1. Wymień wiodących dawnych oraz średniowiecznych myślicieli politycznych, scharakteryzuj postrzeganie polityki przez św. Tomasza z Akwenu Platon, Arystoteles ze Stagiry, św. Tomasz z Akwinu,  św. Thomas More, Piccolo Machiavelli, Karol Ludwik Montesquieu, Jan Jakub Roussau. Św. Tomasz z Akwinu: największy filozof epoki średniowiecza, żyjący w latach 1225 - 1274,  uważał, że państwo jest konieczne w prawidłowym rozwoju społeczeństwa, ponieważ było ono wcześniej niż ludzie, którzy je organizują życie we wspólnocie ludzkiej jest czymś naturalnym każda zbiorowość społeczna spełnia określone zadania, w których realizacji nie można obejść się bez przewodnika nie ma innej władzy, jak tylko od Boga pochodzącej. Od Boga pochodzi idea władzy, idea zwierzchności; tak jak Bóg zapewnia ład w Niebiosach, tak król podporządkowuje życie na ziemi. Twierdził on, że nie od Boga pochodzi władza tyrana Boga należy słuchać bardziej niż ludzi. 2. Wymień wiodących dawnych oraz średniowiecznych myślicieli politycznych, scharakteryzuj postrzeganie polityki przez św. Thomasa More'a (1478-1535) Platon, Arystoteles ze Stagiry, św. Tomasz z Akwinu,  św. Thomas More, Piccolo Machiavelli, Karol Ludwik Montesquieu, Jan Jakub Roussau. św. Thomasa More'a Jeden z Największych myślicieli odrodzenia. Przyjaźń z Erazmem z Rotterdamu wpłynęła na jego poglądy społeczno-polityczne. Jest autorem  Utopii”- wybitny traktat polityczny( Utopia jest miejscem, którego nie ma . Miejsce w którym panuje doskonały spokj, króluje doskonała mądrość. Ta wizja narzuconego szczęścia przypomina zamknięcie w złotej klatce. W   Utopii” atakował zło polityczne i społeczne występujące w jego czasach. Powiadał, że nienasyceni posiadacze ziem nieludzko traktują ubogich. Źródłem istniejącego zła była własność prywatna. Gdziekolwiek jest własność pryw. , tam nie można spodziewać się sprawiedliwości ani dobrobytu społ. Praca jest powszechnym obowiązkiem, od którego czasowo są zwolnieni jedynie ludzie sprawujący władzę i ludzie nauki. 3. Wymień wiodących dawnych oraz średniowiecznych myślicieli politycznych, scharakteryzuj postrzeganie polityki przez Niccolo Machiavellego (1469-1527) Platon, Arystoteles ze Stagiry, św. Tomasz z Akwinu,  św. Thomas More, Piccolo Machiavelli, Karol Ludwik Montesquieu, Jan Jakub Roussau. Niccolo Machiavellego Włoski mąż stanu, jedna z czołowych postaci odrodzenia. Brał udział w misjach dyplomatycznych w czasie, których spotkał się z najpotężniejszymi osobistościami politycznymi. W utworze   Książę” doradzał monarchom jak utrzymać się u władzy. Odtąd określenie makiawelizm stosuje się zwykle , kto ucieka się do podstępu i obłudy w manipulowaniu ludźmi. Często niesłusznie przypisuje się mu głoszenie poglądu, że cel uświęca środki, ale nie jest tak do końca. Machiavelli przede wszystkim kochał swoją ojczyznę. Pragnął doprowadzić do jej zjednoczenia. To ona była jedynym celem usprawiedliwiającym wszystkie środki. W dziele   Rozważania nad dziesięcioma księgami Tytusa Liwiusza” chwali ustrój republikański, będący połączeniem elementów ustroju demokratycznego, oligarchicznego i monarchistycznego, wzorowanym na republice starożytnego Rzymu. W utworze(swoim) zwracał uwagę na siłę jaką przydaje 29

29 polityce przestrzeganie zasad moralnych. 4. Wymień wiodących dawnych oraz średniowiecznych myślicieli politycznych, scharakteryzuj postrzeganie polityki przez Karola Ludwika Montesquieu (1689- 1755) Platon, Arystoteles ze Stagiry, św. Tomasz z Akwinu,  św. Thomas More, Piccolo Machiavelli, Karol Ludwik Montesquieu, Jan Jakub Roussau. Karola Ludwika Montesquieu Najwybitniejszy teoretyk monarchii konstytucyjnej ( w ładzy królewskiej ograniczonej przez mądre prawodawstwo). W dziele   O duchu praw” [przedstawił poglądy na powstanie państwa i prawa oraz koncepcję organizacji państwa rządzonego dobrze i praworządnie. Państwo powstało w wyniku umowy społecznej zawartej przez ludzi w celu ochrony ich interesów, bezpieczeństwa i wolności. Zadania państwa pojmował w sposób liberalny i indywidualistyczny ( powinno działać tylko wówczas gdy jest to niezbędne). Istotą państwa powinna być taka wolność obywateli, by móc czynić to czego , się powinno chcieć. Wolność zapewnia państwo praworządne, w którym prawa są dobre i przeniknięte duchem umiarkowania oraz oddzielenie od siebie władz: ustawodawczej, wykonawczej i sądowej, które powinny wzajemnie się równoważyć. Koncepcja trójpodziału władzy odegrała dużą rolę i stała się częścią składową XVII, XIX, i XX wiecznego konstytucjonalizmu. 5. Wymień wiodących dawnych oraz średniowiecznych myślicieli politycznych, scharakteryzuj postrzeganie polityki przez Jana Jakuba Rousseau (1712-1778) Platon, Arystoteles ze Stagiry, św. Tomasz z Akwinu,  św. Thomas More, Piccolo Machiavelli, Karol Ludwik Montesquieu, Jan Jakub Roussau. Jana Jakuba Rousseau Francuski filozof i pisarz. W swoich pismach występował przeciwko istniejącemu porządkowi społecznemu. Wierzył w naturalną dobroć natury ludzkiej. Uważał, że wzrost własności prywatnej i pycha człowieka zepsuły pierwotnego dobrego dzikusa. W najważniejszej swojej pracy   Umowie społecznej   uzasadnił tezę, że społ. Istnieje ze względu na umowę:  ludzie poświęcają swoje naturalne prawa na rzecz dobra powszechnego”. Jego poglądy miały wpływ na Amerykańską  Deklarację Niepodległości” i znalazły uznanie pod czas rewolucji francuskiej. 6. Wymień wiodących dawnych oraz średniowiecznych myślicieli politycznych, scharakteryzuj postrzeganie polityki przez polskich myślicieli politycznych Platon, Arystoteles ze Stagiry, św. Tomasz z Akwinu,  św. Thomas More, Piccolo Machiavelli, Karol Ludwik Montesquieu, Jan Jakub Roussau. -Termin polityka po raz pierwszy został objaśniony w słowniku łacińsko-polskim przez Jana Mączyńskiego(1564); -Pierwszy polski traktat o polityce   Kazania sapiencjalne” czyli kazania o mądrości Bożej (Stanisław ze Sakrbinierza); -Pomnikiem Polskiej myśli politycznej są mowy Pawła Władkowica wygłoszone na soborze w Konstancji; -U Andrzeja Frycza Modrzewskiego(1503-1572) tradycja polis i greckie przesłanie polityki

znajdują swoje rozwinięcie w zakresie pięściowym RZECZYPOSPOLITEJ, ustanowionej abt wszyscy jej obywatele żyć mogli dobrze i szczęśliwie. W dziele o   naprawie Rzeczpospolitej” zwracają uwagę rozważania o etyce rządzących i postawach obywateli - tu biorą początek potoczne skojarzenia ze sposobem bycia, zachowania obywateli, z etyką i umiejętnościami sprawowania władzy; - Benedykt Chmielowski (1700-1763) - pierwsze encyklopedyczne wyjaśnienie POLITYKI . Zwraca uwagę na dwojakie znaczenie polityki; -Komisja Edukacji Narodowej : jej działalność przyczyniała się do wzbogacenia terminologii politycznej w języku polskim -Dla Romantyków- F. Ryszka- patriotyzm był kwalifikatorem polityki; -S. Tarnowski(1891) pisze4, że polityka jest sztuką niezmiennych celów a zmiennych środków. Tak rozumiana polityka zawiera 2 wymiary:1) mieściłyby się cele i wartości; 2) Interesy wynikające z relacji między aspiracjami narodowymi i możliwościami ich spełnienia w danej sytuacji politycznej. 7. Wymień kierunki definiowania polityki, scharakteryzuj normatywizm 1) NORMATYWIZM;  2) BEHAWIORYZM;   3)BIOPOLITYKA   4) POSTMODERNIZM. NORMATYWIZM - polityka interpretowana w kategoriach powinnościowych - jak być powinno; - -odwołuje się do greckiego przesłania, polityki jako roztropnego realizowania wspólnego dobra; - -koncentruje się na projektowaniu pożądanych wizji życia politycznego; - w historii myśli politycznej pojawiło się wiele projektów dobrej polityki; - legitymizowały one władzę i uzasadniały posłuszeństwo obywateli ( np. teologie polityczne - koncepcję umowy społecznej) - stanowiący do dzisiaj przedmiot ożywionych sporów i wokół dobra wspólnego; - na bazie krytyki normatywizmu pojawiła się egzystencjalna wykładnia polityki, której ukoronowaniem był decyzjonizm. 8. Wymień kierunki definiowania polityki, scharakteryzuj behawioryzm. 1) NORMATYWIZM;  2) BEHAWIORYZM;   3)BIOPOLITYKA   4) POSTMODERNIZM. BEHAWIORYZM-polityka interpretowana jest przez pryzmat zachowań ludzkich związanych z procesem  rządzenia, -bowiem motywacje do uczestnictwa w polityce tkwią w psychice ludzkiej, -możemy je poznać poprzez uwolnioną od sądów wartościujących, empiryczną obserwację i  opis zachowania ( w myśl maksymy orzekać co jest, a nie co powinno być). W myśl tradycyjnych założeń behawioryzmu, granice polityki wyznacza formuła kary - nagrody decydująca o charakterze aktywności ludzkiej związanej z procesem rządzenia. Pierwsze behawioralne koncepcje polityki pojawiają się w okresie międzywojennym, zaś szerokie zastosowanie komputerów w badaniach empirycznych zachowań politycznych ( wyborach) owocowało ogłoszeniem w USA przez Roberta dala w 1961 rewolucji w politologii - rewolucji behawioralnej ze względu na praktyczne walory omawianego podejścia do polityki 29

29 9. Wymień kierunki definiowania polityki, scharakteryzuj Biopolityka 1) NORMATYWIZM;  2) BEHAWIORYZM;   3)BIOPOLITYKA   4) POSTMODERNIZM. BIOPOLITYKA człowiek jest zwierzęciem politycznym (zoon politikon) -polityka pojawia się już u prymitywnych populacji-wszędzie tam gdzie występuje problem władzy, -i oznacza zachowania ludzi przyjmujące postać rywalizacji prowadzącej do dominacji - podporządkowania w grupie, -prawo pełni funkcje regulacyjne- związane z rozwiązywaniem konfliktów. Stąd nauka o polityce jest nauką leżącą na przcięciu nauk przyrodniczych  i społecznych, w obszarze zaointeresoawń, których znajdują zagadnienia agresji - altruizmu polityce. Intensywny rozwój bioplityki - za twórcę której uważa się amerykańskiego uczonego Rogera D. Mastersa - można było zaobserwować w latach 60-70. Biopolityka nadal jest modnym kierunkiem interpretacji zjawisk w sferze polityki, zwłaszcza w zakresie refleksji nad wrodzonymi (genetycznymi predyspozycjami do sprawowania władzy (odporność na stres decyzyjny, przejawy psychopatologii w polityce i In.) 10. Wymień kierunki definiowania polityki, scharakteryzuj postmodernizm. 1) NORMATYWIZM;  2) BEHAWIORYZM;   3)BIOPOLITYKA   4) POSTMODERNIZM. POSTMODERNIZM  -sygnalizuje kryzys współczesnej polityki -którą symbolizuje rhizoma- roślina o wielu splątanych i długich korzeniach, nie wiadomo gdzie się zaczynają a gdzie kończą, stąd zrozumienie polityki wymaga wielu punktów odniesienia jest ona bowiem swoistym labiryntem, w którym żyje i działa człowiek, -wyrażający obawę przed nieznanym ale i pragnie odsłaniania ukrytych sensów życia wspólnego i dróg wyjścia z sytuacji. 11. Wymień wiodące koncepcje polityki, scharakteryzuj klasyczną koncepcję polityki. 1)klasyczna koncepcja polityki, 2)komercyjna koncepcja polityki, 3)konsensualna k. p., 4)konfliktowa k. p. , 5)koncepcja polityki bez ideologii. KLASYCZNA KONCEPCJA POLITYKI Pochodzi od tradycji greckiej. Arystoteles w swoim dziele   Polityka” uważa , że człowiek jest stworzony do życia w państwie  - najwyższe4j i najdoskonalszej formie organizacji życia wspólnoty politycznej. Założenia podstawowe: -celem polityki jest wspólne dobro obywateli' 0dbałość o wspólne dobro wymaga roztropnego zarządzania państwem, -zarządzanie państwem jest sztuką wymagającą wiedzy, umiejętności i predyspozycji psychicznych. Polityka to sztuka zarządzania. Pojęciem kluczowym jest tu państwo, jego ustrój, instytucje i rola w życiu społ. Ewolucja państwa i kluczowego pojęcia polityki. Pojawiło się z czasem systemu politycznego.

12. Wymień wiodące koncepcje polityki, scharakteryzuj koercyjną koncepcję polityki 1)klasyczna koncepcja polityki, 2)komercyjna koncepcja polityki, 3)konsensualna k. p., 4)konfliktowa k. p. , 5)koncepcja polityki bez ideologii. KOERCYJNA KONCEPCJA POLITYKI Podstawowym zadaniem nowoczesnego państwa jest dbałość o jeo bezpieczeństwo i utrzymanie porządku publicznego. Państwo i jego instytucje muszą mieć możność stosowania wielu instrumentów regulacji stosunków międzyludzkich, łącznie z zastosowaniem środków przymusu fizycznego. Polityka to prawomocne stosowanie środków publicznej regulacji, także przymusu nie tylko wobec człowieka, ale też dóbr materialnych.(nie burzy to demokracji ani praworządności). Przymus jest tu: -określony przez prawo, -stosowany przez prawomocną władzę, -podlega publicznej kontroli, -służy utrzymaniu ładu demokratycznego. Polityka państwa i prawa: -wymaga szczególnych regulacji prawnych(relacja obywatel- rząd), wymaga doskonalenia systemu egzekucji decyzji władzy i kontroli jej sprawowania, -jest przeciwna polityce przemocy, -ściśle reglamentuje poczynania instytucji państwowych, podział ról, zakres kompetencji, -jest w niej miejsce dla instytucji chroniących prawa obywateli a nawet obywatelskiego nieposłuszeństwa. 13. Wymień wiodące koncepcje polityki, scharakteryzuj konsensualną koncepcję polityki 1)klasyczna koncepcja polityki, 2)komercyjna koncepcja polityki, 3)konsensualna k. p., 4)konfliktowa k. p. , 5)koncepcja polityki bez ideologii. KONSENSUALNĄ KONCEPCJĘ POLITYKI Nawiązuje do klasycznej definicji państwa jako dobra powszechnego, ale osiągniętego za pomocą porozumienia lub współdziałania. Wiele założeń tkwi w socjologicznych teoriach porządku społ., zakładających, że życie wspólnot zorganizowanych w państwo oparte jest na mechanizmach konsensusu (ład, porządek, równowaga są czymś naturalnym lub czymś do czego dążymy). Politykę konstytuuje konsens potocznie: zgoda buduje, niezgoda rujnuje. Wiele odmian: polityka pokoju, koegzystencji, kooperacji, współpracy. CEL: minimalizacja i eliminacja ostrych konfliktów między uczestnikami życia politycznego. Zwolennicy- liberałowie-  Polityka ma służyć formułowaniu  kompromisów, zaś przemoc sytuują poza jej granicami. Polityka to sztuka dochodzenia do kompromisu, eliminacji przemocy w stosunkach międzynarod.(konsultacje, negocjacje, debata parlamentarna). 14.  Wymień wiodące koncepcje polityki, scharakteryzuj konfliktową koncepcję polityki. 1)klasyczna koncepcja polityki, 2)komercyjna koncepcja polityki, 3)konsensualna k. p., 4)konfliktowa k. p. , 5)koncepcja polityki bez ideologii. 29

29 KONFLIKTOWA KONCEPCJA POLITYKI Posiłkuje się ustaleniami socjologicznych teorii sprzeczności i konfliktów społ., a także antropologicznych, psychoanalitycznych na temat natury człowieka (agresywna, nieobliczalna, nieprzewidywalna). Kluczowe pojęcia: sprzeczności, agresja, walka, przemoc, konfrontacja, dezintegracja. Konflikt polityczny - walka dwóch lub więcej podm. Polityki posiadających wzajemnie sprzeczne potrzeby i interesy zmierzających do osiągnięcia potrzebnych celów. KONFLIKT cechuje się tym, że: -strony dążą do wzajemnie wykluczających się celów, które mają na ogół dla nich wartość egzystencjalną (suwerenność), -jest rozstrzygany w drodze walki, -w walce ujawniają się nowi wrogowie, sojusznicy. WIELE WARIANTÓW NP.: -w Marksizmie znajduje określenie polityki jako sfery wali klas o zdobycie, utrzymanie i wywieraniu wpływu na władzę, - W Decyzjoniźmie to co polityczne konstytuuje relację między nami a wrogiem, Polityka zawsze sprowadzona do utrzymania porządku społecznego i lokalizacji każdego, kto może podjąć wrogie działania. Opisuje naturę wroga- tego co zakłóca porządek w państwie, - W nauce o stosunkach międzynarod- Clausewitz_  wojna jest kontynuacją polityki za pomocą innych środków. HOBBES : społeczeństwo będące wojną każdego przeciwko każdemu. 15. Wymień wiodące koncepcje polityki, scharakteryzuj koncepcję polityki bez ideologii. 1)klasyczna koncepcja polityki, 2)komercyjna koncepcja polityki, 3)konsensualna k. p., 4)konfliktowa k. p. , 5)koncepcja polityki bez ideologii KONCEPCJA POLITYKI BEZ IDEOLOGII Powstała w USA. A. Rapaport: istota wyraża się w powiedzeniu   pierwszym obowiązkiem prezydenta jest zostać wybranym”. Polityka to walka o zdobycie rynku politycznego ( poparcia wyborców). Rynkiem rządzą prawa podaży i popytu oferowany towar wymaga promocji. Bycie wybranym staje się celem samym w sobie, a nie środkiem, do właściwego celu. W sytuacji ostrego konfliktu osobistych czy partyjnych przekonań z oczekiwaniami wyborców kandydat może całkowicie zrezygnować z prezentowania swojego stanowiska i przyjąć postawę : - arbitra w sprawie ( co może sprzyjać pozyskaniu nowych wyborców, - polityka, który podziela poglądy w sprawach neutralnych dla wyborców lub który decyduje się na identyfikację z poglądami większości wyborców. 16. Przedstaw wiodące definicje kultury politycznej. Wymień i scharakteryzuj podstawowe wymiary polityki. WIODĄCE DEFINICJE KULTURY POLITYCZNEJ -Kultura polityczna to postawy i zachowania ludzi związane z procesem rządzenia w ramach danego systemu politycznego. -G.A.ALMOUND  i G.B.POWELL   Kultura polityczna jest wzorem indywidualnych postaw i orientacji w stosunku do polityki, wśród członków systemu politycznego, zaś postawy i orientacje

określają zachowania ludzi w sferze polityki” -J.J. WIATR   Kultura polityczna to ogół postaw, wartości i wzorów” -H. GROSZYK, A>KOBYRSKI definiują kulturę politycznej jako część kultury globalnej, która dotyczy działań politycznych, a więc interesów i zaprojektowanie potrzeb poprzez system władzy państwowej, -K. BISKUPSKI określa k. p. jako zbiór poglądów, idei, teorii, norm postępowania oraz faktycznych działań jednostki i grup w ramach współpracy państwowej PODSTAWOWE WYMIARY POLITYKI -HISTORYCZNY- pielęgnowanie tradycji, szacunek do przeszłości narodowej i państwowej, -ETYCZNY- odwołuje się do przesłania - kultywowania wspólnego dobra, -TECHNICZNY- jako sztuki sprawowania władzy, -PSYCHOLOGICZNY- predyspozycje osobowościowe do zachowań mieszczących się w kanonach kultury polit. -SOCJALIZACYJNY- wychowanie i edukacja polityczna. 17. Wymień typologię kultury politycznej wg G.A. Almonda i S.C. Verby, scharakteryzuj kulturę zaściankową. 1) ZAŚCIANKOWA,  2) PODDAŃCZA,   3) UCZESTNICTWA (są to typy idealne, naprawdę istnieją mieszne kultury) KULTURA ZAŚCIANKOWA Charakterystyczny dla osobników o niskiej świadomości politycznej. Jej cechą jest brak wyspecjalizowanych instytucji politycznych i ról polit. - zlewają się one z ekonomicznymi i religijnymi. Dotyczy to także postaw. Mieści się tutaj kultura polityczna afrykańskich społeczności, plemion oraz wspólnot autonomicznych. Znamiona owej kultury mogą się pojawiać w tradycyjnych systemach ( np. scentralizowanych księstwach i królestwach afrykańskich gdzie specjalizacja polityczna jest minimalna, a postawy będą mieć raczej charakter emocjonalny i normatywny niż poznawczy. 18. Wymień typologię kultury politycznej wg G.A. Almonda i S.C. Verby, scharakteryzuj kulturę poddańczą 1) ZAŚCIANKOWA,  2) PODDAŃCZA,   3) UCZESTNICTWA (są to typy idealne, naprawdę istnieją mieszne kultury) PODDAŃCZA (PODPORZĄDKOWANA) Charakterystyczna dla osobników przedkładających w swoich zachowaniach adaptację i podległość wobec poleceń płynących z systemu polit. Jej elementy występują w niektórych państwach Azji centralnej. Odpowiada jej struktura scentralizowanej władzy. Postawy wyraziste są często przejawiane wobec całego systemu politycznego oraz obiektów 29

29  wynikowych”. W postawach wyrażona jest wiedza o całym systemie, a także obiektach, które pełnią funkcje administracyjne - biurokratyczne. Łączą się z tym wyrażane emocje, nawet duma pomieszana z sympatią lub wrogość wobec władzy rządzącej. Tym postawą towarzyszy bezradność jednostkowa lub brak poczucia sprawstwa. Czysta postawa poddańcza występuje często w społ., w którym nie wykształciły się instytucje  inicjujące”., a więc zorganizowane grupy artykułujące roszczenia polityczne. 19. Wymień typologię kultury politycznej wg G.A. Almoda i S.C. Verby, scharakteryzuj kulturę uczestnictwa. 1) ZAŚCIANKOWA,  2) PODDAŃCZA,   3) UCZESTNICTWA (są to typy idealne, naprawdę istnieją mieszne kultury) KULTURA UCZESTNICTWA Typ kultury właściwy osobnikom dążącym do podmiotowości politycznej- aktywnego uczestnictwa w życiu polit. Odpowiada jej demokratyczna struktura władzy, wyraziste postawy są odnoszone do 4 obiektów tj. systemu jako całości, obiektów inicjujących, obiektów wynikowych oraz jednostki. Tak więc jednostki wykazują wiedzę w odniesieniu do całego systemu polit. I jego ogniw zarówno  inicjujących” jak i  wynikowych”, a także ze swoistych powinności i roli. Nie pozostają one obojętne uczuciowo, formuując zdecydowane oceny, wykazując także świadomość swej pozycji politycznej i łącząc z nią wyraziste oceny i uczucia. 20. Wymień typologię kultury politycznej  Teodora Filipiaka, scharakteryzuj mieszczańską kulturę polityczną. 1.MIESZCZAŃSKA,  2) TOTALITARNA I AUTORYTARNA, 3) W SPOŁ. OBYWATELSKIM MIESZCZAŃSKA KULTURA POLITYCZNĄ -ideałem jest budowa mieszczańskiego społ. Ludzi wolnych i równych -akceptuje podstawowe prawa wolności i swobody demokratyczne oraz wolną grę sił politycznych polaryzowanego ekonomicznie społeczeństwa -występuje w 2 odminanach:1)LIBERALNO-POSTĘPOWEJ- związanej z stopniowym odchodzeniem od proklamowanych wartości wraz z kreowaniem profesjonalizmu w polit. 2)AUTOKRATYCZNO-KONSERWATYWNEJ-  awans do elit politycznych, poczucia bycia wybranym, co deprecjonowało stosunki międzyludzkie. 21. Wymień typologie kultury politycznej wg Teodora Filipiaka, scharakteryzuj kulturę polityczną totalitarną i autorytarną. 1.MIESZCZAŃSKA,  2) TOTALITARNA I AUTORYTARNA, 3) W SPOŁ. OBYWATELSKIM K.P. TOTALITARNA I AUTORYTARNA -wypaczony typ kultury(występował już w XIXw) -wyst. W ustrojach faszystowskich i militarystycznych

-eliminuje prawa podmiotowe obywateli -totalne upolitycznienie życia społ. -Wymuszona aktywność ludzi wedle zasad i wzorów życia narzuconych przez wodza -wszechobecna władza i kult wodza, -nawiązuje do nacjonalizmu i szowinizmu, -uzasadnia panowanie i wymusza posłuszeństwo ludzi. 22. Wymień typologię kultury politycznej wg Teodora Filipiaka, scharakteryzuj kulturę polityczną w społeczeństwie obywatelskim 1.MIESZCZAŃSKA,  2) TOTALITARNA I AUTORYTARNA, 3) W SPOŁ. OBYWATELSKIM KULTURA POLITYCZNA W SPOŁ. OBYWATELSKIM. -obejmuje zespół wzorów, wartości i postaw o standardach demokratycznych i humanistycznych, -akceptuje pluralizm i wolną grę sił politycznych pod warunkiem przestrzegania wolności i praw obywatelskich, -demokratyczne techniki legitymizacji władzy polit., -nie jest obojętna na reformy socjalne i poziom życia ludzi. 23. Scharakteryzuj koncepcję polityki bezpieczeństwa Federacji Rosyjskiej. Rosja zajmuje kluczowe miejsce w polityce europejskiej i nadal znaczące w polityce światowej. Nie zamierza rezygnować z wpływów w Europie Środkowo - Wschodniej. Jest potęgą militarną z ogromnym arsenałem militarnym. Zagrożenia wewnętrzne dla swojego bezpieczeństwa Rosja dzieli na kilka grup zagadnień. W dziedzinie gospodarczej jest to z jednej strony osłabienie jej potencjału ekonomicznego, możliwość wyczerpania zasobów surowcowych oraz zbyt duży udział sektora paliwowo- surowcowego w gospodarce i eksporcie, z drugiej strony na pograniczu gospodarki i sfery społecznej: rozwarstwienie dochodów społeczeństwa. W dziedzinie społecznej najtrudniejszym problemem jest negatywna sytuacja demograficzna kraju W sferze politycznej dokument zwraca uwagę na dążenia odśrodkowe, niestabilność polityczną regionów peryferyjnych, zwłaszcza destabilizację Kaukazu Północnego i próby jego oderwania, a także narastające zjawiska szowinizmu nasilane dodatkowo przez niekontrolowaną migrację pomiędzy regionami Rosji. Zjawiskiem o wielkim znaczeniu jest terroryzm, a także w coraz większym zanieczyszczenie środowiska (zarówno w zakresie nieekologicznych technologii, jaki i świadomości społecznej). Poważnym zagrożeniem dla bezpieczeństwa Rosji są także problemy wewnętrzne armii: sytuacja socjalna żołnierzy, niedostateczne przygotowanie operacyjne wojska oraz zapóźnienie sektora zbrojeniowego. Ponadto zauważana jest kryminalizacja stosunków społecznych w wielu dziedzinach. Za jedno z najważniejszych zagrożeń zewnętrznych dla swojego bezpieczeństwa Rosja uznaje tworzenie i utrwalanie jednobiegunowego układu sił w stosunkach międzynarodowych formowanego przez USA we współpracy z niektórymi państwami zachodnimi 29

29 24. Scharakteryzuj koncepcję polityki bezpieczeństwa Stanów Zjednoczonych Ameryki Po zakończeniu zimnej wojny w USA rozpoczęła się dyskusja na temat celów, środków i metod polityki zagranicznej oraz wartości, na których miały opierać się główne założenia. W sposób dychotomiczny ścierały się różne koncepcje: -idealizm i realizm -izolacjonizm i internacjonalizm -unilateralizm i multilateralizm Siły zbrojne Stanów Zjednoczonych są najsilniejszą, najnowocześniejszą i najdroższą armią świata, przy czym Stany Zjednoczone wydają na armię ponad 4% swojego PKB poprzez budżet, podczas gdy na przykład Niemcy 1,5%. Wojska rozlokowane są na całym świecie. Według obecnie obowiązującej doktryny Stany Zjednoczone muszą być w stanie prowadzić dwie wojny jednocześnie w różnych miejscach świata. Amerykańskie siły zbrojne składają się z Wojsk Lądowych , Sił Powietrznych, Marynarki Wojennej i Korpusu Piechoty Morskiej. Straż Wybrzeża jest jednostką o celach cywilnych i ma ograniczone uprawnienia jest jednak zaliczana do sił zbrojnych USA 25. Scharakteryzuj koncepcję polityki bezpieczeństwa Republiki Federalnej Niemiec Nadrzędnym celem niemieckiej polityki bezpieczeństwa pozostaje zagwarantowanie bezpieczeństwa i ochrony obywatelom RFN. Nowe wytyczne potwierdzają dotychczasowe założenia, iż realizacja tego celu możliwa jest wyłącznie dzięki uczestnictwu Niemiec w globalnych i regionalnych strukturach międzynarodowych, takich jak ONZ, OBWE, NATO i UE. Centralną rolę w gwarantowaniu wzajemnego bezpieczeństwa sojuszników powinno w dalszym ciągu odgrywać NATO, a Stany Zjednoczone są w tym procesie dla Europy  nieodzowne”      Nowe, złożone zagrożenia wymagają, aby dla wypełnienia nadrzędnego celu polityki bezpieczeństwa RFN, polityka obronna była ukierunkowana przede wszystkim na zapobieganie kryzysom i konfliktom, obejmowała szerokie spektrum możliwych do zastosowania instrumentów, a jej realizacja odbywała się we współpracy z sojusznikami z NATO i UE. Zgodnie z nowymi założeniami pojęcia  obrony” nie można obecnie ograniczyć do terytorium własnego państwa dlatego podstawowym zadaniem niemieckich sił zbrojnych będzie w przyszłości przede wszystkim zaangażowanie w operacjach międzynarodowych. W dokumencie podkreślono również, iż RFN będzie kontynuować współpracę zbrojeniową ze swoimi europejskimi i amerykańskimi sojusznikami. Uzyskuje ona pierwszeństwo przed projektami realizowanymi samodzielnie. 26. Scharakteryzuj koncepcję polityki bezpieczeństwa Republiki Czeskiej Jako kraj członkowski Sojuszu Północnoatlantyckiego, przy formułowaniu celów swojej polityki obronnej Republika Czeska kieruje się postanowieniami Traktatu Waszyngtońskiego i przyjętej w 1999r. Koncepcji Strategicznej NATO. Oprócz

konieczności wywiązania się z postanowień art. 5 Traktatu, oznacza to także udział w rozwiązywaniu sytuacji kryzysowych na całym obszarze euroatlantyckim oraz rozwijanie partnerstwa i współpracy z obecnymi na tym obszarze krajami nie będącymi członkami Sojuszu.      Koncepcja czeskiej polityki obronnej zakłada zachowanie w najbliższej przyszłości powszechnego obowiązku obrony, przy jednoczesnej budowie podstaw profesjonalnej armii o ograniczonej liczebności, lecz dużym potencjale operacyjnym.     Najważniejszą częścią sił zbrojnych stanowić będą jednostki lądowe i powietrzne o znacznej mobilności i wyposażeniu w pełni odpowiadającym standardom NATO. Problematykę bezpieczeństwa państwa czeskiego normują w kompleksowy sposób: Narodowa Strategia Bezpieczeństwa, Narodowa Strategia Obrony, Strategia Wojskowa Republiki Czeskiej 27. Scharakteryzuj koncepcję polityki bezpieczeństwa Republiki Słowackiej Zgodnie z zapisem w koncepcji polityki obronnej i bezpieczeństwa Republiki Słowackiej narodowym interesem Republiki Słowackiej jest zapewnienie jej istnienia., suwerenności, integralności terytorialnej, nienaruszalności granic, rozwoju gospodarczego, stabilizacji społecznej i międzynarodowego uznania. Swój interes narodowy chce realizować jako pełnoprawny członek społeczności rozwiniętych , demokratycznych państw Europy. Słowacka polityka bezpieczeństwa narodowego uwzględnia następujące wartości: dobrobyt obywateli, integrację z Zachodem, ustabilizowaną politykę wewnętrzną, efektywną obronę państwa - w przypadku ewentualnej konieczności, ekologię. Podstawowym dokumentem umożliwiającym opracowanie zasad realizacji polityki bezpieczeństwa jest Konstytucji Republiki Słowackiej, która określa zarazem ramy państwowości narodu Słowackiego oraz jego szeroko pojęty interes narodowy. Ważnym dokumentem są przyjęte przez parlament słowacki 21. 06.1996r. Zasady Bezpieczeństwa Narodowego Republiki słowackiej: - zapewnienie istnienia, suwerenności, niepodległości i terytorialnej integralności Republiki Słowackiej oraz zapewnienie niezmienności uznanych przez społeczność międzynarodową, granic, - stworzenie kompleksowego, wzajemnie połączonego systemu bezpieczeństwa i obrony państwa, który będzie interoparacyjny i kompatybilny z tworzonym europejskim systemem bezp., - stworzenia warunków do stopniowej integracji Republiki Słowackiej z europejskimi i transatlantyckimi strukturami i instytucjami w sferze polityki ekonomicznej i bezp., - aktywny udział w umacnianiu stabilności i pokoju naswiecie oraz tworzeniu nowego kompleksowego systemu bezp., - rozwój i umacnianie dobrych, przyjaznych stosunków z państwami sąsiednimi, - transformacja wszystkich sfer życia społecznego, gwarantowanie praw człowieka, swobód obywatelskich, praw przedstawicieli mniejszości narodowych i etnicznych, - rozwój demokracji, budowanie państwa prawa oraz stworzenie warunków dla gospodarki rynkowej. Republika Słowacka bierze aktywny udział w misjach pokojowych. 28. Scharakteryzuj koncepcję polityki bezpieczeństwa Republiki Ukrainy 29

29 Najważniejszym problemem polityki bezpieczeństwa Ukrainy jest istnienie próżni politycznej, która powstała na obszarze dawnego Układu Warszawskiego. Polityka bezpieczeństwa Ukrainy jest nastawiona na umacnianie kontaktów ze wszystkimi sąsiadami w celu  powstania aliansu krajów , który byłby pomostem między Europą Zachodnią a Rosją, obszarem pokoju i zaufania. Ukraińska koncepcja bezpieczeństwa narodowego w pięciu rozdziałach omawia zasady ogólne, na których mają się opierać strategia bezpieczeństwa , interesy narodowe Ukrainy, główne kierunki polityki państwa oraz rozwiązania systemowe w zakresie zapewnienia bezpieczeństwa. Ukraina przy pomocy swoich sił zbrojnych w sposób pokojowy realizuje cele polityki  zagranicznej, dążącej do utrwalenia niepodległości i wzmocnienia międzynarodowej pozycji państwa. Wojskowe aspekty służące tym przedsięwzięciom to: udział w Partnerstwie dla Pokoju, współpraca wojskowa z USA i NATO, - współpraca wojskowa z Polską. Doktryna wojenna uwzględnia deklarowane cele polityczno - wojskowe i ma charakter obronny. W odniesieniu do sił zbrojnych doktryna zakłada utrzymanie potencjału wojskowego na poziomie wystarczalności obronnej, a przygotowanie sił zbrojnych do obrony państwa ma być podporządkowane konkretnym zasadom. 29. scharakteryzuj koncepcję polityki bezpieczeństwa Republiki Białorusi Głównym celem polityki bezp. Białorusi jest stworzenie zew. I wew. Warunków do stabilnego funkcjonowania państwa i jego rozwoju, zagwarantowanie narodom republiki praw, swobód obywatelskich ochrony społ., pokojowych warunków życia i pracy. Doktryna wojenna obejmuje rezygnację z broni jądrowej na rzecz Rosji. Zwierzchnikiem SZ jest prezydent, który kest również przewodniczącym Rady Bezpieczeństwa. Za zgodą Rady Najwyższej mianuje i odwołuje ministra obrony, ministra spraw wew. Oraz przewodniczącego Komitetu Bezp.. Narodowego. Do uprawnień prezydenta należy też zarządzanie na całym kraju satnu wyjątkowego w przypadkach zagrożenia integralności i samego istnienia państwa. Rada Najwyższa jest najwyższym kolegialnym organem koordynacyjno- politycznym, zajmującym się: wyznaczaniem polityki państwa w dziedzinie bezp. Wojskowego i politycznego, strategii raz potencjału wojskowego poza tym może zawierać pokój oraz uchwalać doktryny wojenne, ogłaszać stan wojenny. Republika Białorusi gwarantuje bezwzględną realizację założeń doktryny wojennej. Potwierdza przyjęcie wszelkich zobowiązań międzynarod. Wynikających z umów w sprawie redukcji sił zbrojnych i zbrojeń byłego ZSRR, ZSRR Uchwały ONZ, Aktu Końcowego KBWE, dokumenty Konferencji Sztokholmskiej, Karty Paryskiej  dla nowej Europy. B. nie traktuje żednego państwa jako potencjalnego przeciwnika, nie traktuje żadnego narodu jako swojego wroga, przestrzega zasad nienaruszalności granic, nie rozpatruje siły militarnej jako głównego środka do zapewnienia bezp. Narodowego, przestrzega zasady nieingerencji w wew. Sprawy innych państw, umacnia i akceptuje rolę ONZ w utrwalaniu bezp. Zbiorowego, umacnia z zainteresowanymi państwami regionu w sprawie utworzenia   strefy bezatomowej” od Bałtyku do Morza Czarnego, nie uczestniczy w konfliktach zbrojnych między innymi państwami, nie udostępnia swojego

terytorium do realizacji planów wojennych tych państw. Sytuację wojskową Białorusi charakteryzują 2 zjawiska: integracja z siłami zbrojnymi Rosji, nie wywiązywanie się z postanowień traktatu CFE i wstrzymanie wycofania postradzieckiej broni jądrowej. Armia Białoruska jest obecnie poddana daleko idącej integracji z SZ Rosji. 30. Scharakteryzuj koncepcję polityki bezpieczeństwa Republiki Litwy Miejsce państw bałtyckich w europejskiej architekturze bezpieczeństwa - perspektywy Mija właśnie dekada, odkąd państwa bałtyckie (tu: Estonia, Litwa i Łotwa) pojawiły się ponownie na politycznej mapie Europy. Cały ten okres był naznaczony wysiłkiem kolejnych rządów w kierunku zakotwiczenia tych państw tak w subregionalnych, ogólnoeuropejskich, jak i transatlantyckich strukturach współpracy międzynarodowej. Pierwsze instytucje bezpieczeństwa, w jakich znalazły się państwa bałtyckie to Organizacja Narodów Zjednoczonych oraz w KBWE/OBWE (od 1991 r.). W 1994 r. Estonia, Litwa i Łotwa stały się partnerami stowarzyszonymi Unii Zachodnioeuropejskiej. Szybko skorzystały również z propozycji współpracy, jaką od początku lat dziewięćdziesiątych oferował państwom Europy Środkowej i Wschodniej Sojusz Północnoatlantycki. Weszły w skład Rady Współpracy Północnoatlantyckiej (obecnie Rady Partnerstwa Euroatlanatyckiego), uczestniczą w rozszerzonym programie  Partnerstwo dla Pokoju” oraz realizują założenia tzw. Planu Działania na Rzecz Członkostwa, uruchomionego przez Sojusz w kwietniu 1999 r. Innym forum realizacji interesów bezpieczeństwa (jego aspektów pozamilitarnych) państw bałtyckich jest Rada Państw Morza Bałtyckiego. Analiza dokumentów, w których zostały przedstawione koncepcje polityki bezpieczeństwa państw bałtyckich1 prowadzi do wniosku, iż ich ostatecznym celem jest integracja z NATO i, dla zapewnienia bezpieczeństwa ekonomicznego, Unią Europejską. Koncepcję wspólnej obrony sojuszniczej w ramach Sojuszu Północnoatlantyckiego określono zatem jako korzystniejszą niż:  (a) przyjęcie koncepcji neutralności (np. na wzór Finlandii);  (b) utworzenie regionalnego, odrębnego sytemu bezpieczeństwa (np.  Wschodniego NATO”);  (c) sygnowanie układu o bezpieczeństwie zbiorowym Wspólnoty Niepodległych Państw;  (d) przyjęcie gwarancji bezpieczeństwa ze strony któregoś z państw zachodnich lub Federacji Rosyjskiej. 31. Przedstaw ogólna charakterystykę oraz cele i zadania unii zachodnioeuropejskiej Unia Zachodnioeuropejska (western Eurpean Union WEU) została utworzona na mocy tzw. Układów Paryskich z 22 października 1954r., które po zakończeniu procesu ratyfikacji weszły w życie 5 maja 1955r. przekształcając się tym samym w powstałą w 1948r. Unię Zachodnią grupującą Francję, Wlk. Brytanią i kraje Beneluksu. Obecnie w skład wchodzi 10 państw: Wlk. Brytania, Francja, Niemcy, Belgia, Holandia, Luksemburg, Włochy, Grecja, Hiszpania, Portugalia poza tym 6 państw posiada tzw. Status członka stowarzyszonego, 7- stowarzyszonego partnera, a 5- obserwatora.. Organy UZE to : Rada UZ złożona z Rady Ministrów- zbierającej się w Brukseli 2 razy w roku, oraz stałej Rady (funkcjonuje ciągle). Sekretarz Generalny z siedzibą w Brukseli, 29

29 Sekretariat Generalny z siedzibą w Brukseli i Zgromadzenie Parlamentarne z siedzibą w Paryżu. CELE: współpraca gospodarcza, polityczna, kulturalna, a także zapewnienie bezpieczeństwa zbiorowego. ZADANIA: zapewnienie bezpieczeństwa państwom członkowskim- w praktyce realizowało je NATO, a UZE nie miało zdolności obronnych. Ale zwiększono zdolności operacyjne UZE tak aby mogła funkcjonować z użyciem sił zbrojnych poza obszarem państw członkowskich np. w celu niesienia pomocy humanitarnej lub utrzymania bądź przywracania pokoju. 32. Scharakteryzuj misje zadania petersburskie UZE W związku z art. J. 4. TUE, który powierzał UZE zadanie opracowania i wykonania decyzji oraz przedsięwzięć Unii mających wpływ na kwestie obronne, powstała konieczność wyposażenia UZE w stosowane kompetencje. Dokonano tego , przyjmując na szczycie Rady UZE w Bonn, 19 kwietnia 1992r. tzw. Deklarację Petersburską. W części II   O wzmocnieniu roli  operacyjnej UZE”  rozszerzono dotychczasowy  zakres funkcji UZE. Oprócz podstawowego zadania  zbiorowej obrony, jakie wynikało z art. V zmodyfikowanego  Traktatu Brukselskiego, jednostki wojskowe  państw członkowskich UZE, działające pod kontrolą UZE zostały wyposażone w prawo do przeprowadzania trzech rodzajów operacji. Były to tzw misje petersburskie, obejmujące: - operacje humanitarne i ratownicze, - przeprowadzanie misji pokojowych, -zadania bojowe przy opanowywaniu sytuacji kryzysowych, w tym przywracania pokoju. Konkretyzacji misji petersburskich  w praktyce miała towarzyszyć  budowa zdolności operacyjnych UZE. Rozpoczęto ją na szczycie  Rady Europejskiej  w Maastricht, 10.12.1991r. Deklaracja o roli UZE i jej relacje z UE i Sojuszem Atlantyckim wymieniła szereg  środków służących wzmocnieniu tej roli. Postanowiono: - utworzyć komórkę Planowania UZE, - zacieśnić wojskową współpracę, komplementarną w stosunku do NATO i obejmującą w szczególności dziedzinę logistyki, transportu, szkolenia i wywiadu strategicznego, - zwoływać spotkania Szefów Sztabów państw członkowskich UZE, - utworzyć jednostki wojskowe, które pozostawałyby do dyspozycji UZE. . W praktyce prowadzenie misji petersburskich natrafiało na poważne przeszkody natury materiałowej. UZE brakowało potrzebnych środków operacyjnych, systemów komunikacji, rozpoznania i transportu strategicznego czyli wszystkiego tego czym dysponował Sojusz Północnoatlantycki. W ten sposób zrodziła się idea wykorzystania przez UZE środków i struktur NATO. 33. Przedstaw ogólna charakterystykę oraz cele i zadania NATO oraz scharakteryzuj art.2 Traktatu Północnoatlantyckiego Organizacja Traktatu Północnoatlantyckiego (ang. North Atlantic Treaty Organization, NATO, fr. Organisation du Traité de l'Atlantique Nord, OTAN), w skrócie NATO, potocznie Organizacja Paktu Północnoatlantyckiego lub Pakt Północnoatlantycki - organizacja polityczno-wojskowa powstała 24 sierpnia 1949[1] w wyniku podpisania 4 kwietnia 1949 Traktatu Północnoatlantyckiego przez 10 krajów europejskich: państw-członków Unii Zachodniej (Belgia, Francja, Holandia, Luksemburg, Wielka Brytania) wraz z pięcioma dodatkowymi krajami (Dania, Islandia,

Norwegia, Portugalia, Włochy) oraz USA i Kanadę. Początkowym celem istnienia organizacji, na mocy traktatu waszyngtońskiego, była obrona militarna przed atakiem ZSRR. 18 lutego 1952 do Paktu przystąpiły Grecja i Turcja, 5 maja 1955 RFN, a 30 maja 1982 Hiszpania. 3 października 1990 NATO powiększyło się o terytorium NRD, po przyłączeniu jej landów do RFN. 12 marca 1999 do NATO przystąpiły pierwsze państwa należące dawniej do Układu Warszawskiego: Czechy, Węgry i Polska, 29 marca 2004 Bułgaria, Estonia, Łotwa, Litwa, Rumunia, Słowacja i Słowenia, a 1 kwietnia 2009 Albania i Chorwacja[Podstawowym aktem prawnym, będącym podstawą działania NATO jest Traktat Północnoatlantycki, podpisany w Waszyngtonie 4 kwietnia 1949. Sam Traktat jest w istocie bardzo prostym dokumentem złożonym z 14 artykułów określających najważniejsze zobowiązania sojuszników wobec siebie z osobna, jak i Sojuszu jako całości. Szczególnie ważny z punktu widzenia aspektu obronności jest art. 5., który mówi o tym, że atak zbrojny z zewnątrz zwrócony przeciwko jednemu lub kilku państwom członkowskim traktowany będzie jako atak przeciwko całej organizacji. Zawarta w tym artykule formuła casus foederis jest szczególnym rodzajem solidarności wojskowej między członkami Sojuszu. NATO jest organizacją stawiającą sobie za cel zbiorową ochronę swoich członków, jako podstawę zachowania pokoju i umocnienia bezpieczeństwa międzynarodowego. Z prawno międzynarodowego punktu widzenia NATO jest międzynarodową organizacją opartą na sojuszniczym systemie bezpieczeństwa. Zgodnie z Traktatem Waszyngtońskim każde państwo członkowskie zobowiązuje się przyczyniać do rozwoju pokojowych i przyjaznych stosunków międzynarodowych. Głównym celem Sojuszu jest zagwarantowanie - środkami politycznymi i militarnymi - wolności i bezpieczeństwa wszystkim państwom członkowskim. Do osiągnięcia tego celu NATO wykonuje podstawowe zadania w zakresie bezpieczeństwa: -zapewnia fundament trwałego bezpieczeństwa w Europie, opartego na rozwoju instytucji demokratycznych i pokojowym rozwiązywaniu konfliktów; -zapewnia środki odstraszania i obrony przed jakąkolwiek formą ataku na terytorium każdego państwa członkowskiego; -rozwija bezpieczeństwo międzynarodowe poprzez stałą i aktywną współpracę ze wszystkimi państwami partnerskimi należącymi do programu Partnerstwo dla Pokoju (PdP) oraz Euroatlantyckiej Rady Partnerstwa; -wysyła swoje misje wojskowe do państw, na terytorium których toczy się konflikt zbrojny, celem zażegnania tego konfliktu. ART.2 Strony będą: przyczyniały się do dalszego rozwoju pokojowych i przyjaznych stos. Międzynarod. Przez umacnianych swych wolnych instytucji, przyczynianie się do lepszego zrozumienia zasad oraz rozwijania warunków dla stabilizacji i dobrobytu. Państwa członkowskie będą dążyły  do usuwania  konfliktów w prowadzonej przez nie międzynarod. Polityce gospodarczej i będą popierały współpracę gospodarczą ,między stronami. 29

29 34. Przedstaw ogólna charakterystykę oraz cele i zadania  NATO , scharakteryzuj art.4 Traktatu Północnoatlantyckiego. Organizacja Traktatu Północnoatlantyckiego (ang. North Atlantic Treaty Organization, NATO, fr. Organisation du Traité de l'Atlantique Nord, OTAN), w skrócie NATO, potocznie Organizacja Paktu Północnoatlantyckiego lub Pakt Północnoatlantycki - organizacja polityczno-wojskowa powstała 24 sierpnia 1949[1] w wyniku podpisania 4 kwietnia 1949 Traktatu Północnoatlantyckiego przez 10 krajów europejskich: państw-członków Unii Zachodniej (Belgia, Francja, Holandia, Luksemburg, Wielka Brytania) wraz z pięcioma dodatkowymi krajami (Dania, Islandia, Norwegia, Portugalia, Włochy) oraz USA i Kanadę. Początkowym celem istnienia organizacji, na mocy traktatu waszyngtońskiego, była obrona militarna przed atakiem ZSRR. 18 lutego 1952 do Paktu przystąpiły Grecja i Turcja, 5 maja 1955 RFN, a 30 maja 1982 Hiszpania. 3 października 1990 NATO powiększyło się o terytorium NRD, po przyłączeniu jej landów do RFN. 12 marca 1999 do NATO przystąpiły pierwsze państwa należące dawniej do Układu Warszawskiego: Czechy, Węgry i Polska, 29 marca 2004 Bułgaria, Estonia, Łotwa, Litwa, Rumunia, Słowacja i Słowenia, a 1 kwietnia 2009 Albania i Chorwacja[Podstawowym aktem prawnym, będącym podstawą działania NATO jest Traktat Północnoatlantycki, podpisany w Waszyngtonie 4 kwietnia 1949. Sam Traktat jest w istocie bardzo prostym dokumentem złożonym z 14 artykułów określających najważniejsze zobowiązania sojuszników wobec siebie z osobna, jak i Sojuszu jako całości. Szczególnie ważny z punktu widzenia aspektu obronności jest art. 5., który mówi o tym, że atak zbrojny z zewnątrz zwrócony przeciwko jednemu lub kilku państwom członkowskim traktowany będzie jako atak przeciwko całej organizacji. Zawarta w tym artykule formuła casus foederis jest szczególnym rodzajem solidarności wojskowej między członkami Sojuszu. NATO jest organizacją stawiającą sobie za cel zbiorową ochronę swoich członków, jako podstawę zachowania pokoju i umocnienia bezpieczeństwa międzynarodowego. Z prawno międzynarodowego punktu widzenia NATO jest międzynarodową organizacją opartą na sojuszniczym systemie bezpieczeństwa. Zgodnie z Traktatem Waszyngtońskim każde państwo członkowskie zobowiązuje się przyczyniać do rozwoju pokojowych i przyjaznych stosunków międzynarodowych. Głównym celem Sojuszu jest zagwarantowanie - środkami politycznymi i militarnymi - wolności i bezpieczeństwa wszystkim państwom członkowskim. Do osiągnięcia tego celu NATO wykonuje podstawowe zadania w zakresie bezpieczeństwa: -zapewnia fundament trwałego bezpieczeństwa w Europie, opartego na rozwoju instytucji demokratycznych i pokojowym rozwiązywaniu konfliktów; -zapewnia środki odstraszania i obrony przed jakąkolwiek formą ataku na terytorium każdego państwa członkowskiego; -rozwija bezpieczeństwo międzynarodowe poprzez stałą i aktywną współpracę ze wszystkimi państwami partnerskimi należącymi do programu Partnerstwo dla Pokoju (PdP) oraz Euroatlantyckiej Rady Partnerstwa; -wysyła swoje misje wojskowe do państw, na terytorium których toczy się konflikt zbrojny, celem zażegnania tego konfliktu ART. 4. Strony będą wspólnie konsultowały ilekroć, zdaniem którejkolwiek z nich

zagrożone będą integralność terytorialna, niezależność polityczna lub bezpieczeństwo którejkolwiek ze stron. 35. Przedstaw ogólna charakterystykę oraz cele i zadania NATO oraz scharakteryzuj art.5 Traktatu Północnoatlantyckiego. Organizacja Traktatu Północnoatlantyckiego (ang. North Atlantic Treaty Organization, NATO, fr. Organisation du Traité de l'Atlantique Nord, OTAN), w skrócie NATO, potocznie Organizacja Paktu Północnoatlantyckiego lub Pakt Północnoatlantycki - organizacja polityczno-wojskowa powstała 24 sierpnia 1949[1] w wyniku podpisania 4 kwietnia 1949 Traktatu Północnoatlantyckiego przez 10 krajów europejskich: państw-członków Unii Zachodniej (Belgia, Francja, Holandia, Luksemburg, Wielka Brytania) wraz z pięcioma dodatkowymi krajami (Dania, Islandia, Norwegia, Portugalia, Włochy) oraz USA i Kanadę. Początkowym celem istnienia organizacji, na mocy traktatu waszyngtońskiego, była obrona militarna przed atakiem ZSRR. 18 lutego 1952 do Paktu przystąpiły Grecja i Turcja, 5 maja 1955 RFN, a 30 maja 1982 Hiszpania. 3 października 1990 NATO powiększyło się o terytorium NRD, po przyłączeniu jej landów do RFN. 12 marca 1999 do NATO przystąpiły pierwsze państwa należące dawniej do Układu Warszawskiego: Czechy, Węgry i Polska, 29 marca 2004 Bułgaria, Estonia, Łotwa, Litwa, Rumunia, Słowacja i Słowenia, a 1 kwietnia 2009 Albania i Chorwacja[Podstawowym aktem prawnym, będącym podstawą działania NATO jest Traktat Północnoatlantycki, podpisany w Waszyngtonie 4 kwietnia 1949. Sam Traktat jest w istocie bardzo prostym dokumentem złożonym z 14 artykułów określających najważniejsze zobowiązania sojuszników wobec siebie z osobna, jak i Sojuszu jako całości. Szczególnie ważny z punktu widzenia aspektu obronności jest art. 5., który mówi o tym, że atak zbrojny z zewnątrz zwrócony przeciwko jednemu lub kilku państwom członkowskim traktowany będzie jako atak przeciwko całej organizacji. Zawarta w tym artykule formuła casus foederis jest szczególnym rodzajem solidarności wojskowej między członkami Sojuszu. NATO jest organizacją stawiającą sobie za cel zbiorową ochronę swoich członków, jako podstawę zachowania pokoju i umocnienia bezpieczeństwa międzynarodowego. Z prawno międzynarodowego punktu widzenia NATO jest międzynarodową organizacją opartą na sojuszniczym systemie bezpieczeństwa. Zgodnie z Traktatem Waszyngtońskim każde państwo członkowskie zobowiązuje się przyczyniać do rozwoju pokojowych i przyjaznych stosunków międzynarodowych. Głównym celem Sojuszu jest zagwarantowanie - środkami politycznymi i militarnymi - wolności i bezpieczeństwa wszystkim państwom członkowskim. Do osiągnięcia tego celu NATO wykonuje podstawowe zadania w zakresie bezpieczeństwa: -zapewnia fundament trwałego bezpieczeństwa w Europie, opartego na rozwoju instytucji demokratycznych i pokojowym rozwiązywaniu konfliktów; -zapewnia środki odstraszania i obrony przed jakąkolwiek formą ataku na terytorium każdego państwa członkowskiego; -rozwija bezpieczeństwo międzynarodowe poprzez stałą i aktywną współpracę ze wszystkimi państwami partnerskimi należącymi do programu Partnerstwo dla Pokoju (PdP) oraz Euroatlantyckiej Rady Partnerstwa; 29

29 -wysyła swoje misje wojskowe do państw, na terytorium których toczy się konflikt zbrojny, celem zażegnania tego konfliktu ART5. Atak zbrojny z zewnątrz zwrócony przeciwko jednemu lub kilku państwom członkowskich traktowany będzie jako atak przeciwko całej organizacji. 36. Przedstaw strukturę organizacyjną NATO, scharakteryzuj Radę Północnoatlantycką. PION WOJSKOWY: Komitet Wojskowy, Międzynarodowy Sztab Wojskowy, Dowództwo Regionalne. PION CYWILNY:  Rada Północnoatlantycka, Komitet Planowania Obrony, Grupa Planowania Nuklearnego, Sekretariat Generalny. W ramach ustaleń na konferencji NATO (Praga 2002), w 2003 zmianie uległa struktura ośrodków decyzyjnych sojuszy. Nowa struktura odchodzi od geograficznego podziału dowództw na rzecz podziału kompetencyjnego. Funkcje operacyjne zostały podzielone pomiędzy nowo powołane Dowództwo Sił Sojuszniczych NATO ds. Operacji (ACO) i Dowództwo Sił Sojuszniczych NATO ds. Transformacji (ACT). Rada Północnoatlantycka (North Atlantic Council - NAC) Została utworzona w1991 roku, co było kulminacją wcześniejszych kroków podjętych przez członków Sojuszu w świetle zmian systemowych, które nastąpiły w państwach Europy Śr i Wsch. W lipcu 1990 roku w Londynie Sojusz zaprosił rządy ZSRR, Polski, Czechosłowacji, Węgier, Bułgarii i Rumunii do ustanowienia regularnych kontaktów dyplomatycznych z NATO. W listopadzie'90 w Paryżu podpisano wspólną Deklarację o Nieagresji. NAC odbyła inauguracyjne posiedzenie 20 grudnia 1991 w wyniku rozpadu ZSRR i w konsekwencji utworzenia Wspólnoty Niepodległych Państw. Uczestniczyło w nim 25 państw. Jest to podstawowy organ decyzyjny NATO. W jej skład wchodzą przedstawiciele państw członkowskich w randze ambasadorów; jest organem plenarnym, wyposażonym w prawo powoływania innych organów NATO. Obraduje ona na posiedzeniach odbywających się na następujących szczeblach: - szefów państw i rządów; są to tzw. szczyty NATO, zwoływane okazjonalnie, - ministerialnym; spotykają się ministrowie państw członkowskich, co najmniej dwa razy na rok, - stałych przedstawicieli; spotykają się regularnie, co najmniej raz w tygodniu przedstawiciele państw członkowskich. Mają oni rangę ambasadorów. Stali przedstawiciele tworzą Radę Stałych Przedstawicieli - na jej forum zapada większość decyzji. Rada Północnoatlantycka jest zwoływana na żądanie swego przewodniczącego lub któregokolwiek państwa członkowskiego. Przy podejmowaniu decyzji obowiązuje zasada jednomyślności - consensusu. Oznacza to, że nad daną sprawą nie odbywa się głosowania. Podejmowane przez Radę zalecenia nie mają charakteru wiążącego, bez względu na to, na jakim zapadły szczeblu. Do najważniejszych zadań Rady należą: - konsultacje polityczne pomiędzy członkami,  - wyznaczanie dyrektyw dla władz wojskowych,  - obrona cywilna,  - ustalanie wysiłku zbrojeniowego państw członkowskich. 37. Wymień kategorie Wojskowej Struktury Dowodzenia NATO, scharakteryzuj Siły Natychmiastowego Reagowania

Siły Natychmiastowego i Szybkiego Reagowania, Główne Siły Obronne, Siły Wzmocnienia. Siły reagowania to wszechstronne, wysoce mobilne siły lądowe, lotnicze i morskie będące w stanie wysokiej gotowości, zdolne do udzielania szybkiej odpowiedzi militarnej w przypadku kryzysu. Siły Natychmiastowego Reagowania, składają się z jednostek wojsk lądowych i lotniczych, jak również ze Stałych Sił Morskich NATO w Kanale La Manche i na Morzu Śródziemnomorskim.  Elementy lotnicze i morskie dobierane są i rozmieszczane z jednostek o wysokiej gotowości bojowej udostępnionych Sojuszowi przez państwa członkowskie siły natychmiastowego reagowania - ok. 15 tys. żołnierzy oraz siły szybkiego reagowania - łącznie ok. 50 brygad. W ich skład wchodzą jednostki narodowe i międzynarodowe wszystkich rodzajów wojsk 38. Wymień kategorie Wojskowej Struktury Dowodzenia NATO, scharakteryzuj Siły Szybkiego Reagowania. Siły Natychmiastowego i Szybkiego Reagowania, Główne Siły Obronne, Siły Wzmocnienia. Siły reagowania to wszechstrone, wysoce mobilne siły lądowe, lotnicze i morskie będące w stanie wysokiej gotowości, zdolne do udzielania szybkiej odpowiedzi militarnej w przypadku kryzysu. Siły Szybkiego Reagowania tworzą Stałe Siły Morskie na Atlantyku, Morzu Śródziemnorskim i Kanale La Manche, jak rówież inne jednostki, lądowe lotnicze i morskie. Elementy lotnicze i morskie dobierane są i rozmieszczane z jednostek o wysokiej gotowości bojowej udostępnionych Sojuszowi przez państwa członkowskiesiły natychmiastowego reagowania - ok. 15 tys. żołnierzy oraz siły szybkiego reagowania - łącznie ok. 50 brygad. W ich skład wchodzą jednostki narodowe i międzynarodowe wszystkich rodzajów wojsk 39. Wymień kategorie Wojskowej Struktury Dowodzenia NATO, scharakteryzuj Główne Siły obronne. Siły Natychmiastowego i Szybkiego Reagowania, Główne Siły Obronne, Siły Wzmocnienia W skład Głównych Sił Obronnych wchodzą liniowe i mobilizowane siły lądowe, powietrzne i morskie zdolne do odstraszania i obrony przeciwko wymuszeniu lub agresji. Składają się z formacji wielonarodowych i narodowych o różnym poziomie gotowości bojowej. Istnieją cztery wielonarodowe korpusy obronne: duńsko-niemiecki, holendersko-niemieckim, dwa amerykańsko- niemieckie. 40. Scharakteryzuj nową strategię NATO na XXI wiek. 29

29 Kraje NATO muszą jasno opisać nowe zagrożenia. Nie tylko wojna z terroryzmem czy zapobieganie rozprzestrzenianiu broni masowego rażenia, ale i bezpieczeństwo energetyczne, piractwo, cyberterroryzm, zmiana klimatu, upadające państwa NATO musi zastanowić się, jak do tych wyzwań ma się artykuł V Traktatu Waszyngtońskiego zapewniający obronę zaatakowanego państwa NATO przez pozostałych członków. Jak miałby on działać w obliczu ataku hakerów, topniejących lodów Arktyki albo przerwania dostaw energii. Przekształcenie tradycyjnych sil zbrojnych w mobilne oddziały NATO XXI wieku to  umocnienie Europy”, czyli rozszerzanie NATO o przyszłych członków. 41. Przedstaw ogólną charakterystykę oraz cele i zadania Unii Europejskiej, scharakteryzuj I filar UE Unia Europejska (oficjalny skrót w Polsce: UE) - powstały 1 listopada 1993 na mocy Traktatu z Maastricht gospodarczo-polityczny związek demokratycznych krajów europejskich (dwudziestu siedmiu od 1 stycznia 2007 r.), będący efektem wieloletniego procesu integracji politycznej, gospodarczej i społecznej zapoczątkowanej po drugiej wojnie światowej. Jest unikatową formą tego typu na świecie mającą 30% udział w światowym PKB. Stanowi przypadek szczególnego rodzaju w stosunkach międzynarodowych, jest tworem, który nigdy wcześniej nie istniał w historii powszechnej i był nieznany historii stosunków międzynarodowych. Jest kombinacją struktur ponadnarodowych (ponadpaństwowych, uwspólnotowionych) oraz międzyrządowych (międzynarodowych)[4]. Posiada cechy zarówno organizacji międzynarodowej, jak i konfederacji czy nawet państwa federalnego. Wśród teoretyków prawa, politologii i stosunków międzynarodowych trwa spór za co dokładnie można uznać Unię. Federaliści doszukują się w niej państwa. Zwolennicy teorii Europy Państw (Ojczyzn) wykazują, że jest to tylko współpraca między państwami. Ścierają się zarówno odrębne wizje poszczególnych państw członkowskich jak i doktryn politycznych. Polska jest członkiem Unii Europejskiej od 1 maja 2004Podstawę do funkcjonowania UE stanowi Traktat o Unii Europejskiej (wersja obowiązująca Traktat z Nicei z 2001 roku, uwzględniając traktaty akcesyjne z 2003 i 2006 roku), Traktat ustanawiający Wspólnotę Europejską (wersja obowiązująca Traktat z Nicei z 2001 roku, uwzględniając traktaty akcesyjne z 2003 i 2006 roku) i Traktat ustanawiający Europejską Wspólnotę Energii Atomowej. Po ratyfikacji (planowo druga połowa 2009 roku) Traktatu Reformującego, podstawę funkcjonowania stanowić będą: Traktat o Unii Europejskiej, Traktat o Funkcjonowaniu Unii Europejskiej. Duże znaczenie będzie też miała Karta Praw Podstawowych Unii Europejskiej, choć do samego funkcjonowania nic nie wniesie. Traktat z Lizbony otwiera możliwość przyjęcia przez UE Europejskiej Konwencji Praw Człowieka i Podstawowych Wolności, jednak już teraz Trybunał Sprawiedliwości uznał ten dokument (ze względu na jego fundamentalne znaczenie dla prawodawstwa europejskiego, filozofii prawa i ponieważ wszystkie kraje członkowskie UE ratyfikowały tę Konwencję) za mający szczególne znaczenie. Osobną organizacją zostanie Euratom i podstawą jego funkcjonowania będzie Traktat ustanawiający Europejską Wspólnotę Energii Atomowej. Unia Europejska nie posiada osobowości prawnej.

 Filar I - obejmuje trzy wspólnoty: Wspólnotę Europejską (EW(G)), Europejską Wspólnotę Węgla i Stali (EWWS) oraz Europejską Wspólnotę Atomową (Euroatom), pogłębione i rozszerzone o Unię Gospodarczo-Walutową. Pierwszy filar stanowi najlepiej rozwiniętą formę wspólnotowości. Zakres kompetencji tych organizacji jest bardzo szeroki i obejmuje m.in. wspólny rynek gospodarczy, unię celną, unię walutową, rynek rolny, transport i sieci transeuropejskie, przemysł, rozwój regionalny, ochronę środowiska, dział edukacji i kultury, naukę i postęp techniczny, ochronę zdrowia, ochronę konsumenta, politykę socjalną i obywatelstwo europejskie. W 2002 roku wygasł Traktat paryski, wobec czego kompetencje Europejskiej Wspólnoty Węgla i Stali przejęła Wspólnota Europejska. 42. Przedstaw ogólną charakterystykę oraz cele i zadania Unii Europejskiej, scharakteryzuj I filar UE Unia Europejska (oficjalny skrót w Polsce: UE) - powstały 1 listopada 1993 na mocy Traktatu z Maastricht gospodarczo-polityczny związek demokratycznych krajów europejskich (dwudziestu siedmiu od 1 stycznia 2007 r.), będący efektem wieloletniego procesu integracji politycznej, gospodarczej i społecznej zapoczątkowanej po drugiej wojnie światowej. Jest unikatową formą tego typu na świecie mającą 30% udział w światowym PKB. Stanowi przypadek szczególnego rodzaju w stosunkach międzynarodowych, jest tworem, który nigdy wcześniej nie istniał w historii powszechnej i był nieznany historii stosunków międzynarodowych. Jest kombinacją struktur ponadnarodowych (ponadpaństwowych, uwspólnotowionych) oraz międzyrządowych (międzynarodowych). Posiada cechy zarówno organizacji międzynarodowej, jak i konfederacji czy nawet państwa federalnego. Wśród teoretyków prawa, politologii i stosunków międzynarodowych trwa spór za co dokładnie można uznać Unię. Federaliści doszukują się w niej państwa. Zwolennicy teorii Europy Państw (Ojczyzn) wykazują, że jest to tylko współpraca między państwami. Ścierają się zarówno odrębne wizje poszczególnych państw członkowskich jak i doktryn politycznych. Polska jest członkiem Unii Europejskiej od 1 maja 2004Podstawę do funkcjonowania UE stanowi Traktat o Unii Europejskiej (wersja obowiązująca Traktat z Nicei z 2001 roku, uwzględniając traktaty akcesyjne z 2003 i 2006 roku), Traktat ustanawiający Wspólnotę Europejską (wersja obowiązująca Traktat z Nicei z 2001 roku, uwzględniając traktaty akcesyjne z 2003 i 2006 roku) i Traktat ustanawiający Europejską Wspólnotę Energii Atomowej. Po ratyfikacji (planowo druga połowa 2009 roku) Traktatu Reformującego, podstawę funkcjonowania stanowić będą: Traktat o Unii Europejskiej, Traktat o Funkcjonowaniu Unii Europejskiej. Duże znaczenie będzie też miała Karta Praw Podstawowych Unii Europejskiej, choć do samego funkcjonowania nic nie wniesie. Traktat z Lizbony otwiera możliwość przyjęcia przez UE Europejskiej Konwencji Praw Człowieka i Podstawowych Wolności, jednak już teraz Trybunał Sprawiedliwości uznał ten dokument (ze względu na jego fundamentalne znaczenie dla prawodawstwa europejskiego, filozofii prawa i ponieważ wszystkie kraje członkowskie UE ratyfikowały tę Konwencję) za mający szczególne znaczenie. Osobną organizacją zostanie Euratom i podstawą 29

29 jego funkcjonowania będzie Traktat ustanawiający Europejską Wspólnotę Energii Atomowej. Unia Europejska nie posiada osobowości prawnej. II filar Unii Europejskiej. Zgodnie z Traktatem z Maastricht Unia Europejska podejmuje działania w skali międzynarodowej. Cel ten realizowany jest poprzez Wspólną Politykę Zagraniczną i Bezpieczeństwa, która obejmuje ostateczne ukształtowanie wspólnej polityki obronnej, mogącej doprowadzić do powstania systemu wspólnej obrony. System Wspólnej Polityki Zagranicznej i Bezpieczeństwa zakłada ochronę wspólnych wartości, podstawowych interesów i niezależności Unii, a także umacnianie bezpieczeństwa Unii i jej państw członkowskich we wszystkich możliwych formach. Unia Europejska podejmuje też próby zachowania pokoju i umacniania bezpieczeństwa międzynarodowego zgodnie z zasadami Karty Narodów Zjednoczonych, Aktu Końcowego Konferencji Bezpieczeństwa i Współpracy w Europie (KBWE) z Helsinek i celami Karty Paryskiej. Rozwija i konsoliduje demokrację oraz rządy prawa, poszanowanie praw człowieka i swobód obywatelskich. WPZB w praktyce jest koordynacją polityki zagranicznej i bezpieczeństwa państw członkowskich Unii Europejskiej w formie wzajemnego informowania się i konsultowania, przede wszystkim na forum Rady Unii Europejskiej. Zasady i ogólne wytyczne dotyczące WPZB definiuje i reguluje Rada Europejska 43. Wymień główne organy Unii Europejskiej działające na rzecz Wspólnej Polityki Zagranicznej i Bezpieczeństwa, scharakteryzuj Komitet Polityczny i Bezpieczeństwa Organy WPZiB:  Rada Europejska, Rada ds. Ogólnych Aspektów Stosunków Zewnętrznych, COREPER - Komitet Stałych Przedstawicieli, Parlament Europejski, Europejskie Kolegium Bezpieczeństwa i Obrony, Europejska Agencja Obrony, Instytut Studiów Bezpieczeństwa Unii Europejskiej, Centrum Satelitarne, Sekretarz Generalny Rady - Wysoki Przedstawiciel ds. WPZiB, Komitet Polityczny i Bezpieczeństwa, Sekretariat Generalny Rady, Komitet Wojskowy Unii Europejskiej, Sztab Wojskowy Unii Europejskiej, Komitet ds. Cywilnych Aspektów Zarządzania Kryzysami (CIVCOM) Komitet Polityczny i Bezpieczeństwa Jest on następcą powołanego w Traktacie z Maastricht Komitetu Politycznego. W jego skład wchodzą dyrektorzy polityczni z Ministerstw Spraw Zagranicznych krajów członkowskich. Komitet posiada niezwykle rozległe i ważne kompetencje. Na mocy art. 25 TUE: • obserwuje sytuację międzynarodową w obszarze WPZiB, • przyczynia się do ustalenia polityk poprzez dostarczanie Radzie ocen (z własnej inicjatywy bądź z inicjatywy Rady), • czuwa nad realizacją uzgodnionych polityk A od Traktatu z Nicei:

• sprawuje, pod kierunkiem Rady, kontrolę polityczną i kierownictwo strategiczne nad operacjami zarządzania kryzysowego, • na mocy upoważnienia Rady podejmuje decyzje w celu i na czas trwania operacji zarządzania kryzysowego. • Działalność komitetu obłożona jest zastrzeżeniem, iż nie może on wkraczać w kompetencje przydane Wysokiemu Przedstawicielowi ds. WPZiB, Prezydencji, Komisji oraz COREPER-u. 44. Wymień główne organy Unii Europejskiej działające na rzecz Wspólnej Polityki Zagranicznej i Bezpieczeństwa, scharakteryzuj Komitet Wojskowy. Organy WPZiB:  Rada Europejska, Rada ds. Ogólnych Aspektów Stosunków Zewnętrznych, COREPER - Komitet Stałych Przedstawicieli, Parlament Europejski, Europejskie Kolegium Bezpieczeństwa i Obrony, Europejska Agencja Obrony, Instytut Studiów Bezpieczeństwa Unii Europejskiej, Centrum Satelitarne, Sekretarz Generalny Rady - Wysoki Przedstawiciel ds. WPZiB, Komitet Polityczny i Bezpieczeństwa, Sekretariat Generalny Rady, Komitet Wojskowy Unii Europejskiej, Sztab Wojskowy Unii Europejskiej, Komitet ds. Cywilnych Aspektów Zarządzania Kryzysami (CIVCOM)Komitet Wojskowy Unii Europejskiej- składający się z Szefów Obrony państw członkowskich. Komitet ten jest najwyższym organem wojskowym działającym na rzecz Rady i odpowiedzialnym za zapewnienie Komitetowi Politycznemu i Bezpieczeństwa odpowiedniego doradztwa wojskowego. 45. Wymień główne organy Unii Europejskiej działające na rzecz Wspólnej Polityki Zagranicznej i Bezpieczeństwa, scharakteryzuj Sztab Wojskowy. Organy WPZiB:  Rada Europejska, Rada ds. Ogólnych Aspektów Stosunków Zewnętrznych, COREPER - Komitet Stałych Przedstawicieli, Parlament Europejski, Europejskie Kolegium Bezpieczeństwa i Obrony, Europejska Agencja Obrony, Instytut Studiów Bezpieczeństwa Unii Europejskiej, Centrum Satelitarne, Sekretarz Generalny Rady - Wysoki Przedstawiciel ds. WPZiB, Komitet Polityczny i Bezpieczeństwa, Sekretariat Generalny Rady, Komitet Wojskowy Unii Europejskiej, Sztab Wojskowy Unii Europejskiej, Komitet ds. Cywilnych Aspektów Zarządzania Kryzysami (CIVCOM). Sztab Wojskowy Unii Europejskiej - jest częścią Sekretariatu Generalnego Rady. Pełni funkcję wspomagającą w stosunku do pozostałych organów. Oprócz tego, że dysponuje szeroką wiedzą na tematy wojskowe, którą oczywiście udostępnia Radzie, dodatkowo zajmuje się oceną bieżącej sytuacji międzynarodowej, wspomaga system wczesnego ostrzegania i zapewnia swój udział w operacjach wojskowych. Składa się on z personelu wojskowego oddelegowanego z każdego państwa członkowskiego Unii. 46. Wymień główne organy Unii Europejskiej działające na rzecz Wspólnej Polityki Zagranicznej i Bezpieczeństwa, scharakteryzuj Komitet ds. Cywilnych 29

29 Aspektów Zarządzania Kryzysowego. Organy WPZiB:  Rada Europejska, Rada ds. Ogólnych Aspektów Stosunków Zewnętrznych, COREPER - Komitet Stałych Przedstawicieli, Parlament Europejski, Europejskie Kolegium Bezpieczeństwa i Obrony, Europejska Agencja Obrony, Instytut Studiów Bezpieczeństwa Unii Europejskiej, Centrum Satelitarne, Sekretarz Generalny Rady - Wysoki Przedstawiciel ds. WPZiB, Komitet Polityczny i Bezpieczeństwa, Sekretariat Generalny Rady, Komitet Wojskowy Unii Europejskiej, Sztab Wojskowy Unii Europejskiej, Komitet ds. Cywilnych Aspektów Zarządzania Kryzysami (CIVCOM). Komitet ds. Cywilnych Aspektów Zarządzania Kryzysami (CIVCOM) - organ ten działa na zasadzie grup roboczych, czyli wypracowuje analizy, które następnie przedkłada Radzie. Zajmuje się formułowaniem zaleceń i udzielaniem rekomendacji w zakresie cywilnych aspektów zarządzania kryzysami. Przede wszystkim to co należałoby podkreślić w sprawowaniu funkcji przez ów Komitet, to, że pomaga w utrzymaniu spójności między filarami UE w tej dziedzinie. Współdziała z Sekretariatem Generalnym Rady oraz COREPEREM. Zaletą Komitetu jest to, że pozwala on na bardziej efektywne wykorzystywanie instrumentów filarowych Unii. 47. Wymień główne organy Unii Europejskiej działające na rzecz Wspólnej Polityki Zagranicznej i Bezpieczeństwa, scharakteryzuj Europejską Agencję Obrony. Organy WPZiB:  Rada Europejska, Rada ds. Ogólnych Aspektów Stosunków Zewnętrznych, COREPER - Komitet Stałych Przedstawicieli, Parlament Europejski, Europejskie Kolegium Bezpieczeństwa i Obrony, Europejska Agencja Obrony, Instytut Studiów Bezpieczeństwa Unii Europejskiej, Centrum Satelitarne, Sekretarz Generalny Rady - Wysoki Przedstawiciel ds. WPZiB, Komitet Polityczny i Bezpieczeństwa, Sekretariat Generalny Rady, Komitet Wojskowy Unii Europejskiej, Sztab Wojskowy Unii Europejskiej, Komitet ds. Cywilnych Aspektów Zarządzania Kryzysami (CIVCOM). Europejska Agencja Obrony - została ustanowiona w momencie gdy państwa członkowskie borykały się z problemami finansowanymi, związanymi z ogromnymi kosztami jakie pochłaniała budowa nowoczesnej broni. Do głównych zadań Europejskiej Agencji Obrony należy : wzmacnianie współpracy w zakresie uzbrojenia w regionie Europy, promowanie badań w dziedzinach strategicznych technologii oraz kreowanie konkurencyjnej produkcji zbrojeniowej. Ponadto Agencja ma zajmować się rozróżnianiem jakościowych i ilościowych wymagań dla przyszłego rozwoju struktur obronnych. Potencjał zbrojeniowy nie jest główną przepustką państwa do wstąpienia do Europejskiej Agencji Obrony, choć rzeczywiście ma wpływ na charakter funkcji państwa w Agencji (konsument lub producent). Ustanowienie tej jednostki było koniecznością dla Unii, która w sprawny sposób chciała realizować własne ambicje w dziedzinie obronności. Bez skutecznie działającej Agencji Obrony nie byłaby wstanie podejmować

wyzwań, które do tej pory zarezerwowane były tylko dla NATO. 48. Scharakteryzuj koncepcję Grup Bojowych Unii Europejskich. Przedstawiona została po raz pierwszy 10 II 2004 r. na forum KPB, bazowała jednak na wcześniejszych pomysłach francusko-brytyjsko-niemieckich. Ma być sposobem na zdynamizowanie rozwoju zdolności wojskowych UE. Zakłada utworzenie 15 tzw. Grup Bojowych funkcjonujących jako element Europejskich Sił Szybkiego Reagowania. Każda z nich ma liczyć 1500 żołnierzy (wielkość batalionu plus elementy wsparcia). W przypadku zaistnienia sytuacji kryzysowej mają być one zdolne do podjęcia działań w ciągu 15 dni (w 5 dni od zatwierdzenia decyzji misji Grupa powinna być zdolna do rozmieszczenia, w ciągu zaś dalszych 10 od podjęcia przez Radę Europejską jednomyślnej decyzji musi być ona rozlokowana w rejonie działań). Czas prowadzenia misji ma wynosić co najmniej 30 dni (z możliwością przedłużenia do 120 dni). Ponieważ w przypadku Sił Szybkiego Reagowania kluczową kwestią dla powodzenia misji jest natychmiastowość podejmowanych działań, UE postawiła sobie ambitne zadanie osiągnięcia zdolności do podejmowania decyzji o rozpoczęciu operacji w ciągu 5 dni od zatwierdzenia Koncepcji Zarządzania Kryzysowego przez Radę. Decyzja miała by być w praktyce realizowana nie później niż w ciągu 10 dni od jej podjęcia. Wiąże się to z rozwijaną w ramach UE Koncepcją Szybkiej Odpowiedzi Militarnej i uzależnione jest od powodzenia innej inicjatywy UE w postaci Globalnego podejścia w zakresie zdolności do Rozmieszczenia (Globar Approach to Deployability - GAD). GAD jest inicjatywą powstałą w 2003 roku i w tym samym roku włączoną do Planu Działań w zakresie Europejskich Zdolności. Stawia sobie za cel poprawienie możliwości Unii w zakresie transportu strategicznego przede wszystkim poprzez bardziej efektywne wykorzystanie i koordynację dostępnych zasobów, mechanizmów i propozycji. Na Konferencji Zobowiązań w zakresie Zdolności Wojskowych w Brukseli, 22 XI 2004 r., ministrowie obrony państw członkowskich UE zadeklarowali narodowe wkłady do Grup Bojowych UE, Rada zaś zleciła właściwym organom UE dalszą pracę nad implementacją deklaracji ministrów. Koncepcja Grup Bojowych jest otwarta dla wszystkich państw członkowskich Unii. Umawiają się one co do tworzenia poszczególnych grup. Przykładowo Nordycka Grupa Bojowa (Nordic Battle Group) ma składać się z żołnierzy szwedzkich (1100), fińskich (200), estońskich (50) i norweskich (150), pomimo że kraj ten nie jest członkiem UE. Dowódcą grupy jest gen. K. Engelbregston, zaś struktura dowodzenia jest organizowana we współpracy z Wielką Brytanią (kwatera główna znajduje się w Northwood). Polska ma w niej odgrywać rolę tzw. Państwa ramowego. Wiąże się z tym konieczność wystawienia 50% składu Grupy, odpowiedzialność za jej formowanie, oraz za zapewnienie dowództwa Grupy, przygotowanie planu szkoleń dla uczestniczących jednostek, a także zapewnienie zdolności w zakresie m.in. dowodzenia, łączności i rozpoznania. Początkowo przewidywano że Grupa osiągnie gotowość w 2009-2010 r., ostatnio mówi się jednak o 2011 r. Grupy bojowe mają umożliwić UE samodzielne podejmowanie misji petersberskich, przewidzianych w art. 17 ust. 2 TUE. Ponieważ jednak są to stosunkowo niewielkie liczebnie jednostki można przyjąć, że podejmowane 29

29 przez nie operacje również będą miały ściśle limitowany, co do skali, zakresu terytorialnego i czasu trwania, charakter.  Polska jest obecnie zaangażowana w tworzenie dwóch Grup Bojowych Unii Europejskiej w których pełni rolę państwa ramowego. Ponadto, rozważana jest możliwość utworzenia Grupy Bojowej Polski, Słowacji, Węgier, Czech i Ukrainy. 49. Scharakteryzuj zdolności wojskowe Unii Europejskiej - Cel Zasadniczy 2010. Wraz z proklamowaniem Europejskiej Strategii Bezpieczeństwa, państwa członkowskie UE zdecydowały się ustanowić nowy Cel Zasadniczy, aby dostosować rozwój zdolności wojskowych do nowych zagrożeń. 17 maja 2004 r. Rada zaakceptowała dokument zatytułowany Cel Zasadniczy 2010 (Headline Goal 2010), zatwierdzony przez Radę Europejską w Brukseli 17-18 VI 2004 r.  W perspektywie roku 2010 Unia stawia sobie za cel: a) wypracowanie szybkiego procesu decyzyjnego na wypadek sytuacji kryzysowych; b) zdolność do rozpoczęcia operacji na lądzie w ciągu 10 dni od decyzji o rozpoczęciu operacji; c) ustanowienie cywilno-wojskowej komórki wewnątrz Sztabu Wojskowego UE. Jej zadaniem byłoby tworzenie centrum operacyjnego na potrzeby konkretnych misji; d) powołanie Europejskiej Agencji Obrony; e) osiągnięcie całkowitej zdolności operacyjnej przez Grupy Bojowe; f) zapewnienie dostępności, na potrzeby operacji, lotniskowców wraz z eskortą; g) poprawienie skuteczności operacji UE poprzez kompatybilność systemów komunikacyjnych; h) rozwijanie kryteriów jakościowych w zakresie zdolności do rozmieszczenia i wyszkolenia, jakie muszą spełnić narodowe siły zdeklarowane na potrzeby Celu Zasadniczego. 50. Scharakteryzuj zdolności cywilne Unii Europejskiej - Cel Zasadniczy 2008.   Cywilny Cel Zasadniczy 2008   - Rada, na posiedzeniu w dniu 13 grudnia 2004r. zaaprobowała raport, który następnie został przedłożony i zatwierdzony przez Radę Europejską podczas szczytu w dniach 16-17 grudnia 2004r. Cel Cywilny ma zapewnić spójne podejście państw członkowskich do osiągania potrzebnych Unii Zdolności. Na jej podstawie państwa członkowskie wnosiłyby wkłady narodowe do Celu Cywilnego, które zostałyby ostatecznie potwierdzone na Konferencji Poprawienia Zdolności Cywilnych, planowanej przed końcem 2005r. W ramach Celu Zasadniczego 2008 przyjęto koncepcję Zespołów Odpowiedzi Cywilnej, planowanych jako cywilny odpowiednik sił

szybkiego reagowania na wypadek sytuacji kryzysowej. Mają one składać się z ekspertów pochodzących z państw członkowskich Unii Europejskiej wraz udziałem Sekretariatu Generalnego Rady. Zespoły Odpowiedzi Cywilnej ( CTR ) - planowane są na wypadek konieczności podjęcia cywilnej akcji zarządzania kryzysowego. Mają zajmować się m.in. prowadzeniem misji typu fact- finding, ustanawiać wstępną obecność operacyjną Unii Europejskiej na obszarze kryzysowym, dostarczać ekspertyz. CTR są tworzone w oparciu na bazie danych zawierających nazwiska dostępnych ekspertów. Do końca 2006 r. zamierzono wyłonić 100 ekspertów, których nazwiska zawarte zostałyby w puli. 51. Scharakteryzuj koncepcję powołania sił Europejskiej Żandarmerii. W 2003 r. francuska minister obrony M. Alliot- Marie wystąpiła z propozycją powołania europejskich sił, które zajmowałyby się stabilizacją sytuacji po zakończonym konflikcie zbrojnym. W wyniku tej inicjatywy, na nieformalnym szczycie ministrów obrony państw UE w Noordwijk, w dniu  17 IX 2004 r. przedstawiciele pięciu państw ( Francji, Włoch, Hiszpanii, Portugalii i Niderlandów ) podpisali Deklarację Intencji w sprawie powołania sił Europejskiej Żandarmerii. Nazwano je w skrócie EUROGENDFOR   (EGF). Celem ich utworzenia jest: a) zapewnienie UE pełnej zdolności do wypełniania misji policyjnych w operacjach kryzysowych podejmowanych w ramach Deklaracji Petersberskiej; b) stworzenie multinarodowej struktury operacyjnej dla państw zamierzających przystąpić do operacji UE; c) uczestnictwo w inicjatywach innych niż UE organizacji międzynarodowych ( np. ONZ, OBWE ) podejmowanych w obszarze zarządzania kryzysowego. EGF miałyby być zdolne do błyskawicznego rozlokowania na wypadek kryzysu. W toku operacji działałyby pod dowództwem wojskowym lub cywilnym, przy czym przewidziano możliwość zmiany dowództwa w trakcie trwania misji. EGF muszą być zdolne do wypełniania całego spektrum zadań wiążących się z operacją zarządzania kryzysowego. W szczególności : a) podczas fazy wstępnej operacji muszą posiadać zdolność do rozmieszczenia, samodzielnie lub wraz z siłami wojskowymi, na teatrze operacji w celu realizacji zadań policyjnych; b) podczas fazy przejściowej misji, samodzielnie lub wraz z siłami wojskowymi, ułatwiają koordynację i współpracę z lokalnymi i międzynawowymi jednostkami policyjnymi; c) w trakcie fazy zakończenia misji ułatwiają przeniesienie odpowiedzialności na władze cywilne. Ponadto wykonują zadanie zapewnienia bezpieczeństwa i porządku publicznego, monitorują i doradzają lokalnej policji w codziennej pracy, włączając śledztwa w sprawach karnych, zapewniają obserwacje i rozpoznanie, kontrolę ruchu drogowego, kontrole granic i ogólny wywiad, prowadza postępowania karne, wykrywają przestępstwa, ścigają sprawców i zapewniają ich przekazanie odpowiednim władzom sądowym, chronią ludność i własność oraz utrzymują porządek na wypadek zamieszek, szkolą siły policyjne w zakresie międzynarodowych standardów. 52. Przedstaw istotę problematyki zbrojeń i rozbrojenia w Police bezp. dialog strategiczny  F R - Stany Zjednoczone. Dokumentem dwustronnym, zawartym między Stanami Zjednoczonymi a Rosją w 29

29 dziedzinie kontroli zbrojeń i rozbrojeń, jest tzw. traktat moskiewski podpisany 24 maja 2002r. Nie wszedł on jeszcze w życie, gdyż nie uzyskał odpowiedniej zgody Dumy rosyjskiej na ratyfikację . Strony zgodziły się do końca 2012 r. zredukować swoje arsenały nuklearne do 1700-2200 głowic. Był to więc kolejny krok na drodze ku zmniejszeniu tych arsenałów, podejmowanych do końca lat 60. XX wieku. W związku z tym od 1969 r. obydwa państwa prowadziły rozmowy na temat  ograniczenia strategicznych sił ofensywnych, zakończonych podpisaniem w 1972 r. porozumienia SALT ( Strategic Atm Limitation Talks ), Które wprowadzało w życie m.in. traktat ABM ( Antiballistic Missiles , ustanawiający ograniczenia w rozbudowie systemów obrony przeciwrakietowej. Strona amerykańska wycofała się z tego porozumienia 13 grudnia 2001 r. Wiązało się to reorientacją polityki Stanów Zjednoczonych w zakresie obrony przeciwrakietowej i planami rozwoju tarczy antyrakietowej, która ma chronić ich oraz sojuszników przed ewentualnym atakiem ze strony - podejrzanych o posiadanie odpowiednich systemów rakiet balistycznych- państw wzbudzających niepokój. Kolejnym krokiem podjętym przez stronę amerykańską i rosyjską na rzecz redukcji ich potencjałów nuklearnych było zawarcie w 1991 i 1993 r. porozumień START I i START II . W ich efekcie obie strony ograniczyły posiadanie głowic nuklearnych do 3000- 3500 sztuk. 53.Przedstaw istotę problematyki zbrojeń i rozbrojenia w polityce bezpieczeństwa, scharakteryzuj problem nierozprzestrzeniania broni masowego rażenia. Po upadku systemu dwubiegunowego mogło się wydawać, że państwa podejmą skoordynowane działania na rzecz rozbrojenia. Jednakże rzeczywistość okazała się inna-  pojawienie się nowych zagrożeń dla bezpieczeństwa oraz sprzeczne interesy państw sprawiają, że kwestie kontroli zbrojeń i rozbrojenia nadal są jednym z głównych celów działania krajów na arenie międzynarodowej. W ciągu ostatnich 50 lat stworzony został cały system porozumień międzynarodowych dotyczący kwestii nieproliferacji ( nierozprzestrzeniania) broni masowego rażenia i środków do jej przenoszenia, jak i kontrolę zbrojeń konwencjonalnych, w której na pierwszym planie wymienić należy dążenia do powszechnego zakazu min przeciwpiechotnych. Coraz ważniejszym elementem działań na rzecz kontroli zbrojeń i rozbrojenia są reżimy kontrolne, które skupiają państwa rozwinięte. W ich ramach tworzone są szczegółowe mechanizmy mające zapobiec przedostaniu się technologii, które mogłyby służyć do produkcji broni masowego rażenia w państwach wzbudzających niepokój społeczności międzynarodowej co do ich rzeczywistych intencji. 54. Przedstaw istotę problematyki zbrojeń i rozbrojenia w polityce bezp. , scharakteryzuj problem ograniczeń w dziedzinie broni konwencjonalnej. Postępujący proces odprężenia pomiędzy Wschodem a Zachodem z końcem lat 80. umożliwił znaczące zintensyfikowanie dialogu rozbrojeniowego. Jednym z jego składników stało się podjęcie rozmów pomiędzy państwami NATO , UKŁADU

WARSZAWSKIEGO w sprawie redukcji zbrojeń konwencjonalnych w Europie. Rokowania rozpoczęto 9 marca 1989 r. zakończyły się podpisaniem 19 listopada 1990 r. w Paryżu Traktatu o konwencjonalnych siłach zbrojnych w Europie. Sygnatariuszami układu stały się państwa członkowskie NATO i UW tworzące tzw. Grupy państw - stron. Zasadniczym celem porozumienia było osiągnięcie i zachowanie równowagi w dziedzinie pięciu wyróżnionych kategorii uzbrojenia konwencjonalnego poprzez ustalenie dla każdej z grup państw następujących limitów; - 40 tys. Czołgów bojowych, - 60 tys. Bojowych wozów opancerzonych, - 40 tys. Środków artyleryjskich, - 13,6 tys. Samolotów bojowych, - 4 tys. Śmigłowców uderzeniowych. Zgodnie z art. III traktatu ograniczenia te nie dotyczyły uzbrojenia i sprzętu będącego na etapie prób fabrycznych, używanego tylko do celów badawczych i rozwojowych, znajdującego się w zbiorach historycznych, oczekującego na zniszczenie, eksport lub reeksport, znajdującego się w posiadaniu sił bezp. wew. , będącego w krótkotrwałym tranzycie przez sferę stosowania. 57. Przedstaw istotę bezpieczeństwa globalnego w warunkach transformacji ładu międzynarodowego, wymień i krótko scharakteryzuj instytucję kształtujące bezpieczeństwo globalne Tradycyjny podział na bezpieczeństwo globalne, regionalne, państwowe i poziomu jednostki zaczyna się stopniowo zacierać wraz z postępem procesów globalizacji. Dlatego też najwłaściwsze jest dążenie do wskazania problemów, które są istotne dla całego systemu. Bezpieczeństwo globalne różni się w znacznym stopniu od regionalnego, gdyż kwestie badane na tym poziomie dotyczą wszystkich, a nie poszczególnych regionów. Dzięki globalizacji problemy regionalne stają się problemami globalnymi, nie wszystkie jednak dotykają całego globu w jednakowym stopniu. Poziom globalny analizy dotyczy takich rozwiązań, które na poziomie globalnym powstrzymują zagrożenia i określają kształt systemu, a także tych zagrożeń, które mają wydźwięk globalny. (np. handel bronią, tworzenie prywatnych armii, utrata kontroli nad procesem rozbrojenia, zagrożenie wojną agresywną, Manipulację na rynkach finansowych, kryzysy finansowe, międzynarodowa przestępczość zorganizowana i międzynarodowy terroryzm, degradacja środowiska, cyberterroryzm) Konflikty regionalne czy epidemie przestają mieć charakter zjawisk oddziałujących lokalnie i przenoszą się na poziom globalny. Instytucje kształtujące bezpieczeństwo: Instytucje, to nie tylko organizacje międzynarodowe, ale także prawo międzynarodowe, reżimy międzynarodowe, a przede wszystkim platforma, na której państwa i aktorzy pozapaństwowi są socjalizowane w celu zapewnienia większego poziomu bezpieczeństwa. Instytucje funkcjonujące w systemie międzynarodowym oddziałują w bardzo szerokim zakresie. Są to między innymi kwestie militarne, ekonomiczne i ekologiczne. Przykładem instytucji zapewniającej bezpieczeństwo militarne jest Traktat o Otwartych Przestworzach (Open Skies Treaty), który wszedł w życie 29

29 1 stycznia 2002. Bezpieczeństwo militarne mają zapewnić takie reżimy nieproliferacyjne, takie jak Reżim Kontroli Technologi rakietowych, Porozumienie z Wassenaar czy Grupa Australijska, które zajmują się kontrolą rozprzestrzeniania się handlu bronią biologiczną i konwencjonalną Bezpieczeństwo ekonomiczne jest kreowane przez Światową Organizacje Handlu (WTO) Bezpieczeństwo ekologiczne jest kreowane np. Konwencję o Handlu Międzynarodowym Dzikimi Zwierzętami i Gatunkami Zagrożonymi Wyginięciem CITES uchwaloną w 1973 roku), Protokół z Kioto, którego celem złagodzenie skutków degradacji środowiska Jednym z ważniejszych z punktu widzenia przewidywalności systemu międzynarodowego instrumentów kształtujących bezpieczeństwo globalne jest prawo międzynarodowe. 58. Przedstaw istotę bezpieczeństwa globalnego w warunkach transformacji ładu międzynarodowego, przedstaw rolę aktorów niepaństwowych w kształtowaniu bezpieczeństwa globalnego Tradycyjny podział na bezpieczeństwo globalne, regionalne, państwowe i poziomu jednostki zaczyna się stopniowo zacierać wraz z postępem procesów globalizacji. Dlatego też najwłaściwsze jest dążenie do wskazania problemów, które są istotne dla całego systemu. Bezpieczeństwo globalne różni się w znacznym stopniu od regionalnego, gdyż kwestie badane na tym poziomie dotyczą wszystkich, a nie poszczególnych regionów. Dzięki globalizacji problemy regionalne stają się problemami globalnymi, nie wszystkie jednak dotykają całego globu w jednakowym stopniu. Poziom globalny analizy dotyczy takich rozwiązań, które na poziomie globalnym powstrzymują zagrożenia i określają kształt systemu, a także tych zagrożeń, które mają wydźwięk globalny. (np. handel bronią, tworzenie prywatnych armii, utrata kontroli nad procesem rozbrojenia, zagrożenie wojną agresywną, Manipulację na rynkach finansowych, kryzysy finansowe, międzynarodowa przestępczość zorganizowana i międzynarodowy terroryzm, degradacja środowiska, cyberterroryzm)   Konflikty regionalne czy epidemie przestają mieć charakter zjawisk oddziałujących lokalnie i przenoszą się na poziom globalny Jednym z elementów charakteryzujących wyłaniający się ład jest coraz większa rola aktorów pozapaństwowych (organizacje pozarządowe) w procesie egzekwowania prawa międzynarodowego. Chodzi tu głównie o działania w sferze ochrony środowiska czy naruszania praw człowieka. Do takich organizacji zalicza się między innymi: Międzynarodowa Kampania na Rzecz Zakazu Min Przeciwpiechotnych, Światowa Organizacja Handlu (WTO), Lekarze bez Granic, Amnesty International, organizacje ekologiczne. 59. Przedstaw istotę bezpieczeństwa globalnego w warunkach transformacji ładu międzynarodowego, scharakteryzuj nowe tendencje w ewolucji globalnego ładu bezpieczeństwa Tradycyjny podział na bezpieczeństwo globalne, regionalne, państwowe i poziomu jednostki zaczyna się stopniowo zacierać wraz z postępem procesów globalizacji. Dlatego też najwłaściwsze jest dążenie do wskazania problemów, które są istotne dla całego systemu.

Bezpieczeństwo globalne różni się w znacznym stopniu od regionalnego, gdyż kwestie badane na tym poziomie dotyczą wszystkich, a nie poszczególnych regionów. Dzięki globalizacji problemy regionalne stają się problemami globalnymi, nie wszystkie jednak dotykają całego globu w jednakowym stopniu. Poziom globalny analizy dotyczy takich rozwiązań, które na poziomie globalnym powstrzymują zagrożenia i określają kształt systemu, a także tych zagrożeń, które mają wydźwięk globalny. (np. handel bronią, tworzenie prywatnych armii, utrata kontroli nad procesem rozbrojenia, zagrożenie wojną agresywną, Manipulację na rynkach finansowych, kryzysy finansowe, międzynarodowa przestępczość zorganizowana i międzynarodowy terroryzm, degradacja środowiska, cyberterroryzm) Konflikty regionalne czy epidemie przestają mieć charakter zjawisk oddziałujących lokalnie i przenoszą się na poziom globalny.    Nowe tendencje w ewolucji globalnego ładu bezpieczeństwa można podzielić na cztery grupy: spadek roli państwa w zapewnieniu bezpieczeństwa globalnego, postępująca instytucjonalizacja bezpieczeństwa, zmiana koncepcji rozwiązywania kryzysów (w kierunku zapobiegania) oraz całościowe (a nie sektorowe) zapewnienie bezpieczeństwa. 60. Przestaw istotę i cele polityki bezpieczeństwa. Polityka bezpieczeństwa to element polityki państwa w zakresie praktycznej działalności władzy wykonawczej w sferze tworzenia i wykorzystania potencjału obronnego dla realizacji celów i zadań wynikających z założeń polityki bezpieczeństwa narodowego a także współudziału państwa w tworzeniu bezpieczeństwa międzynarodowego. Polityka bezpieczeństwa obejmuje wypracowanie strategi bezpieczeństwa oraz kierowanie przygotowaniem środków i realizacją zadań z zakresu bezpieczeństwa narodowego. W polityce bezpieczeństwa wyodrębniamy politykę gospodarczą, politykę wojskową, politykę zagraniczną. CELE- 1. Ochrona niepodległości i niezawisłości RP oraz utrzymanie nienaruszalności granic i integralności teryt. Państwa 2. Ochrona demokratycznego porządku ustrojowego, bezpieczeństwa obywateli oraz praw człowieka i podstawowych wartości wszystkich osób znajdujących się pod jurysdykcją RP 3. Ochrona dziedzictwa narodowego, w tym materialnych i duchowych wytworzonych przez pokolenia, których spadkobiercą jest dzisiejsze społeczeństwo RP 4. Zapewnienia warunków cywilizacyjnych i gosp. rozwoju RP, dobrobytu jej obywateli, pomyślnych perspektyw rozwojowych 5. Ochrona środowiska naturalnego jako dobra narodowego będącego warunkiem zrównoważonego rozwoju i ludzkiego bezpieczeństwa 6. Wnoszenie wkładu na umocnienie pokoju, stabilności i bezp. między. Cele: Polityka bezpieczeństwa ma zapewnić bezpieczeństwo narodowe i międzynarodowe, w politykce bezpieczeństwa wymagana jest koordynacja działań różnych organów państwa w zakresie gwarantowania bezpieczeństwa. Realizują ją nie tylko organy władzy państwowej, ale również inne podmioty życia społecznego, politycznego, gospodarczego kulturalnego kraju. Polityka bezpieczeństwa ma na celu przede wszystkim ochronę wartości stanowiących interes 29

29 narodowy (przetrwanie, integralność terytorialna, niezależność polityczna, jakość życia - przyzwoity standard życia, prawa i swobody obywatelskie, rozwój kulturalny, bezpieczne środowisko naturalne) 61. Wymień i scharakteryzuj narzędzia polityki państwa  i polityki bezpieczeństwa prawo i  sądownictwo, służba zagraniczna (dyplomacja), służby ochrony bezpieczeństwa wewnętrznego, siły zbrojne Prawo państwowe tworzy władza ustawodawcza, określa ono reguły postępowania władzy publicznej i zachowań obywatelskich. Dzięki prawu państwowemu zapewnione jest funkcjonowanie norm i reguł prawnych zgodnie z którymi procesy polityczne w państwi przebiegają zgodnie z interesem narodowym w tym racja stanu. Sądownictwo powołane jest do ochrony prawa. Są to sądy (w RP Sąd Najwyższy, Sądy Powszechne, Sądy Administracyjne, Sądy Wojskowe,) i Trybunały (Trybunał Konstytucyjny i Trybunał Stanu) Administracja to władza wykonawcza (w RP jest nią Rząd - Rada Ministrów i Administracja Rządowa ) Rada Ministrów prowadzi politykę wewnętrzną i zagraniczną RP oraz kieruje Administracją Rządową. W RP przedstawicielem Rady Ministrów w terenie w Województwie jest Wojewoda w urzędach Administracji Rządowej działa Korpus Służby Cywilnej. Służba zagraniczna (dyplomacja) dba o interesy narodowe na arenie międzynarodowej. Służby Ochrony Bezpieczeństwa Wewnętrznego dbają  o ochronę życia, zdrowia, ochroną zasad współżycia społecznego i interesów regulowanymi normami prawnymi i zwyczajnymi (Policja, ABW, CBA, Straże Gminne, SG, SOK, Straż Leśna, Państwowa Straż Łowiecka.) Siły zbrojne to największa i najlepiej zorganizowana fundamentalna część organizacji państwowej, której siła militarna i sprawność decyduje o trwałości, stabilności i sile państwa, oraz zapewnia Bezpieczeństwa Narodowego i międzynarodowego 62. Scharakteryzuj środki i metody kształtowania bezpieczeństwa po zimnej wojnie W teorii środki polityki bezpieczeństwa państwa dzielone są wedle kryterium przedmiotowego na: - polityczne,- wojskowe, -ekonomiczne - finansowe,- naukowo-techniczne,- kulturowe, - ideologiczne, -ekologiczne itp. Po zakończeniu zimnej wojny, w wyniku generalnej zmiany klimatu w stosunkach międzynarodowych polegającej na porzuceniu ideologicznie motywowanej konfrontacji, a następnie w konsekwencji rozpadu bloku wschodniego, państwa powróciły do  promocji własnych interesów narodowych, poszukiwania wspólnych interesów na płaszczyźnie bezpieczeństwa. Generalnie następuje relatywne zmniejszenie znaczenia środków militarnych i siłowych, a podnoszona jest ranga środków cywilnych. Dlatego też współcześnie traci na znaczeniu bardzo ważny w latach zimnej wojny tzw. dylemat bezpieczeństwa.

63.Przedstaw koncepcję polityki bezpieczeństwa narodowego RP  scharakteryzuj zadania i cele tej poliy\tyki Koncepcja bezpieczeństwa Rzeczypospolitej Polskiej określa podstawowe zasady polityki państwa w zakresie zapewnienia bezpieczeństwa społeczeństwu i państwu wobec zagrożeń wewnętrznych i zewnętrznych z uwzględnieniem posiadanych zasobów oraz możliwości. Koncepcja jest z mocy Art. 126 i 146 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej podstawą do opracowania przez władzę wykonawczą (PREZYDENTA I RZĄD) programów i dokumentów organizacyjnych dotyczących zapewnienia bezpieczeństwa narodowego (Rzeczypospolitej Polskiej). Programy i dokumenty organizacyjne dotyczące zapewnienia bezpieczeństwa państwa zgodnie z Art. 95 Konstytucji RP podlegają rozpatrywaniu i w miarę potrzeb aktualizacji przez PARLAMENT. Politykę bez. Narodowego stanowi celowa i zorganizowana działalność kompetentnych organów państwa, zmierzająca do stałego zapewnienia bez. Narodowego, a także współudziału państwa w tworzeniu bezpieczeństwa międzynarodowego. Działalność organów państwa w zakresie polityki bez. Narodowego obejmuje ustalenie celów i zadań polityki bez., okreslenie strategii bez. Narodowego oraz koordynacje działania róznych organów państwa w zapewnieniu bezpieczeństwa oraz budowaniu zewnętrznych warunków bezpieczeństwa narodowego. Podstawą do ustalenia celów i zadań polityki bezpieczeństwa jest Konstytucja III RP (1997), która w artykule 5 stwierdza że Rzeczpospolita Polska strzeże niepodległości i nienaruszalności swojego terytorium, zapewnia wolności i prawa człowieka i obywatela oraz bezpieczeństwo obywateli, strzeże dziedzictwa narodowego oraz zapewnia ochronę środowiska, kierując się zasadą zrównoważonego rozwoju. Wobec tego cele polityki bez. Narodowego Polski można ująć następująco: 1. Ochronę niepodległości i niezawiłości Rzeczypospolitej oraz utrzymanie nienaruszalności granic i integralności terytorialnej panstwa. 2. Ochrona demokratycznego porządku ustrojowego, bezpieczeństwa obywatelu oraz praw człowieka i podstawowych wolności wszystkich osób znajdujących się pod jurysdykcją RP. 3. Ochrona dziedzictwa narodowego, w tym substancji materiałowej i duchowej wytworzonej przez pokolenia, których spadkobiercą jest dzisiejsze społeczeństwo Rzeczypospolitej. 4. Zapewnienie warunków cywilizacyjnego i gospodarczego rozwoju Polski, dobrobytu jej obywateli, pomyślnych perspektyw rozwojowych, które są podstawą społecznej stabilności i pozycji międzynarodowej państwa. 5. Ochrona środowiska naturalnego jako dobra narodowego, będącego warunkiem zrównoważonego rozwoju i ludzkiego bezpieczeństwa. 6. Wnoszenie wkładu w umacnianie pokoju, stabilności i bezpieczeństwa międzynarodowego. Zadania polityki bez. Narodowego: 1. Zapewnić skuteczną ochronę i obronę wartości i interesów narodowych samodzielnie oraz 29

29 w ramach obrony wspólnej NATO. 2. Osiągnąć wzrost siły narodowej odpowiadający zakładanej pozycji polski w Europie i świecie wzorem nowoczesnych i bogatych państw Europy Zach. 3. Osiągnąć trwałą, wiarygodna i korzystną dla interesów narodowych Polski pozycję w strukturach NATO i UE. 4. Inicjować dwustronnie i międzynarodowe działania tworzące i utrzymujące bez. międzynarodowe i współuczestniczyć w nich. 64. Przedstaw koncepcję polityki bezpieczeństwa narodowego RP ,scharakteryzuj główne uwarunkowania tej polityki. Koncepcja bezpieczeństwa Rzeczypospolitej Polskiej określa podstawowe zasady polityki państwa w zakresie zapewnienia bezpieczeństwa społeczeństwu i państwu wobec zagrożeń wewnętrznych i zewnętrznych z uwzględnieniem posiadanych zasobów oraz możliwości. Koncepcja jest z mocy Art. 126 i 146 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej podstawą do opracowania przez władzę wykonawczą (PREZYDENTA I RZĄD) programów i dokumentów organizacyjnych dotyczących zapewnienia bezpieczeństwa narodowego (Rzeczypospolitej Polskiej). Programy i dokumenty organizacyjne dotyczące zapewnienia bezpieczeństwa państwa zgodnie z Art. 95 Konstytucji RP podlegają rozpatrywaniu i w miarę potrzeb aktualizacji przez PARLAMENT. Najważniejsze uwarunkowania: 1. Opóźnienie w rozwoju społeczno-gospodarczym w stosunku do państw Europy Zachodniej szacowane na 30-50 lat 2. Opóźnienia w organizacji i funkcjonowaniu instytucji państwa po okresie państwa totalitarnego. 3. Olbrzymi potencjał(liczbowy i dynamizmu działania) młodego pokolenia Polaków; 4. Szanse wsparcia i zwielokrotnienia wysiłku narodowego przez członkostwo w NATO i UE. 5. Niepewność i niestabilność warunków i organizacji bezpieczeństwa w otoczeniu Polski oraz w środowisku międzynarodowym. 6. Zagrożenie zniweczenia potencjału i szans rozwoju na skutek wewnętrznych animozji i sporów partyjnych. 7. Odbudowywanie mocarstwowych pozycji wielkich sąsiadów Polski. 8. Umiędzynarodowienie, a nawet globalizacja zagrożeń terroryzmem, degradacja środowiska naturalnego, nielegalna migracja oraz epidemie. 65.Przedstaw koncepcję polityki bezpieczeństwa narodowego RP i scharakteryzuj główne wyzwania stojące przed tą polityką. Koncepcja bezpieczeństwa Rzeczypospolitej Polskiej określa podstawowe zasady polityki państwa w zakresie zapewnienia bezpieczeństwa społeczeństwu i państwu wobec zagrożeń wewnętrznych i zewnętrznych z uwzględnieniem posiadanych

zasobów oraz możliwości. Koncepcja jest z mocy Art. 126 i 146 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej podstawą do opracowania przez władzę wykonawczą (PREZYDENTA I RZĄD) programów i dokumentów organizacyjnych dotyczących zapewnienia bezpieczeństwa narodowego (Rzeczypospolitej Polskiej). Programy i dokumenty organizacyjne dotyczące zapewnienia bezpieczeństwa państwa zgodnie z Art. 95 Konstytucji RP podlegają rozpatrywaniu i w miarę potrzeb aktualizacji przez PARLAMENT. Przed polityką bezpieczeństwa narodowego stoją następujące wyzwania: 1. Uniknięcie powtórzenia błędów polityki bezpieczeństwa z przeszłości, a zwłaszcza sprzed 1939r. 2. Zapewnienie skutecznej ochrony i obrony intersów narodowych Polski, samodzielnie i w ramach NATO. 3. Likwidacja skutków opóźnień cywilizacyjnych w stosunku do Europy Zachodniej oraz umocnienie siły narodowej do poziomu odpowiadającego wymogom kluczowego dla bezpieczeństwa Europy położenia geopolitycznego Polski. 4. Całkowite wykorzystanie szans na zapewnienie bezpiecznych warunków rozwoju  Polski oraz zwielokrotnienie siły obronnej, jaką daje członkostwo w NATO i UE. 5. Współuczestniczenie w tworzeniu i utrzymywaniu bez. Międzynarodowego w celu uprzedzenia zagrożeń zewnętrznych bez. Narodowego i zapobiegania im. 66. Scharakteryzuj zasady i cele Europejskiej polityki bezpieczeństwa i obrony. 12 grudnia 2003 r. na posiedzeniu w Brukseli Rada Europejska przyjęła dokument określający wspólną strategię bezpieczeństwa o nazwie Bezpieczna Europa w lepszym świecie: europejska strategia bezpieczeństwa]. Określał on strategiczne cele dla UE: zapobieganie długofalowym zagrożeniom, w pierwszej kolejności działając poza granicami Europy przy użyciu nie tylko militarnych środków dbanie o bezpieczeństwo w sąsiedztwie UE poprzez rozwój Wspólnoty i integrację kolejnych państw oraz współpracę z USA, Rosją, NATO, państwami śródziemnomorskimi, bałkańskimi i kaukaskimi umacnianie już istniejących systemów bezpieczeństwa międzynarodowego, w szczególności w ramach ONZ, NATO, OBWE i Rady Europy, ponadto także m.in. WHO i Międzynarodowego Trybunału Karnego Strategia bezpieczeństwa formułuje także wnioski dla przyszłych działań UE i zapowiada, co Wspólnota zamierza dokonać, by realizować ustalone cele: zwiększać aktywność, by wykorzystać cały swój potencjał dla lepszego oddziaływania dla światową politykę przez działania polityczne, handlowe, dyplomatyczne, wojskowe, cywilne i prorozwojowe kontynuować już istniejące systemów i działań na rzecz bezpieczeństwa, zwłaszcza poprzez rozwój własnych zasobów i współpracy z NATO (formuła Berlin Plus), budując z nim partnerstwo strategiczne zwiększać spójność między instrumentami Unii oraz między nimi a polityką poszczególnych 29

29 państw członkowskich współpracować z partnerami na świecie, w szczególności w zakresie budowania partnerstwa strategicznego z USA, a także z Japonią, Chinami, Indiami i Kanadą. 67. Wymień główne organy Europejskiej Polityki Bezpieczeństwa i Obrony , scharakteryzuj zadania UE. Pierwszą próbę instytucjonalizacji EPBiO podjęto w dniach 14-15 lutego 2000 r., gdy Rada do Spraw Ogólnych podjęła decyzję o ustanowieniu tymczasowych organów: Komitetu Politycznego i Bezpieczeństwa oraz Struktury Wojskowej, a także o przydzieleniu z państw członkowskich grupy ekspertów, którzy mieli pracować dla Sekretariatu Generalnego Rady. Następnie 22 maja ustanowiono również stały Komitet do spraw Cywilnych Aspektów Zarządzania Kryzysowego (Ciścom). Na szczycie w Nicei w grudniu 2000 r. Rada Europejska ustaliła wytyczne, na podstawie których 22 stycznia 2001 r. tymczasowe organy przekształcono w Komitet Polityczny i Bezpieczeństwa, Komitet Wojskowy Unii Europejskiej (EUMC), Sztab Wojskowy Unii Europejskiej (EUMS) i Komórka Policyjna. Praktyka funkcjonowanie EPBiO, w szczególności misji petersberskich, ukazała potrzebę utworzenia dodatkowych instytucji. 12 lipca 2004 r. ustanowiono Europejską Agencję Obrony, której celem jest rozwój przemysłu obronnego UE i dbanie o wyposażenie sił szybkiego reagowania w odpowiednią broń. W styczniu 2005 r. rozpoczęto tworzenie Komórki Cywilno-Wojskowej, posiadającej możliwość tworzenia Centrów Operacyjnych. 3 listopada 2005 r. ustanowiono Stały Zespół Łącznikowy NATO przy Sztabie Wojskowym UE, a 1 marca 2006 r. utworzono zaś Komórkę Planistyczną Unii Europejskiej, znajdującą się w Kwaterze Głównej NATO. By móc lepiej przygotowywać się do operacji zarządzania kryzysowego, UE 18 lipca 2005 r. utworzyła Europejskie Kolegium Bezpieczeństwa i Obrony, które jest złożone z współpracujących ze sobą krajowych instytucji państw członkowskich UE. Ponadto dla EPBiO działają również agencje WPZiB, przejęte od UZE: Centrum Satelitarne Unii Europejskiej i Instytut Unii Europejskiej Studiów nad Bezpieczeństwem. Zadania Rady Unii Europejskiej  Prawodawcze: wydawanie aktów prawotwórczych (rozporządzenia, dyrektywy, decyzje) wydawanie aktów nie mających mocy prawnie wiążącej (zalecenia, opinie, memoranda, stanowiska) wzywanie Komisji Europejskiej do określonych działań, w tym do inicjatywy ustawodawczej zmiana traktatów założycielskich kompetencje w zakresie zawierania umów międzynarodowych - negocjuje je Komisja Europejska decyzje dotyczące zawierania wzmocnionej współpracy        Kreacyjne: zatwierdzanie list członków Komitetu Ekonomiczno-Społecznego

prawo składania wstępnego projektu budżetu przysługuje Komisji i jest on następnie przedkładany Radzie, która działając większością kwalifikowaną ustala projekt budżetu, przesyłając go następnie do Parlamentu, aby ten wydał opinię. Rada Unii Europejskiej decyduje o kształcie wydatków obligatoryjnych, Parlament Europejski zaś o nieobligatoryjnych. koordynuje politykę gospodarczą w przypadku braku kompetencji wyłącznych Wspólnoty realizuje politykę w ramach II i III filaru       Kontrolne: może kierować skargi do ETS o stwierdzenie nieważności aktów prawa wspólnotowego, oraz skargi na bezczynność organów 68. Wymień główne organy Europejskiej Polityki Bezpieczeństwa i Obrony i scharakteryzuj zadania Parlamentu Europejskiego Pierwszą próbę instytucjonalizacji EPBiO podjęto w dniach 14-15 lutego 2000 r., gdy Rada do Spraw Ogólnych podjęła decyzję o ustanowieniu tymczasowych organów: Komitetu Politycznego i Bezpieczeństwa oraz Struktury Wojskowej, a także o przydzieleniu z państw członkowskich grupy ekspertów, którzy mieli pracować dla Sekretariatu Generalnego Rady. Następnie 22 maja ustanowiono również stały Komitet do spraw Cywilnych Aspektów Zarządzania Kryzysowego (Ciścom). Na szczycie w Nicei w grudniu 2000 r. Rada Europejska ustaliła wytyczne, na podstawie których 22 stycznia 2001 r. tymczasowe organy przekształcono w Komitet Polityczny i Bezpieczeństwa, Komitet Wojskowy Unii Europejskiej (EUMC), Sztab Wojskowy Unii Europejskiej (EUMS) i Komórka Policyjna. Praktyka funkcjonowanie EPBiO, w szczególności misji petersberskich, ukazała potrzebę utworzenia dodatkowych instytucji. 12 lipca 2004 r. ustanowiono Europejską Agencję Obrony, której celem jest rozwój przemysłu obronnego UE i dbanie o wyposażenie sił szybkiego reagowania w odpowiednią broń. W styczniu 2005 r. rozpoczęto tworzenie Komórki Cywilno-Wojskowej, posiadającej możliwość tworzenia Centrów Operacyjnych. 3 listopada 2005 r. ustanowiono Stały Zespół Łącznikowy NATO przy Sztabie Wojskowym UE, a 1 marca 2006 r. utworzono zaś Komórkę Planistyczną Unii Europejskiej, znajdującą się w Kwaterze Głównej NATO. By móc lepiej przygotowywać się do operacji zarządzania kryzysowego, UE 18 lipca 2005 r. utworzyła Europejskie Kolegium Bezpieczeństwa i Obrony, które jest złożone z współpracujących ze sobą krajowych instytucji państw członkowskich UE. Ponadto dla EPBiO działają również agencje WPZiB, przejęte od UZE: Centrum Satelitarne Unii Europejskiej i Instytut Unii Europejskiej Studiów nad Bezpieczeństwem. Zadania Parlamentu Europejskiego Najważniejsze uprawnienia Parlamentu obejmują: współudział w tworzeniu prawa poprzez procedury konsultacji, współpracy, współdecydowania i akceptacji (zgody; uprawnienie to dotyczy tylko niektórych dziedzin polityki wspólnotowej, co do wielu pozostałych dziedzin wyłączne kompetencje prawodawcze ma Rada Unii Europejskiej) 29

29 procedura konsultacji procedura współpracy procedura współdecydowania procedura akceptacji (zgody) uprawnienia budżetowe - Parlament zatwierdza corocznie budżet i udziela Komisji absolutorium z jego wykonania uprawnienia kontrolne zatwierdzanie Komisji i jej przewodniczącego prawo uchwalenia wotum nieufności wobec Komisji (większością 2/3 głosów) prawo zadawania pytań Komisarzom zwyczajowa możliwość zadawania pytań Radzie Komisja jest zobowiązana do składania PE sprawozdania z działalności wspólnot oraz systematycznego udzielania informacji na temat wspólnej polityki zagranicznej i bezpieczeństwa a także współpracy policyjnej i sądowej w sprawach karnych Komisja ma obowiązek udzielania informacji w ramach parlamentarnej kontroli wykonania budżetu PE ma prawo do ustanawiania komisji śledczych na wniosek Ľ swoich członków do badania domniemanych wykroczeń lub niewłaściwego zarządzenia w stosunku do prawa Wspólnoty powoływanie Rzecznika Praw Obywatelskich obrona praw człowieka, demokracji i państwa prawa oraz przyznawanie Nagrody Sacharowa 69. Wymień główne organy Europejskiej Polityki Bezpieczeństwa i Obrony i scharakteryzuj zadania Komitetu Politycznego i Bezpieczeństwa. Pierwszą próbę instytucjonalizacji EPBiO podjęto w dniach 14-15 lutego 2000 r., gdy Rada do Spraw Ogólnych podjęła decyzję o ustanowieniu tymczasowych organów: Komitetu Politycznego i Bezpieczeństwa oraz Struktury Wojskowej, a także o przydzieleniu z państw członkowskich grupy ekspertów, którzy mieli pracować dla Sekretariatu Generalnego Rady. Następnie 22 maja ustanowiono również stały Komitet do spraw Cywilnych Aspektów Zarządzania Kryzysowego (Ciścom). Na szczycie w Nicei w grudniu 2000 r. Rada Europejska ustaliła wytyczne, na podstawie których 22 stycznia 2001 r. tymczasowe organy przekształcono w Komitet Polityczny i Bezpieczeństwa, Komitet Wojskowy Unii Europejskiej (EUMC), Sztab Wojskowy Unii Europejskiej (EUMS) i Komórka Policyjna. Praktyka funkcjonowanie EPBiO, w szczególności misji petersberskich, ukazała potrzebę utworzenia dodatkowych instytucji. 12 lipca 2004 r. ustanowiono Europejską Agencję Obrony, której celem jest rozwój przemysłu obronnego UE i dbanie o wyposażenie sił szybkiego reagowania w odpowiednią broń. W styczniu 2005 r. rozpoczęto tworzenie Komórki Cywilno-Wojskowej, posiadającej możliwość tworzenia Centrów Operacyjnych. 3 listopada 2005 r. ustanowiono Stały Zespół Łącznikowy NATO przy Sztabie Wojskowym UE, a 1 marca 2006 r. utworzono zaś Komórkę Planistyczną Unii

Europejskiej, znajdującą się w Kwaterze Głównej NATO. By móc lepiej przygotowywać się do operacji zarządzania kryzysowego, UE 18 lipca 2005 r. utworzyła Europejskie Kolegium Bezpieczeństwa i Obrony, które jest złożone z współpracujących ze sobą krajowych instytucji państw członkowskich UE. Ponadto dla EPBiO działają również agencje WPZiB, przejęte od UZE: Centrum Satelitarne Unii Europejskiej i Instytut Unii Europejskiej Studiów nad Bezpieczeństwem. Komitet Polityczny i Bezpieczeństwa, fr.COPS, ang.PSC - instytucja pomocnicza Rady Unii Europejskiej powołana w 2000 roku. KPiB zastąpił poprzednio funkcjonujący Komitet Polityczny przejmując jego zadania. W jego skład wchodzą wyżsi urzędnicy lub ambasadorowie państw członkowskich, a przewodniczy mu kraj, który aktualnie sprawuje prezydencję w Radzie UE. Posiedzenia odbywają się dwa razy w tygodniu (wtorki i piątki) oraz w razie potrzeby organizuje się dodatkowe spotkania. KPiB obraduje w dwóch językach: francuskim i angielskim, nie korzysta przy tym z tłumaczy. Komitet wspierany jest przez Komitet ds. Cywilnych Aspektów Zarządzania Kryzysami, Sztab Wojskowy Unii Europejskiej oraz Komitet Wojskowy Unii Europejskiej. Do jego zadań należy: *koordynacja i monitoring postępów w realizacji ustaleń WPZiB w grupach roboczych *utrzymywanie kontaktów z Wysokim Przedstawicielem ds. WPZiB (od wejścia w życie Traktatu lizbońskiego z Wysokim przedstawicielem Unii do spraw zagranicznych i polityki bezpieczeństwa) *przedstawia propozycje Radzie Unii Europejskiej dot. polityki bezpieczeństwa 70. Wymień główne organy Europejskiej Polityki Bezpieczeństwa i Obrony, scharakteryzuj zadania Komitetu Wojskowego i oraz Sztabu Wojskowego. Pierwszą próbę instytucjonalizacji EPBiO podjęto w dniach 14-15 lutego 2000 r., gdy Rada do Spraw Ogólnych podjęła decyzję o ustanowieniu tymczasowych organów: Komitetu Politycznego i Bezpieczeństwa oraz Struktury Wojskowej, a także o przydzieleniu z państw członkowskich grupy ekspertów, którzy mieli pracować dla Sekretariatu Generalnego Rady. Następnie 22 maja ustanowiono również stały Komitet do spraw Cywilnych Aspektów Zarządzania Kryzysowego (Ciścom). Na szczycie w Nicei w grudniu 2000 r. Rada Europejska ustaliła wytyczne, na podstawie których 22 stycznia 2001 r. tymczasowe organy przekształcono w Komitet Polityczny i Bezpieczeństwa, Komitet Wojskowy Unii Europejskiej (EUMC), Sztab Wojskowy Unii Europejskiej (EUMS) i Komórka Policyjna. Praktyka funkcjonowanie EPBiO, w szczególności misji petersberskich, ukazała potrzebę utworzenia dodatkowych instytucji. 12 lipca 2004 r. ustanowiono Europejską Agencję Obrony, której celem jest rozwój przemysłu obronnego UE i dbanie o wyposażenie sił szybkiego reagowania w odpowiednią broń. W styczniu 2005 r. rozpoczęto tworzenie Komórki Cywilno-Wojskowej, posiadającej możliwość tworzenia Centrów Operacyjnych. 3 listopada 2005 r. ustanowiono Stały Zespół Łącznikowy NATO przy Sztabie Wojskowym UE, a 1 marca 2006 r. utworzono zaś Komórkę Planistyczną Unii Europejskiej, znajdującą się w Kwaterze Głównej NATO. By móc lepiej przygotowywać 29

29 się do operacji zarządzania kryzysowego, UE 18 lipca 2005 r. utworzyła Europejskie Kolegium Bezpieczeństwa i Obrony, które jest złożone z współpracujących ze sobą krajowych instytucji państw członkowskich UE. Ponadto dla EPBiO działają również agencje WPZiB, przejęte od UZE: Centrum Satelitarne Unii Europejskiej i Instytut Unii Europejskiej Studiów nad Bezpieczeństwem. Komitet wojskowy NATO (EUMC) - naczelny organ wojskowy NATO. Zadania: 1. wydawanie  zaleceń oraz udzielaniu opinii w sprawach wojskowych, które potem przedstawia Radzie NATO. 2. Wydaje również dyrektywy ogólne podległym organom . 3. Kieruje pracą dowództw regionalnych NATO 4. Organ ten udziela zalecenia KPiB oraz zapewnia kierownictwo nad Sztabem Wojskowym Unii Europejskiej. Międzynarodowy Sztab Wojskowy (EUMS)  - międzynarodowy zespół wojskowy obsługujący prace Komitetu Wojskowego NATO Do zadań EUMS należy: • ocena sytuacji międzynarodowej pod kątem bezpieczeństwa i obrony; • wczesne ostrzeganie o kryzysach; • planowanie strategiczne misji petersberskich; • wykonywanie decyzji podejmowanych przez EUMC.

© 1999-2009 o2.pl sp. z o.o. Wszelkie prawa zastrzeżone.  O firmie | Reklama | Praca

---