Prof. zw. dr hab. Paweł Bożyk

INTEGRACJA EUROPEJSKA - PROBLEMY EGZAMINACYJNE

1. Pojęcie integracji ekonomicznej, w czym zawiera się jej specyfika.

Integracja ekonomiczna to scalanie, łączenie w jedną całość większą niż suma części składowych. Wiąże się ona z dużymi kosztami, rozpoczęła się ona w starożytnym Egipcie, potem w cesarstwie rzymskim oraz Grecji. W średniowieczu integracja przeprowadzana była przy pomocy armii, siłą łączono ludność, ziemi, surowce naturalne.

2. Wymień nazwiska protoplastów integracji w czasach nowożytnych.

Cesarz Napoleon Bonaparte.

Protoplastą współczesnej integracji był Otto Bismarck (1815-1898). Gdy przejął on władzę w Niemczech były one bardzo słabe, składały się z 22 państw, 7 systemów monetarnych, 32 banków centralnych, które emitowały pieniądze, różnych systemów politycznych itp. Bismarck twardą ręką zintegrował te landy: zlikwidował cła, utworzył Bundesrat, sejm oraz Niemiecki Związek Celny. Dzięki temu tempo rozwoju Niemiec uległo znacznemu poprawieniu, nastąpił wzrost inwestycji, powstały duże banki niemieckie co sprawiło, że Niemcy stały się potęgą.

W 1946 z nowymi ideami wstąpił Winston Churchill. Chciał on stworzyć Stany Zjednoczone Europy jako przeciwwagę dla USA.

3. Jakie są cztery podstawowe kryteria definiowania integracji ekonomicznej?

1. INTEGRACJA JAKO STAN

Wyodrębnienie się z gospodarki światowej grupy krajów w efekcie dużego i rosnącego udziału handlu zewnętrznego i wzajemnego, bądź też wzrostu udziału inwestycji, kooperacji produkcji, powiązań naukowo-badawczych.

2. INTEGRACJA JAKO PROCES (stały proces)

Nieprzerwany proces pogłębiania związków ekonomicznych, który nie ma końca (bo zmieniają się parametry tj. rozwój techniczny, rozwój ludności)

Proces ten ma tendencję do pogłębiania się w czasach gdy NIE MA kryzysu. W czasie kryzysu następuje zahamowanie (wymagany jest rozwój zrównoważony).

3. INTEGRACJA JAKO EFEKT PRZEMIAN FUNKCJONALNYCH (Béla Balassa)

Nieprzerwany proces likwidacji barier instytucjonalnych w procesie przepływu towarów, usług, czynników produkcji.

4. KRYTERIUM INSTYTUCJONALNE

Proces koordynacji postępowania krajów w procesie łączenia i integracji ich działalności (jednolite zasady działania).

5. INTEGRACJA jako proces rozwoju powiązań międzynarodowych, który przynosi wszystkim uczestnikom korzyści większe, aniżeli gdyby tego procesu nie było.

4. Jakie cechy integracji ekonomicznej pozwalaj ą ją podzielić na tradycyjną i współczesną.

1. TRADYCYJNA

Podstawę stanowiła klasyczna teoria kosztów komparatywnych Ricardo, zgodnie z którą korzyści specjalizacji narodowej są większe niż gdyby tej specjalizacji nie było. Wymagany jest wolny handel dobrami i usługami między krajami. Zgodnie z definicją trzeba likwidować wszelkie bariery przepływu dóbr i usług. Źródłem korzyści jest przewaga komparatywna (korzyści komparatywne)

• Komplementarność międzygałęziowa

• Béla Balassa-> likwidacja barier

1. WSPÓŁCZESNA

Usunęła założenie integracji tradycyjnej o braku przepływów czynników wytwórczych.

Do połowy lat 80 w UE integracja przeprowadzana była wg teorii tradycyjnej. Od połowy lat 80 mamy do czynienia z integracją współczesną (korzyści z wymiany zależą nie tylko od przepływu dóbr i usług, ale i od przepływu czynników wytwórczych)

Integracja współczesna zwróciła uwagę na drugie źródło korzyści z wymiany korzyści skali produkcji (produkcja tych samych towarów w 2 krajach ale o innej skali produkcji)

• Komplementarność wewnątrzgałęziowa (korzyści skali produkcji danych elementów)

5. Co rozumiesz pod pojęciem celu integracji; jak mógłbyś sklasyfikować cele integracji.

Cele integracji są to preferowane przez kraje członkowskie kierunki rozwoju ugrupowania integracyjnego.

1. CELE PRZEDMIOTOWE:

• Cele polityczne :

• umocnienie pozycji ugrupowania na świecie (aby coś znaczyć na świecie), ugrupowanie chce wpływać na kierunki rozwoju świata;

• Chęć podporządkowania innych państw, ugrupowań (np. interwencja w Kosowie- chęć podporządkowania Bałkanów);

• Umocnienie pozycji obronnej;

• Wyeliminowanie konfliktów wewnątrz ugrupowania;

• Cel polityczny pojedynczego kraju: umocnienie indywidualnej pozycji (wobec krajów należących jak i nienależących do ugrupowania) szczególnie dla krajów małych i słabych;

• Cele ekonomiczne:

• Likwidacja barier w przepływie towarów i usług;

• Maksymalizacja korzyści z mpp (z różnic komparatywnych, z korzyści skali itp.);

• Efekt kreacji i efekt przesunięcia handlu;

• Cele społeczno- cywilizacyjne:

• Integracja ma selekcjonować te dobra kultury, które sprzyjają celom politycznych, ekonomicznych, cywilizacyjnych ugrupowania, a eliminować dobra kultury, które są w kolizji z tymi celami;

• Rozwój nauki, informatyki, organizacji gospodarki i życia publicznego;

Spojrzenie tradycyjne - likwidacja barier przepływu dorobku postępu (np. licencji, badań naukowych);

Spojrzenie współczesne - tworzenie warunków dla badań zbiorowych, wartości cywilizacyjnych, tworzenie organizacji, instytucji.

1. CELE PODOMIOTOWE:

• Cele grupowe (dla całego ugrupowania);

• Cele indywidualne (dla danego kraju).

cele przedmiotowe mogą mieć zarówno charakter grupowy jak i indywidualny.

6. Wyjaśnij efekt kreacji handlu w warunkach strefy wolnego handlu.

Efekt kreacji handlu oznacza wytworzenie się nowych strumieni handlu pomiędzy krajami członkowskimi sfery wolnego handlu lub unii celnej. Towary wytwarzane w poszczególnych krajach ugrupowania zaczynają być traktowane na rynkach innych krajów tejże sfery czy unii preferencyjnie na skutek zniesienia ceł i barier w handlu.

Kraj A zaczyna importować towar X z kraju B, bo wytworzona jest strefa wolnego handlu.

7. Wyjaśnij efekt przesunięcia handlu w warunkach unii celnej.

Efekt przesunięcia handlu dotyczy handlu pomiędzy krajami członkowskimi strefy handlu lub unii celnej oraz ich handlu z krajami z poza ugrupowania. Polega on na zastępowaniu importu określonych towarów spoza strefy czyli unii importem tych towarów ze strefy czy unii.

Są 3 kraje : A, B, C ; handlują one ze sobą towarami ( 20% cła). W kraju C jest najtaniej mimo cła. A więc kraj A importuje z kraju C oraz B z C. Następnie A i B tworzą unię celną i likwidują cła. Dla kraju A dobro wcześniej importowane z C jest teraz tańsze w kraju B (bo nie ma cła), więc w B jest korzystniej. A importuje z B; B już nie importuje tylko produkuje u siebie. W efekcie A i B rezygnują z importu z kraju C.

8. Co rozumiesz pod pojęciem przesłanek integracji regionalnej i jak te przesłanki mógłbyś sklasyfikować.

Przesłanki integracji - zainteresowanie państw integracją.

1. Polityczne - zainteresowanie państw współpracą polityczną z innymi krajami;

2. Ekonomiczne - chęć wspólnej realizacji celów ekonomicznych oraz tworzenia organizacji i instytucji;

3. Cywilizacyjno-społeczne - chęć uczestniczenia krajów w postępie cywilizacyjnym.

9. Jakie znasz warunki integracji.

1. PODSTAWOWE:

• Geograficzno-infrastrukturalne:

• Bliskie położenie geograficzne (zbieżności kulturowe, cywilizacyjne, językowe);

Ma to wpływ na koszty transportu, komunikacji, rozwoju telekomunikacji, połączenia kolejowe, morskie, drogowe).

• Ekonomiczne:

• Zbliżony poziom rozwoju gospodarczego;

UE częściowo rezygnuje z tego warunku by pomagać krajom słabiej rozwiniętym. Może to powodować komplikacje, bo pojawiają się utrudnienia rozwoju wewnętrznego ugrupowania, bo są różnice w poziomie wiedzy, produkcji.

• Komplementarność struktur gospodarczych, komplementarność wewnątrzgałęziowa, a nie tylko międzygałęziowa.

• Pozaekonomiczne:

• Potrzeba zapewnienia zgodności ustrojowej;

• Zbieżność wewnętrznej polityki ekonomicznej;

• Zbieżność zagranicznej polityki ekonomicznej.

• SPECYFICZNE

10. Jak integracja oddziałuje na suwerenność państw.

SUWERENNOŚĆ - zwierzchnictwo władz państwowych nad terytorium i ludnością, którzy zamieszkują to terytorium.

4 rodzaje polityk ekonomicznych wg kryterium suwerenności:

1. Polityka autonomiczna

Do II wojny światowej wszystkie państwa prowadziły tę politykę. Polegała ona na pełnym zwierzchnictwie władz państwa nad terytorium i ludźmi.

2. Polityka umowna

Od lat 60. Kraje wchodziły do różnych organizacji międzynarodowych, przynależność do nich oznaczała ograniczenie suwerenności dla krajów członkowskich (nie mogły wszystkiego robić). Państwo musiało uwzględniać to co zapisano w umowach danych organizacji.

3. Polityka integracyjna

Członkowie ugrupowania mogą jeszcze mniej niż w polityce umownej (większe ograniczenie suwerenności). Koordynacja polityki.

4. Polityka globalna

Kraj musi unifikować swoją politykę z tymi jakie prowadzi się w krajach członkowskich (np. jednolity system finansowy).

11. Czym różni się ograniczenie wykonywania suwerenności od ograniczenia suwerenności.

OGRANICZENIE WYKONYWANIA SUWERENNOŚCI - władza państwowa sama dobrowolnie decyduje o zawieraniu umów ograniczających suwerenność (ale może od nich odstąpić, jest to zależne od danego kraju); jednak czasem ciężko jest wystąpić z danej organizacji, gdyż powoduje to ogromne negatywne skutki.

Największe ograniczenie suwerenności dotyczy integracji o charakterze ponadnarodowym. Instytucja taka ma prawo oddziaływać na rządy i obywateli. Integracja międzynarodowa nie może decydować i oddziaływać na obywateli.

12. Jakie znasz instytucjonalne formy integracji ekonomicznej.

1. Formy proste

2. Formy złożone

13. Wymień proste i złożone formy integracji ekonomicznej

1. Proste formy integracji:

• strefa wolnego handlu,

• unia celna;

2. Złożone formy integracji:

• wspólny rynek,

• unia monetarna,

• unia ekonomiczna,

• unia polityczna,

• pełna integracja ekonomiczna.

14. Co rozumiesz pod pojęciem pełnej integracji ekonomicznej.

Jest to scalony gospodarczo i politycznie organizm, który funkcjonuje jako podmiot międzynarodowego życia gospodarczego i politycznego oraz wyróżnia się na tle innych podmiotów, zwłaszcza poszczególnych państw, całkowitym ujednoliceniem w skali międzynarodowej podstawowych reguł i zasad funkcjonowania gospodarki, a także polityki wewnętrznej i zagranicznej.

15. Wymień kryteria integracji regionalnej.

1. Zgodność systemów politycznych;

2. Bliskość terytorialna;

3. Dopasowana infrastruktura gospodarcza;

4. Zbliżony poziom rozwoju gospodarczego i technologicznego;

5. Komplementarność struktur gospodarczych;

6. Rozwinięte wzajemne powiązania handlowe

7. Zbliżone mechanizmy funkcjonowania gospodarki.

16. Wymień kryteria integracji regionalnej.

1. Zgodność systemów politycznych;

2. Bliskość terytorialna;

3. Dopasowana infrastruktura;

4. Zbliżony poziom rozwoju gospodarczego;

5. Komplementarność struktur gospodarczych;

6. Rozwinięte wzajemne powiązania handlowe;

7. Zbliżony poziom cywilizacyjny;

8. Zbliżony poziom rozwoju technologicznego;

9. Komplementarność w zaspokajaniu potrzeb;

10. Chęć zwiększenia rangi ekonomicznej danego subregionu;

17. Wymień protoplastów Unii Europejskiej

• Europejska Wspólnota Węgla i Stali (EWWiS);

• Europejska Wspólnota Energii Atomowej (Euratom);

• Europejska Wspólnota Gospodarcza (EWG).

• Czym EWG różniła się od EWWiS oraz Euratomu?

• Podaj przykład pozaeuropejskich ugrupowań integracyjnych.

• Północnoamerykański Układ Wolnego Handlu (NAFTA) = USA + Kanada + Meksyk; m.in. liberalizacja handlu towarami, likwidacja barier para- i pozataryfowych,

• Latynoamerykańskie Stowarzyszenie Wolnego Handlu (LAFTA) = Argentyna + Brazylia +Chile + Meksyk + Paragwaj + Urugwaj + Kolumbia + Ekwador + Wenezuela + Boliwia;

• Stowarzyszenie Integracji Latynoamerykańskiej (LAIA lub ALADI); celem jest stworzenie wspólnego rynku Ameryki Łacińskiej; podział na 3 grupy:

a) Argentyna, Brazylia, Meksyk => wspólny rynek,

b) Chile, Kolumbia, Peru, Wenezuela, Urugwaj => unia celna,

1. Boliwia, Ekwador, Paragwaj => strefa wolnego handlu;

• Wspólny Rynek Południa (Mercosur) = Argentyna, Brazylia, Paragwaj, Urugwaj; wspólny rybek i unia celna; celem jest wolny przepływ towarów i czynników produkcji;

• Stowarzyszenie Narodów Azji Południowo-Wschodniej (ASEAN);

• AFTA - strefa wolnego handlu działająca w ramach Stowarzyszenia Narodów Azji Południowo-Wschodnie;

20. Jakie znasz ugrupowania subregionalne w Europie.

• Benelux,

• Płw. Iberyjski,

• Kraje skandynawskie,

• Europa Środkowa (m.in. CEFTA),

• Litwa, Łotwa i Estonia (Bałtycka Strefa Wolnego Handlu).

21. Scharakteryzuj genezę Beneluksu.

Benelux - region w Europie Zachodniej składający się z trzech sąsiadujących ze sobą monarchii: Belgii, Holandii i Luksemburga. Nazwę tworzą pierwsze litery nazw tych krajów: Belgique/België (Belgia), Nederland (Holandia), Luxembourg/Luxemburg (Luksemburg). Pierwotnie ta nazwa oznaczała jedynie unię celną wspomnianych państw.

1921 Unia ekonomiczna pomiędzy Luksemburgiem a Belgią; 50-letni układ o zniesieniu wszelkich barier w przepływie towarów i usług, jednolita taryfa zewnętrzna, wspólna polityka ekonomiczna, skorygowana polityka zagraniczna, założono utworzenie polityki monetarnej.

1943 układ monetarny Holandia - Belgia -Luksemburg jednocześnie Holandia wycofała się z handlu z nazistowskimi Niemcami.

1944 podpisanie konwencji pomiędzy H-B-L: zniesienie ceł w obrotach wzajemnych i przejęcie jednolitej zewnętrznej taryfy celnej.

1949 unia celna i podpisanie wstępnego układu ekonomicznego (wejście w życie pełnym wymiarze w 1954).

1958 Traktat powołujący Unię Ekonomiczną Krajów Beneluksu. 1960 Benelux Unią Ekonomiczną (podpisana układ w 1958).

22. Podaj różnice między integracją Beneluksu oraz integracją Hiszpanii i Portugalii

Integracja wzajemna Hiszpanii i Portugalii: dopiero po wstąpieniu do UE. Portugalia współpracowała z Anglią, była bardziej otwartą gospodarką w porównaniu do Hiszpanii. H i P negocjowały oddzielnie z UE. Miały odmienną politykę gospodarczą i realizowały różne wzorce rozwoju gospodarczego, wzajemna współpraca była marginalna.

23. Na czym polega eklektyczny sposób tworzenia ugrupowania integracyjnego.

T a metoda tworzenia ugrupowania integracyjnego stosowana jest na ogół w krajach pionierskich, które dopiero zaczynają tworzyć ugrupowanie i nie wiedzą jak to robić. Zaczyna się od najniższego pułapu integracji (od strefy wolnego handlu). Metoda jest bardzo praktyczna, jej zwolennikami byli twórcy EWG. (~najpierw wprowadzany jest „wycinek” integracji, a potem jest ona rozszerzana)

24. Na czym polega modelowy sposób tworzenia ugrupowania integracyjnego.

Punktem wyjścia jest twór docelowy (np. unia ekonomiczna, która opiera się na innych elementach). Gdy chce się utworzyć nowe ugrupowanie nie uzupełnia się, nie rozszerza się już istniejącego ugrupowania tylko tworzy się wszystko od nowa. Jest to metoda łatwiejsza, gdyż są jasno określone założenia i cele. Model ten wykorzystywany jest głównie w krajach Ameryki Łacińskiej.

25. Wymień mankamenty eklektycznego sposobu tworzenia ugrupowania integracyjnego.

26. Wymień mankamenty modelowego sposobu tworzenia ugrupowania integracyjnego.

W praktyce założenia pozostają w większości na papierze.

27. Narysuj schemat modelu integracji międzynarodowej.









zalecenie




decyzja
















MOK - międzynarodowy ośrodek koordynujący

NOK- narodowy ośrodek koordynujący

28. Narysuj schemat modelu integracji ponadnarodowej.



































POK- ponadnarodowy ośrodek koordynujący

29. Kto pełni funkcje decyzyjne w modelu integracji międzynarodowej

Narodowy ośrodek koordynujący.

30. Kto pełni funkcje decyzyjne w modelu integracji ponadnarodowej

Ponadnarodowy ośrodek koordynujący.

37. Wymień etapy integracji regionalnej w Unii Europejskiej.

• do 1957 - etap powstawania 3 wspólnot;

• 1958-1972 - etap przejściowy;

• 1972- 92- etap rekonstrukcji Traktatu Rzymskiego;

• Od 93- powstanie UE.

38. Wymień założenia Traktatu Rzymskiego.

• Podstawowy cel: trwały rozwój (systematyczny)

• Harmonijny rozwój (zaspokajający potrzeby krajów członkowskich i poszczególnych krajów i jako całości);

• Nacisk na stabilizację gospodarczą (zapobieganie kryzysom);

• Szybszy wzrost poziomu życia ludności (element socjalny);

• Rozwój współpracy gospodarczej z zagranicą.

39. Podaj pojęcie jednolitego rynku wewnętrznego

Działania zmierzające do realizacji jednolitego rynku wewnętrznego w krajach Unii Europejskiej zapisane zostały już w Traktatach Rzymskich z 1957 roku (traktat o Europejskiej Wspólnocie Gospodarczej - EWG). Rozpoczęto od tworzenia strefy wolnego handlu i unii celnej. Formalne usunięcie przeszkód celnych i ograniczeń ilościowych pomiędzy krajami członkowskimi, nie wystarczyło do stworzenia obszaru o swobodnym przepływie towarów, osób, usług i kapitału zwłaszcza, że pojawiły się przeszkody w handlu o skutkach podobnych do ograniczeń ilościowych (szczególnie w sektorach tzw. wrażliwych: stalowym, tekstylnym i stoczniowym). Jeszcze na początku lat osiemdziesiątych Jednolity Rynek był daleki od rzeczywistości.

Na dwóch kolejnych szczytach Rady Europejskiej w 1985 roku w Brukseli i w Mediolanie podjęto postanowienia o ostatecznej realizacji Jednolitego Rynku Europejskiego do 31 grudnia 1992 roku. Aby było to możliwe w 1985 roku Komisja Europejska przedstawiła tzw. Białą Księgę zatytułowaną „Completing the Internal Market”. Program stworzony w 1985 roku wyodrębnił trzy rodzaje barier w realizacji rynku wewnętrznego, które należało znieść:

• bariery fizyczne (kontrole graniczne),

• bariery techniczne (różne normy i standardy techniczne na terenie krajów Wspólnoty),

• bariery fiskalne (różne stawki akcyzy i podatku VAT).

Jednolity Akt Europejski (JAE), który wszedł w życie 1 lipca 1987 roku, określił rynek wewnętrzny jako "obszar bez granic wewnętrznych, na którym zostaje zapewniony wolny przepływ towarów, usług, osób i kapitału" (art. 14 JAE), które określane są mianem swobód fundamentalnych. Zgodnie z tym artykułem każdy uczestnik rynku ma prawo lokowania kapitału, produkowania i sprzedawania towarów oraz świadczenia usług w granicach Wspólnoty. Regulacje wewnętrzne państw członkowskich nie mogą stanowić przeszkody w tych działaniach. Idealne funkcjonowanie Jednolitego Rynku to osiągnięcie takiego stanu gdzie europejski rynek wewnętrzny, przypomina rynek państwa narodowego, na którym nie istnieją żadne wewnętrzne bariery.

Program realizacji Jednolitego Rynku zawarty w „Białej Księdze” obejmował 282 projekty aktów prawnych. W przeważającej części ustawodawstwo wspólnotowe tworzące podstawy Jednolitego Rynku, to dyrektywy. Program ten został w dużej mierze zrealizowany do końca 1992 roku w formie przyjęcia odpowiednich aktów prawnych przez Radę Unii Europejskiej. Do końca 1995 roku nie było jednak regulacji w sprawie podatku VAT. Pojawiła się także konieczność modyfikacji reguł konkurencji, szczególnie w zakresie pomocy państwa. Do dziś nie zdołano w pełni uregulować swobody przepływu osób w ramach Unii.

40. Co to był Jednolity Akt Europejski

Jednolity Akt Europejski - nowelizacja Traktatu Rzymskiego, uchwalona podczas konferencji rządowej w Luksemburgu i w Brukseli (9 IX 1985 - 27 I 1986) o zmianie i uzupełnieniu trzech Traktatów założycielskich: EWWIS (1951), EWG (1957) i Euratomu (1957). Układ wszedł w życie 1 lipca 1987 roku.

Sygnatariusze: Belgia, Dania, Francja, Grecja, Hiszpania, Holandia, Irlandia, Luksemburg, Portugalia, RFN, Wielka Brytania i Włochy.

Cele: - 12 państw członkowskich zobowiązało się do utworzenia "jednolitego rynku europejskiego" do dnia 31 grudnia 1992 roku. Akt określa rynek wewnętrzny jako "obszar bez granic wewnętrznych, na którym zapewnia się swobodny przepływ towarów, osób, usług i kapitału" - przewidziano wzmocnienie kompetencji niektórych organów Wspólnot oraz usprawnienie procesu decyzyjnego (zastąpienie zasady jednomyślności w Radzie Ministrów zasadą kwalifikowanej większości głosów - z wyjątkiem decyzji w kwestiach podatkowych, przepływu osób i praw pracowników).

Wzmocniono rolę Parlamentu Europejskiego przy stanowieniu prawa Wspólnoty. JAE ustanowił nową procedurę współpracy między Parlamentem Europejskim a Radą Ministrów, procedurę zgody Parlamentu w przypadku traktatów akcesyjnych i stowarzyszeniowych, rozwinął także współpracę państw członkowskich w dziedzinie polityki zagranicznej

Traktat o EWG został rozszerzony o nowe rozdziały poświęcone sprawom monetarnym, polityce socjalnej, spójności ekonomicznej i społecznej, badaniom i rozwojowi technologicznemu oraz ochronie środowiska. Stworzono ramy dla Europejskiej Współpracy Politycznej.

- AKT PRAWNY

- zintegrował podstawy prawne integracji europejskiej

- zapowiadał zreformowanie procesu integracji

41. Scharakteryzuj Białą Księgę

Biała Księga ds. realizacji rynku wewnętrznego (ang. Completing the Internal Market: The Commission White Paper) - przygotowana przez Komisję Europejską na zlecenie Rady UE i opublikowana 14 czerwca 1985 roku - przyjęta została na szczycie Rady Europejskiej, który odbył się w Mediolanie w dniach 28-29 czerwca 1985 roku., zaś w życie weszła 1 stycznia 1986 roku. Dokument ten, zwany inaczej Białą Księgą Cockfielda (od nazwiska lorda Francisa Arthura Cockfielda pełniącego funkcję komisarza ds. rynku wewnętrznego), stanowił raport zawierający 282 akty prawne (w większości dyrektywy), których wprowadzenie miało przyspieszyć utworzenie “obszaru bez granic wewnętrznych”, a więc rynku wewnętrznego - CO WSZYSTKIE KRAJE EWG RAZEM POWINNY ZROBIĆ ABY ZBUDOWAĆ WSPÓLNY RYNEK EUROPEJSKI

W Białej Księdze Komisja Europejska przedstawiła program realizacji Jednolitego Rynku Wewnętrznego Wspólnot Europejskich i wyraziła przekonanie, iż rynek wewnętrzny może skutecznie funkcjonować jedynie dzięki zagwarantowaniu możliwości jego rozwoju oraz ograniczeniu utrudnień wewnętrznych, tzn. zapewnieniu swobodnego przepływu towarów, osób, usług i kapitału.
Komisja Europejska dokonała w niej przeglądu istniejących przeszkód w urzeczywistnianiu wspólnego rynku, w konsekwencji czego w Białej Księdze wyróżniono trzy rodzaje barier: fizyczne, fiskalne i techniczne oraz zdefiniowano metody ich likwidacji. Raport podzielony jest na trzy rozdziały, z których każdy dotyczy eliminowania poszczególnych barier:

1. fizycznych - poprzez zniesienie odpraw celnych i kontroli imigracyjnej;

2. fiskalnych - poprzez harmonizację podatku VAT i opłat akcyzowych;

3. technicznych - na skutek ujednolicenia standardów i norm technicznych.

Zgodnie z postanowieniami dokumentu, eliminacja istniejących ograniczeń powinna nastąpić w wyniku harmonizacji prawa, dlatego też Biała Księga wyliczała akty prawne, których transpozycja do wewnętrznych porządków prawnych państw członkowskich miała służyć integracji państw członkowskich w ramach rynku wewnętrznego i zniesieniu barier handlowych, a więc przyspieszyć utworzenie “obszaru bez granic wewnętrznych”. Ponadto, dokument ten zawiera dokładny kalendarz wprowadzania w życie poszczególnych przepisów legislacyjnych.

6 głównych zadań Białej Księgi to:

1. zlikwidować resztki ograniczeń dla wolnego przepływu towarów

2. zlikwidować ograniczenia dla wolnego przepływu towarów

3. ujednolicić cele, środki i narzędzia dotyczące polityki wolnego przepływu kapitału w ramach Wspólnoty

4. umocnić europejski system walutowy (usztywnić kursy walut)

5. wprowadzić jednolitą politykę techniczną

6. wprowadzić jednolitą politykę ochrony środowiska naturalnego
   

42. Scharakteryzuj Pakiet Delorsa

PAKIET DELORSA I (podtytuł: Powodzenie Jednolitego Aktu Europejskiego/ Nowa granica dla Europy) - pakiet zawierający propozycje reform dotyczących spraw finansowych Europejskiej Wspólnoty Gospodarczej zaproponowany przez Komisję Europejską w 1987 roku, gdy Przewodniczącym Komisji był Jacques Delors. Reformy dotyczyły finansowania EWG, wydatków na rolnictwo, funduszy strukturalnych oraz zarządzania budżetem. Propozycje zawarte w pakiecie stały się podstawą do decyzji podjętych w 1988 roku przez Radę Europejską w Brukseli, które wraz z Jednolitym Aktem Europejskim stały się kluczowe we wprowadzeniu programu jednolitego rynku.

- CO KAŻDY KRAJ U SIEBIE POWINIEN ZROBIĆ, ABY ZBUDOWAĆ WSPÓLNY RYNEK

Opierając się na postanowieniach Jednolitego Aktu Europejskiego, przewodniczący Komisji Wspólnot Europejskich Jacques Delors opracował w 1987 r. pakiet reform obejmujący system finansowy, politykę strukturalną i politykę rolną.

Pakiet Delors'a został przedstawiony Radzie Europejskiej ,która po zapoznaniu się z nim zaleciła jego realizację (12 .II.1988).

Reforma systemu finansowego wyjątkowo obowiązywała z mocą wsteczną od 01.I.1988r.
Polegała na wprowadzeniu czwartego źródła wpływów budżetowych , którym miały być wkłady państw członkowskich, jednak nie w formie składek, ale pobierane od sumy ich rocznych produktów narodowych brutto, w sposób ruchomy , tzn. w zależności od tego , na ile pozostałe źródła dochodów własnych WE nie wystarczały na pokrycie wydatków w danym roku.

W dziedzinie polityki strukturalnej pakiet Delors'a zaczął obowiązywać 01.I.1989r. Ustalał on m.in. dwukrotne realne zwiększenie do 1993r. środków budżetowych Europejskich Funduszy Strukturalnych (Europejski Fundusz Rozwoju Regionalnego, Europejski Fundusz Społeczny i Europejski Fundusz Ukierunkowania Rolnictwa). Głównym celem były inwestycje w regionach zacofanych, zwalczanie bezrobocia przez stwarzanie ułatwień dla młodzieży przy wchodzeniu w życie zawodowe i dla pracobiorców w zakresie zmiany kwalifikacji zawodowych.

Reforma polityki rolnej polegała na zmniejszeniu jej kosztów przez osłabienie tempa wzrostu produkcji rolnej, a tym samym ograniczenie nadwyżek artykułów rolnych i zakupów interwencyjnych.
Udział wydatków zmniejszył się(z 75% spadł do 66%), ale nie osiągnął tego poziomu jaki był podawany w pakiecie Delors'a.

PAKIET DELORSA II - pakiet rozwiązań przedstawionych przez Komisję Europejską po podpisaniu Traktatu o Unii Europejskiej w lutym 1992 roku. Propozycje miały na celu zapewnienie średniookresowego finansowania UE przez zwiększenie zasobów budżetowych, co miało doprowadzić do zwiększenia konkurencyjności, wzrostu gospodarczego oraz społecznej i gospodarczej solidarności (spójności) Unii jak również przyczynić się do wzrostu międzynarodowej roli UE. W grudniu 1992 roku Rada Europejska w Edynburgu przyjęła Pakiet Delorsa II i zadecydowała o stopniowym zwiększaniu zasobów własnych UE z 1,2 do 1,27% PKB do roku 1999, zwiększeniu środków na fundusze strukturalne oraz stworzenie funduszu spójności.

43. Geneza i ewolucja UE, Traktat z Maastricht

I ETAP - do 1958 - Traktat Paryski i Traktaty Rzymskie

Belgia, Holandia, Luksemburg, Francja, Niemcy i Włochy w roku 1951 podpisały Traktat Paryski powołujący do życia Europejską Wspólnotę Węgla i Stali (EWWIS). Kraje te otrzymały znaczne uprawnienia w zakresie współpracy państw członkowskich w górnictwie i współuczestnictwo tej organizacji przyczynił się do kolejnych kroków ku zjednoczeniu. W 1957 roku w Rzymie podpisano dwa ważne traktaty. Pierwszy z nich powołał do życia Europejską Wspólnotę Gospodarczą, która miała doprowadzić do integracji całości gospodarki. Na podstawie drugiego traktatu powstał Euratom obejmujący przemysł nuklearny.

- ujęcie kompromisowe integracji ponadnarodowej i międzynarodowej (Francja nie chciała integracji ponadnarodowej)

II ETAP - przejściowy (1959-1972)

Sukcesy szóstki zachęciły Danie, Irlandię i Zjednoczone Królestwo Wielkiej Brytanii w roku 1973 do wstąpienia do wspólnoty.

1968 - strefa wolnego handlu i unia celna (planowane były na 1970)

Po 1968 - tworzenie wspólnego rynku poprzez liberalizację przepływu czynników produkcji

- powstał Europejski Bank Inwestycyjny - finansowanie i kredytowanie inwestycji w krajach członkowskich

- powstał Fundusz Rozwoju Terytoriów Zjednoczonych/Stowarzyszonych

-> potrzeba prowadzenia wspólnej polityki w stosunku do krajów trzecich

III ETAP - rekonstrukcja Traktatu Rzymskiego

1. 1973 - 1984 - w duchu Traktatu Rzymskiego.

- kryzys paliwowy - wprowadzenie ograniczeń para- i pozataryfowych - hamuje integrację --> NEOPROTEKCJONIZM

Kolejne poszerzenie wspólnoty datuje sie na 1981 rok wzmocniono tzw. południowe skrzydło czyli dolną część kontynentu do ówczesnej dziewiątki przystąpiły Grecja, Hiszpania i Portugalia.

2. 1985 - 1992 - Traktat Rzymski zbyt uproszczony

- chciano formalnie wyeliminować ograniczenia dla wolnego rynku towarów

- usunięto ograniczenia poza- i parataryfowe z okresu neoprotekcjonizmu.

- 1985 - Biała Księga

- 1987 - Jednolity Akt Europejski i Pakiet Delorsa

IV ETAP - Traktat z Maastricht (07. 02.1992, a wszedł w życie 01.11.1993)

Przełom nastąpił na początku lat 90 tych. Gdy z inicjatywy prezydenta Francji F. Mitterranda i kanclerza Niemiec H. Kohla zwołano konferencje międzyrządowe w sprawie dalszej integracji politycznej oraz unii gospodarczej i walutowej, ich rezultatem stało sie podpisanie 7 II 1992 r. Traktatu o Unii Europejskiej inaczej Traktatu z Maastricht. Po procesie ratyfikacji wszedł on w życie 1 XI 1993 ustanawiając UE jako nową formę wspólnoty państw i narodów europejskich.

Na mocy traktatu z Maastricht Unia Europejska została zbudowana na trzech filarach:

1. trzy wspólnoty,

2. bezpieczeństwo i polityka zagraniczna,

3. sprawiedliwość i polityka wewnętrzna.

Ostatnie poszerzenie w XX wieku miało miejsce w roku 1995 do Unii Europejskiej weszły Austria, Finlandia i Szwecja. Państwa, które należały w tym okresie do Unii nosiły miano „starej pietnastki”. 1 maja 2004 roku nastąpiła czwarta największą fala rozszerzenia w historii UE gdyz do wspólnoty weszło 10 krajów: Polska, Estonia, Litwa, Łotwa, Czechy, Słowacja, Węgry, Słowenia, Malta oraz Cypr. Do ostatniego rozszerzenia doszło 1 stycznia 2007 roku po wejściu Rumunii i Bułgarii.

44. Wymień instytucje Unii Europejskiej

UE przejęła część instytucji utworzonych w poprzednich etapach.

Nowe instytucje to:

- Urząd Rzecznika Praw Obywatelskich

- Komitet Regionów

- Komitet Koordynacyjny

- Komitet Ekonomiczno-Finansowy

- Europejski Bank Centralny

1. Organy podstawowe

1. RADA EUROPEJSKA

2. RADA UNII EUROPEJSKIEJ

3. KOMISJA EUROPEJSKA

4. PARLAMENT EUROPEJSKI

5. TRYBUNAŁ SPRAWIEDLIWOŚCI

6. TRYBUNAŁ REWIDENTÓW KSIĘGOWYCH

2. Organy pomocnicze

1. KOMITET STAŁYCH PRZEDSTAWICIELI

2. KOMITET EKONOMICZNO-SPOŁECZNY

3. KOMITET REGIONÓW

4. KOMITET DS. NAUKI I TECHNIKI

5. KOMITET TRANSPORTOWY

6. KOMITET KOORDYNACYJNY

Lub

Instytucje polityczne:

• Rada Europejska

• Parlament Unii Europejskiej

• Rada Unii Europejskiej

• Komisja Europejska

Instytucje sądowe i kontrolne:

• Trybunał Sprawiedliwości

• Trybunał Obrachunkowy

• Europejski Rzecznik Praw Obywatelskich

Instytucje gospodarcze i finansowe:

• Europejski Bank Centralny

• Europejski Bank Inwestycyjny

45. Co to jest Rada Europejska

- lata 1961 - 1969 - spotkania na szczycie, ale w dokumentach EWG nie było o niej mowy

- lata 1969 - 1974 - spotkania na szczycie odbywają się co roku

- 1974-Szczyt w Paryżu -spotkania regularne, ale bez podstaw prawnych (traktatowych) (3 razy do roku)

- 1975-Szczyt w Dublinie -pierwsze spotkanie RE - przyjęła nazwę Rady Europejskiej, ale organem statutowym stała się na mocy Traktatu z Maastricht

- 1986-Jednolity Akt Europejski -podstawy funkcjonowania RE

- 1992-Traktat z Maastricht -podstawy prawne, struktura, zadania i zasady pracy

Miejsce i czas spotkań:

• w Traktacie o UE -„co najmniej dwa razy w roku”

• od Szczytu w Sewilli (2002)-4 razy w roku, zazwyczaj na 2-dniowych sesjach

• 2 szczyty w roku związane są z podsumowaniem przewodnictwa Unii Europejskiej (pełnionego przez poszczególne państwa członkowskie przez 6 miesięcy)

• w przeszłości szczyty w czerwcu i grudniu odbywały się na terytorium państwa członkowskiego kończącego okres przewodnictwa w Radzie

• w aneksie do Traktatu Nicejskiego (2000): począwszy od 2002 r. połowa dorocznych spotkań Rady Europejskiej (a co najmniej jedno w ciągu roku) będzie organizowana w Brukseli; kiedy zaś skład Unii zwiększy się do 18 członków, wszystkie spotkania Rady Europejskiej mają odbywać się w Brukseli

Skład:

• głowy państw lub szefowie rządów państw członkowskich

• Przewodniczący Komisji Europejskiej

• jeden członek Komisji Europejskiej

Funkcje:

• określa ogólne wytyczne w zakresie polityki UE (określa kierunki w ramach UE) oraz nadaje impuls niezbędny dla dalszego rozwoju UE (decyzje „historyczne”)

• jako najwyższa instancja w systemie UE pełni rolę ostatecznego negocjatora w kwestiach spornych, których nie udaje się rozwiązać na szczeblu Rady Unii Europejskiej

• prezentuje na arenie międzynarodowej stanowisko UE w najważniejszych kwestiach polityki międzynarodowej (pełniąc rolę kolegialnej głowy państwa)

• zatwierdza najważniejsze decyzje i dokumenty UE

• negocjuje zmiany traktatów (przygotowuje protokoły prawne)

• W Radzie Europejskiej nie przeprowadza się głosowania -wszystkie decyzje podejmowane są na zasadzie konsensu

• Wyniki prac Rady Europejskiej ogłaszane są po każdym spotkaniu w formie tzw. Konkluzji Prezydencji(ang. Presidency Conclusions)

• Rada Europejska składa sprawozdanie Parlamentowi Europejskiemu :

• po każdym posiedzeniu

• roczne sprawozdanie z postępu osiągniętego przez Unię Europejską

46. Omów funkcje Rady Unii Europejskiej

Geneza i podstawy traktatowe

1967 - Rada Ministrów dla trzech Wspólnot (w EWG nazywała się Najwyższą Władzę, uczestniczyli w niej ministrowie spraw zagranicznych, czasem finansów)

1992 - Traktat z Maastricht -zmiana nazwy na Radę Unii Europejskiej

Podstawy prawne funkcjonowania

• Art. 202 -210 Traktatu o WE

• Decyzji Rady 2004/338/WE, EURATOM z 22 marca 2004 r. w sprawie przyjęcia Regulaminu Rady

• Decyzji Rady 2004/710/WE, EURATOM z 11 października 2004 r. zmieniającej Regulamin Rady

Skład:

• Rada UE składa się 27 ministrów z poszczególnych państw członkowskich.

Rady (2 rodzaje sesji):

Rada ds. Ogólnych (ministrowie spraw zagranicznych)

Rady Branżowe (np. ministrowie rolnictwa, spraw wewnętrznych, itd.).

Funkcje:

• przyjmuje europejskie akty prawne -w wielu obszarach polityki wspólnie z Parlamentem Europejskim.

• koordynuje kierunki polityki gospodarczej i społecznej w krajach członkowskich.

• zawiera umowy międzynarodowe między UE a innymi krajami lub organizacjami międzynarodowymi.

• przyjmuje budżet UE - wspólnie z Parlamentem Europejskim.

• określa kierunki Wspólnej Polityki Zagranicznej i Bezpieczeństwa, opierając się na wytycznych ustalonych przez Radę Europejską.

• koordynuje współpracę między krajowymi sądami i organami policji w sprawach karnych

Decyzje Rada podejmuje decyzje:

• jednomyślnie(w szczególnie drażliwych dziedzinach: wspólna polityka zagraniczna i bezpieczeństwa, podatki, polityka azylowa i imigracyjna)

• zwykłą większością głosów

• większością kwalifikowaną (ang. QMV-qualified majority voting) -najczęściej

47. Scharakteryzuj Komisję Europejską

Składa się z komisarzy (liczba tyle i krajów członkowskich), kadencja trwa 5 lat, Każdy z komisarzy jest odpowiedzialny za określony dział pracy.

Komisja Europejska stała się organem wspólnym trzech Wspólnot na mocy Traktatu Fuzyjnego z 8 kwietnia 1965 r. W ramach działania Wspólnoty Węgla i Stali nosiła nazwę Wysoka Władza, a dla EWG i Euratomu - Komisje . Siedziba Komisji Europejskiej mieści się w Brukseli, ale część służb administracyjnych znajduje się w Luksemburgu.

Komisja jest niezależna od rządów krajowych. Jej zadaniem jest reprezentowanie i ochrona wspólnych interesów całej Unii Europejskiej. Komisja przygotowuje wnioski dotyczące nowych aktów prawa europejskiego, które następnie przedkłada do zatwierdzenia Parlamentowi i Radzie.

Jest również organem wykonawczym Unii - a więc odpowiada za wprowadzanie w życie decyzji Parlamentu i Rady. Oznacza to zarządzanie bieżącymi sprawami Unii Europejskiej, wdrażanie jej polityk, prowadzenie jej programów i dysponowanie jej środkami finansowymi.

Komisja Europejska pełni cztery podstawowe funkcje:

1. przedkłada Parlamentowi i Radzie do zatwierdzenia wnioski legislacyjne - posiada prawo „inicjatywy ustawodawczej”, wnioski te muszą mieć na celu ochronę interesów UE

2. zarządza i wdraża unijne polityki oraz budżet UE, nadzoruje wydatki pod okiem Trybunału Obrachunkowego

3. egzekwuje stosowanie prawa europejskiego - wspólnie z Trybunałem Sprawiedliwości,

4. reprezentuje Unię Europejską na arenie międzynarodowej, na przykład negocjując umowy między UE a innymi krajami

Skład:

Komisja funkcjonuje w oparciu o zasady systemu gabinetowego, a 27 komisarzy odpowiada randze ministra w rządach poszczególnych państw. Na każde państwo członkowskie Unii Europejskiej przypada jeden komisarz, choć w założeniu mają oni reprezentować interesy całej Unii, a nie państw, z których pochodzą. Jeden z grona komisarzy jest wybierany przez Radę Unii Europejskiej (w składzie szefów państw i rządów) na przewodniczącego Komisji (obecnym przewodniczącym jest José Manuel Barroso, jego kadencja upływa w 2009 roku).

Komisja spotyka się raz w tygodniu, zwykle w środę, w Brukseli. Każdy punkt porządku obrad prezentowany jest przez komisarza odpowiedzialnego za dany obszar polityki, zaś decyzja w danej sprawie podejmowana jest wspólnie przez cały zespół.

48. Wymień funkcje Parlamentu Europejskiego

Parlament Europejski (PE), reprezentuje interesy obywateli Unii, przez których jest bezpośrednio wybierany. Historia Parlamentu sięga lat pięćdziesiątych ubiegłego wieku (od samego początku był organem wspólnym dla wszystkich) i zapisów w traktatach założycielskich. Od 1979 roku jego posłowie są wybierani w wyborach bezpośrednich przez obywateli, których reprezentują (wcześniej członków wybierały parlamenty narodowe).

Posłowie nie zasiadają w Parlamencie Europejskim według kraju pochodzenia, lecz według przynależności do jednego z siedmiu ogólnoeuropejskich ugrupowań politycznych.(pogrupowani POLITYCZNIE)

KRYTERIUM WYBORU:

Liczba ludności - liczba parlamentarzystów proporcjonalna do liczby ludności

Parlament pełni trzy podstawowe funkcje:

1. nadzór na komisjami,

2. mianuje rzecznika praw obywatelskich,

3. kontroluje budżet,

4. sprawuje nadzór demokratyczny

Nie ma mocy ustawodawczej

49. Jakie inne organy (poza Radą Europejską, Radą Unii Europejskiej, Komisją Europejską i Parlamentem Europejskim) wchodzą w skład instytucji UE

ORGANY PODSTAWOWE:

1. TRYBUNAŁ SPRAWIEDLIWOŚCI

Skład:

25 sędziów, na 5-7 lat + 8 rzeczników generalnych;

Funkcje:

- ostateczny interpretator statutu UE,

- interpretacja wszelkich decyzji UE,

- usuwanie sprzeczności między prawodawstwem narodowym a unijnym (zawsze na korzyść unijnego),

- usuwa sprzeczności traktatów,

- postanowienia Trybunału są ostateczne i nie podlegają apelacji, są wiążące dla sądów narodowych;

- wszystkie postanowienia zapadają jednomyślnie.

2. TRYBUNAŁ REWIDENTÓW KSIĘGOWYCH

Trybunał Obrachunkowy powstał w 1975 roku. Jego siedzibą jest Luksemburg. Zadanie Trybunału polega na sprawdzaniu, czy fundusze UE, pochodzące od podatników, są właściwie pozyskiwane i wydawane zgodnie z prawem, w sposób gospodarny i na zamierzone cele. Jego misja sprowadza się do zapewnienia podatnikowi optymalnej jakości za uczciwą cenę. Trybunał jest uprawniony do kontroli każdej osoby lub organizacji, dysponującej środkami unijnymi.

Skład:

W skład Trybunału wchodzi po jednym członku z każdego państwa Unii. Członkowie są mianowani przez Radę na sześcioletnią, odnawialną kadencję. Członkowie wybierają spośród siebie Prezesa na trzyletnią, odnawialną kadencję.

Funkcje:

- kontroluje budżet UE

- kontroluje wydatki UE (szczególna uwaga na politykę rolną)

- kontroluje pomoc UE dla KSR (stowarzyszonych)

ORGANY POMOCNICZE

1. KOMITET STAŁYCH PRZEDSTAWICIELI

- powołany w 1958 roku

- członkami są ambasadorowie i ich zastępcy

- organ KONSULTACYJNY w celu wysondowania jakie jest stanowisko kraju wobec planowanych ustaw, szczególnie w Radzie UE.

2. KOMITET EKONOMICZNO-SPOŁECZNY

Powołany Traktatem Rzymskim w 1957 roku, Europejski Komitet Ekonomiczno-Społeczny (EKES) jest organem doradczym reprezentującym pracodawców, związki zawodowe, rolników, konsumentów oraz pozostałe grupy interesu, które razem tworzą "zorganizowane społeczeństwo obywatelskie". Komitet przedstawia ich opinie i broni ich interesów w debatach politycznych z Komisją, Radą i Parlamentem Europejskim.

Skład:

EKES liczy 344 członków, przy czym liczba członków z poszczególnych krajów w przybliżeniu odzwierciedla ich liczbę ludności.

Zadania:

Europejski Komitet Ekonomiczno-Społeczny realizuje trzy podstawowe zadania:

• doradza Radzie, Komisji i Parlamentowi Europejskiemu - na ich wniosek lub z własnej inicjatywy,

• zachęca społeczeństwo obywatelskie do większego zaangażowania w kształtowanie polityki UE,

• wspiera rolę społeczeństwa obywatelskiego w krajach poza Unią i pomaga w tworzeniu w nich struktur doradczych.

3. KOMITET REGIONÓW

Powołany na mocy Traktatu o Unii Europejskiej w 1994 roku, Komitet Regionów (KR) jest organem doradczym składającym się z przedstawicieli władz regionalnych i lokalnych w krajach członkowskich.

Skład:

Komitet Regionów liczy 344 członków. Liczba członków z poszczególnych państw w przybliżeniu odzwierciedla ich liczbę ludności.

4. KOMITET DS. NAUKI I TECHNIKI

5. KOMITET TRANSPORTOWY

6. KOMITET KOORDYNACYJNY

50. Jaki dokument określił podstawy wspólnej polityki handlowej UE

Traktat Rzymski z dnia 25 marca 1957r.

51. Wymień narzędzia wspólnej polityki handlowej

• likwidacja opóźnień na granicach;

• likwidacja różnic technicznych pomiędzy produktami;

• ujednolicenia podatków i akcyzy;

• likwidacja restrykcji w dostępie do rynku;

52. Wymieć cele wspólnej polityki rolnej (WPR) UE

1. podnoszenie produktywności rolnictwa poprzez wspieranie m.in.: postępu technicznego,

2. zapewnienie odpowiedniego poziomu życia ludności rolniczej (głównie poprzez zwiększanie dochodów osób pracujących w rolnictwie),

3. ustabilizowanie rynków rolnych,

4. zapewnienie odpowiedniego poziomu zaopatrzenia w produkty rolne,

5. zaopatrzenie w produkty rolne po „godziwych” cenach.

53. Na jakich założeniach została oparta wspólna polityka rolna (WPR)

Podstawowe założenie polityki rolnej

• podstawową jednostką produkcyjną w rolnictwie jest gospodarstwo rodzinne,

• rolnictwo jest szczególnym sektorem gospodarki unijnej, które ma zapewnić samowystarczalności Wspólnocie w zakresie produktów rolnych,

• polityka rolna wymaga osobnych regulacji prawnych

Podstawowe zasady WPR

• jednolitości rynku (brak ograniczeń w handlu towarami rolnymi wewnątrz Wspólnot, wspólny poziom cen, wspólne zasady konkurencji, wspólne przepisy weterynaryjne i fitosanitarne, wspólna ochrona rynku przed importem z zewnątrz, wspólne wspieranie eksportu do krajów trzecich);

• preferencji wspólnotowych (pierwszeństwo zbytu na rynku dla własnych produktów) oraz

• finansowej solidarności (koszty prowadzenia WPR są ponoszone przez wszystkie kraje członkowskie, ze wspólnego budżetu). Zasada ta jest realizowana za pośrednictwem Europejskiego Funduszu Rolniczego Rozwoju Obszarów Wiejskich (poprzednio: Europejskiego Funduszu Orientacji i Gwarancji Rolnych).

Z wykładu:

1. Odgrodzenie rynku żywnościowego Europy od krajów z zewnątrz. Zakładano, że żywność EWG będzie droższa,

2. Wspólna cena wskaźnikowa - towar importowany, po przekroczeniu granicy celnej kosztował tyle samo co rodzimej produkcji

3. Wprowadzenie opłat wyrównawczych.

4. Europejski Fundusz Orientacji i Gwarancji Rolnych - zapewnienie stabilizacji cen na rynku EWG niezależnie od urodzaju czy nieurodzaju. Miał on skupować nadwyżki rolne w okresie urodzaju do momentu stabilizacji cen.

54. Wymień narzędzia wspólnej polityki rolnej

• cła,

• opłaty wyrównawcze,

• kontyngenty ilościowe,

• ceny minimalne (śluzy/progu),

• przepisy weterynaryjne i fitosanitarne.

55. Jakie były podstawy instytucjonalne wspólnej polityki rolnej

Podstawowe zasady Wspólnej Polityki Rolnej realizowanej przez państwa członkowskie Unii Europejskiej zostały ustanowione w Traktacie o utworzeniu Europejskiej Wspólnoty Gospodarczej z dnia 25 marca 1957 roku, czyli w Traktacie Rzymskim.

56. Na czym polega istota „nowej” polityki rolnej

ZMIANY:

• obniżono poziom podtrzymywania cen (obniżono ceny wskaźnikowe),

• obniżenie dopłat do rolnictwa - aby podnieść efektywność przedsiębiorstwa,

• zmiana przedmiotu subwencjonowania - tylko te gospodarstwa, które wytwarzają wysoko jakościową żywność - głównie tą ekologiczną,

• zmiana dotacji ilościowej na jakościową,

• ograniczenie zakupów interwencyjnych,

• jednolity system podatkowy w rolnictwie,

• jednolite normy techniczne,

• zaostrzenie kontroli żywności.

Wraz ze zmniejszaniem się gospodarczego znaczenia sektora (udział w PKB maleje), wzrasta jego rola pozaprodukcyjna: dostarczanie wartości kulturowych, zachowanie krajobrazu i specyficznych ekosystemów, współtworzenie charakteru obszarów wiejskich. Dlatego też nowa polityka rolna kładzie większy nacisk na rozwój obszarów wiejskich. Nie wspiera już tylko funkcji produkcyjnej rolnictwa, ale też pozaprodukcyjną - świadczenie usług na rzecz środowiska naturalnego - rolnictwo wielofunkcyjne i zrównoważone

57. Wymień etapy reformowania polityki rolnej UE (reforma Mac Sharr'ego, Agenda 2000, reforma 2003)

Rozwój WPR

• 1952-1962 - prace nad sprecyzowaniem regulacji ,

• lata 60 - "złoty okres" WPR,

• 1962-1968 - okres wprowadzania WPR ( CAP - Common Agricultural Policy) w życie,

• 1969-1975 - początek kryzysu WPR i pierwsze projekty reform,

• lata 70-80 - kryzys - nadwyżki produkcyjne,

• 2000- wprowadzenie w Zycie dokumentu Agenda 2000,

Reformy WPR

• 1968 - plan Mansholta

Jego celem było poprawienie struktury agrarnej poprzez powiększenie wielkości gospodarstw, likwidację małych, słabo wydajnych gospodarstw oraz zmniejszenie nadwyżek produktów rolnych. Nie został w pełni zrealizowany.

• lata 1985-1990

W tych latach dokonano także dość istotnych zmian w zakresie WPR. Należało do nich:

- stopniowe obniżanie realnego poziomu cen ustalanych przez organy Wspólnoty na kolejne kampanie rolnicze.

- wprowadzenie tzw. stabilizatorów rolniczych, polegających na określeniu górnego pułapu produkcji na dany produkt.

- zaostrzenie wymogów co do jakości towarów przyjmowanych do skupu interwencyjnego oraz wprowadzanie limitów gwarantowanych interwencji.

- ograniczenie rocznej stopy wzrostu na wydatków na finansowanie wspólnej organizacji rynków.

• 1992 - Reformy McSharr'ego:

• zmiany struktury wydatków na wspieranie rolnictwa i rozwoju obszarów wiejskich (zlikwidowanie dotacji do cen produktów rolnych w zamian za bezpośrednie opłaty wyrównawcze świadczone na rzecz rolników, lecz nie związane z wielkością produkcji)

• obniżenie cen skupu niektórych produktów, tak aby zbliżyć je do cen na rynkach światowych

• system przymusowego ugorowania

• obniżenie cen i wprowadzenie dopłat wyrównawczych (bezpośrednich), rekompensujących straty w dochodach

i instrumenty wspomagające:

• zachęcanie rolników do sposobów uprawy chroniących środowisko

• zalesianie

• zachęcanie rolników do przechodzenia na wcześniejsze emerytury, celem poprawy struktury agrarnej.

• Agenda 2000

Zaproponowanie zmian wydatków na politykę rolną. Obejmowały one:

• obniżkę wydatków na interwencje rynkowe i subsydia eksportowe

• wzrost płatności kompensacyjnych

• wzrost dodatków na ochronę środowiska, zalesienie i wcześniejsze emerytury

• fundusze przedakcesyjne dla państw kandydujących

• dopłaty bezpośrednie

• obniżenie cen

• Reforma Fishler'a - Luksemburg 2003 - od 2005

• System Jednolitej Płatności (SJP)

• oddzielenie płatności od produkcji rolnej

• płatność przypisana do powierzchni upraw z lat 2000-2002

• odłogowanie (10% z 92t)

• możliwa jednolita płatność regionalna

• zasada wzajemnej zgodności:

• dobra kultura rolna gruntów

• bezpieczeństwo żywności

• ochrona środowiska

• zdrowotność ludzi, zwierząt i roślin

• dobrostan zwierząt

• dalsza redukcja cen interwencyjnych na korzyść płatności bezpośrednich

• zmniejszanie płatności dla największych gospodarstw (modulacja) na korzyść rozwoju wsi

• mechanizm dyscypliny wydatków

• likwidacja różnic między polityką UE a światową

58. Wymień założenia wspólnej polityki transportowej zawarte w Traktacie Rzymskim, co z tych założeń zrealizowano

W Traktacie Rzymskim zawarto 5 punktów dotyczących polityki transportowej w EWG:

1. wprowadza się na rynek transportowy EWG wolną konkurencję (głównie dotyczy transportu lądowego)

2. kraje członkowskie EWG mają swobodę wyboru przewoźnika i użytkownika transportu

3. znosi się dyskryminację przewoźników i użytkowników transportu jeśli chodzi o podmioty krajowe i zagraniczne

4. koordynacja narzędzi polityki transportowej

5. wspólne zasady przewozów krajowych i międzynarodowych na terenie EWG

Już po 10 latach (1968) okazało się że ich wprowadzenie nie jest realne, bo kraje zrobiły wszystko aby ich nie wprowadzić - transport okazał się dziedziną strategiczną.

W 1968 kraje zrezygnowały z tych 5 punktów i skoncentrowały się na :

- kontyngentach w przewozach długookresowych

- zbliżeniu taryf przewozowych

Lata 1970 - 1985

W latach 1970 -1973 - kontynuacja zasad z poprzedniego okresu, a w czasie kryzysu odłożenie integracji polityki transportowej

Lata 1985 - 1992

Zmiany zawarte w Białej Księdze

CELE:

- wyeliminowanie z transportu barier poza- i parataryfowych zakłócających konkurencję (wprowadzone w 1974-1985)

- starano się skoordynować obciążenia fiskalne dotyczące norm technicznych, ekologicznych i społecznych na rynku transportowym

- nacisk na wycofanie z transportu ograniczeń ilościowych

(próba odejścia od skutków neoprotekcjonizmu - realizowane do dzisiaj)

• Etap identyfikacji ograniczeń

1993 - do dzisiaj - wypracowywanie wspólnej polityki integracyjnej w transporcie

Założenia w Traktacie z Maastricht:

- liberalizacja usług transportowych

- wprowadzenie zakazu dyskryminacji przewoźników zagranicznych

- zakaz udzielania pomocy publicznej własnym firmom transportowym (subwencjonowania z kasy publicznej)

Do dzisiaj nie do końca zrealizowane - nieformalne ograniczenia

59. Wymień cele wspólnej polityki przemysłowej, kiedy je sformułowano

- w Traktacie Rzymskim nie było o niej wzmianki, bo uważano że takie pojęcie nie istnieje (zgodnie z doktryną liberalną dopuszczano możliwość koordynacji polityki makroekonomicznej a nie mikroekonomicznej. Uważano, że wolny rynek towarów zadecyduje o kierunku rozwoju przemysłu).

- Polityka przemysłowa - subwencjonowanie lub udzielanie innego typu pomocy przedsiębiorcom w wytwarzaniu towarów ważnych z punktu widzenia państwa.

- po 10 latach kraje same zaczęły subwencjonować przemysł z punktu widzenia narodowego - polityki krajowe często sprzeczne ze sobą, dlatego w 1970 w ramach EWG kraje postanowiły wypracować wspólną politykę przemysłową:

1970 - Memorandum do Rady Europejskiej do wprowadzenia wspólnej polityki przemysłowej sensu stricte.

W 1973 roku polityka przemysłowa stała się faktem.

CELE:

- stworzenie wspólnego rynku wyrobów przemysłowych (wcześniej rynki narodowe) (skoordynowanie nowoczesnych gałęzi przemysłu, koordynacja likwidacji przestarzałych gałęzi przemysłu, zapewnienie wolnego przepływu siły roboczej)

- stworzenie warunków bezpośredniej współpracy przedsiębiorstw wspierające powstanie wspólnego rynku:

-> zlikwidowanie monopoli

-> ujednolicenie norm technicznych

-> zlikwidowanie zakupów państwowych

NARZĘDZIA:

- wspólne finansowanie badań dotyczących nowego przemysłu

- subwencje

- koordynacja opodatkowanie

- jednolita polityka poza- i parataryfowa.

Po 1990 roku - rozwinięta forma polityki przemysłowej.

- potwierdzono, że podstawowymi podmiotami polityki są przedsiębiorstwa

- rola władzy publicznej - tworzenie warunków sprzyjających współpracy przedsiębiorstw (warunki w kwestii konkurencji, ochrony środowiska naturalnego, wysoki poziom technologiczny)

- nie powinna mieć nic wspólnego z interwencjonizmem państwowym.

60. Elementy wspólnej polityki naukowo-badawczej

Nie było o niej mowy w Traktacie Rzymskim

Wspólne elementy:

1. Realizacja i finansowanie wspólnych programów badawczych

2. Finansowanie badań we wspólnych instytucjach badawczych

- Europejska Organizacja Badań Nuklearnych

- Europejskie Obserwatorium Południowe

- Europejska Agencja Przestrzeni Kosmicznej

- Europejskie Laboratorium Biologii Nuklearnej

3. Wspólne rozwiązywanie problemów specyficznych dla UE

61. Daj przykłady wspólnych problemów badawczych w Unii Europejskiej

• TEMPUS - zwiększenie mobilności studentów i wykładowców,

• PHARE - restrukturyzacja gospodarek,

• EUREKA - program podniesienia konkurencyjności krajów UE w stosunku do USA,

• ESPRIT program rozwoju technologii informacyjnej,

• COSTE - program rozwoju naukowo-technicznego krajów UE,

• EURAM - program rozwoju produkcji materiałów metalicznych, ceramicznych i stopów,

• BAP - program rozwoju inżynierii bimolekularnej

62. Kiedy pojawiła się potrzeba wypracowanie wspólnej polityki walutowej

W Traktacie Rzymskim o EWG nie przewidziano wspólnej polityki walutowej, a jego zapisy w tym zakresie odnosiły się tylko do ogólnych zagadnień współpracy walutowej. Z czasem jednak okazało się, że dla stabilizacji europejskich gospodarek i uczynienia ich odpornymi na wpływy zewnętrzne, bliskie współdziałanie w sferze walutowej jest niezbędne. W 1972 r. państwa członkowskie ówczesnej EWG utworzyły tzw. "węża walutowego" , który miał zapobiec nadmiernym wahaniom ich pieniądza wobec dolara; w kwietniu 1973 r. powołano Europejski Fundusz Współpracy Walutowej, a w 1979 r. - Europejski System Walutowy (ESW) (z europejską jednostką walutową - ECU, mechanizmem kursowym i systemem wzajemnych kredytów między bankami centralnymi).

63. Na czym polegał plan Barre'a i plan Schillera

PLAN BARRE'A I

- proponował zawężenie wahań kursów walutowych - stabilizacja kursów

- stworzenie funduszu rezerwowego (w $) i przy pomocy pożyczek z tego funduszu pomagać krajom mającym problem z bilansem płatniczym

- jeden z programów poprzedzających utworzenie EMU opracowany w 1969 przez R. Barre'a. Nie zawierał jeszcze konkretnej wizji unii walutowej i głosił, że kraje członkowskie powinny dążyć do likwidacji nierównowagi w bilansach płatniczych wykorzystując dostępne programy pomocy kredytowej. Nawiązywał do monetarystycznej koncepcji integracji walutowej. Pierwszy plan Barre'a nigdy nie był realizowany.

PLAN BARRE'A II

- stwierdzał, że kursy walutowe powinny być sztywne

- należy skoordynować politykę gospodarczą - ukłon w stronę ekonomistów

- jeden z programów poprzedzających utworzenie Unii Gospodarczej i Walutowej (EMU) opracowany w 1970 przez R. Barre'a, który głosił, że głównym zadaniem na drodze do unii walutowej jest koordynacja polityk gospodarczych, następnie stworzenie wspólnego rynku kapitałowego i harmonizacja systemu podatkowego państw członkowskich. Proponowane działania miały doprowadzić do powstania jednolitego obszaru walutowego, na którym będzie prowadzona wspólna polityka walutowa.

PLAN SCHILLERA

- droga do integracji walutowej prowadzi przez politykę ekonomiczną

- koordynacja polityki gospodarczej

- koordynacja polityki finansowej

- utworzenie funduszu rezerwowego

- usztywnienie kursu walutowego

- plan stworzenia EMU opracowany przez K. Schillera w 1969, opierający się na koncepcji ekonomistów integracji walutowej. Zakładał dochodzenie do EMU w etapach: 1. koordynacja polityk gospodarczych państw członkowskich oraz przekazanie części kompetencji władz narodowych organom ponadnarodowym; 2. wyrównanie poziomów rozwoju poszczególnych państw członkowskich i ograniczenie wahań kursów walutowych; 3. utworzenie wspólnego funduszu pełniącego funkcję ponadnarodowego banku centralnego; 4. wprowadzenie wspólnej waluty zastępującej waluty narodowe oraz przekazanie prowadzenia polityki pieniężnej oraz walutowej z państw członkowskich na szczebel ponadnarodowy. Plan nie był nigdy realizowany.

64. Omów założenia planu Wernera

- 1969 rok, przyjęty w Hadze

- próba pogodzenia monetarystów i ekonomistów

- docelowe działanie na rzecz integracji walutowej - 10 lat na zrealizowanie założeń

ZAŁOŻENIA:

- sztywne kursy walutowe

- scentralizowanie polityki monetarnej, kredytowej i kreacji pieniądza

- unifikacja krajowych polityk kapitałowych

- polityka budżetowa powinna być prowadzona na szczeblu wspólnoty

- utworzenie Banku Centralnego EWG

- opracowany przez Komitet P. Wernera w 1970 raport na temat stworzenia Unii Gospodarczej i Walutowej. Zakładał on dochodzenie do UGW w trzech etapach w 1971-80: koordynacja polityki walutowej przez określenie granicy dopuszczalnych odchyleń kursów walutowych; koordynacja polityki gospodarczej i koniunkturalnej w celu zapewnienia równowagi bilansów płatniczych i wyeliminowania konieczności dostosowań kursowych; prowadzenie polityki zapewniającej wyrównanie poziomu rozwoju wszystkich regionów. Koncepcja Wernera oparta była na zasadzie równoległości i zakładała, że integracja gospodarcza i walutowa powinny następować równolegle, prowadząc w efekcie do wspólnej waluty. Realizacja została zaniechana z powodu międzynarodowego kryzysu walutowego lat 70.

64. Omów zasady „węża w tunelu”

Aby poprawić sytuację, w marcu 1972 r. państwa członkowskie stworzyły węża w tunelu - mechanizm utrzymywania pod kontrolą kursów walut (wąż) państw członkowskich Wspólnoty w określonych wąskich przedziałach (tunel) wobec dolara (+/- 2,25%).

65. Na czym polegał Europejski System Walutowy

Europejski System Walutowy (ESW) to system stabilizacji kursów walutowych. Jego celem było stworzenie strefy stabilności walutowej w Europie oraz wzmocnienie współpracy pomiędzy państwami członkowskimi w sferze polityki walutowej.

ESW powstał na mocy rezolucji uchwalonej przez Radę Europejską w Brukseli 5 grudnia 1978r. Został przyjęty w 1978r. w Bremie przez 8 krajów członkowskich Wspólnot Europejskich (Niemcy, Francja, Włochy, Belgia, Holandia, Luksemburg, Dania, Irlandia). Zastąpił tym samym „węża walutowego” obowiązującego od początku lat 70. W wyniku porozumienia między bankami centralnymi krajów członkowskich udało się wprowadzić go w życie 13 marca 1979r.

- zgodnie z nim kursy powinny wahać się w przedziale +/- 2,25% ale z powodu kryzysu wprowadzono nowe granice - +/- 6% w 1981 i +/- 15% w 1993.

Główne elementy Europejskiego Systemu Walutowego to:

• ECU (European Currency Unit)- europejska jednostka walutowa, funkcjonująca w sferze niematerialnej. Służyła jako miernik wartości i środek płatniczy do rozliczeń operacji. Wprowadzona w 1979r. została zastąpiona przez euro w 1999r. Jest to centralny element ESW. Ponadto jest to ważny element mechanizmu kursowo-interwencyjnego, który ma za zadnia zapewnić utrzymanie w określonych granicach wahań kursów między walutami krajów należących do systemu.

• Mechanizm kursowy- początkowo parytet walut mógł wahać się o ±2,5% w stosunku do ecu, od sierpnia 1993r. przedział wahań rozszerzono do ±15%

• Mechanizm kredytowy , każdy kraj przekazywał 20% swoich rezerw we własnej walucie oraz w złocie do wspólnego funduszu.

ZASADY:

- Podstawową zasadą działania jest stałość kursów, tzn. kursy mogą wahać się w określonym przedziale wokół kursu odniesienia (centralnego), który może być zmieniony jednogłośną decyzją członków systemu.

- Banki centralne należące do ESW są zobowiązane do interwencji walutowych w celu utrzymania wahań kursów w dopuszczalnych granicach.

- W celu pozyskania funduszy na te operacje, mogą sobie wzajemnie udzielać kredytów w ramach specjalnego mechanizmu kredytowego.

- Jeżeli mimo interwencji niemożliwe jest utrzymanie kursu walutowego w określonym przedziale, konieczna może okazać się zmiana kursu centralnego.

-ESW wymuszając prowadzenie polityki pieniężnej i gospodarczej umożliwiającej sprostanie wymaganiom systemu, doprowadził do zbliżenia wyników gospodarczych, a szczególnie stopy inflacji w krajach członkowskich. Było to zewnętrzne źródło dyscypliny dla krajów o wysokiej inflacji.

66. Co to była europejska jednostka walutowa ecu

ECU (ang. European Currency Unit) - jednostka rozliczeniowa w Europejskim Systemie Monetarnym używana w latach 1979-1998; pełniła ponadto funkcję składnika rezerw walutowych w krajach Unii Europejskiej. W 1981 roku zastąpiła Europejską Jednostkę Rozrachunkową (EUA).

1 stycznia 1999 zastąpiona przez euro w relacji 1 ECU = 1 EUR. Nigdy nie była pieniądzem i nie przyjmowała postaci materialnej. Była konstrukcją prawno-finansową, umożliwiającą rozliczanie się w handlu międzynarodowym.

ECU miała służyć jako:

• podstawa funkcjonowania symetrycznego mechanizmu wahań

• instrument spłaty pożyczek między Bankami Centralnymi w ramach Europejskiego Systemu Walutowego

• środek obrachunkowy i płatniczy w operacjach międzynarodowych

• waluta rezerwowa

Traktat o Unii Europejskiej (Traktat z Maastricht) zatwierdził stały udział poszczególnych walut w koszyku:

• 33,2% marka niemiecka

• 20,7% frank francuski

• 10,4% gulden holenderski

• 10,3% funt brytyjski

• 8,5% frank belgijski

• 7,3% lir włoski

• 4,3% peseta hiszpańska

• 2,7% korona duńska

• 1% funt irlandzki

• 0,7% escudo portugalskie

• 0,5% drachma grecka

• 0,3% frank luksemburski

Waluty krajów, które przystąpiły do Unii Europejskiej w 1995 roku - Austria, Finlandia, Szwecja - nie znalazły się w koszu walutowym.

- ecu wpływało stabilizująco na sytuację EWG (zapobieganie kryzysom gospodarczym)

68. Wymień zasady unii monetarnej wypracowane w Traktacie z Maastricht

Pierwszy etap rozpoczęto 1 lipca 1990 r. i zakładał on:

• całkowitą swobodę kapitału w ramach UE (zniesienie kontroli wymiany walutowej);

• zwiększenie środków przekazywanych w celu zlikwidowania różnic pomiędzy poszczególnymi regionami Europy (fundusze strukturalne);

• zbliżenie gospodarek poprzez wielostronną obserwację polityki gospodarczej poszczególnych państw członkowskich.

Drugi etap rozpoczął się 1 stycznia 1994 r. Zakładał on:

• powstanie Europejskiego Instytutu Monetarnego (EIM) we Frankfurcie. W EIM zasiadali prezesi banków centralnych poszczególnych krajów UE;

• niezależność narodowych banków centralnych;

• zasady ograniczające deficyt budżetów krajowych.

Etap trzeci to narodziny euro. Pierwszego stycznia 1999 r. jedenaście krajów przyjęło walutę euro, która tym samym stała się wspólną walutą Austrii, Belgii, Finlandii, Francji, Hiszpanii, Irlandii, Luksemburga, Holandii, Niemiec, Portugalii i Włoch. (Grecja dołączyła do ich grona 1 stycznia 2001 r.). Od tego momentu Europejski Bank Centralny przejął obowiązki Europejskiego Instytutu Monetarnego i to on jest odpowiedzialny za politykę pieniężną, która jest określana i realizowana właśnie w euro.

Banknoty i monety euro zostały wyemitowane 1 stycznia 2002 r. w strefie euro obejmującej 12 wymienionych powyżej krajów. Waluty krajowe zostały wycofane z obiegu dwa miesiące później. Od tej chwili euro stało się prawnym środkiem płatniczym we wszystkich transakcjach gotówkowych i bankowych w krajach należących do strefy euro, które łącznie reprezentują ponad dwie trzecie ludności UE.

(CECHY UNII WALUTOWEJ - pełna wymienialność zewnętrzna i wewnętrzna walut narodowych, pełna swoboda transakcji kapitałowych w EWG, pełna integracja rynków finansowych, usztywnienie kursów walutowych)

(CECHY UNII GOSPODARCZO-WALUTOWEJ - jednolity rynek towarów, usług i czynników produkcji, polityka konkurencji obowiązująca wszystkie kraje, jednolita polityka strukturalna, skoordynowana polityka makroekonomiczna)

Traktat z Maastricht:

- zagwarantował instytucjonalnie to co zapisane w Raporcie Delorsa

- zdefiniowanie pojęcia

- określenie ściśle funkcji Europejskiego Banku Centralnego

- sformułowanie zasad na których muszą być oparte polityki budżetowe krajów

- procedury podejmowania decyzji walutowo-finansowe przez instytucje UE

- kryteria dla krajów chcących wejść do unii gospodarczo-walutowej

1. (Stabilność cen (krajowa stopa inflacji nie może przekraczać o więcej niż 1,5 punktu procentowego stopy inflacji trzech najdoskonalszych pod tym względem państw UGW)

2. Stabilność kursu walutowego (członek UGW musi wykazać stabilność kursu w ramach ERM przez ostatnie dwa lata bez dokonywania dewaluacji względem waluty któregoś z państw UGW)

3. Konwergencja długoterminowych stóp procentowych (te stopy nie mogą przekraczać o więcej niż 2 punkty procentowe przeciętnej dla trzech państw najlepiej sobie radzących z inflacją)

4. Niski deficyt budżetowy (państwa UGW nie mogą przekroczyć 3% PKB długu rządowego)

5. Mały dług publiczny (dług państw członkowskich nie może przekroczyć 60% PKB)

6. Niezależność Banku Centralnego (nikt nie może wpływać na decyzje w EBC)

- jednolita polityka monetarna

69. Na czym polega wprowadzenie strefy euro

Kraje muszą spełnić określone warunki konwergencji:

• stabilność cen: stopa inflacji nie może przekroczyć 1,5% średniej stopy inflacji trzech państw członkowskich z najniższą inflacją;

• stopy procentowe: stopa oprocentowania długoterminowego nie może różnić się o więcej niż 2% od średniej stopy oprocentowania trzech państw, w których jest ona najniższa;

• deficyt: deficyt budżetowy w poszczególnych krajach nie może przekraczać 3% PKB;

• dług publiczny: nie może przekroczyć 60% PKB;

• stabilność kursów wymiany: przez ostatnie dwa lata przed przystąpieniem do unii walutowej kursy wymiany muszą mieścić się w określonym marginesie wahań.

70. Omów pojęcie integracji politycznej i jej formy

Integracja polityczna to dopasowanie polityki zagranicznej i wewnętrznej

Sensu largo:

1. dopasowanie organizacji życia publicznego

2. w zakres koordynacji wchodzą formy udziału osób prawnych i fizycznych w życiu publicznym UE

• koordynacja stosunków między krajami i dopasowanie polityk

FORMY INTEGRACJI POLITYCZNEJ:

1. koordynacja działalności politycznej (KONSULTACJE)

- koordynacja ex post

- zawiadomienie partnera o podjęciu jakiegoś działania (w UE czasem nawet ta forma nie istnieje - np. Polska nie poinformowała UE o wysłaniu żołnierzy do Iraku)

2. uzgodnienie kierunków działalności politycznej

- poinformowanie partnerów ex ante o zawierzeniu podjęcia jakiegoś działania

3. ujednolicenie działalności politycznej

- przekonanie jednej ze stron do określonego działania

UE jest na pierwszym etapie integracji politycznej

71. Jakie znasz modele integracji politycznej

1. O CHARAKTERZE MIĘDZYNARODOWYM

- decyzje polityczne podejmowane są przez ośrodki krajowe,

- istnieje ośrodek koordynujący działalność ośrodków krajowych (w 3 formach)

2. O CHARAKTERZE PONADNARODOWYM

- decyzje podejmowane przez ośrodek ponadnarodowy

- selekcja kierunków polityki na te decyzje, które są podejmowane centralnie i na szczeblu narodowym

- rozróżnienie na decyzje ponadnarodowe, które są przekazywane do państwa oraz do osób fizycznych i prawnych (obywateli, organizacji gospodarczych)

72. Z jakich etapów składa się historia integracji politycznej w Europie

- Jako pierwszy integrację polityczną zaproponował Churchill (niebezpieczeństwo nie ze strony Stalina, ale ze strony USA) - ta integracja miała mieć charakter federalistyczny/ ponadnarodowy

- Integracji politycznej chciał też Adenauer - aby zlikwidować winy Niemiec z II wojnę światową (z tych samych powodów też Włochy)

- Integracji chciał też Beneluks

- Charles de Gaul - integracja polityczna w ramach EWG nie jest możliwa i doktryna ta realizowana przez Francję

- Anglicy i Francuzi - stanowisku „votum separatum”

- próby federalizacji (Europejska Wspólnota Polityczna, Europejska Wspólnota Obronna - Francja nie przyjęła)

W Traktacie Rzymskim nie było mowy o integracji politycznej

- Schumann i Monet - do integracji politycznej trzeba dochodzić małymi kroczkami

1958 - 1968 - nie wprowadzono żadnych postępów w integracji politycznej (nawet nie istniały formy konsultacyjne)

1969 - korygowanie stanowiska Francji w stosunku do integracji politycznej

- na szczycie w Hadze - OSTROŻNA KONCEPCJA INTEGRACJI POLITYCZNEJ - forma konsultacji w sprawie polityki zagranicznej

1973 (Kopenhaga) i 1974 (Paryż)

Rada Europejska- określono konieczność spotkań 3 razy w roku -> geneza Rady Europejskiej

- bezpośrednie i powszechne wybory do Parlamentu Europejskiego (termin na 1978 a odbyły się w czerwcu 1979)

- ustalono Unię Paszportową (jednolite paszporty), flagę i hymn

1975 - premier Belgii (Tindelmans) - raport na temat integracji politycznej w ramach UE

- główna teza: ścisłe sprzężenie zwrotne między integracją polityczną a ekonomiczną

- unia polityczna - wzorowana na organizacjach międzynarodowych

- koordynacja ex ante

- cecha charakterystyczna: głosowanie większościowe (cecha ponadnarodowego decydowania)

Jednolity Akt Europejski - pierwsza próba wprowadzenia integracji ponadnarodowej

- ale nie znalazły się w nim żadne zapisy dotyczące ponadnarodowej integracji politycznej ani unii politycznej

Traktat z Maastricht (V i VI Rozdział) - zobowiązywał państwa do prowadzenia wspólnej polityki ekonomicznej a także do współpracy w zakresie sądownictwa spraw wewnętrznych

Od Traktatu z Maastricht do Traktatu Lizbońskiego nie dokonano postępów w sprawach integracji politycznej

73. Na czym polegają rozbieżności między integracją ekonomiczną i polityczną

74. Z czego składa się budżet UE

Budżet Unii Europejskiej jest aktem prawnym zawierającym zestawienie przewidywanych dochodów i wydatków na dany rok. Pozwala on na finansowanie wszystkich działań wspólnotowych. System finansowy Wspólnoty Europejskiej składa się z budżetu ogólnego obejmującego środki pieniężne zgromadzone w samym budżecie oraz finansowania pozabudżetowego pochodzącego z takich źródeł jak: Europejski Fundusz Rozwoju, operacje pożyczkowo-kredytowe realizowane przez Komisję Europejską, Europejski Bank Inwestycyjny, i Europejski Bank Centralny.

75. Jakie są wpływy do budżetu UE (źródła)

Głównym źródłem dochodów budżetu ogólnego są zasoby własne, na które składają się:

• Opłaty wyrównawcze z tytułu importu produktów rolnych tzw. opłaty rolne i składki cukrowe

• Cła z tytułu importu produktów pozostałych (tendencja spadkowa, bo maleją cła na artykuły przemysłowe)

• Środki z podatku VAT

• Tzw. czwarte źródło stanowią wpłaty własne (wpłaty bezpośrednie lub zwane inaczej wpłatami z tytułu PNB) - 72% a wcześniej tylko 11%

• Dochody pozostałe

Finansowania pozabudżetowego pochodzącego z takich źródeł jak: Europejski Fundusz Rozwoju, operacje pożyczkowo-kredytowe realizowane przez Komisję Europejską, Europejski Bank Inwestycyjny, i Europejski Bank Centralny.

76. Jakie są wydatki z budżetu UE (co finansuje budżet)

Wydatki dzielą się na obligatoryjne i nieobligatoryjne. Obligatoryjne muszą być poniesione w danym roku budżetowym na określone cele. Zaliczamy do nich wydatki:

• Na wspólną politykę rolną

• Wynikające z umów międzynarodowych

• Uczestnictwa w międzynarodowych organizacjach

• Na wykonanie usług

• Wynagrodzenia, szkody, rekompensaty

• Rezerwa monetarna

• Rezerwa na pomoc natychmiastową

Wszystkie pozostałe należą do grupy wydatków nieobligatoryjnych. Możemy również wyróżnić wydatki operacyjne, które stanowią największą część budżetu. W ich skład wchodzą:

• Wspólna polityka rolna (fundusze strukturalne, Fundusz Spójności)

• Rozwój regionalny

• Edukacja, kultura, informacja, działania o charakterze socjalnym

• Energia, bezpieczeństwo nuklearne i środowisko

• Ochrona konsumenta, rynek wewnętrzny

• Badania i rozwój

• Wspólna polityka zagraniczna i bezpieczeństwa

• Gwarancje i rezerwy

Wydatki na rolnictwo stanowią 42% budżetu:

1. PODMIOTOWE - zwiększenie dochodów rolników

2. PRZEDMIOTOWE - pokrywanie różnic między cenami wskaźnikowymi a cenami importowymi

3. PROTEKCYJNE - subwencje eksportowe

Wydatki strukturalne 36-40%

1. Dopłaty do biednych regionów

2. Dopłaty do regionów, które ze względu na cykl koniunkturalny mają problemu strukturalne (np. likwidowanie kopalń, hut itp.)

3. Środki na podnoszenie kwalifikacji zawodowych

4. Środki na ochronę środowiska i rekultywację terenów

5. Środki na finansowanie infrastruktury transportowej

Wydatki na administrację unijną ok. 5%

77. Płatnicy netto i beneficjenci netto z budżetu UE

PŁATNICY:

1. Niemcy (1/5 całości wpłat do budżetu UE, otrzymują 11,7%)

2. Francja (16,9% wpłaca a 13% otrzymuje)

3. Włochy (14,5% wpłacają a 10,4% otrzymują - dopłaty do rolnictwa i z funduszu spójności - zacofane południe)

4. Holandia (wpłaca 2,5 razy więcej niż otrzymuje -> jest relatywnie największym płatnikiem netto)

BENEFICJENCI:

1. Hiszpania (wpłaca 8,4% a otrzymuje 16,3% - jest największym beneficjentem bezwzględnie)

2. Grecja (relatywnie największym beneficjentem, bo dostaje 3 razy więcej niż wpłaca)

3. Portugalia

4. Irlandia

5. Polska

78. Jakie są perspektywy finansowanie potrzeb krajów UE z budżetu UE

PERSPEKTYWA FINANSOWA 2007 -2013

Uchwalona w 2006 roku - „Sustainable development”

Trwały wzrost mają wspierać dwie grupy wydatków:

1. Na rolnictwo

2. Na wyrównanie poziomu (fundusz spójności)

FUNDUSZ SPÓJNOŚCI:

1. Kraje słabiej rozwinięte:

Kraje nowo przyjęte - Bułgaria, Rumunia, Polska, Malta

- wzrośnie znaczenie środków przeznaczonych na finansowanie regionów najmniej rozwiniętych

- wzrost znaczenia środków na finansowania zatrudnienia i wzrostu gospodarczego

2. Kraje wyżej uprzemysłowione:

- CELE:

- badania innowacyjne (ze względu na procedury i poziom badań eliminuje kraje słabo rozwinięte)

- edukacja i kształcenie (najbardziej renomowane ośrodki kształcenia)

- wsparcie konkurencyjności na rynku UE (środki dostają firmy, które już są konkurencyjne, a mogą być jeszcze bardziej)

- polityka społeczna

- poprawa sytuacji w zakresie elektroniki i energii atomowej

Jeśli chodzi o Polskę to powinna nastąpić poprawa jej sytuacji jako beneficjenta (wpłaty 4,5 razy mniejsze niż wypłaty). Dostanie 91 mld euro: z czego 26 mld na rolnictwo, a 65 mld na wyrównanie poziomu rozwoju gospodarczego

Przewiduje się ułatwienia wykorzystywania funduszy Unijnych - zmniejszenie udziału własnych środków

79. Omów przesłanki stowarzyszenia Polski z UE.

80. Kiedy zawarty został układ Europejski Polski z UE i jakie były etapy jego realizacji.

16 grudnia 1991 podpisano Układ europejski ustanawiający stowarzyszenie między Rzeczpospolitą Polską a Wspólnotami Europejskimi i ich państwami członkowskimi. Składał się on z 2 części: części handlowej- Umowa przejściowa (realizowana od zaraz, weszła w życie w marcu 1992) i reszty układu (weszła w życie w 1994, po ratyfikowaniu przez całą UE).

Układ Europejski

Układ Europejski ustanawiający Stowarzyszenie między Rzeczpospolitą Polską a Wspólnotami Europejskimi i ich Państwami Członkowskimi podpisany został 16 grudnia 1991.

Po zatwierdzeniu go przez Sejm RP, Parlament Europejski i ratyfikowaniu przez parlamenty państw członkowskich wszedł w życie 1 lutego 1994 roku (wcześniej, w lutym 1992 roku weszła w życie jego część handlowa pod nazwą Umowy Przejściowej).

Cele: - układ zawiera scenariusz wzajemnego zbliżenia Polski i UE na 10 lat (począwszy od roku 1992 w handlu, a od 1994 roku - w innych sektorach gospodarki) - powstanie w roku 2002 tzw. strefy wolnego handlu dla towarów przemysłowych - wzajemne "otwieranie się" rynków rolnych; szybsze po stronie Wspólnot, a wolniejsze po stronie polskiej (w praktyce nie dało to Polsce spodziewanych korzyści ze względu na stosowanie przez Wspólnoty skomplikowanego systemu kwot i kontyngentów oraz znacznie niższy niż zakładano wzrost konkurencyjności polskiej gospodarki) - "uznanie" przez Wspólnotę polskiego celu dojścia do członkostwa - stopniowe wzajemne otwieranie rynku usług i zbliżanie prawa w takich dziedzinach jak zasady pomocy publicznej dla przedsiębiorstw - ustanowienie ram dialogu politycznego - wspieranie rozwoju handlu i harmonijnych stosunków gospodarczych - stworzenie podstaw do pomocy finansowej i technicznej Wspólnot dla Polski - wspieranie współpracy w dziedzinie kultury

Układ składa się z preambuły, dziewięciu tytułów i bardzo rozbudowanego aneksu zawierającego listy towarowe, deklaracje i protokoły.

W 1997 roku Unia Europejska zniosła ostatnie ograniczenia ilościowe wobec importu z Polski. Tym samym od 1 stycznia 1998 roku polski eksport towarów przemysłowych ma wolny dostęp do rynku UE. Po stronie polskiej pełna liberalizacja ceł nastąpiła z dniem 1 stycznia 1999 roku. Wyjątkiem pozostały cła na samochody (liberalizacja w 2002 roku), paliwa płynne (benzyna i olej napędowy - stawka 0% od 2001 roku) oraz niektóre wyroby stalowe - 0% od 2000 roku.

Artykuł 25 wprowadził zasadę stand still, zgodnie z którą z dniem wejścia w życie Układu żadne nowe cła importowe bądź eksportowe lub inne opłaty o podobnych skutkach nie będą wprowadzane, a już stosowane nie zostaną podwyższone. Podobnie jest z ograniczeniami ilościowymi.

81. Omów polską drogę do członkostwa w UE

1988 r. wrzesień - Nawiązanie stosunków dyplomatycznych między Polską a Wspólnotami Europejskimi. Rozpoczęcie negocjacji w sprawie umowy o handlu i współpracy gospodarczej.

1989 r. 19 września - Podpisanie w Warszawie Umowy między Polską a Wspólnotami Europejskimi w sprawie handlu oraz współpracy gospodarczej.

1991 r. 22 listopada - Parafowanie Układu Europejskiego o ustanowieniu stowarzyszenia między Rzeczypospolitą Polską a Wspólnotami Europejskimi i ich państwami członkowskimi.
16 grudnia - Podpisanie Układu Europejskiego i Umowy Przejściowej, regulującej - do czasu wejścia w życie Układu Europejskiego - stosunki handlowe między stronami Układu.

Czerwiec 1993 Kopenhaga - przyjęto, że stowarzyszone państwa jeżeli zechcą to mogą zostać członkiem UE (pierwszy sygnał dla Polski, że istnieje szansa zostania pełnoprawnym członkiem UE)

8. 04. 1994r. - Polska złożyła dokumenty o członkostwo

styczeń 1997r. - Rada Ministrów przyjęła dokument „Narodowa strategia integracji”

grudzień 1997r. - przyjęto narodowy program przygotowania Polski do wejścia do UE (przygotowania do traktatu akcesyjnego)

16.04.2003- podpisanie traktatu akcesyjnego (w Atenach)

1.05.2004- Wejście w życie traktatu akcesyjnego

82. Z czego składa się traktat akcesyjny Polski.

1. Preambuła

2. Warunki przystąpienia

3. Akt końcowy

Dokładniej:

• wolny przepływ towarów (po dopasowaniu wymogów technicznych),

• wolny przepływ pracowników (5 letni okres przejściowy),

• wolny przepływ usług (3 letni okres przejściowy),

• wolny przepływ kapitału (18 letni okres przejściowy),

• rolnictwo - domaganie się dopłat bezpośrednich dla rolników na takich samych warunkach jak w innych krajach wspólnoty,

• okresy przejściowe dla wymogów fitosanitarnych i ochrony zwierząt,

• polityka regionalna - Polska będzie beneficjantem polityki spójności,

• ochrona środowiska - najwięcej okresów przejściowych,

• transport - do 2010 poprawić stan polskich dróg.

83. Zbilansuj korzyści i zagrożenia wynikające z wejścia Polski do UE.

MOK

NOK₂

NOK₁

P₁₂

P₁₃

P₂₁

P₂₂

P₂₃

P₁₁

POK

NOK₁

NOK₂

P₁₁

P₁₂

P₁₃

---