Wykład 1: Istota, oraz współczesny charakter zarządzania finansami przedsiębiorstwa.

Przedsiębiorstwo to jednostka organizacyjna powoływana w celu wytwarzania towarów i usług aby maksymalizować zysk. Jest to zespół środków materialnych i niematerialnych (obejmuje wszystko to co wchodzi w skład przedsiębiorstwa - księgi handlowe, nieruchomości i ruchomości, produkty i materiały, patenty, wzory użytkowe i zdobnicze, zobowiązania i obciążenia związane z prowadzeniem przedsiębiorstwa.

Działalność gospodarcza - jest to zarobkowa działalność wytwórcza, budowlana, itp. Zorganizowana i ciągła.

Przedsiębiorczość - cecha działania zmierzająca do zapewnienia racjonalnej i efektywnej koordynacji zasobów przedsiębiorstwa umożliwiającego uzyskanie racjonalności gospodarowania i efektywności ekonomicznej.

Przedsiębiorca - osoba fizyczna lub prawna jednostka organizacyjna ( nie będąca osobą prawną) której przyznaje się zdolność prawną wykonująca we własnym imieniu dzialalność gospodarczą(również wspólnicy spółki cywilnej).

Cechy psychiczne sprzyjające i utrudniające działanie przedsiębiorcze.

• Potrzeby psychiczne (np. dominowanie, uległość)

• Motywacja, decyzje (chwiejność i zdecydowanie)

• Ryzyko

• Sukces i niepowodzenie

• Innowacyjność i twórczość

• Współpraca

• Bariery i temperament

Klasyfikacja przedsiębiorstw

1. Ze względu na wielkość:

• małe (mniej niż 50)

• średnie (do 250)

• duże (ponad 500 zatrudnione ) / ponad 250

2. Ze względu na właściciela:

• publiczne - państwowe i komunalne

• prywatne - osób fizycznych i prywatnych osób prawnych

3. Forma organizacyjno-prawna:

• państwowe

• spółdzielnie

• spółki (cywilne i kapitałowe)

• osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą

4. Kraje pochodzenia kapitału:

• krajowe

• zagraniczne

Finanse przedsiębiorstwa - zasoby środków pieniężnych, zjawiska i procesy zachodzące w przedsiębiorstwie.

Polityka finansowa przedsiębiorstwa - działanie zmierzające do osiągania celów gospodarczych, przy wykorzystaniu procesów tworzenia , gromadzenia i wydatkowania kapitałów i funduszy pieniężnych. Kształtują ją właściciele.

Strategia - określa cele ogólne i cząstkowe, zdeterminowana jest przez czynniki zewnętrzne i wewnętrzne, (?) programy i plany, na elastyczny horyzont czasowy. Uwzględnia 4 czynniki: zasięg strategii, dystrybucje zasobów, wyróżnienie kompetencji, oraz efekt synergii. Dotyczy zwykle decyzji długofalowych, ważnych.

Strategia finansowa - jest to formułowanie konkretnych zadań w konkretnych warunkach dotyczących pozyskiwania i wydatkowania środków pieniężnych. Strategia finansowania poodnosi się tylko do pozyskiwania tych smrodków.

Zarządzanie finansami przedsiębiorstwa:

• proces decyzyjny wykorzystujący techniki, kryteria, reguły i instrumenty do sterowania procesami związanymi z gromadzeniem i wydatkowaniem środków pieniężnych.

• Pozyskiwania źródeł wydatkowania oraz lokowanie ich, realizacja polityki celów przedsiębiorstwa.

• Przedmiotem gospodarki finansowej przedsiębiorstwa są wszelkie operacje i procesy finansowe w przedsiębiorstwie (zasady gospodarowania) Gospodarka musi być racjonalna, sprawna, skuteczna. Maksimum efektu przy danych kosztach(wyższa wydajność) lub minimum nakładów przy danym efekcie (oszczędność)

Gospodarka finansowa przedsiębiorstwa:

1. Przygotowanie

2. Faktyczny przepływ pieniądza

3. Rejestrowanie

Rozliczenia finansowe:

1. Podmiotowe(czyli z innymi podmiotami gospodarczymi)

2. przedmiotowe (z określonych tytułów, np. podatków i wynagrodzeń)

Cele gospodarki finansowej - powinna być ona skorelowana z działalnością produkcyjna i organizacyjna przedsiębiorstwa.

Teorie celu funkcjonowania firmy

1. Ujecie klasyczne - maksimum zysku

2. Ujecie alternatywne

• teorie biologiczne (homeostazy czyli równowagi i przetrwania)

• teorie swobody kierownictwa firmy (maksimum sprzedaży, maksimum użyteczności, maksimum stopy zwrotu, bezpieczne dążenie do wzrostu zysku).

Zasady przy podejmowaniu decyzji

1. Egoizmu (partykularyzmu, czyli interesują się tylko swoim przedsiębiorstwem )

2. Awersji do rynku (wyższa stopa zwrotu przy danym rynku lub mniejsze ryzyko przy danej stopie zwrotu)

3. Dywersyfikacji (dla zmniejszenia ryzyka różnicowanie odbiorców, dostawców i źródeł finansowania)

4. Dwustronności transakcji

5. Przyrostu zysków

6. Sygnałów

7. Efektywnego rynku

8. Behawioralna

9. Czas to pieniądz

Wykład 2: Elementy procesu zarządzania finansami przedsiębiorstwa

Zarządzanie finansami przedsiębiorstwa:

- Pozyskiwanie źródeł finansowania (kapitałów własnych, obcych

- lokowanie kapitałów w składnikach majątkowych w celu maksymalizowania korzyści udziałowców (wzrostu wartości firmy) przez maksymalizowanie zyskowności kapitałów własnych, oraz optymalizowanie nadwyżki finansowej przy przestrzeganiu rozsądnego ryzyka. (?)

Zarządzanie

1. Planowanie - wynika z potrzeb związanych z pozyskiwaniem kapitału, inwestycjami, przepływami finansowymi, etc Jest to ustalenie co i jak należy zrobić w ustalonej perspektywie. Określanie celów dotyczących działalności przedsiębiorstwa, Śródków realizacji tych celów, różnych wielkości dotyczących działalności (produkcji, etc), oraz ich struktury.

• planowanie finansów przedsiębiorstwa jest to analizowanie wyborów inwestycyjnych, przewidywanie wyniku firmy i porównywanie z celami.

Plan finansowy przedsiębiorstwa:

• prognozowany bilans

• rachunek zysków i strat

• rachunek przepływów finansowych

Plan obejmuje miedzy innymi wydatki inwestycyjne, plan kasowy, budżety operacyjne. Musi być on skorelowane z rzeczowymi planami przedsiębiorstwa.

2. Organizowanie - wiązanie poszczególnych części struktury i procesów w sensowna całość. Zoorganizowanie struktury działu finansowego

3. Motywowanie - ukierunkowywanie działań do pożądanych z punktu widzenia celów i zadań przedsiębiorstwa zachowań (pracowników, klientów, dostawców). Tworzy się systemy motywacyjne placowe i pozapłacowe.

4. Kontrolowanie - kontrola finansowa - to ujmowanie, porównywanie i wyjaśnianie relacji pomiędzy wyznaczeniem a wykonaniem. Wyznaczenia wynikają z prawa (na przykład wysokość podatków) lub z planu (np. Wielkość i struktura kapitałów obcych).

Etapy kontroli:

1. ustalanie stanu pożądanego

2. ustalanie stanu rzeczywistego

3. porównanie (analiza, wyjaśnianie, stwierdzanie przyczyn zgodności lub niezgodności)

Rodzaje kontroli:

1. wewnętrzna i zewnętrzna

2. ciągłą i doraźna

3. pełna i odcinkowa

Wykład 3: Finansowanie przedsiębiorstwa

Przepływy finansowe przedsiębiorstwa:

1. Operacyjny - pozyskiwanie środków produkcji, koszty zarządu

2. Powiązania finansowe z otoczeniem - kapitały obce (kredyty, pożyczki, kapitał akcyjny, rozwojowy i inwestycyjny)

Finansowanie działalności przedsiębiorstwa - proces dostarczania środków na pokrycie konkretnych bieżących i rozwojowych potrzeb majątkowych przedsiębiorstwa Zasilanie przedsiębiorstwa w środki kapitałowe, określanie wielkości niezbędnych środków, oraz dobór źródeł finansowania

Kapitał - jest to wartość lub suma wartości która służy do jej pomnażania. Ma zdolność do „klonowania” ; dobro które ma zdolność umożliwiającą spełnianie funkcji zapewniającej (?) jego przyrost, zwrot, lub inne wykorzystanie, np. Leasing.

Funkcje kapitału:

• poznawczo informacyjna(znajomość wielkości struktury kapitału dostarcza informacji o przedsiębiorstwie)

• dochodowo-motywacyjna(wykorzystanie kapitału pozwala uzyskać dochody)

• planistyczno rozliczeniowa (pozwala rozliczyć przedsiębiorstwu ze swoich zobowiązań)

Podział kapitału przedsiębiorstwa (ze względu na)

1. Podmiot wnoszący (własny i obcy)

2. Źródło pochodzenia kapitału

a) wewnętrzny

• z transportacji kapitału

• przez kształtowanie kapitału

b) zewnętrzny

-nowa emisja akcji

-pozyskiwany z rynków finansowych(np. kredyt)

3. Czas zaangażowania kapitału:

-krótkoterminowy

-długoterminowy

4. Kierunek wykorzystania kapitału:

-na zobowiązania długoterminowe

-na zobowiązania krótkoterminowe

5. Forma wniesienia kapitału:

-pieniężna

-rzeczowa(aport) np. działka

Struktura kapitałów może też świadczyć o strategii przedsiębiorstwa np. umiarkowana, agresywna, dynamiczna, konserwatywna, zachowawcza

ZALETY KAPITAŁU WŁASNEGO

-stabilność

-nie wiąże się on z obligatoryjnymi kosztami

-są gwarancją dla wierzycieli

-jest ostatnim źródłem finansowania

WADY

-mała elastyczność

-nie można ich wykorzystać do „efektu dźwigni finansowej”

ZALETY KAPITAŁU OBCEGO

-jego właściciele nie angażują się w zarządzanie

-oprocentowanie jest kosztem finansowym zmniejszającym podstawę opodatkowania podatkiem dochodowym, daje to możliwość wykorzystania efektu tarczy podatkowej

WADY

-na określony czas

-wymaga zwrotu

-wiąże się z kosztami(oprocentowanie)

-zwiększa ryzyko działalności finansowej przedsiębiorstwa

-pozyskanie ich wymaga zabezpieczeń

RODZAJE FINANSOWANIA PRZEDSIEBIORSTWA

1. Zewnętrzne

-własne(emisja akcji, dopłaty akcjonariuszy, udziały, dopłaty wspólników, wkłady wpisowe, dotacje, pozostałe)

-obce

*przez rynek finansowy

~kredyty krótkoterminowe(w rachunku bieżącym, kredytowym, kredyty wekslowe, pod zastaw ruchomości, pozostałe kredyty)

~długoterminowe pożyczki i kredyty(pożyczka obligacyjna, pozostałe pożyczki, kredyty inwestycyjne i hipoteczne)

*przez rynek towarowy(kredyt dostawcy, kredyt odbiorcy)

*szczególne formy finansowania(np. leasing czy faktoring)

2. Wewnętrzne

• z transformacji majątku( z bieżących wpływów, z odpisów amortyzacyjnych, ze sprzedaży zbędnego majątku, z przyspieszenia obrotu kapitału, pozostałe źródła)

• przez kształtowanie kapitału( zatrzymanie zysku, kształtowanie długoterminowych rezerw i funduszy emerytalnych)

KREDYT A POŻYCZKA

1. Kredyt przeznaczony na konkretny cel, a pożyczka nie.

2. Kredyt wykorzystywany zgodnie z zasadami umowy kredytowej, pożyczka nie ma wymogów dotyczących sposobu wykorzystania.

3. Kredyt wymaga umowy na piśmie, pożyczka wymaga gdy kwota przekracza 500 zl.

4. Pożyczka przenosi własność- kredyt nie.

5. Kredytu mogą udzielać tylko banki(z określonym terminem)

Podział kredytów bankowych ze względu na:

1. Termin

1. krótkookresowe (do jednego rokui)

2. średniookresowe (1-5)

3. długookresowe (powyżej 5)

2. Waluta

1. złotówkoe

2. dewizowe

3. Forma płatności

1. gotówkowe

2. bezgotówkowe

4.Forma kredytowania

a) w rachunku bieżącym

b) w rachunku kredytowym

5. Przedmiot

a) obrotowe

b) inwestycyjne

6. Sposób wykorzystania i spłaty

a) w formie doraźniej transakcji

b) w forie linii kredytowej

- odnawialnej

-nieodnawialnej

c) rolowane

d) pomostowe

Emsja weksli - zobowiązanie emitenta do zapłaty określonej nominalne kwoty w dniu płatności aktualnemu posiadaczowi weksla. Wekse eitowane SA przez duze spólki. Maja charakter dyskontowy (kupujemy poniżej wartości i najcześciej maja nominał 100 tys.).

KWIT - komercyjny weksel inwestycji terminowych. Nominał powyżej 500 tys. Emitowany przez przedsiębiorstwo o dużej wiarygodności płatczniej.

Kredyt kupiecki - forma odroczenia płatności za zakup dóbr i usług. Termin płatności wynosi czasem nawet kilkasdziesiat dni. Okres od otrzymania towaru do zapłatu to korzystanie z kredytu dostawcy.

Wykład 4: Szczególne formy finansowania działalności przedsiębiorstwa

1. Venture capital

Kapitały o podwyższonym ryzyku rozwinął się po II wojnie światowej. Odnosi się do ryzykownych inwestycji, ale o wysokiej stopie zwrotu. Ten kapitał jest inwestowany przede wszystkim w spółki technologiczne (głównie teleinformatyka, medycyna, motoryzacja).

Cechy Venture Capital

- jest to kapitał średnio i długoterminowy

- kapitał własnościowy (akcje, udziały)

- angażowany w spółki nie notowane na giełdzie

- angażowany głównie w małe i średnie, lub nowo powstałe przedsiębiorstwa, lub przedsiębiorstwa w okresie innowacji, gdzie wprowadza się radykalne zmiany.

- Właściciele tego kapitału są zainteresowani aktywnym udziałem w zarządzaniu spółką

- są zainteresowani przejęciem kontroli, lub przynajmniej chcą mieć mniejszość blokującą (ważniejsze decyzje w przedsiębiorstwie)

- kapitał nie jest na trwałe ,lecz na określony czas

Cele:

- dokapitalizowanie przedsiębiorstwa

- uzyskanie wpływu na zarządzanie

- dokonanie restrukturyzacji prowadzającej do wzrostu wartości przedsiębiorstwa

- sprzedaż udziałów i zrealizowanie określonej stopy zwrotu

Cykl życia funduszu Venture Capital

1. Akwizycja kapitału (gromadzenie)

2. Poszukiwanie obiektow inwestowania (bierne lub aktywne)

3. Inwestowanie

4. IUdzial w zarzdaniu

5. Dezinwestycja (przekształcenie przedsiębiorstwa w spółke akcyjną)

Zalety i wady Venture Capital

Zalety:

- korzystanie z niego nie wymaga zabezpieczeń

- przedsiębiorstwo rozkłada ryzyko funkcjonowania

- wspomaganie w zarządzaniu przedsiębiorstwem

- poprawa płynności

- długi okres

Wada:

- utrata samodzielności

2. Leasing

- polega na samospłacie. Pozyskujemy do dyspozycji środki produkcji, których wykorzystanie przynosi przychody, które umożliwiają spłatę zobowiązań, za te środki produkcji. Opłata za korzystanie z nich na zasadzie samospłaty (odwrotność samofinansowania).

- przekazanie przez leasingowadce (udostępniającego) do odpłatnego korzystania na określony czas leasingobiorcy (korzystającemu) określonych dóbr w zamian za raty i opłaty leasingowe

Podział leasingu:

Ze względu na:

1. Partnerów

- leasingobiorca

- leasingodawca

2. Na liczbę podmiotów

- Bezpośredni ( tylko użyczający i korzystający, najczęściej producent i korzystający)

- Pośredni ( 3 podmioty, producent, firma leasingowa i leasingobiorca)

- Zwrotny (dla firm z trudnościami finansowymi, np. sprzedajemy firmie leasingowej dźwigi i jednocześnie podpisujemy z nią umowę leasingowa na korzystanie z nich i płacimy jej raty leasingowe)

3. Na okres zawarcia umowy leasingowej

- krótkoterminowy

-średnioterminowy

- długoterminowy

4. Bezimienne kryterium

- Czysty (dotyczy tylko danego środka produkcji, obejmuje tylko przekazanie go)

- Pełny ( gdy firma leasingowa bierze na siebie pełna obsługę, przygotowanie pełnej dokumentacji, pozwoleń, itp.)

6. Zakres dodatkowych usług

- mokry (wydzierżawienie, zabezpieczeń, wszystko co wiążę się korzystanie z danego środka)

- suchy (umowa dotyczy tylko wydzierżawienia)

7. Przedmiot

- rzeczy ruchome (np. samochody)

- nieruchome (np. budynki)

8. Zakres

- Krajowy

- Międzynarodowy

9. Formy leasingu:

- bezpośredni

- pośredni

- operacyjny (przedmiot użyczenia postawiony leasingobiorcy, na okres krótszy niż okres, jego ekonomicznego zużycia, określony okresem amortyzacji)

- Inwestycyjny (finansowy, na okres amortyzacji)

Porównanie leasingu operacyjnego i finansowego:

1. Okres umowy:

Operacyjny - krótszy od ekonomicznego zużycia

Finansowy - zbliżony do okresu ekonomicznego zużycia

2. Koszty utrzymania i remontów:

Operacyjny - ponosi leasingodawca

Finansowy - ponosi leasingobiorca (jeżeli ponosi je lesingodawca, to za dodatkowa opłatą)

3. Opłaty leasingowe

Operacyjny - nie pokrywają ceny obiektu

Finansowy - pokrywają pełną amortyzacje obiektu

4. Odstąpienie od umowy

Operacyjny - możliwe przed wygaśnięciem finansowym,

Finansowy - wymaga zapłaty odszkodowania

Zalety leasingu:

- przedsiębiorstwo ma do dyspozycji środki nie podnosząc wydatku inwestycyjnego

- korzyści podatkowo kosztowe( przedsiębiorcy wliczają w koszty raty leasingowe, przy finansowym, również amortyzację)

- zabezpiecza przed skutkami inflacji (koszt w oparciu o bieżące dochody)

- warunki umowy uwzgledianiaja indywidualne preferencje

- nie wymaga się zabezpieczeń bo jest nim ten obiekt którego właścicielem jest firma leasingowa

- jest finansowaniem pozafinansowym (w bilansie nie jest jako finansowe, nie następuję pogorszenie wskaźników płynności

- warunki korzystania SA znane na cały okres umowy, wiec można planować koszty

Wady leasingu:

- jest to drogi sposób pozyskania środków produkcji

- przedmiot leasingu nie jest własnością przedsiębiorstwa, nie można nim swobodnie dysponować

- leasingobiorca nie korzysta z zysków leasingu, korzysta z nich lesaingodawca

- leasingobiorca ponosi konsekwencje za szkody związane z korzystaniem z leasingu.

3. Sekurytyzacja

- Zamiana niektórych składników majątku ( z aktywów) na kapitał

- Emisja dłużnych papierów wartościowych, których splata( wykup) zabezpieczona jest pakietem aktywów wydzielonych z bilansu przedsiębiorstwa (mogą być bieżące lub przyszłe, np. wierzytelności z tytułu udzielonych kredytów, pożyczek). Jest to skomplikowany proces, wymaga czasu i nakładów i przebiega w taki sposób:

Przedsiębiorstwo inicjujące program powołuje spółkę specjalnego przeznaczenia (SPV) najczęściej jako spółkę-córkę, przenosi do niej własności aktywów, a ona zapłatę za te aktywa. Agencja ratingowa ocenia wiarygodność ocenia wiarygodność tej spółki SPV poprzez przyznanie jej ratingu. Spółka SPV przynosi środki na wykup papierów dłużnych do agenta emisji czyli banku, a bank przenosi do niej te środki emisji, oraz przygotowanie programu. Następnie bank umożliwia inwestorom wykup tych papierów wartościowych, a oni płaca za nabyte papiery bankowi.

Aktywa te będą służyły wykupieniu papierów wartościowych, mniej płynne formy przekształcone są tu na bardziej płynne. Po dokonaniu całej operacji następuje rozwiązanie spółki SPV po jej całkowitym rozliczeniu.

Sekurytyzacja bezpośrednia - następuje synchronizacja czasowa strumieni dochodów pieniężnych od dłużników i płatności na rzecz inwestorów (np. co miesiąc otrzymujemy płatności w takiej samej kwocie jaka musimy zapłacić za wykup wyemitowanych papierów).

Sekurytyzacja pośrednia - gdy terminy zapłat określane SA w umowie

Zalety sekuratyzacji:

- możliwość uzyskania pieniędzy bez dodatkowych zabezpieczeń

- uniezależnienie się od kredytu

- pozafinansowy sposób finansowania

- względnie tanie źródło

Wady:

Skomplikowany i długotrwały proces

Wymaga długotrwałego przygotowania

Factoring:

- nabywanie przez spółki factoringowe (wyspecjalizowane instytucje finansowe) od podmiotów gospodarczych należności bieżących przysługujących im od odbiorców z tytułu usług oraz dostaw towarów (są ta należności od 14 do 20 dni)

Funkcje:

- finansowa ( przekazanie pieniędzy za faktury - niepełnej wysokości)

- usługowa ( gwarantuje rozliczenia etc.)

- gwarancyjna (przejmuje na siebie ryzyko i daje gwarantowi pewność przekazania należności)

Przebieg factoringu

1. Faktorang (sprzedawca) przekazują fakturę za produkty i materiały dłużnikowi (nabywcy).

2. Faktorant odsprzedaje wierzytelności faktorowi (finansującemu)

3. Faktorant zawiadamia dłużnika o wierzytelności na rzecz faktora

4. Faktor przekazuje należnośći faktorantowi za nabyta wierzytelność

5. Dłużnik reguluje zobowiązania na rzecz faktora

Rodzaje factoringu w zależności od warunku umowy

1. Umiejscowienie ryzyka niewypłacalności dłużnika

- pełny (właściwy)

- niepełny (niewłaściwy)

- mieszany (modyfikowany)

2. Zasada informowania dłużnika o przeniesieniu wierzytelności

- Otwarty (jawny)

- Półotwarty

- Tajny (cichy)

3. Numer dokonania płatności

- dyskontowy

- zaliczkowy

- terminowy

4. Miejsce dzialnosci podmiotow uczestniczących w transakcji

- krajowy

- międzynarodowy

- eksportowy

- importowy

5. Szczególne rodzaje factoringu

- metafaktoring

-powierniczy

- honorarium factoring

- refaktoring

Forfating

- Forma factoringu dla firm które eksportują maja wierzytelności w walutach obcych i jest to umowa cywilno prawna gdzie jedna ze stron zobowiązuje się do zapłaty wierzytelności. Forfeiterem jest najczęściej bank.

Przebieg forfetingu:

1. Kontrakt pomiędzy eksporterem i importerem, w którym ustalono zapłatę wekslem poręczonym płatnym w ustalonym terminie

2. Importer zwraca się o poręczenie weksla do swojego banku

3. Bank poręcza weksel i oddaje go importerowi

4. Importer przekazuje poręczony weksel eksporterowi

5. Eksporter odsprzedaje (dyskontuje) weksel forfeitereowi bez prawa regresu, czyli zrzeka się praw własności

6. Forfeiter przekazuje gotówkę za weksel eksporterowi

7. Forfeiter przedstawia w dniu płatności weksel do zapłaty importerowi

8. Importer reguluje zapłatę a w razie niewypłacalności uiszcza ją gwarant

Różnice factoringu i forfeitingu:

W factoringu jest przekazanie faktury, a w forfeingu przekazanie weksla lub akredytywy.

Factoring jest krótko terminowy a to drugie długoterminowe

Forfeiting najczęściej odnosi się do wysokich kwot należności, w forfeitingu konieczne jest zabezpieczenie a w factoringu nie.

Forfeiter płaci eksporterowi kwotę należności pomniejszona o stopę forfeitotingową w skład której wchodzi % od wielkości wierzytelności + marża firmy forfetingowej + koszty, prowizje, itp.

Plusy forfeintungu:

- Mniejsze ryzyko

- Otrzymanie należności po dostarczeniu towarów (większa płynność)

- Koszty odzyskania należności są znane

Minus forfeintugnu

-Dosc wysoka stopa forfeintogwa

Franchising

- umowa o wzajemnym świadczeniu

- metoda prowadzenia dzialanosci gospodarczej polegający na tym ze przedsiębiorstwo otrzymuje prawo do oferowania i sprzedawania określonych dóbr i usług w ramach systemu marketingowego innego przedsiebiortwa. Może korzystac z jego nazwy, znakow, doświadczeń organizacyjnych.

Klasyfikacja ze względu na:

1. Przedmiot prowadzonej dzialalnośći

- franchising przemysłowy

- dystrybucyjny

- usługowy

- mieszany

2. Sposób ukształtowania stosunków franchisingu

- bezpośredni

- pośredni

- indywidualny

- wielokrotny

- wydzielony lub minifranchising

- związany

3.Czyniki związane bezpośrednio ze strategia działalności

- konwersyjny

- w niszy

- wielo koncepcyjny

Koszt franchisingu jest negocjowany obejmuje on opłatę wstępna, a potem stale opłaty, które są % od obrotu. Należy tez uwzględnić koszty dostosowania się do wymogów.

Ten który korzysta z frachnisingu może usamodzielnić się i nie płacić opłat. Z drugiej strony frachisingobiorca jest ograniczony w swojej działalności.

Zarządzanie kosztami.

- Rachunek zysków i strat +
Koszty operacyjne	Przychody operacyjne (ze sprzedaży)
Zysk (strata) z działalności operacyjnej
Koszty finansowe	Przychody finansowe
Zysk (strata) z działalności gospodarczej
Straty nadzwyczajne	Zyski nadzwyczajne
Zysk brutto
Podatek
Zysk netto

Wydatek to każdy wypływ środków pieniężnych z przedsiębiorstwa

Koszt:

- wyrażony w pieniądzu nakład pracy żywej, robocizny, maszyn, surowców, materiałów zużytych w procesie produkcji.

- wartość zużytych czynników wytwórczych

- Nie każdy wydatek jest kosztem, nie każdy koszt jest wydatkiem ( na przykład do kosztow uzyskania przychodu nie zalicza się wydatków inwestycyjnych na zakup papierów wartościowych, czy tez wydatków na kary i inne. Określone jest to szczegółowo w ustawie.

Koszty

a) w układzie rodzajowym:

- Materiałowe

-Usług obcych

- Podatków i oplat

- Osobowe

- Amortyzacji

- Pozostałe

b) na strukturę wewnętrzna

-proste ( które można łatwo odnieść do układu rodzajowego

- złożone ( obejmuja kilka elementow z układu rodzajowego)

c) układ kalkulacyjny

- bezpośrednie ( na produkcje podstawową)

- pośrednie (rozliczane wg. Określonego klucza, np. administracji

Funkcjonalna analiza kosztów

- stale i zmienne

- koszt całkowity i krancowy

- poprzez przyrównanie kosztu krańcowego do ceny uzyskujemy ilość wielkość produkcji powyżej której generowane są straty

Podział kosztów:

a) rzeczowe

- zużycie surowców i materiałów, energii, maszyn i urządzeń

- zużyta ilość razy cena tych materiałów

- zarządzanie to zmniejszanie ilości zużytych bądź zużytych surowców

b)finansowe

- prowizje od kredytów, % i tym podobne

c) osobowe

- koszty pracy (wynagrodzenia za prace, urlopy, zwolnienia)

- pośrednie (świadczenia w naturze, ubezpieczeniowe, opieki socjalnej, szkoleniowe)

d)ogólno- zakładowe

Obciążenie fiskalne:

- podatki (dochodowy, na rzecz budżetu państwa)

- majątkowy (leśny, rolny, od nieruchomości, na rzecz budżetu jednostek terytorialnych)

- pośrednie (VAT, akcyza, przedsiębiorstwo jest jedynie formalnym płatnikiem ponieważ ostatecznymi płatnikami są konsumenci - jest to podatek konsumpcyjny)

- cło

- składki, odpisy związane z kosztami pracy

Wartość przyszła i Wartość terazniejsza

Wartość terazniejsza - wydatkowanie pieniądza dzisiaj w zamian za strumień przyszłych dochodów. Ocena efektywności dostępnych możliwości inwestowania, musi zatem polegać na porównywaniu wartości koniecznych nakładów z wartością strumienia oczekiwanych dochodów. Analiza teraźniejszej wartości przyszłych dochodów dotyczy w praktyce trzech przypadków;

• Jednorazowej płatności otrzymywanej w określonym momencie w przyszłości

• Strumienia dochodów otrzymywanego corocznie w trakcie ograniczonej liczby lat w przyszłości

• Strumienia dochodów otrzymywanego corocznie bezterminowo

Teraźniejsza wartość jednorazowego dochodu PV, uzależniona jest od jego wartości nominalnej (FV), stopy dyskontowej (k) oraz liczby lat t, jaka upłynie od momentu powstania należności od momentu otrzymania dochodu

PV= FV /(1+k)^t

Wartość przyszła jest to wartość zainwestowanej kwoty w określonym punkcie czasu w przyszłości. Do obliczania wartości przyszłej konieczne są dane dotyczące wielkości zainwestowanej kwoty, okresu, na jaki kwota ta ma być zainwestowana oraz stopy procentowej.

Podstawowe równanie pozwalające obliczyć wartość przyszłą ma postać:

FV = PV (1+k)^t

W praktyce najczęściej występują dwa przypadki:

• Jednorazowej inwestycji

• Wielokrotnych wydatków inwestycyjnych w trakcie określonej liczby lat w przyszłości

Stopa procentowa

Stopa procentowa jest cena którą dłużnik płaci wierzycielowi za udostępnione fundusze pieniężne. teoria stopy % zajmuje ważne miejsce w teorii ekonomicznej gosp rynkowej. Analiza różnych teorii procentu mieści się w 2 zasadniczych nurtach

-nawiązuje do ekonomii klasycznej. Procent traktowany jest jako wynagrodzenie za powstrzymanie się od konsumpcji

- oparty na koncepcji preferencji płynności utrzymywanie środków pieniężnych motywowane jest 3 zasadniczymi grupami czynników:

> ludzie wykazują skłonność do utrzymywania zasobów pieniądza jako najbardziej płynnego rodzaju aktywów do celów transakcyjnych

> utrzymywanie zasobów pieniądza jest uwarunkowane względami ostrożności

> ludzie utrzymują zasoby pieniądza do celów spekulacyjnych

Wspólną cechą w/w podejść jest to że poziom stopy % traktowany jest jako zależny od relacji między podażą a popytem na pieniądz. Różnicą jest że w ujęciu klasycznym zainteresowanie ogranicza się zasadniczo do oszczędności a w ujęciu Keynesa zainteresowanie to całokształt zasobów pieniądza w obiegu.

Czynniki wpływające na poziom stopy %:

1 Inflacja- konieczne jest tu rozróżnienie pomiędzy pojęciami realnej i nominalnej stopy %. Wzrost stopy % stymuluje przyrost oszczędności oraz zmniejszenie wielkości popytu. Z kolei spadek stopy % jest czynnikiem zniechęcającym do oszczędzania oraz zachęcającym do zaciągania kredytu (większy popyt). Realna stopa % to stopa równoważąca podaż i popyt na rynku kapitałowym. natomiast nominalna stopa % to stopa wg której wierzyciel otrzymuje wynagrodzenie za udostępnione fundusze

2 okres umorzenia- krzywa czasowej struktury stóp procentowych może się wznosić lub opadać. Kierunek nachylenia tej krzywej zależy od wielu czynników. W warunkach normalnych krzywa ta wznosi się ku górze co oznacza ze długoterminowe pożyczki oprocentowane są nieco wyżej niż pożyczki krótkoterminowe. Wyróżnia się kilka podejść do pokazania zależności między krótko i długoterminowymi stopami oprocentowania np.: koncepcja preferencji płynności, koncepcja oczekiwań inflacyjnych, koncepcja segmentacji rynku finan

3 Ryzyko- jest w głównej mierze spowodowane faktem że nabywcy różnego rodzaju pap wartościowych uzyskają prawo do czerpania dochodów w przyszłości. Wszystkie rodzaje pap wart są obarczone ryzykiem ale jest ono zróżnicowane w zależności od rodzaju tych pap ....

Istota i klasyfikacja inwestycji

Obecnie na polskim rynku, w wielu dziedzinach działalności gospodarczej następuje szybki rozwój. W związku z tym wzrasta zainteresowanie problematyką inwestowania, która często decydujący wpływ na działalność przedsiębiorstwa. Mimo to, jak pokazują badania, wielu przedsiębiorców, szczególnie tych zarządzających małymi firmami podejmuje decyzje inwestycyjne w oparciu o własną intuicję”. Do głównych przyczyn tej sytuacji należą m.in. niestabilność rynku finansowego i kapitałowego, brak informacji o niektórych wskaźnikach, a w szczególności brak wiedzy, wynikający z nieznajomości podstawowych reguł podejmowania decyzji inwestycyjnych.
Inwestycje można rozpatrywać zarówno w skali makro, jak i mikroekonomicznej. W publikacjach z dziedziny makroekonomii, a także w wielu słownikach ekonomicznych inwestycje często kojarzone są z nabywaniem wyłącznie dóbr kapitałowych takich jak, przedsiębiorstwa produkcyjne, maszyny, urządzenia, wszelkiego rodzaju budynki, dzięki którym można wytwarzać inne dobra i usługi. Jest to ujęcie klasyczne, w znacznym stopniu zawężone, gdyż nie obejmuje ono m.in. inwestowania środków pieniężnych w walory finansowe, na badania i rozwój2. Z punktu widzenia mikroekonomii (a w szczególności nauk zajmujących się finansami i problemem inwestowania) inwestycje definiuje się, jako rezygnację z bieżącej konsumpcji posiadanych środków, w celu osiągnięcia korzyści w przyszłości. Inaczej to ujmując można powiedzieć, że angażujemy, to co w danej chwili jest pewne dla uzyskania niepewnej korzyści w przyszłości. Wydaje się jednak, że najtrafniejszym pojęciem jest rozumienie inwestycji, jako świadomie i celowo wydatkowanych środków pieniężnych, skierowanych na utworzenie takiego majątku, który przyczyni się do uzyskania zamierzonych korzyści.

Inwestycje można klasyfikować wg różnych kryteriów oraz w zależności od przyjętego
punktu widzenia. Uwzględniając rodzaj korzyści jakie inwestor chce osiągnąć w wyniku
zaangażowania kapitałów rozróżniamy inwestycje:
• dochodowe-nastawione na osiągnięcie jak największego dochodu,
• niedochodowe-związane z osiągnięciem korzyści mających na celu zaspokojenie potrzeb indywidualnych lub społecznych,
• o charakterze mieszanym-przynoszące zarazem korzyści w postaci zwiększenia dochodu,
jak i korzyści o charakterze niedochodowym np. inwestycje związane z ochroną
środowiska w wyniku podjęcia których może nastąpić:
1. ograniczenie skażenia środowiska
2. zmniejszenie lub likwidacja kar związanych ze skażeniem środowiska, a w wyniku tego zwiększenie dochodu firmy w długim okresie.
Z punktu widzenia firmy najważniejszym kryterium podziału jest rodzaj aktywów, w które inwestowane są środki pieniężne, zgromadzone przez dany podmiot. Na podstawie tego Inwestycje w zależności od ich wpływu na zdolności produkcyjne przedsiębiorstwa
obejmują:
- inwestycje zwiększające zdolność produkcyjną tzw. inwestycje rozwojowe
- inwestycje nie zmieniające zdolności produkcyjnej tzw. inwestycje odtworzeniowe.
W ramach inwestycji rozwojowych wyróżnia się ponadto inwestycje nowe, modernizacyjne,
rozbudowę.
Ze względu na źródło finansowania wyróżniamy natomiast inwestycje finansowane:
- ze środków własnych
- ze środków obcych

Ponadto wyróżniamy inwestycje mieszane stanowiące połączenie inwestycji z środków własnych i środków obcych.

Inwestycje rzeczowe

Decyzje inwestycyjne są kluczowym czynnikiem kształtującym długookresową efektywność każdego przedsiębiorstwa. Inwestycje to przedsięwzięcia o skutkach długookresowych i w niewielkim stopniu odwracalnych, wymagające ponoszenia nakładów w oczekiwaniu przyszłych efektów, które wystąpią z pewną dozą ryzyka. Określają przyszłość podmiotów gospodarczych na wiele lat. Skutki błędnych decyzji mogą spowodować ograniczenie płynności i elastyczności przedsiębiorstwa, a nawet bankructwa.

Inwestycje rzeczowe prowadzą do wzrostu potencjału gospodarczego j, przynoszącej korzyści w postaci przyszłych przepływów pieniężnych netto generowanych w wyniku pomyślnych przedsięwzięć i projektów. Termin projekt inwestycyjny odnosi się zarówno do przypadków uruchamiania nowych przedsięwzięć gospodarczych (np. wprowadzenie nowych wyrobów), jak i rozwoju już funkcjonujących (np. poprawa efektywności istniejących wyrobów.

Przedmiotem inwestycji w rzeczowy i związany z nim niematerialny majątek trwały są:

• Rzeczowy majątek trwały, np. grunty, budynki i budowle, urządzenia techniczne i maszyny oraz środki transportu,

• Wartości niematerialne i prawne, np. zakup prawa do korzystania z projektów, wynalazków, patentów, licencji, znaków towarowych, a także koszty zakończonych prac rozwojowych, badania wykorzystywane do nowych, ulepszonych produktów oraz technologii.

Do nadrzędnych roztrzygnięc związanych z inwestowaniem w obszarze rzeczowego majątku trwałego należą:

• Inwestycje odtworzeniowe - zmierzające do wymiany zużytych technicznie lub przestarzałych maszyn i urządzeń; są to inwestycje stosunkowo najmniej ryzykowne, których celem jest przede wszystkim zapobieżenie wzrostowi kosztów związanych z procesem starzenia się majątku; pozwalają one na prostą reprodukcję majątku firmy;

• Inwestycje modernizacyjne - nastawione głównie na zmniejszanie kosztów na drodze unowocześnienia procesu produkcyjnego; jest to możliwe dzięki wymianie starych maszyn i urządzeń na nowoczesne, mechanizację i automatyzację produkcji czy wprowadzenie nowych linii technologicznych; działania te zapewniają inwestorowi większą jakość, większą wydajność i niższe koszty czy optymalizację innych parametrów, wyższą produkcję;

• Inwestycje rozwojowe - obejmują dwa rodzaje przedsięwzięć:

• pierwszy ma na celu zwiększyć zdolności produkcyjne w znaczeniu wydajności parku maszynowego, rozwoju sieci handlowej czy zróżnicowania kanałów dystrybucji,

• drugie służą do procesu wytwarzania produkcji nowych wyrobów, lepiej dostosowanych do potrzeb obecnych i potencjalnych nabywców, rozwój firmy ukierunkowany jest także na budowę nieznanych jeszcze potrzeb klientów;

• Inwestycje strategiczne - o charakterze:

• Defensywnym - chroniące firmę przed działaniem konkurencji lub przed wpływem niekorzystnych warunków narzuconych przez dostawców,

• Ofensywnym - służące umocnieniu pozycji firmy na rynku, poprzez tworzenie oddziałów, wchodzenie w związki kooperacyjne czy podejmowanie konkurentów na drodze fuzji;

• Inwestycje dotyczące ustroju społecznego - służące zapewnieniu możliwie najlepszych warunków personelowi przedsiębiorstwa, zarówno w miejscu pracy, jak i poza nią,

• Inwestycje dotyczące interesu publicznego - obejmujące m. In. Wydatki związane z ochroną środowiska naturalnego, tworzeniem funduszy finansujących badania naukowe, szeroko rozumiany mecenat przedsiębiorstw w dziedzinie kultury i edukacji.

Najważniejsze z punktu widzenia rozwoju przedsiębiorstwa są te decyzje, które kształtują i umacniają jego przyszłą pozycję rynkową. Nie wszystkie wymienione przedsięwzięcia inwestycyjne przynoszą bezpośrednie korzyści, lecz są mimo wszystko podejmowane na skutek obowiązywania w danym regionie określonych przepisów prawnych (np. konieczność ponoszenia wydatków na ochronę środowiska czy na bezpieczeństwo pracy).

Decyzje inwestycyjne mają zasadnicze znaczenie dla istnienia i rozwoju przedsiębiorstw, ponieważ oznaczają zamrożenie środków finansowych na wiele lat - efekty będą widoczne dopiero w przyszłości. Tego typu decyzje powinny być poprzedzone rachunkiem efektywności ekonomicznej inwestycji, więc najważniejszymi zmiennymi w procesie inwestycyjnym jest ustalenie oczekiwanej stopy zwrotu, oraz akceptowanego poziomu ryzyka inwestycyjnego.

Inwesycje finansowe

odzwierciedlają ruch pieniądza i dotyczą aktywów finansowych. Wynika z tego, że mają charakter niematerialny i są również znane pod pojęciem inwestycji monetarnej. Mianem tych inwestycji określany jest celowo wydatkowany kapitał przez przedsiębiorstwo (inwestora), skierowany na powiększenie jego dochodów. Inwestowanie powinno przynosić korzyści, jednak żeby tak się stało należy wykorzystywać kapitał „dziś”, by później osiągnąć pożądane korzyści. W przypadku inwestycji finansowych wychodzi się z założenia, że pieniądz musi pracować na właściciela, musi przynosić mu dochód. Stąd też właściciel może wolny kapitał lokować w zakup obligacji, bonów skarbowych, akcji czy innych papierów wartościowych, ale także lokować je na rachunkach bankowych w formie lokat pieniężnych terminowych lub nieterminowych. Właściciele kapitału muszą sami lokować swoje pieniądze. Przy wyborze należy wziąć pod uwagę wielkość zgromadzonego kapitału i skali oczekiwanych korzyści. Od wielkości kapitału zależy skala pomnożenia jego wartości przez inwestycje.

Podstawowe cele inwestycji finansowych to:
* Zgromadzenie środków na zakup konsumpcyjny - w tym przypadku określona jest pożądana wartość końcowa inwestycji, np. równa przewidywanej cenie przedmiotu;
* Zwiększenie wielkości kapitału - w tym wypadku celem jest uzyskanie maksymalnej możliwości wartości kapitału na koniec inwestowania;
* Uzyskanie stałych dochodów - w tym wypadku inwestycja daje regularne, w przybliżeniu stałe dochody;
* Bezpieczeństwo - w tym wypadku celem jest uniknięcie częściowej lub całkowitej utraty kapitału;
* Zachowanie płynności - zapewnienie możliwości szybkiej zmiany instrumentu finansowego na gotówkę po oczekiwanej przez inwestora cenie.

W szczególności, instrumenty finansowe mogą być:

• instrumentami wierzycielskimi, w których jedna strona kontraktu udziela drugiej stronie kredytu, a druga strona zobowiązuje się zwrócić kredyt i zapłacić odsetki;

• instrumentami własnościowymi, w których jedna strona kontraktu sprzedaje drugiej stronie prawo własności przedsiębiorstwa;

• instrumentami terminowymi, w których strony określają przyszłe przepływy pieniężne, do których dojdzie między tymi stronami.

Najważniejszymi instrumentami finansowymi, w które można inwestować, są:

• depozyty bankowe w walucie krajowej;

• depozyty bankowe w walucie zagranicznej;

• bony skarbowe;

• obligacje;

• akcje;

• instrumenty pochodne;

• jednostki uczestnictwa w funduszu inwestycyjnym;

• certyfikaty inwestycyjne.

Cztery pierwsze instrumenty są instrumentami wierzycielskimi, akcja jest instrumentem własnościowym, a instrumenty pochodne instrumentami terminowymi.

Istota i rodzaje analizy

Analiza jest rozumiana jako metoda postępowania naukowego, polegająca na podziale badanego zjawiska na części i rozpatrywaniu każdej z nich z osobna. Poznawane są w ten sposób struktura i zależności badanego zjawiska, szczególnie powiązania przyczynowo- skutkowe, oraz jest wykrywany mechanizm jego funkcjonowania. Przeniesienie tego procesu badawczego na obszar działalności przedsiębiorstwa pozwala na rozpoznanie stanu, przebiegu i rezultatów procesów gospodarczych w nim zachodzących, a procedura ta jest określana jako analiza ekonomiczna. Analiza ekonomiczna jest systemem badania i oceny efektywności działania określonej jednostki gospodarczej. Analiza ekon. Jest powiązana z rachunkowością, która przez rejestrację zdarzeń gospodarczych zachodzących w przedsiębiorstwie kreuje system informacji na potrzeby kontroli, podejmowania decyzji i sprawozdawczości.

Rodzaje analizy ekonomiczno- finansowej:

1. według przedmiotu analizy:

- techniczno- ekonomiczna, koncentruje się uwagę na ocenie rzeczowych i osobowych aspektów funkcjonowania spółki

- finansowa, dotyczy całokształtu finansowych aspektów funkcjonowania spółki

2. według przeznaczenia analizy:

- zewnętrzna, opracowywana dla osób, instytucji spoza przedsiębiorstwa, może być przeznaczona dla: banku, udziałowców, akcjonariuszy, ubezpieczycieli, właścicieli i inwestorów. Jest na ogół kompleksowa, obejmuje całokształt działalności przedsiębiorstwa, jest bardziej ogólna, sporządzana w układzie rocznym

- wewnętrzna, przygotowywana na potrzeby własne spółki, służy do rozwiązywania pojawiających się problemów decyzyjnych kierownictwa. Dotyczy najczęściej wybranych obszarów działalności, są bardziej szczegółowe, wykonywane w sposób bardziej systematyczny i ciągły.

3. według szczegółowości i zakresu prowadzonych badań:

• ogólno-całościowa

• odcinkowo szczegółowe

4. według okresu, którego dotyczy analiza

- retrospektywna, przedmiotem analizy są zjawiska i procesy, które występowały w okresie minionym

- prospektywna, skierowana na przyszłość

Źródła informacji do analiz ekonomiczno - finansowych.

Informacja tworzona w spółce, a także napływająca z otoczenia, stanowi podstawę działań analitycznych. Sposób i zakres wykorzystania informacji zależy od potrzeb decyzyjnych, przyjętego celu, przedmiotu i stopnia szczegółowości podejmowanej analizy. Istnieje wiele klasyfikacji informacji w spółce. Za szczególne ważne z punktu widzenia procesów zarządzania przedsiębiorstwem, można uznać wydzielenie następujących grup informacji.

1. ze względu na źródło pozyskania:

- wewnętrzne - generowane w ramach własnej organizacji, określające potencjał, warunki i reguły funkcjonowania spółki;

- zewnętrzne - pochodzące z otoczenia spółki, informujące o środowiskowych warunkach działania, stwarzające przesłanki do podejmowania działań o strategicznym charakterze.

2. ze względu na sposób uzyskania:

- pierwotne - uzyskiwane po raz pierwszy, gromadzone dla określonych problemów decyzyjnych, nie przetworzone;

- wtórne - wcześniej zgromadzone i przetworzone, opracowane przez innych.

3. ze względu na charakter podejmowanych decyzji:

- operacyjne - na potrzeby bieżącego zarządzania, dla rutynowych i powtarzających się problemów;

- strategiczne - dla podejmowania decyzji o dłuższym niż operacyjny horyzont czasowy.

Podane klasyfikacje wskazują na złożoną, zróżnicowaną treść pojęciową informacji. Problemy wiążące się z jej tworzeniem i wykorzystaniem określają wymogi stawiane kierownikom w procesie kształtowania systemu informacyjnego spółki.

Podstawowym zadaniem w pracach przygotowawczych do analizy ekonomicznej jest dobór i weryfikacja materiałów źródłowych. Decyduje to w dużej mierze o jakości przeprowadzonej analizy. Materiały niekompletne lub niestarannie zweryfikowanie stać się mogą przyczyną błędnych ustaleń i stąd uniemożliwiać wyciąganie poprawnych wniosków oraz podjęcia skutecznego działania. Materiały źródłowe wykorzystywane na potrzeby analizy ekonomiczno - finansowej możemy podzielić na:

• Ewidencyjne;

• Pozaewidencyjne.

Podstawowe znaczenie mają materiały źródłowe dot ewidencji gospodarczej, to jest statystyki ekonomicznej i rachunkowości. Właściwie zbudowana ewidencja, prowadzona systematycznie, w odpowiednich urządzeniach ewidencyjnych, oparta na ściśle ustalonych zasadach, zapewnić może uzyskanie danych liczbowych wszechstronnie ilustrujących przebieg procesów gospodarczych w przedsiębiorstwie. Do materiałów ewidencyjnych zaliczyć można:

• Dokumentację pierwotną lub wtórną, stanowiącą podstawę zapisów w urządzeniach ewidencyjnych (księgach rachunkowych);

• Zapisy dokonane w analitycznych i syntetycznych urządzeniach ewidencyjnych (konta księgi głównej i ksiąg pomocniczych, rejestry);

• Sprawozdawczość opartą na tych zapisach będącą uogólnieniem ich treści.

Materiały źródłowe pozaewidencyjne mają wprawdzie charakter uzupełniający, pomocniczy, to jednak niekiedy ich brak lub niekompletność utrudnić może przeprowadzenie analizy w wybranym zakresie.

Do materiałów źródłowych pozaewidencyjnych wykorzystanych w analizie zaliczyć można:

• Opracowane dane postulatowe, a zwłaszcza plan finansowy tzw. Biznesplan i inne plany gospodarcze krótko i długoterminowe, kalkulacje wstępne i kosztorysy;

• Wyniki poprzednio przeprowadzonych analiz, szczególnie z roku ubiegłego;

• Materiały z przeprowadzonych kontroli i rewizji, zarówno przez organy wewnętrzne jak i zewnętrzne;

• Uzyskane materiały i informacje dot. przedsiębiorstw krajowych i zagranicznych.

Podstawowe obszary analityczne w przedsiębiorstwie

Sprawozdanie finansowe obejmuje bilans, rachunek zysków i strat, powinno zawierać również rachunek przepływów pieniężnych oraz zestawienie zmian w ka­pitale własnym.

Zakres przedmiotowy analizy rocznej sporządzany według metody indukcyjnej (od zjawisk szczegółowych do zjawisk ogólnych) może obejmować następujące tematy:

. charakterystyka zewnętrznych i wewnętrznych warunków działa­nia spółki,

. zatrudnienie i płace,

. struktura organizacyjna i techniczna,

. wykorzystanie rzeczowych składników majątku,

. inwestycje i remonty,

. transport,

. właściwa działalność gospodarcza,

. działalność finansowa,

. pionowa i pozioma analiza bilansu,

. zapasy, należności i zobowiązania,

. płynność finansowa i przepływy pieniężne,

. koszty uzyskania przychodów, wynik finansowy i rentowność, . przychody i wydatki w ujęciu kasowym,

. analiza SWOT,

. analiza i ocena działalności spółki w świetle przeprowadzonej

analizy,

. diagnoza i prognoza ekonomiczna,

. wnioski poanalityczne:­

Charakterystyka spółki

Charakterystyka obejmuje informacje ogólne o spółce, takie jak: adres, numery telefonów, faksów, e-mai1e, powstanie, ewolucja przed­miotu działania, lokalizacja, kapitał, forma własności, właściciele, usytuo­wanie organizacyjne w gałęzi, branży. Tego typu podstawowe informacje są niezbędne wtedy, kiedy analiza jest kierowana do odbiorców zewnętrz­nych. W dalszej kolejności są prezentowane:

. przedmiot działania w przekroju najważniejszych produktów, usług, działalności pomocniczej, jakość produktów i uwarunkowa­nia z tym związane;

. podstawowe procesy technologiczne, ich pochodzenie, ewentualna charakterystyka najważniejszych procesów itp.;

. wielkość, skala działania, wyrażone _np. wielkością produkcji, zdolnościami produkcyjnymi;

. charakterystyka prowadzonej działalności za pomocą wskaźników techniczno-ekonomicznych, odpowiednich do przedmiotowego za­kresu działania (produkcja, handel, transport itp.).

Czynniki wytwórcze

W tej części analizy przedmiotem zainteresowania są podstawowe czynniki wytwórcze: aktywa trwałe i zatrudnienie oraz potrzeby inwes­tycyjne.

Aktywa trwałe w przekroju ich kolejnych grup są przedmiotem analizy w układzie następujących wielkości: aktywa trwałe brutto, aktywa trwałe netto, stopień umorzenia, struktura aktywów brutto i netto. Szczególnie ważne są ocena i wnioski dotyczące stopnia zużycia aktywów.

W analizie zatrudnienia koncentruje się uwagę na ocenie jego poziomu i struktury w różnych możliwych przekrojach. Ważnym elementem analizy jest jakościowa ocena działania czyn­nika ludzkiego, odnosząca się przede wszystkim do takich zjawisk, jak: ocena zarządu, kwalifikacje, wykształcenie, wydajność, polityka zatrud­nienia w spółce, system motywacyjny, udział załogi i kierownictwa w zarządzaniu i własności.

Analiza dotycząca potrzeb inwestycyjnych powinna dotyczyć: do­tychczasowych działań inwestycyjnych; potencjalnych obszarów wyszuki­wania rezerw wydajności, technologii, zużycia surowców; planowanych przedsięwzięć inwestycyjnych wraz z możliwościami ich realizacji ­finansowymi, technicznymi, organizacyjnymi.

Przychody w różnych przekrojach

Podstawowe składniki tej części analizy powinny dotyczyć:

. wartości i struktury przychodów w ujęciu dynamicznym, ze szcze­gólnym uwzględnieniem przychodów ze sprzedaży;

. wielkości i struktury sprzedaży w ujęciu ilościowym

. przychodów według głównych grup odbiorców, produktów, w po­dziale na kraj i eksport

. podstawowych elementów działalności marketingowej, tj. jej or­ganizacji, sieci dystrybucji, działań promocyjnych, polityki ce­nowej;

. najważniejszych elementów otoczenia rynkowego spółki,

Wyróżnić więc można trzy bloki analizy: analizę wielkości licz­bowych sprzedaży, wewnętrzną działalność marketingową, zewnętrzne warunki otoczenia rynkowego.

W przypadku bloku analizy sprzedaży szczególnie ważna jest ocena zmian sprzedaży w najważniejszych jej przekrojach. W toku dalszych badań jest dokonywana ocena działań marketin­gowych podejmowanych przez spółkę. Ocena ta jest prowadzona na tle otoczenia rynkowego. W ten sposób można określić skuteczność i efektywność polityki prowadzonej przez przedsiębiorstwo w celu ochrony lub poprawy swej pozycji, zidentyfiko­wać obszary zagrożeń w zakresie sprzedaży.

Koszty działalności

Analizie są poddawane koszty w układzie rodzajowym i kal­kulacyjnym. Analiza kosztów w obu układach pozwala na określenie tendencji ich zmian w czasie oraz na wstępne wytypowanie obszarów o największych możliwościach racjonalizacji. Jest także punktem wyjścia, wraz z kształ­towaniem się przychodów, do oceny osiąganych wyników finansowych.

Interesującym uzupełnieniem analizy kosztów może być ich podział na koszty stałe i zmienne, stanowiący ważne narzędzie rachunkowości zarządczej. Te grupy kosztów najczęściej są określane na podstawie kosztów bezpośrednich i pośrednich z układu kalkulacyjnego i pozwalają przede wszystkim na analizę progu rentowności oraz analizę wrażliwości.

Wyniki finansowe

Jest to najważniejszy fragment całego opracowania analitycznego. Wynik finansowy jest równocześnie syntetycznym miernikiem oceny spółki, efektywności jej działania, odzwierciedla poziom osiągnięcia celów. Dla­tego też analiza na tym obszarze powinna być wielopłaszczyznowa i do­tyczyć następujących zagadnień: wyniku finansowego netto, czynników kształtujących wynik finansowy, płynności finansowej, analizy wskaź­nikowej.

Ocena wyniku finansowego spółki jest dokonywana przez pryzmat: wielkości osiągniętych przychodów, kosztów ich uzyskania, wyniku brut­to, jego obciążeń, wyniku netto oraz wskaźników rentowności. Podstawą do takiej oceny jest układ rachunku zysków i strat na wyróżnionych obsza­rach działalności, przede wszystkim podstawowej oraz pozostałej - opera­cyjnej i finansowej. Wnioski wynikające z analizy wyniku finansowego powinny doty­czyć następujących zjawisk:

. podstawowej tendencji kształtowania się wyniku w czasie - po­lepszenie, pogorszenie, stagnacja;

. określenia najważniejszych kierunków wpływu składników ra­chunku (wyniku operacyjnego, strat i zysków nadzwyczajnych, obciążeń wyniku, przychodów finansowych, kosztów pośrednich itd.) na kształtowanie się wyniku końcowego;

. zmian wskaźników rentowności.

Ważnym elementem analizy jest ocena płynności finansowej.

Planowanie podstawowych wielkości finansowych

Ważnym składnikiem kompleksowej, prezentacyjnej analizy jest przewidywana sytuacja finansowa spółki, odnosząca się do przyszłych: sprzedaży, wyniku, wielkości majątkowych i kapitałowych, przepływów pieniężnych. Podstawowe znaczenie ma prognoza przychodów ze sprze­daży, bowiem sprzedaż w decydującym stopniu: warunkuje przyszłe koszty, osiągane wyniki, przepływy gotówkowe, potrzeby w strukturze majątku, w zakresie źródeł ich finansowania, kapitału obrotowego; deter­minuje decyzje odnoszące się do wielkości zakupów i poziomu zapasów itd. Na podstawie prognozy sprzedaży są sporządzane plany rachunku zysków i strat (odnoszące-się do następnego roku), bilansu, rachunku przepływów pieniężnych.

Najważniejszym składnikiem tej części analitycznej jest określenie przewidywanego do uzyskania wyniku finansowego. Ma to szczególne znaczenie w sytuacjach, kiedy są podejmowane różnorodne działania restrukturyzacyjne, dotyczące np.: finansów, kosztów, czynników wytwór­czych, zmiany profilu działania, redukcji kosztów, zmian organizacyjnych, przekształceń własnościowych.

Planowanie finansowe

Planowanie jest procesem, kyóry pozwala na wybór najbardziej satysfakcjonujących decydenta rozwiązań sopśród możliwych alternatyw oraz zastosowaniu przedsięwzieć niezbędnych do realizacji zamierzonych celów. Planowanie finansowe jest bardzo ważnym elementem funkcjonowania każdego przedsiębiorstwa.

Dzięki planowaniu finansowemu możliwe staje się:

• podejmowanie trafniejszych decyzji gospodarczych,

• odpowiednie kojarzenie skutków bieżących i perspektywicznych decyzji finansowych,

• przewidywanie z góry skutków i skali ryzyka finansowego.

Plan finansowy przedsiębiorstwa powinien być odpowiednio skoordynowany z planami działalności operacyjnej np. plany produkcji, sprzedaży, zaopatrzenia itp.

zakres planowania finansowego obejmuje nast. problemy:

- określenie wielkości zapotrzebowania na środki mfinansowe konieczne dla działalności przedsiębiorstwa,

- ustalenie kwot zapotrzebowania na środki finansowe,

- skonkretyzowanie najkorzystniejszych żródeł pozyskania kapitału z zewnątrz,

- wyznaczenie najkorzystniejszego poziomu wielkośći majątku niezbędnego do prowadzenia działalności,

- zaprogramowanie przyszłych działań i decyzji niezbędych dla sprawnej realizacji określonych w planie celów.

Planowanie finansowe powinno uwzględniać elastycznie zmiany, jakie zachodzą w otoczeniu zewnętrznym firmy (np. zmiany koniunktury, systemu podatkowego itp.)

Ważne jest stałe uzupełnianie planu po upływie jakiegoś czsu np. m- sca.

Plan finansowy powinien obejmować główne elementy składowe:

• preliminarz obrotów gotówkowych - obejmowanie w odpowiednich przedziałach czasowych przewidywanych wpływów i wydatków gotówkowych oraz sposoby pokrycia niedoborów,

• preliminarz zysków i strat, tj. wyników finansowych,

• planowany bilans majatkowy np. bilans na koniec roku,

• preliminarz przepływów pieniężnych

Plan finansowy powinien zawierać zespół wskażników ilustrujących przewidywaną zyskowność i płynność finansową firmy, a także inne wskażniki niezbędne dla przyszłej oceny sytuacji finansowej.

ISTOTA I CELE RESTRUKTURYZACJI PRZEDSIĘBIORSTWA

Restrukturyzacja przedsiębiorstwa dotyczy głównie firm lub jednostek operacyjnych, których wyniki finansowe wskazują, że brak szybkich działań naprawczych (zmian) spowoduje upadek firmy w najbliższej przyszłości.

RODZAJE RESTRUKTURYZACJI: trzy podstawowe obszary zmian w przedsiębiorstwach:

1. RESTRUKTURYZACJA OPERACYJNA - działalność

- restrukturyzacja marketingowa (oferta, sprzedaż)

- restrukturyzacja zasobów przedsiębiorstwa (ludzie, majątek)

- restrukturyzacja organizacyjna i zmiany systemu zarządzania

2. RESTRUKTURYZACJA FINANSOWA - pieniądz

- zmiany w strukturze kapitałowej przedsiębiorstwa

- zmiany w strukturze jego aktywów

- zmiany wielkości i struktury kosztów

3. RESTRUKTURYZACJA WŁASNOŚCIOWA - władza

- prywatyzacja przedsiębiorstw

- dalsze zmiany w strukturze własności firmy

PODSTAWOWE CELE RESTRUKTURYZACJI PRZEDSIĘBIORSTWA:

1. opanowanie i likwidacja bezpośrednich bjawów kryzysu
   - stabilizacja kryzysu
   - przywództwo

2. odbudowa wsparcia grup interesantów/inwestorów
   - zarządzanie kontakatami z grupami interesów

3. zapewnienie przyszłych źródeł finansowania
   - restrukturyzacja finansowa

4. naprawa (uzdrowienie) przedsiębiorstwa
   - kwestie strategiczne
   - zmiany organizacyjne
   - ulepszenie procesów krytycznych dla działania firmy

PRZESŁANKI I METODY RESTRUKTURYZACJI

PRZESŁANKI RESTRUKTURYZACJI

Podmioty gospodarcze prowadzą działalność w otoczeniu zewnętrznym, które w efekcie funkcjonowania mechanizmów rynkowych ulega ciągłym przeobrażeniom. Ze względna zmieniające się warunki działania, w każdej jednostce gospodarczej, która nie chce utracić dotychczasowej pozycji na rynku, powinny - w sposób ciągły - następować odpowiednie procesy przystosowawcze.

Konieczność uruchomienia procesów dostosowawczych w przedsiębiorstwie może również być spowodowana przez czynniki wewnętrzne (np. niewłaściwe zarządzanie jego finansami), które na określonym etapie działalności przedsiębiorstwa mogą opóźniać, czy wręcz uniemożliwiać, jego dalszy rozwój (a nawet funkcjonowanie) i w konsekwencji stanowić zagrożenie dla jego konkurencyjności.

Wszelkiego rodzaju zmiany konieczne do przeprowadzenia w przedsiębiorstwie, nierzadko skumulowane w czasie, nazywa się potocznie restrukturyzacją. Restrukturyzację przedsiębiorstwa można więc postrzegać jako procedury podejmowane przez jego kierownictwo w odpowiedzi na zmiany zachodzące zarówno w otoczeniu zewnętrznym przedsiębiorstwa, jak też w jego wnętrzu, zakłócające jego harmonijny rozwój.

Dla każdego podmiotu gospodarczego, który ma przed sobą jakiś cel (bądź grupę celów), podjęcie restrukturyzacji wydaje się w niektórych momentach obiektywną koniecznością. Każde przedsiębiorstwo na pewnym etapie rozwoju, by utrzymać lub poprawić swoją pozycję, jest w zasadzie zmuszone do przeprowadzenia określonych, mniej lub bardziej radykalnych, zmian. Zakłócenia funkcjonowaniu przedsiębiorstwa, wywołane ciągłymi przeobrażeniami rynku, występujące w różnych obszarach działalności przedsiębiorstwa, bez przeprowadzenia stosowanych działań dostosowawczych mogą utrudnić lub uniemożliwić realizację celu przedsiębiorstwa.

METODY RESTRUKTURYZACJI

Realizację celów ustawy o restrukturyzacji finansowej przedsiębiorstw i banków miały umożliwić następujące, nowe, przewidziane przepisami ustawy, instrumenty i procedury:

1. bankowe postępowanie ugodowe,

2. publiczna sprzedaż wierzytelności bankowych,

3. nabywanie akcji skarbu państwa w zamian za wierzytelności.

Bankowe postępowanie ugodowe polega - zgodnie z przepisami ustawy - na wdrożeniu przez dłużnika programu naprawczego i jednoczesnym zmniejszeniu ciężaru długu przez wierzycieli oraz ich pomocy w ułatwieniu dłużnikowi dostępu do nowych środków, niezbędnych do realizacji programu naprawczego. W ramach postępowania ugodowego przewidziano następujące rozwiązania:

• odroczenie płatności oraz dogodniejsze rozłożenie w czasie spłat odsetek i kapitału,

• zamianę części lub całości długu na akcje w spółce,

• umorzenie części lub całości zadłużenia (odsetek lub także kapitału),

• dostarczenie dłużnikowi nowych kredytów lub gwarancji kredytowych.

Istotą publicznej sprzedaży wierzytelności bankowych jest wystawianie przez bank na sprzedaż wierzytelności i ich sprzedanie w drodze otwartego przetargu lub licytacji. Publiczna sprzedaż wierzytelności bankowych jest instrumentem, który umożliwia eliminację z aktywów banków wierzytelności od podmiotów, które utraciły płynność wypłacalność, rozładowanie zatorów płatniczych między przedsiębiorstwami oraz ożywienie prywatyzacji własności państwowej przez zamianę wierzytelności na akcje i udziały.

Nabywanie akcji skarbu państwa za wierzytelności, w świetle przepisów ustawy, ma zastosowanie do przedsiębiorstw państwowych i jednoosobowych spółek skarbu państwa. Nabywanie akcji jednoosobowych spółek skarbu państwa za wierzytelności wspomaga publiczną sprzedaż wierzytelności bankowych. Prawo do zamiany wierzytelności nabytych od banku na akcje teoretycznie powinno wspierać transformację własnościową i jednoczesne oddłużanie zadłużonej jednostki.

Konsekwencje restrukturyzacji:

• Wzrost bezrobocia

• Powstawanie skupisk biedy w rejonach, gdzie zakład pracy był głównym źródłem dochodu dla istotnej części mieszkańców oraz gdzie zlikwidowano PGR

• Problem ze znalezieniem ponownego zatrudnienia głównie dla osób starszych, słabiej wykształconych, które są mniej mobilne i mają większe problemy z przekwalifikowaniem się

• Bezradność zyciowa w obliczu utraconej pracy i braku perspektyw, utrata poczucia bezpieczeństwa

• Pauperyzacja

• Napięcia społeczne

• Patologie społeczne( alkoholizm, wzrost przemocy)

---