Prawo finansowe 25.04, administracja, II ROK, III Semestr, rok II, sem IV, prawo finansowe

Prawo finansowe 25.04

KLASYFIKACJA PODATKÓW

Na gruncie systemu podatkowego mamy wydzieloną część ogólną prawa podatkowego i część szczegółową prawa podatkowego (zawarta jest w 12 tytułach podatkowych, 4 opłatach publicznych).

Klasyfikacji podatków dokonuje się pod różnym kątem.

Fundamentalne kryteria podziału podatków:

według kryterium przedmiotowego

podatki przychodowe
podatki dochodowe
podatki majątkowe
podatki od konsumpcji

według osoby, która ponosi ciężar podatku

podatek bezpośredni
podatek pośredni
według kryterium władztwa podatkowego

podatki nakładane przez państwo
podatki nakładane przez władze samorządu

Ad.1

Podatki płacone od przychodu, płaci się je z tytułu prowadzonej działalności gospodarczej. Uważa się, że podatki te nie powinny funkcjonować, bo przychód to nie jest dochód przedsiębiorców. I przychód nie zawsze musi zrównać dochód. Podatki płacone od przychodu adresowane są do przedsiębiorców, którzy mają relatywnie niskie koszty wytwórcze. Uregulowany jest ustawą z dnia 20 listopada 1998r. o zryczałtowanym podatku dochodowym od przychodów ewidencjonowanych oraz od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne.

Podatki dochodowe - opodatkowanie dochodu osób fizycznych i działalności gospodarczej. Na gruncie prawa finansowego pojecie dochodu to: przychód pomniejszony o koszty jego utrzymania. Uregulowany jest dwiema ustawami:

ustawa z dnia 26 lipca 1991r. o podatku dochodowym od osób fizycznych
ustawa z dnia 15 lutego 1992r. o podatku dochodowym od osób prawnych

Podatki majątkowe - bardzo niejednorodne, najmniej zdefiniowane. Możemy tu wyróżnić 4 grupy podatków:

Podatki od posiadania majątku - w zależności od obowiązującego systemu podatkowego mogą to być podatki od całkowitej wartości majątku należącego do danego podmiotu gospodarczego (majątku ruchomego i nieruchomego, gotówki, wkładów bankowych itp.) lub częściowej - tylko od określonych jego składników. W Polsce najważniejszymi podatkami tej grupy są: podatek od nieruchomości, podatek leśny, podatek rolny, podatek od środków transportu. Planowane jest w przyszłości podatek od nieruchomości, podatek leśny i podatek rolny zastąpić podatkiem wspólnym zwanym podatkiem katastralnym.
Podatki od przyrostu majątku - przedmiotem opodatkowania jest nabycie rzeczy lub praw majątkowych w drodze kupna, darowizny lub spadku. Do tej grupy zalicza się podatek od spadków i darowizn; uregulowany on jest ustawą z 1982 o podatku od spadku i darowizn.
Podatki od wzrostu wartości majątku - gdy wzrost ten nastąpił z przyczyn niezależnych od właściciela. Przykładem jest opłata adiacencka płacona przez właścicieli nieruchomości z tytułu wzrostu ich wartości wskutek np. finansowanego przez władze lokalne uzbrojenia terenu, zmiany planu zagospodarowania przestrzennego itd.
Podatki od transformacji substancji majątkowej - są to podatki płacone w przypadku sprzedaży lub zamiany rzeczy lub praw majątkowych. W Polsce przyjmują one postać podatku od czynności cywilnoprawnych np. kupno, sprzedaż, użytkowanie wieczyste, zamiana, dzierżawa, pożyczka.

Podatki od konsumpcji (od wydatków). W tym przypadku występują 3 rodzaje podatków:

Podatek od towarów i usług (VAT) - regulowany ustawą z dnia 11 marca 2004r. o podatku od towarów i usług.
Podatek akcyzowy - uregulowany ustawą z dnia 23 stycznia 2004r. o podatku akcyzowym.
Podatek od gier losowych i zakładów wzajemnych - uregulowany ustawą z dnia 29 lipca 1992r. o grach losowych i zakładach wzajemnych.

Ad.2

Podatki bezpośrednie - to takie podatki gdzie znamy podatnika z imienia i nazwiska; są to wszystkie podatki przychodowe, dochodowe i majątkowe.

Podatki pośrednie - kto inny ponosi ciężar podatku, a kto inny odpowiada za jego odprowadzenie do urzędu np. podatek akcyzowy, podatek od gier. W przypadku zakupu jakiegoś towaru ciężar ponosi konsument (nabywca) a podatek odprowadza producent (importer, sprzedawca). Nabywca płacąc za towar czy usługę płaci podatek. Podatek ten jest cenotwórczy. Występuje tu zjawisko „znieczulenia podatkowego” tzn. kupując coś patrzymy na cenę finalną a nie na podatek, który jest doliczony i trzeba go zapłacić.

Ad.3

Kryterium władztwa podatkowego posiada 3 aspekty:

prawo stanowienia ustaw podatkowych
prawo do przyjmowania wpływów
prawo do administrowania

Pełny zakres władztwa podatkowego przynależy do organów władzy państwowej. Władztwo podatkowe dzieli się na jednostki terytorialne dlatego, że mogą one wydawać uchwały i decyzje administracyjne na swoim terenie.

Kryterium władztwa podatkowego musi być uzupełnione prawem zasilania konkretnego budżetu. W związku z czym należy podzielić opłaty i podatki w Polsce na 3 grupy:

- podatki rządowe - wpływają do budżetu państwa

- podatki gminne - wpływają do budżetu gminy

- podatki wspólne - zasilają budżet państwa i budżet innych jednostek samorządu terytorialnego

Redystrybucja - to podział wpływów.

Podział podatków ze względu na kryterium zasilania budżetu:

Podatki państwowe:

Podatki od towarów i usług
Podatek akcyzowy
Podatek od przychodów ewidencjonowanych osób fizycznych
Zryczałtowany podatek dochodowy od przychodów osób duchownych
Podatek od gier losowych i zakładów wzajemnych

Podatki i opłaty samorządowe:

Podatek od nieruchomości
Podatek od środków transportowych
Podatek od psów
Podatek od spadków i darowizn
Podatek rolny
Podatek leśny
Podatki płacone w formie karty podatkowej
Opłata skarbowa - ustawa z 9 września 2000r. o opłacie skarbowej
Opłata targowa
Opłata miejscowa
Opłata administracyjna
Opłata od czynności cywilnoprawnej

Podatki wspólne

Podatek dochodowy od osób fizycznych
Podatek dochodowy od osób prawnych

Zasada podziału wpływów do poszczególnych jednostek samorządowych jest uregulowana ustawą z dnia 13 listopada 2003r. o dochodach jednostek samorządu terytorialnego.

ORDYNACJA PODATKOWA