O czym myśleć przed budową

Jeżeli zamiast kotła chcemy zamontować w domu pompę ciepła lub rezygnujemy z wentylacji grawitacyjnej na rzecz rekuperatora, w domu przestają być potrzebne kominy.

Jeśli nie chcemy ich budować, trzeba uwzględnić tę zmianę w projekcie domu.

Wielu budujących chciałoby wyposażyć swoje domy w nowoczesne instalacje i urządzenia, ale ze względów finansowych woleliby to zrobić później - gdy dom będzie już gotowy.

Które rozwiązania można odłożyć w czasie, a które lepiej wykonać w trakcie budowy?

Rekuperator, pompa ciepła, klimatyzacja, kolektory słoneczne, inteligentne instalacje, centralny odkurzacz - te nowoczesne urządzenia zapewniają komfort i niskie koszty eksploatacji domu, ale, niestety, dużo kosztują.

Podczas budowy i wykańczania domu często brakuje pieniędzy na wiele rzeczy, bez których nie można się obejść.

Oszczędza się zwykle na technice, z przekonaniem, że nowoczesne rozwiązania zawsze będzie można zainstalować później, kiedy będzie nas na nie stać.

W takiej sytuacji warto pomyśleć o tym, w jaki sposób w czasie budowy przygotować dom do późniejszego montażu, by nie trzeba było niszczyć tego, co już zostało zrobione, i dwa razy wydawać pieniędzy na to samo.

Warto się też zastanowić, czy opłaca się odkładać montaż na później, bo tymczasowe zastąpienie jednego rozwiązania innym może być bardzo kosztowne.

Wentylacja mechaniczna

Coraz częściej system wentylacji mechanicznej zastępuje tradycyjną wentylację grawitacyjną.

Stosuje się ją przede wszystkim po to, by móc odzyskiwać ciepło z wywiewanego­ powietrza i tym samym obniżyć koszty ogrzewania domu.

Jest do tego potrzebny rekuperator - urządzenie do odzysku ciepła z wentylacji wyposażone także w wentylatory nawiewające i wywiewające powietrze z całego domu.

Czy montaż rekuperatora warto odkładać na później?

Do działania systemu wentylacji­ z rekuperatorem jest potrzebna sieć blaszanych kanałów wentylacyjnych, którymi jest transportowane powietrze.

Ich średnica to zwykle 10-20 cm.

O miejscu ich poprowadzenia powinno się myśleć jeszcze przed rozpoczęciem prac wykończeniowych.

O ile sam rekuperator (a jest to najdroższy element instalacji) można zainstalować później, o tyle nie warto odkładać montażu kanałów.

Rozprowadzenie ich w domu z wykończonymi ścianami i sufitami będzie bardzo kłopotliwe. 

Decydując się na późniejszy montaż rekuperatora, stajemy przed innym poważnym problemem - jak zapewnić wentylację do chwili jego podłączenia?

Jeśli zamierzamy kupić go za kilka miesięcy, w tym czasie­ będziemy mogli się ratować, otwierając okna, ale gdy zastosowanie rekuperatora przewidujemy w bliżej nieokreślonej przyszłości, musimy zrobić instalację z prawdziwego zdarzenia - bez niej nasz dom nie przejdzie kontroli kominiarskiej.

Konieczne jest zatem wzniesienie kominów z kanałami wentylacyjnymi i wykonanie otworów nawiewnych.

Zwiększy to koszty budowy nawet o kilka tysięcy złotych, a po zamontowaniu rekuperatora kominy przestaną być potrzebne.

System z rekuperatorem jest często uzupełniany o gruntowy wymiennik ciepła.

Najlepiej wykonać go w czasie budowy, na przykład przy robieniu wykopu pod fundament.

Unikniemy wtedy ponownego umawiania się z ekipą wykonawczą, zatem jest szansa, że w sumie zapłacimy mniej za robociznę.

Będziemy też mieli już za sobą wszystkie roboty ziemne i działka będzie gotowa do zagospodarowania.

Kanały wentylacji mechanicznej zwykle się obudowuje, by były niewidoczne, dlatego wygodniej jest je ułożyć w trakcie budowy domu. Rekuperator można zamontować później, trzeba tylko przewidzieć na niego miejsce.

Jeśli zdecydujemy się na montaż gruntowej pompy ciepła, do czasu wykonania na działce wymiennika nie inwestujmy w jej zagospodarowanie - trzeba będzie wszystko zniszczyć, by ułożyć rury.

Instalacja solarna to nie tylko kolektory na dachu, ale także duży zasobnik na wodę. Warto o tym pamiętać i pozostawić na niego miejsce, jeśli planuje się wykonanie w przyszłości takiej instalacji.

Pompa ciepła

Pompa ciepła to urządzenie grzewcze zasilane energią elektryczną, czerpiące ciepło z otoczenia - gruntu, wody lub powietrza.

Ponieważ nie spala paliwa, nie jest do niego potrzebny przewód kominowy ani wentylacja, a więc zainstalowanie go w już wybudowanym i wykończonym domu nie powinno stanowić dużego problemu.

Są także pompy ciepła przeznaczone do montażu na zewnątrz - w studzience (pompy gruntowe) lub po prostu na terenie działki (powietrzne).

Ich zainstalowanie po zakończeniu w domu prac wykończeniowych nie powinno być kłopotliwe.

Natomiast całą instalację wewnętrzną - rury do centralnego ogrzewania i ciepłej wody użytkowej - należy rozprowadzić jeszcze w trakcie budowy domu.

Do czasu zakupu pompy ciepła instalacja może być zasilana przez kocioł elektryczny - trzeba tylko uwzględnić jego moc przy załatwianiu formalności związanych z przyłączeniem do sieci energetycznej.

Jeśli pompa ma czerpać ciepło z gruntu za pomocą kolektora poziomego, trzeba też pamiętać, że w celu jego ułożenia konieczne będzie rozkopanie działki na obszarze kilkuset metrów kwadratowych, więc do tego czasu nie warto inwestować w zagospodarowanie tego obszaru.

Kolektory słoneczne

Bardzo często montuje się je już po zakończeniu budowy.

Za to podczas prowadzenia prac wykończeniowych warto zamontować rury łączące kolektory z zasobnikiem, w którym będzie podgrzewana woda.

Wtedy można jeszcze je ukryć pod tynkiem­ lub zabudować płytami­ gipsowo-kartonowymi.

Nie w każdym przypadku jest to jednak konieczne - może się zdarzyć, że kolektory uda się zamontować w takim miejscu, że rury z dachu trafią od razu do pomieszczenia technicznego z zasobnikiem.

Przy wyborze miejsca (zwykle na dachu) trzeba pamiętać, że kolektory muszą być wystawione na działanie promieni słonecznych, a więc muszą być skierowane na południe i nie powinien padać na nie cień.

Jeśli zamierzamy dokupić instalację solarną w przyszłości, nie możemy zapomnieć, że jej elementem jest zasobnik o stosunkowo dużych rozmiarach.

Warto się dowiedzieć, jakie są gabaryty dostępnych w handlu urządzeń, by pozostawić na nie wystarczająco dużo miejsca.

Instalacja centralnego odkurzania

Podobnie jak w przypadku wentylacji z rekuperatorem jednostkę centralną­ można zamontować w dowolnym czasie po zakończeniu budowy domu.

Natomiast w trakcie budowy na pewno warto rozprowadzić rury i zamontować gniazda ssące w ścianach, bo po zakończeniu prac wykończeniowych będzie to już bardzo kłopotliwe.

Czego nie warto odkładać? Nie warto odkładać na później rozprowadzenia instalacji, które zwykle ukrywa się pod tynkiem lub zabudowuje: rur, kabli, kanałów wentylacyjnych. Nie zapomnijmy także kominach - może nie będzie potrzeby ich budować, a może będą potrzebne dodatkowe...

Co można zrobić później? Po zakończeniu budowy bez większych problemów będzie można zamontować i podłączyć do wykonanych wcześniej instalacji wszelkie kosztowne urządzenia, takie jak: rekuperator, pompa ciepła, centralny odkurzacz, kolektory słoneczne, kominek.

Inteligentne instalacje i alarmy

Elektroniczne systemy zarządzające instalacjami i urządzeniami w domu stają się u nas coraz bardziej popularne, ale nadal jest to inwestycja kosztowna.

Czy można wykonać inteligentną instalację już po zbudowaniu domu?

Podstawowym elementem systemu są urządzenia sterujące, wykonawcze, czujniki oraz kable.

Te ostatnie powinno się ułożyć w czasie budowy domu.

Po zakończeniu prac wykończeniowych trzeba by było poprowadzić je po wierzchu ścian (można ukryć je w specjalnych listwach), ale na to raczej żaden inwestor się nie decyduje - kablami muszą być wtedy z reguły oplecione prawie wszystkie ściany.

Zatem już w trakcie budowy należy zdecydować, jak ma działać i z czego ma się składać instalacja, i ułożyć kable przed otynkowaniem ścian.

Jeżeli mimo wszystko chcemy wykonać lub rozbudować instalację już po zakończeniu budowy, można zastosować system bezprzewodowy.

Wtedy komunikacja między elementami systemu odbywa się drogą radiową, a więc nie ma potrzeby montażu przewodu magistralnego - kabli jest wtedy dużo mniej.

Podobnie jest z instalacją alarmową.

System przewodowy lepiej zamontować podczas budowy domu, ale dostępne są także czujki i sterowniki bezprzewodowe przeznaczone właśnie do domów już wykończonych i zamieszkanych.

Co zmienić w projekcie?

Czy chęć zastosowania któregoś z opisywanych rozwiązań pociąga za sobą konieczność zmian w projekcie domu?

Z reguły dotyczy to ogrzewania podłogowego.

Gdy chcemy je zastosować, trzeba się skonsultować z konstruktorem.

Zmian konstrukcyjnych może wymagać strop, na którym ma być ono zastosowane - ze względu na grubszą warstwę wylewki zdecydowanie zwiększającą ciężar stropu.

Zastosowanie nieprzewidzianych w projekcie kominków, pieców lub kotłów również wymaga zmian w projekcie.

Konieczne może być wybudowanie dodatkowego komina, ewentualnie powiększenie już zaprojektowanego - trzeba poinformować o tym architekta.

Zastosowanie pompy ciepła zamiast kotła także oznacza zmiany.

Do wykonania na działce wymiennika, dzięki któremu pompa będzie czerpać ciepło z gruntu, potrzebne jest pozwolenie na budowę.

Zatem najlepiej jest wystąpić o pozwolenie na budowę domu od razu z uwzględnionymi w projekcie pompą ciepła i wymiennikiem.

Warto też uwzględnić w nim likwidację komina, który nie będzie potrzebny, gdy zrezygnujemy z kotła.

Podobnie jest w sytuacji, kiedy zamiast wentylacji grawitacyjnej zdecydujemy się na mechaniczną - kominy z kanałami wentylacyjnymi przestają być potrzebne, więc nie warto ich budować.

---