Racjonalna antybiotykoterapia, Medycyna ratunkowa, Epidemiologia


Racjonalna antybiotykoterapia

Antybiotykoterapia jest szczególnie kosztowna. W całych kosztach farmakoterapii to ponad 20%

Koszt podania i.v. zamiast p.o. zwiększa koszt leczenia o ponad 20%

Antybiotykoterapia jest szczególnie kosztowna. W całych kosztach farmakoterapii to ponad 20%

Koszt podania i.v. zamiast p.o. zwiększa koszt leczenia o ponad 20%


Zużycie antybiotyków
Wielkość zużycia antybiotyków wyrażona w definiowanych dawkach dobowych (DDD) na 1000 mieszkańców i jeden dzień w różnych krajach Europy

Racjonalna antybiotykoterapia

Metody ograniczania kosztów antybiotykoterapii

Terapia celowana
- za wszelką cenę!

Terapia empiryczna - oparta jest na ustaleniu najbardziej prawdopodobnego czynnika etiologicznego, na podstawie danych epidemiologicznych i objawów klinicznych.

Wyboru antybiotyku dokonuje się EMPIRYCZNIE na bazie danych przypuszczalnego czynnika etiologicznego, po uwzględnieniu lokalnej sytuacji epidemiologicznej.

Podział antybiotyków i chemioterapeutyków

W traumatologii narządu ruchu

W ranach drążących do stawu i kości, po ciężkich wypadkach z uszkodzeniami wielonarządowymi:

antybiotykoterapia empiryczna + szybka modyfikacja terapii


Granulowana gentamycyna (PMMA) - tzw. plomba gentamycynowa

Do wypełniania jam ropni lub głębokich pozapalnych ubytków tkanek miękkich.

Są to luźno połączone w łańcuszki granulki PMMA (Polymethymethacrylate) o średnicy 7mm i masie 0,2g. Zawierają 7,5 mg gentamycyny i 20 mg środka cieniującego.

Kulki od 10 - 90 umieszcza się na okres od 2 tygodni do 3 miesięcy.

Gąbki gentamycynowe - samowchłaniające się

Urazy głowy

U ludzi < 50 roku życia powodują zgon i kalectwo w większym stopniu niż jakakolwiek inna choroba neurologiczna.

U ludzi < 35 roku życia jest to pierwsza przyczyna zgonów u osób płci męskiej.

Śmiertelność w urazach głowy sięga 50%, często niezależnie od leczenia.

Wrotami dla bakterii są uszkodzone opony mózgowo-rdzeniowe i zatoki oboczne nosa.

Antybiotykoterapia empiryczna po urazach głowy z zapaleniem opon mózgowo-rdzeniowych

Rany po bójkach, ugryzieniu przez psy lub koty

Bakterie: Pateurella, Streptococcus, Staphylococcus, Moraxella, Corynebacterium

Najczęściej mieszane infekcje: tlenowce i beztlenowce

Mężczyźni częściej są gryzieni przez psy

Kobiety przez koty

Profilaktyka pogryzień

Czynniki etiologiczne w urazach

Urazy głowy

Zakażenia, rany po bójkach, ugryzieniu przez psy lub koty

Bakterie: Pateurella, Streptococcus, Staphylococcus, Moraxella, Corynebacterium

Najczęściej mieszane infekcje:
tlenowce i beztlenowce

Mężczyźni częściej są gryzieni przez psy

Kobiety przez koty

Profilaktyka pogryzień

Czynniki etiologiczne w urazach

Urazy głowy

Zakażenia stawów i kości

Zakażenia skóry i tkanki podskórne

Urazy brzucha, perforacja jelit

Zakażenia pourazowe ran

i cała armia innych…

Oparzenia

Szczególne bakterie

Gronkowce

Większość wytwarza β-laktamazę. Wrażliwe na:

MSSA - gronkowce wrażliwe na:

MRSA - gronkowce wrażliwe na:

VISA - gronkowce
VRSA - gronkowce

Oporność prawie całkowita!!!

Paciorkowce

Prawie w pełni wrażliwe na PC

Wzrost oporności na makrolidy

- nie dają pełnej eradykacji!

Brak wrażliwości na BISEPTOL!!!

Pneumokoki

Pneumokoki oporne na leczenie antybiotykami (PRP) w Polsce to około 15%

Hemophillus influenze typ b (Hib)

Wrażliwe na penicyliny z kwasem klawulonowym, cefalosporyny II i III generacji oraz fluorochinolony

W Polsce około 7% szczepów opornych

na antybiotyki β-laktamowe

Moraxella

Wytwarzają β-laktamazę

Wrażliwe na penicyliny z kwasem klawulonowym, cefalosporyny II i III generacji, tetracykliny, makrolidy oraz fluorochinolony

Pałeczki z rodziny Enterobacteriacecae

ESBL - wrażliwe jedynie na penicyliny z inhibitorami β-laktamaz (Piperacylinę z Tazobaktamem) oraz karbapenemy (Imipen, Meropen). Oporne na wszystkie cefalosporyny!

Enterobacteriaceae

Wytwarzające enzymy AmpC:

OPORNE są na WSZYSTKO za wyjątkiem: karbapenemów i IV generacji cefalosporyn (Cefepim)

Legionella

Chorobę legionistów opisano po raz pierwszy w 1976 roku podczas epidemii, która dotknęła 221 osób (34 z nich zmarły), uczestniczących w kongresie „Legionu Amerykańskiego” w jednym z hoteli w Filadelfii.

Źródłem zakażenia było wilgotne powietrze pochodzące z klimatyzacji i kanałów wentylacyjnych hotelu.

Legionella jest bakterią, która w warunkach naturalnych występuje w słodkich wodach powierzchniowych. W warunkach miejskich szczególnie intensywnie rozwija się w obiegach ciepłej wody użytkowej i systemach klimatyzacyjnych.

Legionelloza

Objawy kliniczne:

Nie stwierdzono żadnego przypadku przenoszenia choroby przez ludzi ani przez picie wody!

W Europie i w Polsce istnieje kilka aktów prawnych, dotyczących higieny i czystości budynków oraz instalacji wody użytkowej.

Helicobacter pylori (HP)

Rozpowszechnienie HP na świecie

Zakażenie HP wydaje się więc być największą epidemią w dziejach ludzkości!

Drogi zakażenia HP

Leczenie zakażenia HP

Jednoznaczne wskazania to:

Dobór leków

Stosuje się trzy leki jednocześnie:

Czas leczenia: 7-14 dni

Charakterystyka wybranych antybiotyków

Aminoglikozydy

Nie stosować w zakażeniach paciorkowcowych i pneumokokowych!

Nie podawać w jednej strzykawce z β-laktamami!

PAE - dają efekt poantybiotykowy!

Monobaktam - aztreonam

Penicyliny z inhibitorami

Empirycznie: w urazach w obrębie głowy, szyi, jamy brzusznej - zwłaszcza TIMENTIN i TAZOCIN (rzadko monoterapia, ale można kojarzyć)

Ureidopenicyliny
- azlocylina (Securopen)

Karbenicylina

Glikopeptydy

Karbapenemy i karbacefemy

Cefazolina
- I generacja cefalosporyn

Cefamandol
- II generacja cefalosporyn

Cefotaksym (Biotaksym, Tarcefoksym)
- III generacja cefalosporyn

Ceftriakson (Rocefin, Biotrakson, LONGacef)

Ceftazydym (Fortum, Biotum)
- III generacja cefalosporyn

Cefsulodyna (Monaspor)

Klindamycyna

Tetracykliny

Są to antybiotyki bakteriostatyczne. Dobrze penetrują do tkanek i narządów. Nie przenikają do OUN.

Makrolidy

Makrolidy
- ważne interakcje

Chinolony - preparaty

Badanie „Alexander” w Polsce

Kwas fusydowy

Antybiotykowa profilaktyka okołooperacyjna

Wkrótce po przyjęciu chorego do szpitala bakterie skóry i błon śluzowych zostają wymienione na szczepy tworzące ekosystem danego oddziału.

Częstość występowania szczepów opornych oraz rodzaj flory bakteryjnej są charakterystyczne i ściśle związane ze specyfiką zabiegową oddziału oraz zużyciem antybiotyków.

Jak oceniają krytycznie sami Amerykanie, w USA 80% antybiotyków stosowanych w profilaktyce okołooperacyjnej jest niewłaściwa!

Antybiotyki stosowane w profilaktyce okołooperacyjnej powinny być różne od tych zalecanych w leczeniu na danym oddziale.

Profilaktyka okołooperacyjna ma zabezpieczyć chorego zabezpieczyć przed zakażeniami endo- i egzogennymi.

Namnażanie bakterii wstrzymuje się podając antybiotyk odpowiednio wcześnie, to znaczy w momencie zasiedlenia przez nie rany.

Zazwyczaj antybiotyk podaje się od 30 minut do 2 godziny przed operacją oraz przez 48 godzin po zabiegu.

Według niektórych wystarcza jedna dawka pooperacyjna.

Leki stosowane w profilaktyce okołooperacyjnej

CEFALOSPORYNY

Profilaktyka
WANKOMYCYNĄ i TEIKOPLANINĄ
- tylko w tych oddziałach szpitalnych, w których stwierdza się obecność szczepów gronkowca MRSA
oraz Enterococus faecalis i faecium.

Antybiotykooporność

W ciągu ostatnich 20 lat odkryto ponad 30 nowych bakterii („superbugs”) opornych na większość antybiotyków.

Blisko 200 preparatów antybiotykowych, jakimi dysponują obecnie lekarze, wprawia w duże zakłopotanie
przy wyborze właściwego.

W USA ok. 20 tysięcy osób umiera rocznie z powodu zakażeń bakteryjnych, na które nie działają antybiotyki.

Główne przyczyny antybiotykooporności

Zakażenia wewnątrzszpitalne

Nadużywanie antybiotyków

Zasada jest taka:

Tylko 15% wszystkich kosztów lekowych w szpitalu powinno być wydawane na antybiotyki, a 7,5% - na środki dezynfekcyjne.

Tymczasem…

W Polsce z całego budżetu lekowego szpitala aż 25-30% wydaje się na antybiotyki, a zaledwie 2-5% - na środki dezynfekcyjne.

Brak higieny

Szpitalne zapalenie płuc

Rozwija się co najmniej 48 godzin od przyjęcia do szpitala.

Stanowi 20% wszystkich zakażeń szpitalnych i jest związane z dużą śmiertelnością.

Czynniki ryzyka szpitalnego zapalenia płuc

Profilaktyka szpitalnego zapalenia płuc

Wdrażanie kompleksowych programów kontroli zakażeń szpitalnych:

Czynniki zmniejszające ryzyko szpitalnego zapalenia płuc

Sepsa

Jest zespołem objawów spowodowanych gwałtowną reakcją organizmu na różne rodzaje zakażeń. Reakcja ta polega na nasilonym odczynie zapalnym całego organizmu z towarzyszącą niewydolnością
różnych narządów.

U dzieci i młodzieży najczęściej prowadzą zakażenia bakteriami: Neisseria meningitidis, Haemophilus influenzae i Streptococus pneumoniae.

Sepsa - warto wiedzieć…

Leczenie sepsy

Niewłaściwe łączenie antybiotyków
Działanie antagonistyczne

Nie łączyć także…

PENICYLIN z CEFALOSPORYNAMI, ponieważ nie występuje działanie synergistyczne oraz zwiększa się ryzyko działań niepożądanych (leukopenia)

Zalecane łączenie antybiotyków

Najczęstsze błędy popełniane podczas stosowania antybiotyków

Wnioski

Podsumowanie

Choroby przenoszone drogą płciową

Choroby te są infekcjami przenoszonymi podczas kontaktów płciowych. Do najważniejszych należą:

Sposób zakażenia
Zakażenia przekazywane są podczas stosunku płciowego i kontaktów seksualnych oralnych i analnych, przez krew, ślinę, nasienie i wydzielinę pochwową. Niewiele zakażeń występuje w następstwie kontaktów tylko i wyłącznie cielesnych.

Jak się chronić przed chorobami przenoszonymi drogą płciową
Najlepszą metodą ochrony się przed chorobami przenoszonymi droga płciową jest każdorazowe używanie nowej prezerwatywy. Ważne jest, aby po stosunku sperma pozostała w prezerwatywie.
Czasem jednak zdarza się, ze prezerwatywa pęka, lub partner nie chce jej używać. Zakażenie może też być skutkiem gwałtu.

Symptomy zakażenia chorobą przenoszoną drogą płciową
Chorobom tym nie zawsze towarzyszą rozpoznawalne symptomy. Dlatego też osoby zakażone, nie wiedząc o tym, są przenosicielami choroby na innych.
Symptomy wskazujące na chorobę:
• obfita lub nienormalna wydzielina pochwowa,
• ból przy oddawaniu moczu lub ciągle oddawanie moczu w małych ilościach,
• świąd, pieczenie i tkliwość pochwy i sromu,
• ból w czasie stosunku płciowego,
• niewytłumaczalne krwawienia między miesiączkami, lub krwawienie podczas stosunku,
• bóle brzucha i gorączka,
• krostki i wyrośla brodawkowe na narządach płciowych, wargach sromowych, wokół odbytu i ust,
• ból gardła po seksie oralnym.

Gdy myślisz, że się zaraziłaś
Kiedyś mówiono, że schorzenia intymne są wstydliwe. Ważne jest:
• badanie i leczenie twego partnera (partnerów), aby choroba nie wróciła znów do ciebie, lub nie przeniosła się na innych;
• zbadanie, czy nie jesteś zarażona innymi chorobami, tak jak np. HIV/AIDS. Warto porozmawiać z lekarzem o rodzaju testu na AIDS (hodowla czy badania krwi),

Chlamydioza
Chlamydioza jest bakterią osiedlającą się w wydzielinie śluzowej w obrębie narządów płciowych, ale może i zaatakować odbytnicę, gardło i oczy. Częsty jest przebieg bezobjawowy.
U kobiet chlamydioza objawia się obfitymi upławami, bólem przy oddawaniu moczu, bólem brzucha i krwawieniem miedzy miesiączkowym. Ciężkim powikłaniem może być zapalenie jajowodów co może w konsekwencji prowadzić do bezpłodności.
U mężczyzn chlamydioza objawia się nasilonym pieczeniem cewki moczowej i wodnistym wyciekiem z penisa, a dodatkowo często moczem. Chlamydioza jest standardowo leczona antybiotykami.

Rzeżączka
Rzeżączka jest podobnie jak chlamydioza infekcją błon śluzowych. Występuje ona jednak o wiele rzadziej niż chlamydioza. Osoba zakażona odczuwa swędzenie i pieczenie cewki moczowej, często oddaje mocz. Nieco później z ujścia cewki zaczyna wyciekać gęsta ropna wydzielina. Jest brązowo żółta i nieprzyjemnie pachnie. Ujście cewki robi się czerwone i obrzęknięte. U kobiet powikłaniem może być zapalenie jajowodów. Stosuje się leczenie antybiotykami.

Kłykciny
Kłykciny powstają wskutek działania wirusa HPV. Przenoszą się podczas stosunków płciowych. Zmiany w okolicach narządów płciowych stają się widoczne zwykle w ciągu 1-3 miesięcy po zakażeniu. Wyrośla brodawkowe skóry o powierzchni kalafiorowatej umiejscowione głównie na narządach płciowych są chorobą stosunkowo powszechną, którą można, ale nie jest łatwo się zarazić. Brodawki mają tendencję do rozsiewania się. U mężczyzn obrastają napletek, ujście cewki moczowej, trzon penisa i odbyt. U kobiet występują na wargach sromowych i wokół odbytu. Kłykciny jako takie nie są zbyt niebezpieczne i można je łatwo usunąć elektrokoagulacją, środkami chemicznymi powodującymi złuszczanie się narośli lub środkami farmakologicznymi.

Rzęsistek pochwowy
Rzęsistki to organizmy jednokomórkowe ( tzw. pierwotniaki) poruszające się za pomocą rzęsek. Są one przekazywane drogą płciową i rozmnażają się w środowisku kwaśnym. Są przenoszone także w stosunkach lesbijskich. Objawy są najpierw znikome i czasem dopiero po roku widoczne. Pierwsze objawy to swędzenie i stan zapalny pochwy oraz sromu, pieczenie przy oddawaniu moczu, żółtawe, pieniste upławy o nieprzyjemnej woni. Chociaż u mężczyzn bardzo często nie występują żadne dolegliwości lub tylko niewielkie, muszą się i oni poddać się równoczesnemu leczeniu. Standardowe leczenie to kuracja 4 pigułkami metronidazolu.

Wirusowe zapalenie wątroby typu B
Wirusowe zapalenie wątroby typu B jest chorobą bardzo zakaźną i łatwą do przenoszenia na inne osoby. Wirus znajduje się w krwi, nasieniu, moczu i wydzielinie pochwowej. Wirusem można się zarazić przez kontakty seksualne, kontakt z krwią (wspólne używanie szczoteczki do zębów, golarek, nożyczek do paznokci, igieł np. do narkotyków). Kobieta ciężarna może przy porodzie zarazić wirusem swe dziecko. Dwie trzecie osób zarażonych wirusem nie ma o tym pojęcia. Bardzo często przebieg jest bowiem bezobjawowy. Jedna trzecia osób po 2-6 miesiącach od zakażenia zaczyna mieć nudności i objawy zmęczenia, bólu brzucha, swędzenia i żółtaczki. Mocz jest wtedy ciemny, a kał jasny. Takie zapalenie wątroby oraz sam wirus można wykryć badaniem krwi. Nie ma jednak skutecznej terapii na wirusowe zapalenie wątroby. Choroba musi sama przejść.

Opryszczka
Opryszczka jest wirusem. Ma ona dwie formy. Pierwszy typ opryszczki to bąbelki na wargach, tzw. "zimno" na ustach i wokół nich. Drugim typem opryszczki jest zakażenie na narządach płciowych, widoczne zmiany przypominające "zimno".
Na początku kobieta odczuwa swędzenie warg sromowych dużych, a mężczyzna - trzonu prącia. Po 24 godzinach w miejscu swędzenia można dostrzec małe, czerwone krostki, które zmieniają się w pęcherzyki wypełnione przezroczystym płynem. Gdy pękną, w ciągu paru dni tworzą się strupki, które goją się po 7-15 dniach. Osoba zarażona nie pozbywa się wirusa do końca życia. Na szczęście jego powtórny atak nie zawsze kończy się chorobą. Leczenie nie jest konieczne, choć podaje się doustnie acyclovir, który już po kilku dniach łagodzi objawy.

Kiła
Jest chorobą zakaźną wywoływaną przez krętka bladego, który poprzez układ krwionośny atakuje cały organizm. Może być wrodzona, można się też jej nabawić przez kontakty seksualne. W 3 tygodnie po zarażeniu się, w okolicach narządów płciowych ( ale też na wargach i na języku) pojawiają się niewielkie czerwone krostki, które wysychają i odpadają, odsłaniając owrzodzenie. Rana goi się sama i znika. Ale nie oznacza to cofnięcia się choroby. Po 6 tygodniach od zakażenia wysypka może pojawić się na całym ciele. Towarzyszy jej obrzmienie węzłów chłonnych. Niekiedy chory czuje się tak, jakby miał grypę. Także te symptomy mijają samoistnie. Stadium trzecie objawia się zapaleniem stawów, a potem zaburzeniami czynności serca i mózgu. We wszystkich stadiach leczy się penicyliną. Jednak choroba ta występuje rzadko. Mężczyźni chorują na nią częściej niż kobiety

HIV/AIDS
AIDS ( Acquired Immune Deficiency Syndrome ) - jest chorobą wywoływaną przez wirus HIV. Wirus żyje w płynach ciała ludzkiego - krwi, spermie, czasem w ślinie. Niszczy on komórki krwi zwane limfocytami, odpowiedzialne za ochronę ustroju przed chorobami. Dlatego chorobę tą nazywa się "zespołem nabytego upośledzenia odporności". Pierwsze symptomy zakażenia przypominają grypę. Potem może nastąpić trwający lata okres utajenia, podczas, którego objawy nie występują, ale system immunologiczny wciąż zmaga się z wirusem. Być zarażonym znaczy tyle, że wirus HIV przeniknął do organizmu i rozprzestrzenił się. O tym czy dana osoba zachoruje na AIDS, w dużej mierze decyduje stan układu odpornościowego organizmu w momencie zarażenia wirusem. Nie zarazimy się natomiast, gdy choremu na AIDS podamy rękę, pocałujemy go w policzek, wypijemy herbatę z jego szklanki czy skorzystamy ze wspólnej toalety. AIDS nie jest chorobą, którą można się zarazić przez zwykły kontakt towarzyski z nosicielem wirusa HIV. Wirus musi być wprowadzony do organizmu przez otwartą ranę skóry lub błonę śluzową wyścielającą odbyt, pochwę lub usta. Odbyt jest miejscem szczególnie wrażliwym, ponieważ wyścielająca go błona śluzowa jest bardzo cienka i delikatna, a zatem stosunek analny niesie z sobą większe niebezpieczeństwo zarażenia się AIDS niż inne formy aktywności seksualnej. Większość lekarzy jest zdania, że istnieje tylko niewielka możliwość zarażenia się AIDS podczas jednorazowego kontaktu płciowego z osobą chorą lub nosicielem. Zazwyczaj zakażenie następuje w przypadku kilkakrotnych stosunków seksualnych z osobą lub osobami zarażonymi. Obecnie choroba ta jest nieuleczalna, choć leczenie środkami farmakologicznymi opóźnia rozwój choroby.

Wszy łonowe
Wszy łonowe to małe wszy gnieżdżące się na wszystkich owłosionych częściach ciała, z wyjątkiem włosów głowy. W dwa tygodnie po kontakcie seksualnym z osobą zainfekowaną wszami, osoba zakażona odczuwa silne swędzenie. Wszy łonowe gnieżdżą się głównie we włosach łonowych, ale można je też znaleźć pod pachami, na owłosionej klatce piersiowej, a czasem nawet w brwiach. Łatwo jest się ich pozbyć. Należy uprać ubranie i bieliznę pościelową w przynajmniej 60 C, a poduszki i materace dobrze przewietrzyć.

Tężec

Tężec jest ostrą chorobą wywołaną działaniem neurotoksyny (tetanospasminy) wydzielanej przez laseczki tężca (Clostridium tetani).
Etiologia
Clostridium tetani to Gram-dodatnia beztlenowa laseczka. Przetrwalniki tężca są okrągłe, położone przy biegunie komórki. Są dość oporne na suszenie i środki dezynfekujące. Roztwory, tj. 5-procentowy fenol, 3-procentowy formaldehyd, 1-procentowa chloramina, potrzebują ponad 15 godz. do zniszczenia przetrwalników tężca, zaś gotowanie nie zabezpiecza przed zakażeniem. Najlepszą metodą zabicia przetrwalników jest proces dezynfekcji w autoklawie.
Epidemiologia
Choroba ta jest rozpowszechniona na całym świecie, a częstość jej występowania zależna od przeprowadzanej profilaktyki i edukacji społeczeństw. Do zakażenia dochodzi poprzez zanieczyszczenie ran zarodnikami lub laseczkami tężca. Choroba pojawia się głównie w okresie letnim, co jest związane z narażeniem na kontakt z ziemią i częstszymi zranieniami. Liczba przypadków tężca drastycznie się zmniejszyła dzięki prawidłowo przeprowadzanej profilaktyce. Śmiertelność w okresie rozwiniętej choroby wynosi ok. 30-60 proc., zaś intensywna terapia zmniejsza ją do 10-20 proc.


Patogeneza
Przetrwalniki lub laseczki tężca wnikają do organizmu przez zanieczyszczone rany. Rozwojowi bakterii i wytwarzaniu jadu sprzyjają równoczesne zakażenia bakteriami tlenowymi, które dla swego rozwoju zużywają tlen i tworzą warunki beztlenowe.
O zakażeniu należy zawsze pamiętać w przypadku ran głębokich, kłutych czy miażdżonych. W miejscu zakażenia dochodzi do produkcji tetanospasminy. Choć jest ona obecna w krążeniu, to jednak nie przechodzi przez barierę krew - mózg. Drogą rozprzestrzeniania tetanospasminy jest więc transport neuronalny. Toksyna ta wiąże się z obwodowymi neuronami ruchowymi, wnika w aksony poprzez łączenie z ganglizydami i innymi receptorami. Stąd, drogą wsteczną, wędruje do rogów brzusznych rdzenia kręgowego i jąder ruchowych nerwów czaszkowych, a następnie do zakończeń presynaptycznych. Dochodzi tu do blokady uwalniania inhibitorów neuroprzekaźnikowych, tj. glicyny i kwasu gammaaminomasłowego. Prowadzi to do blokady fizjologicznych procesów hamowania i stałego nadmiernego pobudzenia neuronów ruchowych. Skutkiem takiego działania są wzmożone napięcia i napady prężeń mięśni szkieletowych.

Objawy kliniczne
Okres wylęgania jest różny i wynosi od kilku dni do kilku mies. Najczęściej do rozwoju choroby dochodziło od 3 dni do 3 tyg. po okresie zranienia. Długość okresu wylęgania jest związana z odległością rany od centralnego układu nerwowego. Zranienia kończyn dolnych wydają się mieć dłuższy okres wylęgania niż uszkodzenia głowy czy szyi. W zanieczyszczonej tężcem ranie najczęściej nie stwierdza się zmian zapalnych i zwykle przed wystąpieniem objawów choroby jest ona całkowicie zagojona.

Tężec może przyjąć jedną z trzech form: miejscową, uogólnioną lub mózgową.
Postać miejscowa ogranicza się do wzmożonego napięcia mięśniowego i prężeń wokół miejsca zranienia. Objawy te mogą utrzymywać się przez wiele tygodni do samoistnego ich ustąpienia. Na ogół postać ta ma charakter łagodny, a wskaźnik śmiertelności w tych przypadkach wynosi mniej niż 1 proc.
Postać uogólniona to ponad 80 proc. przypadków. Zwykle choroba rozpoczyna się gorszym samopoczuciem, uczuciem wzmożonego napięcia mięśniowego, wzmożoną potliwością, a także parestezjami w miejscu zranienia.

Charakterystycznym objawem tężca, świadczącym o rozwoju choroby, jest wzmożone napięcie mięśni żwaczy, które prowadzi do szczękościsku. Kolejno pojawia się wzmożone napięcie innych grup mięśniowych oraz napady bolesnych prężeń mięśniowych. Początkowo prężenia trwają kilka sekund, stopniowo wydłużając się do kilku minut. Przerwy pomiędzy nimi ulegają skróceniu. Podczas napadów prężeń chory może mieć charakterystycznie łukowato ku górze wygiętą sylwetkę, opierając się tylko na potylicy i piętach. Stanowi to niebezpieczeństwo uszkodzenia kręgosłupa, najczęściej piersiowego. W trakcie napadu prężeń dochodzi do wzrostu ciśnienia tętniczego oraz niedotlenienia mózgu. W przebiegu choroby może wystąpić gorączka od 39 do 40oC. W ciężkich przypadkach tężca, ww. objawom mogą towarzyszyć zaburzenia ze strony autonomicznego układu nerwowego, tj. nadciśnienie lub niedociśnienie, zaczerwienienie twarzy, obfite pocenie się, tachykardia lub arytmia. Okres intensywnych objawów klinicznych uogólnionego tężca trwa zwykle ok. 1-2 tyg., a następnie stopniowo ustępuje przez ok. 2-4 tyg.
Postać mózgowa jest rzadka i bardzo często związana z uszkodzeniem skóry głowy i twarzy. Czas wylęgania jest w tym przypadku krótki, trwa nawet 1 lub 2 dni. Objawy są związane z uszkodzeniem nerwów czaszkowych, może występować szczękościsk. Choroba w tej postaci może prowadzić do uogólnionego tężca.

Tężec noworodków to forma uogólnionego tężca u dzieci, rozpoczynająca się zwykle 3. do 14. dnia po urodzeniu. Typowymi początkowymi objawami są: pogorszenie ssania, intensywny płacz, różnego stopnia szczękościsk, trudności w połykaniu. Miejscem zakażenia i rozwoju laseczek tężca jest w tym przypadku niesterylnie zaopatrzona w trakcie porodu pępowina, w złych warunkach sanitarnych.

Rozpoznanie
Rozpoznanie opiera się na objawach klinicznych i wywiadzie epidemiologicznym.

Różnicowanie
Należy uwzględnić inne przyczyny szczękościsku, tj. zapalenie migdałków podniebiennych, ropnie okołomigdałkowe, zapalenie stawów żuchwowych, zębopochodne zapalenia okostnej, ropowicę dna jamy ustnej, bakteryjne zapalenie opon i mózgu. Prężenia mogą występować w tężyczce z niedoboru wapnia, zatruciu strychniną, histerii.

Leczenie
Chorzy z tężcem wymagają pobytu na oddziale intensywnej terapii. Lekiem z wyboru jest surowica przeciwtężcowa (antytoksyna), której celem jest wiązanie jadu tężcowego krążącego we krwi. Aktualnie na rynku dostępne są 2 rodzaje surowic:
n ludzka immunoglobulina przeciwtężcowa; w leczeniu preparat do stosowania dożylnego - Tetavenin, dawka w terapii 5 000 j.;
n antytoksyny tężcowe pochodzenia zwierzęcego, końskie lub bydlęce. Dawka lecznicza to 20 tys.-100 tys. j., w zależności od ciężkości przypadku. Przed podaniem surowicy zwierzęcej należy wykonać próbę uczuleniową na obcogatunkowe białko, a surowicę podawać metodą Besredki. Preparaty zwierzęce podaje się wówczas, gdy ludzka immunoglobulina jest niedostępna.
Równolegle z podaniem surowicy rozpoczyna się u chorego uodparnianie czynne przy pomocy szczepionki przeciwtężcowej.

Chory w okresie choroby musi mieć zapewniony bezwzględny spokój, bez dodatkowych zbędnych zabiegów. Stosuje się leki uspokajające aż do głębokiego uśpienia włącznie. Jeżeli pomimo leczenia napady prężeń nadal występują, należy wykonać tracheostomię i rozważyć podłączenie chorego do aparatu kontrolowanego oddychania. W przypadku wtórnych zakażeń bakteryjnych konieczna jest antybiotykoterapia.

Profilaktyka
W profilaktyce ważną rolę odgrywa dokładne zaopatrzenie chirurgiczne rany oraz rozważenie konieczności antybiotykoterapii w zależności od rodzaju rany.

Zasady stosowania profilaktyki swoistej:
- do roku od ostatniej dawki szczepienia podstawowego lub przypominającego, nie podaje się ani szczepienia, ani surowicy poza szczególnymi przypadkami,
- do 10 lat od ostatniej dawki szczepienia podstawowego lub przypominającego - jedna dawka szczepionki,
- osoby nieszczepione, niekompletnie szczepione, bez dokumentacji szczepień lub ostatnia dawka szczepienia podstawowego bądź przypominającego powyżej 10 lat - uodpornianie czynno-bierne: szczepionka przeciwtężcowa i podanie po upływie 20 min od szczepienia surowicy końskiej (3000 j.) lub ludzkiej (250-500 j.). Należy kontynuować szczepienie: druga dawka po 4-6 tyg. i trzecia po upływie 6-12 mies.

Decyzję o dodatkowym podaniu surowicy należy podjąć w przypadkach:
- ran szczególnie ciężkich i podejrzanych o masywne zakażenie (rany wojenne, wypadkowe, zakażenia laboratoryjne),
- zranień, których nie można prawidłowo zaopatrzyć,
- dużej utraty krwi,
- wstrząsu pourazowego,

- silnego wyniszczenia lub osłabienia z powodu innej choroby,
- terapii preparatami mającymi ujemny wpływ na mechanizmy obronne (np. cytostatyki, hormony kory nadnerczy),
- napromieniowania promieniami radioaktywnymi.

AT- antytoksyna, w Polsce Tetabulin-Inject
TT(tetanus toxid)= SZCZEPIONKA= ANATOKSYNA , zarejestrowana do obrotu w Polsce
Uodparnianie bierne AT (antytoksyna) ma znaczenie tylko w pierwszych 48 godz. od zranienia i do takiego czasu ją podajemy.

Wąglik

Wąglik to ostra choroba zakaźna ludzi i zwierząt wywołana przez bakterię - laseczkę wąglika. Zachorowania u ludzi mają charakter odzwierzęcy. Niemożliwe lub bardzo mało prawdopodobne jest zakażenie człowieka od człowieka. Wyjątkiem jest stosowanie tej bakterii jako broni biologicznej przez terrorystów, co miało już miejsce np. w USA. Zainhalowanie lotnego proszku zawierającego przetrwalniki laseczki wąglika poprzez drogi oddechowe powoduje blisko 100% zagrożenie dla życia.


Zarazkiem są bakterie - laseczki wąglika (Bacillus anthracis).
Chorobę wywołuje tlenowa gramdodatnia laseczka wielkości kurzu (bacillus anthrocis). Chociaż jej zarodniki giną pod wpływem 10 minutowego gotowania - to w stanie zasuszonym, jako tzw. przetrwalnik może przetrwać do 40 lat.
Bakterie wąglika  można spotkać w glebie i wodzie niemal na całym świecie. Wąglik występuje w Ameryce Łacińskiej, Azji i Afryce; w Europie raczej jest rzadkością. Zakaża organizmy zwierzęce, które są dla nich idealnym środowiskiem rozwoju. Najczęściej są to krowy, owce, kozy, świnie, itp. Mogą być również przenoszone przez dzikie zwierzęta, ptaki i ich odchody.
Powstają, gdy laseczki wąglika znajdą się w niesprzyjających warunkach. Bakteria otacza się wówczas niemal niezniszczalną polipeptydową otoczką. (Można je zniszczyć silnie stężoną wodą utlenioną (perhydrolem), ciśnieniową sterylizacją parową, ogniem). Dlatego przetrwalniki można spotkać nie tylko w glebie i w wodzie, ale także w produkowanej z zakażonych zwierząt mączce kostnej czy koncentratach białkowych.

Najczęściej do zakażenia dochodzi poprzez dostanie się przetrwalnika laseczki wąglika do skóry, np. skaleczonej czy otartej. Rzadziej zarazki wnikają do ludzkiego organizmu poprzez układ oddechowy lub pokarmowy - wraz z przyjmowanym pokarmem. Nie mniej trzeba pamiętać, że dla człowieka chorobotwórcze jest mięso zabitych i padłych zwierząt, ich wydaliny oraz produkty od nich pochodzące.

Przetrwalniki wąglika po wniknięciu do organizmu są „fagocytowane”, czyli pożerane przez makrofagi. Makrofagi są to wyspecjalizowane komórki obronne układu odpornościowego, które są stosunkowo duże i jak ameby zjadają i trawią zarazki.  Wewnątrz makrofagów laseczki dzięki swej niezniszczalnej otoczce nie ulegają „strawieniu”. Dochodzi do „kiełkowania” i powstawania aktywnych biologicznie postaci wegetatywnych - laseczki wąglika. Następnie laseczki dzielą się, doprowadzają do rozpadu makrofagów i zaczynają wydzielać trzy białka. Każde z nich z osobna jest zupełnie nieszkodliwe, ale gdy połączą się w organizmie chorego, tworzą śmiertelną toksynę.

Najbardziej zagrożeni chorobą są ludzie zawodowo związani z chorymi zwierzętami - pracownicy służb weterynaryjnych, hodowcy zwierząt, osoby sortujące czy wyprawiające skóry, itp.

Bakterie zakażają człowieka kilkoma drogami. Głównie poprzez dostanie się przetrwalnika do skóry, np. skaleczonej czy otartej. Skórna odmiana wąglika jest najczęstsza, ale też najłagodniejsza i uleczalna. Jednak trzeba podkreślić, że nie leczona uśmierca co 5 chorego! Rzadziej laseczka wąglika dostaje się poprzez układ oddechowy lub pokarmowy - wraz z przyjmowanym pokarmem. Jednak jest wówczas bardzo niebezpieczna. Postać płucna choroby powoduje zgon w ciągu 1-2 doby i jest praktycznie nieuleczalna. (Tę postać zakażenia wybierają terroryści!).  Postać jelitowa - wcześnie rozpoznana jest do zwalczenia. W praktyce jednak ponad 50% zakażeń kończy się śmiercią po trzech dniach choroby.

W zależności od sposobu zakażenia zarodnikami wąglika u ludzi wyróżniamy różne postaci przebiegu i objawów choroby ;
- skórną,
- płucną,
- żołądkowo-jelitową
- posocznicę wąglikową o ciężkim przebiegu (powikłanie w/w).
 

POSTAĆ SKÓRNA  ZAKAŻENIA WĄGLIKIEM

Ta postać choroby jest najłagodniejsza i najczęstsza - dotyczy  ok. 95%  rejestrowanych  przypadków choroby i najłatwiej poddaje się leczeniu.

Przetrwalniki wąglika wnikają przez uszkodzenia skórne, po czym niszczą komórki odpornościowe - makrofagi i zaczynają wydzielać niebezpieczną dla życia toksynę. Najczęściej przyczyną jest zakażenie odzwierzęce. Przypadki wąglika u ludzi występują w pewnej proporcji do zachorowań u zwierząt. Statystyki światowe notują przeciętnie 1 przypadek wąglika skórnego na 10 przypadków wąglika u zwierząt.
W postaci skórnej wąglika, po trwającym od kilkunastu godzin do 2 tygodni okresie wylęgania, w miejscu wniknięcia zarodników powstaje mała, zaczerwieniona grudka lub krostka. Po 1 -2 dniach pierwotna zmiana przekształca się w pęcherzyk wypełniony surowiczą treścią; otaczają ją mniejsze pęcherzyki. Po kolejnych 1-2 dniach pęcherzyk przekształca się w owrzodzenie, które na swoim dnie zawiera czarne suche masy martwicze. W dalszym ciągu zmiana skórna może być opasana wianuszkiem drobnych pęcherzyków. Ma ona od 4 do 30 mm średnicy i otoczona jest przez kilku- lub kilkunastomilimetrową strefę niebolesnego obrzęku.
Objawy ogólnoustrojowe towarzyszące zmianom skórnym

Tworzeniu się czarnej krosty (bo taką właśnie potoczną nazwą określa się tę zmianę) towarzyszy niekiedy gorączka. Występują też bóle mięśni i stawów, pojawia się uczucie ogólnego- rozbicia (objawy rzekomo grypowe). Nie leczone przypadki skórnego wąglika mogą przejść w posocznicę i doprowadzić do śmierci pacjenta, ale w 80-95% zachorowań dochodzi do samowyleczenia, nawet bez zastosowania antybiotyków.
Obrzęk złośliwy

Innym, rzadziej występującym skórnym objawem wąglika jest tzw. obrzęk złośliwy. Występuje on głównie na szyi i twarzy. Ma postać szybko postępującego obrzęku z zasinieniem skóry, licznymi wybroczynami i pęcherzykami. Obrzęk może być tak duży, że utrudnia oddychanie. W części przypadków towarzyszy on czarnej kroście, u części chorych jest samoistnym objawem wąglika. Z reguły obrzękowi złośliwemu towarzyszą też objawy ogólne - wysoka gorączka, niekiedy trudności w oddychaniu, czasami zaburzenia świadomości, majaczenie. W tych przypadkach życie chorego może być zagrożone, a przypadki samoistnego wyleczenia są znacznie rzadsze niż w czarnej kroście.

 

POSTAĆ ŻOŁĄDKOWO-JELITOWA ZAKAŻENIA WĄGLIKIEM

Zakażenie pokarmowe laseczkami wąglika
Żołądkowo-jelitowa postać wąglika występuje wtedy, gdy do zakażenia dochodzi drogą pokarmową. Surowe mięso albo mleko zwierząt chorych na wąglik - to główne źródła zakażenia. Okres wylęgania trwa od 1 do 7 dni.
Dwie postaci rozwoju zakażenia pokarmowego:
- ustno-gardłowa
-  jelitowa
Postać ustno-gardłowa zakażenia wąglikiem
Tę postać choroby charakteryzuje ;

- zapaleniem węzłów chłonnych szyi,
- obrzęk tkanek miękkich szyi;
- niekiedy widoczne owrzodzenie na błonie śluzowej jamy ustnej, lub gardła.
-  ból, gardła (niekiedy bardzo silny)
- objawy ogólne: gorączka, dreszcze, spadek ciśnienia tętniczego krwi, przyspieszona akcja serca,. Śmiertelność sięga w tych przypadkach 50%.

Postać jelitowa zakażenia wąglikiem

Objawem dominującym jest silny ból brzucha, (rosnący przy ucisku),  gorączka, często biegunka; chociaż zdarzają się także zaparcia. Stolce mogą być smoliste lub zawierać świeżą krew. U większości chorych występują wymioty, niekiedy z krwistą treścią. W wyniku działania toksyny wąglikowej może sie pojawić wodobrzusze, czyli płyn w jamie otrzewnej lub dojść do perforacji (przedziurawienia) ściany jelita. Umieralność chorych wynosi od 25 do 80%. Niektóre jednak przypadki jelitowe wąglika mają łagodny charakter, przypominający zatrucie jelitowe.

 

POSTAĆ PŁUCNA ZAKAŻENIA WĄGLIKIEM

Zakażenie wziewne zarodnikami wąglika

Przez zainhalowanie laseczek wąglika może dojść do rzadkiej postaci płucnej. Choroba przebiega jako ostra postać zapalenia śródpiersia, posocznica, krwotoczny obrzęk płuc.  Aby doszło do zakażenia i rozwinięcia się choroby, trzeba oddychać powietrzem zawierającym setki tysięcy, a nawet miliony przetrwalników. Ponadto cząstki zawierające zarodniki powinny być odpowiednio małe, aby bez przeszkód przedostać się do pęcherzyków płucnych. Ich optymalna wielkość to 1-5 ľm, większe są zatrzymywane w nosie i górnych drogach oddechowych. Ta postać choroby, po dwóch dniach od pojawienia się pierwszych objawów, może zakończyć się zgonem.
Inkubacja choroby

Okres wylęgania płucnej postaci choroby zwykle trwa od 1 do 3 dni, ale zdarzają się przypadki jego przedłużenia nawet do 6 tygodni.
Objawy „przeziębieniowe” zakażenia wziewnego

Pierwsze objawy choroby: umiarkowana lub wysoka gorączka, dreszcze, bóle mięśni i głowy, uczucie ogólnego rozbicia przypominają grypę. Następnie dołącza się kaszel. Część chorych może także odczuwać ból w klatce piersiowej. Ta wstępna faza choroby trwa od jednego do kilku dni. Niekiedy może, ale nie musi nastąpić przejściowa poprawa stanu chorego; czasami objawy ustępują na kilka, a nawet na kilkadziesiąt godzin.

Objawy śmiertelnego zagrożenia

Druga faza choroby pojawia się nagle. Chory zaczyna odczuwać duszność, występuje sinica skóry, pojawiają się zaburzenia orientacji, po czym zapada w śpiączkę. Druga faza choroby spowodowana jest działaniem toksyny wąglikowej. Jeżeli dojdzie do drugiej fazy choroby, prawdopodobieństwo wyleczenia chorego jest minimalne.

POSOCZNICA WĄGLIKOWA

Posocznica wąglikowa jest ciężkim powikłaniem płucnej, żołądkowo-jelitowej lub skórnej postaci zakażenia wąglikiem. Najczęściej jest wynikiem wziewnego zakażenia przetrwalnikami laseczki wąglika i poprzedzona jest postacią płucną tej choroby. W przebiegu choroby następuje rozsiew zarazka drogą krwi i ciężkie zakażenie całego organizmu. Objawem posocznicy jest niewydolność oddechowa, zaburzenia świadomości; później dołączają się drgawki. Często zakażeniu towarzyszy zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych. Zgon chorego następuje w ciągu kilku godzin.

 

ROZPOZNANIE ZAKAŻENIA WĄGLIKIEM

Rozpoznanie zakażenia laseczkami wąglika jest dość łatwe w przypadku postaci skórnej. Potwierdzeniem rozpoznania jest stwierdzenie laseczek wąglika w wymazach z czarnej krosty. Ponieważ laseczka wąglika rośnie szybko, wynik posiewu jest dostępny już po 24 godzinach.
Można wykryć antygeny bakterii wąglika, szukać określonej sekwencji DNA, charakterystycznej dla wąglika lub określić poziom i dynamikę swoistych przeciwciał w surowicy pacjenta. Ostatnia metoda bardziej niż w rozpoznawaniu aktualnego zachorowania przydatna jest przy potwierdzeniu zachorowania wcześniej przebytego.

Rozpoznanie zakażenia pokarmowego wąglikiem

Znacznie trudniej rozpoznać jelitową postać wąglika. Gdy wystąpią objawy choroby, można przeprowadzić badanie kału, wymiocin. wysięku otrzewnowego. a także krwi osoby chorej.

Postać płucna zakażenia

Postać płucna trwa najkrócej, stąd na postawienie diagnozy nie ma zbyt wiele czasu. Zdjęcie rentgenowskie obrazujące poszerzenie wnęk płucnych może w połączeniu z danymi epidemiologicznymi sugerować rozpoznanie.

 

JAK SIĘ BRONIĆ PRZED LASECZKAMI WĄGLIKA - LECZENIE ZAKAŻEŃ

Zagrożone są osoby kontaktujące się zawodowo ze zwierzętami  z racji obowiązków służbowych: pracownicy służb weterynaryjnych, hodowcy, osoby sortujące czy wyprawiające skóry, itp. W dobie terroryzmu zagrożone są również osoby publiczne - głównie politycy oraz pracownicy poczty. 

Zapobieganie wąglikowi

Osoby z grup ryzyka poddaje się szczepieniom zapobiegawczym. Ważna jest rutynowa, pieczołowita kontrola weterynaryjna i ewentualne szczepienia zagrożonych zwierząt hodowlanych. Zwierzę chore należy zabić, a zwłoki spalić lub po oblaniu naftą głęboko zakopać. (Zarodniki potrafią przetrwać w ziemi kilkadziesiąt lat - red.).
Leczenie antybiotykami

W przypadku zachorowania skuteczna jest większość popularnych antybiotyków. Leczenie powinno trwać co najmniej 60 dni. Antybiotyki można też zacząć zażywać profilaktycznie, jeśli istnieje zagrożenie zakażeniem. Leczenie antybiotykami nie przyspieszają gojenia się czarnej krosty na skórze, ale zabezpieczają przed śmiertelnym zagrożeniem dla życia - czyli masywnym zakażeniem całego organizmu - np. posocznicą wąglikową.
Szczepionki przeciw laseczce wąglika

Szczepionki chroniące przed zachorowaniem wykorzystują zdolność do uodparniania się na laseczki wąglika. Aby były skuteczne powinny by powtarzane sześciokrotnie w ciągu 18 miesięcy, a następnie co roku ponawiane. Ochronę uzyskuje się po ok. czterech tygodniach. Obecnie stosowane szczepionki przeciw zakażeniu wąglikowemu powodują u osoby szczepionej powstanie swoistych przeciwciał przeciw toksynie wąglikowej. Wywołują one niestety objawy niepożądane i powikłania poszczepienne. U  1 do 3 osób na 10 szczepionych "starą" amerykańską szczepionką obserwowano bóle mięśni, choroby autoimmunologiczne, nadwrażliwość na wiele związków chemicznych lub uszkodzenia nerwów obwodowych. Nie jest bezpieczna szczepionka Rosyjska. Obecnie prowadzone są intensywne badania naukowe nad wyprodukowaniem szczepionki bezpiecznej, dającej pełną i trwałą odporność i kwalifikującej się, w razie konieczności, do zastosowania na dużą skalę, u ludzi w każdym wieku.

ZGORZEL GAZOWA

Najcięższym i najniebezpieczniejszym zakażenie przyrannym jest zgorzel gazowa zwana inaczej szelestnicą (gangraenea gaseosa, gangraenea emphysematosa). Powoduje ona martwicę tkanek i zajęcie przede wszystkim mięsni czemu towarzyszy bardzo silny ból, znaczny obrzęk tkanki otaczającej ranę oraz gromadzenie się dużej ilości płynu posokowatego o zabarwieniu krwistobrunatnym. Zakażenie zaczyna się od momentu wniknięcia sporów Clostridium do rany w której panują warunki beztlenowe lub gdy obecność bakterii tlenowych - zużywających tlen, powoduje wytworzenie warunków beztlenowych. Spory zaczynają wtedy kiełkować i rozpoczyna się proces ich wzrostu. Rosnące bakterie wytwarzają toksyny, głównie jest to tzw. toksyna kappa (kolageneza), która doprowadza do zniszczenia kolagenu i wielu innych białek. Charakterystyczne dla tego zakażenia jest wytwarzanie przez bakterie w wyniku procesów przemiany materii i procesów fermentacyjnych dużej ilości mdlących, słodko pachnących gazów gnilnych.. Pęcherzyki tych gazów gromadzą się w obrębie wiotkich tkanek. Tkanki objęte zgorzelą gazową specyficznie trzeszczą przy ucisku na skutek przesuwania się pęcherzyków gazu. Powstałe ektotoksyny są odpowiedzialne za groźny obraz kliniczny, w którym dominują objawy ciężkiego ogólnego zatrucia.

Inną drogą zakażenia może być zanieczyszczenie ran szarpanych głównie ziemią, nawozem, kałem czy wydzielina z dróg rodnych. . Zdarza się również, że po aseptycznie przeprowadzonych zabiegach chirurgicznych lub po zabiegach w których użyto kegut (szwy organiczne, które są wchłaniane przez ciało) zawierający zarodniki Clostridium perfringens.

Bakterie Clostridium perfringens mogą być przyczyna bakteriemii, która polega na pojawieniu się beztlenowych laseczek zgorzeli gazowej w krwi obwodowej. Może to doprowadzić do wystąpienia posocznicy (inaczej septicemia lub sepsa), której towarzyszy ostra niewydolność narządów i układów. Posocznica wywołana przez Clostridium perfringens przebiega bardzo ostro a towarzyszy jej wysoka gorączka, dreszcze, obrzęk, rumień, martwica cewek nerkowych, bardzo niskie ciśnienie krwi, hemoliza wewnątrznaczyniowa oraz ogólne głębokie zmiany narządowe. Bardzo ostra forma posocznicy może pojawić się w wyniku poronienia, a poza typowymi objawami posocznicy mogą pojawić się bardzo silne bóle mięśni, dotkliwe skurcze jelit, biegunka, nudności, torsje, skąpomocz, żółtaczka a także wstrząs anafilaktyczny.

Leczenie zgorzeli gazowej polega głównie na podaniu antybiotyków z grupy penicyliny (B - laktarnowych), terapii tlenem hiperbarycznym, który powoduje zahamowanie wzrostu, rozwoju i tym samym uwalnianie toksyn przez bakterie beztlenowe z równoczesnym szerokim nacięciem zmienionych tkanek. W przeszłości taki rodzaj zakażenia można było ograniczyć jedynie przez amputację kończyny lub kończyn

Bardzo dużo problemów stwarza diagnostyka zgorzeli gazowej wywołanej przez Clostridium perfringens, gdyż pojawienie się bakterii w kale nie jest jeszcze oznaką choroby. Pewne szczepy Clostridium są naturalnym składnikiem flory bakteryjnej jelit a także występują w żeńskich drogach rodnych. W oparciu o badania diagnostyczne zatrucie zgorzelą stwierdza się gdy w 1 gramie kału znajduje się powyżej 1000000 bakterii, natomiast 1000 bakterii w 1 gramie kału jest wartością naturalną dla floty bakteryjnej przewodu pokarmowego.

Przebycie choroby nie zapewnia odporności. Następstwem zgorzeli gazowej są poważne zaburzenia ogólnoustrojowe lub śmierć w wyniku ciężkiego zatrucia toksynami laseczek zgorzeli gazowej i produktami rozpadu tkanek.


Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
epidemiologia szczegółowa - wykład 2dodatek, Medycyna ratunkowa, Epidemiologia
Epidemiologia szczegółowa Wykład 1dodatek, Medycyna ratunkowa, Epidemiologia
Źródła i rezerwuar drobnoustrojów w środowisku szpitalnym- w, Medycyna ratunkowa, Epidemiologia
Zgłoszenia chorób zakaźnych - Wykład 2, Medycyna ratunkowa, Epidemiologia
Nikotynizm & alkoholizm, Medycyna ratunkowa, Epidemiologia
Antybiotyki medycyna ratunkowa
Epidemiologia, Ratownictwo medyczne, medycyna ratunkowa, Medycyna ratunkowa
Epidemiologia stanów nagłych, Ratownictwo medyczne, medycyna ratunkowa, Medycyna ratunkowa
Nadzór sanitarno - epidemiologiczny - wykład 1, Medycyna ratunkowa, Nadzór sanitarno - epidemiologic
Nadzór sanitarno - epidemiologiczny - wykład 2, Medycyna ratunkowa, Nadzór sanitarno - epidemiologic
URAZY Glowy cicha epidemia, Rat med rok 3, Medycyna ratunkowa
Medycyna Ratunkowa ogólne
ORGANIZACJA STRUKTUR MEDYCYNY RATUNKOWEJ W POLSCE
Podstawy Medycyny Ratunkowej zagadnienia prawne dla pielęgniarek

więcej podobnych podstron