|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
USTAWA
z dnia 7 kwietnia 1989 r.
Prawo o stowarzyszeniach.
(tekst jednolity)
W celu stworzenia warunków do pełnej realizacji gwarantowanej przepisami Konstytucji wolności zrzeszania się zgodnie z Powszechną Deklaracją Praw Człowieka i Międzynarodowym Paktem Praw Obywatelskich i Politycznych, umożliwienia obywatelom równego, bez względu na przekonania, prawa czynnego uczestniczenia w życiu publicznym i wyrażania zróżnicowanych poglądów oraz realizacji indywidualnych zainteresowań, a także uwzględniając tradycje i powszechnie uznawany dorobek ruchu stowarzyszeniowego, stanowi się, co następuje:
Rozdział 1
Przepisy ogólne
Art. 1. 1. Obywatele polscy realizują prawo zrzeszania się w stowarzyszeniach, zgodnie z przepisami Konstytucji oraz porządkiem prawnym określonym w ustawach.
2. Prawo zrzeszania się w stowarzyszeniach może podlegać ograniczeniom przewidzianym jedynie przez ustawy, niezbędnym do zapewnienia interesów bezpieczeństwa państwowego lub porządku publicznego oraz ochrony zdrowia lub moralności publicznej albo ochrony praw i wolności innych osób.
3. Stowarzyszenia mają prawo wypowiadania się w sprawach publicznych.
Art. 2. 1. Stowarzyszenie jest dobrowolnym, samorządnym, trwałym zrzeszeniem o celach niezarobkowych.
2. Stowarzyszenie samodzielnie określa swoje cele, programy działania i struktury organizacyjne oraz uchwala akty wewnętrzne dotyczące jego działalności.
3. Stowarzyszenie opiera swoją działalność na pracy społecznej członków; do prowadzenia swych spraw może zatrudniać pracowników.
Art. 3. 1. Prawo tworzenia stowarzyszeń przysługuje obywatelom polskim mającym pełną zdolność do czynności prawnych i niepozbawionym praw publicznych.
2. Małoletni w wieku od 16 do 18 lat, którzy mają ograniczoną zdolność do czynności prawnych, mogą należeć do stowarzyszeń i korzystać z czynnego i biernego prawa wyborczego, z tym że w składzie zarządu stowarzyszenia większość muszą stanowić osoby o pełnej zdolności do czynności prawnych.
3. Małoletni poniżej 16 lat mogą, za zgodą przedstawicieli ustawowych, należeć do stowarzyszeń według zasad określonych w ich statutach, bez prawa udziału w głosowaniu na walnych zebraniach członków oraz bez korzystania z czynnego i biernego prawa wyborczego do władz stowarzyszenia. Jeżeli jednak jednostka organizacyjna stowarzyszenia zrzesza wyłącznie małoletnich, mogą oni wybierać i być wybierani do władz tej jednostki.
Art. 4. 1. Cudzoziemcy mający miejsce zamieszkania na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej mogą zrzeszać się w stowarzyszeniach, zgodnie z przepisami obowiązującymi obywateli polskich.
2. Cudzoziemcy niemający miejsca zamieszkania na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej mogą wstępować do stowarzyszeń, których statuty przewidują taką możliwość.
Art. 5. 1. Stowarzyszenia międzynarodowe mogą być tworzone na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej według zasad określonych w ustawie.
2. Stowarzyszenia mogą należeć do organizacji międzynarodowych na warunkach określonych w ich statutach, jeżeli nie narusza to zobowiązań wynikających z umów międzynarodowych, których Rzeczpospolita Polska jest stroną.
Art. 6. 1. Tworzenie stowarzyszeń przyjmujących zasadę bezwzględnego posłuszeństwa ich członków wobec władz stowarzyszenia jest zakazane.
2. Nikogo nie wolno zmuszać do udziału w stowarzyszeniu lub ograniczać jego prawa do wystąpienia ze stowarzyszenia. Nikt nie może ponosić ujemnych następstw z powodu przynależności do stowarzyszenia albo pozostawania poza nim.
1) organizacje społeczne działające na podstawie odrębnych ustaw lub umów międzynarodowych, których Rzeczpospolita Polska jest stroną,
2) kościoły i inne związki wyznaniowe oraz ich osoby prawne,
3) organizacje religijne, których sytuacja prawna jest uregulowana ustawami o stosunku państwa do kościołów i innych związków wyznaniowych, działające w obrębie tych kościołów i związków,
4) (1) komitety wyborcze utworzone w związku z wyborami do Sejmu, do Senatu, wyborem Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej, wyborami do Parlamentu Europejskiego lub wyborami do organów samorządu terytorialnego,
5) partie polityczne.
2. Do organizacji, o których mowa w ust. 1 pkt 1 i 3, w sprawach nieuregulowanych odrębnie stosuje się przepisy ustawy.
Art. 8. 1. Stowarzyszenie podlega obowiązkowi wpisu do Krajowego Rejestru Sądowego, o ile przepis ustawy nie stanowi inaczej.
2.-4. (skreślone).
5. Nadzór nad działalnością stowarzyszeń należy do:
1) wojewody właściwego ze względu na siedzibę stowarzyszenia - w zakresie nadzoru nad działalnością stowarzyszeń jednostek samorządu terytorialnego,
2) starosty właściwego ze względu na siedzibę stowarzyszenia - w zakresie nadzoru nad innymi niż wymienione w pkt 1 stowarzyszeniami
- zwanych dalej "organami nadzorującymi".
6. Przepisy ustawy nie naruszają uprawnień prokuratora wynikających z innych ustaw.
Rozdział 2
Tworzenie stowarzyszeń
Art. 9. Osoby w liczbie co najmniej piętnastu, pragnące założyć stowarzyszenie, uchwalają statut stowarzyszenia i wybierają komitet założycielski.
Art. 10. 1. Statut stowarzyszenia określa w szczególności:
1) nazwę stowarzyszenia, odróżniającą je od innych stowarzyszeń, organizacji i instytucji,
2) teren działania i siedzibę stowarzyszenia,
3) cele i sposoby ich realizacji,
4) sposób nabywania i utraty członkostwa, przyczyny utraty członkostwa oraz prawa i obowiązki członków,
5) władze stowarzyszenia, tryb dokonywania ich wyboru, uzupełniania składu oraz ich kompetencje,
6) sposób reprezentowania stowarzyszenia oraz zaciągania zobowiązań majątkowych, a także warunki ważności jego uchwał,
7) sposób uzyskiwania środków finansowych oraz ustanawiania składek członkowskich,
8) zasady dokonywania zmian statutu,
9) sposób rozwiązania się stowarzyszenia.
2. Stowarzyszenie, które zamierza tworzyć terenowe jednostki organizacyjne, jest obowiązane określić w statucie strukturę organizacyjną i zasady tworzenia tych jednostek.
3. Osoba prawna może być jedynie wspierającym członkiem stowarzyszenia.
Art. 11. 1. Najwyższą władzą stowarzyszenia jest walne zebranie członków. W sprawach, w których statut nie określa właściwości władz stowarzyszenia, podejmowanie uchwał należy do walnego zebrania członków.
2. Statut może przewidywać zamiast walnego zebrania członków zebranie delegatów lub zastąpienie walnego zebrania członków zebraniem delegatów, jeżeli liczba członków przekroczy określoną w statucie wielkość. W takich przypadkach statut określa zasady wyboru delegatów i czas trwania ich kadencji.
3. Stowarzyszenie jest obowiązane posiadać zarząd i organ kontroli wewnętrznej.
Art. 12. Komitet założycielski składa do sądu rejestrowego wniosek o rejestrację wraz ze statutem, listą założycieli, zawierającą imiona i nazwiska, datę i miejsce urodzenia, miejsce zamieszkania oraz własnoręczne podpisy założycieli, protokół z wyboru komitetu założycielskiego, a także informację o adresie tymczasowej siedziby stowarzyszenia.
Art. 13. 1. Wniosek o zarejestrowanie stowarzyszenia sąd rejestrowy rozpoznaje niezwłocznie, a rozstrzygnięcie powinno nastąpić nie później niż w ciągu 3 miesięcy od dnia złożenia wniosku.
2. Sąd rejestrowy doręcza organowi nadzorującemu odpis wniosku o rejestrację wraz z załącznikami wymienionymi w art. 12. Organ ten ma prawo wypowiedzieć się w sprawie wniosku w terminie 14 dni licząc od dnia jego doręczenia, a także przystąpić, za zgodą sądu, do postępowania jako zainteresowany.
Art. 14. Sąd rejestrowy odmawia zarejestrowania stowarzyszenia, jeżeli nie spełnia ono warunków określonych w ustawie.
Art. 15. 1. Sąd rejestrowy przed wydaniem postanowienia o zarejestrowaniu stowarzyszenia, jeżeli uzna za niezbędne dokonanie dodatkowych ustaleń, wyznacza w tym celu posiedzenie wyjaśniające.
2. Na posiedzenie wyjaśniające sąd rejestrowy wzywa uczestników postępowania.
Art. 16. Sąd rejestrowy wydaje postanowienie o zarejestrowaniu stowarzyszenia po stwierdzeniu, że jego statut jest zgodny z przepisami prawa i założyciele spełniają wymagania określone ustawą.
Art. 17. 1. Stowarzyszenie uzyskuje osobowość prawną i może rozpocząć działalność z chwilą wpisania do Krajowego Rejestru Sądowego.
1a. Terenowa jednostka organizacyjna, o której mowa w art. 10 ust. 2, może uzyskać osobowość prawną, jeżeli statut stowarzyszenia to przewiduje.
2. (skreślony).
3. O wpisaniu stowarzyszenia do Krajowego Rejestru Sądowego sąd rejestrowy zawiadamia założycieli oraz organ nadzorujący, przesyłając jednocześnie temu organowi statut.
4. (2) Postępowanie w sprawach o wpis stowarzyszenia do rejestru stowarzyszeń, innych organizacji społecznych i zawodowych, fundacji oraz publicznych zakładów opieki zdrowotnej do Krajowego Rejestru Sądowego jest wolne od opłat sądowych.
Art. 20. 1. Zarząd terenowej jednostki organizacyjnej stowarzyszenia jest obowiązany, w terminie 14 dni od chwili jej powołania, zawiadomić o tym organ nadzorujący właściwy ze względu na siedzibę tej jednostki, podając skład zarządu i adres siedziby jednostki, oraz doręczyć statut stowarzyszenia.
2. Przepis ust. 1 stosuje się odpowiednio w razie zmian w składzie zarządu i adresie siedziby terenowej jednostki organizacyjnej stowarzyszenia oraz w statucie stowarzyszenia.
Art. 21. Zarząd stowarzyszenia ma obowiązek niezwłocznie zawiadomić sąd rejestrowy o zmianie statutu. W sprawie wpisania do rejestru zmiany statutu stowarzyszenia stosuje się odpowiednio zasady i tryb przewidziane dla rejestracji stowarzyszenia.
Art. 22. 1. Stowarzyszenia w liczbie co najmniej trzech mogą założyć związek stowarzyszeń. Założycielami i członkami związku mogą być także inne osoby prawne, z tym że osoby prawne mające cele zarobkowe mogą być członkami wspierającymi.
2. Do związków, o których mowa w ust. 1, stosuje się odpowiednio przepisy ustawy.
Rozdział 3
Nadzór nad stowarzyszeniami
1) żądać dostarczenia przez zarząd stowarzyszenia, w wyznaczonym terminie, odpisów uchwał walnego zebrania członków (zebrania delegatów),
2) (skreślony),
3) żądać od władz stowarzyszenia niezbędnych wyjaśnień.
Art. 26. W razie niezastosowania się stowarzyszenia do wymagań określonych w art. 25, sąd na wniosek organu nadzorującego może nałożyć grzywnę w wysokości jednorazowo nie wyższej niż 5.000 zł. Od grzywny można zwolnić, jeżeli po jej wymierzeniu stowarzyszenie niezwłocznie zastosuje się do wymagań organu nadzorującego. Stowarzyszenie, w terminie 7 dni, może wystąpić do sądu o zwolnienie od grzywny.
Art. 27. Organem nadzorującym terenową jednostkę organizacyjną stowarzyszenia jest organ określony w art. 8 ust. 5, właściwy ze względu na siedzibę tej jednostki.
Art. 28. W razie stwierdzenia, że działalność stowarzyszenia jest niezgodna z prawem lub narusza postanowienia statutu w sprawach, o których mowa w art. 10 ust. 1 i 2, organ nadzorujący, w zależności od rodzaju i stopnia stwierdzonych nieprawidłowości, może wystąpić o ich usunięcie w określonym terminie, udzielić ostrzeżenia władzom stowarzyszenia, wystąpić do sądu o zastosowanie środka określonego w art. 29.
1) udzielić upomnienia władzom stowarzyszenia,
2) uchylić niezgodną z prawem lub statutem uchwałę stowarzyszenia,
3) rozwiązać stowarzyszenie, jeżeli jego działalność wykazuje rażące lub uporczywe naruszanie prawa albo postanowień statutu i nie ma warunków do przywrócenia działalności zgodnej z prawem lub statutem.
2. Sąd rozpoznając wniosek, o którym mowa w ust. 1 pkt 3, może na wniosek lub z własnej inicjatywy wydać zarządzenie tymczasowe o zawieszeniu w czynnościach zarządu stowarzyszenia, wyznaczając przedstawiciela do prowadzenia bieżących spraw stowarzyszenia.
3. Rozpoznając wniosek o rozwiązanie stowarzyszenia, sąd może zobowiązać władze stowarzyszenia do usunięcia nieprawidłowości w określonym terminie i zawiesić postępowanie. W razie bezskutecznego upływu terminu, sąd, na wniosek organu nadzorującego lub z własnej inicjatywy, podejmie zawieszone postępowanie.
Art. 30. 1. Jeżeli stowarzyszenie nie posiada zarządu zdolnego do działań prawnych, sąd, na wniosek organu nadzorującego lub z własnej inicjatywy, ustanawia dla niego kuratora.
2. Kurator jest obowiązany do zwołania w okresie nie dłuższym niż 6 miesięcy walnego zebrania członków (zebrania delegatów) stowarzyszenia w celu wyboru zarządu. Do czasu wyboru zarządu, kurator reprezentuje stowarzyszenie w sprawach majątkowych wymagających bieżącego załatwienia.
3. Wynagrodzenie kuratora pokrywa się z majątku stowarzyszenia.
Art. 31. Na wniosek organu nadzorującego sąd wydaje postanowienie o rozwiązaniu stowarzyszenia, w razie gdy:
1) liczba członków stowarzyszenia zmniejszyła się poniżej liczby członków wymaganych do jego założenia,
2) stowarzyszenie nie posiada przewidzianych w ustawie władz i nie ma warunków do ich wyłonienia w okresie nie dłuższym niż rok.
Art. 32. (3) Wnioski, o których mowa w art. 29 ust. 1 i art. 31, sąd rozpoznaje na rozprawie w postępowaniu nieprocesowym - rejestrowym.
Rozdział 4
Majątek stowarzyszenia
Art. 33. 1. Majątek stowarzyszenia powstaje ze składek członkowskich, darowizn, spadków, zapisów, dochodów z własnej działalności, dochodów z majątku stowarzyszenia oraz z ofiarności publicznej.
2. Stowarzyszenie, z zachowaniem obowiązujących przepisów, może przyjmować darowizny, spadki i zapisy oraz korzystać z ofiarności publicznej.
Art. 34. Stowarzyszenie może prowadzić działalność gospodarczą, według ogólnych zasad określonych w odrębnych przepisach. Dochód z działalności gospodarczej stowarzyszenia służy realizacji celów statutowych i nie może być przeznaczony do podziału między jego członków.
Art. 35. Stowarzyszenie może otrzymywać dotację według zasad określonych w odrębnych przepisach.
Rozdział 5
Likwidacja stowarzyszeń
Art. 36. 1. W razie rozwiązania się stowarzyszenia na podstawie własnej uchwały, likwidatorami stowarzyszenia są członkowie jego zarządu, jeżeli statut lub, w razie braku odpowiednich postanowień statutu, uchwała ostatniego walnego zebrania członków (zebrania delegatów) tego stowarzyszenia nie stanowi inaczej.
2. W razie rozwiązania stowarzyszenia przez sąd, zarządza on jego likwidację, wyznaczając likwidatora.
Art. 37. 1. Obowiązkiem likwidatora jest przeprowadzenie likwidacji w możliwie najkrótszym czasie, w sposób zabezpieczający majątek likwidowanego stowarzyszenia przed nieuzasadnionym uszczupleniem.
2. Likwidator w szczególności powinien:
1) zawiadomić sąd o wszczęciu likwidacji i wyznaczeniu likwidatora, z podaniem swego nazwiska, imienia i miejsca zamieszkania, jeżeli nie zachodzą warunki określone w art. 36 ust. 2,
2) dokonywać czynności prawnych niezbędnych do przeprowadzenia likwidacji, podając do publicznej wiadomości o wszczęciu postępowania likwidacyjnego,
3) po zakończeniu likwidacji zgłosić sądowi wniosek o wykreślenie stowarzyszenia z Krajowego Rejestru Sądowego.
3. Jeżeli likwidacja nie zostanie zakończona w ciągu roku od dnia jej zarządzenia, likwidatorzy przedstawiają przyczyny opóźnienia sądowi, który w razie uznania opóźnienia za usprawiedliwione przedłuża termin likwidacji lub zarządza zmianę likwidatorów.
Art. 38. Majątek zlikwidowanego stowarzyszenia przeznacza się na cel określony w statucie lub w uchwale walnego zebrania członków (zebrania delegatów) o likwidacji stowarzyszenia. W razie braku postanowienia statutu lub uchwały w tej sprawie, sąd orzeka o przeznaczeniu majątku na określony cel społeczny.
Rozdział 6
Stowarzyszenia zwykłe
Art. 40. 1. Uproszczoną formą stowarzyszenia jest stowarzyszenie zwykłe, nie posiadające osobowości prawnej.
2. Osoby w liczbie co najmniej trzech, pragnące założyć stowarzyszenie zwykłe, uchwalają regulamin działalności, określając w szczególności jego nazwę, cel, teren i środki działania, siedzibę oraz przedstawiciela reprezentującego stowarzyszenie.
3. O utworzeniu stowarzyszenia zwykłego jego założyciele informują na piśmie właściwy, ze względu na przyszłą siedzibę stowarzyszenia, organ nadzorujący, podając dane, o których mowa w ust. 2.
Art. 41. 1. Sąd rejestrowy, na wniosek organu nadzorującego lub prokuratora, może zakazać założenia stowarzyszenia zwykłego, jeżeli nie spełnia ono warunków określonych w art. 16. Art. 14 ust. 2 (4) stosuje się odpowiednio.
2. Jeżeli w ciągu 30 dni od dnia uzyskania informacji o założeniu stowarzyszenia zwykłego nie zakazano jego działalności, może ono rozpocząć działalność.
Art. 42. 1. Stowarzyszenie zwykłe nie może:
1) powoływać terenowych jednostek organizacyjnych,
2) łączyć się w związki stowarzyszeń,
3) zrzeszać osób prawnych,
4) prowadzić działalności gospodarczej,
5) przyjmować darowizn, spadków i zapisów oraz otrzymywać dotacji, a także korzystać z ofiarności publicznej.
2. Stowarzyszenie zwykłe uzyskuje środki na swoją działalność ze składek członkowskich.
Art. 43. W sprawach nieuregulowanych odmiennie w tym rozdziale do stowarzyszenia zwykłego stosuje się odpowiednio przepisy ustawy, z tym że:
1) nie stosuje się przepisów art. 9-13, art. 14 ust. 1 (5), art. 17, art. 20, art. 22-24 (6), art. 27, art. 30 i art. 31 pkt 2,
2) ilekroć w ustawie jest mowa o statucie, należy przez to rozumieć regulamin stowarzyszenia zwykłego.
Rozdział 7
Przepisy szczególne, zmiana przepisów obowiązujących oraz przepisy przejściowe i końcowe
Art. 44. 1. Ograniczenia we wstępowaniu żołnierzy w czynnej służbie wojskowej i junaków odbywających zasadniczą służbę w obronie cywilnej oraz funkcjonariuszy Służby Bezpieczeństwa (7) i Milicji Obywatelskiej (8) do stowarzyszeń, a także uczestniczeniu w ich działalności, określają odrębne ustawy.
2. Działalność stowarzyszeń na terenach i w obiektach znajdujących się w zarządzie lub użytkowaniu organów wojskowych albo resortu spraw wewnętrznych wymaga zezwolenia, odpowiednio, Ministra Obrony Narodowej lub Ministra Spraw Wewnętrznych (9) albo organów przez nich określonych.
Art. 45. Osoby pragnące założyć stowarzyszenie prowadzące działalność bezpośrednio związaną z obronnością albo bezpieczeństwem państwa lub ochroną porządku publicznego są obowiązane uzgodnić zakres tej działalności, odpowiednio, z Ministrem Obrony Narodowej lub Ministrem Spraw Wewnętrznych (10) albo organami przez nich określonymi.
Art. 47. W ustawie z dnia 29 marca 1962 r. o zgromadzeniach (Dz. U. Nr 20, poz. 89, z 1971 r. Nr 12, poz. 115, z 1982 r. Nr 14, poz. 113 i z 1985 r. Nr 36, poz. 167) w art. 7 po ust. 1 dodaje się ust. 1a w brzmieniu:
"1a. Do odbycia zebrania założycielskiego w celu założenia stowarzyszenia jest wymagane zawiadomienie organu administracji państwowej o właściwości szczególnej w sprawach społeczno-administracyjnych stopnia wojewódzkiego."
Art. 48. W ustawie z dnia 21 listopada 1967 r. o powszechnym obowiązku obrony Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej (Dz. U. z 1988 r. Nr 30, poz. 207) w art. 154 dotychczasową treść oznacza się jako ust. 1 i dodaje ust. 2 w brzmieniu:
"2. Junacy odbywający zasadniczą służbę w obronie cywilnej mogą wstępować do organizacji i stowarzyszeń lub brać czynny udział w pracach organizacji i stowarzyszeń, do których należeli przed powołaniem do służby, tylko za zgodą komendantów oddziałów obrony cywilnej."
Art. 49. W ustawie z dnia 30 czerwca 1970 r. o służbie wojskowej żołnierzy zawodowych (Dz. U. Nr 16, poz. 134, z 1972 r. Nr 53, poz. 341 i 342, z 1974 r. Nr 24, poz. 142 i Nr 47, poz. 282, z 1979 r. Nr 15, poz. 97 oraz z 1983 r. Nr 16, poz. 78) art. 33 otrzymuje brzmienie:
"Art. 33. Żołnierz zawodowy może należeć do organizacji lub stowarzyszeń krajowych działających poza wojskiem, a także do organizacji lub stowarzyszeń zagranicznych lub międzynarodowych, za zezwoleniem Ministra Obrony Narodowej lub organów wojskowych przez niego określonych."
Art. 50. W ustawie z dnia 4 maja 1982 r. o szkolnictwie wyższym (Dz. U. z 1985 r. Nr 42, poz. 201, z 1987 r. Nr 22, poz. 128 i z 1989 r. Nr 4, poz. 24 i Nr 6, poz. 33) wprowadza się następujące zmiany: (zmiany pominięte).
Art. 51. 1. Do czasu odrębnego uregulowania statusu prawnego związków wyznaniowych oraz zakonów i kongregacji duchownych, do których miały zastosowanie przepisy rozporządzenia Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 27 października 1932 r. - Prawo o stowarzyszeniach (Dz. U. Nr 94, poz. 808, z 1946 r. Nr 4, poz. 30, z 1949 r. Nr 41, poz. 293 i Nr 45, poz. 335, z 1950 r. Nr 44, poz. 401 i Nr 53, poz. 489, z 1964 r. Nr 41, poz. 276 oraz z 1985 r. Nr 36, poz. 167), stosuje się wobec nich przepisy tego rozporządzenia.
2. Przepis ust. 1 stosuje się odpowiednio do nowo powstających związków wyznaniowych oraz zakonów i kongregacji duchownych.
Art. 52. 1. Działające w dniu wejścia ustawy w życie stowarzyszenia zarejestrowane i stowarzyszenia wyższej użyteczności stają się stowarzyszeniami w rozumieniu jej przepisów. Statuty tych stowarzyszeń, stanowiące podstawę ich działania, zachowują moc z zastrzeżeniem ust. 2.
2. Tracą moc postanowienia statutów stowarzyszeń, o których mowa w ust. 1, sprzeczne z przepisami ustawy.
Art. 54. 1. Organy nadzorujące, w terminie dwóch miesięcy od dnia wejścia ustawy w życie, przekażą sądom rejestrowym rejestry stowarzyszeń i związków stowarzyszeń, prowadzone dotychczas przez terenowe organy administracji państwowej, dotyczące istniejących na terenie województwa stowarzyszeń zarejestrowanych, oraz ich statuty.
2. Organy dotychczasowo właściwe w sprawach stowarzyszeń zwykłych przekażą organowi nadzorującemu dokumentację tych stowarzyszeń w terminie określonym w ust. 1.
Art. 55. 1. W sprawach uregulowanych niniejszą ustawą, niezakończonych decyzją ostateczną przed dniem jej wejścia w życie, stosuje się przepisy tej ustawy.
2. Postępowanie likwidacyjne stowarzyszeń wszczęte przed dniem wejścia ustawy w życie prowadzi się na podstawie dotychczasowych przepisów.
Art. 56. Tracą moc:
1) rozporządzenie Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 27 października 1932 r. - Prawo o stowarzyszeniach (Dz. U. Nr 94, poz. 808, z 1946 r. Nr 4, poz. 30, z 1949 r. Nr 41, poz. 293 i Nr 45, poz. 335, z 1950 r. Nr 44, poz. 401 i Nr 53, poz. 489, z 1964 r. Nr 41, poz. 276 oraz z 1985 r. Nr 36, poz. 167), z zastrzeżeniem art. 51 niniejszej ustawy,
2) dekret z dnia 5 sierpnia 1949 r. o zmianie niektórych przepisów prawa o stowarzyszeniach (Dz. U. Nr 45, poz. 335), z wyjątkiem art. 2 ust. 2 lit. a) i c).
Art. 57. Ustawa wchodzi w życie z dniem ogłoszenia.
1) Art. 7 ust. 1 pkt 4 zmieniony przez art. 2 ustawy z dnia 20 kwietnia 2004 r. o zmianie ustawy - Ordynacja wyborcza do rad gmin, rad powiatów i sejmików województw oraz niektórych innych ustaw (Dz.U.04.102.1055) z dniem przystąpienia Rzeczypospolitej Polskiej do Unii Europejskiej.
2) Art. 17 ust. 4 dodany przez art. 5 ustawy z dnia 24 kwietnia 2003 r. - Przepisy wprowadzające ustawę o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie (Dz.U.03.96.874) z dniem 29 czerwca 2003 r.
3) Art. 32 zmieniony przez art. 3 ustawy z dnia 15 marca 2007 r. o zmianie ustawy - Kodeks postępowania cywilnego, ustawy - Kodeks postępowania karnego oraz o zmianie niektórych innych ustaw (Dz.U.07.112.766) z dniem 28 lipca 2007 r.
4) Art. 14 ust. 2 został skreślony przez art. 1 pkt 2 ustawy z dnia 23 lutego 1990 r. o zmianie ustawy - Prawo o stowarzyszeniach i ustawy o szkolnictwie wyższym (Dz.U.90.14.86) z dniem 13 marca 1990 r.
5) Art. 14 ust. 2 i oznaczenie ust. 1 skreślone przez art. 1 pkt 2 ustawy z dnia 23 lutego 1990 r. o zmianie ustawy - Prawo o stowarzyszeniach i ustawy o szkolnictwie wyższym (Dz.U.90.14.86) z dniem 13 marca 1990 r.
6) Art. 23 i 24 skreślone przez art. 1 pkt 4 ustawy z dnia 23 lutego 1990 r. o zmianie ustawy - Prawo o stowarzyszeniach i ustawy o szkolnictwie wyższym (Dz.U.90.14.86) z dniem 13 marca 1990 r.
7) Obecnie: funkcjonariuszy Urzędu Ochrony Państwa, stosownie do art. 135 ustawy z dnia 6 kwietnia 1990 r. o Urzędzie Ochrony Państwa (Dz.U.99.51.526), która weszła w życie z dniem 10 maja 1990 r.
8) Obecnie: policjantów, stosownie do art. 153 ustawy z dnia 6 kwietnia 1990 r. o Policji (Dz.U.00.101.1092), która weszła w życie z dniem 10 maja 1990 r.
9) Obecnie: ministra właściwego do spraw wewnętrznych, zgodnie z art. 4 ust. 1, art. 5 pkt 24 i art. 29 ustawy z dnia 4 września 1997 r. o działach administracji rządowej (Dz.U.99.82.928), która weszła w życie z dniem 1 kwietnia 1999 r.
10) Obecnie: ministra właściwego do spraw wewnętrznych, zgodnie z art. 4 ust. 1, art. 5 pkt 24 i art. 29 ustawy z dnia 4 września 1997 r. o działach administracji rządowej (Dz.U.99.82.928), która weszła w życie z dniem 1 kwietnia 1999 r.
Orzeczenia:
Do art.2
II SA 392/00
wyrok
z uzasadnieniem
Sąd: Naczelny Sąd Administracyjny (do 2003.12.31)
Siedziba: w Warszawie
Data: 2000.09.11
Teza:
Powstanie po drugiej wojnie światowej organizacji zajmujących się wychowaniem fizycznym i przysposobieniem wojskowym nie czyniło istnienia Polskiego Towarzystwa Gimnastycznego "Sokół" bezprzedmiotowym i nie uzasadniało jego likwidacji.
Opublikowana: Wokanda 2001/3/
Wyrok
z dnia 11 września 2000 r.
Naczelny Sąd Administracyjny (do 2003.12.31) w Warszawie
II SA 392/00
Powstanie po drugiej wojnie światowej organizacji zajmujących się wychowaniem fizycznym i przysposobieniem wojskowym nie czyniło istnienia Polskiego Towarzystwa Gimnastycznego "Sokół" bezprzedmiotowym i nie uzasadniało jego likwidacji.
Wyrok wydany w składzie: przewodniczący - sędzia NSA Edward Kierejczyk (spr.), sędziowie NSA - Jan Bała i Anna Robotowska.
Decyzją z 21 stycznia 1999 r. wydaną na podstawie art. 156 § 1 pkt 2, art. 157 § 1 i 2 oraz art. 158 § 1 i 2 kpa Minister Spraw Wewnętrznych i Administracji stwierdził nieważność decyzji Starosty Powiatu G. z 5 kwietnia 1946 r. w sprawie zawieszenia działalności i rozwiązania Oddziału Polskiego Towarzystwa Gimnastycznego "Sokół" w G. i decyzji Wojewody R. z 26 sierpnia 1947 r. w części zatwierdzającej wymienioną decyzję Starosty oraz odmówił stwierdzenia nieważności tej decyzji Wojewody w części postanawiającej likwidację powyższego Towarzystwa. W uzasadnieniu Minister w szczególności podał, że według art. 24 rozporządzenia Prezydenta Rzeczypospolitej z 27 października 1932 r. - Prawo o stowarzyszeniach (Dz. U. Nr 94, poz. 808 ze zm.) decyzja o rozwiązaniu stowarzyszenia należała do Wojewody i dlatego zawieszenie Towarzystwa i równocześnie jego rozwiązanie przez Starostę nastąpiło z rażącym naruszeniem prawa wymagającym stwierdzenia nieważności jego decyzji i decyzji Wojewody w części utrzymującej ją w mocy. Minister nie dostrzegł natomiast cech rażącego naruszenia prawa w decyzji Wojewody w części dotyczącej likwidacji Towarzystwa na podstawie art. 26 pkt 4 powołanego rozporządzenia dopuszczającego likwidację stowarzyszenia, gdy "istnienie jego stało się bezprzedmiotowe". W decyzji Wojewody przyjęto bezprzedmiotowość dalszego istnienia Towarzystwa ze względu na to, że "zostały utworzone organizacje wychowania fizycznego i przysposobienia wojskowego, w którym poszczególni członkowie Tow. Gim. "Sokół" mogą zrzeszać się, a tym samym odpada potrzeba istnienia innych organizacji o tym samym charakterze". Zdaniem Ministra nie można przyjąć rażącego naruszenia tego przepisu przez Wojewodę, lecz tylko zastosowanie jednej z możliwych jego interpretacji, co w świetle orzecznictwa NSA nie daje podstawy do stwierdzenia nieważności decyzji. Po ponownym rozpatrzeniu sprawy w trybie art. 127 § 3 kpa Minister 19 października 1999 r. utrzymał w mocy tę decyzję.
W skardze do sądu pełnomocnik skarżących wniósł o uchylenie decyzji Ministra i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania - w częściach dotyczących likwidacji Towarzystwa. Jego zdaniem dokonana przez Ministra interpretacja art. 26 pkt 4 rozporządzenia jest wadliwa, tym bardziej że w takiej sprawie dotyczącej Oddziału Towarzystwa w Ł. decyzją Ministra Spraw Wewnętrznych z 26 sierpnia 1994 r. stwierdzono nieważność decyzji Wojewody R. z 26 sierpnia 1947 r. orzekającej rozwiązanie i likwidację wymienionego oddziału. Likwidacja Towarzystwa pozbawiła jego członków możliwości kontynuowania reaktywowanej po II wojnie światowej działalności określonej jego statutem, obok nowo powołanych organizacji. (...)
Naczelny Sąd Administracyjny zważył, co następuje:
W świetle art. 26 wymienionego rozporządzenia likwidacja stowarzyszenia przez władzę rejestracyjną (wojewodę) następuje wówczas, gdy:
"1) liczba członków stowarzyszenia spadnie poniżej 10, lub
2) stowarzyszenie nie posiada przewidzianego statutowo zarządu i nie ma warunków do jego wyłaniania, względnie nie wyłania w ciągu najmniej rocznego okresu czasu, lub
3) organ ten nie był odnawiany najmniej w ciągu 3 okresów przewidzianego statutowo czasu jego urzędowania, albo też
4) zajdą inne okoliczności świadczące, że stowarzyszenie faktycznie istnieć przestało, lub że istnienie jego stało się bezprzedmiotowe".
Precyzyjne określenie sytuacji bądź zdarzeń, w wyniku których wojewoda decydował o likwidacji stowarzyszenia, nie pozostawiało miejsca na uznanie administracyjne organu. Według cyt. przepisu "władza rejestracyjna (...) stwierdzi te okoliczności i zadecyduje likwidację stowarzyszenia", co rodzi obowiązek, a nie możliwość wydania takiego orzeczenia.
Określona w art. 26 pkt 4 bezprzedmiotowość istnienia stowarzyszenia, przyjęta w decyzji Wojewody R. za podstawę jego likwidacji, nie należy do pojęć niedookreślonych ani podlegających interpretacji w granicach uznania administracyjnego. Bezprzedmiotowość jest elementem materialnego stosunku prawnego wpływającym wprost na jego istotę, skutkującym jego ustanie. W każdym razie do organu należy wykazanie, jakie elementy zdarzenia lub sytuacja taką bezprzedmiotowość spowodowały. Przy zastosowaniu art. 26 pkt 4 Wojewoda - w decyzji z 26 sierpnia 1947 r., a Minister - w kwestionowanych obecnie decyzjach, obowiązani byli wykazać, jakie organizacje po II wojnie światowej przejęły w całości działalność zlikwidowanego Towarzystwa (co do formy, treści i zakresu); w wyniku czego nie istnieje możliwość dalszego jego funkcjonowania. Do takich ustaleń należało wykorzystać statut tego Towarzystwa i regulacje prawne dotyczące organizacji i funkcjonowania podmiotów przejmujących co do formy, treści i zakresu działalności Towarzystwa. Ogólnikowość sformułowań użytych przez Wojewodę na poparcie tezy o bezprzedmiotowości istnienia Towarzystwa nie wystarczała do posłużenia się tą podstawą w jego decyzji i wymagała dokonania przez Ministra wnikliwej oceny. Jak ustalono na rozprawie sądowej, skarżący są w stanie odnaleźć wzorcowy statut Towarzystwa potrzebny do oceny, czy działalność takiego stowarzyszenia była bezprzedmiotowa w nowym, powojennym ustroju.
Na rozprawie sądowej pełnomocnik skarżących załączył do akt sprawy decyzję Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z 31 marca 1998 r. stwierdzającą nieważność decyzji Wojewody K. z 2 stycznia 1948 r. dotyczącej Towarzystwa Gimnastycznego "Sokół" w K. Istotnie, ta i wcześniejsza decyzja Ministra z 26 sierpnia 1994 r. nie wiązały go w obecnie rozstrzyganej sprawie, jednak argumentacji w nich użytej nie można zupełnie pomijać w odpowiedzi na zarzut skarżących o nierównym traktowaniu oddziałów Towarzystwa w Ł., K. i G. znajdujących się w identycznej sytuacji.
Z powyższych względów skargę uznano za zasadną.
Art.9
I ACa 906/07
wyrok
z uzasadnieniem
Sąd: Sąd Apelacyjny
Siedziba: w Poznaniu
Data: 2007.11.21
Teza:
1. Nabycie osobowości prawnej przez oddział nie oznacza nabycia przez niego pełnej samodzielności. Oddział, po wpisaniu do rejestru, jako osoba prawna, zyskuje zdolność do samodzielnego działania i niezależność w sferze stosunków cywilnoprawnych, jak też praw majątkowych. Nie korzysta jednak z autonomii w zakresie działalności statutowej. Oddziały, jako jednostki organizacyjne stowarzyszenia, składają się na jednolitą i scentralizowaną organizację, w której - będąc osobami prawnymi - stanowią jego wewnętrzne komórki organizacyjne.
(...)
Dz.U.07.168.1186: art. 14; art. 15; art. 16;
Wyrok
z dnia 21 listopada 2007 r.
Sąd Apelacyjny w Poznaniu
I ACa 906/07
1. Nabycie osobowości prawnej przez oddział nie oznacza nabycia przez niego pełnej samodzielności. Oddział, po wpisaniu do rejestru, jako osoba prawna, zyskuje zdolność do samodzielnego działania i niezależność w sferze stosunków cywilnoprawnych, jak też praw majątkowych. Nie korzysta jednak z autonomii w zakresie działalności statutowej. Oddziały, jako jednostki organizacyjne stowarzyszenia, składają się na jednolitą i scentralizowaną organizację, w której - będąc osobami prawnymi - stanowią jego wewnętrzne komórki organizacyjne.
2. O tym, które osoby uprawnione są do reprezentowania stowarzyszenia przesądzają, zgodnie z przepisami art. 9 i art 10 ustawy z dnia 7 kwietnia 1989 r. - Prawo o stowarzyszeniach, przede wszystkim postanowienia jego statutu.
3. Jeżeli uprawnienie do reprezentowania osoby prawnej, w tym stowarzyszenia, wynika ze statutu, to uprawnienia tego nie pozbawia okoliczność, że nie zostało ono ujawnione w Krajowym Rejestrze Sądowym.
Przewodniczący: Sędzia SA Mariola Głowacka.
Sędziowie SA: Ewa Staniszewska, Jan Futro (spr.).
Protokolant: St. Sekr. Sąd. Sylwia Stefańska.
Sąd Apelacyjny w Poznaniu, Wydział Cywilny, po rozpoznaniu w dniu 21 listopada 2007 r. na rozprawie sprawy z powództwa Związku Socjalistycznej Młodzieży Polskiej w W. przeciwko Związkowi Socjalistycznej Młodzieży Polskiej w P. o ustalenie na skutek apelacji pozwanego od wyroku Sądu Okręgowego w P. z dnia 12 lipca 2007 r.:
1. oddala apelację;
2. zasądza od pozwanego na rzecz powoda 5.400 zł (słownie: pięć tysięcy czterysta) tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego w postępowaniu apelacyjnym.
Powód - Związek Socjalistycznej Młodzieży Polskiej w W. w pozwie skierowanym przeciwko Związkowi Socjalistycznej Młodzieży Polskiej w P. wniósł - po ostatecznym sprecyzowaniu żądania - o ustalenie, że umowa sprzedaży z dnia 28 października 2003 r. 1130 akcji imiennych serii A oraz 5 akcji imiennych serii B spółki pod nazwą Ośrodek Rekreacyjny "W." spółka akcyjna z siedzibą w R., wpisanej do KRS, zawarta pomiędzy nieistniejącym już Oddziałem Stowarzyszenia Związku Socjalistycznej Młodzieży Polskiej w P. a Związkiem Socjalistycznej Młodzieży Polskiej w P. jest nieważna oraz o zasądzenie od pozwanego na swoją rzecz kosztów procesu według norm przepisanych.
W uzasadnieniu twierdził, że nieważność umowy wynika z utraty przez sprzedającego osobowości prawnej w dniu 22 czerwca 2002 r. na skutek uchwały władz ZSMP w przedmiocie zmiany statutu ZSMP. Najpóźniej nieważność ta nastąpiła w dniu 10 września 2002 r. z chwilą wykreślenia Oddziału z KRS-u prowadzonego dla ZSMP.
Ponadto, z ostrożności procesowej powód podał, że umowa sprzedaży akcji jest nieważna z powodu rozwiązania przez ZSMP struktury organizacyjnej swojego oddziału w P. na mocy uchwały z dnia 21 kwietnia 2002 r. Rozwiązanie struktury organizacyjnej spowodowało rozwiązanie organów oddziałów i ustanowienie pełnomocnika, którego celem było przeprowadzenie likwidacji oddziału.
Nadto, powód podniósł, że umowa sprzedaży akcji jest nieważna, gdyż Mariusz Z. i Radosław K. nie byli członkami Biura Wykonawczego (organu zarządzającego) Oddziału ZSMP, który dokonał sprzedaży akcji. Orzeczeniem Krajowego Sądu Koleżeńskiego ZSMP z dnia 11 sierpnia 2003 r. Mariusz Z. i Radosław K. zostali pozbawieni członkostwa w ZSMP. Stosownie do pkt 45 zd. 3 Statutu ZSMP członkami Biura Wykonawczego mogą być tylko członkowie indywidualni oraz honorowi. W tej sytuacji ww. nie spełniali tej przesłanki. Podstawę prawną stwierdzenia nieważności stanowi art. 38, art. 39 § 2 względnie art. 39 § 1 i art. 58 § 1 k.c.
Pozwany wniósł o oddalenie powództwa oraz zasądzenie kosztów procesu według norm przepisanych oraz kosztów zastępstwa procesowego w kwocie 10.000 zł.
W uzasadnieniu podniósł, że wbrew twierdzeniom powoda Oddział ZSMP w P. utracił osobowość prawną w dniu 1 czerwca 2004 r., a więc w dniu wykreślenia go z Krajowego Rejestru Sądowego, a nie w dniu podjęcia uchwały Kongresu ZSMP z dnia 22 czerwca 2002 r.
Do tego czasu Oddział posiadał osobowość prawną i mógł w sposób zgodny z prawem dysponować swoim majątkiem, w tym przedmiotowymi akcjami.
Wyrokiem z dnia 12 lipca 2007 r. Sąd Okręgowy w P. ustalił, że umowa sprzedaży z dnia 28 października 2003 r. 1130 akcji imiennych serii A oraz 5 akcji imiennych serii B spółki pod nazwą Ośrodek Rekreacyjny "W." spółka akcyjna z siedzibą w R., wpisanej do KRS, zawarta pomiędzy Oddziałem Stowarzyszenia Związku Socjalistycznej Młodzieży Polskiej w P. a Związkiem Socjalistycznej Młodzieży Polskiej w P. jest nieważna.
Orzekając o kosztach postępowania zasądził od pozwanego na rzecz powoda 9.215 zł tytułem zwrotu kosztów procesu.
Jako podstawy rozstrzygnięcia, Sąd I instancji powołał następujące ustalenia:
Powód - Związek Socjalistycznej Młodzieży w P., dalej: ZSMP, jest ogólnopolską organizacją młodzieży polskiej, działającą na podstawie ustawy o stowarzyszeniach. Jest wpisany do Krajowego Rejestru Sądowego prowadzonego przez Sąd Rejonowy w W.
Powód posiada terenowe jednostki organizacyjne - organizacje wojewódzkie. Jedną z terenowych jednostek organizacyjnych powoda był Oddział Stowarzyszenia ZSMP z siedzibą w P., dalej Oddział, wpisany przez Sąd Wojewódzki w Poznaniu w dniu 9 grudnia 1991 r. do rejestru stowarzyszeń, a następnie w dniu 8 czerwca 2002 r. do KRS.
Na podstawie Statutu ZSMP, w jego pierwotnym brzmieniu, Oddział w P. posiadał osobowość prawną. W dniu 29 września 1992 r. ZSMP w W. przekazał Oddziałowi w P. majątek zlokalizowany na terenie województwa.
W związku z konfliktem, do jakiego doszło między powodem a Oddziałem w P., w dniu 21 kwietnia 2002 r. Krajowa Rada Koordynacyjna ZSMP, działając na podstawie pkt 34 Statutu ZSMP, podjęła uchwałę w sprawie rozwiązania struktury wojewódzkiej ZSMP, czyli Oddziału w P.
Na posiedzeniu Rady byli obecni przedstawiciele Oddziału. Następnie decyzją Biura Wykonawczego Krajowej Rady Koordynacyjnej ZSMP został powołany pełnomocnik Oddziału.
W dniu 25 kwietnia 2002 r. Oddział w P., w imieniu, którego działał Mariusz Z., wystąpił do Krajowego Sądu Koleżeńskiego o zbadanie zgodności przedmiotowej uchwały ze Statutem ZSMP. Ostatecznie w dniu 17 czerwca 2002 r. Krajowy Sąd Koleżeński podjął uchwałę o zgodności ze Statutem uchwały z dnia 21 kwietnia 2002 r. w sprawie rozwiązania struktury wojewódzkiej ZSMP w województwie.
W dniu 22 czerwca 2002 r. odbył się Kongres ZSMP w W.
Członkowie rozwiązanego Oddziału z P. nie uczestniczyli w tym Kongresie.
Na Kongresie została podjęta uchwała o zmianie statutu - wykreślono pkt 5, w wyniku czego pozbawiono organizacje wojewódzkie ZSMP osobowości prawnej.
Statut ZSMP jest ogólnie dostępny, znajduje się na stronie internetowej stowarzyszenia. Zmiana Statutu została zarejestrowana w KRS na wniosek powoda przez Sąd Rejonowy w W. w dniu 9 maja 2003 r.
Zgodnie z pkt 13c Statutu, członkostwo indywidualne w Związku ustaje przez wykluczenie ze Związku, które może nastąpić na podstawie orzeczenia Wojewódzkiego lub Krajowego Sądu Koleżeńskiego ZSMP z powodu nieprzestrzegania postanowień Statutu i uchwał Władz Związku. Członkostwo honorowe ustaje poprzez wykluczenie ze Związku uchwałą Rady Krajowej ZSMP (pkt 14b). W myśl pkt 30d, g oraz pkt 32i Kongres ZSMP podejmuje uchwały o zmianach w Statucie lub rozwiązaniu Związku, rozpatruje odwołania od orzeczeń Krajowego Sądu Koleżeńskiego ZSMP, a Krajowa Rada Koordynacyjna ZSMP podejmuje decyzje w sprawie powstania lub rozwiązania struktur wojewódzkich.
Punkt 59 Statutu stanowi: do zawierania umów, udzielania pełnomocnictw i składania oświadczeń woli w imieniu Związku wymagane jest współdziałanie dwóch członków Zarządu Rady Krajowej ZSMP w tym Skarbnika. Decyzje w przedmiocie zbycia lub obciążenia nieruchomości Związku oraz zaciągania zobowiązań majątkowych i finansowych wymaga zgody Rady Krajowej ZSMP. W przypadku majątku będącego w zarządzie Rady Wojewódzkiej ZSMP, po zaciągnięciu opinii tej Rady.
Po podjęciu ww. uchwał do Sądu Rejonowego w P. - do KRS-u Oddziału w P. nie wpłynął wniosek o wpisanie pełnomocnika Oddziału w P., ani wniosek o wykreślenie Oddziału w P. z KRS-u.
Powód złożył w lipcu 2002 r. do akt KRS Oddziału w P. jedynie pismo informujące o podjętej uchwale z dnia 21 kwietnia 2002 r., któremu nie nadano dalszego biegu.
Dopiero w dniu 20 kwietnia 2004 r. Rada Krajowa ZSMP w W. złożyła do Sądu Rejonowego w P. - wydział KRS wniosek o wykreślenie z KRS Oddziału w P. Postanowieniem Sądu Rejonowego w P. z dnia 1 czerwca 2004 r. Oddział został wykreślony z KRS.
Z dniem 31 maja 2004 r. zatem Oddział utracił osobowość prawną. Aż do momentu wykreślenia Oddziału z KRS działał zarząd Oddziału i była prowadzona działalność statutowa. Co jakiś czas członkowie zarządu Oddziału pobierali odpis z KRS dotyczący Oddziału i sprawdzali, czy nadal Oddział figuruje w KRS i czy nic się w rejestrze nie zmieniło.
Oddział w P. wystąpił na drogę sądową o przekształcenie Oddziału w odrębne stowarzyszenie. Postanowieniem z dnia 23 maja 2003 r. Sąd Rejonowy w P. Wydział Gospodarczy KRS odmówił dokonania takiego wpisu.
W tej sytuacji na początku 2003 r. osoby dotychczas związane z Oddziałem w P. - Mariusz Z., Radosław K. i Klaudia K. założyły nowe stowarzyszenie o nazwie Związek Socjalistycznej Młodzieży Polskiej "W.".
Od początku istnienia stowarzyszenia Mariusz Z. pełni w nim funkcję prezesa zarządu, Klaudia K. sekretarza zarządu, Kamil S. wiceprezesa zarządu, a Radosław K. funkcję skarbnika.
W dniu 28 października 2003 r. pomiędzy Oddziałem w P., w imieniu którego działali Mariusz Z., jako przewodniczący Biura Wykonawczego ZSMP oraz Radosław K., jako skarbnik Biura Wykonawczego ZSMP a Związkiem Socjalistycznej Młodzieży Polskiej "W." reprezentowanym przez Kamila S. - wiceprezesa i Klaudię K. - sekretarza, działającego z upoważnienia Radosława K. - skarbnika, została zawarta umowa kupna-sprzedaży akcji.
Oddział w P., jako akcjonariusz spółki akcyjnej Ośrodek Rekreacyjny "W." w R. sprzedał Związkowi Socjalistycznej Młodzieży Polskiej "W." 1130 akcji imiennych serii A oraz 5 akcji imiennych serii B za kwotę 93.600 zł.
Podpisy pod umową zostały poświadczone notarialnie. Na zawarcie przedmiotowej umowy Rada Nadzorcza spółki akcyjnej oraz Rada Koordynacyjna ZSMP wyraziły zgodę.
O sprzedaży akcji Oddział nie informował powoda.
Mariusz Z. i Radosław K. nie byli w tym czasie członkami zarządu Rady Krajowej ZSMP.
Nadto, orzeczeniem Krajowego Sądu Koleżeńskiego ZSMP z dnia 11 sierpnia 2003 r. Mariusz Z. i Radosław K. zostali pozbawieni członkostwa w ZSMP. Złożyli odwołania od tej decyzji i do chwili obecnej nie jest znana ostateczna decyzja organu odwoławczego w tej kwestii.
W tak ustalonym stanie faktycznym, Sąd Okręgowy wskazał, iż podstawę uwzględnienia powództwa stanowi przepis art. 189 k.p.c.
Zgodnie z treścią przepisu art. 17 ust. 1 i ust. 1a ustawy z dnia 7 kwietnia 1989 r. - Prawo o stowarzyszeniach, terenowa jednostka organizacyjna stowarzyszenia może uzyskać osobowość prawną, jeżeli statut stowarzyszenia to przewiduje. Władze naczelne decydują o tworzeniu i znoszeniu oddziałów. Oddział stowarzyszenia uzyskuje osobowość prawną z chwilą wpisu do KRS.
Oznacza to nabycie pełnej samodzielności w sferze stosunków majątkowych i możliwości samodzielnego występowania w obrocie cywilnoprawnym. Oddział staje się odrębnym od stowarzyszenia podmiotem posiadającym pełną zdolność do czynności prawnych i zdolność sądową oraz własny majątek. Oddział stowarzyszenia po uzyskaniu osobowości prawnej w sferze prawa cywilnego jest odrębnym od stowarzyszenia podmiotem. Ma on pełną zdolność do czynności prawnych i zdolność sądową oraz własny majątek.
Fakt nabycia osobowości prawnej nie powoduje jednak zmian w stosunkach wewnętrznych stowarzyszenia jako całości, Oddział pozostaje częścią stowarzyszenia. Członków stowarzyszenia zrzeszonych w Oddziale wiążą uchwały i decyzje władz naczelnych stowarzyszenia, jak i przepisy statutu stowarzyszenia. Nawet, jeśli oddział posiada własny statut to musi on być zgodny ze statutem stowarzyszenia.
Członków stowarzyszenia zrzeszonych w oddziale wiążą uchwały i decyzje organów stowarzyszenia. Uzyskanie osobowości prawnej przez oddział ma jedynie znaczenie dla zakresu czynności prawnych, które ta jednostka może podejmować samodzielnie, zgodnie z postanowieniami statutu, bez konieczności ich podejmowania przez władze naczelne stowarzyszenia.
W ocenie Sądu, umowa zbycia akcji z dnia 28 października 2003 r. jest nieważna z uwagi na brak prawidłowej reprezentacji sprzedającego oraz niespełnienie warunków wskazanych w Statucie ZSMP.
W myśl Statutu ZSMP - rozdziału V "Fundusz i majątek Związku", do dokonywania czynności prawnych, związanych z dysponowaniem majątkiem Związku i zaciąganiem zobowiązań finansowych, uprawniony jest wyłącznie Zarząd Rady Krajowej ZSMP, działający za zgodą Rady Krajowej ZSMP. W zakresie takich czynności Statut ZSMP wyłączył możliwość samodzielnego działania organów Oddziału ZSMP.
Punkt 59 Statutu ZSMP stanowi: do zawierania umów, udzielania pełnomocnictw i składania oświadczeń woli w imieniu Związku wymagane jest współdziałanie dwóch członków Zarządu Rady Krajowej ZSMP, w tym Skarbnika. Decyzja w przedmiocie zbycia lub obciążenia nieruchomości Związku oraz zaciągania zobowiązań majątkowych i finansowych wymaga zgody Rady Krajowej ZSMP. W przypadku majątku, będącego w zarządzie Rady Wojewódzkiej ZSMP, po zaciągnięciu opinii tej Rady.
W przedmiotowej sprawie, przy zawieraniu umowy sprzedaży akcji z dnia 28 października 2003 r. w imieniu ZSMP, jako sprzedającego działali Mariusz Z. i Radosław K., którzy nie byli członkami Zarządu Rady Krajowej ZSMP, a zatem w myśl punktu 59 Statutu ZSMP nie mieli umocowania do zawarcia przedmiotowej umowy. Co więcej, do zawarcia przedmiotowej umowy konieczna była zgoda Rady Krajowej ZSMP, a takiej zgody Rada Krajowa nie wyraziła.
W literaturze i orzecznictwie ukształtował się pogląd, że w przypadku działania tzw. fałszywego organu, czyli osoby podającej się za organ osoby prawnej, a nie będącej organem albo przekraczającej zakres umocowania, nie wchodzi w grę potwierdzenie umowy przez właściwy organ, co powoduje natychmiastową nieważność umowy i natychmiastową odpowiedzialność - na podstawie art. 39 - tego, kto jako organ osoby prawnej zawarł umowę w jej imieniu, nie będąc organem lub przekraczając zakres umocowania.
W tym stanie rzeczy stwierdzić należało, że czynność prawna dokonana w imieniu Oddziału ZSMP została dokonana z przekroczeniem granic umocowania i nie może podlegać konwalidacji przez zastosowanie art. 103 § 1 k.c., a zatem na podstawie art. 39 § 1 k.c. w zw. z art. 58 § 1 k.c. jest nieważna.
Jako podstawę rozstrzygnięcia o kosztach procesu, Sąd Okręgowy powołał przepis art. 98 § 1 k.p.c. w zw. z § 6 pkt 7 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu (Dz. U. Nr 163, poz. 1349 ze zm.).
Od wyroku tego, zaskarżając go w całości, apelację wniósł pozwany, zarzucając zaskarżonemu wyrokowi naruszenie prawa materialnego:
- punkt 59 Statutu Stowarzyszenia Związku Socjalistycznej Młodzieży Polskiej w W., polegające na jego niewłaściwym zastosowaniu w niniejszej sprawie, podczas gdy nie znajduje on zastosowania w przypadku zaciągania zobowiązań majątkowych przez Oddział stowarzyszenia posiadający osobowość prawną, własny statut oraz organ uprawniony do reprezentacji oraz błąd w ustaleniach faktycznych, polegający na przyjęciu, iż Statut Oddziału Stowarzyszenia Związku Socjalistycznej Młodzieży Polskiej w P. jest niezgodny ze statutem Stowarzyszenia Związku Socjalistycznej Młodzieży Polskiej w W. w części dotyczącej organów i osób uprawnionych do składania oświadczeń woli oraz zaciągania zobowiązań majątkowych w imieniu Oddziału, a tym samym uznanie, iż Mariusz Z. oraz Radosław K. przekroczyli zakres umocowania organu, w imieniu którego działali.
W konsekwencji wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku i oddalenie powództwa oraz zasądzenie kosztów procesu z uwzględnieniem kosztów zastępstwa procesowego za obie instancje.
W uzasadnieniu zarzucił, że Sąd I instancji, dokonując analizy prawnej dotyczącej zasady reprezentacji Stowarzyszenia Związku Socjalistycznej Młodzieży Polskiej z siedzibą w W. nie wziął pod uwagę sytuacji prawnej wynikającej z faktu, iż powodowe Stowarzyszenie dokonało zmian w Statucie nie przeprowadzając jednocześnie odpowiednich zmian w Krajowym Rejestrze Sądowym prowadzonym dla Oddziału Stowarzyszenia w P.
W związku z powyższym, w dniu zawarcia umowy sprzedaży akcji spółki Ośrodek Rekreacyjny "W." S.A. w R., tj. dnia 28 października 2003 r. z jednej strony Oddział Stowarzyszenia posiadał osobowość prawną, miał swój Statutu, władze, majątek oraz określoną zasadę reprezentacji, z drugiej natomiast - Statut Stowarzyszenia określał, iż oddziały powodowego Stowarzyszenia nie posiadały osobowości prawnej, a czynności prawnych w jego imieniu mogli dokonywać członkowie Zarządu Rady Krajowej ZSMP.
W związku z powyższym, Sąd I instancji niewłaściwie zastosował w niniejszej sprawie przepis pkt 59 Statutu ZSMP, wskazując go jednocześnie jako przepis określający zasadę reprezentacji przy czynności dokonywanej w imieniu oddziału stowarzyszenia.
Pozwany, jako osoba prawna, całkowicie odrębna od powodowego Stowarzyszenia, posiadał własne organy, w tym zarząd działający w jego imieniu i na jego rzecz. Również zasadę reprezentacji miał określoną w sposób odmienny od powoda. Zasady te, jak również osoby wchodzące w skład organów Oddziału Stowarzyszenia, zostały ujawnione w rejestrze prowadzonym dla Oddziału i nie były kwestionowane zarówno przez powoda, jak i przez Sąd Rejestrowy.
Należy zauważyć, iż wymogi dotyczące zawierania oświadczeń woli w imieniu Oddziału, uregulowane w jego statucie w sposób odmienny od zapisów Statutu Stowarzyszenia ZSMP, nie oznacza, iż zapisy te są ze sobą sprzeczne bądź niezgodne.
W niniejszej sprawie bowiem zapis zawarty w Statucie Oddziału uzupełnia uregulowanie statutowe Stowarzyszenia poprzez doprecyzowanie, kto jest władny do działania, w tym zaciągania zobowiązań majątkowych w imieniu oddziału stowarzyszenia. Zdaniem pozwanego, taka interpretacja jest tym bardziej uzasadniona, że niedopuszczalnym jest - zdaniem pozwanego - iż oświadczenia woli w imieniu oddziału zawierają osoby nie wchodzące w skład żadnego organu oddziału, a więc nie ujawnione w prowadzonym dla niego rejestrze. Taka sytuacja miałaby miejsce wówczas, gdyby przyjąć, iż w imieniu oddziału stowarzyszenia - odrębnej osoby prawnej - działać mogły osoby wchodzące w skład organu innej osoby prawnej. Taką wykładnię przepisów potwierdza praktyka Sądu Rejonowego w P. - Sądu Rejestrowego, notariusza potwierdzającego czynność sprzedaży akcji.
Zapis pkt 59 Statutu powodowego Stowarzyszenia odnosi się do sytuacji, gdy oddziały, w tym pozwany Oddział, nie mają osobowości prawnej i nie mają możliwości działania we własnym imieniu i na własną rzecz, natomiast mogą zarządzać posiadanym majątkiem stowarzyszenia. W tym miejscu należy wskazać, iż o takim zarządzie posiadanym majątkiem mowa jest w pkt 43e Statutu. W tej sytuacji, gdy Oddział dysponował jeszcze osobowością prawną należało kierować się przepisami Statutu tego Oddziału. Przy spornej umowie sprzedaży akcji Oddział powoda dysponował osobowością prawną, a więc wskazany przepis pkt 59 Statutu nie znajdował zastosowania.
Oddział Stowarzyszenia, będąc osobą prawną, w dniu zawarcia spornej umowy sprzedaży akcji, winien kierować się zapisami Statutu Oddziału oraz zapisami ujawnionymi w Krajowym Rejestrze Sądowym, bowiem przepisy tego Statutu oraz dokonane na jego podstawie dane ujawnione w Krajowym Rejestrze Sądowym nie były sprzeczne ze Statutem powodowego Stowarzyszenia.
Powód wniósł o oddalenie apelacji i zasądzenie kosztów postępowania apelacyjnego według norm przepisanych.
Sąd Apelacyjny zważył, co następuje:
Apelacja okazała się niezasadna.
Przede wszystkim zauważyć należy, że zgodnie z brzmieniem art. 38 k.c., osoba prawna działa przez swoje organy w sposób przewidziany w ustawie i w opartym na nim statucie. Regulacje te tworzą mechanizm działania osoby prawnej objaśniany w doktrynie i orzecznictwie przy pomocy teorii organów (wyroki SN: z dnia 24 października 1972 r., sygn. akt I CR 177/72, OSNC 1973/10/71; z dnia 6 grudnia 1984 r., sygn. akt II CR 442/84, LEX nr 8658; z dnia 12 marca 1997 r., sygn. akt II CKN 24/97, LEX nr 80725). Teoria ta zakłada, że do podjęcia decyzji i wyrażenia woli osoby prawnej powołane są jednostki (osoby fizyczne) wchodzące w skład jej organu. Działanie tych jednostek traktowane jest jako działanie osoby prawnej. Konieczne jest jednak, aby:
1) przepisy regulujące ustrój danej osoby prawnej przewidywały określony rodzaj organu;
2) konkretna osoba fizyczna powołana została zgodnie z prawem do pełnienia funkcji organu;
3) osoba ta wypełniała funkcję organu w granicach jego kompetencji.
Pozwany powołując się na treść Statutu Oddziału ani nie wskazał w apelacji konkretnych zapisów postanowień tego Statutu, ani też go nie złożył.
Stwierdzić także należy, że nabycie osobowości prawnej przez oddział nie oznacza nabycia przez niego pełnej samodzielności. Oddział, po wpisaniu do rejestru, jako osoba prawna, zyskuje zdolność do samodzielnego działania i niezależność w sferze stosunków cywilnoprawnych, jak też praw majątkowych. Nie korzysta jednak z autonomii w zakresie działalności statutowej. Oddziały, jako jednostki organizacyjne stowarzyszenia, składają się na jednolitą i scentralizowaną organizację, w której - będąc osobami prawnymi - stanowią jego wewnętrzne komórki organizacyjne.
Jak też zasadnie stwierdził Sąd I instancji, nawet gdyby pozwany w dacie spornej czynności prawnej dysponował statutem to nie mógłby on zawierać postanowień sprzecznych ze Statutem Stowarzyszenia, a ten pozbawiał oddziały samodzielności w dysponowaniu majątkiem Stowarzyszenia.
Wykreślając z KRS Oddział również Sąd Rejonowy w P. wskazał na konieczność stosowania Statutu całego stowarzyszenia, a nie - jeżeli jest sprzeczny z nim - Statutu Oddziału.
W rzeczywistości o tym, które osoby uprawnione są do reprezentowania stowarzyszenia przesądzają, zgodnie z przepisami art. 9 i art. 10 ustawy z dnia 7 kwietnia 1989 r. - Prawo o stowarzyszeniach (tekst jedn.: Dz. U. z 2001 r. Nr 79, poz. 855 ze zm.), przede wszystkim postanowienia jego statutu (postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 30 stycznia 2002 r., sygn. akt III CZ 135/01, LEX nr 55163).
Zmiana statutu ZSMP z dnia 22 czerwca 2002 r. została zarejestrowana w dniu 9 maja 2003 r.
Niezależnie zatem od spornego w doktrynie i orzecznictwie poglądu o deklaratywnym czy konstytucyjnym charakterze takiego wpisu, w dniu zawarcia umowy obowiązujący Statut nie przewidywał osobowości prawnej Oddziału i możliwości dysponowania będącym w jego zarządzie majątkiem przez organ Oddziału.
Zapis punktu 59 statutu ZSMP jednoznacznie stanowi, że do zawierania umów, udzielania pełnomocnictw i składania oświadczeń woli w imieniu Związku wymagane jest współdziałanie dwóch członków Zarządu Rady Krajowej ZSMP, w tym Skarbnika. Decyzja w przedmiocie zbycia lub obciążenia nieruchomości Związku oraz zaciągania zobowiązań majątkowych i finansowych wymaga zgody Rady Krajowej ZSMP. Wyklucza możliwość dokonywania takich czynności przez inne osoby w imieniu Stowarzyszenia czy jego struktur wojewódzkich.
Podkreśla to w niniejszym przypadku także zapis, że w przypadku majątku, będącego w zarządzie Rady Wojewódzkiej ZSMP, decyzja podejmowana jest po zaciągnięciu opinii tej Rady.
Ubocznie zauważyć należy, że Oddział został rozwiązany uchwałą z dnia 21 kwietnia 2002 r. a więc i jego organy przestały istnieć, a osoby wchodzące w ich skład utraciły uprawnienie do działania w imieniu Oddziału.
Działające w imieniu Oddziału, a także pozwanego, osoby miały świadomość tych faktów.
Niezależnie od potwierdzających ten fakt dowodów wskazanych przez Sąd I instancji, zauważyć trzeba, że otrzymali oni postanowienie Sądu Rejonowego z dnia 23 maja 2003 r., odmawiające wpisu o przekształceniu Oddziału w inne stowarzyszenie, a fakt rozwiązania Oddziału i koniecznej jego likwidacji jest zawarty w uzasadnieniu postanowienia.
Powołując się na zapisy ujawnione w Krajowym Rejestrze Sądowym, pozwany pomija, że żaden przepis prawa nie stanowi, iż do reprezentowania osoby prawnej uprawnione są tylko te osoby, które w takim charakterze figurują w KRS.
Z przepisów art. 14-17 ustawy z 1997 r. o Krajowym Rejestrze Sądowym wynikają jedynie pewne rygory i domniemania prawne, służące zapewnieniu pewności i bezpieczeństwa obrotu, a składające się na domniemanie wiary publicznej rejestru (wyrok Sądu Apelacyjnego w Poznaniu z dnia 5 lipca 2006 r., sygn. akt I ACa 167/06, LEX nr 278441).
Jeżeli zatem uprawnienie do reprezentowania osoby prawnej, w tym stowarzyszenia, wynika ze statutu, to uprawnienia tego nie pozbawia okoliczność, że nie zostało ono ujawnione w Krajowym Rejestrze Sądowym (por. np. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 20 października 2005 r., sygn. akt II CK 120/05, LEX nr 167116).
Wobec powyższego, Sąd Apelacyjny na podstawie art. 385 k.p.c. orzekł, jak w punkcie 1 wyroku, orzekając o kosztach postępowania zgodnie z treścią przepisu art. 98 § 1 i 3 k.p.c. w zw. z art. 99 k.p.c. oraz w zw. z § 6 pkt 7 w zw. z § 12 ust. 1 pkt 2 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu (Dz. U. Nr 163, poz. 1349).
Na koszty te składają się koszty zastępstwa procesowego strony wygrywającej apelację.
Art.10
III CZ 135/01
postanow.
z uzasadnieniem
Sąd: Sąd Najwyższy
Data: 2002.01.30
Teza:
W sytuacji gdy zarząd stowarzyszenia jest wieloosobowy, jedynie statut stowarzyszenia może regulować sposób wykonywania reprezentacji.
Dz.U.01.79.855: art. 10
Postanowienie
z dnia 30 stycznia 2002 r.
Sąd Najwyższy
III CZ 135/01
W sytuacji gdy zarząd stowarzyszenia jest wieloosobowy, jedynie statut stowarzyszenia może regulować sposób wykonywania reprezentacji.
Przewodniczący: SSN Barbara Myszka (sprawozdawca).
Sędziowie SN: Stanisław Dąbrowski, Tadeusz Domińczyk.
Postanowieniem z dnia 28 czerwca 2001 r. Sąd Okręgowy w Lublinie odrzucił apelację pozwanego Klubu Sportowego od wyroku Sądu Rejonowego we Włodawie z dnia 19 stycznia 2001 r., którym Sąd ten zasądził od pozwanego na rzecz powoda kwotę 12.000 zł z odsetkami i kosztami procesu. W uzasadnieniu Sąd Okręgowy stwierdził, że wniesiona apelacja podpisana została jedynie przez prezesa zarządu pozwanego Klubu Sportowego, który nie jest pracownikiem tego Klubu. W wykonaniu zarządzenia Przewodniczącego z dnia 12 czerwca 2001 r. Sąd Okręgowy wezwał pozwanego do podpisania złożonej apelacji "przez osoby uprawnione do reprezentowania strony pozwanej", w terminie 7 dni od doręczenia wezwania, pod rygorem odrzucenia apelacji. Przed upływem wyznaczonego terminu strona pozwana złożyła do akt kserokopię uchwały zarządu Klubu upoważniającą prezesa zarządu do występowania w imieniu zarządu tego Klubu w postępowaniu sądowym. Sąd Okręgowy uznał, że strona pozwana nie uzupełniła braków złożonej apelacji w wyznaczonym terminie, ponieważ zgodnie z postanowieniem § 31 statutu Klubu Sportowego do ważności oświadczeń dotyczących praw i obowiązków majątkowych Klubu wymagane jest współdziałanie dwóch osób, a mianowicie prezesa lub wiceprezesa oraz sekretarza lub głównego księgowego, względnie osób przez nich upoważnionych. Udzielenie umocowania prezesowi zarządu do jednoosobowego dokonywania czynności procesowych jest, zdaniem Sądu Okręgowego, sprzeczne z przytoczonym postanowieniem statutu. Prezes zarządu nie może też - jak podkreślił Sąd Okręgowy - występować w charakterze pełnomocnika strony pozwanej, gdyż nie należy do kręgu osób wymienionych w art. 87 k.p.c. Konkludując, Sąd Okręgowy uznał, że niepodpisanie apelacji przez drugą osobę uprawnioną do reprezentowania strony pozwanej uzasadnia zastosowanie sankcji przewidzianej w art. 373 k.p.c.
W zażaleniu na wymienione postanowienie strona pozwana domagała się jego uchylenia, zarzucając, że wykonała zarządzenie z dnia 12 czerwca 2001 r. w wyznaczonym terminie. W dniu 23 czerwca 2001 r. prezes zarządu udał się bowiem wraz z drugim członkiem zarządu do Sekretariatu Sądu Okręgowego, gdzie złożył kserokopię uchwały upoważniającej go do reprezentowania Klubu, po czym uzyskał zapewnienie, że "teraz będzie w porządku". W zażaleniu podniesiono ponadto, że uchwała zarządu upoważniająca prezesa do reprezentowania strony pozwanej przed sądem nie jest sprzeczna z postanowieniem § 31 statutu oraz że członek kolegialnego organu osoby prawnej może być pełnomocnikiem tej osoby.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Pozwany Klub Sportowy "W" jest stowarzyszeniem kultury fizycznej w rozumieniu art. 6 ust. 2 pkt 1 ustawy z dnia 18 stycznia 1996 r. o kulturze fizycznej (Dz. U. Nr 25, poz. 113 ze zm.), wobec czego - zgodnie z art. 13 ust. 3 tej ustawy - ma osobowość prawną. Osoby prawne dokonują czynności procesowych przez organy uprawnione do działania w ich imieniu (art. 67 § 1 k.p.c.). Zgodnie z art. 38 k.c. osoba prawna działa przez swoje organy w sposób przewidziany w ustawie i w opartym na niej statucie. Do stowarzyszeń kultury fizycznej stosuje się odpowiednio przepisy ustawy z dnia 7 kwietnia 1989 r. - Prawo o stowarzyszeniach (jednol. tekst: Dz. U. z 2001 r. Nr 79, poz. 855). Stosownie do art. 10 ust. 1 pkt 5 i 6 tej ustawy statut stowarzyszenia powinien określać m.in. władze stowarzyszenia, ich kompetencje, sposób reprezentowania stowarzyszenia oraz zaciągania zobowiązań finansowych. Z postanowień § 22, 23 i 24 pkt 1 statutu pozwanego Klubu wynika, że organem władzy Klubu działającym pomiędzy walnymi zebraniami jest zarząd, który składa się z 5-11 osób wybranych przez walne zebranie członków; do kompetencji zarządu należy reprezentowanie Klubu na zewnątrz oraz działanie w jego imieniu (por. k. 55-61). Statut ten nie zawiera postanowień regulujących sposób wykonywania reprezentacji. Z § 31 wynika jedynie, że do ważności oświadczeń dotyczących praw i obowiązków majątkowych Klubu wymagane jest współdziałanie dwóch osób: prezesa lub wiceprezesa oraz sekretarza lub głównego księgowego względnie osób przez nich upoważnionych. Według danych z rejestru zarząd pozwanego Klubu jest sześcioosobowy.
Z przytoczonych unormowań wynika, że w sytuacji gdy zarząd jest wieloosobowy, jedynie statut stowarzyszenia może regulować sposób wykonywania reprezentacji. Z tej przyczyny zarząd pozwanego Klubu nie był uprawniony do określenia sposobu reprezentacji w drodze uchwały. Nie oznacza to jednak, że zaskarżone postanowienie jest niewadliwe. Odrzucenie apelacji z przyczyn, o których mowa w art. 373 zdanie trzecie k.p.c., jest szczególną sankcją wobec strony, która nie zastosowała się do żądania usunięcia braków formalnych oznaczonych w zarządzeniu przewodniczącego. Zastosowanie tej sankcji jest możliwe tylko wtedy, gdy braki, do których usunięcia stronę wezwano, zostały oznaczone w sposób dokładny. Wymaganiu temu nie odpowiadało skierowane do strony pozwanej pismo z dnia 12 czerwca 2001 r., ponieważ pozostawiono w nim stronie pozwanej ocenę, kto należy do osób uprawnionych do reprezentowania tej strony. Dlatego strona pozwana uzupełniła braki apelacji w sposób zgodny z dokonaną przez siebie wykładnią pojęcia osoby uprawnionej do jej reprezentowania. W tym stanie rzeczy zastosowanie przez Sąd Okręgowy sankcji z art. 373 k.p.c. było niedopuszczalne.
Z powyższych względów Sąd Najwyższy na podstawie art. 386 § 4 w związku z art. 397 § 2 i 39318 § 3 k.p.c. uchylił zaskarżone postanowienie.
Wyszukiwarka
Podobne podstrony:
prawo rolne - wykłady, pedagogika i inne
Prawo karne wykonawcze, pedagogika i inne
prawo konstytucyjne, pedagogika i inne
PRAWO MEDIOW pyt Judyty, pedagogika i inne
Prawo karne wykonawcze 9 str., pedagogika i inne
Prawo podatkowe!, pedagogika i inne
prawo prasowe, pedagogika i inne
Skrypt z Kolanczyka - Prawo Rzeczowe, pedagogika i inne
prawo gospodarcze orzecznictwo konkurencja
recenzja filmu, pedagogika, semestr I, wstęp do pedagogiki, inne
Prawo pracy i ubezpieczeń społecznych, INNE KIERUNKI, prawo
Dorosłość, Pedagogika, Inne, andragogika
PRAWO HANDLOWE HANDEL ZAGR, Inne
Co powinna zawierać decyzja administracyjna, Prawo i administracja, prawo administracyjne, Semestr I
nieautorytalna, PEDAGOGIKA-inne
PK prawo o stowarzyszeniach
Sprawa 14 83 Colson Kamann v. Nadrenia-Westfalia, Europeistyka, Prawo Wspólnotowe, ORZECZENIA - fisz
Ruchy społeczne, pedagogika i inne
więcej podobnych podstron