Państwo - PRAWO .Państwo -organizacja polityczna obejmująca zakresem swego działania ogól członków społeczeństwa zamieszkującego określone terytorium -funkcja zewnętrzna -funkcja wewnętrzna “UBI SOCIETAS IBI IUS” “Deklaracja Praw Człowieka i Obywatela” .równe prawa dla wszystkich niezależnie od urodzenia i stanu majątkowego .Norma prawna -obowiązująca reguła zachowania się adresatów w sytuacji w niej określonej i zabezpieczona środkami państwowego przymusu .Przepis prawny -część aktu prawnego wyodrębniona jako artykuł, paragraf Hierarchia aktów normatywnych Nazwa organu Rodzaj aktu normatywnego .Sejm i senat. Konstytucja, ustawy, uchwały .Prezydent . Rozporządzenia, zarządzenia, podpisywanie ustaw .Rada Ministrów . Rozporządzenia, uchwały wykonawcze, uchwały samoistne .Prezes Rady Ministrów, ministrowie, kierownicy urzędów centralnych. Rozporządzenia, zarządzenia, instrukcje, regulaminy, statuty .Wojewodowie, kierownicy urzędów rejonowych . Zarządzenia, zarządzeniaporządkowe, obwieszczenia .Sejmiki samorządów terytorialnych, rady i zarządy gminne (miast, miast i gmin, dzielnic). Uchwały, zarządzenia porządkowe, obwieszczenia Rozporządzenie-akt normatywny naczelnych i centralnych organów administracji państwowej (Rada Ministrów, Prezes RM, poszczególnych ministrów, równorzędnych kierowników urzędów centralnych). .Rozporządzenia wydawane wyłącznie na podstawie upoważnienia wynikającego z przepisów ustawy (delegacja prawna) i stanowią bardziej szczegółowe rozwinięcie przepisów zawartychw ustawach Uchwała -to ujawniony wyraz woli kolegialnych organów władzy, administracji państwowej ,,organów samorządu terytorialnego”. Uchwały dotyczą tylko pewnych zagadnień zawartych w ustawie, niezbędna jest również delegacja prawna. Zarządzenie -akt normatywny wydawany przez Prezydenta, Ministrów, kierowników urzędów centralnych na podstawie ustawi w celu ich wykonania. .Specyficznymi źródłami prawa są Umowy międzynarodowe (traktat, pakt, konwencja, deklaracja, porozumienie, protokół, regulamin, karta, konstytucja itd.) -> (niektóre wymagają ratyfikacji) Dekrety -akt prawny treści ogólnej mający moc ustawy, wydany przez inny organ niż parlament Dziennik Ustaw Rzeczypospolitej Polskiej (ustawy, rozporządzenia, normy międzynarodowe) Monitor Polski (uchwały i zarządzenia naczelnych i centralnych organów) -> nie ma bezwzględnego obowiązku ich ogłaszania. „Konstrukcja ustaw” TYTUŁ (ustawa z dnia 21 sierpnia 1997r. o ochronie zwierząt -Dz.U. z dnia 23 września 1997) Rozdział I:Przepisy ogólne .(definiowanie pojęć używanych przez ustawodawcę -ilekroć w ustawie jest mowa o…) .Rozdział:(kolejne) .(rozwiniecie treści ustawy zebrane w rozdziały, artykuły, punkty itd.) .Rozdział:(przedostatni) Przepisy karne .(Kto zabija zwierzę z naruszeniem przepisów art. 6, ust. 1 ….podlega karze….. .Jeśli sprawca działa ze szczególnym okrucieństwem…) .Rozdział:(ostatni) Zmiany w przepisach obowiązujących, przepisy przejściowe i końcowe .(art. 44 Ustawa wchodzi w życie po upływie 30 dni od dnia ogłoszenia, z tym że przepis artykułu 12….) .Zmiany zapisów ustawy... „Ustawa o zmianie ustawy o ochronie zwierząt” .Akt normatywny obowiązuje z chwilą jego ogłoszenia ..domniemanie, że jest znany adresatom i nie można się powoływać na nieznajomość - “ignoirantia iuris nocet” ..zasada podawania terminu wchodzenia w życie ogłaszanego akty normatywnego .(przesunięcie w czasie tego terminu“vacatio legis”ma na celu zapoznanie się z nią osób, które będą musiały ją stosować oraz spopularyzowanie w społeczeństwie) ..zasada, że ustawa nie działa wstecz“lex retro non agit”

USTAWA z dnia 21 sierpnia 1997 r. o ochronie zwierząt Dziennik Ustaw nr 111 poz. 724 z dnia 23 września 1997 r. .Nowelizacje ustawy o ochronie zwierząt: .1998-09-01.1999-01-01.2000-02-23.2001-02-02 .2001 10-21.2002-09-28.2003-07-11.2004-03-11.2004-04-16.2004-05-01.2005-03-27.2006-12-08 Ustawa o ochronie zwierząt Rozdziały (treść ustawy) 1.Przepisy ogólne 2.Zwierzęta domowe 3.Zwierzęta gospodarskie 4.Zwierzęta wykorzystywane do celów rozrywkowych, widowiskowych, filmowych, sportowych i specjalnych 5.Zwierzęta w ogrodach zoologicznych 6.Zwierzęta wolno żyjące (dzikie) Ustawa o ochronie zwierząt (cd) .Transport zwierząt .Zabiegi na zwierzętach .Ubój, uśmiercanie i ograniczanie populacji zwierząt .Nadzór nad przestrzeganiem przepisów o ochronie zwierząt .Przepisy karne .Zmiany w przepisach obowiązujących, przepisy przejściowe końcowe .Art. 1.1. Zwierzę jako istota żyjąca, zdolna do odczuwania cierpienia, nie jest rzeczą. .Człowiek jest mu winien poszanowanie, ochronę i opiekę. .Art. 2.Ustawa reguluje postępowanie ze zwierzętami: .domowymi .gospodarskimi .wykorzystywanymi do celów rozrywkowych .utrzymywanymi w ogrodach zoologicznych .wolno żyjącymi (dzikimi) .obcymi faunie rodzimej .Art. 4.Ilekroć w ustawie jest mowa o: .humanitarnym traktowaniu zwierząt… .konieczności bezzwłocznego uśmiercenia… .menażerii objazdowej… .metodach alternatywnych w zakresie przeprowadzania doświadczeń… .ogłuszaniu zwierzęcia… .okrutnych metodach w chowie i hodowli zwierząt… .okrutnym traktowaniu… Ustawa o ochronie zwierząt-pojęcia .pielęgnacji .przeciążaniu zwierząt .rażącym zaniedbaniu .szczególnym okrucieństwie zabijającego zwierzę .ubojni .uwięzi .właściwych warunkach bytowania .zwierzętach bezdomnych .zwierzętach domowych .zwierzętach gospodarskich .zwierzętach laboratoryjnych .zwierzętach wykorzystywanych do celów specjalnych .Art. 5.Każde zwierzę wymaga humanitarnego traktowania .Art. 6.1. Nieuzasadnione lub niehumanitarne zabijanie zwierząt oraz znęcanie się nad nimi jest zabronione. .6.2. Przez znęcanie się należy rozumieć: .umyślne zranienie lub skaleczenie zwierzęcia... .doświadczenia na zwierzętach powodujące cierpienie... .umyślne używanie do pracy zwierząt chorych... .bicie zwierząt przedmiotami twardymi... .przeciążanie zwierząt pociągowych i jucznych... Ustawa o ochronie zwierząt -znęcanie się… .przepędzanie zwierząt powodujące ich zbędne cierpienie... .używanie uprzęży, pęt powodujących ból... .dokonywanie na zwierzętach zabiegów przez osoby nie posiadające uprawnień... .złośliwe straszenie lub drażnienie zwierząt .utrzymywanie zwierząt w niewłaściwych warunkach bytowanie... .porzucanie zwierzęcia... .stosowanie okrutnych metod w chowie i hodowli zwierząt .przeprowadzanie na zwierzętach testów .utrzymywanie zwierząt na uwięzi... .organizowanie walk zwierząt Art. 7.1. Zwierzę, które jest rażąco zaniedbywane lub okrutnie traktowane, może być odebraneczasowo lub stale... .Art. 8.1 Programy nauczania i wychowania szkolnego we wszystkich typach szkół powinny uwzględniać problematykę ochrony zwierząt... Rozdział 2. Zwierzęta domowe .Kto utrzymuje zwierzą domowe ma obowiązek zapewnić mu pomieszczenie chroniące je przed zimnem, upałami i opadami atmosferycznymi, z dostępem do światła dziennego, umożliwiające swobodną zmianę pozycji ciała, odpowiednią karmę i stały dostęp do wody. .Uwięź, na której trzymane jest zwierze, nie może powodować u niego urazów ani cierpień oraz musi mu zapewnić możliwość niezbędnego ruchu. Lista ras psów agresywnych(MSWiA -1998r) .Amerykański Pit Bull Terier .Perro de Presa Mallorquin .Buldog Amerykański .Dog Argentyński .Perro de Presa Canario .Tosa Inu .Rottweiler .Akbash Dog .Anatolian Karabash .Moskiewski Stróżujący .Owczarek Kaukaski .ustawowy obowiązek uzyskania pozwolenia na utrzymywanie psów ras uznanych za agresywne Sprawcy pogryzień -rasy psów .-mieszańce 81% .-Owczarek niemiecki (i w typie)5,97% .-Jamnik 5,97% .-Owczarek kaukaski***1,28% .-Rottweiler***1,01% .-Wyżeł1,01% .-Doberman 0,96% .-Alaskan malamut 0,1% .-Bokser 0,32% .-Buldog amerykański0,16% .-Bernardyn 0,1 Ustawa o ochronie zwierząt -zwierzęta domowe .Zasady wyłapywania bezdomnych zwierząt (określone w rozporządzeniu) .Wyłapywanie i dalsze postępowanie z bezdomnymi zwierzętami -> uchwała rady gminy w porozumieniu z lek. wet. I organizacjami społecznymi… .Program zapobiegający bezdomności -rada gminy .sterylizacja, nowi właściciele, usypianie…) Rozdział 3.Zwierzęta gospodarskie .Art. 12.Kto utrzymuje zwierzęta gospodarskie jest obowiązany do zapewnienia im opieki i właściwych warunków bytowania. .Warunki chowu nie mogą powodować urazów... .Substancje o działaniu hormonalnym, tyreostatycznym, beta-agonistycznym zabronione... .Tucz na stłuszczone wątroby… .Dokumentację dotyczącą leczenia, zabiegów oraz zwierząt padłych należy przechowywać przez 3 lata Art. 13.Wprowadzanie nowych technologii wymaga zgody wojewody... Art. 14.Sposób i warunki używania zwierząt do pracy nie mogą stwarzać nieuzasadnionego zagrożenia dla ich życia... Zabrania się w szczególności: .przeciążania zwierząt .używania do pracy chorych... .używania uprzęży powodujących obrażenia .używania do przepędzania przedmiotów... .zmuszanie do kłusu zwierząt ciągnących ładunek .używanie do zrywki drzewa koni poniżej 5 roku... .obowiązek zapewnienia wypoczynku dla regeneracji sił właściwy dla danego gatunku. Rozdział 4.Zwierzęta wykorzystywane do celów rozrywkowych, widowiskowych, filmowych, sportowych specjalnych .Warunki i metody tresury… .Warunki występów określone w scenariuszu zatwierdzonym przez Głównego Lekarza Weterynarii… .Zakaz farmakologicznych i mechanicznych środków dopingujących… .Zakaz organizowania walk byków, psów, kogutów… .Tresura prowadzona przez osoby wykwalifikowane… .Zakaz zmuszania do czynności sprzecznych z naturąi działalności menażerii objazdowych… .Zakaz propagowania scen zabijania, zadawania cierpienia... .Wykorzystanie do tresury i celów rozrywkowych tylko zwierząt urodzonych w niewoli… Rozdział 5.Zwierzęta w ogrodach zoologicznych .utrzymywane zwierzęta urodzone i wychowywanew niewoli... .sprowadzanie zwierząt stosownie do posiadanych warunków... .tworzenie nowych ogrodów zoologicznych... .zakaz prowadzenia hodowli zwierząt dzikichi jadowitych poza ZOO... Rozdział 6.Zwierzęta wolno żyjące (dzikie) .-stanowią dobro ogólnonarodowe... .-zakaz pozyskiwania zwierząt dzikich w celu; preparowania, tworzenia kolekcji... .Zwierzęta stanowiące zagrożenie dla zdrowia lub życia człowieka mogą być zwalczane.

TRANSPORT ZWIERZĄT Ustawa o ochronie zwierząt VII. Transport zwierząt •środkami przystosowanymi •Zwierzęta prawidłowo ulokowane… •Podłogi z nawierzchnią zapewniającą przyczepność… •Zapewnienie odpowiedniej temperatury, wentylacji i przestrzeni •Dłuższy transport -woda, karma i odpoczynek •Zwierzętom chorym, rannym zapewnić pomoc •Transport najkrótszą drogą… Królewskie Towarzystwo Przeciwdziałania Okrucieństwu wobec Zwierząt (RSPCA) •domagają się całkowitego zakazu transportu zwierząt rzeźnych (mięso powinno być przewożone na hakua nie na „nogach”) •przy obecnych technologiach chłodzeniai przechowywania mięsa .barbarzyństwem jest poddawanie zwierząt torturom podróży Maksymalny czas podróży… •Dla zwierząt kopytnych maksymalnie 8 godzin, •Może być wydłużony jeśli dotrze do miejsca przeznaczenia w ciągu 2 godzin •Po upływie maks. czasu zwierzęta kopytne powinny zostać wyładowane, nakarmione i napojone (odpoczynek 24 godz.) •Jeśli środek transportu spełnia odpowiednie wymagania (dostęp do wody, paszy) kopytne mnogą być transportowane przez 24 godz., 1 godzinna przerwą na nakarmienie i napojenie… •PUNKTY PRZEŁADUNKOWE… Zabrania się transportu zwierząt •w okresie okołoporodowym(10% czasu ciąży -do 48 godz. po ur.) •młodych do czasu zagojenia pępowiny, niezdolnych do pobierania pokarmów stałych Transport zwierząt -zabrania się: •przeładunku bez odpowiedniego zabezpieczenia •transportu jednokopytnych wielopoziomowymiśrodkamilub podkutych Transport zwierząt -zabrania się: •transportu zwierząt chorych, niesprawnych ruchowo, z wyjątkiem przeznaczonych: -do leczenia, -do uboju sanitarnego lub z konieczności -przeznaczonych do doświadczeń Transport zwierząt •Zwierzęta padłe lub nie nadające się do transportu .usunąć na najbliższym postoju •Odpowiedzialność za nieprzestrzeganie zasad ponosi przewoźnik Transport zwierząt •Transport drogowy zwierząt (zarobkowy) może odbywać się środkami dopuszczonymi do tego celu •Decyzję o dopuszczeniu podejmuje powiatowy lekarz weterynarii (numer rejestracyjny, gatunek zwierząt, termin decyzji, czy może dłużej niż 8 godzin) Transport zwierząt •Przewoźnik może zatrudnić tylko kierowców i konwojentów posiadających kwalifikacje potwierdzone przez powiatowego lekarza weterynarii •Decyzja i plan trasy z dokumentami przewozowymi Transport zwierząt Art. 25. •Prowadzący pojazd mechaniczny, który potrącił zwierzę, obowiązany jest, w miarę możliwości, do zapewnienia mu stosownej pomocy lub powiadomienia odpowiedniej służby… VIII. Zabiegi na zwierzętach •Dopuszczalne są dla ratowania życia, zdrowia, koniecznego ograniczania populacji •Wykonywane przez osoby uprawnione •Zabiegi wynikające z technologii produkcji wykonywane przez osoby posiadające kwalifikacje z ograniczeniem cierpień •Zabiegi powodujące ból .wykonywanew znieczuleniu (z wyjątkiem standardów...) X. Ubój, uśmiercanie i ograniczanie populacji zwierząt •dopuszczalne: •potrzebą gospodarczą •względami humanitarnymi •koniecznością sanitarną •nadmierną agresywnością •potrzebami nauki •potrzebami ochrony przyrody •Uśmiercanie zwierząt może odbywać się wyłącznie w sposób humanitarny polegający na zadawaniu przy tym minimum cierpienia fizycznego i psychicznego •W przypadku konieczności bezzwłocznego uśmiercenia … dopuszczalne jest użycie broni palnej •Zdziczałe psy i koty przebywające bez dozoru i opieki człowieka na terenie obwodów łowieckich w odległości większej niż 200m od zabudowań mieszkalnych i stanowiące zagrożenie dla zwierząt dziko żyjących mogą być zwalczane przez dzierżawców obwodów łowieckich •Zwierzęta uśmiercane w ubojni po uprzednim pozbawieniu świadomości, przez osoby posiadające odpowiednie kwalifikacje •Pomieszczenie poczekalni przedubojowej powinno być izolowane akustycznie i wizualnie od pomieszczenia pozbawiania świadomości, oraz od pomieszczeń do wykrwawiania i obróbki… Zabrania się uśmiercania zwierząt: •w okresie okołoporodowym •przy udziale dzieci lub w ich obecności •wytrzewiania… przed ustaniem odruchów oddechowych i mięśniowych W rozporządzeniach ministerialnych: •zostaną określone: •kwalifikacje osób uprawnionych do uboju •warunki wyładunku, przemieszczania, przetrzymywania, unieruchamiania •warunki i metody uboju Sankcje karne •Kto zabija zwierzę z naruszeniem przepisów … podlega karze pozbawienia wolności do roku, ograniczenia wolności lub karze grzywny •Kto zabija ze szczególnym okrucieństwem zwierzę … -> do 2 lat pozbawienia wolności •Karalne usiłowanie, podżegania, pomocnictwo… •Hodowla jadowitych… do roku •Hodowla, utrzymywanie ras psów… •Transport … •Odebranie zwierząt…

Ustawa o organizacji hodowli i rozrodzie zwierząt gospodarskich (20 sierpnia 1997 -29 czerwca 2007) Ustawa o organizacji hodowli... I. Przepisy ogólne Ustawa reguluje sprawy z zakresu: .hodowli oraz zachowania zasobów genetycznych, .oceny wartości użytkowej i hodowlanej, .prowadzenia ksiąg i rejestrów zwierząt hodowlanych, a także .nadzoru nad hodowlą i rozrodem zwierząt gospodarskich Przepisy ogólne -wybór .Hodowla zwierząt -zespół zabiegów zmierzających do poprawienia założeń dziedzicznych (genotypu) zwierząt, w których zakres wchodzi ocena wartości użytkowej i hodowlanej zwierząt, selekcja i dobór osobników do kojarzenia prowadzony w warunkach prawidłowego chowu .wartość hodowlana -uwarunkowaną genetycznie zdolność zwierzęcia do przekazywania określonej cechylub cech na potomstwo .wartość użytkowa -wymierną cechęlub zespół cech zwierzęciao znaczeniu gospodarczym .zwierzęta gospodarskie -konie, bydło, świnie, owce, kozy, drób, zwierzęta futerkowe i pszczoły .zwierzę hodowlane -zwierzę poddawane ocenie wartości użytkowej lub hodowlanej, dla którego jest prowadzona dokumentacja hodowlana .materiał biologiczny -nasienie reproduktorów, komórki jajowei zarodki przeznaczone do wykorzystywania w rozmnażaniu zwierząt .rozród -kontrolowane rozmnażanie zwierząt II. Ocena wartości użytkowej i hodowlanej zwierząt .Art. 3. ...prowadzona na wnioseklub za zgodą właściciela zwierząt ....wyniki udostępniane hodowcy ....ocena odpłatna .OCENA MOŻE BYĆ DOKONYWANA W ZALEŻNOŚCI OD SPECYFIKI GATUNKU, RASY, STADA... .Art. 4. Ocenę wartości hodowlanej prowadzi się w celu oszacowania zdolności zwierzęcia do przekazywania określonej cechyna potomstwo .Art. 5. Zwierzęta poddawane ocenie wartości użytkowej ... powinny być oznakowanew sposób umożliwiający ich identyfikację KRAJOWE CENTRUM HODOWLI ZWIERZĄT .Art.6. MRiGŻ utworzy jednostkę organizacyjnąozasięgu krajowym, która będzie prowadzić ocenę wartości użytkowej i hodowlanej oraz gromadzići przechowywać dane związane z oceną Art. 7. Do zadań w/w jednostki będzie należeć: .-prowadzenie oceny i publikowanie wyników .-prowadzenie systemu informatycznego... .-bilansowanie potrzeb i możliwości produkcyjnych w hodowli zwierząt .-prowadzenie specjalistycznych szkoleń... .-ustalanie założeń krajowych programów hodowlanych Art. 8. MRiGŻ może upoważnić inne podmioty do prowadzenia: .oceny wartości użytkowejlub hodowlanej .prowadzenie specjalistycznych szkoleń Art. 10. MRiGŻ określi: .zakres oceny wartości… .sposób oznakowania i identyfikacji zwierząt III. Księgi i rejestry zwierząt hodowlanych Art. 11. Księgi prowadzone odrębnie dla: .ras, odmian i płci (koni, bydła, świń, owieci kóz) .rodów drobiu w poszczególnych jego gatunkach, .stad poszczególnych gatunków zwierząt futerkowych .linii hodowlanych pszczół Art.12. Do księgi głównejwpisywane mogą być zwierzęta, które: .są poddawane ocenie wartości użytkowej .pochodzą od dwóch pokoleń przodków wpisanych do księgi głównej lub wstępnej(lub porównywalnej zagranicznej) .wykazują cechy charakterystyczne dla swojej rasy, odmiany, rodu, stada lub linii Do księgi wstępnej, mogą być wpisane zwierzęta, które: .ocenione zostały pod względem wartości użytkowej .wykazują cechy typowe dla swojej rasy .Art. 13. W księgach głównych mogą być wprowadzone rozdziały dla zwierząt wyróżniających się wysoką użytkowością Art. 14. Księgi są prowadzone przez związki hodowców lub inne podmioty po uzyskaniu zezwolenie MRiGŻ na ich prowadzenie lub otwarcie Warunkami uzyskania zezwolenia są przedstawienie: .krajowego programu hodowlanego .wzorca rasy .sposobu identyfikacji zwierząt .zakresu informacji o zwierzętach wpisywanych do ksiąg .Art. 17. Związek hodowców dokonuje wpisu na wniosek hodowcy po sprawdzeniu dokumentacji hodowlaneji spełnieniu przewidzianych warunków Związek odmawia wpisu (lub dokonuje skreślenia wpisu dokonanego) jeśli nie zostały spełnione określone warunki - przysługuje odwołanie. Art. 18. Związek prowadzący księgę zobowiązany jest do: .informowania o warunkach wymaganych przy wpisie .wydania hodowcy zaświadczeniao dokonaniu wpisu lub świadectwa pochodzenia zwierzęcia Art. 19. Rejestry prowadzi się dla zwierząt pochodzących z krzyżowania (udokumentowane pochodzenie) Art. 20. MRiGŻ wydaje zezwolenie na otwarcie i prowadzenie rejestru podmiotom, które: .posiadają odpowiednio duże pogłowieaby prowadzić programy krzyżowania, .przedstawią: programy, system identyfikacji i system rejestracji danych .Księgi i rejestry powinny być przechowywane co najmniej 25 lat .Księgi buhajów oraz koni pełnej krwi angielskiej, czystej krwi arabskiej, huculskich, koników polskich przechowywane wieczyście IV. Rozród zwierząt Art. 22. Reproduktor lub jego nasienie jest dopuszczane do wykorzystania w rozrodzie na podstawie wyniku oceny własnych cech użytkowych i jego rozwoju osobniczego IV. Rozród zwierząt .Art. 23. 1. Do rozrodu naturalnego zwierząt mogą być wykorzystane reproduktory wpisane do księgi albo rejestru lub pochodzące od rodziców wpisanych do ksiąg albo rejestrów i dopuszczone do rozrodu. .2. Związek hodowców prowadzących księgi wydaje na wniosek hodowcy, na czas określony, decyzję o dopuszczeniu reproduktora do rozrodu naturalnego. IV. Rozród zwierząt Art. 26. Wprowadzenie do obrotu komórek jajowych i zarodków wykorzystywanych w rozrodzie wymaga zezwolenia MR (nie jest wymagane zezwolenie do używania w/w dla celów badawczych) Art. 28. 1. Podmiot prowadzący sztuczne unasienianiezobowiązany jest do: .zaopatrywania się w nasienie od podmiotu posiadającego zezwolenie na konfekcjonowanie, przechowywaniei dostarczanie nasienia. .używania nasienia od reproduktorów dopuszczonych ... i wybranych przez usługobiorcę, .wydawania zaświadczenia o wykonaniu usługi .prowadzenia dokumentacji wykonywanych usług .zachowanie stosownych warunków sanitarno-weterynaryjnych Art. 32. Program oceny i selekcji reproduktorówma na celu zapewnienie postępu hodowlanego lub zachowania określonych cech i obejmuje: .zasady wyboru reproduktorów na ojcównastępnego pokolenia .zasady wyboru samic na matki reproduktorów .sposób i zasady doboru rodziców w celu uzyskania następnego pokolenia reproduktorów .zasady selekcji potomstwa męskiego .zasady i metody oceny wartości hodowlanej reproduktorów .zakres i cel wykorzystywania rozpłodników i materiału biologicznego pochodzących z importu. IV. Rozród zwierząt Art. 34. Materiał biologiczny z importu powinien pochodzić od zwierząt spełniających warunki: .niezbędne przy wpisie zwierząt do ksiąg .sanitarno-wet. i zootechniczne Art. 35. MRiGŻ określi: .warunki zootechniczne jakie powinien spełniać materiał biologiczny .wzory zaświadczeń .wykaz materiału biologicznego będącego przedmiotem odprawy celnej Art. 37 -39. Tworzenie jednoosobowych spółek Skarbu Państwaw celu prowadzenia działalnościw zakresie sztucznego unasieniania, oraz ich prywatyzacja. Ustawa o organizacji hodowlii rozrodzie zwierząt gospodarskich .V. Kontrola hodowli zwierząt i rozrodu .VI. Warunki udziału koniowatych w zawodach konnych .VII. Zasady współpracy w zakresie sprawowania nadzoru nad przestrzeganiem prawodawstwa zootechnicznego .VIII. Przepisy karne .IX Przepisy zmieniające, przejściowei końcowe VIII. Przepisy karne Art. 41. Kto: .wykorzystuje w rozrodzie reproduktory nie dopuszczone do rozrodu .dokonuje sztucznego unasieniania nie posiadając uprawnień lub wykorzystuje nasienie reproduktorów nie dopuszczonych… .bez wymaganego zezwolenia prowadzi działalność w zakresie pozyskiwania, konfekcjonowania, przechowywania i dostarczania nasienia .wprowadza do obrotu materiał biologiczny sprowadzony bez wymaganych świadectw .-> podlega karze grzywny.

USTAWA O ŚRODKACH ŻYWIENIA ZWIERZĄT(prawo paszowe) 23. 08. 2001 -22. 07. 2006 •CEL •Zapewnienie zdrowia i produkcyjności zwierząt oraz zdrowia konsumentów produktów pochodzenia zwierzęcego •Zwierzęta -ogniwo pośrednie między człowiekiem a produktami roślinnymi, przemysłu rolno-spożywczego, biotechnologicznego, chemicznego i kopalnictwa. •Ustawa istotna dla: •-producentów pasz •-sprzedawców pasz •-hodowców •PL .5mln ton pasz przemysłowych (70% dla drobiu, 19% dla świo, 5% dla bydła, 6% owce, kozy, króliki, szynszyle) •Zagadnienia ustawy: •właściwości organów paostwowych w zakresie higieny i urzędowej kontroli pasz i dodatków stosowanych w żywieniu zwierząt •Właściwości organów paostwowych w zakresie dotyczącym zezwoleo, oznakowania i nadzoru nad paszami GMO •wytwarzania, stosowania i obrotu pasz leczniczych •higieny pasz, wprowadzania do obrotu, kontroli nad paszami •Pasze jako środki żywienia zwierząt: •-materiały paszowe (zboża i pochodne, śruty, makuchy, drożdże, mineralne i in.) •-dodatki paszowe (witaminy, zakwaszacze, probiotyki, konserwanty, stymulatory, koagulanty i in) •-dodatki na nośnikach organicznych (premiksy) •Mieszanki paszowe to produkty powstałez materiałów i dodatków paszowych według określonej receptury •Receptura stanowi własnośd firmy paszowej lub technologa -(receptury półotwarte grupujące komponenty o jednolitym pochodzeniu) •Mieszanki: •-pełnoporcjowe •-uzupełniające (koncentraty, superkoncentraty, lecznicze i dietetyczne) •Zakaz podawania premiksówpoza mieszankami… •Zezwolenie na produkcję pasz wydaje Powiatowy Lekarz Weterynarii •Produkcja ma odpowiadad wymogom zdrowotnym, higienicznym, sanitarnym, organizacyjnym, lokalizacyjnym, technicznym i technologicznym .warunki w rozporządzeniu •Powiatowy lekarz weterynarii prowadzi rejestrację (i jej wycofanie), zatwierdzanie, rejestr zakładów produkujących i prowadzących obrót paszami •(rolnicy produkujący mieszanki dla własnych stąd muszą zarejestrować działalność u PLWet) •Numer identyfikacyjny zakładu (na etykiecie, w liście przewozowym, w rejestrze zakładów produkujących pasze…) •Ustawa zabrania wytwarzania, wprowadzania do obrotu i stosowania w żywieniu zwierząt: •-substancji zabronionych, szkodliwych dla zwierząt, produktów pochodzenia zwierzęcego •-pasz zawierających substancje szkodliwe powyżej określonego poziomu •-pasz zepsutych pod działaniem procesów fermentacyjnych i gnilnych •-pasz zawierających pestycydy powyżej norm •-pasz genetycznie zmodyfikowanych oraz organizmów genetycznie zmodyfikowanych do użytku paszowego Mieszanki paszowe lecznicze •Zezwolenie Wojewódzkiego Lekarza Weterynarii (na wniosek) •… szereg dodatkowych wymagao… •Wytwarzane wg przepisu lek. wet., przez uprawnione zakłady, dla konkretnych zwierząt (premiksleczniczy) •Specjalne oznakowanie •Okres karencji (3-7 dni) .wydalenie metabolitów Rejestr materiałów i dodatków paszowych •Mieszanki mogą byd wytwarzane z materiałów i dodatków paszowych zarejestrowanych w UE i podanychw specjalnym rejestrze •Rejestr materiałów paszowych (zboża, nasiona motylkowych , susze roślinne, śruty, makuchy, mączki, produkty poch. mlecznego) •Rejestr dodatków paszowych (witaminy, aminokwasy syntetyczne, dodatki technologiczne -koagulujące, konserwujące, przeciwzbrylające, sklejające, a także bakterie…) •Zabrania się stosowania materiałów nie zarejestrowanych w UE oraz ujętych na tzw. „czarnej liście” •Mieszanka uzupełniająca może być wprowadzona do obrotu jeżeli zawartość wit. D, stymulatorów wzrostu, kokcydiostatyków, histomonostatyków i przeciwutleniaczy nie przekracza pięciokrotności maksymalnej zawartości tych dodatków w mieszance pełnoporcjowej Mieszanki paszowe dietetyczne •.mieszanki przeznaczone dla zwierząt z zaburzoną funkcją trawienia (a będące szczególnie cennymi np. rozpłodnikami) •.rozporządzenie… Oznakowanie pasz •Ustawa określa: •-sposób opakowania •-sposób transportu •-sposób oznakowania •(nie może byd w obrocie mieszanek nie opakowanych, bez etykiety) Oznakowanie -etykieta •Nazwa i rodzaj paszy •Wytwórca i numer identyfikacyjny zakładu •Masa netto lub objętośd płynu •Okres trwałości (ewentualnie także karencji) •Przeznaczenie gatunku, grupy zwierząt •Kategorie grupujące składniki pasz •Zawartośd składników pokarmowych •Data produkcji, numer serii, sposób zastosowania Eksport pasz… •Oznakowanie w języku urzędowym kraju, w którym będą wprowadzone do obrotu •Mieszanki dla zwierząt domowych .nazwa „karma” Nadzór na wytwarzaniem,obrotem i stosowaniem pasz •Nadzór nad paszami dla zwierząt gospodarskich .Inspekcja Weterynaryjna •Ewidencja zakładów zajmujących się obrotem paszami .Główny Lekarz Weterynarii •Kontrola nad wytwarzaniem, obrotemi stosowaniem .paostwo -w interesie rolnika i konsumenta Nadzór… •Kontrola zakładów wytwórczychw dowolnym miejscu i czasie •Kontrolują pracownicy Inspekcji Weterynaryjnej •Sposób pobierania próbek do kontroli(3 próbki -w miejscu wytwarzania, w hurtowni lub gospodarstwiei laboratorium Inspekcji Weterynaryjnej) •Analiza pokontrolna paszy… •Jeśli producent kwestionuje wyniki analizy próba kierowana jest do laboratorium referencyjnego (Państwowy Instytut Weterynarii w Puławach, Krajowe Laboratorium Pasz Instytutu Zootechniki w Lublinie, Laboratorium Instytutu Ochrony Roślin w Poznaniu) -koszt drugiej analizy… •… w sprawach sądowych moc prawną posiadają wyniki analiz paszy pobranej wyłącznie przez zaprzysiężonego próbobiorcę, a także wyniki uzyskane w laboratorium upoważnionym przez Ministerstwo Rolnictwa lub laboratorium referencyjnym Sankcje karne •Kara grzywny •Wstrzymanie lub zakaz produkcji •Zakaz wprowadzania do obrotu i żywienia Rozporządzenia (wybór) •…o oznakowaniu pasz (2005) •… ws dopuszczalnych zawartości substancji niepożądanych (2005) •… wykaz przedsiębiorców zajmujących się wytwarzanie i obrotem środków żywienia zwierząt (2005) •… ws dopuszczalnych zawartości środków ochrony roślin… •… ws sprawie wykazu substancji zabronionych…

PRAWO ŁOWIECKIE Dz. U. 147/ 1995 ŁOWIECTWO .Ochrona zwierząt łownych .Gospodarowanie ich zasobami zgodniez zasadami ekologii i zasadami racjonalnej gospodarki rolnej, leśnej i rybackiej CELE ŁOWIECTWA .ochrona, zachowanie różnorodnościi gospodarowanie populacjami zwierząt łownych .ochrona i kształtowanie środowiska przyrodniczego na rzecz poprawy warunków bytowania zwierzyny łownej, .uzyskanie wysokiej kondycji osobniczej… .kultywowanie tradycji myśliwskiej, etyki i kultury łowieckiej Polowanie .(oznacza) .tropienie i strzelanie z myśliwskiej broni palnej .łowienie zwierzyny przy pomocy ptaków łownych .KŁUSOWNICTWO -działanie zmierzające do wejścia w posiadanie zwierzyny w sposób nie będący polowaniem albo z naruszeniem warunków dopuszczalności do polowania. Listę gatunków zwierząt łownych… … ustala .Minister Ochrony Środowiska, Zasobów Naturalnych i Leśnictwa (po zasięgnięciu opinii) .Ministra Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej .Państwowej Rady Ochrony Przyrody .Polskiego Związku Łowieckiego Organy administracji państwowejw zakresie łowiectwa .Minister Ochrony Środowiska, Zasobów Naturalnych i Leśnictwa (organ naczelny) .Wojewodowie (administrują w terenie) Zasady gospodarki łowieckiej: .odstrzały redukcyjne zwierząt łownych … zgodnie z okresami ochronnymii kryteriami selekcji .gospodarka łowiecka prowadzona jestw oparciu o: .Roczne plany łowieckie .Wieloletnie plany łowieckie Ochrona zwierzyny obejmuje: .zwalczanie kłusownictwa .zakaz płoszenia, chwytania, ranienia i zabijania zwierzyny .zakaz wybierania jaj i piskląt oraz niszczenia legowisk ptasich .Posiadania i hodowanie CHARTÓW lub ich mieszańców -zezwolenie wojewody Gospodarowanie populacjami zwierzyny wymaga: .tworzenia stałych osłon dla zwierzyny (zadrzewianie…) .wzbogacania naturalnej bazy żerowej .zachowanie naturalnych zbiorników wodnych .racjonalne stosowanie środków chemicznych .stosowanie technik agrotechnicznych nie zagrażających bytowaniu zwierzyny .utrzymywanie korytarzy ekologicznych .utrzymywanie struktury wiekowej, płciowej i liczebnej .ochrona przed zagrożeniem ruchu pojazdów… Dzierżawcy i zarządcy obwodów łowieckich: .współdziałają z zarządami gmini nadleśnictwami w w sprawach zagospodarowania obwodów łowieckich .obowiązani są dokarmiać zwierzynę .obowiązani są do poinformowaniao dostrzeżonych objawach chorób zwierzyny (.zwierzęta gospodarskie, człowiek) Zwierzyna… .pozyskana z obwodów łowiecki stanowi własność dzierżawcy… .pozyskana bezprawnie .własność Skarbu Państwa .Zabrania się hodowli fermowej zwierząt łownych z wyjątkiem bażanta .Dopuszcza się hodowlę fermową w celach naukowych, dydaktycznych, zasiedleń gatunkami rodzimymi… Koncesje: .Obrót w kraju i zagranicą zwierzyną żywą .Obrót w kraju i zagranicą tuszami zwierzyny .Sprzedaż usług turystycznych obejmujących polowania… Obwody łowieckie .Obszar gruntów o ciągłej powierzchni nie mniejszej niż 3 tys. ha, na którego obszarze istnieją warunki do prowadzenia łowiectwa .Leśne (min. 40% obszaru to grunty leśne) .Polne obwody łowieckie .Obwody łowieckie dzierżawione są przez koła łowieckie Polskiego Związku Łowieckiego .Okres dzierżawy nie krótszy niż 10 lat (pierwszeństwo zawarcia umowy na dalszy okres) .Czynsz dzierżawny płacony jest nadleśnictwom i gminom proporcjonalnie do udziału gruntów leśnych i pozostałych Ośrodki hodowli zwierzyny… .wyłączone z dzierżawy obwody łowieckie przekazywane w zarząd: .Państwowym Gospodarstwom Leśnym Lasy Państwowe, .Polskiemu Związkowi Łowieckiemu .Instytucjom naukowo-dydaktycznym .innym jednostkom, które w dniu wejścia ustawy prowadziły takie ośrodki Cele ośrodków hodowli zwierzyny: .Prowadzenie wzorcowego zagospodarowania łowisk, wdrażanie nowych osiągnięć naukowych… .Prowadzenie badań naukowych .Odtwarzanie populacji zanikających gatunków zwierząt dziko żyjących .Hodowla rodzimych gatunków zwierząt łownych w celu zasiedlania łowisk .Hodowla zwierząt łownych szczególnie pożytecznychw biocenozach leśnych .Prowadzenie szkoleń z zakresu łowiectwa Polski Związek Łowiecki .Zrzeszenie osób, które czynnie uczestniczą w ochronie i rozwoju populacji zwierząt łownych oraz działają na rzecz ochrony przyrody .Koła Łowieckie (okręg krakowski Darz-Bór, Diana, Soból, Grodzisko) .Wojewódzkie organizacje PZŁ koordynują działalność kół łowieckich i osób zrzeszonych w PZŁ zamieszkujących na terenie regionu Zadania Polskiego Związku Łowieckiego .prowadzenie gospodarki łowieckiej .troska o rozwój łowiectwa i współdziałaniez administracją i organizacjami… .pielęgnowanie historycznych wartości kultury … łowiectwa .ustalanie kierunków i zasad rozwoju łowiectwa… .czuwanie nad przestrzeganiem prawa, zasad etyki, obyczajów i tradycji łowiectwa .prowadzenie dyscyplinarnego sadownictwa łowieckiego .organizowanie szkolenia… .prowadzenie działalności wydawniczeji wystawienniczej… .współpraca z pokrewnymi organizacjami zagranicznymi .wspieranie i prowadzenie prac naukowych… .prowadzenie i wspieranie hodowli psów myśliwskich .realizacja innych zadań zleconych przez Ministra… Państwowa Straż Łowiecka .(umundurowana i uzbrojona formacja podległa wojewodzie) Uprawnienia: .Ochrona zwierzyny .Zwalczanie kłusownictwa .Zwalczanie przestępstw w zakresie łowiectwa .Kontrola legalności skupu i obrotu zwierzyny Strażnik Państwowej Straży Łowieckiej ..wobec osób uniemożliwiających wykonywanie przez niego czynności określonych w ustawie może stosować środki bezpośredniego przymusu w postaci: .siły fizycznej .chemicznych środków obezwładniających… .broni palnej (w ściśle określonych przypadkach) Wykonywanie polowania ..za zgodą dzierżawcylub zarządcy obwodu łowieckiego ..uprawnia dowód członkostwa PZŁ (egzamin) ..cudzoziemcy po wykupieniu polowania w przedsiębiorstwie posiadającym koncesję … rozporządzenia … .Okresy polowań na zwierzęta łowne .(wojewoda może skracać okresy polowań) .Lista zwierząt zaliczonych do szkodników łowieckich i sposoby ograniczania ich populacji ..odstrzały redukcyjne i zastępcze może zlecać wojewoda w porozumieniu z Polskim Związkiem Łowieckim Szkody łowieckie .Dzierżawca lub zarządca obwodu łowieckiego zobowiązany jest do: .-wynagradzania szkód wyrządzonychw uprawach i płodach rolnych przez dziki, łosie, jelenie, daniele i sarny .-przy wykonywaniu polowania .Skarb Państwa odpowiada za szkody wyrządzone przez zwierzęta łowne objęte całoroczną ochroną Odszkodowanie nie przysługuje: .posiadaczom uszkodzonych upraw lub płodów rolnych, którzy: .nie dokonali ich sprzętu w terminie 14 dni od zakończenie okresu zbioru… .nie wyrazili zgody na budowę urządzeń zapobiegających… .za szkody nie przekraczające wartości 100 kg żyta na 1ha .za szkody w płodach złożonych w sterty i stogi w pobliżu lasu Przepisy karne .Kara grzywny .Kara ograniczenia wolności .Kara pozbawienia wolności do lat 5

Rolnictwo ekologiczne (2001, 2004, 2009) (rolnictwo organiczne, biodynamiczne, zrównoważone, biologiczne) Ekologia ..Produkty .EKOLOGIA-wiedza o związkach organizmu ze środowiskiem .Fałszywe pojmowanie ekologii… .POŻYWIENIE „LEKARSTWEM” Żywność: .ekologiczna .funkcjonalna .prozdrowotna Produkcja żywca „ekologicznego” PL .Wołowina 639 ton .Wieprzowina 1 170 ton .Baranina 490 ton .Jaja8 529 tys. sztuk Znak rolnictwa ekologicznego Jednostki organizacyjne właściwe ds. kontroli .Minister Rolnictwa upoważnia jednostki certyfikujące, akredytowane w zakresie rolnictwa ekologicznego .do przeprowadzania kontrolii wydawania/cofania certyfikatów .Inspekcja Jakości Handlowej Artykułów Rolno-Spożywczych .sprawuje nadzór nad jednostkami certyfikującymi… … jednostki certyfikujące … .EKOGWARANCJA PTRE (Lublin) .Jednostka Certyfikujaca Produkcji Ekologicznej PNG (Piekoszów) .COBICO (Kraków) .BIOEKSPERT (Warszawa) .BIOCERT (Kraków) .Polskie Centrum Badań i Certyfikacji Biuro ds. Badań i Certyfikacji (Piła) Ustawa z 25 czerwca 2009 o rolnictwie ekologicznym .ROZPORZĄDZENIE MINISTRA ROLNICTWA I ROZWOJU WSIz dnia 17 lutego 2005 r.w sprawie wzoru formularza wykazu producentów podlegających kontroli upoważnionej jednostki certyfikującej ROZPORZĄDZENIE MINISTRA ROLNICTWA I ROZWOJU WSIz dnia 13 października 2004 r. w sprawie wzoru formularza wykazu producentów, którzy spełnili wymagania dotyczące produkcji w rolnictwie ekologicznym ROZPORZĄDZENIE MINISTRA ROLNICTWA I ROZWOJU WSIz dnia 1 lipca 2004 r.w sprawie określenia jednostki organizacyjnej kwalifikującej nawozy i środki poprawiające właściwości gleby do stosowania w rolnictwie ekologicznym oraz prowadzącej wykaz tych nawozów i środków ROZPORZĄDZENIE MINISTRA ROLNICTWA I ROZWOJU WSIz dnia 1 lipca 2004 r.w sprawie określenia jednostki organizacyjnej kwalifikującej środki ochrony roślin do stosowania w rolnictwie ekologicznym oraz prowadzącej wykaz tych środków Rozporządzenie Rady NR 2092/91/EWGz dnia 24 czerwca 1991 roku w sprawie produkcji ekologicznej produktów rolnych oraz znakowania produktów rolnych i środków spożywczych. Według stanu prawnego na dzień24lipca2006 r. (Dz.U. L 198, 22.7.1991, s. 1) ROZPORZĄDZENIE KOMISJI (EWG) NR 94/92z dnia 14 stycznia 1992 r. ustanawiające szczegółowe zasady wprowadzenia w życie uzgodnień dotyczących przywozu z państw trzecich przewidzianych w rozporządzeniu (EWG) nr 2092/91 w sprawie produkcji ekologicznej produktów rolnych oraz znakowania produktów rolnych i środków spożywczych. Według stanu prawnego na dzień31 lipca2006 r. (Dz. U. L 011, 17/01/1992 s.14) Rolnictwo ekologiczne-(organiczne, biologiczne) - system gospodarowania, w którym wyklucza się stosowanie syntetycznych nawozów mineralnych, pestycydów, regulatorów wzrostu i syntetycznych dodatków paszowych. Rolnictwo to charakteryzuje się produkcja w cyklu zamkniętym gleba -roślina -zwierzę, przy zachowaniu dużej samowystarczalności. Traktowane jest jako sposób życia w symbioziez przyrodą, aniżeli system produkcji. Cele ekologiczne dominują nad ekonomicznymi. Rolnictwo ekologiczne .Jedna z dróg rozwoju polskiej wsi .Zainteresowanie „zdrowym” trybem życiai „zdrowym” odżywianiem .Duża pracochłonność .Wymaga wytrwałości i rzetelności .Produkcja rolna w ekologicznym gospodarstwie prowadzona jest zgodniez zasadą rozwoju zrównoważonego pod względem ekologicznym, ekonomicznym i społecznym. Aktywizuje przyrodnicze mechanizmy produkcji rolnej poprzez stosowanie naturalnych środków produkcji oraz zapewnia trwałą żyzność gleby oraz zdrowotność roślini zwierząt. Ekologiczna produkcja rolnicza .polega na stosowaniu: .-płodozmianui innych naturalnych metod utrzymania lub podwyższania biologicznej aktywności i żyzności gleby .-nawozów organicznych, środków ochrony roślin i środków żywienia zwierząt uzyskiwanych inaczej niż w drodze przemysłowej syntezy chemicznej .materiału siewnegooraz rozmnożeniowego otrzymywanego z roślin, które co najmniej przez jedno pokolenie uprawiane z zachowaniem warunków naturalnych .doboru gatunków i odmian roślin oraz gatunkówi ras zwierząt, uwzględniającego ich naturalną odporność na choroby, a w szczególności wykorzystującego populacje i rasy miejscowe. .Produkcja prowadzona metodami ekologicznymi polega na uzyskaniu produktu rolnictwa ekologicznego, w którym zastosowano w możliwie największym stopniu naturalne metody produkcji, nie naruszające równowagi przyrodniczej. .W ekologicznym gospodarstwie rolnym -> zrównoważenie produkcji roślinnej i zwierzęcej ..w nawozie wyprodukowanym w ciągu roku przez zwierzęta ilość azotu na 1 ha nie może przekroczyć 170 kg(2 krowy, 2 konie, 13 owiec, 100 królików) ..dobór gatunków roślin uprawnych musi gwarantować samowystarczalność w zakresie środków żywienia zwierząt ( 60% s.m. dawki dobowej obejmuje pokarm z wypasu, pasze świeże i suszone lub kiszonki). Gospodarstwa ekologiczne-odchów zwierząt Zwierzęta po urodzeniu należy karmić mlekiem matki: .-cielęta-3mies. .-owce i kozy-45dni .-prosięta 40dni .Jeśli gospodarstwo nie jest samowystarczalne paszowo paszaz innych gospodarstw może stanowić: .-roślinożerne do 10% s.m. .-pozostałe do 20% .Gdy samowystarczalność nie jest spełnionaz czynników losowych zgodę na stosowanie pasz pochodzącychz zewnątrz wydaje jednostka certyfikująca. Zabrania się stosowania: .-hormonów .-dodatków syntetycznych .-konserwowania przy użyciu napromienianiai fal elektromagnetycznych .-wykorzystania roślin, zwierząti mikroorganizmów (w całości lub ich produktów) uzyskanych w wyniki inżynierii genetycznej .Zwierzęta utrzymywane w gospodarstwie ekologicznym powinny pochodzić tylko prowadzonych w taki sposób. .W przypadku powiększania stadaz innego typu może pochodzić: .-10% klaczy i krów .-20% owiec, kóz i loch .-dopuszcza się pochodzenie samców spoza gospodarstwa ekologicznego .Zabronione jest profilaktyczne stosowanie leków weterynaryjnych. .Stosowanie leków dopuszcza się tylkow sytuacji ratowania życia lub ulżeniaw cierpieniu. .Okres karencji dla pozyskiwanych produktów jest dwukrotnie dłuższy niż podany przez producenta leku, zwierzęta tak leczone powinny być odpowiednio oznakowane. .Możliwe jest profilaktyczne i lecznicze stosowanie preparatów ziołowychi homeopatycznych,stosowanie kwasu mrówkowego, mlekowego, octowego, olejku mentolowego, tymolowego, eukaliptusowego lub kamforowego (pszczoły .Varoa) .Zwierzęta stosownie do gatunku powinny mieć zapewnioną odpowiednią powierzchnięw pomieszczeniach oraz dostęp do wybiegów lub pastwisk. .Co najmniej na połowie podłogi powinna znajdować się ściółka. .Tucz prowadzi się z zapewnieniem dostępu do otwartej przestrzeni. .W ostatniej fazie dopuszcza się tuczw pomieszczeniach-jednak nie dłużej niż 1/5 życia zwierzęcia. .Zabroniony jest tucz w klatkach, karmienie wymuszone, zabiegi usuwania rogów, zębów skracanie dziobów. .Mogą być one wykonywane za zgodą dla poprawy zdrowia lub ze względów sanitarnych, .Dopuszcza się przeprowadzanie kastracji uzasadnione względami chowu danego gatunku. .Przestawianie gospodarstwa rolnego na produkcję metodami ekologicznymi realizowane według określonego programu trwa 2 lata. .Okres przestawiania chowu zwierząt trwa: .-12 mies. bydło i konie na rzeź .-6 mies. trzoda, owce kozy i produkcja mleka krowiego .-10 tyg. drób rzeźny .-6 tyg. kury nioski. Ustawa o rolnictwie ekologicznym .reguluje: .warunki prowadzenie produkcji rolnej ekologicznej .systemkontroliicertyfikacji .obrótproduktamirolnictwaekologicznego .znakowanieproduktówekologicznych Przepisy ustawy określają -zasady produkcji zwierzęcej i roślinnejw obrębie gospodarstwa ekologicznego i wymagania dotyczące jego lokalizacji -wymogi obowiązujące w okresie przestawiania gospodarstwa na ekologiczne metody produkcji -wymagania dotyczące przetwórstwa produktów rolnictwa ekologicznego -wprowadzanie do obrotu produktów rolnictwa ekologicznego, w tym takżez importu -system kontroli i certyfikacji produkcji oraz nadzór nad jej prowadzeniem -wymagania odnośnie instytucji certyfikujących -zasady znakowania, przechowywania i przewozu produktów rolnictwa ekologicznego -sankcje karne wobec osób postępujących wbrew ww. Ustawie

Ustawa o organizmach genetycznie zmodyfikowanych (z dnia 22 czerwca 2001 r.) Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej .Art. 74. .Władze publiczne prowadzą politykę zapewniającą bezpieczeństwo ekologiczne współczesnemu i przyszłym pokoleniom. .Ochrona środowiska jest obowiązkiem władz publicznych. .Każdy ma prawo do informacji o stanie i ochronie środowiska. .Władze publiczne wspierają działania obywateli na rzecz ochrony i poprawy stanu środowiska .Art. 1. Ustawa reguluje: .1) zamknięte użycie organizmów genetycznie zmodyfikowanych, zwanych dalej "GMO", .2) zamierzone uwalnianie GMO do środowiska, w celach innych niż wprowadzanie do obrotu, .3) wprowadzanie do obrotu produktów GMO, .4) wywóz za granicę i tranzyt produktów GMO, .5) właściwość organów administracji rządowej do spraw GMO. .Art. 2. 1. Ustawy nie stosuje siędo modyfikacji genetycznych genomu ludzkiego. .2. W sprawach dotyczących żywnościi środków farmaceutycznych stosuje się przepisy o warunkach zdrowotnych żywności i żywienia i przepisy o środkach farmaceutycznych, o ile nie są sprzecznez przepisami ustawy. Art. 3. Ilekroć w ustawie jest mowa o: .1) organizmie -rozumie się przez to każdą jednostkę biologiczną, komórkową lub niekomórkową, zdolną do replikacjii przenoszenia materiału genetycznego, łącznie z wirusami i wiroidami; przez organizm rozumie się również kultury komórkowe i tkankowe roślin i zwierząt oraz plazmidy, GMO .2) organizmie genetycznie zmodyfikowanym-rozumie się przez to organizm inny niż organizm człowieka,w którym materiał genetyczny został zmieniony w sposób niezachodzącyw warunkach naturalnych wskutek krzyżowania lub naturalnej rekombinacji .3) zamkniętym użyciu GMO -rozumie się przez to każde działanie polegające na modyfikacji genetycznej organizmów oraz procedury, według których GMO są hodowane, przechowywane, transportowane, niszczone, usuwane lub wykorzystywane w jakikolwiek inny sposób, podczas którego stosowane są specjalne zabezpieczenia w celu ograniczenia kontaktu GMO z ludźmii środowiskiem, .6) produkcie GMO -rozumie się przez to GMO lub każdy wyrób składający sięz GMO lub zawierający GMO lub ich fragmenty lub kombinację GMO, który jest wprowadzany do obrotu lub wywożony za granicę bądź przewożony tranzytem przez terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, .Art. 4. Za techniki prowadzące do otrzymania GMO nie uważa się: .1) zapłodnienia in vitro, .2) procesów naturalnych, a w szczególności koniugacji, transdukcji i transformacji, .3) klonowania komórek somatycznych i rozrodczych, .4) technik związanych z tradycyjną genetyką (mutagenezy i poliploidyzacji) .5) konstruowania i użytkowania komórek somatycznych zwierzęcych, fuzji komórek jeżeli w ramach tych technik nie wykorzystuje się GMO jako biorców lub organizmów rodzicielskich .Art. 6. 1.Podjęcie operacji polegającej na zamkniętym użyciu GMO lub działań polegających na zamierzonym uwolnieniu GMO do środowiska, w tym wprowadzeniu do obrotu produktów GMO, wymaga przeprowadzenia oceny zagrożeńdla zdrowia ludzi i środowiska, oraz zastosowania niezbędnych środków w celu uniknięcia tych zagrożeń. .2. Szczególne środki bezpieczeństwa są wymagane w odniesieniu do GMO zawierających geny odporności na antybiotyki stosowanew leczeniu ludzi i zwierząt. .3. Ocenę zagrożeń należy przeprowadzać w sposób poddający się weryfikacji na podstawie dostępnych danych naukowo-technicznych, biorąc pod uwagę zagrożenia bezpośredniei pośrednie, które mogą wystąpić zarówno w krótkim, jak i dłuższym okresie. .Art. 7. 1. Przeprowadzając ocenę zagrożeń zamkniętego użycia GMO, należy: .1) zidentyfikować cechy biorcy, dawcy, wektora, insertu oraz powstałego GMO, .2) określić mogące wystąpić szkodliwe skutki przeprowadzenia zamkniętego użycia GMO oraz prawdopodobieństwo wystąpienia tych skutków, .3) opisać planowany sposób postępowaniaz odpadami powstającymi wskutek zamkniętego użycia GMO. Przez szkodliwe skutkinależy rozumieć: .1) chorobotwórczy wpływ GMO na ludzi, .2) chorobotwórczy wpływ GMO na roślinyzwierzęta, .3) niepożądane efekty wynikającez niemożności leczenia chorób lub prowadzenia skutecznej profilaktyki, .4) niepożądane efekty wynikającez przedostania się GMO do środowiska i rozprzestrzeniania się w nim, .5) zdolność naturalnego przenoszenia zawartego materiału genetycznego do innych organizmów. .Organ administracji rządowejwłaściwy do spraw GMO .jest minister właściwy do spraw środowiska .Art. 10. Do zakresu działania ministraw zakresie GMO należy: ..wydawanie zgody na: .-zamierzone uwolnienie GMO do środowiska, .-zamknięte użycie GMO, ..wydawanie zezwoleń na: .-wprowadzenie do obrotu produktów GMO, .-wywóz lub tranzyt produktów GMO, ..koordynacja kontroli i monitorowania działalności regulowanej ustawą, ..koordynacja gromadzenia i wymiany informacji dotyczących zapewnienia bezpieczeństwa ludzii środowiska w zakresie GMO. .4. Kontrolę przestrzegania przepisów ustawy sprawująMinister oraz: .1) Inspekcja Sanitarna, .2) Inspekcja Ochrony Roślin, .3) Inspekcja Nasienna, .4) Inspekcja Ochrony Środowiska, .5) Inspekcja Weterynaryjna, .6) Inspekcja Handlowa, .7) Państwowa Inspekcja Pracy, .8) organy administracji celnej w zakresie kontroli legalnego obrotu GMO, .9) Inspekcja Skupu i Przetwórstwa Artykułów Rolnych. Komisja do spraw GMO organ opiniodawczo-doradczy ministra w zakresie GMO(19 członków powoływanych przez ministra na okres 4 lat) .przedstawiciele: .ministra właściwego do spraw zdrowia, .ministra właściwego do spraw rolnictwa, .Ministra Obrony Narodowej, .ministra właściwego do spraw gospodarki, .ministra właściwego do spraw transportu, .ministra właściwego do spraw nauki, .ministra właściwego do spraw środowiska, .Prezesa Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów, .siedmiu przedstawicieli nauki, o uznanym autoryteciei kompetencjach w dziedzinach ochrony środowiska, ochrony zdrowia, bezpieczeństwa biologicznego, biotechnologii, hodowli roślin oraz etyki, powoływanych po zasięgnięciu opinii ministra właściwego do spraw nauki, ministra właściwego do spraw zdrowia i ministra właściwego do spraw rolnictwa, .przedstawiciel przedsiębiorców związanychz biotechnologią,powoływany po zasięgnięciu opinii ministra właściwego do spraw gospodarki i organizacji pracodawców, .dwaj przedstawiciele pozarządowych organizacjiekologicznych, zgłoszeni przez te organizacje, .przedstawiciel organizacji konsumenckich. .Art. 13. 1. Do zadań Komisjinależy: .1) opiniowanie wniosków w sprawach wydawania zgód lub zezwoleń, .2) wydawanie opinii w sprawach przedstawianych przez ministra w zakresie jego uprawnień wynikających z ustawy, .3) opiniowanie projektów aktów prawnych dotyczących GMO oraz bezpieczeństwa biologicznego, .4) opiniowanie projektów założeń polityki państwa w dziedzinie zastosowań GMO i bezpieczeństwa biologicznego. Art. 15. 1. Minister wydaje zezwolenie, na przeprowadzanie badańi wydawanie opiniiw zakresie GMO, podmiotom ubiegającym sięo przeprowadzanie badań jeśli posiadają: .1) odpowiednie wyposażenie techniczne umożliwiające przeprowadzanie badań GMO, .2) wyspecjalizowany personel, mogący zagwarantować właściwą pracę jednostki, .3) pięcioletnie doświadczenie w badaniach GMO, .4) ustalone procedury reklamacyjne oraz odwoławcze w zakresie prowadzonej działalności, .5) ubezpieczenie od odpowiedzialności cywilnej dla ryzyka związanego z działalnością. .Art. 16. Zamknięte użycie GMO wymaga uzyskania zgody ministra. .Art. 17. 1. W zależności od stopnia zagrożenia dla zdrowia ludzi i środowiska wyróżnia się cztery kategorie działań zamkniętego użycia GMO: .I -działania niepowodujące zagrożeń, .II -działania o niewielkich zagrożeniach, .III -działania o umiarkowanych zagrożeniach, .IV -działania niosące duże zagrożenia. .Art. 18. Użytkownik GMO jest obowiązany do przestrzegania zasad dobrej praktyki laboratoryjneji ogólnych zasad bezpieczeństwa: .1) utrzymania miejsca pracy na najniższym poziomie narażenia na działania wywoływane przez GMO, .2) stosowania technicznych środków kontroliu źródła zagrożenia, jeżeli jest to konieczne, obowiązku stosowania przez pracowników odzieży ochronnej i odpowiedniego sprzętu, .3) regularnej kontroli sprawności urządzeńi zabezpieczeń instalacji, .4) regularnego sprawdzania obecności GMO poza strefą zamkniętego użycia, .5) należytego wyszkolenia pracowników, .6) powołania komórek do spraw bezpieczeństwa biologicznego dla kategorii II, III i IV, .7) wprowadzenia wewnętrznych regulaminów bezpieczeństwa dla pracowników, .8) umieszczania, w odpowiednich miejscach, znaków zagrożenia biologicznego, .9) wprowadzenia zakazu stosowania pipet doustnych w miejscu pracy, .10) posiadania skutecznych środków dezynfekujących i określenia procedur, .11) postępowania z odpadami w sposób zapewniający ochronę życia i zdrowia ludzi oraz ochronę środowiska… .Art. 21. 1. Wniosek o wydanie zgody na zamknięte użycie GMO, powinien zawierać: .1) informacje o użytkowniku GMO, .2) informacje o planowanym działaniu, .-wykorzystywane organizmy biorcy i dawcy oraz stosowany system nośnika, .-źródło i planowaną funkcję materiału genetycznego używanego przy modyfikacji, .-cechy identyfikujące GMO, .3) informacje o planowanych poziomach i rodzajach zabezpieczeń, .4) informacje o środkach bezpieczeństwa pracy z GMO, .5) informacje o planowanym sposobie postępowaniaz odpadami zawierającymi GMO. Zamierzone uwolnienie GMO do środowiska w celach innych niż wprowadzenie do obrotu ..wymaga zgody ministra, wydawanej na wniosek zainteresowanego. .Wniosek o wydanie zgodyna zamierzone uwolnienie GMO do środowiska zawiera: .1) informacje o użytkowniku GMO .2) dane o GMO (charakterystykę dawcy, biorcyi organizmu rodzicielskiego wektora, charakterystykę GMO) .3) informacje dotyczące warunków zamierzonego uwolnienia GMO (informacje o warunkach -miejscu zamierzonego uwolnieni, opis celu zamierzonego uwolnienia, charakterystykę środowiska, do którego ma nastąpić uwolnienie) 4) informacje dotyczące interakcji pomiędzy GMOa środowiskiem, w tym o możliwości krzyżowań

KodeksDobrej Praktyki Rolniczej Kodeks Dobrej Praktyki Rolniczej •Zawiera zbiór przyjaznych środowisku praktyk rolniczych, których stosowanie zapewni zrównoważony rozwój w sferze produkcji rolniczej Kodeks Dobrej Praktyki Rolniczej •Celem KDPR jest podniesienie poziomu podstawowej wiedzy o ochronie wody-głównego elementu środowiska, jak również innych jego elementów: gleby powietrza, krajobrazu oraz możliwościach przyczynienia się do ich ochrony KDPR -treść •Prawo chroniące środowisko w obszarze rolnictwa •Urządzanie i zarządzanie gospodarstwem rolnym w rolnictwie zrównoważonym •Ochrona wód •Ochrona gruntów rolnych •Ochrona powietrza •Ochrona krajobrazu i zachowanie bioróżnorodności •Infrastruktura obszarów wiejskich „Prawo” chroniące środowisko… •Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej (1997) •Konwencja o ochronie środowiska morskiego obszaru Morza Bałtyckiego (1992) •Konwencja o różnorodności biologicznej (1992) •Konwencja o ochronie zwierząt hodowlanych (1992) Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej •Art. 74. •Władze publiczne prowadzą politykę zapewniającą bezpieczeństwo ekologiczne współczesnemu i przyszłym pokoleniom. •Ochrona środowiska jest obowiązkiem władz publicznych. •Każdy ma prawo do informacji o stanie i ochronie środowiska. •Władze publiczne wspierają działania obywateli na rzecz ochrony i poprawy stanu środowiska Prawo chroniące środowisko… •Prawo ochrony środowiska (ustawa 2001) •Prawo wodne (2001) •Ustawa o ochronie przyrody (1991) •Ustawa o odpadach (2001) •Prawo geologiczne i górnicze (1994) •Ustawa o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym (2003) •Ustawa o utrzymaniu czystości i porządkuw gminach (1996) •Ustawa o zbiorowym zaopatrzeniu w wodęi zbiorowym odprowadzaniu ścieków (2003) •Ustawa o nawozach i nawożeniu (2000) •Ustawa o rolnictwie ekologicznym (2001) •Ustawa o ochronie gruntów rolnych i leśnych (1995) •Ustawa o scalaniu i wymianie gruntów (1992) •Ustawa o ochronie roślin uprawnych (1995) •Ustawa o ochronie zwierząt (1997) •Ustawa o rachunkowości (1994) •Prawo budowlane (1994) •Prawo geodezyjne i kartograficzne (1989) •Ustawa o samorządzie gminnym (1990) •Kodeks pracy (1996) •16 Rozporządzeń •10 Dyrektyw UE Urządzanie i zarządzanie gospodarstwem rolnym w rolnictwie zrównoważonym 1. Zagospodarowanie rozłogu gruntów (ugory i odłogi utrzymane pod okrywą roślinną przynajmniej raz w roku koszoną) 2. Organizacja produkcji roślinneji zwierzęcej (płodozmian 3-5 gatunków, obsada do 1,5DJP/ha) 3. Bilans składników mineralnych (N, K, F, Ca) i substancji organicznej(ile substancji organicznej nagromadziło się lub uległo rozkładowi na powierzchni 1ha) 4. Integrowana ochrona roślin.polega na łączeniu, środowiskowo bezpiecznych, metod biologicznych (naturalnych wrogów, biopreparatów), agrotechnicznych(płodozmian, terminy i normy wysiewu i zbioru) oraz chemicznych (środki odpowiednie, informacja dla sąsiadów, bez obrzeży…), które pozwalają utrzymać populacje szkodników poniżej progu szkodliwości OCHRONA WÓD •Płyty i zbiorniki do przechowywania nawozów naturalnych (2,5m2 płyty/DJP przy składowaniu na wys. 2m) •Inne rozwiązania związane z ochrona wód (sporządzanie i przechowywanie kiszonki, wyciek soku…, opakowania, mycie maszyn i sprzętu) •Dawki i terminy stosowania nawozów naturalnych i mineralnych… Ochrona powietrza •Zapylenie i zadymienie powietrza •Substancje odorowe (odległość od sąsiadów, liczba i gatunek zwierząt, kierunek wiatru, wielkość zbiorników na odchody, sposób utrzymania i żywienia) •Amoniak (produkcja zwierzęca) •Gazy cieplarniane (metan, tlenki azotui dwutlenek węgla) Ochrona krajobrazu i zachowanie bioróżnorodności •Gospodarstwo rolne poza spełnianiem funkcji produkcyjnych powinno współtworzyć krajobraz •Lokalizacja i urządzenie gospodarstwa nie powinna naruszać estetyki krajobrazua produkcja nie powinna być uciążliwa dla otoczenia i środowiska KDPR •Zalecana odległość zbiorników na płynne odchody (do 200m3) oraz płyt gnojowych od: -budynków przetwórni…50m -magazynów pasz… 10m -otworów okiennych…30m -granicy działki…4m -silosów na zboże…5m -silosów na kiszonki 10m KDPR -Zagroda wiejska •Wybiegi dla zwierząt, utwardzony plac narzędziowo-maszynowy, zbiorniki na odpady w części gospodarczej podwórza •Powierzchnia podwórza utwardzonaa wody opadowe odprowadzane… •Lokalizacja studni •(w miejscu gdzie nie zachodzi obawa zanieczyszczenia substancjami pochodzącymi z własnego gospodarstwa) •Od granicy działki 7,5m •Od budynków inwentarskich 15m •Od przewodu rozsączającego kanalizacji 70m Bioróżnorodność w gospodarstwie •Siedliskiem unikatowych zasobów genowych są naturalne zbiorniki wodne, kępy, bagna, torfowiska, miedze, trwałe zadarnienia wzdłuż cieków, żywopłoty, skarpy, starorzecza •Należy przywrócić … mokradła gdyż: -regulują retencję wodną -przechwytują składniki mineralne spływającez pól… -stanowią środowisko życia dla różnorodnej floryi fauny •Mokradła można użytkować ekstensywnie jako łąki lub wyłączyć z użytkowania rolniczego •Użytki ekologiczne, pomniki przyrody, zespoły przyrodniczo -krajobrazowe powinny być objęte ochroną indywidualną Dla zachowania różnorodności biologicznej terenów podmokłych należy: •-przywrócić wypas zwierząt •-dostosować obsadę do powierzchni •-opóźnić terminy koszenia i wypasów •-niedopuścić do inwazji roślinności drzewiastej Metody zwiększania różnorodności biologicznej na gruntach ornych; -wielogatunkowy płodozmian -zakładanie i pielęgnowanie śródpolnych pasów zadrzewień -utrzymywanie w należytym stanie gruntów ugorowanych i odłogowanych

RozporządzenieMinistra Rolnictwa i Rozwoju Wsi w sprawie minimalnych warunków utrzymywania poszczególnych gatunków zwierząt gospodarskich (Dz. U. Nr 167, poz. 1629, z 2003r.) (Dz. U. Nr 47, poz. 456, z 2004r.) (Dz. U. Nr 27, poz. 228 oraz 181, poz. 1514 z 2005r.) (Dz. U. Nr 128, poz. 900, z 2007r.) §1. .Rozporządzenie określa minimalne warunki utrzymywania zwierząt gospodarskich, odrębnie dla każdego gatunku, wieku i stanu fizjologicznego tych zwierząt, w tym obsadę zwierzątw zależności od systemów utrzymywania §2. .Użyte w rozporządzeniu określenia oznaczają: .1) cielę -młode zwierzę z gatunku bydło domowe (Bos taurus),bez względu na płeć, w wieku od dnia urodzenia do 6. miesiąca życia; .2) knur -samca świni, który osiągnął dojrzałość płciową i jest przeznaczony do celów rozpłodowych; .3) loszka -samicę świni, która osiągnęła dojrzałość płciową, w wieku od 4. miesiąca życia do pierwszego wyproszenia; .4) locha -samicę świni po pierwszym wyproszeniu; .5) locha prośna -samicę świni między okresem okołoporodowyma odsadzeniem prosiąt; .6) prosię -młodą świnię, bez względu na jej płeć, w wieku od urodzenia do odsadzenia; .12) kura nieśna -dorosłego ptaka płci żeńskiej z gatunku Gallus domesticus, który osiągnął dojrzałość nieśną i jest utrzymywany w celu produkcji jaj nieprzeznaczonych do wylęgu; .13) ściółka -suchy, miękki, dobrze nasiąkający materiał, w szczególności słomę lub trociny, kładziony na podłogęw pomieszczeniach inwentarskich w celu zapewnienia zwierzętom uczucia suchości i ciepła oraz stwarzający warunki dla spełnienia potrzeb fizjologicznych. §3. .1. Zwierzęta gospodarskie utrzymuje się: .w pomieszczeniu inwentarskim, z wyjątkiem lisów polarnych, lisów pospolitych, jenotów, noreki tchórzy; .w systemie otwartym, z wyjątkiem kur, indyków, strusi, gęsi do ukończenia 6. tygodnia życia, kaczek do ukończenia 3. tygodnia życia, przepiórek do ukończenia 20. dnia życia, cieląt do ukończenia2. tygodnia życia utrzymywanych bez matki oraz zwierząt futerkowych. .2. Zwierzętom gospodarskim utrzymywanymw systemie, o którym mowa w ust. 1 pkt 2, zapewnia się możliwość ochrony przed niekorzystnymi warunkami atmosferycznymi i zwierzętami drapieżnymi. §4. .Utrzymujący zwierzęta gospodarskie zapewnia im opiekę i właściwe warunkiutrzymywania, uwzględniając minimalne normy powierzchniw zależności od systemów utrzymywania. .Zwierzęta gospodarskie utrzymuje się w warunkach: .-nieszkodliwych dla ich zdrowiaoraz niepowodujących urazów i uszkodzeń ciała lub cierpień; .-zapewniających im swobodę ruchu, a w szczególności kładzenia się, wstawania oraz leżenia; .-umożliwiających kontakt wzrokowyz innymi zwierzętami. .3. Loszki i lochy w tygodniu poprzedzającym przewidywany termin proszenia oraz w okresie proszenia się mogą być utrzymywane w warunkach,w których nie mają kontaktu wzrokowego z innymi zwierzętami §5. .1. Pomieszczenia inwentarskie dla zwierząt gospodarskich oświetla się, przystosowanym dla danego gatunku zwierząt, światłem sztucznym lub zapewnia dostęp światła naturalnego. .2. W przypadku gdy oświetlenie sztucznestosuje się pomieszczeniach inwentarskich,w których są utrzymywane cielęta, pomieszczenia te oświetla się w czasie odpowiadającym normalnemu dostępowi światła naturalnego -co najmniej jednak między godziną 9.00 a 17.00. .4. W przypadku gdy oświetlenie sztuczne stosuje się w pomieszczeniach inwentarskich, w których są utrzymywane kury nieśne, pomieszczenia te oświetla się w rytmie dobowym tak, aby około 1/3 doby stanowiło nieprzerwany okres ciemności oraz występowały okresy przyciemnienia odpowiadające zmierzchowi. .5. Świnie utrzymuje się w pomieszczeniach inwentarskich oświetlonych przez nie mniejniż 8 godzindziennie światłem o natężeniu co najmniej 40 lux. §6. .1. Utrzymujący zwierzęta gospodarskie powinien doglądać je co najmniej raz dziennie. .2. Pomieszczenia inwentarskie wyposaża się w stałe lub przenośne oświetlenie umożliwiające ich kontrolę i doglądanie zwierząto każdej porze. §7. 1. Pomieszczenia dla zwierząt gospodarskich,ich wyposażenieoraz sprzęt używany przy utrzymywaniuzwierząt gospodarskich: .wykonuje się z materiałów nieszkodliwych dla zdrowia zwierząt oraz nadających się do czyszczenia i dezynfekcji; .czyści się i dezynfekuje. 2. Odchody zwierząt oraz niezjedzone resztki pasz usuwa się zpomieszczeń gospodarskich tak często, aby uniknąć wydzielania się nieprzyjemnych woni, zanieczyszczenia paszy lub wody oraz zabezpiecza się je przed muchamii gryzoniami. .3. Wyposażenie i sprzęt przeznaczone do karmienia i pojenia zwierząt gospodarskich wykonuje się i umieszcza w sposób minimalizujący możliwość zanieczyszczenia paszy lub wody oraz ułatwiający bezkonfliktowy dostęp zwierząt do paszy i wody. .4. Wyposażenie i sprzęt w pomieszczeniach inwentarskich dla zwierząt gospodarskich sprawdza się co najmniej raz dziennie,a wykryte usterki niezwłocznie usuwa. .5. Podłoga w pomieszczeniach inwentarskich dla zwierząt gospodarskich powinna być twarda, równa i stabilna, a jej powierzchnia gładka i nieśliska. §8. .1. W pomieszczeniach inwentarskich dla zwierząt gospodarskich obieg powietrza, stopień zapylenia, temperatura, względna wilgotność powietrza i stężenie gazów powinny być utrzymane na poziomie nieszkodliwym dla tych zwierząt. .2. W przypadku wyposażenia pomieszczeń,o których mowa w ust. 1, w mechaniczny lub automatyczny system wentylacji, system ten powinien być połączony z: .systemem alarmowym sygnalizującym awarię systemu wentylacyjnego; .system wentylacji awaryjnej. §10. .1. Zwierzętom gospodarskim, z wyjątkiem koni oraz cieląt i świń do ukończenia 2. tygodnia życia, zapewnia się stały dostęp do wody. .2. Konie poi się co najmniej trzy razy dziennie. .3. Cielętom powyżej 2. tygodnia życia zapewnia się dostęp do wystarczającej ilości wody lub innych płynów. .4. Cielętom, o których mowa w ust. 3, w okresie upałów lub w przypadku choroby zapewnia się stały dostęp do wody. §11. .Zwierzęta gospodarskie są karmioneco najmniej dwa razy dziennie paszą dostosowaną do ich gatunku, wieku,masy ciała i stanu fizjologicznego §12. .1. W przypadku utrzymywania cieląt grupowo, każde cielę powinno mieć zapewniony dostęp do paszy w tym samym czasie §13. .1. Jelenie i daniele karmi się co najmniej raz dziennie. .2. Świnie karmi się co najmniej raz dziennie, przy czym świniom utrzymywanym grupowo zapewnia się dostęp do paszy w tym samym czasie. .3. Lochom i loszkom między okresem okołoporodowym a odsądzeniem prosiąt zapewnia się wystarczającą ilośćpokarmu wysokoenergetycznego oraz pokarmu objętościowego lub wysokowłóknistego. .§14. .Chore lub ranne zwierzę gospodarskie niezwłocznie otacza się opieką, a w razie potrzeby izoluje (jeśli stan zdrowia tego wymaga w pomieszczeniu inwentarskim powinna znajdować się ściółka) ROZDZIAŁY .II. Minimalne warunki utrzymania bydła-§15-20 .III. Minimalne warunku utrzymaniakoni §21-24 .IV. Minimalne warunki utrzymania świń-§25-33 .V. Minimalne warunki utrzymania owiec-§34-35 .VI. Minimalne warunki utrzymania kóz -§36-38 .VII. Minimalne warunki utrzymania drobiu-§39-57 .VIII. Minimalne warunki utrzymania zwierząt futerkowych -§58-61 .IX Minimalne warunki utrzymania danieli -§62-64 Minimalne warunki utrzymania świń ( §25) .1. W gospodarstwach utrzymujących co najmniej6 świń lub 5 loch z prosiętami, w pomieszczeniu inwentarskim utrzymuje się je w kojcu na ściółce lub bez ściółki: 1) pojedynczo; 2) grupowo. .2. Świń nie utrzymuje się na uwięzi. .3. W przypadku utrzymywania świń w systemie,o którym mowa w ust. 1 pkt 2: 1) grupuje się zwierzęta o zbliżonym wieku; 2) utrzymujący zwierzęta podejmuje działania minimalizujące agresję i zapobiegające walkom zwierząt, w szczególności te, o których mowa w ust. 4 i §27. .4. Utrzymywane grupowo świnie chore, zranione, wykazujące cechy agresywne lub atakowane przez inne zwierzęta, czasowo utrzymuje się pojedynczo. .6. W przypadku gdy w gospodarstwie utrzymuje się mniej niż 10 sztuk loch lub loszek, o których mowa w ust. 5, można je utrzymywać pojedynczo. .5. Lochy i loszki od 4. tygodnia po pokryciu do tygodnia przed przewidywanym terminem proszenia utrzymuje się grupowo ..w pomieszczeniach wybudowanych przed wejściemw życie rozporządzenia (16.08.2007) można utrzymywać pojedynczo do 31.12.2012. Minimalne warunki utrzymania świń (§26) .1. Kojec, w którym utrzymywane są lochy i loszki w tygodniu poprzedzającym przewidywany termin proszenia, zaopatruje się w materiał umożliwiający budowę gniazda (… jeśli ze względu na stosowany w gospodarstwie system odprowadzania gnojowicy nie jest to możliwe) .2. Prośne lochy i loszki umieszczone w kojcach do proszenia: 1) czyści się dokładnie; 2) leczy przeciwko zewnętrznym i wewnętrznym pasożytom, jeżeli to konieczne. .3. Powierzchnia kojca do proszenia powinna umożliwiać proszenie naturalne lub zapewniać osobie obsługującej dostęp do zwierzęcia. .4. Kojec powinien być zbudowany w sposób zapewniający prosiętom swobodny dostęp do karmiącej lochy. .5. W przypadku utrzymywania loch z prosiętami: 1) kojec wyposaża się w przegrodę zapobiegającą przygnieceniu prosiąt przez lochę; 2) w kojcu wydziela się część ze ściółką o powierzchni pozwalającej na jednoczesny odpoczynek zwierząt.

5) informacje dotyczące przygotowania zawodowego pracowników, 6) informacje dotyczące trybu kontroli i monitorowania procesu uwalniania 7) informacje dotyczące deaktywacji GMO i postępowania z odpadami, 8) informacje dotyczące wyników poprzedniego zamierzonego uwolnienia do środowiska tego samego GMO Minister prowadzi Rejestr Zamierzonego Uwalniania GMO do Środowiska Rejestr zawiera: .1) wnioski o wydanie zgody na zamierzone uwolnienie GMO do środowiska wraz z dokumentacją, .2) zgody na zamierzone uwolnienie GMOdo środowiska wraz z uzasadnieniami oraz informacje o cofnięciu i zmianie tej zgody, .3) opinie Komisji, .4) sprawozdania, .3. Rejestr jest jawny wgląd do rejestru jest zwolniony z opłat. Wprowadzenie do obrotu produktów GMO .Wprowadzenie do obrotu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej produktów GMO wymaga zezwolenia ministra,wydawanego na wniosek zainteresowanego użytkownika GMO. .Art. 42. 1. Obowiązek uzyskania zezwolenia ciąży na użytkowniku GMO zamierzającym wprowadzić produkt GMO do obrotu. .Art. 43. 1. Wniosek o wydanie zezwolenia powinien zawierać… Obowiązek oznakowania produktów GMO .Oznakowanie powinno ono zawierać następujące informacje: .1) nazwę produktu GMO i nazwy zawartych w nim GMO, .2) imię i nazwisko lub nazwę producenta lub importera oraz adres, .3) przewidywany obszar stosowania produktu GMO: przemysł, rolnictwo, leśnictwo, powszechne użytkowanie przez konsumentów lub inne specjalistyczne zastosowanie, .4) zastosowanie produktu GMO i dokładne warunki użytkowania wraz z informacją, w uzasadnionych przypadkach, o rodzaju środowiska, dla którego produkt jest odpowiedni, .5) szczególne wymagania dotyczące magazynowania i transportu, jeżeli zostały określone w zezwoleniu, .6) informacje o różnicy wartości użytkowej między produktem GMOa jego tradycyjnym odpowiednikiem, .7) środki, jakie powinny być podjęte w przypadku niezamierzonego uwolnienia GMO, niezgodnego z wymaganiami dotyczącymi wprowadzenia produktu GMO do obrotu, jeżeli zostały określonew zezwoleniu, .8) numer zezwolenia.

---