedsiębiorstwa. Analiza ta sprowadza się do:

• badania wielkości i zmian w czasie zjawisk i procesów występujących w przedsiębiorstwie,

• ustalania odchyleń rozpatrywanych zjawisk i wyjaśniania ich przyczyn (analiza przyczynowo-skutkowa)

• analizowania struktury zjawisk występujących w przedsiębiorstwie i ustalania związków przyczynowo-skutkowych

• wskazywania na niewykorzystane rezerwy i środki prowadzące do pełniejszego ich wykorzystania

• projektowanie działań korekcyjnych zmierzających do ekonomicznie racjonalnego ukształtowania zjawisk i procesów w przyszłości.

Charakter przedmiotu oraz zakresu analizy ekonomicznej jest niejednolity i zależny od:

- podmiotu, który sporządza analizę (bank dla kredytobiorcy),

- celu przeprowadzanych badań (biegły rewident)

- stanu prawnego badanej jednostki (usługi, produkcja, bank)

- obowiązujących zasad (polityki) rachunkowości - wybór dozwolonych prawem zasad prowadzenia rachunkowości i sposobu jej prezentacji.

Podstawowe składowe przedmiotu analizy ekonomicznej to:

• stan ekonomiczny - sytuacja majątkowo-finansowa + płynność

• wyniki ekonomiczne - wynik finansowy (analiza)

• organizacja i metody gospodarowania - stan i wyniki podmiotu gospodarczego,

Podział analizy działalności przedsiębiorstwa

Analiza działalności przedsiębiorstwa

Analiza ekonomiczna Analiza otoczenia

Analiza techniczno - Analiza Analiza Analiza Analiza

ekonomiczna finansowa otoczenia otoczenia powiązań

ogólnego szczegółowego przedsięb.

z otoczeniem

Analiza ekonomiczna

Analiza techniczno-ekonomiczna Analiza finansowa

Analiza produkcji Analiza sytuacji majątkowej (rentowność)

Analiza zatrudnienia Analiza sytuacji finansowej (kapitały)

i wydajności pracy Analiza wyniku finansowego

Analiza środków trwałych Analiza przychodów

Analiza gospodarki Analiza kosztów

materiałowej Analiza przepływów pieniężnych

Analiza postępu technicznego

Informacje dostarczane przez analizę umożliwiają uzyskanie odpowiedzi na następujące pytania:

• czy działalność przedsiębiorstwa w rozpatrywanym okresie była efektywna i czy efektywność ta ulegnie poprawie, czy pogorszeniu w przyszłości,

• czy zgromadzone środki rzeczowe i zespół pracowników są racjonalne wykorzystywane i czy gwarantują wykonanie zadań bieżących i przyszły rozwój przedsiębiorstwa,

• jaki wpływ na wyniki finansowe przedsiębiorstwa wywierają czynniki wewnętrzne a jaki jest wpływ czynników zewnętrznych,

• czy stan finansowy przedsiębiorstwa gwarantuje terminową realizację bieżących płatności,

• jakie są mocne i słabe strony gospodarki finansowej przedsiębiorstwa,

• jakie występują bariery w rozwoju przedsiębiorstwa i jakie SA możliwości ich pokonania.

Analiza finansowa

Analiza efektywności Analiza sytuacji

działalności majątkowej i finansowej

przedsiębiorstwa przedsiębiorstwa

UŻYTKOWNICY INFORMACJI

Podmiot otoczenia	Cel analizy	Przedmiot analizy
odbiorcy	- określenie celowości podjęcia decyzji dotyczącej wyboru przedsiębiorstwa jako dostawcy	- jakość produktu - cena - sposób zapłaty - terminowość dostaw - obsługa serwisowa
dostawcy	- określenie celowości podjęcia decyzji dotyczącej wyboru przedsiębiorstwa jako odbiorcy	- forma płatności - terminy płatności - solidność finansowa
bank	- ustalenie zdolności kredytowej przedsiębiorstwa - określenie stopnia ryzyka operacji kredytowej - oszacowanie opłacalności transakcji	- sprawozdania finansowe - bieżąca ocena wyników - terminowość spłat
Władze państwowe i lokalne	- możliwości zasilania budżetu państwa i budżetu lokalnego - możliwości rozwojowe - kontrola przestrzegania norm prawnych	- regulowanie zobowiązań publicznoprawnych - funkcja infrastrukturotwórcza - koszty zewnętrzne działalności - przestrzeganie prawa gospodarczego
Konsument indywidualny	- określenie celowości i opłacalności decyzji kupna wyrobu lub usługi	- jakość produktu lub usługi - funkcja usługi - cena - obsługa posprzedażna

ZAKRES ANALIZY FINANSOWEJ

PRZEDMIOTOWY - przychody - koszty - wynik finansowy - płynność finansowa - majątek przedsiębiorstwa

CZASOWY - przeszła działalność - działalność bieżąca (< rok, taktyczna) - przyszła działalność ( strategiczna > rok)

PRZESTRZENNY - rozwiązania systemowe - uwarunkowania rynkowe - konkurenci - pozycja przedsiębiorstwa na rynku

PODMIOTOWY - przedsiębiorstwo jako całość - samodzielne jednostki wewnętrzne przedsiębiorstwa

KLASYFIKACJA ANALIZY FINANSOWEJ

Kryteria	Podstawowe rodzaje analizy ekonomicznej
Okres badań	Retrospektywna (ex post) - analiza zdarzeń w przeszłości (sprawozdań finansowych) Bieżąca (operatywna) - w danej chwili Prospektywna (ex ante) - taktyczna i strategiczna
Szczegółowość badań	Ogólna Szczegółowa
Zakres przedmiotowy badań	Całościowa Odcinkowa (logistyka, marketing)
Częstotliwość i czas prowadzenia analizy	Ciągła, okresowa, doraźna, wstępna, bieżąca, następcza
Metody badań	Funkcjonalna, kompleksowa, decyzyjna, systemowa, niesystemowa
Rodzaj informacji	Wskaźnikowa, zależnościowa
Kryteria podziału	Rodzaje analizy ekonomicznej
Forma badań	- analiza wskaźnikowa - analiza rozliczeniowa
Zakres przestrzenny	- analiza pojedynczego przedsiębiorstwa - analiza międzyzakładowa
Przeznaczenie analizy	- analiza wewnętrzna - analiza zewnętrzna (bank)

Zadania analizy finansowej

• tworzenie informacji niezbędnych w procesie decyzyjnym kierownictwa,

• pomoc w planowaniu i realizacji zadań,

• ocena działalności kierownictwa,

• dostarczanie informacji do monitorowania bieżącej działalności,

• dostarczanie danych do planowania strategicznego.

KLASYFIKACJA METOD ANALIZY FINANSOWEJ

KRYTERIUM	METODY
Metodologia nauk	ogólne	specyficzne
Kolejność badań	analiza dedukcyjna	analiza indukcyjna
Etapy analizy	analiza wstępna (porównawcza)	Analiza pogłębiona (przyczynowa)
Formy opisu	analiza jakościowa	analiza ilościowa

Metody deterministyczne	Metody stochastyczne
- kolejność podstawień - reszty - różnic cząstkowych - wskaźnikowa - proporcjonalnego podziału - podstawień krzyżowych - logarytmowania - funkcyjna	- statystyczne - ekonometryczne - taksomiczne - dyskryminacyjne

Metoda oznacza przyjęte sposoby zbierania porządkowania oceny i interpretacji danych empirycznych dotyczących wyników i sytuacji finansowej przedsiębiorstwa prowadzące do wyjaśnienia przyczyn ich zmian.

W analizie finansowej są stosowane trzy podstawowe metody:

- metoda indukcji

- metoda dedukcji

- metoda redukcji.

W metodzie indukcyjnej rozpoczyna się analizę zjawisk szczegółowych, elementarnych, przyczynowych i stopniowo przechodzi się do uogólnień w postaci wniosków, jako syntezy procesu analitycznego:

Od szczegółu do ogółu

Od czynników do wyników

Od przyczyn do skutków

Metoda dedukcji przyjmuje odwrotny kierunek badań w stosunku do metody indukcyjnej. Wychodzi ona od ogólnego sformułowania problemu badawczego w ujęciu syntetycznym i stopniowo przechodzi do szczegółów pozwalających wyjaśnić przyczyny i skutki zmian występujących w zjawiskach ogólnych

Od ogółu do szczegółu

Od wyników do czynników

Od skutków do przyczyn

Metoda redukcji jest określana metodą weryfikacji. Składa się z trzech elementów postępowania badawczego:

1. sformułowania tez i wniosków syntezy wstępnej

2. zweryfikowania prawdziwości tez i wniosków w postępowaniu analitycznym

3. podsumowaniu ustaleń dokonywanych w trakcie weryfikacji i sformułowaniu syntezy końcowej.

Tezy i wstępne wnioski

Weryfikacja tez i wniosków wstępnych

Podsumowanie, ocena końcowa

Synteza wstępna

analiza

Synteza końcowa

Etapy badania analitycznego:

• określenie przedmiotu, zakresu i celu badań, przygotowanie materiałów źródłowych analizy i wybór metod badawczych,

• etap właściwych prac analitycznych: pomiar i wstępna ogólna ocena badanych zjawisk; analiza porównawcza

• zasadniczy etap analizy - badania szczegółowe, które polegają na rozłożeniu przedmiotu badań na elementy składowe w celu wyodrębnienia czynników, które wpłynęły na badane zjawisko - analiza przyczynowa

• etap końcowy badań analitycznych - przedstawienie wyników, postawienie ostatecznej diagnozy oraz sformułowanie wniosków.

ANALIZA PORÓWNAWCZA

Metody porównań

W metodach porównań, podstawą sądów wartościujących jest ustalenie różnicy pomiędzy zjawiskiem badanym a zjawiskiem będącym podstawą porównania. Różnica zwana jest odchyleniem. W analizie odchylenia dzielą się na odchylenia bezwzględne i odchylenia względne.

wyszczególnienie	2005	2006 (plan)	Wskaźnik dynamiki w %	Odchylenie bezwzględne	Odchylenie względne
Sprzedaż	100 000	110 000	110	10 000
Zysk ze sprzedaży	10 000	12 500	125	2 500	1 500
Zapasy wyrobów gotowych	20 000	21 000	105	1 000	- 1 000

W wyniku porównania zostaje ustalone odchylenie, które może być wyrażone w liczbach absolutnych lub względnych (procentowych)

Odchylenie bezwzględne (ΔS), którego sposób obliczania przedstawia wzór:

ΔS = S₁ - S₀

gdzie:

S₁ - wartość zjawiska w okresie badanym

S₀ - badane zjawisko według wzorca do porównania

Odchylenie względne (ΔS') można obliczyć wg wzoru:

ΔS' = S₁ - (S ₀ x B)

lub

ΔS' = S₀ x (A - B)

gdzie:

A - wskaźnik dynamiki (wykonania planu) zjawiska badanego,

B - wskaźnik dynamiki (wykonania planu) zjawiska podstawowego (wskaźnik wzrostu cen)

S_{1 ,} S₀ - jw.

W metodach porównań ważne jest poprawne ustalenie:

* przedmiotu porównań,

* sposobu ujmowania danych objętych zakresem porównań,

* podstawy porównań.

Za podstawę porównań mogą być przyjęte:

- wielkości badanego przedsiębiorstwa w czasie,

- wielkości badanego przedsiębiorstwa na tle innych przedsiębiorstw,

- wielkość badanego przedsiębiorstwa na tle określonych norm, standardów.

W zależności od przyjętego sposobu porównania wyróżnia się:

- porównanie w czasie o stałej podstawie odniesienia, kiedy dane liczbowe kolejnych lat rozpatrywanego okresy porównuje się z danymi okresu pierwszego,

- porównanie w czasie o zmiennej podstawie porównania, kiedy wielkości rozpatrywanego okresu przyrównuje się do wielkości okresu bezpośrednio go poprzedzającego.

wyszczególnienie	I rok	II rok	III rok
Przychód ze sprzedaży	100 000	120 000	150 000
Wskaźnik dynamiki (I rok = 100) w %	100	120	150
Wskaźnik dynamiki (rok poprzedni = 100) w %	100	120	125
Wskaźnik wzrostu cen (rok poprzedni =100)w%		1,25	1,2
Sprzedaż w cenach roku poprzedniego	100 000	96 000	125 000
Wskaźnik dynamiki w %		96	130
Wskaźnik wzrostu cen (I rok = 100)		1,25	1,5
Sprzedaż w cenach I roku	100 000	96 000	100 000
Wskaźnik dynamiki w %		96	100

Rodzaje zakłóceń (zmian) wpływające na porównywalność informacji pochodzących z analizy ekonomicznej:

• zakłócenia metodologiczne

• zakłócenia finansowe

• zakłócenia organizacyjne

• zakłócenia przedmiotowe

Metody analizy zależności zjawisk

W analizie ekonomicznej wykorzystuje się metody analizy zależności zjawisk, zwane metodami analizy przyczynowo-skutkowej.

Metody analizy przyczynowo-skutkowej zmierzają do:

• określenia, jakie podstawowe czynniki wpłynęły na odchylenia bezwzględne analizowanego zjawiska,

• ustalenie zmian rozpatrywanych czynników

• obliczenie wpływu zmian każdego z rozpatrywanych czynników na globalną wielkość odchylenia bezwzględnego

• zsumowania wszystkich wpływów cząstkowych.

METODY ANALIZY PRZYCZYNOWEJ

METODY JAKOŚCIOWE METODY ILOŚCIOWE

SWOT

Metody deterministyczne Metody stochastyczne

metoda podstawień łańcuchowych metody statystyczne

metoda różnicowa metody ekonometryczne

metoda różnic cząstkowych metody taksonomiczne

metoda funkcyjna metody dyskryminacyjne

metoda logarytmiczna

Wymienne zależności czynników oddziałujących na badane zjawisko przyjąć postać sumy, różnicy, iloczynu lub ilorazu. Zależy to od charakteru rozpatrywanego zjawiska. Można je podzielić wg kryteriów:

• charakteru wpływu analizowanych czynników na wielkość odchylenia bezwzględnego rozpatrywanego zjawiska,

• liczby podstawowych czynników kształtujących wielkość analizowanego zjawiska.

Ad. 1 metody można podzielić na:

- metody służące do ustalenia wpływu indywidualnych czynników np. metoda podstawień łańcuchowych,

- metody pozwalające na ustalenie zarówno wpływów indywidualnych czynników, jak i czynników grupowych, np. metoda różnic cząstkowych i metoda wskaźnikowa,

- metody badań wpływu indywidualnych czynników skorygowanych wpływami łącznymi, np. metoda podstawień krzyżowych, metoda funkcyjna.

Ad.2 możemy wyróżnić:

- metody dwuczynnikowe

- metody trzyczynnikowe

- metody czteroczynnikowe.

METODA PODSTAWIEŃ ŁAŃCUCHOWYCH

Metoda podstawień łańcuchowych służy do liczbowego określenia wpływu poszczególnych czynników na odchylenie badanego zjawiska, kiedy współzależności mają charakter związku funkcyjnego wyrażonego za pomocą iloczynu , ilorazu lub różnicy określonych czynników.

Metoda polega na matematycznym sformułowaniu funkcji ekonomicznych stanowiących przedmiot badań, oraz określenie odpowiedniego łańcucha przyczyn.

Zastosowanie metody podstawień łańcuchowych wymaga przeprowadzenia następujących czynności:

• obliczenia wielkości odchylenia bezwzględnego rozpatrywanego zjawiska gospodarczego,

• określenia czynników wpływających na analizowane odchylenie bezwzględne,

• ustalenie zmian każdego czynnika na odchylenie bezwzględne rozpatrywanego zjawiska gospodarczego,

• zestawienie wpływu poszczególnych czynników i ich interpretacji.

Z_{0 =} a₀ x b₀ x c₀

Z₁ - a₁ x b₁ x c₁

Z₀ - wielkości badanego zjawiska w roku 0

Z₁ - wielkości badanego zjawiska w roku 1

a_{0 ,} b₀ , c₀ - wielkości czynników wpływających na rozmiary badanego zjawiska w roku 0

a₁ , b₁ , c₁ - wielkości czynników wpływających na rozmiary badanego zjawiska w roku 1

W pierwszym kroku ustalamy odchylenie bezwzględne

ΔZ = Z₁ - Z₀

W kolejnych krokach ustalamy wpływ poszczególnych czynników

ΔZa = a₁ x b₀ x c₀

ΔZb = a₀ x b₁ x c₀

ΔZc = a₀ x b₀ x c₁

ΔZ = ΔZa - ΔZb - ΔZc

Do ustalenia wpływu poszczególnych czynników na odchylenie bezwzględne można wykorzystać uproszczoną metodę różnicowania.

Wpływ czynnika a na wielkość odchylenia badanego zjawiska wynosi:

ΔZa = (a₁ - a₀) x b₀ x c₀ wpływ czynnika a

ΔZb = a₁ x (b₁ - b₀) x c₀ wpływ czynnika b

ΔZc = a₁ x b₁ - (c₁ - c₀) wpływ czynnika c

ΔZ = ΔZa + ΔZb + ΔZc

W przypadku gdy badany wskaźnik jest ilorazem (np. wydajność pracy na 1 zatrudnionego) zastosowanie tej metody można wyrazić wzorami:

P₁ P₀

ΔZp = ---- - ----

R₀ R₀

P₁ P₁

ΔZ_R = ---- - ----

R₁ R₀

gdzie:

P - produkcja (przychód ze sprzedaży)

R - stan zatrudnienia

METODA RÓŻNIC CZĄSTKOWYCH

Czynności obliczeniowe związane z zastosowaniem metody różnic cząstkowych przy założeniu oddziaływania trzech czynników:

• ustalenia wpływu poszczególnych czynników oddzielnie, przyjmując przy rozpatrywaniu każdego z nich założeniu, że pozostałe czynniki nie uległy zmianie,

• obliczenia łącznego wpływu kolejnych par czynników (pierwszego i drugiego, pierwszego i trzeciego, drugiego i trzeciego) oraz jednoczesnego wpływu zmian wszystkich czynników łącznie.

Procedura obliczania cząstkowego wpływów poszczególnych czynników, przy założeniu występowania trzech czynników, przedstawia się następująco:

Z_{0 =} a₀ x b₀ x c₀

Z₁ = a₁ x b₁ x c₁

ΔZ = Z₁ - Z₀

ΔZa = (a1 - a0) x b0 x c0

ΔZb = a0 x (b1 - b0) x c0

ΔZc = a0 x b0 x (c1 - c0)

ΔZab = (a1 - a0) x (b1 - b0) x c0

ΔZac = (a1 - a0) x b0 x (c1 - c0)

ΔZbc = a0 x (b1 - b0) x (c1 - c0)

ΔZabc = (a1 - a0) x (b1 - b0) x (c1 - c0)

ΔZ = ΔZa + ΔZb + ΔZc + ΔZab + ΔZac + ΔZbc + Δzabc

METODA LOGARYTMOWANIA

Poszczególne etapy czynności analitycznych w metodzie logarytmicznej można sprowadzić do:

• obliczenia wskaźników dynamiki zmiennych niezależnych i zmiennej zależnej,

• logarytmowania obliczonych wskaźników dynamiki,

• podzielenia logarytmowania wskaźników dynamiki zmiennych niezależnych przez logarytmowany wskaźnik dynamiki zmiennej zależnej; otrzymane w ten sposób wskaźniki dynamiki charakteryzują siłą oddziaływania zmian wartości zmiennych niezależnych na wartość zmiennej zależnej,

• obliczenia wpływu zmian wartości poszczególnych zmiennych niezależnych na wartość zmiennej zależnej; wpływ ten równa się iloczynowi wskaźnika ustalonego w poprzednim etapie i wartości przyrostu zmiennej zależnej,

• interpretacji obliczonych wyników.

Koszty materiałów bezpośrednich i czynniki je kształtujące

wyszczególnienie	Rok ubiegły	Rok badany	Wskaźnik dynamiki w %
Liczba wyrobów (w szt.)	1 000, 0	1 250,0	125
Norma zużycia materiału (w kg)	4,0	4,4	110
Cena materiału (w zł za kg)	8,0	9,6	120
Koszty zużycia materiałów (w zł)	32 000,0	52 800,0	165

Z tablicy podstawiamy wskaźniki dynamiki i zapisujemy:

1, 65 = 1,25 x 1,10 x 1,20

Po logarytmowaniu tej równości otrzymujemy:

0,217484 = 0,096910 + 0,041393 + 0,079181

Dzieląc obie strony równości przez 0,217484, uzyskujemy następujące rezultaty:

1 = 0,45 + 0,19 + 0,36

Wpływ poszczególnych czynników na odchylenie kosztów materiałów bezpośrednich ustalamy następująco:

a) wpływ wielkości produkcji 20 800 x 0,45 = 9 360 zł

b) wpływ zużycia materiałów bezpośrednich 20 800 x 0,19 = 3 952 zł

c) wpływ cen zakupu materiałów 20 800 x 0,36 = 7 480 zł

METODA FUNKCYJNA S = a x b x c

a ₁ b ₁ c ₁

A = ------ - 1 B = ---- -- - 1 C = ------ - 1

a ₀ b ₀ c ₀

Następnie są ustalane odchylenia cząstkowe:

B+C BC

Oa = S ₀ x A [ 1 + ------- + ------- ]

2 3

A+C AC

Ob = S ₀ x B [ 1 + ------- + ------- ]

2 3

A+B AB

Oc = S ₀ x C [ 1 + ------- + ------- ]

2 3

a ₀ b ₀ c ₀

A = ------ - 1 B = ------ - 1 C = ------ - 1

a ₁ b ₁ c ₁

SYNTETYCZNA ANALIZA WYNIKÓW EKONOMICZNYCH PRZEDSIĘBIORSTWA

Wzorcowy układ nierówności podstawowych wskaźników ilościowych

WDZ > WDS > WDM > WDR

(zwiększa się udział zysku w sprzedaży)

gdzie:

WDZ - wskaźnik dynamiki zysku na sprzedaży

WDS - wskaźnik dynamiki sprzedaży

WDM - wskaźnik dynamiki majątku

WDR - wskaźnik dynamiki liczby pracowników

(jeżeli wszystkie te wskaźniki wzrastają w stosunku do wzrostu zatrudnienia - wzrasta wydajność pracy)

iR < Im < iP < iZ

i - indeks dynamiki

R - stan zatrudnienia

M - stan składników majątkowych

P - przychody

Z - zysk przedsiębiorstwa

Podane w podstawowym układzie nierówności cztery wskaźniki ilościowe pozwalają na zbudowanie następujących sześciu wskaźników jakościowych:

M/R = MR - przeciętne zaangażowanie składników majątkowych na 1 zatrudnionego

P/M = PM - obrotowość majątku (szybkość krążenia, jak majątek generuje przychody ze

sprzedaży)

P/R = PR - wydajność pracy na 1 zatrudnionego (przychód na 1 zatrudnionego)

Z/P = ZP - rentowność sprzedaży (zysk na jednostkę)

Z/M = ZM - rentowność majątku (zdolność majątku do generowania zysku)

Z/R = ZR - rentowność pracy na 1 zatrudnionego (zysk ; zatrudnionych - ile 1

pracownik przynosi zysku)

iMR < iPM < iPR < iZP < iZM < iZR

R - zatrudnienie

MR - wskaźnik zaangażowania majątku na 1 zatrudnionego

PR - wskaźnik wydajności pracy na 1 zatrudnionego

PM - wskaźnik obrotowości majątku

ZP - wskaźnik rentowności sprzedaży

ZR - wskaźnik zatrudnienia

Analiza przyczynowa wyników ekonomicznych

Z = P x ZP

O = P₁ - P₀

± 0 = ± 0_R ± 0_MR ± 0_PM

Z = P x ZP

Z = R x MR x PM x ZP

± 0 = ± 0_R ± 0_MR ± 0_PM ± 0_ZP

PODSTAWOWE WSKAŹNIKI

Podstawowe wskaźniki ekonomiczne charakteryzujące działalność przedsiębiorstwa

przedstawiają się następująco:

Symbol i nazwa wskaźnika	Okres ubiegły	Okres bieżący	odchylenie	Dynamika w %
R - przeciętny stan zatrudnienia	1 000	1 040	+ 40	104,5
M - przeciętny stan majątku (aktywów) w zł	800 000	880 000	+ 80 000	110,0
P - przychody ze sprzedaży (zł)	600 000	630 000	+ 30 000	105,0
Z - zysk netto (zł)	32 000	36 000	+ 4 000	112,5

Układ nierówności i kształtowanie się wskaźników ilościowych:

Układ wzorcowy: iR < iM < iP < iZ

Układ rzeczywisty: 104,5 < 110,0 > 105,0 < 112,5

Ujęcie w układzie nierówności wskaźników jakościowych objętych oceną wskaźników ilościowych:

Symbol i nazwa wskaźnika	Okres ubiegły	Okres bieżący	odchylenie	Dynamika w %
MR - zaangażowanie majątku (aktywów) na 1 zatrudnionego (zł)	800,00	846,15	+ 46,15	105,77
PM - produktywność majątku (aktywów)	0,7500	0,7159	- 0,0341	95,45
PR - wydajność pracy na 1 zatrudnionego (zł)	600,00	605,77	+ 5,77	100,96
ZP - rentowność sprzedaży (%)	5,333	5,714	+ 0,381	107,14
ZM - rentowność majątku (aktywów) (%)	4,00	4,05	+ 0,09	102,27
ZR - rentowność pracy na 1 zatrudnionego (zł)	32,00	34,62	2,62	108,17

Układ wzorcowy: iMR < iPM < iPR < iZP < iZM < iZR

Układ rzeczywisty: 105,77 > 95,45 < 100,96 < 107,14 > 102,27 < 108,17

Analiza przyczynowa zmiany przychodu ze sprzedaży z zastosowaniem metody różnicowania

P = R x MR x PM

P ₀ = 1000 x 800 x 0,7500 = 600 000

P ₁ = 1040 x 846,15 x 0,7159 = 630 000

O _p = +30 000

O _R = (+40) x 800 x 0,7500 = + 24 000

O _MR = 1040 x (+46,15) x 0,7500 = + 36 000

O _PM = 1040 x 846,15 x (-0,0341) = - 30 000

O _p = + 30 000

ŹRÓDŁA ANALIZY EKONOMICZNEJ

MATERIAŁY ŻRÓDŁOWE

Materiały zewnętrzne

Roczniki statystyczne GUS Informacje giełdowe i bankowe Publikacje fachowe Regulacje prawne, finansowe, celne itd. Informacje agencji ratingowych Informacje wywiadowi gospodarczych

Materiały ewidencyjne Sprawozdawczość finansowa i rzeczowa System księgowy firmy Statystyka ekonomiczna Spisy inwentarzowe Dokumentacja produkcyjna, handlowa, eksportowa i importowa itp. Systemy kalkulacyjne Dokumentacja konstrukcyjno-technologiczna Dokumentacja dotycząca zatrudnienia Inna dokumentacja związana z prowadzoną działalnością

Materiały pozaewidencyjne Plany długo i krótkoterminowe, w tym biznesplany Wielkości postulowane, np. kosztorysy i kalkulacje wstępne (projekty) Wyniki dotychczasowych analiz ekonomicznych Protokoły i wnioski pokontrolne Sprawozdania zarządu i rady nadzorczej Protokoły z różnych posiedzeń i zebrań w przedsiębiorstwie Informacje uzyskane z prowadzonych rozmów i wywiadów z pracownikami, kontrahentami, kredytodawcami

UŻYTKOWNICY SPRAWOZDAŃ FINANSOWYCH

wewnętrzni

zewnętrzni

* zarządzający * inwestorzy

* kredyto- i pożyczkodawcy

* klienci

właściciele * dostawcy

* (udziałowcy, * konkurenci

akcjonariusze) * agendy rządowe (np. urzędy skarbowe

* urzędy statystyczne)

* pracownicy * wydziały gospodarcze sądów

( w tym związki zawodowe) instytuty badawcze

* ubezpieczyciele

* agencje informacyjne (np. agencje

ratingowe, wywiadownie handlowe)

* wewnętrzni kontrolerzy i analitycy * społeczeństwo

Wywiadownie gospodarcze w Polsce:

- wywiadownie handlowe: Dan & Bradstreet Poland sp. z o.o. w Warszawie, Creditreform w Warszawie, Euroinfo - Centrum Korespondencyjne w Warszawie, InfoCredit w Warszawie, Intercredit Warszawa sp. z o.o. w Warszawie, Infodata w Warszawie,

- dane firm audytorskich: Arthur Andersen, Deloitte & Touche, KPMG, Pricewaterhouse & Coopers, Ernst & Young

- PONT - Info Ltd. z systemem PONT - Info Gospodarka,

- Notoria Serwis, wydający kwartalnik „Wyniki Finansowe Spółek Giełdowych”

- Agencja Informacyjno-Wydawnicza BOSS sp. z o.o. proponująca system PAKIET, BOSSTAT.

W Stanach Zjednoczonych Ameryki Płn.:

- Standard & Poor's Corporate, oferujący m.in. Standard & Poor's Stock Reports, komputerowe banki danych, np. Compustat

- Moody'sInvestors Serwis Inc. Proponujący m.in. Moody's Corporate Profiles

- Dun & Bradstreet, publikujący m.in. Thomas Register of American Manufacturers

-Newsfront, znany z opracowania pt. 30000 Leading U.S. Corporations

- Robert Morris Associates, opracowujący wiele baz danych, np. Annual Statesment Studies.

Prezentacja wyników analizy ekonomicznej

1. Liczbowa forma prezentacji wyników analizy

Szereg statystyczny:

- szeregi szczegółowe

- szeregi czasowe

- szeregi geograficzne

Tablice statystyczne

- tablice proste

- tablice poziome

- tablice kombinowane

2. Graficzna forma prezentacji wyników analizy

Wykresy można podzielić na:

1. Strukturalne:

- struktury jakościowej (niemierzalnej),

- struktury liczebności (struktury szeregów rozdzielczych)

2. Dynamiczne (czasowe, rozwojowe)

3. Przestrzenne ( przedstawiające rozmieszczenie)

RODZAJE WYKRESÓW

- wykresy liniowe




- wykresy słupkowe




- wykresy powierzchniowe




- wykresy pasmowe




- wykresy przestrzenne




- wykresy punktowe




- wykresy kombinowane




3. Forma opisowa prezentacji wyników analizy służy do:

* wprowadzenia w problematyce badań analitycznych,

* przedstawienia informacji nieliczbowych

* prezentacji ocen i wniosków wynikających z przeprowadzonych badań i zilustrowanych danymi liczbowymi.

---