164. Status prawny funkcjonariuszy publicznych. Podstawowe regulacje.

Status prawny funkcjonariuszy:
-ustawa podstawowa, która w sposób kompleksowy odmienny od powszechnego prawa pracy normuje sferę stosunków pracy tej szczególnej grupy pracowniczej
-na mocy odesłań zawartych w ustawie podstawowej w sprawach nieuregulowanych stosuje się kodeks pracy
-również statuty, regulaminy wydawane przez odpowiednie organy.

166. Prawo urzędnicze.

Prawo urzędnicze jest częścią prawa pracy, specyficzną, lecz opartą na podstawowych zasadach i instytucjach tej gałęzi prawa. Zawiera regulacje prawne, odnoszące się do trzech podstawowych grup pracowników administracji: urzędników państwowych, korpusu służby cywilnej i pracowników samorządowych. Prawo urzędnicze zawiera zasady nawiązywania, zmiany i rozwiązywania stosunków pracy, obowiązków i uprawnień poszczególnych grup, odpowiedzialności związanej z wykonywaniem obowiązków oraz rozstrzygania sporów na tle stosunków pracy.

167. Pracownicy samorządowi. Regulacja: USTAWA z dnia 22 marca 1990 r. o pracownikach samorządowych.

Art. 1. Ustawa określa status prawny pracowników zatrudnionych w:

  1)  urzędzie marszałkowskim, wojewódzkich samorządowych jednostkach organizacyjnych,

  2)  starostwie powiatowym, powiatowych jednostkach organizacyjnych,

  3)  urzędzie gminy, w jednostkach pomocniczych gminy oraz w gminnych jednostkach i zakładach budżetowych,

  4)  biurach (ich odpowiednikach) związków jednostek samorządu terytorialnego oraz zakładów budżetowych utworzonych przez te związki,

  5)  biurach (ich odpowiednikach) jednostek administracyjnych jednostek samorządu terytorialnego

Art. 3. 1. Pracownikiem samorządowym może być osoba, która:

  1)  jest obywatelem polskim,

  2)  ma odpowiedni staż pracy i kwalifikacje,

  3)  ukończyła 18 rok życia i ma pełną zdolność do czynności prawnych oraz korzysta z pełni praw publicznych,

  4)  posiada stan zdrowia pozwalający na zatrudnienie na określonym stanowisku.

Art. 15. 1. Do podstawowych obowiązków pracownika samorządowego należy dbałość o wykonywanie zadań publicznych oraz o środki publiczne, z uwzględnieniem interesów państwa oraz indywidualnych interesów obywateli.

2. Do obowiązków pracownika samorządowego należy w szczególności:

  1)  przestrzeganie prawa,

  2)  wykonywanie zadań urzędu sumiennie, sprawnie i bezstronnie,

  3)  informowanie organów, instytucji i osób fizycznych oraz udostępnianie dokumentów znajdujących się w posiadaniu urzędu, jeżeli prawo tego nie zabrania,

  4)  zachowanie tajemnicy państwowej i służbowej w zakresie przez prawo przewidzianym,

  5)  zachowanie uprzejmości i życzliwości w kontaktach ze zwierzchnikami, podwładnymi, współpracownikami oraz w kontaktach z obywatelami,

  6)  zachowanie się z godnością w miejscu pracy i poza nim.

Art. 16. 1. Do obowiązków pracownika samorządowego należy sumienne i staranne wypełnianie poleceń przełożonego.

2. Jeżeli w przekonaniu pracownika samorządowego polecenie przełożonego jest niezgodne z prawem, pracownik ten powinien przedstawić mu swoje zastrzeżenia; w razie pisemnego potwierdzenia polecenia, powinien je wykonać, zawiadamiając jednocześnie przewodniczącego zarządu jednostki samorządowej o zastrzeżeniach.

3. Pracownikowi samorządowemu nie wolno wykonywać poleceń, których wykonanie według jego przekonania stanowiłoby przestępstwo lub groziłoby niepowetowanymi stratami.

Art. 25. W sprawach odpowiedzialności porządkowej i dyscyplinarnej pracowników samorządowych, w kwestiach nieuregulowanych w niniejszej ustawie, stosuje się odpowiednio przepisy art. 34 ust. 1 i 3, art. 36 ust. 6 i art. 37 ustawy o pracownikach urzędów państwowych.

Art. 26. 1. Karę porządkową upomnienia za przewinienie mniejszej wagi wymierza bezpośredni przełożony pracownika samorządowego i zawiadamia go o tym na piśmie.

Art. 28. W miarę potrzeby tworzy się komisje dyscyplinarne, o których mowa w art. 27, dla pracowników kilku pracodawców samorządowych.

Art. 30. Rada Ministrów, w drodze rozporządzenia, określa zasady powoływania składu komisji dyscyplinarnych i tryb postępowania przed komisjami, zasady wydawania i wykonywania ich orzeczeń oraz zasady wznowienia postępowania przed komisjami dyscyplinarnymi.

168. Korpus służby cywilnej. Służba cywilna.

Służba cywilna to system wartości, norm, procedur i instytucji stworzony w celu

zawodowego, rzetelnego, bezstronnego i politycznie neutralnego wykonywania zadań

państwa przez działający w jego strukturach korpus służby cywilnej, który obejmuje

urzędników administracji rządowej. Przynależność do korpusu służby cywilnej daje

szczególny status prawny określający prawa i obowiązki pracowników i urzędników, warunki

przyjmowania do niej oraz rozwój ich zawodowej kariery.

169. Organizacja służby cywilnej.

Centralnym organem administracji rządowej właściwym w sprawach służby cywilnej jest

Szef Służby Cywilnej, który czuwa nad przestrzeganiem zasad służby cywilnej, kieruje

procesem zarządzania kadrami, gromadzi informacje o służbie cywilnej, organizuje

i prowadzi postępowanie kwalifikacyjne i konkursy na wyższe stanowiska oraz upowszechnia

informacje o służbie cywilnej i wydaje Biuletyn Służby Cywilnej. Rada Służby Cywilnej jest organem opiniodawczo-doradczym Prezesa Rady Ministrów. Ocenia także przebieg postępowań kwalifikacyjnych i konkursowych w służbie cywilnej. W urzędzie najwyższym w hierarchii urzędnikiem służby cywilnej jest dyrektor generalny. Stanowiska ministrów, kierowników urzędów centralnych, sekretarzy i podsekretarzy stanu,

oraz wojewodów i wicewojewodów należą do grupy stanowisk politycznych.

170. Nawiązanie stosunku pracy w służbie cywilnej.

Stosunek pracy pracownika służby cywilnej nawiązuje się na podstawie umowy o pracę na

czas nie określony lub na czas określony, nie dłuższy niż 3 lata (art. 24). W przypadku osób

po raz pierwszy podejmujących pracę w służbie cywilnej, umowę o pracę zawiera się na czas

określony. W czasie trwania umowy osoby te mają obowiązek odbycia służby

przygotowawczej zakończonej oceną komisji egzaminacyjnej. W zależności od pozytywnej

lub negatywnej oceny dyrektor generalny zawiera z pracownikiem umowę o pracę na czas

nie określony, albo rozwiązuje z nim umowę o pracę. Warunku odbycia służby

przygotowawczej nie stosuje się do absolwentów Krajowej Szkoły Administracji Publicznej

i do osób, które w dniu wejścia w życie ustawy mają co najmniej dwuletni staż pracy

w administracji publicznej.

Stosunek pracy urzędników służby cywilnej będzie nawiązywany na podstawie

mianowania, po pozytywnym przejściu postępowania kwalifikacyjnego. Mianowanie stanie

się formą przekształcenia istniejącego już stosunku pracy.

O mianowanie w służbie cywilnej (równoznaczne z uzyskaniem statusu urzędnika służby

cywilnej) może ubiegać się osoba, która:

a) jest pracownikiem służby cywilnej,

b) odbyła służbę przygotowawczą,

c) posiada co najmniej dwuletni staż pracy w służbie cywilnej,

d) posiada tytuł magistra lub równorzędny (np. lekarz),

e) zna co najmniej jeden język obcy,

f) jest żołnierzem rezerwy lub nie podlega powszechnemu obowiązkowi obrony.

171.Obowiązki członka korpusu służby cywilnej.

Członek korpusu służby cywilnej jest zobowiązany :

- przestrzegać Konstytucji RP i innych przepisów prawa,

- chronić interesy państwa oraz prawa człowieka i obywatela,

- racjonalnie gospodarować środkami publicznymi,

- rzetelnie, sprawnie i terminowo wykonywać powierzone zadania,

- dochowywać tajemnicy ustawowo chronionej,

- rozwijać wiedzę zawodową,

- godnie zachowywać się w służbie oraz poza nią.

Członek korpusu służby cywilnej przy wykonywaniu obowiązków służbowych:

- nie może kierować się interesem jednostkowym lub grupowym,

- nie może publicznie manifestować poglądów politycznych,

- nie może uczestniczyć w strajku lub akcji protestacyjnej zakłócającej funkcjonowanie

urzędu.

Zarówno pracownicy, jak i urzędnicy służby cywilnej nie mogą podejmować dodatkowego

zatrudnienia bez zgody dyrektora generalnego urzędu. Nie mogą również wykonywać

czynności lub zajęć sprzecznych z obowiązkami wynikającymi z ustawy lub podważającymi

zaufanie do służby cywilnej.

Natomiast urzędnik służby cywilnej nie może także podejmować bez zgody dyrektora

generalnego urzędu żadnych zajęć zarobkowych.

Urzędnik służby cywilnej nie może tworzyć ani być członkiem partii politycznych. Nie może

również pełnić funkcji w związkach zawodowych ani łączyć pracy w służbie cywilnej

z mandatem radnego. Zakazy te nie dotyczą pracownika służby cywilnej.

172. Uprawnienia członka służby cywilnej.

Członkom korpusu służby cywilnej przysługują dodatki za wieloletnią pracę w służbie

cywilnej w wysokości wynoszącej po 5 latach pracy - 5% miesięcznego wynagrodzenia

zasadniczego. Dodatek ten wzrasta o 1% za każdy kolejny rok pracy aż do osiągnięcia 20%

miesięcznego wynagrodzenia. Do uzyskania dodatku uprawniają poprzednie okresy zatrudnienia.

Członkom korpusu służby cywilnej przysługują nagrody jubileuszowe za wieloletnią pracę:

po 20 latach pracy - 75% wynagrodzenia miesięcznego,

po 25 latach pracy - 100% wynagrodzenia miesięcznego,

po 30 latach pracy - 150% wynagrodzenia miesięcznego,

po 35 latach pracy - 200% wynagrodzenia miesięcznego,

po 40 latach pracy - 300% wynagrodzenia miesięcznego,

po 45 latach pracy - 400% wynagrodzenia miesięcznego.

173. Prawa i obowiązki urzędnika w świetle ustawy o pracownikach urzędów państwowych.

Urzędnik państwowy obowiązany jest w szczególności:

1)przestrzegać Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej i innych przepisów prawa,

2)strzec autorytetu Rzeczypospolitej Polskiej oraz dążyć do pogłębiania zaufania obywateli do organów państwa,

3)racjonalnie gospodarować środkami publicznymi,

4)rzetelnie i bezstronnie, sprawnie i terminowo wykonywać powierzone zadania,

5)dochowywać tajemnicy państwowej i służbowej,

6)rozwijać własną wiedzę zawodową,

7)godnie zachowywać się w pracy oraz poza nią.

Urzędnik państwowy jest obowiązany sumiennie wypełniać polecenia służbowe przełożonych.

Ustawa stanowi jednocześnie, że urzędnik państwowy nie może podejmować dodatkowego zatrudnienia bez uzyskania uprzedniej zgody kierownika urzędu, w którym jest zatrudniony. Urzędnik państwowy nie może wykonywać zajęć, które pozostawałyby w sprzeczności z jego obowiązkami albo mogłyby wywołać podejrzenie o stronniczość lub interesowność. Należy pamiętać, że urzędnikowi państwowemu nie wolno uczestniczyć w strajkach lub akcjach zakłócających normalne funkcjonowanie urzędu albo w działalności sprzecznej z obowiązkami urzędnika państwowego.

Urzędnikowi państwowemu, zgodnie z brzmieniem przepisów cytowanej ustawy, przysługuje wynagrodzenie zależne od zajmowanego stanowiska, posiadanych kwalifikacji zawodowych, jakości oraz stażu pracy. Ważne jest to, że urzędnik państwowy, który wykazuje inicjatywę w pracy i sumiennie wykonuje swoje obowiązki, powinien być awansowany do wyższej grupy wynagrodzenia lub na wyższe stanowisko. Ustawa stanowi również, że urzędnikowi państwowemu delegowanemu służbowo do zajęć poza siedzibą urzędu, w którym jest zatrudniony, przysługują zwrot kosztów podróży, zakwaterowania oraz diety na zasadach stosowanych przy podróżach służbowych na obszarze kraju. czas pracy urzędników państwowych nie może przekraczać 8 godzin na dobę i średnio 40 godzin tygodniowo w przyjętym okresie rozliczeniowym nie dłuższym niż 8 tygodni. Jednak w wypadkach uzasadnionych rodzajem pracy i jej organizacją mogą być stosowane rozkłady czasu pracy, w których jest dopuszczalne przedłużenie czasu pracy do 12 godzin na dobę.

174. Odpowiedzialność państwa za działanie funkcjonariuszy publicznych.

Kodeks cywilny przewiduje odpowiedzialność Skarbu Państwa za szkodę wyrządzoną przez funkcjonariusza państwowego przy wykonywaniu powierzonej mu czynności (art. 417 k.c.). Wśród funkcjonariuszy państwowych, za których odpowiada Skarb Państwa kodeks wymienia m.in. pracowników organów administracji państwowej.
Odpowiedzialność na podstawie art. 417 k.c. jest odpowiedzialnością ex delicto. Skarb Państwa odpowiada tu za cudzy czyn (za działanie lub zaniechanie funkcjonariusza). Jest to więc odpowiedzialność "za" a nie "zamiast".
Zgodnie z ustalonym orzecznictwem Sądu Najwyższego odpowiedzialność Skarbu Państwa na podstawie art. 417 k.c. uwarunkowana jest następującymi przesłankami :

1)została wyrządzona szkoda,

2)działanie lub zaniechanie funkcjonariusza było zawinione,

3)między działaniem lub zaniechaniem funkcjonariusza a wyrządzoną szkodą zachodzi normalny związek przyczynowy.

Szkoda obejmuje zgodnie z art. 361 k.c. zarówno stratę rzeczywistą (damnum emergens), jak i utracone spodziewane korzyści (lucrum cessans).
Wina sprawcy może być umyślna lub polegać na niedbalstwie, przy czym rozróżnia się :

niedbalstwo świadome, polegające na tym, że sprawca przewiduje szkodliwe skutki swego działania, lecz z zaniedbaniem wskazanej ostrożności spodziewa się ich uniknąć,

niedbalstwo nieświadome, gdy sprawca nie przewiduje szkodliwych skutków swego działania, lecz tylko dlatego, że nie dołożył należytej uwagi i staranności.

Aby powstał obowiązek wynagrodzenia szkody ex delicto, zawinione działanie sprawcy (organu państwowego lub jego funkcjonariusza) musi być ponadto bezprawne, tzn. działanie lub zaniechanie musi naruszać obowiązek ciążący na nim z mocy przepisu prawnego.

175. Prokuratoria Generalna Skarbu Państwa.

Prokuratoria Generalna jest państwową jednostką organizacyjną, nad którą nadzór sprawuje Minister właściwy do spraw Skarbu Państwa. Prokuratoria jest jednak niezależna w zakresie podejmowanych działań i wydawania opinii prawnych.

Prokuratorią Generalną kieruje Prezes Prokuratorii Generalnej, przy pomocy wiceprezesów oraz dyrektorów oddziałów. W Prokuratorii Generalnej zatrudnieni są radcowie i starsi radcowie Prokuratorii Generalnej, a także pracownicy pomocniczy i obsługi.

Do zadań Prokuratorii Generalnej należy:

1)wyłączne zastępstwo procesowe Skarbu Państwa przed Sądem Najwyższym i Naczelnym Sądem Administracyjnym - na mocy ustawy nowelizacyjnej Prokuratoria Generalna utraciła kompetencje do wykonywania zastępstwa procesowego Skarbu Państwa (SP) przed NSA (jak również przed wojewódzkimi sądami administracyjnymi). Celem nowelizacji było unikniecie negatywnych sporów kompetencyjnych związanych z wykonywaniem przez SP zastępstwa procesowego przed sądami administracyjnymi (...) Źródło: Komentarz do ustawy o Prokuratorii Generalnej Skarbu Państwa.

2)zastępstwo procesowe Skarbu Państwa przed sądami powszechnymi, wojskowymi, administracyjnymi i polubownymi

3)zastępstwo Rzeczypospolitej Polskiej przed sądami, trybunałami i innymi organami orzekającymi w stosunkach międzynarodowych

4)wydawanie opinii prawnych.

176. Ustawodawstwo antykorupcyjne w Polsce.

1)KONSTYTUCJA RP

 W Polsce antykorupcyjne przepisy pojawiły się już w Konstytucji RP z 1997 r.

Dotyczą one takich kwestii jak:

 - zakaz łączenia mandatu posła z zasadniczymi stanowiskami w państwie takimi jak: Prezes NBP, Prezes NIK, Rzecznik Praw Obywatelskich, Rzecznik Praw Dziecka;
- zakaz wypełniania mandatu poselskiego przez sędziego, prokuratora, urzędnika służby cywilnej, żołnierza czynnej służby wojskowej, funkcjonariusza policji oraz służb ochrony państwa;
- zakaz uczestniczenia w działalności gospodarczej podmiotów z udziałem skarbu Państwa lub samorządu terytorialnego oraz nabywania tego majątku przez posłów;
- zakaz prowadzenia działalności sprzecznej z obowiązkami publicznymi przez członków Rady Ministrów;
- zakaz przynależności sędziów do partii politycznej, związku zawodowego

- zakaz prowadzenia działalności publicznej nie dającej się pogodzić z zasadami niezależności sądów i niezawisłości sędziów.

2)KODEKS KARNY

13 czerwca 2003 roku wprowadzono nowelizację Kodeksu karnego, zgodnie z którą sąd odstępuje od ukarania osoby, która wręczyła łapówkę, jeśli powiadomiła ona o tym prokuraturę. Nowelizacja zakłada kary za naruszanie zasady jawności oświadczeń majątkowych wysokich urzędników państwowych i obowiązującego ich zakazu prowadzenia określonych rodzajów działalności gospodarczej.

 Ustawa nakazuje osobom, pełniącym funkcje publiczne unikania "wszelkich zachowań, mogących wzbudzać uzasadnione podejrzenia o stronniczość". Na przykład urzędnik, który zatrudni krewnego w podległej sobie instytucji, powinien poinformować o tym opinię publiczną.

3) USTAWA O PRZECIWDZIAŁANIU WPROWADZANIU DO OBROTU FINANSOWEGO WARTOŚCI MAJĄTKOWYCH, KTÓRE POCHODZĄ Z NIELEGALNYCH LUB NIEUJAWNIONYCH ŹRÓDEŁ

 Została uchwalona 16 listopada 2000 r

4) USTAWA O ZAMÓWIENIACH PUBLICZNYCH. z dnia 10 czerwca 1994 roku

5) ORDYNACJA WYBORCZA DO SEJMU I SENATU

 Zabrania finansowania kampanii wyborczych z anonimowych źródeł, czyli sprzedaży tzw. cegiełek. Wprowadzono także limit wydatków na kampanię wyborczą (komitet wyborczy nie może
wydać więcej niż ok. 27 mln złotych).

6) USTAWA O PARTIACH POLITYCZNYCH

 Wprowadza zakaz finansowania działalności partyjnej przez firmy, w zamian przyznając dotacje z budżetu.

7) STAWA O DOSTĘPIE DO INFORMACJI PUBLICZNEJ.

8) USTAWA O OGRANICZENIU PROWADZENIA DZIAŁALNOŚCI GOSPODARCZEJ PRZEZ OSOBY PEŁNIĄCE FUNKCJE PUBLICZNE

 Zakazuje aktywności politycznej osobom pełniącym niektóre funkcje publiczne oraz ogranicza możliwości prowadzenia działalności gospodarczej przez te osoby.

9) USTAWA O SŁUŻBIE CYWILNEJ

 Ustanowiła - w celu "zapewnienia zawodowego, rzetelnego, bezstronnego i politycznie neutralnego wykonywania zadań państwa" - służbę cywilną oraz określiła zasady dostępu do tej służby, zasady jej organizacji, funkcjonowania i rozwoju.

10) USTAWA O PRACOWNIKACH URZĘDÓW PAŃSTWOWYCH

Wprowadziła zasady precyzujące reguły podejmowania decyzji uznaniowych oraz optymalizacji struktur organizacyjnych służb publicznych. Ustawodawca wprowadził również zakaz kumulacji stanowisk oraz podejmowania przez urzędników działalności mogącej powodować wątpliwości co do ich bezstronności.

177. Ustawa „kominowa” (istota ograniczeń)

Ustawą o wynagrodzeniu osób kierujących niektórymi podmiotami prawnymi z 3.3.2000 r. (Dz.U Nr 26, poz. 306 ze zm.), zwaną potocznie ustawą kominową, zostały nałożone ograniczenia w wysokości limitu osiąganych zarobków przez szefów przedsiębiorstw i spółek państwowych oraz samorządowych. Regulacja ta dotyczy przedsiębiorstw państwowych, jednoosobowych spółek Skarbu Państwa i samorządu terytorialnego oraz spółek, w których Skarb Państwa bądź samorząd posiada więcej niż 50% kapitału zakładowego lub akcji. Obecnie górna granica wynagrodzenia sięga więc prawie 15 tys. zł. Ustawa kominowa przyznała także osobom zarządzającym przedsiębiorstwem prawo do rocznej nagrody - przydzielanej w zależności od osiągniętych wyników finansowych, stopnia realizacji powierzonych zadań - oraz do innych świadczeń określonych w rozporządzeniu Prezesa Rady Ministrów z 21.1.2003 r.². Wysokość takiej nagrody nie może przekroczyć trzykrotności przeciętnego wynagrodzenia. Ministerstwo Skarbu Państwa zamierza uchylić tzw. ustawę kominową jako dyskryminującą pod względem wynagrodzenia kadrę menedżerską przedsiębiorstw państwowych. Osoby zatrudnione na tych samych stanowiskach w firmach prywatnych zarabiają nawet kilkanaście razy więcej.

178. Działalność gospodarcza funkcjonariuszy publicznych.

Zgodnie z przepisami ustawy o ograniczeniu prowadzenia działalności gospodarczej przez osoby pełniące funkcje publiczne nie mogą one w okresie zajmowania stanowisk m. in.:

 być członkami władz i organów kontrolnych spółdzielni (z wyjątkiem spółdzielni mieszkaniowych),  posiadać w spółkach prawa handlowego więcej niż 10% akcji lub udziałów o wartości powyżej 10 % kapitału zakładowego,  prowadzić działalności gospodarczej na własny rachunek (także wspólnie z innymi osobami albo zarządzać taką działalnością) z wyjątkiem rodzinnych gospodarstw rolnych.

Osoby te nie mogą także przed upływem roku od zaprzestania pełnienia funkcji publicznej być zatrudnione lub wykonywać innych zajęć u przedsiębiorcy, jeżeli brały udział w wydaniu decyzji dotyczącej tego przedsiębiorcy (w wyjątkowych wypadkach można zwolnić z tego zakazu).

Konstytucja:

art. 22 Konstytucji, zgodnie z którym ograniczenie wolności działalności gospodarczej jest dopuszczalne tylko w drodze ustawy i tylko ze względu na ważny interes publiczny;

art. 65 Konstytucji, według którego każdemu zapewnia się wolność wyboru i wykonywania zawodu oraz wyboru miejsca pracy. Jednak ustawa może określać wyjątki od tej zasady.

TK orzekł o zgodności Ustawy o ograniczeniu prowadzenia działalności gospodarczej przez osoby pełniące funkcje publiczne.

179. Służba zagraniczna.

Regulacja: USTAWA z dnia 27 lipca 2001 r. o służbie zagranicznej.

Reszta w książce do Prawa Międzynarodowego Publicznego.

256. Wolność zgromadzeń i jej ograniczenia.

Ustawa . Prawo o zgromadzeniach publicznych definiuje .zgromadzenie. jako .zgrupowanie co najmniej 15 osób, zwołane w celu wspólnych obrad lub w celu wspólnego wyrażenia stanowiska. (art. 1 ust. 2 Prawa o zgromadzeniach). Nie każde takie zgromadzenie jest jednak .zgromadzeniem publicznym., dla którego ustawa przewiduje procedury związane z jego organizowaniem. Publiczne jest mianowicie tylko takie zgromadzenie, które zostało zorganizowane na otwartej przestrzeni dostępnej dla nieokreślonych imiennie osób (art. 6 ust. 1 Prawa o zgromadzeniach).

W rozumieniu tej ustawy nie jest .zgromadzeniem. (a tym samym .zgromadzeniem publicznym.) zebranie się mniejszej niż 15 ilości osób (nawet jeśli ma to miejsce na otwartej przestrzeni), w związku z czym zebranie takie nie będzie wymagało przewidzianego w ustawie zawiadamiania odpowiednich organów. Sytuacja taka miała miejsce np. w grudniu 2000 r. we Wrocławiu, gdzie grupa sześciu osób manifestowała i zbierała podpisy pod Urzędem Miasta. Na interwencję Straży Miejskiej manifestujący, powołując się na ustawę, stwierdzili, że .zebrali się na Rynku w celu towarzyskim., a ich zebranie nie może być potraktowane jako zgromadzenie publiczne właśnie ze względu na zbyt małą liczbę uczestników. Straż Miejska odstąpiła od interwencji. Prawo organizowania zgromadzeń przysługuje osobom mającym pełną zdolność do czynności prawnych, osobom prawnym, innym organizacjom, a także grupom osób. W zgromadzeniach nie mogą uczestniczyć osoby posiadające przy sobie broń, materiały wybuchowe lub inne niebezpieczne narzędzia (art. 3 Prawa o zgromadzeniach).

Wolność zgromadzeń doznaje ograniczenia, jeśli zgromadzenie narusza przepisy ustaw karnych. Marsz homoseksualistów naruszałby art. 51 Kodeksu wykroczeń w zakresie „wywoływania zgorszenia w miejscu publicznym", ponieważ (tutaj autor rozszedł się z logiką prawniczą) narusza dominujący system moralny społeczeństwa czyli katolicyzm. Ponieważ z punktu widzenia katolickiego systemu moralnego homoseksualizm ma negatywną kwalifikację, więc mamy do czynienia z naruszeniem art. 51 kodeksu wykroczeń — zgorszenie w miejscu publicznym.

Kluczem do zrozumienia szczególnego statusu wolności zgromadzeń jest wiedza z zakresu prawa konstytucyjnego na temat różnicy między prawem a wolnością. To ma istotne znaczenie przy rozpatrywaniu tego problemu, tj. kwestii ułatwiania, utrudniania czy ograniczania wolności zgromadzeń. Należy wyraźnie podkreślić szczególny status zgromadzeń w polskiej konstytucji, które są zagwarantowane jako wolności (a nie prawa!), a tym samym to nie państwo konstytuuje i kreuje uprawnienie obywateli do zgromadzania się. Istnienie wolności jest niejako tylko przez prawo potwierdzane i dlatego właśnie wszelkie administracyjne ingerencje w wolności konstytucyjne muszą mieć mocne uzasadnienie prawne, nie może być wywodzone z wątpliwych przesłanek, zaś w sytuacji wątpliwości między danym ograniczeniem tej wolności a jej braku, należy rozstrzygać in favorem libertatis. Właśnie dlatego, że to jest wolność a nie prawo, które jest przez państwo przyznawane.

258. Wolność sumienia i wyznania

Problematyka wolności sumienia i wyznania (religii) jest uregulowana w Polsce przede wszystkim w Konstytucji z 2 kwietnia 1997 r. Zgodnie z art. 8 ustawy zasadniczej Konstytucja jest najwyższym prawem Rzeczypospolitej Polskiej.Wolności sumienia i religii (wyznania) dotyczą przede wszystkim następujące przepisy Konstytucji: art. 53 (wolność sumienia i religii, szczegółowe uprawnienia w jej zakresie, przesłanki ograniczenia wolności uzewnętrzniania religii, niektóre gwarancje wolności sumienia i religii), art. 25 (relacje związków wyznaniowych i państwa, stosunek władz publicznych wobec doktryn religijnych, światopoglądowych i filozoficznych, formy prawne określenia statusu kościołów i związków wyznaniowych). Sprawom szczegółowym poświęcono art. 48 ust.1 (prawo rodziców do wychowania dziecka zgodnie z ich przekonaniami, gwarancje wolności sumienia i wyznania dziecka), art. 35 ust.2 (prawo mniejszości narodowych i etnicznych do tworzenia instytucji służących ochronie ich tożsamości religijnej), art. 85 (odmowa służby wojskowej ze względu na przekonania religijne lub wyznawane zasady moralne) oraz art. 233 (zasady i zakres ograniczenia praw i wolności człowieka oraz obywatela w czasie stanów nadzwyczajnych). Ponad to dla urzeczywistnienia określonych w Konstytucji uprawnień mieszczących się w zakresie wolności sumienia i wyznania (religii) mają znaczenie: art. 30 (godność człowieka jako źródło jego wolności i praw), art. 31 (dopuszczalny zakres ograniczeń w korzystaniu z konstytucyjnych wolności i praw), art. 54 (wolność wyrażania poglądów oraz pozyskiwania i rozpowszechniania informacji), art. 57 (wolność pokojowych zgromadzeń), oraz art. 58 (wolność zrzeszania się).Konstytucja na określenie swobody w sprawach religijnych posługuje się głównie terminem: wolność sumienia i religii (art. 53 ust.1), a ponadto określeniem: wolność sumienia i wyznania (art. 48 ust.1). Wolność sumienia i religii jest osobistą wolnością każdego człowieka. Wolność sumienia i wyznania także dotyczy dzieci, czyli osób, które nie ukończyły 18 lat. Konstytucja jedynie deklaruje wolność sumienia i religii (wyznania), a nie ustanawia jej. Wolność ta nie pochodzi z nadania państwa, czy jakiejkolwiek władzy publicznej, jej źródłem jest przyrodzona i niezbywalna godność człowieka. Wspomniana godność według Konstytucji jest nienaruszalna, a jej poszanowanie i ochrona jest obowiązkiem władz publicznych.

257. Zasady tworzenia i działania partii politycznych.

Partię polityczną zgłasza się do ewidencji partii politycznych, zwanej dalej "ewidencją", prowadzonej przez Sąd Okręgowy w Warszawie, zwany dalej "Sądem".

Zgłoszenie powinno zawierać nazwę, skrót nazwy i określenie adresu siedziby partii politycznej oraz imiona, nazwiska i adresy osób wchodzących w skład organów uprawnionych w statucie do reprezentowania partii na zewnątrz oraz do zaciągania zobowiązań majątkowych. Do zgłoszenia można załączyć wzorzec symbolu graficznego partii politycznej.

Do zgłoszenia należy załączyć:

statut partii politycznej,

wykaz zawierający imiona, nazwiska, adresy zamieszkania, numery ewidencyjne PESEL i własnoręczne podpisy popierających zgłoszenie co najmniej 1000 obywateli polskich, którzy ukończyli 18 lat i mają pełną zdolność do czynności prawnych; każda strona wykazu powinna być opatrzona adnotacją zawierającą nazwę partii politycznej zgłaszanej do ewidencji.

Do zbierania podpisów osób popierających zgłoszenie, o których mowa w ust. 3, stosuje się odpowiednio przepisy ustawy z dnia 5 lipca 1990 r. - Prawo o zgromadzeniach (Dz.U. Nr 51, poz. 297, z 1999 r. Nr 41, poz. 412, z 2000 r. Nr 12, poz. 136 i z 2001 r. Nr 46, poz. 499).

Nazwa, skrót nazwy i symbol graficzny partii politycznej powinny odróżniać się wyraźnie od nazw, skrótów nazw i symboli graficznych partii już istniejących.

Zgłoszenia dokonują 3 osoby spośród osób, o których mowa w ust. 2, przyjmując odpowiedzialność za prawdziwość danych zawartych w zgłoszeniu.

Majątek partii politycznej powstaje ze składek członkowskich, darowizn, spadków, zapisów, z dochodów z majątku oraz z określonych ustawami dotacji i subwencji.

Majątek partii politycznej może być przeznaczony tylko na cele statutowe lub charytatywne.

(Partia polityczna nie może prowadzić działalności gospodarczej.

Partia polityczna może pozyskiwać dochody z majątku pochodzące jedynie:

z oprocentowania środków zgromadzonych na rachunkach bankowych i lokatach,

z obrotu obligacjami Skarbu Państwa i bonami skarbowymi Skarbu Państwa,

ze zbycia należących do niej składników majątkowych,

z działalności, o której mowa w art. 27.

Partia polityczna może użyczać posiadane przez siebie nieruchomości i lokale jedynie na biura poselskie, senatorskie oraz biura radnych gminy, powiatu albo województwa.)

(ust. 3-5 w art. 24 wchodzą w życie z dniem 1.11.2002 r. (Dz.U. z 2001 r. Nr 46, poz. 499, Nr 154, poz. 1802)

Partia polityczna nie może przeprowadzać zbiórek publicznych.

Partia polityczna może zaciągać kredyty bankowe na cele statutowe.

Partia polityczna może gromadzić środki finansowe jedynie na rachunkach bankowych, z zastrzeżeniem art. 26a.

262. Przekształcenie użytkowania wieczystego osób fizycznych w prawo własności.

Art. 1. 1. Osoby fizyczne będące w dniu wejścia w życie ustawy użytkownikami wieczystymi nieruchomości zabudowanych na cele mieszkaniowe lub zabudowanych garażami albo przeznaczonych pod tego rodzaju zabudowę oraz nieruchomości rolnych mogą wystąpić z żądaniem przekształcenia prawa użytkowania wieczystego tych nieruchomości w prawo własności. Przez nieruchomość rolną rozumie się nieruchomość rolną w rozumieniu Kodeksu cywilnego, z wyłączeniem nieruchomości przeznaczonych w miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego albo w decyzji o warunkach zabudowy na cele inne niż rolne.

2. Z żądaniem przekształcenia prawa użytkowania wieczystego nieruchomości, o którym mowa w ust. 1, w prawo własności nieruchomości, mogą również wystąpić:

  1)  osoby fizyczne i prawne będące właścicielami lokali, których udział w nieruchomości wspólnej obejmuje prawo użytkowania wieczystego;

  2)  spółdzielnie mieszkaniowe będące właścicielami budynków mieszkalnych lub garaży.

3. Z żądaniem przekształcenia prawa użytkowania wieczystego w prawo własności nieruchomości mogą również wystąpić osoby fizyczne będące następcami prawnymi osób, o których mowa w ust. 1, oraz osoby fizyczne i prawne będące następcami prawnymi osób, o których mowa w ust. 2.

4. Przepis ust. 2 pkt 1 stosuje się również do osób, które nabyły udział w użytkowaniu wieczystym po dniu wejścia w życie ustawy.

5. Osoby, o których mowa w ust. 1-4, mogą wystąpić z żądaniem przekształcenia prawa użytkowania wieczystego w prawo własności nieruchomości do dnia 31 grudnia 2012 r.

Art. 2. W przypadku osób, o których mowa w art. 1 ust. 2, z żądaniem przekształcenia występują wszyscy użytkownicy wieczyści. W razie braku zgody stosuje się odpowiednio art. 199 Kodeksu cywilnego.

Art. 3. 1. Decyzję o przekształceniu prawa użytkowania wieczystego w prawo własności nieruchomości wydaje:

  1)  starosta - w przypadku nieruchomości stanowiących własność Skarbu Państwa, w tym również nieruchomości, w stosunku do których prawo własności Skarbu Państwa wykonują inne państwowe osoby prawne;

  2)  wójt, burmistrz, prezydent miasta, zarząd powiatu albo zarząd województwa - odpowiednio w przypadku nieruchomości stanowiących własność jednostek samorządu terytorialnego.

2. Prawo użytkowania wieczystego przekształca się w prawo własności nieruchomości z dniem, w którym decyzja, o której mowa w ust. 1, stała się ostateczna. Decyzja ta stanowi podstawę wpisu do księgi wieczystej.

3. Decyzja o przekształceniu prawa użytkowania wieczystego w prawo własności nie narusza praw osób trzecich.

3. Jeżeli przekształcenie prawa użytkowania wieczystego w prawo własności dotyczy nieruchomości rolnej, organ właściwy do wydania decyzji może udzielić bonifikaty od opłaty, o której mowa w ust. 1, w odniesieniu do nieruchomości stanowiących własność:

  1)  Skarbu Państwa - za zgodą wojewody;

  2)  jednostek samorządu terytorialnego - za zgodą właściwej rady lub sejmiku.

Art. 5. Przekształcenie prawa użytkowania wieczystego w prawo własności nieruchomości następuje nieodpłatnie na rzecz użytkowników wieczystych lub ich następców prawnych:

  1)  którym oddano nieruchomość w użytkowanie wieczyste w zamian za wywłaszczenie lub przejęcie nieruchomości gruntowej na rzecz Skarbu Państwa na podstawie innych tytułów, przed dniem 5 grudnia 1990 r.;

  2)  które uzyskały użytkowanie wieczyste na podstawie art. 7 dekretu z dnia 26 października 1945 r. o własności i użytkowaniu gruntów na obszarze m.st. Warszawy (Dz. U. Nr 50, poz. 279).

263. Problem mienia zabużańskiego i tzw. gruntów warszawskich.

Mienie zabużańskie - nazwa określająca mienie pozostawione przez osoby repatriowane w latach 1944-1952 z terenów należących przed II wojną światową do Polski - tzw. Kresów wschodnich bądź ziem zabużańskich. Repatriacja dokonana została na mocy tzw. układów republikańskich z 1944 r., które równocześnie przewidywały zwrot wartości mienia pozostawionego "za Bugiem" przez rząd polski.

Odszkodowania dla "Zabużan" w większości zostały zrealizowane w pierwszych latach powojennych - koniec lat 40. oraz w latach 50-tych, a przyjmowały formę zaliczenia wartości mienia zabużańskiego na poczet ceny zukupu nowej nieruchomości od Skarbu Państwa lub ceny opłaty za tzw. prawo użytkowania wieczystego. Z uwagi jednak na niewystarczające zasoby nieruchomości, jakie państwo polskie przeznaczyło na ten cel oraz skomplikowany system realizacji uprawnień odszkodowawczych (udział w przetargach), nie wszystkie odszkodowania zostały do tej pory zrealizowane. Ocenia się, że w 2005 r. jeszcze około 80 tys. osób (repatriantów lub ich spadkobierców) nie otrzymalo odszkodowania.

Próbując ostatecznie rozwiązać problem odszkodowań za mienie zabużańskie, w lipcu 2005 roku uchwalono ustawę, na mocy której odszkodowania ograniczono do 20% ich pierwotnej wartości, natomiast nie ustalono ich górnego kwotowego limitu (poprzednia ustawa z 2003 r. przewidywała zwrot do 15% wartości i nie więcej niż 50 tys. złotych - ten zapis został uznany przez Trybunał Konstytucyjny za sprzeczny z Konstytucją RP). Jednocześnie przewidziano 31 grudnia 2008 r. jako ostateczny termin zgłaszania roszczeń o odszkodowanie.

Obecnie zabużanie mogą otrzymać nie tylko prawo do zaliczenia wartości pozostawionej nieruchomość na poczet ceny nieruchomości nabywanej od Skarbu Państwa, ale również otrzymac świadczenie w gotówce.

Grunty warszawskie przechodziły na rzecz gminy Warszawa na podstawie dekretu z 26 października 1945 roku - wyjaśnia Elżbieta Robaszkiewicz, dyrektor Departamentu Orzecznictwa w Ministerstwie Infrastruktury. - Budynki stojące na tych gruntach pozostały własnością dotychczasowych właścicieli. Mogli oni w ciągu 6 miesięcy od dnia przejęcia gruntu złożyć wniosek o przyznanie im prawa wieczystej dzierżawy, czyli obecnego prawa wieczystego użytkowania, z symbolicznym czynszem.

Gdyby władze Warszawy uwzględniły wszystkie roszczenia byłych właścicieli do nieruchomości, musiałyby zwrócić prawie cały obszar byłej gminy Centrum, część Bielan, Białołęki, Targówka i Ursynowa. Według miasta, byli właściciele nieruchomości warszawskich lub ich spadkobiercy złożyli około 17 tys. wniosków kwalifikujących się do rozpatrzenia, czyli wniesionych w terminie. Tymczasem Polska Unia Właścicieli Nieruchomości podaje, że byli właściciele nieruchomości warszawskich zgłosili w sumie 36 tys. wniosków. Ich roszczenia obejmują ok. 17 tys. nieruchomości zabudowanych. Pozostałe to nieruchomości niezabudowane. Spośród 36 tys. złożonych wniosków zaledwie tysiąc zostało złożonych po terminie.

Dopóki jednak nie zostanie uchwalony nowy plan zagospodarowania przestrzennego, byli właściciele nie mają szans na odzyskanie swoich nieruchomości. Władze miasta twierdzą, że nie można oddać działek, dopóki nie będzie wiadomo, jakie będą miały przeznaczenie.

Od początku lat 90. w Warszawie zostało zwróconych ponad 1600 nieruchomości, za kilkadziesiąt zostały wypłacone odszkodowania.

Ubieganie się o zwrot utraconej nieruchomości polega na uzyskaniu unieważnienia decyzji, na podstawie której przeszła ona na rzecz skarbu państwa, lub - w przypadku gruntów warszawskich - na rzecz miasta. W przypadku nieruchomości warszawskich podstawowym warunkiem było złożenie wniosku o ustanowienie na rzecz właściciela budynku prawa wieczystej dzierżawy gruntu, na którym się on znajdował.

Aby były właściciel lub jego spadkobierca mógł odzyskać grunt, musi przede wszystkim zaskarżyć decyzję, na podstawie której nieruchomość została mu odebrana. - By wniosek został rozpoznany, osoba go składająca musi udokumentować, że jest następcą prawnym właściciela gruntu. Należy też ustalić wszystkich spadkobierców, odszukać akta archiwalne sprzed kilkudziesięciu lat, określić stan prawny nieruchomości oraz umożliwić udział w postępowaniu tym osobom, które aktualnie mają prawo rzeczowe do budynku, bo np. w nim mieszkają - wyjaśnia Elżbieta Robaszkiewicz.

Aby odzyskać nieruchomość, należy stwierdzić, że decyzja, na podstawie której została ona zabrana, jest w całości lub w części nieważna. Wtedy właściciel może wystąpić o wpisanie go do księgi wieczystej i o wydanie mu tej nieruchomości.

- Jeżeli nieruchomość, do której zostało zgłoszone roszczenie, została sprzedana osobie trzeciej, były właściciel ma możliwość jedynie wystąpienia z roszczeniem o odszkodowanie - dodaje Elżbieta Robaszkiewicz.

Odszkodowania za utraconą nieruchomość właściciele mogą domagać się jedynie wówczas, gdy uzyskają decyzję odmowną dotyczącą jej zwrotu. Wcześniej jest to niemożliwe, gdyż postępowania o zwrot i o przyznanie odszkodowania nie mogą być prowadzone równocześnie. Dopiero odmowa zwrotu otwiera drogę do ubiegania się o odszkodowanie.

264. Istota wywłaszczenia.

Wywłaszczenie polega na pozbawieniu lub ograniczeniu służącego określonej osobie prawa rzeczowego do oznaczonej rzeczy na mocy indywidualnego aktu prawnego.

Wywłaszczenie może być stałe lub czasowe. Wywłaszczeniu podlega zarówno prawo własności nieruchomości (gruntowej, budynkowej jak i lokalowej) jak i prawo użytkowania wieczystego oraz pozostałych ograniczonych praw rzeczowych. W Polsce wywłaszcza się tylko dla wykorzystania rzeczy na określony cel publiczny (np. budowę drogi, szkoły, pod zalanie sztucznego zbiornika wodnego) i tylko za słusznym odszkodowaniem odpowiadającym wartości wywłaszczonej nieruchomości lub wartości odebranego prawa. W polskim prawodawstwie obowiązuje zasada numerus clausus celów publicznych, na które może zostać dokonane wywłaszczenie. Oznacza to, że wywłaszczenie nieruchomości może zostać dokonane tylko na ściśle określone cele, które zostały szczegółowo wskazane w ustawie o gospodarowaniu nieruchomościami oraz w kilku ustawach szczególnych (np. ustawa o szczególnych zasadach przygotowywania i realizacji inwestycji w zakresie dróg publicznych, ustawa prawo lotnicze, ustawa prawo budowlane z 1974 roku w odniesieniu do budynków wzniesionych przed 1 stycznia 1995 roku, ustawa prawo geodezyjne i kartograficzne). Jeżeli organ administracji publicznej, na rzecz którego nastąpiło wywłaszczenie, tzn. Skarb Państwa lub jednostka samorządu terytorialnego, planuje wykorzystać wywłaszczoną nieruchomość na cel inny niż wskazany w decyzji wywłaszczeniu, ciąży na nim obowiązek poinformowania o tych planach poprzedniego właściciela nieruchomości, użytkownika wieczystego lub osobę, której przysługiwało inne ograniczone prawo rzeczowe. Podmioty te mają prawo wystąpić o zwrot wywłaszczonej nieruchomości, ograniczonego prawa rzeczowego. Z wnioskiem występuje się do właściwego miejscowo Starosty, a postępowanie toczy się na koszt Skarbu Państwa. Wnioskujący o zwrot nie ponosi więc żadnych kosztów, gdyż całość materiału dowodowego ma obowiązek zgromadzić organ administracji. Zwrot nieruchomości wiąże się jednak z obowiązkiem zwrotu zwaloryzowanego odszkodowania lub otrzymanej nieruchomości zamiennej. Jednakże przepisy o obowiązku zwrotu nieruchomości zamiennej zostały zaskarżone jako niezgodne z Konstytucją do Trybunału Konstytucyjnego. Do dnia dzisiejszego Trybunał nie wypowiedział się w tej sprawie.

Choć podobne i często mylone z nacjonalizacją i konfiskatą, wywłaszczenie istotnie się od nich różni pod względem mechanizmu prawnego:

dotyczy rzeczy (nieruchomości) indywidualnie oznaczonej (np. działka przy ul. X nr 15), a nie określonej rodzajowo (np. "wszystkie działki położone na Starym Mieście, a należące do blondynów"),

łączy się z odszkodowaniem, w gotówce lub poprzez przyznanie nieruchomości zamiennej,

następuje na podstawie orzeczenia organu administracji a nie aktu normatywnego o generalnej treści.

265. Postępowanie w sprawach wywłaszczeń.

.Wszczęcie postępowania wywłaszczeniowego na rzecz Skarbu Państwa następuje z urzędu, a na rzecz jednostki samorządu terytorialnego - na wniosek jej organu wykonawczego. Wszczęcie postępowania z urzędu może także nastąpić na skutek zawiadomienia złożonego przez podmiot, który zamierza realizować cel publiczny.

Po wszczęciu postępowania wywłaszczeniowego starosta, wykonujący zadanie z zakresu administracji rządowej, przeprowadza rozprawę administracyjną. W postępowaniu wywłaszczeniowym nie stosuje się przepisów o ugodzie administracyjnej.

Decyzja o wywłaszczeniu nieruchomości, poza elementami określonymi w przepisami Kodeksu postępowania administracyjnego, powinna zawierać np.:

1)ustalenie, na jakie cele nieruchomość jest wywłaszczana;

2)określenie przedmiotu wywłaszczenia przez podanie oznaczenia nieruchomości według księgi wieczystej lub zbioru dokumentów oraz według katastru nieruchomości;

3)określenie praw podlegających wywłaszczeniu;

Jeżeli zachodzi potrzeba zapobieżenia niebezpieczeństwu, wystąpieniu szkody lub niedogodnościom, jakie mogą powstać dla właścicieli albo użytkowników wieczystych nieruchomości sąsiednich wskutek wywłaszczenia lub innego niż dotychczas zagospodarowania wywłaszczonej nieruchomości, w decyzji o wywłaszczeniu ustanawia się niezbędne służebności oraz ustala obowiązek budowy i utrzymania odpowiednich urządzeń zapobiegających tym zdarzeniom lub okolicznościom. Obowiązek budowy i utrzymania odpowiednich urządzeń ciąży na występującym z wnioskiem o wywłaszczenie.

266. Odszkodowanie za wywłaszczoną nieruchomość.

Wywłaszczenie własności nieruchomości, użytkowania wieczystego lub innego prawa rzeczowego następuje za odszkodowaniem na rzecz osoby wywłaszczonej odpowiadającym wartości tych praw.
Jeżeli na wywłaszczanej nieruchomości lub prawie użytkowania wieczystego tej nieruchomości są ustanowione inne prawa rzeczowe, odszkodowanie zmniejsza się o kwotę równą wartości tych praw.
Jeżeli na wywłaszczanej nieruchomości, stanowiącej własność jednostki samorządu terytorialnego, jest ustanowione prawo użytkowania wieczystego, odszkodowanie zmniejsza się o kwotę równą wartości tego prawa.

Odszkodowanie ustala starosta, w decyzji o wywłaszczeniu nieruchomości. Jeżeli w ramach odszkodowania została przyznana nieruchomość zamienna, w decyzji, podaje się dodatkowo oznaczenie nieruchomości zamiennej według treści księgi wieczystej oraz według katastru nieruchomości, jej wartość oraz wysokość dopłaty.

Wysokość odszkodowania ustala się według stanu i wartości wywłaszczonej nieruchomości w dniu wydania decyzji o wywłaszczeniu. W przypadku gdy starosta, wykonujący zadanie z zakresu administracji rządowej, wydaje odrębną decyzję o odszkodowaniu, wysokość odszkodowania ustala się według stanu nieruchomości w dniu pozbawienia lub ograniczenia praw. Ustalenie wysokości odszkodowania następuje po uzyskaniu opinii rzeczoznawcy majątkowego, określającej wartość nieruchomości.

W ramach odszkodowania właścicielowi lub użytkownikowi wieczystemu wywłaszczonej nieruchomości może być przyznana, za jego zgodą, odpowiednia nieruchomość zamienna.

Nieruchomość zamienną przyznaje się z zasobu nieruchomości Skarbu Państwa, jeżeli wywłaszczenie następuje na rzecz Skarbu Państwa, lub z zasobu nieruchomości odpowiedniej jednostki samorządu terytorialnego, jeżeli wywłaszczenie następuje na rzecz tej jednostki.

Nieruchomość zamienna może być przyznana w porozumieniu z Prezesem Agencji Nieruchomości Rolnych, z Zasobu Własności Rolnej Skarbu Państwa, jeżeli wywłaszczenie następuje na rzecz Skarbu Państwa.

Różnicę między wysokością odszkodowania ustalonego w decyzji a wartością nieruchomości zamiennej wyrównuje się przez dopłatę pieniężną.

267. Czasowe zajęcie nieruchomości.

W przypadku siły wyższej lub nagłej potrzeby zapobieżenia powstaniu znacznej szkody, starosta, może udzielić, w drodze decyzji, zezwolenia na czasowe zajęcie nieruchomości na okres nie dłuższy niż 6 miesięcy. Decyzji tej nadaje się rygor natychmiastowej wykonalności.
Po upływie okresu, na który nastąpiło zajęcie nieruchomości, starosta, wykonujący zadanie z zakresu administracji rządowej, jest obowiązany doprowadzić nieruchomość do stanu poprzedniego. Jeżeli na skutek czasowego zajęcia nieruchomości właściciel lub użytkownik wieczysty nie będzie mógł korzystać z nieruchomości w sposób dotychczasowy lub zgodny z dotychczasowym przeznaczeniem, może żądać, aby starosta, wykonujący zadanie z zakresu administracji rządowej, nabył od niego na rzecz Skarbu Państwa własność lub użytkowanie wieczyste nieruchomości w drodze umowy.

268. Decyzje wywłaszczeniowe

?

269. Zwrot wywłaszczonych nieruchomości.

Zwrotowi podlegają tylko nieruchomości, którymi Skarb Państwa lub jednostka samorządu terytorialnego mogą dysponować.

Jeżeli zbycie nieruchomości nastąpiło przed dniem wejścia w życie ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami - roszczenie o zwrot nie przysługuje. Oznacza to, że organ rozpatrujący wniosek wyda decyzję o umorzeniu postępowania w sprawie zwrotu - bez rozpatrywania wniosku merytorycznie. Jeżeli natomiast zbycie nastąpiło po tej dacie - roszczenie o zwrot przysługuje - ale zwrot nie może nastąpić, gdyż Skarb Państwa (jednostka samorządu terytorialnego) nie dysponują nieruchomością.

Szczególnym przypadkiem jest sytuacja, gdy ustanowienie użytkowania wieczystego nie nastąpiło aktem notarialnym - lecz powstało z mocy prawa lub zostało ustanowione decyzją administracyjną. W takiej sytuacji możliwe jest doprowadzenie (w niektórych przypadkach) do stwierdzenia nieważności decyzji administracyjnej ustanawiającej użytkowanie wieczyste lub stwierdzającej jego powstanie z mocy prawa. W przypadku, gdy przepisy nie przewidywały wydania takiej decyzji - możliwe jest ustalenie w drodze stosownego powództwa cywilnego iż użytkowanie wieczyste nie powstało.

270. Istota miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego.

USTAWA

z dnia 27 marca 2003 r.

o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym

Rozdział 1

Przepisy ogólne

Art. 1.

1) zasady kształtowania polityki przestrzennej przez jednostki samorządu terytorialnego

i organy administracji rządowej;

2) zakres i sposoby postępowania w sprawach przeznaczania terenów na określone

cele oraz ustalania zasad ich zagospodarowania i zabudowy

- przyjmując ład przestrzenny i zrównoważony rozwój za podstawę tych działań.

2. W planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym uwzględnia się zwłaszcza:

1) wymagania ładu przestrzennego, w tym urbanistyki i architektury;

2) walory architektoniczne i krajobrazowe;

3) wymagania ochrony środowiska, w tym gospodarowania wodami i ochrony

4) wymagania ochrony dziedzictwa kulturowego i zabytków oraz dóbr kultury

5) wymagania ochrony zdrowia oraz bezpieczeństwa ludzi i mienia, a także

potrzeby osób niepełnosprawnych;

6) walory ekonomiczne przestrzeni;

prawo własności;

8) potrzeby obronności i bezpieczeństwa państwa;

9) potrzeby interesu publicznego.

271. Miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego a studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy.

Art. 9.

1. W celu określenia polityki przestrzennej gminy, w tym lokalnych zasad zagospodarowania

przestrzennego, rada gminy podejmuje uchwałę o przystąpieniu

do sporządzania studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego

gminy, zwanego dalej „studium”.

2. Wójt, burmistrz albo prezydent miasta sporządza studium zawierające część tekstową

i graficzną, uwzględniając zasady określone w koncepcji przestrzennego

zagospodarowania kraju, ustalenia strategii rozwoju i planu zagospodarowania

przestrzennego województwa oraz strategii rozwoju gminy, o ile gmina dysponuje takim opracowaniem.

3. Studium sporządza się dla obszaru w granicach administracyjnych gminy.

4. Ustalenia studium są wiążące dla organów gminy przy sporządzaniu planów miejscowych

5. Studium nie jest aktem prawa miejscowego.

Art. 10. 1. W studium uwzględnia się uwarunkowania wynikające w szczególności z:

  1)  dotychczasowego przeznaczenia, zagospodarowania i uzbrojenia terenu;

  2)  stanu ładu przestrzennego i wymogów jego ochrony;

  3)  stanu środowiska, w tym stanu rolniczej i leśnej przestrzeni produkcyjnej, wielkości i jakości zasobów wodnych oraz wymogów ochrony środowiska, przyrody i krajobrazu kulturowego;

  4)  stanu dziedzictwa kulturowego i zabytków oraz dóbr kultury współczesnej;

  5)  warunków i jakości życia mieszkańców, w tym ochrony ich zdrowia;

  6)  zagrożenia bezpieczeństwa ludności i jej mienia;

  7)  potrzeb i możliwości rozwoju gminy;

  8)  stanu prawnego gruntów;

  9)  występowania obiektów i terenów chronionych na podstawie przepisów odrębnych;

  10) występowania obszarów naturalnych zagrożeń geologicznych;

  11) występowania udokumentowanych złóż kopalin oraz zasobów wód podziemnych;

  12) występowania terenów górniczych wyznaczonych na podstawie przepisów odrębnych;

  13) stanu systemów komunikacji i infrastruktury technicznej, w tym stopnia uporządkowania gospodarki wodno-ściekowej, energetycznej oraz gospodarki odpadami;

  14) zadań służących realizacji ponadlokalnych celów publicznych.

2. W studium określa się w szczególności:

  1)  kierunki zmian w strukturze przestrzennej gminy oraz w przeznaczeniu terenów;

  2)  kierunki i wskaźniki dotyczące zagospodarowania oraz użytkowania terenów, w tym tereny wyłączone spod zabudowy;

  3)  obszary oraz zasady ochrony środowiska i jego zasobów, ochrony przyrody, krajobrazu kulturowego i uzdrowisk;

  4)  obszary i zasady ochrony dziedzictwa kulturowego i zabytków oraz dóbr kultury współczesnej;

  5)  kierunki rozwoju systemów komunikacji i infrastruktury technicznej;

  6)  obszary, na których rozmieszczone będą inwestycje celu publicznego o znaczeniu lokalnym;

  7)  obszary, na których rozmieszczone będą inwestycje celu publicznego o znaczeniu ponadlokalnym, zgodnie z ustaleniami planu zagospodarowania przestrzennego województwa i ustaleniami programów, o których mowa w art. 48 ust. 1;

  8)  obszary, dla których obowiązkowe jest sporządzenie miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego na podstawie przepisów odrębnych, w tym obszary wymagające przeprowadzenia scaleń i podziału nieruchomości, a także obszary rozmieszczenia obiektów handlowych o powierzchni sprzedaży powyżej 2.000 m² oraz obszary przestrzeni publicznej;

  9)  obszary, dla których gmina zamierza sporządzić miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego, w tym obszary wymagające zmiany przeznaczenia gruntów rolnych i leśnych na cele nierolnicze i nieleśne;

  10) kierunki i zasady kształtowania rolniczej i leśnej przestrzeni produkcyjnej;

  11) obszary narażone na niebezpieczeństwo powodzi i osuwania się mas ziemnych;

  12) obiekty lub obszary, dla których wyznacza się w złożu kopaliny filar ochronny;

  13) obszary pomników zagłady i ich stref ochronnych oraz obowiązujące na nich ograniczenia prowadzenia działalności gospodarczej, zgodnie z przepisami ustawy z dnia 7 maja 1999 r. o ochronie terenów byłych hitlerowskich obozów zagłady (Dz. U. Nr 41, poz. 412 oraz z 2002 r. Nr 113, poz. 984 i Nr 153, poz. 1271);

  14) obszary wymagające przekształceń, rehabilitacji lub rekultywacji;

  15) granice terenów zamkniętych i ich stref ochronnych;

  16) inne obszary problemowe, w zależności od uwarunkowań i potrzeb zagospodarowania występujących w gminie.

3. Obowiązek przystąpienia do sporządzenia miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego w przypadku, o którym mowa w ust. 2 pkt 8, powstaje po upływie 3 miesięcy od dnia ustanowienia tego obowiązku.

4. Minister właściwy do spraw budownictwa, gospodarki przestrzennej i mieszkaniowej określi, w drodze rozporządzenia, wymagany zakres projektu studium w części tekstowej i graficznej, uwzględniając w szczególności wymogi dotyczące materiałów planistycznych, skali opracowań kartograficznych, stosowanych oznaczeń, nazewnictwa, standardów oraz sposobu dokumentowania prac planistycznych.

272. Tryb sporządzania i uchwalania miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego.

Art.9 (patrz wyżej)

Art. 12. 1. Studium uchwala rada gminy, rozstrzygając jednocześnie o sposobie rozpatrzenia uwag, o których mowa w art. 11 pkt 12. Tekst i rysunek studium oraz rozstrzygnięcie o sposobie rozpatrzenia uwag stanowią załączniki do uchwały o uchwaleniu studium.

2. Wójt, burmistrz albo prezydent miasta przedstawia wojewodzie uchwałę o uchwaleniu studium wraz z załącznikami, o których mowa w ust. 1, oraz dokumentacją prac planistycznych w celu oceny ich zgodności z przepisami prawnymi.

3. Jeżeli rada gminy nie uchwaliła studium, nie przystąpiła do jego zmiany albo, uchwalając studium, nie określiła w nim obszarów rozmieszczenia inwestycji celu publicznego o znaczeniu krajowym i wojewódzkim, ujętych w planie zagospodarowania przestrzennego województwa lub w programach, o których mowa w art. 48 ust. 1, wojewoda, po podjęciu czynności zmierzających do uzgodnienia terminu realizacji tych inwestycji i warunków wprowadzenia tych inwestycji do studium, wzywa radę gminy do uchwalenia studium lub jego zmiany w wyznaczonym terminie. Po bezskutecznym upływie tego terminu wojewoda sporządza miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego albo jego zmianę dla obszaru, którego dotyczy zaniechanie gminy, w zakresie koniecznym dla możliwości realizacji inwestycji celu publicznego oraz wydaje w tej sprawie zarządzenie zastępcze. Przyjęty w tym trybie plan wywołuje skutki prawne takie jak miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego.

Art. 13. 1. Koszty sporządzenia studium obciążają budżet gminy.

2. Koszty sporządzenia lub zmiany studium wynikające z rozmieszczenia inwestycji celu publicznego o znaczeniu ponadlokalnym obciążają odpowiednio budżet państwa, budżet województwa albo budżet powiatu.

Art. 14. 1. W celu ustalenia przeznaczenia terenów, w tym dla inwestycji celu publicznego, oraz określenia sposobów ich zagospodarowania i zabudowy rada gminy podejmuje uchwałę o przystąpieniu do sporządzenia miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego.

Art. 15. 1. Wójt, burmistrz albo prezydent miasta sporządza projekt planu miejscowego, zawierający część tekstową i graficzną, zgodnie z zapisami studium oraz z przepisami odrębnymi, odnoszącymi się do obszaru objętego planem.

Art. 16. 1. Plan miejscowy sporządza się w skali 1:1.000, z wykorzystaniem urzędowych kopii map zasadniczych albo w przypadku ich braku map katastralnych, gromadzonych w państwowym zasobie geodezyjnym i kartograficznym. W szczególnie uzasadnionych przypadkach dopuszcza się stosowanie map w skali 1:500 lub 1:2.000, a w przypadkach planów miejscowych, które sporządza się wyłącznie w celu przeznaczenia gruntów do zalesienia lub wprowadzenia zakazu zabudowy, dopuszcza się stosowanie map w skali 1:5.000.

2. Minister właściwy do spraw budownictwa, gospodarki przestrzennej i mieszkaniowej określi, w drodze rozporządzenia, wymagany zakres projektu planu miejscowego w części tekstowej i graficznej, uwzględniając w szczególności wymogi dotyczące materiałów planistycznych, skali opracowań kartograficznych, stosowanych oznaczeń, nazewnictwa, standardów oraz sposobu dokumentowania prac planistycznych.

3. Minister właściwy do spraw budownictwa, gospodarki przestrzennej i mieszkaniowej, w porozumieniu z Ministrem Obrony Narodowej, określi, w drodze rozporządzenia, sposób uwzględniania w zagospodarowaniu przestrzennym potrzeb obronności i bezpieczeństwa państwa, uwzględniając w szczególności problematykę związaną z:

  1)  przygotowaniem i przeciwdziałaniem zagrożeniom zewnętrznym, a zwłaszcza agresji militarnej;

  2)  przygotowaniem i przeciwdziałaniem zagrożeniom wewnętrznym, a zwłaszcza zagrożeniom bezpieczeństwa i porządku publicznego, katastrofom i klęskom żywiołowym oraz zagrożeniom gospodarczym i ekonomicznym.

Art. 17. Wójt, burmistrz albo prezydent miasta po podjęciu przez radę gminy uchwały o przystąpieniu do sporządzania planu miejscowego kolejno:

  1)  ogłasza w prasie miejscowej oraz przez obwieszczenie, a także w sposób zwyczajowo przyjęty w danej miejscowości, o podjęciu uchwały o przystąpieniu do sporządzania planu, określając formę, miejsce i termin składania wniosków do planu, nie krótszy niż 21 dni od dnia ogłoszenia;

  2)  zawiadamia, na piśmie, o podjęciu uchwały o przystąpieniu do sporządzania planu instytucje i organy właściwe do uzgadniania i opiniowania planu;

  3)  rozpatruje wnioski, o których mowa w pkt 1, w terminie nie dłuższym niż 21 dni od dnia upływu terminu ich składania;

  4)  sporządza projekt planu miejscowego wraz z prognozą oddziaływania na środowisko, uwzględniając ustalenia studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy;

  5)  sporządza prognozę skutków finansowych uchwalenia planu miejscowego, z uwzględnieniem art. 36;

  6)  uzyskuje opinie o projekcie planu.

Art. 20. 1. Plan miejscowy uchwala rada gminy, po stwierdzeniu jego zgodności z ustaleniami studium, rozstrzygając jednocześnie o sposobie rozpatrzenia uwag do projektu planu oraz sposobie realizacji, zapisanych w planie, inwestycji z zakresu infrastruktury technicznej, które należą do zadań własnych gminy, oraz zasadach ich finansowania, zgodnie z przepisami o finansach publicznych. Część tekstowa planu stanowi treść uchwały, część graficzna oraz wymagane rozstrzygnięcia stanowią załączniki do uchwały.

2. Wójt, burmistrz albo prezydent miasta przedstawia wojewodzie uchwałę, o której mowa w ust. 1, wraz z załącznikami oraz dokumentacją prac planistycznych w celu oceny ich zgodności z przepisami prawnymi.

Art. 21. 1. Koszty sporządzenia planu miejscowego obciążają budżet gminy choć nie tylko. Są nieliczne wyjątki.

Art. 22. Jeżeli plan miejscowy obejmuje obszary wymagające przeprowadzenia scaleń i podziałów nieruchomości, rada gminy, po jego uchwaleniu, podejmuje uchwałę o przystąpieniu do scalenia i podziału nieruchomości, zgodnie z przepisami o gospodarce nieruchomościami. (trochę tam jeszcze rzeczy jest ale wydają się mało interesujące i przydatne ;P)

273. Wprowadzenie zadań rządowych do miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego.

Rozdział 4

Planowanie przestrzenne na szczeblu krajowym

Art. 46. ⁽¹³⁾ Minister właściwy do spraw budownictwa, gospodarki przestrzennej i mieszkaniowej koordynuje zgodność planów zagospodarowania przestrzennego województw z koncepcją przestrzennego zagospodarowania kraju oraz w porozumieniu z ministrem właściwym do spraw rozwoju regionalnego prowadzi współpracę transgraniczną i przygraniczną w zakresie zagospodarowania przestrzennego, a także przygotowuje okresowe raporty o stanie zagospodarowania przestrzennego kraju.

Art. 47. 1. ⁽¹⁴⁾ Minister właściwy do spraw rozwoju regionalnego, uwzględniając cele zawarte w rządowych dokumentach strategicznych:

  1)  sporządza koncepcję przestrzennego zagospodarowania kraju, która uwzględnia zasady zrównoważonego rozwoju kraju w oparciu o przyrodnicze, kulturowe, społeczne i ekonomiczne uwarunkowania, o których mowa w przepisach odrębnych, a także prowadzi współpracę zagraniczną w tym zakresie;

  2)  prowadzi analizy i studia, opracowuje koncepcje oraz sporządza programy odnoszące się do obszarów i zagadnień pozostających w zakresie programowania strategicznego oraz prognozowania rozwoju gospodarczego i społecznego, współpracując z właściwymi ministrami oraz z centralnymi organami administracji rządowej.

2. Koncepcja przestrzennego zagospodarowania kraju określa uwarunkowania, cele i kierunki zrównoważonego rozwoju kraju oraz działania niezbędne do jego osiągnięcia, a w szczególności:

  1)  podstawowe elementy krajowej sieci osadniczej, z wyodrębnieniem obszarów metropolitalnych;

  2)  wymagania z zakresu ochrony środowiska i zabytków, z uwzględnieniem obszarów podlegających ochronie;

  3)  rozmieszczenie infrastruktury społecznej o znaczeniu międzynarodowym i krajowym;

  4)  rozmieszczenie obiektów infrastruktury technicznej i transportowej, strategicznych zasobów wodnych i obiektów gospodarki wodnej o znaczeniu międzynarodowym i krajowym;

  5)  obszary problemowe o znaczeniu krajowym, w tym obszary zagrożeń wymagających szczegółowych studiów i planów.

3. Rada Ministrów przyjmuje koncepcję przestrzennego zagospodarowania kraju oraz okresowe raporty o stanie zagospodarowania kraju. Przyjmując koncepcję, Rada Ministrów ustala, w jakim zakresie koncepcja ta będzie stanowiła podstawę sporządzania programów, o których mowa w art. 48 ust. 1.

4. Prezes Rady Ministrów przedstawia Sejmowi Rzeczypospolitej Polskiej koncepcję przestrzennego zagospodarowania kraju oraz okresowe raporty o stanie zagospodarowania przestrzennego kraju.

5. Prezes Rady Ministrów może powołać Państwową Radę Gospodarki Przestrzennej, jako organ doradczy w sprawie koncepcji przestrzennego zagospodarowania kraju, oraz ustalić, w drodze zarządzenia, regulamin określający zadania, organizację i tryb jej działania.

Art. 48. 1. Ministrowie i centralne organy administracji rządowej, w zakresie swojej właściwości rzeczowej, sporządzają programy zawierające zadania rządowe, zwane dalej "programami", służące realizacji inwestycji celu publicznego o znaczeniu krajowym.

2. Programy podlegają zaopiniowaniu przez sejmiki właściwych województw.

3. Rada Ministrów przyjmuje, w drodze rozporządzenia, programy, uwzględniając w szczególności cele i kierunki, o których mowa w art. 47 ust. 2.

Art. 49. 1. Minister właściwy do spraw budownictwa, gospodarki przestrzennej i mieszkaniowej prowadzi rejestr programów.

2. Minister właściwy do spraw budownictwa, gospodarki przestrzennej i mieszkaniowej występuje do marszałka właściwego województwa z wnioskiem o wprowadzenie programu do planu zagospodarowania przestrzennego województwa.

274. Wpływ miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego na wykonywanie prawa własności.

Art. 22. Jeżeli plan miejscowy obejmuje obszary wymagające przeprowadzenia scaleń i podziałów nieruchomości, rada gminy, po jego uchwaleniu, podejmuje uchwałę o przystąpieniu do scalenia i podziału nieruchomości, zgodnie z przepisami o gospodarce nieruchomościami.

Art. 30. 1. Każdy ma prawo wglądu do studium lub planu miejscowego oraz otrzymania z nich wypisów i wyrysów.

Art. 35. Tereny, których przeznaczenie plan miejscowy zmienia, mogą być wykorzystywane w sposób dotychczasowy do czasu ich zagospodarowania zgodnie z tym planem, chyba że w planie ustalono inny sposób ich tymczasowego zagospodarowania.

275. Postępowanie w sprawie ustalenia warunków zabudowy.

Art. 53. 1. O wszczęciu postępowania w sprawie wydania decyzji o ustaleniu lokalizacji inwestycji celu publicznego oraz postanowieniach i decyzji kończącej postępowanie strony zawiadamia się w drodze obwieszczenia, a także w sposób zwyczajowo przyjęty w danej miejscowości. Inwestora oraz właścicieli i użytkowników wieczystych nieruchomości, na których będą lokalizowane inwestycje celu publicznego, zawiadamia się na piśmie.

2. W postępowaniu w sprawie wydania decyzji o ustaleniu lokalizacji inwestycji celu publicznego przepisu art. 31 § 4 Kodeksu postępowania administracyjnego nie stosuje się.

3. Właściwy organ w postępowaniu związanym z wydaniem decyzji o ustaleniu lokalizacji inwestycji celu publicznego dokonuje analizy.

4. Decyzje, o których mowa w art. 51 ust. 1, wydaje się po uzgodnieniu z:

  1)  ministrem właściwym do spraw zdrowia - w odniesieniu do inwestycji lokalizowanych w miejscowościach uzdrowiskowych, zgodnie z odrębnymi przepisami;

  2)  wojewódzkim konserwatorem zabytków - w odniesieniu do obszarów i obiektów objętych ochroną konserwatorską;

  3)  dyrektorem właściwego urzędu morskiego - w odniesieniu do obszarów pasa technicznego, pasa ochronnego oraz morskich portów i przystani;

  4)  właściwym organem nadzoru górniczego - w odniesieniu do terenów górniczych;

  5)  właściwym organem administracji geologicznej - w odniesieniu do terenów zagrożonych osuwaniem się mas ziemnych;

  6)  ⁽²⁰⁾ organami właściwymi w sprawach ochrony gruntów rolnych i leśnych oraz melioracji wodnych - w odniesieniu do gruntów wykorzystywanych na cele rolne i leśne w rozumieniu przepisów o gospodarce nieruchomościami;

  7)  dyrektorem parku narodowego - w odniesieniu do obszarów położonych w granicach parku i jego otuliny;

  8)  ⁽²¹⁾ wojewodą - w odniesieniu do innych niż wymienione w pkt 7 obszarów objętych ochroną na podstawie przepisów o ochronie przyrody;

  9)  ⁽²²⁾ właściwym zarządcą drogi - w odniesieniu do obszarów przyległych do pasa drogowego;

  10) ⁽²³⁾ wojewodą, marszałkiem województwa oraz starostą w zakresie zadań rządowych albo samorządowych, służących realizacji inwestycji celu publicznego, o których mowa w art. 39 ust. 3 pkt 3 i art. 48 - w odniesieniu do terenów, przeznaczonych na ten cel w planach miejscowych, które utraciły moc na podstawie art. 67 ustawy, o której mowa w art. 88 ust. 1;

  11) ⁽²⁴⁾ dyrektorem regionalnego zarządu gospodarki wodnej - dla przedsięwzięć wymagających uzyskania pozwolenia wodnoprawnego, do wydania którego organem właściwym jest wojewoda.

Art. 57. 1. Marszałek województwa prowadzi rejestr wydanych decyzji o ustaleniu lokalizacji inwestycji celu publicznego o znaczeniu krajowym i wojewódzkim.

2. Wójt, burmistrz albo prezydent miasta prowadzi rejestr wydanych decyzji o ustaleniu lokalizacji inwestycji celu publicznego o znaczeniu powiatowym i gminnym.

3. ⁽²⁶⁾ Wojewoda prowadzi rejestr wydanych decyzji o ustaleniu lokalizacji inwestycji celu publicznego na terenach zamkniętych.

4. Wójt, burmistrz albo prezydent miasta oraz wojewoda w przypadku, o którym mowa w art. 51 ust. 2, przekazuje marszałkowi województwa kopie wydanych decyzji, o których mowa w ust. 1 i 2, w terminie 7 dni od dnia ich wydania.

Art. 58. 1. Postępowanie administracyjne w sprawie ustalenia lokalizacji inwestycji celu publicznego można zawiesić na okres nie dłuższy niż 12 miesięcy od dnia złożenia wniosku o ustalenie lokalizacji inwestycji celu publicznego. Wójt, burmistrz albo prezydent miasta podejmuje postępowanie i wydaje decyzję w sprawie ustalenia lokalizacji inwestycji celu publicznego, jeżeli:

  1)  w ciągu dwóch miesięcy od dnia zawieszenia postępowania rada gminy nie podjęła uchwały o przystąpieniu do sporządzania planu miejscowego albo

  2)  w okresie zawieszenia postępowania nie uchwalono planu miejscowego lub jego zmiany.

Art. 59. 1. Zmiana zagospodarowania terenu w przypadku braku planu miejscowego, polegająca na budowie obiektu budowlanego lub wykonaniu innych robót budowlanych, a także zmiana sposobu użytkowania obiektu budowlanego lub jego części, z zastrzeżeniem art. 50 ust. 1 i art. 86, wymaga ustalenia, w drodze decyzji, warunków zabudowy.

Art. 60. 1. Decyzję o warunkach zabudowy wydaje, z zastrzeżeniem ust. 3, wójt, burmistrz albo prezydent miasta po uzgodnieniu z organami, o których mowa w art. 53 ust. 4, i uzyskaniu uzgodnień lub decyzji wymaganych przepisami odrębnymi.

Art. 62. 1. Postępowanie administracyjne w sprawie ustalenia warunków zabudowy można zawiesić na czas nie dłuższy niż 12 miesięcy od dnia złożenia wniosku o ustalenie warunków zabudowy. Wójt, burmistrz albo prezydent miasta podejmuje postępowanie i wydaje decyzję w sprawie ustalenia warunków zabudowy, jeżeli:

  1)  w ciągu dwóch miesięcy od dnia zawieszenia postępowania rada gminy nie podjęła uchwały o przystąpieniu do sporządzania planu miejscowego albo

  2)  w okresie zawieszenia postępowania nie uchwalono miejscowego planu lub jego zmiany.

2. Jeżeli wniosek o ustalenie warunków zabudowy dotyczy obszaru, w odniesieniu do którego istnieje obowiązek sporządzenia planu miejscowego, postępowanie administracyjne w sprawie ustalenia warunków zabudowy zawiesza się do czasu uchwalenia planu.

Art. 66. 1. Organy wydające decyzje w indywidualnych sprawach z zakresu administracji publicznej, które dotyczą zagospodarowania terenu, są obowiązane przesyłać ich odpisy do wójta, burmistrza albo prezydenta miasta.

276. Ochrona interesów jednostki w procesie sporządzania miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego.

Art. 36. 1. Jeżeli, w związku z uchwaleniem planu miejscowego albo jego zmianą, korzystanie z nieruchomości lub jej części w dotychczasowy sposób lub zgodny z dotychczasowym przeznaczeniem stało się niemożliwe bądź istotnie ograniczone, właściciel albo użytkownik wieczysty nieruchomości może, z zastrzeżeniem ust. 2, żądać od gminy:

  1)  odszkodowania za poniesioną rzeczywistą szkodę albo

  2)  wykupienia nieruchomości lub jej części.

2. Realizacja roszczeń, o których mowa w ust. 1, może nastąpić również w drodze zaoferowania przez gminę właścicielowi albo użytkownikowi wieczystemu nieruchomości zamiennej. Z dniem zawarcia umowy zamiany roszczenia wygasają.

3. ⁽⁶⁾ Jeżeli, w związku z uchwaleniem planu miejscowego albo jego zmianą, wartość nieruchomości uległa obniżeniu, a właściciel albo użytkownik wieczysty zbywa tę nieruchomość i nie skorzystał z praw, o których mowa w ust. 1 i 2, może żądać od gminy odszkodowania równego obniżeniu wartości nieruchomości.

4. ⁽⁷⁾ Jeżeli w związku z uchwaleniem planu miejscowego albo jego zmianą wartość nieruchomości wzrosła, a właściciel lub użytkownik wieczysty zbywa tę nieruchomość, wójt, burmistrz albo prezydent miasta pobiera jednorazową opłatę ustaloną w tym planie, określoną w stosunku procentowym do wzrostu wartości nieruchomości. Opłata ta jest dochodem własnym gminy. Wysokość opłaty nie może być wyższa niż 30 % wzrostu wartości nieruchomości.

5. W razie stwierdzenia nieważności uchwały rady gminy w sprawie planu miejscowego, w części lub w całości, odszkodowanie, o którym mowa w ust. 1 pkt 1, albo opłata, o której mowa w ust. 4, podlegają zwrotowi odpowiednio na rzecz gminy lub na rzecz aktualnego właściciela albo użytkownika wieczystego nieruchomości.

6. W przypadku, o którym mowa w ust. 3, w razie stwierdzenia nieważności uchwały rady gminy w sprawie planu miejscowego w części lub w całości gmina może żądać od aktualnego właściciela albo użytkownika wieczystego nieruchomości zwrotu kwoty stanowiącej równowartość wypłaconego odszkodowania.

Art. 37. 1. Wysokość odszkodowania z tytułu obniżenia wartości nieruchomości, o którym mowa w art. 36 ust. 3, oraz wysokość opłaty z tytułu wzrostu wartości nieruchomości, o której mowa w art. 36 ust. 4, ustala się na dzień jej sprzedaży. Obniżenie oraz wzrost wartości nieruchomości stanowią różnicę między wartością nieruchomości określoną przy uwzględnieniu przeznaczenia terenu obowiązującego po uchwaleniu lub zmianie planu miejscowego a jej wartością, określoną przy uwzględnieniu przeznaczenia terenu, obowiązującego przed zmianą tego planu, lub faktycznego sposobu wykorzystywania nieruchomości przed jego uchwaleniem.

277. Prawa i obowiązki uczestników procesu budowlanego.
Art. 17.
Uczestnikami procesu budowlanego, w rozumieniu ustawy, są:
1) inwestor;
2) inspektor nadzoru inwestorskiego;
3) projektant;
4) kierownik budowy lub kierownik robót.

Art. 18.
1. Do obowiązków inwestora należy zorganizowanie procesu budowy, z uwzględnieniem zawartych w przepisach zasad bezpieczeństwa i ochrony zdrowia, a w szczególności zapewnienie:
1) opracowania projektu budowlanego i, stosownie do potrzeb, innych projektów,
2) objęcia kierownictwa budowy przez kierownika budowy,
3) opracowania planu bezpieczeństwa i ochrony zdrowia,
4) wykonania i odbioru robót budowlanych,
5) w przypadkach uzasadnionych wysokim stopniem skomplikowania robót budowlanych lub warunkami gruntowymi, nadzoru nad wykonywaniem robót budowlanych - przez osoby o odpowiednich kwalifikacjach zawodowych.
2. Inwestor może ustanowić inspektora nadzoru inwestorskiego na budowie.
3. Inwestor może zobowiązać projektanta do sprawowania nadzoru autorskiego.

Art. 20.
1. Do podstawowych obowiązków projektanta należy:
1) opracowanie projektu budowlanego w sposób zgodny z ustaleniami określonymi w decyzji o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu lub w pozwoleniu, o którym mowa w art. 23 i art. 23a ustawy z dnia 21 marca 1991 r. o obszarach morskich Rzeczypospolitej Polskiej i administracji morskiej (Dz. U. z 2003 r. Nr 153, poz. 1502 i Nr 170, poz. 1652 oraz z 2004 r. Nr 6, poz. 41), wymaganiami ustawy, przepisami oraz zasadami wiedzy technicznej;
1a) zapewnienie, w razie potrzeby, udziału w opracowaniu projektu osób posiadających uprawnienia budowlane do projektowania w odpowiedniej specjalności oraz wzajemne skoordynowanie techniczne wykonanych przez te osoby opracowań projektowych, zapewniające uwzględnienie zawartych w przepisach zasad bezpieczeństwa i ochrony zdrowia w procesie budowy, z uwzględnieniem specyfiki projektowanego obiektu budowlanego;
1b) sporządzenie informacji dotyczącej bezpieczeństwa i ochrony zdrowia ze względu na specyfikę projektowanego obiektu budowlanego, uwzględnianej w planie bezpieczeństwa i ochrony zdrowia;
2) uzyskanie wymaganych opinii, uzgodnień i sprawdzeń rozwiązań projektowych w zakresie wynikającym z przepisów;
3) wyjaśnianie wątpliwości dotyczących projektu i zawartych w nim rozwiązań;
3a) sporządzanie lub uzgadnianie indywidualnej dokumentacji technicznej, o której mowa w art. 10 ust. 1 ustawy z dnia 16 kwietnia 2004 r. o wyrobach budowlanych (Dz. U. Nr 92, poz. 881);
4) sprawowanie nadzoru autorskiego na żądanie inwestora lub właściwego organu w zakresie:
a) stwierdzania w toku wykonywania robót budowlanych zgodności realizacji z projektem,
b) uzgadniania możliwości wprowadzenia rozwiązań zamiennych w stosunku do przewidzianych w projekcie, zgłoszonych przez kierownika budowy lub inspektora nadzoru inwestorskiego.

2. Projektant ma obowiązek zapewnić sprawdzenie projektu architektoniczno-budowlanego pod względem zgodności z przepisami, w tym techniczno-budowlanymi, przez osobę posiadającą uprawnienia budowlane do projektowania bez ograniczeń w odpowiedniej specjalności lub rzeczoznawcę budowlanego.

Art. 21.
Projektant, w trakcie realizacji budowy, ma prawo:
1) wstępu na teren budowy i dokonywania zapisów w dzienniku budowy dotyczących jej realizacji;
2) żądania wpisem do dziennika budowy wstrzymania robót budowlanych w razie:
a) stwierdzenia możliwości powstania zagrożenia,
b) wykonywania ich niezgodnie z projektem.

Art. 21a.
1. Kierownik budowy jest obowiązany, w oparciu o informację, o której mowa w art. 20 ust. 1 pkt 1b, sporządzić lub zapewnić sporządzenie, przed rozpoczęciem budowy, planu bezpieczeństwa i ochrony zdrowia, uwzględniając specyfikę obiektu budowlanego i warunki prowadzenia robót budowlanych, w tym planowane jednoczesne prowadzenie robót budowlanych i produkcji przemysłowej.
1a. Plan bezpieczeństwa i ochrony zdrowia na budowie sporządza się, jeżeli:
1) w trakcie budowy wykonywany będzie przynajmniej jeden z rodzajów robót budowlanych wymienionych w ust. 2 lub
2) przewidywane roboty budowlane mają trwać dłużej niż 30 dni roboczych i jednocześnie będzie przy nich zatrudnionych co najmniej 20 pracowników lub pracochłonność planowanych robót będzie przekraczać 500 osobodni.

2. W planie, o którym mowa w ust. 1, należy uwzględnić specyfikę następujących rodzajów robót budowlanych:
1) których charakter, organizacja lub miejsce prowadzenia stwarza szczególnie wysokie ryzyko powstania zagrożenia bezpieczeństwa i zdrowia ludzi, a w szczególności przysypania ziemią lub upadku z wysokości;
2) przy prowadzeniu których występują działania substancji chemicznych lub czynników biologicznych zagrażających bezpieczeństwu i zdrowiu ludzi;
3) stwarzających zagrożenie promieniowaniem jonizującym;
4) prowadzonych w pobliżu linii wysokiego napięcia lub czynnych linii komunikacyjnych;
5) stwarzających ryzyko utonięcia pracowników; itd.

Art. 22.
Do podstawowych obowiązków kierownika budowy należy:
1) protokolarne przejęcie od inwestora i odpowiednie zabezpieczenie terenu budowy wraz ze znajdującymi się na nim obiektami budowlanymi, urządzeniami technicznymi i stałymi punktami osnowy geodezyjnej oraz podlegającymi ochronie elementami środowiska przyrodniczego i kulturowego;
2) prowadzenie dokumentacji budowy;
3) zapewnienie geodezyjnego wytyczenia obiektu oraz zorganizowanie budowy i kierowanie budową obiektu budowlanego w sposób zgodny z projektem i pozwoleniem na budowę, przepisami, w tym techniczno-budowlanymi, oraz przepisami bezpieczeństwa i higieny pracy;

4) wstrzymanie robót budowlanych w przypadku stwierdzenia możliwości powstania zagrożenia oraz bezzwłoczne zawiadomienie o tym właściwego organu;
5) zawiadomienie inwestora o wpisie do dziennika budowy dotyczącym wstrzymania robót budowlanych z powodu wykonywania ich niezgodnie z projektem;
6) realizacja zaleceń wpisanych do dziennika budowy;
7) zgłaszanie inwestorowi do sprawdzenia lub odbioru wykonanych robót ulegających zakryciu bądź zanikających oraz zapewnienie dokonania wymaganych przepisami lub ustalonych w umowie prób i sprawdzeń instalacji, urządzeń technicznych i przewodów kominowych przed zgłoszeniem obiektu budowlanego do odbioru;
8) przygotowanie dokumentacji powykonawczej obiektu budowlanego;

Art. 23.
Kierownik budowy ma prawo:
1) występowania do inwestora o zmiany w rozwiązaniach projektowych, jeżeli są one uzasadnione koniecznością zwiększenia bezpieczeństwa realizacji robót budowlanych lub usprawnienia procesu budowy;
2) ustosunkowania się w dzienniku budowy do zaleceń w nim zawartych.

Art. 25.
Do podstawowych obowiązków inspektora nadzoru inwestorskiego należy:
1) reprezentowanie inwestora na budowie przez sprawowanie kontroli zgodności jej realizacji z projektem i pozwoleniem na budowę, przepisami oraz zasadami wiedzy technicznej;
2) sprawdzanie jakości wykonywanych robót i wbudowanych wyrobów budowlanych, a w szczególności zapobieganie zastosowaniu wyrobów budowlanych wadliwych i niedopuszczonych do stosowania w budownictwie;
3) sprawdzanie i odbiór robót budowlanych ulegających zakryciu lub zanikających, uczestniczenie w próbach i odbiorach technicznych instalacji, urządzeń technicznych i przewodów kominowych oraz przygotowanie i udział w czynnościach odbioru gotowych obiektów budowlanych i przekazywanie ich do użytkowania;
4) potwierdzanie faktycznie wykonanych robót oraz usunięcia wad, a także, na żądanie inwestora, kontrolowanie rozliczeń budowy.

Art. 26.
Inspektor nadzoru inwestorskiego ma prawo:
1) wydawać kierownikowi budowy lub kierownikowi robót polecenia, potwierdzone wpisem do dziennika budowy, dotyczące: usunięcia nieprawidłowości lub zagrożeń, wykonania prób lub badań, także wymagających odkrycia robót lub elementów zakrytych, oraz przedstawienia ekspertyz dotyczących prowadzonych robót budowlanych i dowodów dopuszczenia do stosowania w budownictwie wyrobów budowlanych oraz urządzeń technicznych;
2) żądać od kierownika budowy lub kierownika robót dokonania poprawek bądź ponownego wykonania wadliwie wykonanych robót, a także wstrzymania dalszych robót budowlanych w przypadku, gdyby ich kontynuacja mogła wywołać zagrożenie bądź spowodować niedopuszczalną niezgodność z projektem lub pozwoleniem na budowę.

278. Postępowanie poprzedzające rozpoczęcie robót budowlanych.

1)pozwolenie na budowę - podstawowa decyzja administracyjna w procesie budowlanym; zasada:„roboty budowlane można rozpocząć jedynie na podstawie ostatecznej decyzji o pozwoleniu na budowę”

2)obiekty i roboty nie wymagające pozwolenia na budowę (lista obiektów oraz robót) oraz tych spośród nich, które wymagają zgłoszenia do właściwego organu „ władzy budowlanej”- organ może nałożyć obowiązek uzyskania pozwolenia na budowę

3)warunki wydania pozwolenie na budowę:

a)projekt budowlany ( w tym oświadczenia właściwych jednostek organizacyjnych o zapewnienie dostaw energii, wody, ciepła, gazu, odbioru ścieków oraz warunkach przyłączenia obiektu do odpowiednich sieci

b) uzyskanie wymaganych przepisami pozwoleń, uzgodnień lub opinii innych organów

c)oświadczenie o prawie do dysponowania nieruchomością na cele budowlane

d)decyzje o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu- jeżeli jest wymagana (ustawa o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym)

4)zakres i treść projektu budowlanego:

a)projekt zagospodarowania działki i terenu

b)projekt architektoniczno- budowlany

c)wyniki badań geologiczno- inżynierskich oraz geotechniczne warunki posadowienia obiektów budowlanych

5)rozporządzenie wykonawcze w sprawie szczególnego zakresu i formy projektu budowlanego

6)zakres ingerencji władzy w projekt budowlany (sprawdzenie projektu i jego kompletności)

7)terminy wydania pozwolenia na budowę

8)odstąpienie od zatwierdzonego projektu budowlanego lub innych warunków pozwolenia na budowę; kryteria „ nieistotności” odstąpienia.

279. Warunki rozpoczęcia budowy obiektu budowlanego.

ETAP 1: Zasadą jest, że roboty budowlane można rozpocząć jedynie na podstawie ostatecznej decyzji o pozwoleniu na budowę, ale od zasady tej istnieją wyjątki. W wielu przypadkach trzeba jedynie zgłosić zamiar budowy w urzędzie, i jeśli właściwy organ nie wniesie sprzeciwu w ciągu 30 dni - można rozpocząć prace budowlane. Przy mniej skomplikowanych obiektach, o znikomym wpływie na otoczenie, nawet takie zgłoszenie nie jest potrzebne.

Ustawa prawo budowlane zawiera katalog obiektów i robót budowlanych, których realizacja wymaga jedynie zgłoszenia zamiaru budowy właściwemu organowi czyli staroście. Jeśli okaże się, że planowana przez nas inwestycja mieści się w tym katalogu, możemy przygotować zgłoszenie.

Właściwy organ wnosi sprzeciw, jeśli:
• zgłoszenie dotyczy budowy lub wykonywania robót budowlanych objętych obowiązkiem uzyskania pozwolenia na budowę;
• budowa lub wykonywanie robót budowlanych objętych zgłoszeniem narusza ustalenia miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego lub inne przepisy;
• zgłoszenie dotyczy budowy tymczasowego obiektu budowlanego, w miejscu, w którym taki obiekt istnieje

ETAP 2:Jeśli planujemy budowę domu jednorodzinnego, obiektu handlowego (nawet kiosku), musimy uzyskać pozwolenie na budowę. Do wniosku o pozwolenie na budowę obowiązkowo trzeba dołączyć projekt budowlany. Zakres i treść projektu budowlanego powinny być dostosowane do specyfiki i charakteru obiektu oraz stopnia skomplikowania robót budowlanych. Za każdy projekt budowlany, który stanowi podstawę wydania pozwolenia na budowę, musi być odpowiedzialny projektant konkretnego obiektu budowlanego.

ETAP 3: Złóż wniosek o pozwolenie na budowę
Jeśli mamy już projekt budowlany, możemy ubiegać się o pozwolenie na budowę. Jeśli właściwy organ nie wyda decyzji w sprawie pozwolenia na budowę w ciągu 65 dni od dnia złożenia wniosku o wydanie takiej decyzji, organ wyższego stopnia wymierza temu organowi karę w wysokości 500 zł za każdy dzień zwłoki. Kara ta stanowi dochód Skarbu Państwa. Decyzja o pozwoleniu na budowę wygasa, jeżeli budowa nie została rozpoczęta przed upływem 2 lat od dnia, w którym decyzja ta stała się ostateczna lub budowa została przerwana na czas dłuższy niż 2 lata. Rozpoczęcie albo wznowienie budowy może nastąpić po wydaniu nowej decyzji o pozwoleniu na budowę, albo decyzji o pozwoleniu na wznowienie robót budowlanych.

ETAP 4: Zawiadom o rozpoczęciu budowy
Rozpoczęcie budowy następuje z chwilą podjęcia prac przygotowawczych na terenie budowy. Inwestor jest obowiązany zapewnić: objęcie kierownictwa budowy lub określonych robót budowlanych oraz nadzór nad robotami przez osobę posiadającą uprawnienia budowlane w odpowiedniej specjalności. O planowanym terminie rozpoczęcia robót budowlanych, na które jest wymagane pozwolenie na budowę, inwestor musi zawiadomić właściwy organ oraz projektanta sprawującego nadzór nad zgodnością realizacji budowy z projektem, co najmniej na 7 dni przed ich rozpoczęciem. Ponadto musi dołączyć na piśmie m.in. oświadczenie kierownika budowy (robót), stwierdzające sporządzenie planu bezpieczeństwa i ochrony zdrowia oraz przyjęcie obowiązku kierowania budową (robotami budowlanymi), a także zaświadczenie o wpisie na listę członków właściwej izby samorządu zawodowego. Musi załączyć też informację zawierającą dane dotyczące bezpieczeństwa pracy i ochrony zdrowia.

280. Pozwolenie na budowę.

Pyt. 279 etap 3 i 4

Pozwolenie na budowę jest wymagane przy:
• budowie m.in.:
- domów jednorodzinnych;
- pawilonów handlowych;
- miejsc postojowych dla samochodów osobowych powyżej 10 stanowisk,
• wykonywaniu robót budowlanych polegających m.in. na:
- remoncie obiektu budowlanego polegającego na wymianie jego elementów konstrukcyjnych.

281. Budowa i oddanie do użytku obiektu budowlanego.

1)obowiązek inwestora zawiadomienia organu władzy bud. i projektanta o zamierzonym terminie rozpoczęcia budowlanych (dot. obiektów dla których wymagane jest pozwolenie na budowę)

2)obowiązek inwestora: zapewnia objęcie kierownictwa budowy i w miarę potrzeby kierownika robót przez osobę posiadającą uprawniania budowlane w odpowiedniej specjalności

3)obiekty budowlane, wymagające pozwolenia na budowę (i niektóre inne) wymagają geodezyjnego wyznaczenia w terenie- a po ich wybudowaniu- geodezyjnej inwentaryzacji powykonawczej

4)dziennik budowy (także montażu i rozbiórki) stanowi urzędowy dokument przebiegu budowy oraz zdarzeń i okoliczności zachodzących w toku wykonywania robót, jest wydawany (odpłatnie) przez organ władzy budowlanej

5)kierownik budowy jest obowiązany przez okres wykonywania robót przechowywać dokumenty stanowiące podstawę ich wykonania

6)warunki wejścia na teren sąsiedniej działki lub sąsiedniego budynku - zgoda właściciela sąsiedniej nieruchomości (rekompensata); przy braku uzgodnienia - ingerencja władzy

7)norma podstawowa - zasada nakazu, w formie decyzji administracyjnej, rozbiórki obiektu budowlanego lub jego części będącego w budowie albo wybudowanego bez wymaganego pozwolenia na budowę (samowola budowlana)

8)w określonych warunkach: jeżeli budowa jest zgodna z przepisami o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym oraz nie narusza przepisów, w tym techniczno-budowlanych w zakresie uniemożliwiającym doprowadzenie obiektu do stanu zgodnego z prawem - właściwy organ władzy budowlanej wstrzymuje postanowieniem prowadzenie robót budowlanych

9)zasady „legalizacji” budów j.w.; zatwierdzenie projektu budowlanego i udzielenia pozwolenia na wznowienie robót budowlanych

10)obowiązuje opłata legalizacyjna, określona na podstawie przepisów dotyczących kar, z tym że stawka opłaty jest pięćdziesięciokrotnie wyższa ( kara = 500 zł.x 50 x k x w; k i w - wsp. kształtu i wielkości obiektu wg załącznika do ustawy; budynek jednorodzinny, kara = 25 000 zł. x 2 x 1=50 000 zł.)

11)analogiczne postępowanie w przypadku obiektów dla których obowiązuje zgłoszenie ( a nie pozwolenie na budowę) a które są budowane bez dokonania zgłoszenia

12)właściwy organ władzy budowlanej ma uprawnienie do wstrzymania robót wykonywanych:

bez wymaganego pozwolenia albo zgłoszenia

w sposób mogący spowodować zagrożenie bezpieczeństwa lub środowiska

w sposób istotnie odbiegający od ustaleń pozwolenia na budowę lub ustaleń przepisów

13)zasady postępowania właściwego organu władzy budowlanej w przypadku wykonywania robót pomimo ich wstrzymania postanowieniem

14)zasada podstawowa: przed przystąpieniem do użytkowania obiektu budowlanego należy uzyskać ostateczną decyzję o pozwoleniu na użytkowanie jeżeli:

jest wymagane pozwolenie na budowę i obiekt jest zaliczony do określonych kategorii obiektów (wg załącznika do ustawy)

przystąpienie do użytkowania ma nastąpić przed wykonaniem wszystkich robót budowlanych

15)do użytkowania obiektu budowlanego, dla którego wzniesienia jest wymagane pozwolenie na budowę można przystąpić po zawiadomieniu właściwego organu władzy budowlanej, jeżeli organ ten w terminie nie zgłosi sprzeciwu

16)inwestor, na którego prawo nakłada obowiązek uzyskania pozwolenia na użytkowanie obiektu budowlanego, o zakończeniu budowy i zamianie przystąpienia do użytkowania organy:

Inspekcji Ochrony Środowiska

Państwowej Inspekcji Sanitarnej

Państwowej Inspekcji Pracy

Państwowej Straży Pożarnej

które są obowiązane zająć stanowisko w terminie 14 dni (lub „milcząca zgoda”).

17)wniosek inwestora o udzielenie pozwolenia na użytkowanie stanowi jednocześnie wezwanie właściwego organu władzy budowlanej do przeprowadzenia obowiązkowej kontroli obiektu budowlanego

18)inwestor przekazuje właścicielowi lub zarządcy obiektu dokumentacje budowy i dokumentację powykonawczą a także w razie potrzeby instrukcje obsługi i eksploatacji obiektu, instalacji i urządzeń związanych z obiektem.

282. Samowola budowlana.

Nie wymaga zgłoszenia ani pozwolenia:
• budowa m.in.:
- ogrodzeń (poza budową ogrodzeń od strony dróg, ulic, placów, torów kolejowych i innych miejsc publicznych lub ogrodzeń powyżej 2,20 m wysokości);
- obiektów przeznaczonych do czasowego użytkowania w trakcie realizacji robót budowlanych, położonych na terenie budowy, oraz ustawianie barakowozów używanych np. przy wykonywaniu robót budowlanych;
- tymczasowych obiektów budowlanych stanowiących wyłącznie eksponaty wystawowe, niepełniących jakichkolwiek funkcji użytkowych, usytuowanych na terenach przeznaczonych na ten cel;
- obiektów małej architektury m.in.: wodotryski, piaskownice, śmietniki (pod warunkiem że nie są budowane w miejscach publicznych);
- altan i obiektów gospodarczych na działkach w pracowniczych ogrodach działkowych o powierzchni zabudowy do 25 m2 w miastach i do 35 m2 poza granicami miast oraz wysokości do 5 m przy dachach stromych i do 4 m przy dachach płaskich,
• wykonywanie robót budowlanych polegających m.in. na:
- instalowaniu krat na obiektach budowlanych (nie dotyczy to krat na budynkach mieszkalnych wielorodzinnych, użyteczności publicznej i zamieszkania zbiorowego lub obiektach wpisanych do rejestru zabytków);
- instalowaniu urządzeń na obiektach budowlanych (nie dotyczy to urządzeń o wysokości powyżej 3 m).

Pobrano z umcs.net.pl.

---