pytania na obrone II stopień wtajemniczenia, obrona


P Y T A N I A O G Ó L N E

  1. Klasyczny, a Keynsowki model gospodarki

Do lat trzydziestych ubiegłego stulecia, tj. przed Wielkim Kryzysem Gospodarczym o zasięgu światowym (1929-1933), ekonomiści generalnie wykorzystywali wywodzące się z ekonomii klasycznej modele mikroekonomiczne do objaśniania zjawisk makroekonomicznych. Modele te, jak i cała klasyczna teoria ekonomii, powstały w końcu XVIII i w XIX wieku. Twórcami jej byli ekonomiści brytyjscy: Adam Smith, David Ricardo, Alfred Marshall i A.C. Pigou.

Wychodząc z założenia, że każdy człowiek kieruje się zasadą korzyści materialnej, przedstawiciele tej doktryny głosili konieczność istnienia pełnej swobody działalności gospodarczej.

Najbardziej istotnymi cechami ekonomii klasycznej są następujące założenia:

1. produkcja jest zdeterminowana wyłącznie przez podaż czynników wytwórczych,

2. poziom cen jest wyłącznie zdeterminowany przez poziom podaży pieniądza, który określa rozmiary zagregowanego popytu.

3. Wszystkie parametry rynku ( ceny, płace, stopy procentowe) są doskonale elastyczne.

Przedstawiciele ekonomii klasycznej wierzyli, że w gospodarce istnieje samoregulujący mechanizm rynkowy, zdolny przywrócić zachwianą równowagę. Uważali oni, że recesja ustąpi, gdyż wraz ze spadkiem produkcji popyt na pracę się kurczy, a więc i płace powinny się zmniejszyć i tym samym odwrócić spadkową tendencję zapotrzebowania firm na pracę. Przy niższych płacach wzrośnie popyt na pracę, co wywoła ożywienie gospodarcze.

Okresy przechodzenia od recesji do ożywienia upoważniały do takiego rozumowania.

Keynesizm narodził się w latach trzydziestych, a następnie - po II wojnie światowej - także i inne kierunki i szkoły makroekonomiczne.

Jedną z najważniejszych książek w historii ekonomii jest do dnia dzisiejszego „Ogólna teoria zatrudnienia, procentu i pieniądza”, autorstwa J.M. Keynesa, opublikowana w 1936 roku. Praca ta okazała się dziełem przełomowym we współczesnej ekonomii. Odmienność podejścia do zjawisk makroekonomicznych, do recesji i bezrobocia wywołała „rewolucję”. Zamiast przyjąć za punkt odniesienia klasyczny model rynku pracy i układ krzywych popytu i podaży pracy, J.M. Keynes skoncentrował swoją analizę na wzajemnych relacjach pomiędzy całkowitym realnym dochodem i produkcją a zagregowanym popytem.

Według teorii keynesowskiej zmiany w popycie zagregowanym wywołują zmiany w produkcji, a więc i w zatrudnieniu.

Poglądy J.M. Keynesa zmieniły wcześniejsze poglądy na gospodarkę, zyskały wielu zwolenników i stały się zaczątkiem tzw. Szkoły Keynesowskiej. Legły także u podstaw współczesnego interwencjonizmu państwowego (polityki makroekonomicznej), zapoczątkowanego właśnie w latach trzydziestych w USA Głównym celem polityki makroekonomicznej rządu było wówczas przezwyciężenie stagnacji gospodarczej, likwidacja bezrobocia i ożywienie gospodarki. Kontynuatorami tych poglądów we współczesnej ekonomii są:

Domar, Harrod, Kahn, Kaldor, Meade, Tobin a wśród polskich ekonomistów poglądy te reprezentował Michał Kalecki.

2: Teoria racjonalnych oczekiwań w modelach ekonomicznych

Teoria racjonalnych oczekiwań to hipoteza ekonomiczna sformułowana w latach 70. dwudziestego wieku wobec nie sprawdzającej się wtedy w problemach makroekonomicznych hipotezy oczekiwań adaptacyjnych. Została po raz pierwszy zaproponowana przez amerykańskiego ekonomistę Johna Mutha w 1961 roku i rozpropagowana dzięki późniejszym pracom Roberta Lucasa, Thomasa Sargenta i Neila Wallace'a.

Teoria racjonalnych oczekiwań głosi, że podmioty gospodarcze podejmują swoje decyzje w oparciu o wszystkie dostępne informacje o aktualnych uwarunkowaniach ekonomicznych oraz o potencjalnych skutkach tych decyzji. Posiadają również umiejętność wyciągania wniosków ze zdarzeń w przeszłości, co pozwala im przewidywać możliwe scenariusze wydarzeń w przyszłości.

Twórcy tej teorii upatrywali niedopracowanie modelu Keynesa w potraktowaniu oczekiwań podmiotów gospodarczych jako wielkości egzogenicznych, czyli będących poza gospodarką. Powodowało to niepełny obraz gospodarki, gdzie widoczne są tylko konsekwencje zmian oczekiwań, a nie ich przyczyny. W opinii przedstawicieli szkoły racjonalnych oczekiwań polityka stabilizacyjna oparta na takim modelu prowadziła tylko do wzrostu inflacji.

Teoria racjonalnych oczekiwań podaje w wątpliwość skuteczność angażowania się polityki gospodarczej w dynamizowanie wzrostu gospodarczego, gdyż państwo nie ma wpływu na trwały wzrost zatrudnienia lub produktu.

Szkoła racjonalnych oczekiwań sugeruje, że państwo powinno dążyć do utrzymania stabilności cen oraz działać po podażowej stronie gospodarki, jednocześnie zastrzegając, że nie powinno to zachodzić przy użyciu bezpośrednich decyzji podmiotów rządowych, lecz dzięki wypracowanym regułom, do których podmioty gospodarcze będą miały zaufanie.

Inne wyjaśnienie:

Nazwę racjonalnych oczekiwań wprowadził Muth (1930) W tym artykule opisuje sposoby formułowania oczekiwań, które zmieniają się wraz ze zmianami funkcjonowania systemu gospodarczego. Podmioty gospodarujące uczą się na swoich błędach i ich nie powtarzają. Podmiot kształtuje racjonalne oczekiwania wówczas, gdy jego przewidywania nie opierają się na uprzedzeniach i kiedy korzysta z całej dostępnej informacji tak, jak gdyby znał model określający zachowanie się danej zmiennej.

3. Strategie przedsiębiorstw w warunkach Oligopolu

Istnieje taka struktura rynku, gdzie konkurencja cenowa, najbardziej rozpowszechniona, nie może być zastosowana. Tą strukturą jest oligopol. W oligopolu rynek podzielony jest na kilku dużych producentów przy nieograniczonej liczbie kupujących. Na rynku tym każdemu producentowi zależy na zdobyciu jak największej liczby klientów, każdy chce zdobyć jak największą część rynku. Przedsiębiorstwa te konkurują niecenowo, gdyż nie opłaca im się konkurować ceną - podwyżka oznaczałaby stratę dużej części rynku lub nawet możliwość wyrugowania się z niego, natomiast obniżka ceny spowodowałaby dostosowanie się konkurencji do nowych warunków: analogiczne obniżki cen.

Konkurencja cenowa na rynku oligopolistycznym prowadziłaby więc do szybkiego odwetu. Wyjątkiem może być Firma będąca przywódcą cenowym lub Firma, która może pozwolić sobie na subsydiowanie działalności z zysków, pochodzących z innego rodzaju działalności. Dlatego też przedsiębiorstwa konkurują innymi sposobami.

Najbardziej efektywnymi strategiami w oligopolu jest konkurowanie poprzez:

Oligopol - konkurencja i współpraca

4.Polityka fiskalna i monetarna w cyklu koniunkturalnym

Polityka budżetowa (zwana także fiskalną) zajmuje się sposobami wykorzystania dochodów i wydatków publicznych w celu realizacji zadań stojących przed państwem. Polityka budżetowa jest niczym innym jak oddziaływaniem państwa na gospodarkę za pomocą budżetu, a odbywa się to przy pomocy dochodów i wydatków publicznych.

Funkcje polityki budżetowej :

alokacyjna - kształtowanie podziału czynników wytwórczych między sektor publiczny i prywatny i ich dalsza alokacja wewnątrz tych sektorów;

redystrybucyjna - oddziaływanie państwa na ostateczny podział dochodów poprzez: bezpośrednią redystrybucje dochodów pieniężnych, bezpłatne (lub częściowo płatne) zaspokajanie określonych potrzeb w ramach usług społecznych, oddziaływanie na warunki, w jakich kształtuje się pierwotna dystrybucja dochodów;

stabilizacyjna - wykorzystanie budżetu do osiągnięcia makroekonomicznych celów gospodarczych poprzez: deficyt/nadwyżkę budżetową, podatki i dług publiczny.

Polityka monetarna (zwana także pieniężną) jest częścią ekonomicznej polityki państwa obejmującą decyzje dotyczące kształtowania podaży pieniądza, w celu dostosowania jej do potrzeb gospodarki oraz stabilizacji poziomu produkcji (cen) i zatrudnienia. Podmiotem polityki monetarnej państwa jest bank centralny. Bank centralny - naczelna instytucja systemu bankowego każdego kraju, spełniająca podstawowe funkcje:

jest bankiem emisyjnym - jedynym bankiem uprawnionym do emisji pieniądza,

jest bankiem banków - nadzoruje operacje banków komercyjnych dokonywane w walucie krajowej jak i w walutach obcych, udziela pożyczek bankom komercyjnym, ustala stopy procentowe oraz stopy rezerw obowiązkowych,

jest bankiem państwa - gromadzi dochody i realizuje wydatki budżetu państwa, udziela rządowi kredytów na finansowanie deficytu budżetowego, zarządza długiem publicznym, dokonuje operacji otwartego rynku, gromadzi rezerwy złota i dewiz.

Teoria realnych cykli koniunkturalnych skupia się przede wszystkim na szokach podażowych związanych z techniką produkcji: głównym źródłem są odkrycia, wynalazki, nowe produkty itp. Teoria ta opisuje mechanizmy powstawania oscylacji z impulsów. Pierwszy z tych mechanizmów jest związany z zasobem kapitału: jego większy zasób jest podstawą do większej produkcji - jeśli impuls jest krótkotrwały, nastąpi potem zmniejszenie produktywności kapitału i możliwości produkcyjnych do pierwotnego poziomu. Drugi mechanizm związany jest z pracą. W tym przypadku należy dodać założenie, że zatrudnienie i bezrobocie ulegają znacznym wahaniom, co sugeruje, że podaż pracy jest doskonale elastyczna. W tym przypadku zmianom produktywności będą towarzyszyły także zmiany podaży pracy, więc wahania wielkości produktu będą silniejsze.

5 . Czynniki kształtujące kursy walutowe

Kurs walutowy - jest to cena danej waluty wyrażona w innej walucie. Miejscem transakcji, na którym przedmiotem są waluty krajowe jest rynek walutowy, sprzedaje się jedną walutę w zamian za inną. Na ogół o relacjach wymiany walut, czyli o kursach walut, decyduje podstawowe prawo rynku tworzące kurs (cenę) równowagi przy zrównaniu popytu z podażą danej waluty.
 
 CZYNNIKI OKREŚLAJĄCE WYSOKOŚĆ KURSU WALUTOWEGO:
1)Ekonomiczne- Bezpośrednio na poziom kursu oddziałuje popyt i podaż walut obcych.
    * Krajowa podaż i popyt na waluty obce
    * Stan bilansu handlowego i płatniczego
    * Różnice stóp procentowych
    * Różnice w poziomie cen krajowych i zagranicznych oraz stóp inflacji
    * Przepływy kapitału
    * Polityka walutowa
    * Polityka pieniężna
    * Koniunktura gospodarcza w kraju i u głównych partnerów handlowych

2)Polityczne- Ich oddziaływanie wiąże się przede wszystkim ze ścisłym związkiem między polityką i gospodarką. Polityka wywiera silny wpływ na czynniki ekonomiczne kształtujące poznane rynki walutowe.
    * Wojny
    * Międzynarodowe kryzysy finansowe

3)Psychologiczne- Ich wpływ związany jest z normami, wzorcami zachowań uczestników rynku- ludzie w określonych sytuacjach zachowują się w podobny sposób.
    * Przewidywania odnośnie koniunktury gospodarczej
    * Wykorzystywanie przewidywań do spekulacji

4) Spekulacyjne- Spekulanci za pomocą czynników psychologicznych często chcą wpływać na kształtowanie się kursów.

Gdy kurs waluty ulega obniżeniu to jest to tzw. deprecjacja waluty.
Gdy kurs waluty ulega podwyższeniu to jest to tzw. aprecjacja waluty.


6. RYNEK KAPITAŁOWY - Funkcje, instytucje

Rynek kapitałowy

Rynek kapitałowy można zdefiniować jako rynek, na którym podmioty gospodarcze pozyskują kapitał w drodze emisji instrumentów finansowych, głównie papierów wartościowych.

Ze względu na aspekty prawno-formalne organizacji rynku kapitałowego w jego strukturze wydzielić można dwa zasadnicze elementy: rynek niepubliczny i publiczny.

Funkcje rynku kapitałowego

Rynek kapitałowy dostarcza kapitału dlaΦ operacji długoterminowych.
Umożliwia emitentowi papierów wartościowychΦ uzyskanie środków na planowaną przez niego działalność gospodarczą, nabywcy natomiast stwarza możliwość zyskownej lokaty posiadanych środków finansowych lub zabezpieczenia posiadanego kapitału.

alokacja kapitału -Φ przemieszczanie się kapitału między różnymi sektorami rynku finansowego i częściami gospodarki sprzyjające rozwojowi najbardziej dochodowych jej dziedzin.
mobilizacja kapitału - dzięki istnieniu rynku kapitałowego następujeΦ wzrost liczby potencjalnych uczestników finansowania zadań inwestycyjnych podmiotu gospodarczego, co daje większy i łatwiejszy dostęp do kapitału umożliwia finansowanie bardzo dużych zadań inwestycyjnych i sprzyja rozłożeniu ryzyka inwestycyjnego związanego z działalnością tego podmiotu.
ocenaΦ kapitału -sprzyja kierowaniu kapitałów do najbardziej efektywnych firm, jest jednocześnie oceną strategii rozwoju tych firm i sposobu zarządzania nimi.
Φ transformacja kapitału - przekształcenie niewykorzystanych środków finansowych (oszczędności) w środki finansujące rozwój.

• Instytucje rynku kapitałowego
- Komisja Papierów Wartościowych i Giełd
- rynek giełdowy: Giełda Papierów Wartościowych w Warszawie
- rynek pozagiełowy: Centralna Tabela Ofert
- domy maklerskie
- Krajowy Depozyt Papierów Wartościowych

INSTYTUCJE RYNKU KAPITAŁOWEGO W POLSCE :

  1. Giełda Papierów Wartościowych w Warszawie S.A. (WGPW) - organizator urzędowego rynku giełdowego

Giełda Papierów Wartościowych w Warszawie jest najważniejszą częścią rynku wtórnego, na której handluje się dopuszczonymi do publicznego obrotu papierami wartościowymi. Na giełdzie w sytuacjach odpo­wiednio atrakcyjnych dla inwestora dochodzi do alokacji kapitału, która jest niezmiernie ważna dla rozwoju gospodarki. Osoby i instytucje posiadające nadwyżki środków pieniężnych decydują się na ulokowanie ich w sferze produkcji lub usług bądź nabywają papiery wartościowe emito­wane przez Skarb Państwa. W wyniku trans­akcji giełdowych następuje przemieszczanie środków pieniężnych i udo­stępnianie ich tym, którzy mają możliwości ich efektywnego wykorzy­stania. Giełda w Warszawie jest spółką akcyjną założoną przez Skarb Państwa. Jej akcjonariuszami są banki, domy maklerskie i Skarb Państwa. Spółka prowadząca giełdę nie ma celu zarobkowego. W związku z tym akcjonariusze nie mają prawa do udziału w zysku rocznym. Na Giełdzie występują trzy rynki: podstawowy, równoległy i wolny. De­cyzję o dopuszczeniu papieru wartościowego do obrotu giełdowego podejmu­je Rada Giełdy, biorąc pod uwagę warunki związane z rodzajem i statusem pa­pieru wartościowego, emitentem tego papieru (kapitał akcyjny, wartość księgo­wa, zysk), liczbą i charakterem akcjonariuszy. Przyjęto zasadę, że najwyższe kry­teria dopuszczenia są na rynku podstawowym.

  1. Centralna Tabela Ofert S.A. (CeTO S.A.) - organizator rynku nieurzędowego pozagiełdowego

Centralna Tabela Ofert (CeTO) jest elementem rynku poza giełdowego, która jako spółka akcyjna, będąca własnością domów maklerskich, rozpoczęła swoją działalność w grudniu 1996 roku. Rynek poza giełdowy z natury rzeczy ma być alterna­tywą dla giełdy. Jest on niewątpliwie związany z większym ryzykiem in­westycyjnym i mniejszymi wymaganiami wobec emitentów ze strony in­stytucji rynku kapitałowego. Zgodnie z złożeniami ma on stać się rynkiem małych i średnich spółek o wzrostowym potencjale. Komisja Papierów Wartościowych i Giełd podejmuje decyzję dopuszczenia na podstawie memorandum informacyjnego. Dokument ten w porównaniu z prospektem emisyjnym, wymaganym do dopuszczenia pa­pierów wartościowych na rynek giełdowy, zawiera mniej informacji. Jest ła­twiejszy w przygotowaniu. Zarówno informacje zawarte w prospekcie emisyjnym, jak i w memorandum informacyjnym podlegają ochronie prawnej.

Z punktu widzenia małych i średnich przedsiębiorców, bardzo istotne znaczenie ma fakt istnienia w naszym kraju instytucji prowadzącej nieurzędowy rynek pozagiełdowy jaką jest Centralna Tabela Ofert S.A. Jej działalność skierowana jest bowiem na przedsiębiorstwa o małych i średnich rozmiarach, które zamierzają pozyskiwać kapitał w drodze publicznej emisji akcji.

Instytucje regulujące rynek

Zasadniczą rolę w regulowaniu i nadzorowaniu publicznego rynku kapitałowego w Polsce odgrywa:

3. Komisja Papierów Wartościowych i Giełd. Do najważniejszych zadań tej instytucji należy:

- sprawowanie nadzoru nad przestrzeganiem reguł uczciwego obrotu i konkurencji w zakresie publicznego obrotu oraz zapewnienie powszechnego dostępu do rzetelnych informacji na rynku papierów wartościowych

- inspirowanie, organizowanie i podejmowanie działań zapewniających sprawne funkcjonowanie rynku papierów wartościowych oraz ochronę inwestorów

Do uprawnień Komisji należy przede wszystkim wydawanie zezwoleń na prowadzenie działalności przez podmioty funkcjonujące na rynku publicznym (rynki pozagiełdowe, domy maklerskie) oraz podejmowanie decyzji w sprawie dopuszczenia papierów wartościowych do publicznego obrotu.

4. Krajowy Depozyt Papierów Wartościowych S.A. instytucja zajmująca się m.in. rejestrowaniem papierów wartościowych dopuszczonych do publicznego obrotu, nadzorem nad zgodnością wielkości emisji z liczbą papierów wartościowych znajdujących się w obrocie, obsługą realizacji zobowiązań emitentów wobec uprawnionych z papierów wartościowych oraz rozliczaniem transakcji zawieranych na rynku regulowanym.

Instytucje organizujące rynek

W polskich warunkach instytucje organizujące rynek występują pod postacią spółek prowadzących regulowane rynki papierów wartościowych czyli Warszawskiej Giełdy Papierów Wartościowych S.A. oraz Centralnej Tabeli Ofert S.A. .

5. Pośrednicy

Jednym z wymogów narzuconych na uczestników publicznego obrotu papierami wartościowymi (tak na rynku pierwotnym jak i wtórnym), jest konieczność, korzystania z usług jednostek prowadzących działalność maklerską. Procedura ta ma zapewnić bezpieczny i sprawny dostęp do rynku zainteresowanym podmiotom.

Jednostki świadczące usługi maklerskie są wyspecjalizowanymi pośrednikami licencjonowanymi przez KPWiG. W Polsce istnieją obecnie dwie formy prowadzenia tego typu działalności:

A) Działalność maklerska obejmuje czynności związane z publicznym obrotem papierami polegające głównie na :

B) Profesjonalni inwestorzy instytucjonalni

Istotną rolę w kształtowaniu rynku kapitałowego odgrywają inwestorzy instytucjonalni występujący na rynku głównie pod postacią funduszy inwestycyjnych, emerytalnych bądź banków. Instytucje te zyskują coraz większe znaczenie w kształtowaniu popytu zarówno na rynku pierwotnym, jak i wtórnym, dzięki czemu jest on bardziej przejrzysty i stabilny.

7 STRUKTURA I FUNKCJE SYSTEMU FINANSOWEGO

Transakcje odbywające się pomiędzy podmiotami gospodarczymi wywołują ciągły ruch pieniądza. W gospodarkach wolnorynkowych obieg pieniądza odbywa się głównie przez systemy finansowe. Owe systemy nie tylko rozliczają zawierane transakcje, ale umożliwiają także finansowanie działalności gospodarczej i powstałych deficytów budżetowych.

Funkcje

Do powstania systemu finansowego jako całości doprowadził rozwój pieniądza oraz fakt pojawienia się w gospodarce podmiotów dysponujących nadmiarem środków pieniężnych, które mogłyby zostać udostępnione odpłatnie innym.

System finansowy pełni w gospodarce kilka funkcji:

Struktura systemów finansowych

Współczesne systemy finansowe składają się z następujących elementów:

Obecnie w większości krajów świata rynek finansowy jest ściśle i w miarę dokładnie nadzorowany przez instytucje powołane w tym celu przez rządy poszczególnych państw.

W Polsce mamy do czynienia z nadzorem skonsolidowanym nad całym rynkiem finansowym a nadzór nad rynkiem sprawuje Komisja Nadzoru Finansowego. Nadzór nad działaniami KNF sprawuje Prezes Rady Ministrów.

Rola Komisji Nadzoru Finansowego

Komisja Nadzoru Finansowego sprawuje bezpośredni nadzór nad rynkiem kapitałowym, rynkiem ubezpieczeń, sektorem funduszy emerytalnych oraz prowadzi nadzór uzupełniający nad konglomeratami finansowymi, w których skład wchodzą nadzorowane podmioty.

8 . Rola Banku Centralnego w gospodarce otwartej

Bank centralny, naczelna instytucja systemu bankowego każdego kraju. Współczesna instytucja banku centralnego jest wynikiem ewolucji, która datuje się od założenia w 1694 Banku Anglii. Doprowadziła ona do zróżnicowania zakresu działania, uprawnień, stopnia autonomii, funkcji i narzędzi działania banków centralnych w różnych krajach.

Bank centralny spełnia cztery podstawowe funkcje:

  1. jest bankiem emisyjnym, tzn. jedynym bankiem uprawnionym do emisji pieniądza. Wyjątkiem jest tu system bankowy Stanów Zjednoczonych, w których prawo do emisji jednolitej waluty (dolara) ma 12 Rejonowych Banków Rezerwy Federalnej (System Rezerwy Federalnej);

  1. jest bankiem banków. Funkcja ta przejawia się w kilku płaszczyznach: bank centralny nadzoruje operacje banków komercyjnych, dokonywane zarówno w walucie krajowej, jak i walutach obcych. Udziela im pożyczek na rozszerzenie działalności kredytowej, a stopa ich oprocentowania wyznacza pośrednio stopy oprocentowania kredytów i depozytów w bankach komercyjnych. Ustala stopy rezerw obowiązkowych, regulując zgodnie z potrzebami gospodarki aktywność kredytową banków komercyjnych (polityka pieniężna);

  1. jest bankiem państwa. Bank centralny gromadzi dochody i realizuje wydatki budżetu państwa, udziela rządowi kredytów na sfinansowanie deficytu budżetowego, zarządza długiem publicznym, dokonuje operacji otwartego rynku, gromadzi rezerwy złota i dewiz;

  1. jest bankiem gospodarki narodowej. Reguluje podaż pieniądza, utrzymując ją na poziomie dostosowanym do aktualnych potrzeb gospodarki, zapewnia dostępność i określa warunki kredytowania oraz reguluje wartość wymienną waluty. Działania te zmierzają do zapewnienia wewnętrznej stabilności gospodarki i jej rozwoju.

Bank centralny współpracuje z bankami centralnymi innych krajów, przede wszystkim w zakresie międzynarodowej wymiany walutowej w celu stabilizacji lub regulacji kursów. Bank centralny jest z reguły własnością skarbu państwa, a jego dochody są składnikiem dochodów budżetu państwa. W Polsce bankiem centralnym jest Narodowy Bank Polski

Organy NBP

Podstawowymi organami Narodowego Banku Polskiego są:


Prezes NBP jest powoływany przez Sejm na wniosek Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej, na 6-letnią kadencję. Jest on przewodniczącym Rady Polityki Pieniężnej, Zarządu NBP oraz Komisji Nadzoru Bankowego.

  1. Podejmowanie decyzji gospodarczych w warunkach ryzyka

Podejmowanie decyzji - akt wyboru jednej możliwości spośród ich zestawu.

Stan ryzyka - sytuacja w której dostępność poszczególnych możliwości i związane z każdą z nich potencjalne korzyści i koszty są znane z pewnym szacunkowym prawdopodobieństwem.

W warunkach określonych jako stan ryzyka dostępność każdej z możliwości oraz związane z nią potencjalne korzyści i koszty zawsze kojarzą się z jakimś szacunkowym prawdopodobieństwem.

Przy podejmowaniu decyzji w warunkach ryzyka menedżerowie muszą trafnie określić prawdopodobieństwo związane z każdą możliwością.

Ryzyko wiąże się zawsze z możliwością, z prawdopodobieństwem, że coś się nie uda. Jest to przedsięwzięcie, którego wynik jest nieznany, odważenie się na takie niebezpieczeństwo. Podejmując decyzję, ryzykuje ten, kto dążąc do celu, liczy się z tym, że jej następstwem może być wynik korzystny, ale może się zdarzyć tak, że wynik będzie niekorzystny. Ryzyko jest zawsze związane
z niebezpieczeństwem strat w szerokim tego słowa znaczeniu (straty materialne, finansowe, sytuacyjne, moralne itp.).

Z ryzykiem w podejmowaniu decyzji ma się do czynienia wtedy, gdy można określić prawdopodobieństwo porażki albo sukcesu, lub tzw. skalę indywidualnej preferencji. Rachunkowe ustalenie prawdopodobieństwa sukcesu zachodzi wtedy, kiedy oceniane następstwo związane z wyborem działania jest mierzalne, czyli daje się wyrazić liczbowo.

Podział decyzji:
- decyzje złe- efekty odbiegają od oczekiwań, a w danych warunkach można było podjąć korzystniejsze,
- zadowalające
- optymalne- najbardziej odpowiednie przy wykorzystaniu przesłanek w danym momencie.

Podział sytuacji decyzyjnych (od nich zależy skuteczność decyzji):
- sytuacja pewna- wielokrotnie w niej byliśmy,
- syt przewidywalna- w której do tej pory nie byliśmy, ale możemy przewidzieć na zasadzie analogii z podobnymi,
- syt nieprzewidywalna, nie ma odniesienia do naszych dotychczasowych doświadczeń.

Etapy podejmowania decyzji :
1. ustalenie potrzeby podjęcia decyzji,
2. sprecyzowanie kryteriów przyszłej oceny decyzji którą dziś podejmiemy,
3. ustalenie wagi (wartości) poszczególnych kryteriów,
4. sformułowanie alternatyw decyzyjnych,
5. porównanie i ocena (analiza),
6. ostateczne podjęcie decyzji.


Czynniki, jakie należy uwzględnić przy podejmowaniu decyzji:
- cele, które chcemy zrealizować za pomocą tej decyzji,
- osobowość osób wykonujących konsekwencje tej decyzji,
- wielostronność i różnorodność przesłanek,
- stopień przewidywalności sytuacji decyzyjnej,
- zasadność konsultacji z osobami kompetentnymi.

10. Organizacyjno - prawne formy prowadzenia działalności

Działalność gospodarcza, wykreowana przez system prawny każdego państwa forma organizacyjno-prawna umożliwiająca zespolenie podmiotów uczestniczących w procesie gospodarczym (właścicieli, zarządzających i pracowników) oraz materialnych czynników produkcji (środki i przedmioty pracy). Prowadzona jest najczęściej  w postaci przedsiębiorstwa (obok zakładów budżetowych, jednostek gospodarczych, organizacji  społecznych itp.), w którym dokonuje się wytworzenie produktów lub świadczenie usług w celach zasadniczo zarobkowych.

Podstawowymi formami organizacyjno-prawnymi wykorzystywanymi w Polsce do prowadzenia działalności gospodarczej o charakterze państwowym, są przedsiębiorstwa oraz państwowe podmioty organizacyjne, które nie mają jednak osobowości prawnej. Oprócz występowania wielu różnych form organizacyjno-prawnych dla wykonywania państwowej działalności gospodarczej, można również mówić o istnieniu licznych sposobów i form finansowania konkretnych rodzajów tej działalności.

Ze względu na podstawy prawne obowiązujące przy zakładaniu przedsiębiorstw państwowych, wyróżnić można:

Z punktu widzenia obowiązującego prawa polskiego, zagraniczni przedsiębiorcy, którzy prowadzą swoją działalność w Polsce, w przypadku wystąpienia braku wzajemności, mają możliwość wyboru określonych form organizacyjno-prawnych, do których należą:

 Do podstawowych form prawno-organizacyjnych działalności gospodarczej małych firm należą :
Firma jednoosobowa, najprostsza i najtańsza forma organizacji przedsiębiorstwa, najczęstsza w handlu detalicznym, rolnictwie, usługach i rzemiośle. Właściciel takiej firmy jest w pełni odpowiedzialny za długi firmy i odpowiada również własnym majątkiem w wypadku bankructwa. Aby założyć taką firmę  należy zgłosić rozpoczęcie działalności gospodarczej i wnieść niewielką opłatę.

Spółki osobowe

Spółka cywilna, spółka działająca na podstawie prawa cywilnego. Wspólnicy (minimum dwóch) spółki cywilnej zobowiązują się do dążenia do określonego, wspólnego celu gospodarczego. Wspólnicy tworzą kapitał spółki cywilnej z wniesionych przez siebie  wkładów   w postaci gotówki lub aportu, a później również dochodów spółki.
W spółce cywilnej nie istnieje możliwość odsprzedaży wkładu udziałowego osobom trzecim, a przyjęcie nowego wspólnika wiąże się  ze zmianą w umowie spółki cywilnej. Za zobowiązania spółki cywilnej wszyscy wspólnicy odpowiadają zarówno majątkiem spółki,   jak   i każdy majątkiem osobistym. Spółkę cywilną można założyć na czas nieograniczony lub na czas ograniczony w celu wykonania jakiegoś pojedynczego przedsięwzięcia. Spółka cywilna nie ma osobowości prawnej.

Spółka jawna spółka działająca na podstawie prawa handlowego. Nie różni się w zasadzie od spółki cywilnej, konieczne jest natomiast jej zarejestrowanie w rejestrze handlowym oraz ścisłe przestrzeganie reguł oznaczenia firmy, czyli nazwy spółki. Firma spółki jawnej musi zawierać nazwiska wszystkich wspólników albo nazwisko i przynajmniej pierwszą literę imienia danego lub kilku  wspólników z dodatkiem wskazującym na tę spółkę.
Spółki jawne najczęściej zakładane są w celu prowadzenia działalności gospodarczej na większą skalę. Ze względu na koszty związane z rejestracją spółki jawnej  i jej podobieństwo do spółki cywilnej tego typu forma nie istnieje w zasadzie w życiu gospodarczym. Spółka jawna nie ma osobowości prawnej.

Spółka komandytowa spółka osobowa oparta na prawie handlowym, powstała w wyniku umowy zawartej w formie aktu  notarialnego. Spółka komandytowa stanowi w zasadzie formę pośrednią pomiędzy spółkami osobowymi a kapitałowymi. Przynajmniej jeden ze   wspólników (komplementariusz) odpowiada wobec wierzycieli całym swoim majątkiem (jak   w przypadku spółek osobowych),  odpowiedzialność zaś przynajmniej jednego (komandytariusza) jest ograniczona do wysokości wniesionego wkładu (jak w przypadku spółek kapitałowych).

Spółki kapitałowe

Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością (sp. z o.o.), spółka działająca na podstawie prawa handlowego. W sp. z o.o.  wspólnicy odpowiadają za zobowiązania przedsiębiorstwa jedynie do wysokości swoich wkładów, tzn. nie odpowiadają majątkiem  osobistym, z jednym wyjątkiem z majątku prywatnego udziałowca sp. z o.o. mogą być egzekwowane kwoty zadłużenia, jakie ma  spółka z tytułu nie płaconych podatków. Prawo nie wyznacza ani dolnej, ani górnej granicy liczby wspólników, oznacza to, że udziałowcem może być jedna osoba fizyczna lub osoba prawna. Spółka powstaje z chwilą wpisania do rejestru handlowego, nabywając jednocześnie osobowość prawną. Korzyścią, jaką spodziewa się osiągnąć wspólnik, jest, podobnie jak w spółce akcyjnej, dywidenda. Najważniejszymi organami spółki są zarząd oraz  zgromadzenie wspólników. Ponadto umowa spółki może przewidywać powołanie komisji rewizyjnej lub rady nadzorczej (bądź obu jednocześnie), natomiast gdy liczba wspólników przekracza 50, jest obligatoryjny wymóg powołania któregoś z tych organów.

11. Rozwój gospodarczy, a wzrost gospodarczy

Wzrost gospodarczy - (odnosi się tylko do zmian ilościowych) jest to stałe zwiększanie zdolności danego kraju do produkcji towarów i usług pożądanych przez ludzi.

Rozwój gospodarczy - jest pojęciem szerszym, bowiem oprócz zmian ilościowych, takich jak zmiany poziomu produkcji, konsumpcji, zatrudnienia, obejmuje również zmiany jakościowe (rzeczowe, własnościowe i instytucjonalne).

Rozwojowi gospod. towarzyszy więc wewnętrzna transformacja społeczeństwa, zmiana jego struktury zawodowej i społecznej, która sprzyja stopniowej poprawie jego bytu materialnego i społeczno-kulturowego.

Rozwój wymaga wzrostu gospodarczego (nie jest osiągalny jeżeli PKB będzie się zmniejszać, dochody muszą wzrastać).

Czynniki wzrostu i rozwoju gospodarczego:

Kapitał , ziemia i praca - klasyczne czynniki

Technologia, organizacja - dodano później

Najważniejsze czynniki:

PRACA - wyraża aspekt ilościowy i jakościowy

KAPITAŁ

WYDAJNOŚĆ -produkcyjność

TECHNOLOGIA

ZASOBY NATURALNE

Klasyfikacja czynników wzrostu gospodarczego

Wzrost mierzymy:

  1. podstawowy miernik - tempo wzrostu PKB

Granice wzrostu:

Podstawowym czynnikiem wzrostu gospodarczego są inwestycje.

12. Koncepcja kapitału ludzkiego.

Kapitał ludzki jest to nagromadzony przez pracownika zasób wiedzy fachowej, doświadczenia i umiejętności. Dzięki niemu możliwe jest uzyskanie większych dochodów. „zasób zgromadzonej wiedzy, umiejętności, doświadczenia, kreatywności i innych odpowiednich atrybutów siły roboczej ”i wskazuje , że ZKL wiąże się z „zastosowaniem odpowiednich mierników do pomiaru wartości tych atrybutowi wykorzystaniem zdobytej w ten sposób wiedzy do efektywnego zarządzania organizacj ”.

„zarządzanie kapitałem ludzkim to podejmowanie wspólnych starań zarządzanie ludzkimi zdolnościami i je rozwijać ,a w rezultacie osiągać znacznie wyższe poziomy efektywności ” Kapitał ludzki staje się czynnikiem rozstrzygającym o konkurencyjności danej gospodarki, nabiera większego znaczenia niż tradycyjne formy kapitału.

Koncepcja kapitału ludzkiego


Kapitał intelektualny- Kapitał intelektualny jest sumą doświadczeń i wiedzy, na którą składają się nie tylko pomysły i umiejętności pracowników, ale równie ż systemy i procedury, jednostki badawcze, aktywa marketingowe oraz różne niezliczone aspekty kultury firmy, które przyczyniają się do jej sukcesu. Tworzą go pracownicy, klienci, dostawcy, stosunki biznesowe, a także struktury zarządzania.


Kapitał ludzki, czyli indywidualne kompetencje - wynikający z posiadanych przez

pracowników organizacji: wartości wiedzy, umiejętności, innowacyjności oraz zdolności do szybkiego i skutecznego reagowania na problemy.


Kapitał organizacyjny czyli strukturę wewnętrzną - bazujący na wydajności procesów, kulturze i innowacjach oraz

Kapitał społeczny -

Niezbędne jest również inwestowanie w kapitał ludzki. Bierze się pod uwagę dwa rodzaje ponoszonych kosztów. Są to koszty bezpośrednie takie jak czesne, książki, kursy a także koszt utraconych możliwości, czyli dochód, jaki można by uzyskać z pracy, którą człowiek podjąłby zamiast nauki.

Kapitał ludzki jako zasób

Występuje jako zasób, który łączy w sobie kapitał, pracę i przedsiębiorczość. Kapitał ludzki rozumie się jako wiedzę, zdrowie i zdolności człowieka, które przyczyniają się do wzrostu jego zdolności produkcyjnej. Jest on formą kapitału, dlatego że jest źródłem obecnych i przyszłych dochodów lub przyszłego zadowolenia.

13. Kapitał ludzki jako czynnik konkurencyjności przedsiębiorstwa

Sukces we współczesnym świecie osiągają przedsiębiorstwa, które w sposób celowy budują potencjał konkurencyjności. Jednym z bardzo istotnych czynników gwarantującym przewagę rynkową jest kapitał ludzki. Tylko te przedsiębiorstwa, które posiadają wartościowy i unikalny kapitał ludzki mogą rozwijać się na rynku i konkurować . W dobie gospodarki opartej na wiedzy proces kształcenia i rozwoju pracowników postrzega się jako ważną inwestycję , bodziec i narzędzie poprawy bieżącej efektywności i kształtowania potencjału strategicznego.

Według Portera konkurencja, która jest źródłem sukcesów i porażek firm determinuje ich działania w kierunku takich dokonań, jak:

W najprostszym ujęciu konkurencja to arena, na której przedsiębiorstwa rywalizują o klienta.

Na konkurencję składają się:

- firmy działające w danym segmencie rynku,

- konkurenci,

- siła poszczególnych grup firm,

- koncentracja,

- unormowania związane z ustalonymi zasadami działalności,

- formy współdziałania instytucji rządowych, lokalnych czy naukowych działających na tym rynku.

Rosnące znaczenie aktywów niematerialnych w osiąganiu sukcesu rynkowego i przewagi konkurencyjnej implikuje konieczność badania czynników konkurencyjności związanych właśnie z ta sferą. Rolę aktywów niematerialnych w działalności firmy określił Drucker stwierdzając że —wiedza staje się kluczowym i dominującym zasobem ekonomicznym i być może jedynym czynnikiem przewagi konkurencyjnej.

Kapitał ludzki (funkcjonując obok innych pojęć, takich jak: potencjał ludzki, potencjał społeczny, potencjał pracy) obejmuje: wykształcenie, wiedzę umiejętności zdobyte w toku pracy, predyspozycje psychiczne, motywację do pracy i nauki, zdrowie pracowników.

W celu podnoszenia jakości kapitału ludzkiego, niezbędne są zdolności pracownika do tworzenia wiedzy, jej gromadzenia, transferu, a przede wszystkim umiejętności jej wykorzystania, co daje podstawę do tworzenia potencjału konkurencyjności.

Do podkreślenia roli wiedzy we współczesnym świecie przyczyniły się wyniki badań dotyczące wpływu kwalifikacji na rozwój gospodarczy.

Procesy transformacji społeczno-gospodarczej, a także integracja z UE sprawiły, że kapitał

ludzki nabiera na znaczeniu jako czynnik konkurencyjny kraju w ujęciu mikro-, makroekonomicznym.

Współczesne wyzwania gospodarki wymagaj¹ uwzględnienia w dzia³aniach organizacji jakościowego aspektu kapitału ludzkiego wyrażanego przez cechy pracowników, ich zdolności uczenia się, czy wreszcie motywacjê do dzielenia się wiedzą i informacjami z innymi.

14. Publiczne i prywatne inwestycje w kapitał ludzki

Inwestycje w rozwój kapitału ludzkiego oznaczają nakłady na doskonalenie i kształcenie pracowników, które przyniosą w przyszłości przedsiębiorstwu wymierne korzyści ekonomiczne. Ludzie są kluczem do zdobywania przewagi konkurencyjnej, to na nich powinna by ć budowana siła i sukces firmy. Koszty pracy stanowią znaczą część kosztów przedsiębiorstw. W dobie gospodarki opartej na wiedzy proces kształcenia i rozwoju pracowników postrzega się jako ważną inwestycję , bodziec i narzędzie poprawy bieżącej efektywności i kształtowania potencjału strategicznego.

0x01 graphic

15. Przesłanki specjalizacji w handlu międzynarodowym.

Korzyści kooperatywne (względne) - korzyści z handlu danym towarem, wynikające z faktu, że koszt alternatywny jego produkcji jest niższy niż w innym kraju.

Korzyści absolutne - korzyści z handlu wynikające z faktu, że koszty produkcji w jednym kraju są niższe niż w innym.

Bilans handlowy - różnica między eksportem a importem towarów. Czynniki: *Ceny wyrobów wytwarzanych w kraju, *Kurs walutowy, *Umowy handlowe, *Cła i podatki, *Cykle gospodarcze w kraju i za granicą.

Globalizacja - obejmuje sferę społeczno-kulturową oraz produkcję dóbr i usługi. Polega na rozprzestrzenianiu się na świecie tych zjawisk cywilizacyjnych bez względu na zasięg tzw. Kręgów kulturowych. Źródłem jest krąg euroamerykański.

Główne zjawiska globalizacji: *swoboda przepływu informacji, *swoboda przepływu handlu, *handel, *swoboda przepływu ludzi.

Bariery handlowe - embargo, cło, opłaty wyrównawcze, kontyngenty, administracyjne. WADY i ZALETY: nakładanie na handel różnego rodzaju sztucznie generowanych kosztów, tak aby wzrosła cena dobra, będącego jego przedmiotem; oddelegowywanie małej liczby urzędników do izb celnych albo wymaganie trudnych do spełniania norm dla produktów; zmniejszanie ogólnej wydajność gospodarowania.

Cło - opłata nałożona na towary importowane lub eksportowane. Kontyngent - ograniczenie ilości dóbr, jaka może być importowana lub eksportowana. Embargo - całkowity zakaz przywozu lub wywozu towarów. Opłata wyrównawcza - różnica między niższą ceną towaru importowanego, a wyższą ustaloną i gwarantowaną przez Państwo, ceną wewnętrzną towaru produkowanego w kraju.

Wartość pieniądza zależy od: *saldo importu i eksportu dóbr i usług, *saldo przepływów kapitałowych, *polityki monetarnej, *różnicy w stopach procentowych, *oczekiwań, *spekulacji.

STOPA PROCENTOWA a WARTOŚĆ PIENIĄDZA: jeśli w danym kraju SP jest wyższa niż w pozostałych, to stanowi to bodziec do napływu oszczędności z innych krajów. Inwestorzy, którzy lokują pieniądze w tym kraju, kupują miejscową walutę, tym samym przyczyniając się do zwyżki jej kursu.

Deprecjacja - spadek wartości waluty w stosunku do innych walut w systemie kursów płynnych.

Aprecjacja - wzrost wartości jednej waluty w stosunku do innych walut; aprecjacja występuje przy płynnych kursach walutowych.

Stopa procentowa - stosunek dochodu do kapitału zainwestowanego w aktywa finansowe w danym okresie.

Teoria kosztów komparatywnych Davida Ricardo - teoria ekonomiczna wyjaśniająca mechanizm obustronnie korzystnej międzynarodowej wymiany handlowej w sytuacji znacząco niższych kosztów produkcji dóbr po stronie jednego z partnerów wymiany. Zgodnie z tą teorią decydujące znaczenie dla korzyści czerpanych przez obydwu partnerów handlowych z wymiany ma względny stosunek kosztów produkcji dóbr, będących przedmiotem wymiany w krajach partnerów, a nie bezwzględny poziom nakładów jakie w poszczególnych krajach należy ponieść na wytworzenie tych dóbr. Wystarczającą przesłanką rozwoju specjalizacji i handlu międzynarodowego jest występowanie względnych różnic kosztów wytwarzania, mierzonych nakładami pracy.

------------------------------------------------------------------------------------------

WTO - Światowa Org. Handlu; promuje wolny handel na świecie i dba, by poszczególne kraje nie podejmowały działań ograniczający w niedozwolony sposób handel międzynarodowy. CELE: *równe traktowanie członków, *liberalizacja handlu, *eliminowanie kwot importowych.

NAFTA - stowarzyszenie wolnego handlu; porozumienie o usunięciu barier handlowych, np. KANADA, USA, MEKSYK.

GATT - porozumienie ogólne w sprawie handlu i ceł; miała na celu rozwój międzynarodowych stosunków handlowych.

EFTA - Europejskie Stowarzyszenie Wolnego Handlu; unia celna państw europejskich, Celem było utworzenie strefy wolnego handlu (zniesienie ceł wewnętrznych) w obrocie towarami przemysłowymi, doprowadzenie do wzrostu produkcji, możliwie pełnego zatrudnienia oraz rozwój handlu światowego opartego na zasadach uczciwej konkurencji.

CEFTA - Środkowoeuropejskie Porozumienie Wolnego Handlu; organizacja zakładająca rozbudowaną współpracę gospodarczą państw członkowskich, usuwanie barier celnych we wzajemnym handlu jak też i tworzenie wspólnego rynku między nimi.

  1. Motywy, przejawy i skutki regionalnej integracji gospodarczej.

Współczesna gospodarka światowa rozwija się pod wpływem dwóch głównych tendencji. Z jednej strony są to procesy globalizacji, szczególnie widocznej w ciągu ostatniego dwudziestolecia,
a z drugiej - regionalizacji czyli integracji regionalnej.

Natomiast integracja gospodarcza jest związana przede wszystkim z polityką państw, które tworzą strefy wolnego handlu, unie celne bądź ekonomiczne. Na uwagę zasługuje powszechność tego zjawiska, tzn. fakt, że tendencje integracyjne występują we wszystkich praktycznie regionach i grupach krajów i to zarówno wśród krajów gospodarczo wysoko rozwiniętych, jak i wśród krajów rozwijających się. Naturalnie w poszczególnych regionach współczesnego świata procesy integracyjne odznaczają się swoją własną, regionalną specyfiką. Wynika to z wielu specyficznych cech ekonomicznych i pozaekonomicznych, charakterystycznych dla krajów danego regionu, takich np. jak ich warunki naturalne, ogólny poziom rozwoju i struktura gospodarki, stopień wzajemnej komplementarności, jej charakter, rodzaj i stopień wewnątrz-regionalnych powiązań gospodarczych, a także powiązań z innymi krajami i regionami, wzajemne stosunki polityczne między krajami regionu, szczególne cechy ich rozwoju historycznego, kulturalnego. Stąd też - poza oczywiście pewnymi elementami wspólnymi - regionalnymi odrębnościami charakteryzują się np. procesy integracyjne w Europie Zachodniej czy Północnej (Skandynawii), tendencje integracyjne w Ameryce Łacińskiej (Środkowej i Południowej), Afryce ( Wschodniej i Zachodniej).

Występujące we współczesnej gospodarce światowej tendencje integracyjne charakteryzują się - ogólnie biorąc - dążeniem do integrowania się krajów sąsiadujących ze sobą, o zbliżonej strukturze gospodarczej oraz o podobnym poziomie rozwoju. Zjawisko to jest rezultatem współczesnego etapu rozwoju gospodarczego i jego charakteru, a zwłaszcza współczesnych warunków rozwoju przemysłu i postępu technicznego. Jest ono również następstwem głębokich przemian strukturalnych zachodzących w gospodarce światowej i międzynarodowym podziale pracy.

W grupie krajów wysoko rozwiniętych do głównych przyczyn integracji gospodarczej trzeba przede wszystkim zaliczyć charakterystyczne dla współczesności tendencje w rozwoju przemysłu i postępu technicznego. Tendencje te sprowadzają się do tego, że rozwój licznych współczesnych gałęzi przemysłu, np. maszynowego, elektronicznego, motoryzacyjnego jest uwarunkowany jednoczesnym rozwojem wielu uzupełniających gałęzi przemysłowych, wytwarzających surowce, paliwa, energię, niezbędne półfabrykanty, maszyny, urządzenia. Jednocześnie rozwój postępu technicznego zmusza niejako do rozwoju produkcji przemysłowej na wielką skalę, gdyż tylko w takich warunkach nowoczesne techniki czy technologie produkcyjne mogą znaleźć opłacalne zastosowanie w przemyśle.

Z kolei duża produkcja wymaga odpowiednio rozległych i chłonnych rynków zbytu, a rynki te nie wzrastały proporcjonalnie do możliwości produkcyjnych tych krajów, a uległy istotnemu ograniczeniu. Rozkład systemu kolonialnego i tradycyjnego międzynarodowego podziału pracy sprawił, że nie można liczyć na szeroki zbyt wielu towarów przemysłowych w krajach surowcowo - rolniczych, byłych krajach kolonialnych. Kraje te są przeważnie wciąż jeszcze na niskim poziomie rozwoju gospodarczego oraz niskim poziomie dochodu narodowego, nie mogą więc stanowić dostatecznego rynku zbytu ani dla nowoczesnych maszyn, urządzeń i innych dóbr inwestycyjnych, jak i dla wielu wytwarzanych w krajach rozwiniętych dóbr konsumpcyjnych. Stąd więc główny rynek zbytu dla nowoczesnych produktów przemysłowych o charakterze produkcyjnym i konsumpcyjnym, a zwłaszcza dla dóbr trwałej konsumpcji, stanowią kraje przemysłowe, które reprezentują odpowiednio wysoki poziom rozwoju, dochodu narodowego na jednego mieszkańca.

Można zatem stwierdzić, że tempo i kierunki współczesnego rozwoju gospodarczego, zwłaszcza szybki postęp techniczny, rozwój nowych gałęzi produkcji przemysłowej, rozwój nowych potrzeb konsumpcyjnych oraz nowych sposobów ich zaspokajania, stanowią obiektywną podstawę dla integracji gospodarczej sąsiadujących krajów.

Jeśli chodzi o podstawowe przyczyny tendencji do regionalnej integracji gospodarczej wśród krajów słabo rozwiniętych, to - najogólniej biorąc - sprowadzają się one do chęci ułatwienia
i przyspieszenia przez integrację rozwoju gospodarczego. Przede wszystkim chodzi tu o stwarzaną przez stopniową integrację możliwość podejmowania przez określone grupy krajów wspólnych inwestycji infrastrukturalnych, dających podstawę do późniejszego, także skoordynowanego rozwoju przemysłowego i wzajemnej wymiany towarowej. Integracja może również przeciwdziałać rozproszeniu szczupłych środków posiadanych przez kraje - na odrębne inwestycje przemysłowe i niezbędny import, koncentrując je w gałęziach produkcji najbardziej z punktu widzenia ich ogólnego rozwoju efektywnych, umożliwiających lepsze wykorzystanie posiadanych zasobów naturalnych, ograniczenie importu lub rozszerzenie i zdywersyfikowanie eksportu.

Ze względu jednak na niski poziom rozwoju oraz na ogół bardzo mały stopień komplementarności gospodarczej, mimo istniejących form instytucjonalnych w postaci dość licznych regionalnych ugrupowań o charakterze integracyjnym, rzeczywiste procesy integracji w grupie krajów słabo rozwiniętych napotykają na trudności i dokonują się bardzo wolno.

Można wskazać dwa czynniki, pełniące rolę sprawczą w procesie integracji:

  1. mechanizm rynkowy,

  2. organy centralne, narodowe bądź międzynarodowe.

Na sygnały wysłane przez mechanizm rynkowy reagują podmioty gospodarcze i w konsekwencji, niejako ex post, przebiega proces dostosowawczy na poziomie mikroekonomicznym.

Organy centralne natomiast ustalają ex ante charakter i przebieg procesu integracyjnego. Dla skutecznej realizacji integracji niezbędne jest występowanie obydwu tych czynników. W praktyce gospodarczej uzupełniają się one wzajemnie i warunkują.

Warto zaakcentować rolę organów publicznych w procesie integracji, zarówno krajowych
i międzynarodowych. To one muszą podjąć decyzje o eliminacji barier handlowych
i swobodzie przypływu czynników produkcji, a także sformułować zasady i realizować uzgodnione wspólne polityki, odnoszące się do różnych dziedzin gospodarki.

Integracja może przybierać różnorodne formy, charakteryzujące się odmiennym zaawansowaniem kooperacji i głębokością powiązań między gospodarkami, rynkami oraz poszczególnymi przedsiębiorstwami. Najczęściej wyróżnia się pięć form ( zwanych także etapami) międzynarodowej integracji gospodarczej:

  1. strefa wolnego handlu

  2. unia celna

  3. wspólny rynek

  4. unia ekonomiczno - walutowa

  5. pełna unia ekonomiczno - polityczna

  1. Rola handlu i inwestycji zagranicznych w rozwoju gospodarczym

Pojęcie handlu można rozważyć w ujęciu funkcjonalnym (ogólnoteoretycznym) i instytucjonalnym (jako dział gospodarki narodowej). To ostatnie ujęcie wskazuje na istnienie, w ramach handlu, wyspecjalizowanych pośredników uczestniczących zawodowo w obrocie towarowym, zakupując dobra materialne w celu ich dalszej odsprzedaży. Na ogół handel jest utożsamiany z handlem towarowym. Istnieje jednak także handel innymi przedmiotami i wartościami, np. nieruchomościami czy papierami wartościowymi (takimi jak akcje, obligacje itd.).

Ze względu na miejsce i zadania handlu w procesie dystrybucji rozróżnia się handel hurtowy i handel detaliczny. Istota handlu hurtowego sprowadza się do tworzenia oferty asortymentowo - usługowej dla nabywców instytucjonalnych, czyli dokonywania zakupu u producentów lub importerów stosunkowo dużych partii towarów i następnie ich przekształcania w asortyment handlowy w celu sprzedaży różnym grupom odbiorców, np. detalistom, producentom czy firmom usługowym na potrzeby zaopatrzenia. Działalność handlu detalicznego polega natomiast na zawodowym pośredniczeniu w wymianie towarowo - pieniężnej i zaspokojeniu potrzeb klientów indywidualnych poprzez sprzedaż towarów i usług.

Handel detaliczny stanowi ostatnie ogniwo systemu dystrybucji, w ramach którego występuje bezpośredni kontakt z finalnym nabywcą, dokonującym najczęściej zakupu towarów do osobistego, niekomercyjnego użytku. Od poziomu sprzedaży detalicznej i akceptacji oferty przez ostatecznych klientów zależy sytuacja ekonomiczno - finansowa nie tylko firm handlowych, ale także producentów i wszystkich podmiotów gospodarczych współuczestniczących w łańcuchu tworzenia wartości dla klienta.

Handel jako rodzaj działalności gospodarczej cechuje się wysoką dynamiką zmian, które zachodzą pod wpływem wielu czynników zewnętrznych, a także są następstwem strategii realizowanych przez przedsiębiorstwa handlowe. Wyjaśniając rolę i znaczenie handlu w gospodarce, należy podkreślić, że przemiany strukturalne zarówno ilościowe, jak i jakościowe występują we wszystkich krajach, ale szczególnie szybko dokonują się w krajach, w których ma miejsce transformacja systemowa. W warunkach gospodarki centralnie kierowanej, cechującej się na ogół przewagą popytu nad podażą, handel był postrzegany i traktowany jako działalność, która ma umożliwić sprawny przebieg sprzedaży wytworzonych produktów. Rola i zadania handlu zmieniają się zasadniczo w warunkach gospodarki rynkowej. Przedsiębiorstwa handlowe działając w warunkach rynku konkurencyjnego, zmuszone są do poszukiwania efektywnych sposobów prowadzenia swojej działalności poprzez świadczenie określonych usług zarówno na rzecz dostawców, jak i ostatecznych klientów.

Do podstawowych uwarunkowań rozwoju handlu można zaliczyć:

Inwestycje zagraniczne

Inwestycje zagraniczne są konsekwencją rozpowszechniania się wzorców gospodarki rynkowej i swego rodzaju „pieczęcią zaufania”, którą międzynarodowi inwestorzy stawiają na „podaniach” coraz to nowych krajów aspirujących do „klubu najbogatszych”.

Są dwa podstawowe rodzaje takich inwestycji: portfelowe i bezpośrednie.

Zagraniczne inwestycje portfelowe polegają na nabywaniu zagranicznych papierów wartościowych (akcji, obligacji i innych) i uzyskiwaniu z tego tytułu uprawnień „pasywnego inwestora”, który nie ma żadnych możliwości zarządzania przedsiębiorstwami lub instytucjami wystawiającymi te papiery wartościowe. Pasywny inwestor otrzymuje jedynie dywidendę. Częstym motywem tego typu inwestycji są też korzyści spekulacyjne związane z wahaniami wartości papierów wartościowych na rynkach apitałowych.

Zagraniczne inwestycje bezpośrednie (Foreign Direct Investment - FDI) to zakup zagranicznych aktywów po to, by uzyskać nad nimi kontrolę i możliwości zarządzania nimi. W tym celu kupuje się kontrolne udziały w już istniejących firmach, tworzy się nowe przedsiębiorstwa lub filie lub oddziały, które najczęściej budują nowe zakłady, względnie tworzy przedsiębiorstwa wspólne z partnerami lokalnymi.

Inwestycje zagraniczne zarówno bezpośrednie jak i portfelowe oddziałują bezpośrednio i pośrednio na zachowania wszystkich rodzajów podmiotów gospodarczych. Przedsiębiorstwa traktują inwestycje zagraniczne jako jeden z instrumentów konkurencji (który musza stosować i na który muszą reagować) oraz dążą do uzyskania korzystnego dostępu do zagranicznych rynków kapitałowych. Pośrednicy finansowi i inwestorzy poszukują korzystnych inwestycji w skali globu. Rządy i władze stwarzają „zachęty” dla zagranicznych inwestorów i próbują oddziaływać na ich wyroby i zachowania. Konsumenci mają coraz szerszy dostęp do lokalnie wytwarzanych (a zatem przeważnie tańszych) produktów międzynarodowch lub globalnych firm. Pracobiorcy zaś coraz częściej podejmują pracę u zagranicznych pracodawców.

18.Wykorzystanie modeli ekonometrycznych w procesie decyzyjnym przedsiębiorstwa.

Model ekonometryczny jest to formalny matematyczny zapis istniejących prawidłowości ekonomicznych. Zbudowanie modelu ekonometrycznego wymaga nie tylko dobrej znajomości teorii ekonomii oraz wiedzy matematyczno- ekonomicznej, lecz również znajomości praktyki ekonomicznej. Model ekonometryczny powinien posiadać nie tylko wartość poznawczą z punktu widzenia teorii ekonomii, ale również wartość praktyczną, czyli aby mógł służyć jako narzędzie wnioskowania w przyszłości.

W szerszym pojęciu model ekonometryczny obejmuje nie tylko te modele, które zawierają matematyczny opis istniejących prawidłowości ekonomicznych, ale również i te, które obok opisu rzeczywistości pozwalają na wybór rozwiązań optymalnych. W takich modelach, obok zależności funkcyjnych wyznaczają obszar dopuszczalnych decyzji, występuje funkcja kryterium, zwana również funkcją celu, umożliwiająca wybór wariantu optymalnego spośród dopuszczalnych. Natomiast w węższym sensie model ekonometryczny odnosi się jedynie do modeli opisujących prawidłowości istniejące w gospodarce, a więc modelami którymi zajmuje się klasyczna teoria ekonomii. Modelem ekonometrycznym w klasycznym pojęciu nie jest zatem model, który obok opisu rzeczywistości pozwala na wybór optymalnej decyzji.

W swej działalności podstawowej i sferze obsługi przedsiębiorstwa wykorzystują szereg metod opisywanych w literaturze i upowszechnianych przez ośrodki naukowo-badawcze i inne instytucje. Metody te zostały opracowane przez praktyków i teoretyków różnych dziedzin zarządzania1. Dla celów prezentacji zostały wyodrębnione następujące grupy metod:

Należy zwrócić uwagę na wagę działalności podstawowej dla zarządzania strategicznego. Zamierzenia zarządu, misja i cele strategiczne, przekładane są w końcu na codzienne „operacyjne” działania wszystkich pracowników przedsiębiorstwa. Nie da się zarządzania strategicznego „odseparować” do celów analityczno-badawczych od zarządzania operacyjnego.

19.Metody oceny projektów gospodarczych.

METODY OCENY EFEKTYWNOŚCI PROJEKTÓW

Jednymi z licznych celów i zadań przedsiębiorstwa są:

- wzrost wartości przedsiębiorstwa jako cel strategiczny (długoterminowy)

- maksymalizacja zysku jako cel bieżący (krótkoterminowy).

Realizacja tych celów wymaga podjęcia przedsięwzięć inwestycyjnych zapewniających

rozwój przedsiębiorstwa. Od trafności podjętych inwestycji zależy perspektywiczna

konkurencyjność przedsiębiorstwa, jego udział w rynku czy możliwość generowania

dochodów.

Decyzje inwestycyjne można podzielić na trzy grupy:

1. decyzje służące odrzuceniu lub akceptacji konkretnego projektu inwestycyjnego,

2. decyzje dotyczące wyboru określonego wariantu inwestycyjnego spośród kilku

konkurencyjnych projektów prowadzących do tego samego celu

3. decyzje odnoszące się do wyboru najkorzystniejszego programu rozwoju

przedsiębiorstwa, rozumianego jako zbiór najkorzystniejszych przedsięwzięć

rozwojowych.

Podejmowane decyzje muszą opierać się na obiektywnych kryteriach wyboru. Powszechnie

uważa się, że takim kryterium jest nadwyżka efektów nad nakładami. Jest ono jednak

niewystarczające. Należy uwzględnić także:

- aspekty pozaekonomiczne,

- ryzyko !! nieuzyskania planowanych efektów lub przekroczenia wydatków,

- czas w jakim uzyska się planowane efekty,

- inflację

- itp.

Dlatego też oceny efektywność projektów inwestycyjnych należy dokonać poprzez

zastosowanie kilku metod.

Metody oceny projektów inwestycji rzeczowych można umownie podzielić na:

- proste . oparte na relacji pomiędzy nakładami i efektami, a czasem

- złożone . oparte na stopie procentowej (dyskontowej), uwzględniające zmianę wartości

pieniądza w czasie, ryzyko oraz inflację.

- wielokryterialne . oparte na systemie oceny kryteriów mającym odbicie w priorytetach

przedsiębiorstwa, nie oparte na wartości inwestycji.

Metody proste:

- stopa zwrotu nakładów inwestycyjnych,

- przeciętna stopa zwrotu nakładów inwestycyjnych ARR (accounting rate of return,

average rate of return),

- okres zwrotu nakładów inwestycyjnych,

Metody złożone:

- wartość zaktualizowana netto przedsięwzięcia . NPV (net present value)

- wskaźnik wartości zaktualizowanej netto . NPVR (net present value ratio)

- wewnętrzna stopa zwrotu . IRR (internal rate of return)

20. ogólne : Rola controlingu w przedsiębiorstwie

Controlling - proces planowania, koordynowania i kontroli przebiegu procesów ekonomicznych dla utrzymania organizacji na drodze do osiągnięcia wyznaczonych celów.

Controlling strategiczny zajmuje się oceną mocnych i słabych stron przedsiębiorstwa (zobacz: analiza SWOT) oraz możliwości i szans zapewnienia długotrwałej i stabilnej egzystencji przedsiębiorstwa.

Controlling operatywny (operacyjny) zorientowany na regulację procesów biznesowych w krótkich horyzontach czasowych, opiera się na analizie relacji koszty-przychody-zysk oraz wpływy-wydatki.

Controlling bankowy - Controlling w banku obejmuje analizę finansową, zarządzania ryzykiem bankowym, planowanie finansowe oraz ocenę efektywności..

Controlling marketingowy dotyczący wewnętrznych i zewnętrznych procesów marketingowych, w obszarze strategicznym i operacyjnym. Wykorzystujący narzędzia analityki marketingowej, w tym wskaźniki marketingowe.

Controlling procesów to pomiar parametrów procesów umożliwiający bieżące monitorowanie mierników procesów (takich jak koszt, czas, jakość i ilość) w odniesieniu zarówno do struktury organizacyjnej (personalna odpowiedzialność za wynik procesu) jak i do funkcjonalności zarządczej, np. obniżki kosztów, poprawy jakości obsługi klienta, zarządzania ryzykiem, itd. Controlling procesów jest jednym z niezbędnych warunków wdrożenia zarządzania procesami biznesowymi (BPM).


Controlling wymaga utworzenia w przedsiębiorstwie sprawnego systemu informacji ekonomicznej. Źródłem danych dla takiego systemu jest rachunkowość zarządcza.

Cykl zarządzania opartego na zasadach controllingu:

Pod pojęciem controllingu rozumiane jest wsparcie przy planowaniu, sterowaniu i kontroli organizacji, procesów lub projektów jak również przygotowywanie i udostępnianie potrzebnych do tego informacji. Controlling ma w swojej istocie przekrojową i koordynacyjną funkcję wspierania kierownictwa. Jego celem jest zapewnienie efektywności we wszystkich obszarach działania przedsiębiorstwa.


Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
PYTANIA II STOPIEŃ OTŻ, Studia SGGW, WNoŻ Magisterskie 2012-2013, Sem III 2012-2013, pytania na obro
10, wojtek studia, Automatyka, studia 2010, obrona inz, Pytania na obrone, brak tematu , dyplomowka
9, wojtek studia, Automatyka, studia 2010, obrona inz, Pytania na obrone, brak tematu , dyplomowka
3, wojtek studia, Automatyka, studia 2010, obrona inz, Pytania na obrone, brak tematu , dyplomowka
Obrona - PYTANIA NA OBRONE - LICENCJAT, obrona licencjat
pytania na obrone, Dokumenty- notatki na studia, Obrona Lic Prawo Finansowe
testowe tego nie drukuj, wojtek studia, Automatyka, studia 2010, obrona inz, Pytania na obrone, bra
20 NEW Rysowanie precyzyjne CAD, wojtek studia, Automatyka, studia 2010, obrona inz, Pytania na obro
18-19, wojtek studia, Automatyka, studia 2010, obrona inz, Pytania na obrone, brak tematu , dyplomo
19, wojtek studia, Automatyka, studia 2010, obrona inz, Pytania na obrone, brak tematu , dyplomowka
pytania na obrone, Obrona
14, wojtek studia, Automatyka, studia 2010, obrona inz, Pytania na obrone, brak tematu , dyplomowka
pytania na obrone p. ogolna, Obrona - Pedagogika ogólna
11, wojtek studia, Automatyka, studia 2010, obrona inz, Pytania na obrone, brak tematu , dyplomowka
26-40, PWR MBM, Pytania na obronę, Wersja II
10, wojtek studia, Automatyka, studia 2010, obrona inz, Pytania na obrone, brak tematu , dyplomowka
odp na zagadnienia, pytania na obronę ochrona środowiska lublin, technologie ochrony środowiska
,pytania na obronę inż,Zasada projektowania cyklonów
,pytania na obronę inż,Cele i sposoby unieszkodliwiania osadów ściekowych

więcej podobnych podstron