Krwawnik pospolity

74a] Krwawnik pospolity - Achillea millefolium

Już starożytni Grecy i Etruskowie znali właściwości przeciwkrwotoczne tej rośliny. Łacińska nazwa Achillea wiąże to ziele z mitycznym bohaterem Iliady.

Inne nazwy: stolist, renisz.

Głównym składnikiem leczniczym jest olejek eteryczny, którego podstawą jest azulen- alkohol seskwiterpenowy o identycznym składzie chemicznym jak azulen w rumianku.

Ponadto w zielu krwawnika występują terpeny, garbniki, substancja gorzka, flawonoidy, aminy, furanokumaryny, sole mineralne, z których najwięcej jest związków manganu.

Działanie: Kwiaty - przeciwzapalne, przeciwskurczowe, bakteriobójcze.

Ziele - przeciwkrwotoczne, żołądkowe, rozkurczowe, przeciwzapalne.

Krwawnik, jak sama nazwa wskazuje, działa hamująco na wszelkie krwawienia.

Zatrzymuje niewielkie krwawienia w przewodzie pokarmowym czy to w przebiegu choroby wrzodowej czy w krwawieniach żylaków odbytu.

Może także hamować krwawienia z dróg oddechowych i płuc.

Substancje gorzkie zawarte w krwawniku zwiększają wydzielanie soku żołądkowego, przez co poprawiają trawienie i zwiększają łaknienie.

Krwawnik znosi skurcze mięśni gładkich jelit, dróg żółciowych i moczowych.

Może być korzystny w leczeniu zaburzeń czynnościowych przewodu pokarmowego takich jak wzdęcia, odbijania, przewlekłe zaparcia i stany skurczowe jelit.

Właściwości przeciwzapalne i bakteriostatyczne związków czynnych zawartych w kwiatach krwawnika są podobne do właściwości rumianku.

Krwawnik znosi stany zapalne jamy ustnej i gardła, zapalenia zatok obocznych nosa i zapalenia narządu rodnego. Jest polecany przy upławach i uporczywym świądzie sromu.

Zewnętrznie może być stosowany w otarciach naskórka, drobnych skaleczeń, pękaniu skóry, oparzeniach, trądziku, wyprysku, odmrozinach.

Kwiaty krwawnika działają silniej niż ziele.

Napar: 1 łyżkę ziela zalać 1 szkl wrzątku i odstawić na 10-15min. Pić w 2-3 porcjach w ciągu dnia w przypadkach zaburzeń żołądkowych.

Napar może być używany na przymoczki i okłady, na kompresy, maseczki, do kąpieli skóry i błon śluzowych.

Krwawnik można mieszać z rumiankiem.

Odwar: 1 łyżkę ziela zalać 1 szkl wody i gotować 3-5min. Używać do nasiadówek q przypadkach hemoroidów.

Uwaga: zdarzają się uczulenia na świeże ziele krwawnika i dlatego ludzie skłonni do uczuleń nie powinni zbierać tego ziela.

74b] Krwawnik pospolity

Właściwości lecznicze: wzmacnia działanie gorzkie i ściągające, wpływa uspokajająco na macicę i jajniki, sprzyja menstruacji. Ma właściwości żółciopędne i moczopędne, działa wykrztuśnie i przeciwzapalnie. Hamuje krwawienia, działa przeciwczerwiowe [robakobójczo]. Pobudza czynności żołądka, poprawia przemianę materii

Krwawnik jest znakomitym środkiem dezynfekującym, gojącym i przeciwzapalnym.

Stosuje się go jako lek na upławy, bóle reumatyczne, zapalenia skóry, śluzówek, dermatozy, owrzodzenia goleni, pęknięcia sutka i na przetoki oraz na różne rany.

Napar: 30g baldaszka kwiatowego na 1 litr wrzątku, naciągać 120min. Popijać 3 szkl dziennie między posiłkami [na wyżej wymienione dolegliwości].

Napar: 1 łyżkę ziela zalać 1,5 szkl wrzątku i parzyć pod przykryciem 15min, odstawić na 15min.

Pić 3 razy dziennie po 2/3 szkl naparu.

Stosować w przewlekłych zaburzeniach trawiennych z krwawieniem, w zaburzeniach miesiączkowania i dla usunięcia z organizmu związków toksynowych.

Nalewka [Tinctura] stosować 20-30 kropli 3 razy dziennie - wywołuje miesiączkowanie.

Kwiaty z krwawnika można stosować podobnie jak ziele, mają one jednak silniejsze działanie przeciwzapalne i rozkurczowe.

Wyciągi z kwiatów można podawać doustnie w stanach nieżytowych przewodu pokarmowego nawet wówczas, gdy nastąpiło uszkodzenie błon śluzowych, jak choroba wrzodowa, owrzodzenie jelita grubego i hemoroidy.

Do stosowania zewnętrznego sporządza się napar z 2 łyżek ziela na 1 szkl wody. Do kąpieli brać 2-3 garście ziela na 2 litry wody.

74c] Krwawnik pospolity

Działanie: przeciw krwawieniom, przeciw wzdęciom, przeciw zapaleniom, przeciw kurczom mięśni gładkich.

Zastosowanie: krwawienie w układzie trawiennym, zwłaszcza przy żylakach odbytu, wrzodach żołądka i jelit.

Działa przeciwskurczowo na mięśnie gładkie; powszechnie przy skurczach dróg moczowych, przewodu pokarmowego, nawykowych zaparć, a także braku łaknienia, zaburzeniach trawienia, wzdęciach.

Zazwyczaj używa się naparu: 2 łyżki ziela na 1/4-1/2 litra wody. Pić 2-3 razy dziennie po 0,5 lub 1 szkl [nie słodzić]. Do użytku zewnętrznego podwójna dawka ziela.

Krwawnik ma działanie podobne do rumianku.

Ziela rzadko używa się pojedynczo, przeważnie jest pomocniczym składnikiem wielu mieszanek

ziołowych o działaniu: antysklerotycznym, moczopędnym, żółciopędnym, żołądkowym i metabolicznym.

Uwaga: Dawki nie należy powiększać. Sok ze świeżej rośliny może wywołać wysypkę i ból

głowy. Stosowany zewnętrznie w ilościach nadmiernych może działać toksycznie.

74d] Krwawnik pospolity

1] Posiada silne działanie przeciwzapalne i rozkurczowe.

2] Ma właściwości przeciwkrwotoczne i krwiotwórcze.

3] Jest żółciopędny i moczopędny.

4] Reguluje krwawienie miesięczne [jeśli okres się spóźnia lub, gdy krwawienia są

zbyt obfite i częste].

5] Łagodzi bóle w bolesnym miesiączkowaniu.

6] Ma właściwości ściągające, pobudza czynności i ułatwia trawienie.

7] Pomaga w chorobie wrzodowej żołądka, jelita grubego, dwunastnicy i hemoroidach.

8] Zapobiega stanom zapalnym, dezynfekuje i leczy wszelkie choroby skóry- rany i owrzodzenia.

9] Stosuje się go także do płukania jamy ustnej i gardła w stanach zapalnych i w higienie osobistej.

Napar: 1 łyżkę ziela zalać 1,5 szkl wrzątku, zaparzać pod przykryciem 15min. Pić 2-3 razy dziennie po 1/3 szkl w zaburzeniach trawiennych.

W zaburzeniach miesiączkowania i dla oczyszczenia organizmu pić 3-4 razy dziennie po 2/3 szkl.

74e] Krwawnik pospolity

Właściwości lecznicze ma ziele i kwiaty [kwiatostan biały lub różowy].

Ziele i kwiaty zawierają olejek eterycznym gorycze, flawonoidy, garbniki, cholinę, są też bogatym źródłem soli mineralnych.

Dzięki zawartości różnorodnych składników krwawnik oddziałowuje wielokierunkowo:

1] zmniejsza lub hamuje drobne krwawienia z uszkodzonych naczyń włosowatych w błonie śluzowej przewodu pokarmowego, płuc i żylaków odbytu.

2] pobudza apetyt, wydzielanie soków żołądkowych oraz poprawia trawienie i przyswajanie składników pokarmowych

3] ponadto nieznacznie zwiększa wydzielanie żółci, działa wiatropędnie oraz przeciwzapalnie [wewnętrznie i zewnętrznie]

Krwawnik wchodzi w skład wielu mieszanek ziołowych: Normosan, Pulmosan, Rektosan, Nervosan, Degrosan, Digestosan, Nervogran, Sklerosan, Cholagoga II, tabletek Calmagina i proszku Gastrochol.

74d] Krwawnik pospolity

Inne nazwy: krwawnica, krzewnik, pokrętnik, stolist, tysiąclist, złocień, złotnia, śmietanka, trzawnik, renisz, zeniszeń, krowewnik.

Ziele krwawnika zawiera olejek eteryczny [najwięcej w kwiatach], a w nim głównie cinol i azulen.

Olejek ma zabarwienie niebieskie, a zwartość w nim azulenu jest uwarunkowana gatunkiem, formą botaniczną i warunkami rozwoju rośliny.

Poza tym ziele zawiera gorycze [achilleinę], zwiększające krzepliwość krwi garbniki, flawony, karoteny, wit A, C i K, kwasy organiczne, sole mineralne [kobalt, molibden, miedź, żelazo, siarkę, dużo manganu], śluzy i flawonoidy.

Krwawnik był jedną z najbardziej cenionych roślin w starożytności, polecano go nawet w nowotworach złośliwych do okładów.

Według starożytnych podań Achilles leczył tym zielem rannych wojowników spod Troii [stąd nazwa Achillea]. Etruskowie używali go na rany u bydła.

Była to roślina wykorzystywana przez stare plemiona azteckie w leczeniu strupów na twarzy i likwidowaniu plam i piegów na skórze.

Celtowie uważali krwawnik za ziele magiczne.

W średniowieczu wykorzystywano jago właściwości przeciwkrwotoczne, robiono też okłady z krwawnika na stany zapalne i ropnie.

Stosowano przy wewnętrznych przekrwieniach, biegunkach i bólach jelit.

Za doskonały lek na rany cięte i kłute uważano ongiś krwawnik warzony w winie i pity rano i na noc po 5-6 łyżek.

Gotowany w occie winnym miał działać moczopędnie, a w białym winie był lekiem kobiecym przy upławach i guzach.

Robiono z niego maści na rany, wrzody i fistuły, a sproszkowanych, suchych liści zażywano -

zamiast tabaki - dla pozbycia się uporczywego bólu głowy.

Sok ze świeżego krwawnika używano jako leku przy kamicy wątrobowej i nerkowej.

Uważano, że krwawnik można zastąpić dziurawcem, ze względu na jego wszechstronność.

Polecano go również do wcierań prze gośćcu i bólach reumatycznych, a także do

okładów przy nowotworach złośliwych.

Do dziś w Polsce krwawnik należy do ziół święconych w dniu 15 sierpnia.

Krwawnik ma bardzo wszechstronne działanie.

Ma działanie przeciwzapalne, przeciwkrwotoczne, gojące, bakteriobójcze i bakteriostatyczne, przeciwskurczowe i przeciwbólowe, wzmacniające, przeciwuczuleniowe i pobudzające trawienie.

Zioło to jest używane wewnętrznie i zewnętrznie.

Wchodzi w skład mieszanek: Cholagoga II, Degrosan, Digestosan, Nervosan, Rektosan, Sclerosan.

W warunkach domowych do wewnątrz używa się go w postaci naparu, maceratu lub świeżego soku

z liści przy:

• zaburzeniach trawiennych takich jak brak łaknienia, wzdęcia, odbijania czy nudności, dla

poprawienia przemiany materii.

- przy bolesnym miesiączkowaniu, przy krwotokach z nosa.

- w ostrym bronchicie oraz w nocnym moczeniu.

- zapobiegawczo przy skłonnościach do tworzenia się kamieni nerkowych.

Zewnętrznie - w formie okładów, kompresów, irygacji, nasiadówek, kąpieli z naparu - przy lekkich oparzeniach, podskórnych wybroczynach, wrzodach, czyrakach, trudno gojących się ranach, stłuczeniach, liszajach, trądziku.

- W postaci olejku lub mazidła przy nerwobólach i gośćcu, a w postaci płukanek w stanach zapalnych jamy ustnej i gardła.

Napar: 2 łyżka ziela na 1 szkl wrzątku, parzyć pod przykryciem 15min.

Napar czasem można zastąpić zimnym wyciągiem tzw maceratem- przygotowuje się go z 1 łyżki ziela zalanej 1 łyżką letniej wody i pozostawia na 6 godz, po czym odcedza i pije 2-4 razy dziennie po 0,5 szkl.

Wyciśnięty sok ze świeżego ziela pije się kilka razy dziennie po 2 łyżeczki w 1/2 szkl wody lub mleka osłodzonego miodem.

Do użytku zewnętrznego można przygotować maść z mieszaniny nalewki na zielu i wazeliny [1 część nalewki na 4 części wazeliny].

Uwaga: Krwawnika nie wolno przedawkować, w dużych ilościach jest toksyczny i wywołuje bóle głowy i oszołomienie.

Do wcierań zewnętrznych stosuje się także sam olejek.

Krwawnik wchodzi jako dodatek do kąpieli ziołowych, do przemywań i okładów, przy łojotoku, trądziku młodzieńczym, odmrożeniach kończyn, oparzeniach oraz w stanach zapalnych i ropnych

skóry.

Naparu używa się do mycia twarzy, działa dezynfekująco i wybielająco.

Przy egzemach powinno stosować się wywar z ziela jako dodatek do kąpieli.

Odmiany krwawnika kwitnące na żółto lub czerwono nie są lecznicze.

74g] Krwawnik pospolity

Krwawnik nie bez kozery ma przydomek pospolity- po prostu prawie wszędzie rośnie.

Krwawnik ma wiele substancji czynnych, z których najważniejsze to: olejek eteryczny, glikozydy, flawonoidy, garbniki oraz sole mineralne i wit C.

Bogata zawartość substancji czynnych jest powodem, dla którego krwawnik ma wielokierunkowe działanie.

W medycynie naturalnej uważany był za środek przeciwkrwotoczny.

Preparaty z niego uzyskiwane mają hamować mikrokrwawienia np z naczyń włosowatych.

Wzmaga łagodnie przepływ żółci i zwiększa wydzielanie moczu. Przypisuje mu się działanie ogólnie odtruwające.

Dzięki substancji gorzkiej zwiększa wydzielanie kwasów żołądkowych i przyswajanie składników pokarmowych.

Najważniejsze więc zastosowanie ma ziele krwawnika w nieżytach i stanach zapalnych przewodu pokarmowego, zwłaszcza, jeśli występują przy tym niewielkie krwawienia.

Ponadto pomocny jest w leczeniu żylaków odbytu ora w niektórych dolegliwościach dróg żółciowych i jelit.

Zewnętrznie używa się krwawnika do płukania jamy ustnej i gardła.

Dzięki wszechstronnemu działaniu wchodzi w skład wielu mieszanek ziołowych.

Większe działanie przeciwzapalne mają kwiaty.

Znajdują one zastosowanie szczególnie w chorobach przewodu pokarmowego - wrzodowej, owrzodzenie jelita grubego i żylaków odbytu.

Zewnętrznie stosowany kwiat krwawnika może zastąpić rumianek.

Krwawnik ma również dobroczynny wpływ we wspomaganiu leczenia chorób kobiecych.

Ziele to powinny używać zarówno młode dziewczyny z nieregularnym miesiączkowaniem, jak i kobiety dojrzałe, czy też będące w okresie menopauzy.

Zaleca się, by profilaktycznie piły od czasu do czasu napar z ziela.

Krwawnik pomocny też ma być w uderzeniach krwi do głowy, zawrotach, mdłościach, chorobach oczu.

74h] Krwawnik pospolity

Działanie: napotne, obniżające ciśnienie tętnicze krwi, ściągające, przeciwzapalne, moczopędne, przeciwbakteryjne, przeciwdziałające wzdęciom i odbijaniu.

1] Jest to jedno z najlepszych ziół napotnych i powszechnie stosowany środek przeciwgorączkowy.

2] Zmniejsza ciśnienie krwi przez rozszerzenie naczyń krwionośnych.

3] Pobudza trawienie i przywraca napięcie w naczyniach krwionośnych.

4] Odkaża drogi moczowe, dlatego jest m.in. wykorzystywany w zakażeniach pęcherza moczowego.

5] Stosowany zewnętrznie pomaga w gojeniu ran.

6] Szczególnie zalecany jest w różnych typach zakrzepicy związanej z nadciśnieniem.

Uwaga: Należy unikać krwawnika w czasie ciąży i nie stosować go zbyt długo.

Napar: 1-2 łyżeczki ziół zalać 1 szkl wrzątku, odstawić pod przykryciem na 10-15min. Pić 3 razy dziennie. Przy gorączce pić co 1 godz.

74i] Krwawnik pospolity

Surowiec zielarski: kwiaty ( Millefolii Flos), ziele (Millefolii herba ). Ziele ma przyjemny, aromatyczny zapach i gorzki smak.

Olejek eteryczny (Millefolii oleum) zawiera związki azulenowe, ponadto roślina zawiera cholinę, flawonoidy, garbniki, kwasy: mrówkowy, octowy, izowalerianowy, gorzki glikozyd achilleinę oraz sole mineralne (zwłaszcza sole cynku i magnezu).

Działanie: przeciwzapalne, przeciwkrwotoczne, bakteriostatyczne i nieznaczne przeciwskurczowe. Ziele pobudza również czynności wydzielnicze przewodu pokarmowego, wzmaga wydzielanie soków trawiennych i żółci.

Dawniej sporządzano napar na krwotoki wewnętrzne.

Dziś ziele krwawnika stosuje się wewnętrznie głównie w zaburzeniach żołądkowo-jelitowych

objawiających się brakiem apetytu, wzdęciami, kurczami jelit, niestrawnością oraz, ze względu na działanie przeciwzapalne, w chorobie wrzodowej.

Krwawnik można też stosować zewnętrznie w celu łagodzenia stanów zapalnych skóry i błon śluzowych oraz na rany, aby przyspieszyć gojenie.

74j] Krwawnik pospolity

Surowiec: Same kwiatostany albo też ziele krwawnika zbierane w czasie kwitnienia.

Krwawnik należy do przodujących ziół leczniczych. Ziele ma przyjemny, aromatyczny zapach i gorzki smak.

Najważniejszym składnikiem tego surowca jest olejek lotny, a w szczególności

zawarte w nim substancje aktywne, jak azulen, decydujący o wartościach leczniczych tego surowca, cholina, wchodząca w skład witaminy grupy B i obniżająca ciśnienie krwi, związki flawonoidowe, substancje gorzkie, garbniki oraz sole mineralne, a zwłaszcza cynk, odgrywający ważną rolę w leczeniu punktów zapalnych na skórze jak trądzik czy liszaje.

Odwar, względnie napar tego surowca, stosuje się jako okład w leczeniu wymienionych schorzeń skórnych łagodząc ich zapalenie i przyspieszając ich leczenie. Można dodać koszyczki rumianku.

Odwaru tego używa się także do płukania jamy ustnej, zwłaszcza przy zapaleniu dziąseł.

Dzięki przeciwzapalnym, bakteriostatycznym i przeciwskurczowym właściwościom tego surowca.

Ziele to stosuje się wewnętrznie w postaci naparu przy owrzodzeniach żołądka, jelit i hemoroidach, a także przy krwotokach płucnych, nerek, zbyt silnej i bolesnej menstruacji i krwawieniach wewnętrznych u kobiet.

Przeciwskurczowe działanie krwawnika wykorzystuje się też zażywając napar przy spazmatycznych i bardzo bolesnych skurczach dróg moczowych, zwłaszcza pęcherza, nawykowym zaparciu stolca i bólach jelita grubego.

Wynika to z rozkurczającego, specyficznego wpływu niektórych substancji na mięśnie gładkie niektórych narządów naszego ciała.

Aktywne substancje krwawnika działają też pobudzająco na wątrobę, woreczek żółciowy, wydzielanie żółci i soków trawiennych, usprawniając tym samym działanie całego układu trawiennego i przyspieszając przemianę materii.

Oczyszczają krew ze szkodliwych substancji, przeciwdziałając równocześnie kumulowaniu się złogów i tworzeniu się kamieni w nerkach, w woreczku żółciowym i innych narządach wewnętrznych.

Napar ziela: jedna łyżka ziela krwawnika na szklankę wrzątku. Po 20 minutach przecedzić i pić dwa razy dziennie po pół szklanki.

W miejsce naparu stosuje się, z lepszym skutkiem, tzw. macerat, otrzymywany zazwyczaj po zalaniu surowca przegotowaną i ostudzoną wodą i odstawieniu na 6-8 godzin. Pić 2-4 razy dziennie po 1/2 szklanki.

Surowiec krwawnika wchodzi też w skład wielu mieszanek ziołowych jak Cholagoga II, Nervosan, Rektosan, Sklerosan, Degrosan, Nervogran, Normogran i inne.

Oczywiście przetwory z samego kwiatu wszystkich ziół zazwyczaj są w działaniu skuteczniejsze.

74k] Krwawnik pospolity - Achillea millefolium

Surowiec. Do celów leczniczych zbiera się ziele lub sam kwiat krwawnika w czasie kwitnienia

Skład chemiczny. Ziele powinno zawierać przynajmniej 0,2-1% olejku

eterycznego.

Najwięcej olejku zawiera ziele w początkach kwitnienia, potem jego zawartość maleje.

Pączki kwiatowe zawierają w przybliżeniu 100-400 mg azulenu, natomiast olejku 0,5-1% (wg. A. Rumińskiej, 1970); kwiatostany w pełni kwitnienia - 0,3-0,9% olejku lotnego i 80-150 mg azuleny; liście młode - 0,2-0,3% olejku i 20-80 mg azulenu.

Właściwie tylko rośliny tetraploidalne zawierają interesujący nas składnik czynny, inne kariotypy są bezazulenowe.

Olejek eteryczny zawarty w surowcu składa się ze wspomnianego azulenu (podobnie działa azulen zawarty w rumianku), cyneolu (ok. 10%), pinenu, tujonu, borneolu i seskwiterpenów.

Ponadto surowiec zawiera garbniki - ok. 3%, fitochinon (w liściach - 0,05%), metylobetainę (liście - 0,05%), kw. askorbinowy, gorzki glikoalkaloid cyjanogenny - achilleinę. sole manganu (do 5 mg), stachydrynę, flawonoidy (apigeninę, luteolinę), kwasy (mrówkowy, octowy, izowalerianowy, kapronowy, salicylowy), laktony seskwiterpenowe, śluzy, żywice, betonicynę, viburnit.

Azuleny - barwniki roślinne należące do grupy dwucyklicznych seskwiterpenów, zbudowane z

dwóch pierścieni: pięcio- i siedmiowęglowego. Posiadają barwę niebieską lub fioletową. Wykazują działanie przeciwzapalne.

Krwawnik działa żółciopędnie i żółciotwórczo (właściwie prawie wszystkie zioła działające żółciopędnie wzmagają też produkcję tej żółci przez wątrobę), wiatropędnie, rozkurczowo, moczopędnie, przeciwkrwotocznie, przeciwzapalnie, odkażająco, napotnie, uspokajająco, wykrztuśnie, przeciwgorączkowo, hipotensyjnie (ziele); przeciwkrwotocznie (liście); pobudza wydzielanie soku żołądkowego, trzustkowego i jelitowego; zwiększa łaknienie, poprawia trawienie i metabolizm; reguluje wypróżnienia i miesiączkowanie; przyśpiesza gojenie się ran.

Maseczka krwawnikowa działa wygładzająco, oczyszczająco, przeciwłojotokowo, wybielająco i przeciwzapalnie.

Wskazania: zaburzenia trawienne (wzdęcia, odbijanie, burczenie i przelewanie w jelitach, bóle brzucha, skurcze jelit, uczucie pełności w brzuchu), nieżyt, zakażenia i stany zapalne układu pokarmowego, choroby trzustki, wątroby i pęcherzyka żółciowego, biegunka, zaparcia, obfite, bolesne i nieregularne krwawienia miesiączkowe, zapalenie przydatków, okres po- i przekwitania oraz choroby z nimi związane, brak łaknienia, choroby skórne, przeziębieniowe i zakaźne, skąpomocz, kamica moczowa, bezsenność wyczerpanie nerwowe, zaburzenia przemiany materii, nadciśnienie, krwiomocz bóle nerek (+ glistnik + ziele nawłoci - napar).

Zewnętrznie (okłady, płukanki, nasiadówki, przemywanie): stany ropne i zapalne gałki ocznej oraz spojówek, łzawienie i światłowstręt, rany, stany zapalne jajników, pochwy, warg sromowych, upławy (pić napar jednocześnie!), figówki, liszajce, liszaje, czyraki, łojotok, łupież, łojotokowe zapalenie skóry, pryszcze różnego pochodzenia, trądziki.

Napar: 2 łyżki ziela lub 3 łyżki kwiatów zalać 2 szkl. wrzącej wody; odstawić na 20 minut; przecedzić.

Pić 3-4 razy dz. po 200 ml; niemowlęta ważące 3-4 kg - 8,5-11 ml, 5-6 kg - 14-17 ml, 7-8kg - 20-22,8 ml, 3-4 razy dz.; dzieci ważące 9-10kg - 25,7-28,5 ml, 11-15 kg - 31- 42,8 ml, 20-25 kg - 57-71 ml, 30-35 kg - 85,7-100 ml, 40-45 kg - 114-128,5 ml, 50-55 kg - 142-157 ml, 3-4 razy dz.

Nalewka krwawnikowa - Tinctura Millefolii: pół szkl. ziela zalać 400 ml wódki; wytrawiać 14 dni; przefiltrować. Zażywać 3-4 razy dz. po — 5-10 ml lub stosować zewnętrznie.

Alkoholatura “zimna” pół szkl. świeżego ziela zalać 400 ml wódki; wytrawiać 14 dni; przefiltrować. Zażywać jak nalewkę.

Intrakt - Intractum Millefolii: pół szkl. świeżego ziela zalać 400 ml gorącego alkoholu, wytrawiać 10 dni; przefiltrować. Zażywać 3-4 razy dz. po 5-10 ml w 30 ml wody lub stosować zewnętrznie do przemywania schorzałych miejsc.

Galaretka krwawnikowa - Gel Millefolii: 1 łyżkę żelatyny spożywczej zalać 350 ml wrzącej wody, postawić na reszo, gotować i jednocześnie mieszać; gdy żelatyna rozpuści się wlać 2 łyżki gliceryny i 4 łyżki sproszkowanego suchego ziela lub świeżego i zmielonego, wymieszać; pogotować 1-2 minuty; przelać do słoiczka, zakręcić i przenieść do zimnego miejsca, aby zastygła (surowiec roślinny opadnie na dno naczynia). Zażywać 4 razy dz. po 2-3 łyżki.

Stosować przy biegunkach, zaburzeniach trawienia, chorobie wrzodowej i zaparciach.

Galaretkę można też stosować zewnętrznie wcierając ją w schorzałe miejsca, po goleniu oraz w celu ochronnym dla skóry.

Ciała czynne zawarte w krwawniku przejdą do wywaru żelatynowego, zatem osadu, jaki powstanie nie zażywać. Preparat zwiększa krzepliwość krwi i goi rany oraz oparzenia.

Rp. ziele krwawnika - 1 łyżka, siemię lniane - 1 łyżka, ziele (kwiat) rumianku.- 1 łyżka

Wymieszać. Przyrządzić napar według podanych w niniejszej książce zasad. Pić kilka razy dz. po 150-200 ml; niemowlęta i dzieci - patrz napar krwawnikowy.

Typowy antiphlogistica (lek przeciwzapalny i osłaniający).

Wskazania: stany zapalne dróg oddechowych i przewodu pokarmowego, fermentacja gnilna, skurcze jelit i żołądka, zaburzenia trawienia.

Rp. ziele krwawnika - 1 łyżka, ziele pokrzywy - 1 łyżka, ziele (obojętnie którego) rdestu - 1 łyżka, ziele tasznika lub tobołka - 1 łyżka, żelatyna - 2 łyżki

Wymieszać surowce i zmielić na drobniutki proszek.

Zażywać 3 razy dz. po 1 łyżeczce w calu zwiększenie krzepliwości krwi i zahamowania krwotoku. Można też stosować jako zasypkę.

Wskazania: krwawa biegunka, krwotoki z nosa, krwawiące rany, nadmierne krwawienia miesiączkowe lub krwotoki maciczne pozamenstruacyjne.

KRWAWNIK POSPOLITY

Właściwości lecznicze:

Wewnętrznie: Krwawnik wzmacnia działanie gorzkie i ściągające, wpływa uspokajająco na macicę i jajniki, sprzyja menstruacji, ma właściwości żółciopędne i moczopędne, hamuje krwawienia, działa przeciwczerwiowo (robakobójczo), pobudza czynności żołądka, poprawia przemianę materii, działa wykrztuśnie i przeciwzapalnie.

Zewnętrznie: Jest znakomitym środkiem dezynfekującym, gojącym i przeciwzapalnym. Stosuje się go jako lek na upławy, hemoroidy, bóle reumatyczne, zapalenie skóry i śluzówek, dermatozy, owrzodzenia goleni, pęknięcia sutka i na przetoki oraz na różne rany.

Krwawnik pospolity (Achillea millefolium L.)

Inne nazwy: krwawczyk, krowewnik, krwawnica, krzewnik, drętwik, pokrętnik, śmietanka, stolist,

tysiąclist, tysiącznik, Żeniszek, złocień, złocień krwawnik, renisz.

Angielska: Yarrow. Francuska: Millefuille. Niemiecka: Gemeine Schafgarbe. Rosyjska:

Tysjaczelistnik obyknowiennyj.

Skąd łacińska nazwa tego zioła — Achilledl Aż spod antycznej Troi.

Oto w Iliadzie Homera znajdujemy opis, w jaki sposób opatruje ranę wojownika legendarny Achilles

- bohater wojny trojańskiej. Na krwawiącą ranę przykłada ziele krwawnika (Achillea millefolium).

Chociaż tak naprawdę to nie jesteśmy wcale dziś tacy pewni czy akurat ten, a nie inny gatunek

krwawnika (a jest ich wiele) stosowano w najdawniejszych czasach, zarówno w Grecji, jak i w innych

krajach.

Niemniej jednak o leczniczych właściwościach soku z krwawnika wspomina już w I w. p.n.e.

Scribonius Largus, a współczesny mu Dioskorides sławi zioło za jego doskonałe działanie na krwawiące

rany i wrzody. W początku naszej ery Pliniusz (ur. w 23 r.) podaje, że Etruskowie leczą krwawnikiem rany u bydła...

Dzisiaj, u schyłku XX w. to cenione zioło występuje zarówno na półkuli północnej, jak i południowej, ale zawsze w strefie klimatu umiarkowanego.

W naszym kraju rośnie pospolicie na suchych łąkach i pastwiskach, niekiedy tak gęsto i zwarcie, że tworzy silne zadarnienia. Ale spotykamy go często także podczas wiosennych czy letnich spacerów - na

przydrożach i przy miedzach polnych..

Do celów leczniczych używamy górnych części pędów.

O leczniczych „mocach" krwawnika wiedział nie tylko legendarny Achilles, ale przede wszystkim zielarze z okresu średniowiecza.

Uprawiali go Benedyktyni w swoich ogrodach klasztornych, a św. Hildegarda, czyli Hildegard von Bingen (1098-1179) będąca przeoryszą Benedyktynek, wspomina w swoich opracowaniach o cennych przeciwkrwotocznych właściwościach krwawnika. Podobnie słynny dominikanin - Albertus Magnus

(1193-1280) bardzo doceniał lecznicze właściwości soku krwawnika.

Istnieją też archiwalne zapiski, z których wynika, że wnuka Dymitra Dońskiego (1350-1389) leczono

sokiem z tego zioła, kiedy był osłabiony z powodu częstych krwotoków z nosa.

W wiekach późniejszych, w 1552 roku, Meksykanie Juannes Bardianus i Martinez de la Cruz wydają

unikalny zielnik Azteków, w którym znajdujemy pośród wielu innych roślin leczniczych również

rycinę krwawnika jako zioła „przeciwko strupom na twarzy, a także piegom".

Doceniają go i polscy zielarze — ot choćby Marcin z Urzędowa, który w 1595 r. w Herbarzu Polskim

zaleca okłady z krwawnika przeciwko ropie i różnym stanom zapalnym, a słynny Syreniusz w swoim

Zielniku z 1613 r. poleca to zioło przy wewnętrznych krwawieniach i bólach jelitowych. 1 wreszcie w

dwa wieki później słynny proboszcz z Ciechanowca, autor Dykcyonarza roślinnego tak pisze m.in. o

Achillea millefolim: „Jest to roślina jedna z pożyteczniejszych w lekarstwie. Liście zażywać się mogą

zewnętrznie i wewnętrznie w ranach, wrzodach, krwie płynieniu, w suchotach, osłabieniu fiber, w

chorobach macicy; zażywają się zaś albo wodą lub winem odgotowane za napój, albo sok z nich

wyciśniony, albo wódka palona, esencja, extrakt, olejek z kwiatów (...)".

Wreszcie współczesny już badacz roślin leczniczych, prof. dr J. Muszyński (188-1957) sok z krwawnika (2 łyżeczki w kieliszku wody co 1-2 godziny) zaleca przy krwotokach płucnych, żołądkowych, kiszkowych i macicznych.

W medycynie współczesnej to zioło o dużej mocy biologicznej (zawiera m.in. olejek eteryczny z azulanem, glikozyd zwany achilleiną, flawonoidy, bogate w mangan sole mineralne) stosowane jest jako środek zapobiegający stanom zapalnym, skurczom mięśni gładkich jelit, dróg żółciowych i moczowych.

Jest korzystny w leczeniu zaburzeń czynnościowych przewodu pokarmowego: przeciwdziała wzdęciom, odbijaniom, przewlekłym zaparciom i skurczom jelit.

Wreszcie hamuje niewielkie krwawienia, np. w chorobie wrzodowej żołądka i dwunastnicy, a także z

dróg oddechowych i płuc. Przynosi ulgę kobietom, łagodząc bóle w bolesnym miesiączkowaniu.

Wzmacnia, wyrzuca z organizmu tzw. zbędne złogi, a więc i przeciwdziała kamicy.

A jak go stosować?

Sok ze świeżego ziela. 300-500 g świeżego ziela, zebranego w czasie kwitnienia, płuczemy dokładnie podbieżącą wodą, czekamy kilka minut aż obcieknie, przepuszczamy przez maszynkę do mięsa, odciskamy przez gazę lub w sokowirówce.

Pozyskany w ten sposób sok radzę jeszcze przecedzić przez gęste sito, utrwalić dodając 1 część 95%

spirytusu na 4 części soku i przetrzymywać w lodówce. Pić po łyżeczce 2-3 razy dziennie w 1/4

szklanki wody.

Napar z ziela krwawnika. 1 płaską łyżkę suchego ziela zalewamy 1 szklanką wrzącej wody i parzymy pod przykryciem przez 15 minut. Po przecedzeniu pijemy 2-4 razy dziennie po 2/3 szklanki naparu.

Zarówno sok, jak i napar są skuteczne nie tylko w przypadku zaburzeń żołądkowych, stanu zapalnego

przewodu pokarmowego czy innych wspomnianych już przypadłościach zdrowotnych, ale używamy

ich także na okłady, kompresy, maseczki, jako dodatku do kąpieli tzw. higienizującej.

Zarówno ziele, jak i kwiat krwawnika wchodzą w skład licznych mieszanek produkowanych przez

przemysł zielarski: Nervogranu , Nervosanu , Pulmosanu , Normogranu , Rektosanu , Degrosanu ,

Sklerosanu , Digestosanu , Cholagogi II, proszku Gastrochol i tabletek Calmagina.

Ale sięgnijmy jeszcze raz do historii. Oto sławny astrolog i lekarz angielski Nicholas Culpeper

(1616-1654) zaleca nie tylko picie herbaty z krwawnika z dodatkiem białego wina, czy maść z liści

jako lek na wrzody i wszelkie ropienia, ale także suche sproszkowane liście tej rośliny do zażywania

jak tabakę - i... kichania przy uporczywych bólach głowy!

Botanik włoski Allione (1728-1804) w swoim dziele Flora pedemontana zachwala wzmacniające

nalewki winne z Achillea millefolium i okłady z roztartych liści na wszelkie potłuczenia.

Zdaniem księdza Kneippa (1821-1897) krwawnika można używać podobnie jak dziurawca.

A według The Encyclopedia Americana Indianie amerykańscy stosowali krwawnik jako środek

przeciwbólowy.

W XVIII-wiecznych aptekach znajdowały się w sprzedaży różne postacie leków z tego zioła: susze, wody, esencje, ekstrakty i olejki.

Jest zatem krwawnik niezwykle cenną dla nas rośliną, która leczy, żywi (wzmacniające sałatki wiosenne, dodatek do pasz dla drobiu), upiększa (maseczki na różne typy cery) i zdobi (niektóre odmiany nadają się na kwiat cięty i jako komponent suchych bukietów).

---