Internet opanował już cały świat, nie ma siły która mogłaby powstrzymać rozwój internetu. Im więcej osób korzysta z niego tym większe jego znaczenie dla firm i biznesu rozumianego całościowo. Jako medium, internet jest najszybciej rozwijającym się, daje zdecydowanie największe możliwości. Z możliwości tych korzystają coraz częściej zarówno reklamodawcy jak i odbiorcy reklamy w internecie. Sama reklama internetowa zmieniła wyobrażenie o reklamie rozumianej ogólnie. Reklama internetowa opiera się na wyborze odbiorcy tej reklamy, jeżeli chce konkretnej informacji otrzymuje ją, nie musi oglądać tego czym nie jest zainteresowany. Tradycyjne metody reklamowania polegają na tym iż firmy reklamują się narzucając odbiorcy swój przekaz (np. w prasie ukazują się reklamy niezależnie od tego czy czytelnik jest nimi zainteresowany czy nie). Reklama internetowa daje wybór, jeżeli ktoś jest zainteresowany ogłoszeniami czy ofertami z danej branży wpisuje w wyszukiwarce szukaną frazę i otrzymuje to czego potrzebuje, nie musi przeglądać stron, np. gazety w poszukiwaniu interesującej go oferty. Firmy doskanale znają wartość internetu, jako medium służące do reklamowania, jeżeli są jednak takie które tego nie zauważają, bardzo trudno będzie im przetrwać w najbliższej przyszłości. Eksperci z branży reklamy uważają, że jeżeli firmy nie zaistnieją w internecie teraz może się okazać, że nie zaistnieją już wogóle.
I. Środki reklamowe.
Internet jest największym i najszybciej rozwijającym się medium na świecie. Za jego pomocą można nie tylko reklamować firmy czy towary, ale również dokonywać transakcji. Kwestią wyboru pozostaje jedynie forma przekazu reklamy. Aby reklamować się w internecie mamy do wyboru różnego rodzaju środki reklamowe. Najważniejsze z nich to1:
1.bannery,
2.odnośniki,
3.strony WWW,
4.elektroniczne listy reklamowe,
5.serwisy internetowe,
Ad.1. Banery.
Bannery są to umieszczane na stronach WWW, elementy graficzne, często animowane. Informują one użytkownika Internetu o danej firmie lub konkretnym produkcie przez nią oferowanym, oraz zachęcają do odwiedzenia strony (tejże firmy) i zapoznania się ze szczegółami. Bannery mogą również o niczym nie informować i stanowić jedynie zachętę do odwiedzenia strony reklamodawcy. W każdym przypadku, są one jednocześnie hiperlinkami (odnośnikami) kierującymi nas na strony reklamującej się firmy. Wystarczy kliknąć na ów banner, a program automatycznie przeniesie nas do danej witryny. Lokalizacja reklamy na odpowiednich stronach powinna uwzględniać cele reklamy i preferencje grupy docelowej. Bannery są najbardziej rozpowszechnionym środkiem reklamowym w Internecie.
Ad.2. Odnośniki.
Odnośniki (hiperlinki, linki) spełniają taką samą funkcję jak bannery, jednakże nie mają charakteru graficznego. Są to krótkie informacje tekstowe, nie przekraczające kilku słów. Kliknięcie na taki tekst przenosi nas na stronę WWW danej firmy.
Ad.3. Strony WWW.
Istotnym środkiem reklamowym, choć za taki nie uważanym są same witryny WWW. Obecność produktu na stronach WWW ma znaczący wpływ na wielkość jego sprzedaży. Transakcja niekoniecznie musi być zawierana bezpośrednio przez Internet, zwłaszcza, że spora część użytkowników nie ma zaufania do systemów poufnych transmisji danych i obawia się o bezpieczeństwo transakcji. Prawie 2/3 gospodarstw domowych mających dostęp do WWW poszukuje tam jednak danych o interesujących ich produktach, porównując ich wady i zalety, a zakupu dokonuje później w placówkach detalicznych.
Ad. 4. Elektroniczne listy reklamowe.
Elektroniczne listy reklamowe (mailing), pełnią podobną rolę jak zwykłe listy przesyłane pocztą tradycyjną.Do niewątpliwych zalet mailingu można zaliczyć praktycznie natychmiastowy czas dotarcia do odbiorcy. Drugą ważną zaletą są niższe koszty dotarcia do pojedynczego odbiorcy. Metoda ta posiada jednak wiele wad. Po pierwsze można nią przesłać tylko ograniczoną ilość informacji (nie da się przesłać próbek, upominków itp.). Po drugie, nie da się tą drogą dotrzeć do dowolnej grupy docelowej. Mogą nią być tylko osoby posiadające dostęp do Internetu i posiadający własne elektroniczne skrzynki pocztowe. Po trzecie e-maile wysyłane w celach reklamowych są najczęściej ignorowane przez odbiorcę. Niemniej jest drugi po bannerach najbardziej rozpowszechniony środek reklamowy w sieci.
Ad. 5. Serwisy internetowe.
Serwisy internetowe (portale) nie są typowym środkiem reklamowym. Pełnią one podobną rolę jak książki teleadresowe. Użytkownik poszukujący informacji w sieci może za pomocą takiego serwisu otrzymać na ekranie spis odnośników do stron, na których znajdują się interesujące go dane. W Polsce najpopularniejsze usługi tego typu oferują Wirtualna Polska, Google oraz Onet. Na świecie najczęściej korzysta się z serwisów Altavista, Yahoo czy Infoseek.
II. Dostępność internetowego rynku reklamowego.
W praktyce nie istnieją żadne ograniczenia, którymi musiałaby kierować się firma pragnąca reklamować się w Internecie. Podstawową rzeczą jaką musi jednak zrobić jest stworzenie własnego serwisu WWW lub też wykupienie reklamy na wybranej stronie. Główne środki reklamy Internetowej stanowią w gruncie rzeczy tylko odnośnik do strony, na której znajdują się potrzebne informacje. Nie ma sensu również reklama produktów, czy firm działających na małym, lokalnym rynku. Idea Internetu jako sieci globalnej, czy choćby traktowanej jak ogólnokrajowa wymusza reklamowanie towarów, usług czy firm działających szerzej, na większą skalę. Mimo tego Internet jest otwarty na wszystkich oraz wszystko i stanowi efektywne medium reklamowe.
III. Koszty reklamy internetowej.
Wydatki na reklamę w Internecie stale się powiększają, choć ciągle stanowią tylko część wszystkich funduszy przeznaczonych na reklamę. Wzrost ten świadczy o tym, iż warto w to medium inwestować. Szacuje się, że wydatki na reklamę w internecie, całościowo wyniosą, w Polsce, w roku 2007 około 290 mln zł, a w roku 2008 aż 377 mln . Innym czynnikiem mówiącym o celowości takich inwestycji jest ciągle wzrastająca liczba użytkowników sieci. Szacuje się iż do końca bieżącego roku w Polsce będzie około 11,8 mln internautów, natomiast w roku 2008 około 13,1 mln2. Jak wynika z przeprowadzonych badań ponad połowa z nich (56%) spędza tygodniowo na korzystaniu z WWW około 10 godzin tygodniowo, a prawie 1/3 posługuje się tym medium 4-9 godzin. Ponad 40% woli używać Internetu niż oglądać w tym samym czasie telewizję. Dodatkowo prawie 40 % użytkowników przyznaje, iż jednym z głównych celów wykorzystania sieci jest dokonywanie zakupów i / lub gromadzenie informacji o produktach3.
Wszystko to sprawia, że średni koszt dotarcia do jednego użytkownika jest stosunkowo niski w porównaniu z innymi mediami.
Podstawą rozmieszczenia reklam jest znajomość modeli cenowych stosowanych przez poszczególne strony udostępniające przestrzeń reklamową. W większości przypadków są to zarówno strony często odwiedzane, np. strony serwisów internetowych (wyszukiwarek), ośrodków tematycznych, jak i strony wyspecjalizowane w danym zagadnieniu, odwiedzane przez preferowaną grupę docelową. Bardzo popularna jest również wymiana bannerów pomiędzy zainteresowanymi reklamodawcami.
W chwili obecnej istnieje kilka modeli cenowych, zgodnie z którymi umieszcza się reklamy na stronach WWW. Należą do nich między innymi:
1.opłata jednolita,
2.opłata oparta na wskaźniku CPM (cost per thousands exposers),
3.opłata oparta na wskaźniku liczby kliknięć,
4.opłata za interakcję użytkownika ze stroną WWW,
5.opłata oparta na rezultatach osiągniętych za pomocą bannerów.
Ad. 1.Opłata jednolita.
Opłata jednolita jest to ustalona z góry stawka pieniężna za umieszczenie bannerów na stronie WWW w określonym czasie (najczęściej jest to 1 miesiąc). Opłaty jednolite były najwcześniej stosowaną formą płatności za reklamy w sieci i nadal są najczęściej wykorzystywane na polskim rynku. Mogą one być wprowadzone zarówno przy zagwarantowanej aktywności na danej stronie WWW, jak i przy braku takiej gwarancji. W Polsce umieszczenie bannera reklamowego na stronie kosztuje od 200 zł za miesiąc4 (np. regionalne portale czy strony tematyczne). Jednak stawki za reklamę na największych portalach są kilkanaście razy wyższe. Wysokość stawki zależy również w tym wypadku od wielkości, np. bannera.
Ad. 2. Opłata oparta na wskaźniku CPM.
W przypadku posiadania informacji o liczbie zdarzeń, w których użytkownik był poddany działaniu reklamy, można zastosować opłatę opartą na wskaźniku CPM, czyli koszcie dotarcia do tysiąca odbiorców. CPM odzwierciedla koszt wyświetlenia bannera tysiąc razy lub, w niektórych przypadkach, koszt obejrzenia reklamy przez tysiąc użytkowników. Wskaźnik ten jest używany również w mediach tradycyjnych. Wskaźnik CPM wynosi od 50 zł .
Ad. 3. Opłata oparta na wskaźniku liczby kliknięć.
Kolejnym sposobem pobierania opłat za reklamy na stronach WWW jest model oparty na wskaźniku liczby kliknięć, wykazującym ile osób kliknęło na banner i w ten sposób zostało przeniesionych na stronę reklamodawcy. Opłata ta wynosi średnio 0,20 zł za kliknięcie5. Badania prowadzone nad efektywnością bannerów wykazały, iż jedynie mały procent osób odwiedzających strony WWW klika na reklamy. Z tego względu jest to model korzystniejszy dla reklamodawcy, ceny jednostkowe bowiem, choć większe, to pomnożone przez liczbę osób, które faktycznie klikają na reklamę stanowią sumę mniejszą niż przy zastosowaniu modelu CPM. Poza tym opłata oparta na wskaźniku liczby kliknięć gwarantuje, że użytkownik będzie poddany działaniu reklamy nie tylko za pomocą bannera, lecz także przekazu reklamowego zawartego na stronie reklamodawcy. Często zdarza się, że administratorzy stron WWW na których zamieszczane są tego typu reklam, obok bannnera umieszczają informację o tym iż kliknięcie na banner wspomaga finansowo stronę. W ten sposób jasno informuje odwiedzającego o celu umieszczenia bannera.
Ad. 4. Opłata za interakcję użytkownika ze stroną WWW.
Kolejny model cenowy jest oparty na rezultatach osiągniętych za pomocą bannerów. Wynikiem może być dokonanie zakupu lub zgłoszenie zapytania ofertowego w efekcie kliknięcia na reklamę. W chwili obecnej najczęściej stosowanymi wariantami są modele ?zapłata za sprzedaż? (pay per sale) oraz ?zapłata za zgłoszenie zainteresowania? (pay per lead). Jeśli administrator zamieści odnośnik na swojej stronie WWW, np. do księgarni internetowej, otrzymuje 8% od sumy sprzedanych książek zakupionych przez użytkownika, który połączył się i dokonał zakupu dzięki temu odnośnikowi (jest to wariant pay per sale).
Ad. 5. Opłata oparta na rezultatach osiągniętych za pomocą bannerów.
Opłata ta jest bardzo trudna do oszacowania. Każda reklama jest specyficzna, w zależności od tego na jakim portalu jest umieszczona, ile osób dziennie odwiedza taki portal, określa się stawki za rezaultaty osiągnięte za pomocą takiej reklamy. Niektóre firmy płacą ogromne sumy za to, aby po wpisaniu przez użytkownika słów kluczowych w celu wyszukania informacji, na otrzymanym spisie pojawił się jako pierwszy lub jeden z pierwszych odnośnik właśnie do danej firmy. Są to już reklamy specjalne i trudno dociec jakie stawki obowiązują za taką właśnie reklamę, gdyż jest to uzależnione od bardzo wielu czynników.
IV.Charakterystyka użytkowników Internetu.
Wykres 1. Z którego ze środków przekazu byłoby Pani/Panu najtrudniej zrezygnować?(%)
Źródło: http://www.internetstandard.pl/news/print.asp?id=89075 z dnia 08.01.2008 r.
Wykres 2. Internauci według wieku (%).
Źródło: http://www.pentor.pl/17189.xml z dnia 08.01.2008 r.
Wykres 3. Internauci według wykształcenia (%).
Źródło:http://www.pentor.pl/17189.xml z dnia 08.01.2008 rok.
Wykres 4. Internauci według dochodu netto w gospodarstwie domowym (%).
Źródło: http://www.pentor.pl/17189.xml z dnia 08.01.2008 rok
Jak pokazują powyższe wykresy zdecydowana większośc internautów to osoby w wieku do 29 lat z wyższym wykształceniem, z dochodem w gospodarstwie domowym powyżej 2000 zł. Wśród osób powyżej 50 roku życia oraz osób z wykształceniem podstawowym lub zasadniczym internet nie jest już tak rozpowszechniony. Zaskakujące okazały się badania, których wyniki pokazuje wykres 1. Dla większości badanych to internet stanowi medium z którego najtrudniej byłoby im zrezygnować. Biorąc pod uwagę ten fakt, słuszne okazują się przypuszczenia ekspertów, iż to internet w najbliższych latach będzie stanowił najbardziej popularne medium. Sytuacja taka stwarza ogromne możliwości dla reklamodawców. Kiedy większość osób jest już znużona ciągłymi reklamami w telewizji, internet jest medium z którego najtrudniej byłoby zrezygnować Polakom. Można przypuszczać że oznacza to, iż nawet natarczywe bannery ukazujące się na każdym kroku osobom przeglądającym strony WWW nie zniechęcają odbiorcy w takim stopniu jak reklamy telewizyjne. Poza tym internet daje zdecydowanie większe możliwości niż np. telewizja czy radio, dlatego właśnie społeczeństwu najtrudniej byłoby zrezygnować właśnie z niego.
IV. Skuteczność reklamy w sieci.
Poszukiwanie na stronach WWW nawet reklamowych informacji o produktach lub markach ma trochę inny wymiar, niż oddziaływanie tradycyjnej reklamy. Gdy każdy komunikat reklamowy zamieszczony w tradycyjnych, komercyjnych mediach jest kosztem ponoszonym przez odbiorcę w zamian za możliwość bezpłatnego korzystania z medium, o tyle serwis WWW jest raczej wartością użytkową. Nie pojawia się on przed oczami odbiorcy sam z siebie, lecz w pewnym stopniu ze świadomego wyboru internauty, z chęci zapoznania się z określonymi informacjami.
Właściwie skonstruowana firmowa strona może dostarczać przedsiębiorstwu informacji o osobach, które aktywnie poszukują informacji na dany temat6. Na przykład dobra takie jak na przykład samochody, kupowane są za pośrednictwem Internetu bardzo rzadko, choć informacje o nich poszukiwane i zbierane są przez dość liczną grupę internautów. Możliwość otrzymania spersonalizowanych, dostosowanych do własnych potrzeb danych jest bardzo ceniona przez użytkowników.
Wpływ Internetu na kształtowanie pozytywnego wizerunku firmy i produktów jest nie do przecenienia. Prawie dwie trzecie badanych użytkowników Internetu jest zdania, że marki, które wykorzystują WWW jako medium reklamowe są bardziej przyszłościowe. Z kolei brak reklamy w tym medium może narażać na erozję istniejący, nawet bardzo dobry image firmy lub produktu. Jedna trzecia respondentów uważa bowiem, że marki, które nie wykorzystują WWW do celów komunikacji z rynkiem nie dbają o dotarcie do osób takich jak oni.
V. Przyszłość reklamy internetowej.
Internet jako medium reklamowe ma przed sobą świetlaną przyszłość. Świadczyć może o tym zarówno coraz szybciej powiększająca się liczba użytkowników sieci jak i wzrost obecnych w niej firm i ponoszonych przez nie wydatków na reklamę w internecie.
Kolejnym elementem mówiącym o tym, że warto inwestować w Internet jest fakt, że w USA powstaje już następczyni dotychczasowej sieci określana jako Internet 2. Będzie to medium ponad 100 krotnie szybsze, dające więcej możliwości, dzięki czemu można będzie przekazywać nim dużo więcej informacji.
Firma, która chce sprostać coraz większym wymaganiom społeczeństwa musi być obecna w Internecie. Ignorowanie tego może się zakończyć dla niej tragicznie. Coraz więcej osób na całym świecie poszukuje informacji bez wychodzenia z domu. W coraz szerszych kręgach brak posiadania własnej strony WWW przez firmę postrzegana jest jako nieprzystosowanie się jej do zmieniających warunków zewnętrznych.
Według ekspertów rynek reklamy internetowej w przyszłości zmieni się i to dosyć istotnie. Najbliższe lata mają upływać pod znakiem rozwoju reklamy w wyszukiwarkach. Na drugi plan powoli odchodzi dominująca dotychczas reklama graficzna typu banner. Prawdopodobnie bardzo zmniejszy się skala mailingu, zaledwie 6,5 proc. internautów mile widziałoby na swojej skrzynce maile z reklamą. Natomiast aż 21,2 proc. zdecydowanie nie życzy sobie takich wiadomości7. Aktualny kierunek rozwoju marketingu w internecie to silne zorientowanie na użytkownika, który sam wyraża swoje potrzeby i oczekuje uwzględniania jego preferencji.
BIBLIOGRAFIA:
1.WWW.PENTOR.PL
2.WWW.BANKIER.PL
3.WWW.INTERNETSTANDARD.PL
4.WWW.DPLAGENCY.PL
5.WWW.E-MARKA.PL
6.WWW.BIZNESNET.PL
7.WWW.REKLAMAONLINECOM.PL
1. Internet
Internet to globalna sieć komputerowa oparta na protokole komunikacyjnym TCP/IP (ang. Transmission Control Protocol/internet Protocol); jest największą siecią komputerową na świecie, złożoną z ogromnej liczby mniejszych sieci. Łączy komputery na wszystkich kontynentach, pozwala na wymianę informacji i usług, umożliwia dostęp do ogromnego i stale rosnącego zasobu informacji z całego świata.
Internet oznacza wiele różnych rzeczy dla różnych ludzi. Jest to miejsce spotkań ludzi i wymiany poglądów, odpowiednik miejskiego rynku, tyle tylko, że na planetarną skalę. Jest to miejsce wymiany poczty elektronicznej. Jest to zbiór bogatych i dostępnych dla wszystkich zasobów informacji. Jest to podstawa współpracy naukowej w wielu dziedzinach, a coraz częściej także miejsce promocji i sprzedaży towarów i usług. Wszystko to oznacza system komputerowy, który pozwala dziesiątkom milionów ludzi wymieniać pomysły i informacje.
Podobnie jak cała technika komputerowa internet rozwija się, i to coraz szybciej. Do internetu ma dostęp coraz więcej użytkowników. W Polsce przez ostatnie lata liczba internautów rośnie w bardzo szybkim tempie - według optymistycznych ocen co rok podwaja się. Coraz więcej jest miejsc internetowych, serwerów udostępniających informacje i zasoby.
Do korzystania z internetu zachęca również pojawienie się nowych usług informacyjnych mających charakter graficzny, multimedialny i interakcyjny.
3. Marketing i internet
Internet zmienia krajobraz światowego biznesu, sposób spędzania wolnego czasu, a także relacje i oczekiwania w kontaktach miedzy firmami. Stosunki pomiędzy sprzedającym a kupującym ulegają zmianie, przy czym klient znajduje się w znacznie lepszej pozycji niż dotychczas. W tym miejscu dochodzimy do kwestii „marketingu interakcyjnego” jako narzędzia, które może zachęcić klienta to nawiązania kontaktu ze sprzedawca. Wiele działań z zakresu marketingu interakcyjnego koncentruje się na dostarczaniu informacji o produktach lub usługach, ale w istocie to szybkość dostępu do tych danych przyciąga użytkownika Podstawowa korzyścią, która odnosi sprzedający, jest znaczne obniżenie kosztów dostarczenia klientowi informacji w porównaniu z bardziej tradycyjnymi i pracochłonnymi metodami stosowanymi we współczesnej działalności gospodarczej. I to właśnie powyższy fakt zadecydował o tym, ze marketing interakcyjny koncentruje się jak do tej pory niemal wyłącznie na dostarczaniu informacji.
Dzięki internetowi, sprzedający może dynamicznie przygotowywać indywidualna reklamę dostosowana do danego odbiorcy. Już dziś, wiele firm wykorzystuje internet dla celów reklamy, traktując to jako potencjalne narzędzie znacznego wzrostu sprzedaży. Wydaje się, ze poczynając od tego typu form działalności, internet będzie w coraz większym stopniu wykorzystywany jako rzeczywiste narzędzie marketingu. Podstawowa korzyść, jaka odniosą z tego faktu klienci, to możliwość interakcyjnego dostępu do informacji o produktach o dowolnej porze dnia i z dowolnego miejsca. Natomiast korzyści dla producentów to poszerzenie zestawu narzędzi marketingowych, globalny zasięg, a także uzyskanie znacznie tańszego kanału marketingu i dystrybucji.
4. Reklama.
Reklama w sieci WWW może przybrać szereg postaci. Oto kilka najczęściej spotykanych:
4.1 Strony WWW - Informacje o działalności firmy.
Posiadający własny adres użytkownicy internetu mają wiele możliwości prezentowania informacji o swojej działalności. Umieszczają pod własnym adresem zestaw stron WWW, które w wyczerpujący sposób wyjaśniają zainteresowanym wiele aspektów funkcjonowania firmy. Po uzyskaniu połączenia każdy użytkownik internetu zapoznaje się z główną stroną WWW, zawierającą minimum niezbędnych informacji o instytucji ją firmującej oraz spis zawartości tematycznej kolejnych stron. Strony dotyczą przede wszystkim historii działalności instytucji, budowy jej struktur organizacyjnych, planów przyszłych działań, ogólnego omówienia produktów lub usług oferowanych przez firmę oraz w jaki sposób można prowadzić interaktywną wymianę informacji z firmą. Właściciel stron WWW może zwiększyć ich popularność, zamieszczając różnego rodzaju atrakcje np.: zdjęcia, rysunki, sekwencje filmowe lub dźwiękowe, gry, programy komputerowe itp., które odwiedzający może skopiować.
4.2 Serwisy informacyjne.
Innym sposobem reklamy niż banery jest sponsorowanie serwisów lub ich części. Serwisy w Internecie poświęcone są różnorodnej tematyce, przez co skupiają różnych czytelników. Utworzenie serwisu i jego późniejsze utrzymanie kosztuje i gdyby nie sponsorzy mogłyby nigdy nie powstać. Jest to metoda nieco bardziej delikatna niż ogłoszenia a im mocniej połączone są ze sobą reklamy i zawartość serwisu, tym łatwiej o skuteczny przekaz reklamowy.
4.3 Listy wysyłkowe (technika SPAM).
Jednym ze sposobów wykorzystania komercyjnego internetu jest wysyłka wiadomości pocztą elektroniczną (direct mail). Poczta elektroniczna ma tu sporą przewagę nad papierowymi przesyłkami - wymaga mniej pracy i mniejszych nakładów finansowych.
SPAM (popularna amerykańska mielonka śniadaniowa) jest to określenie na praktyki wysyłania pewnego tekstu, mającego najczęściej charakter reklamowy, do wszystkich (lub znacznej części) odbiorców grup dyskusyjnych. Praktyki te są, ze względu na techniczną łatwość realizacji, dość często stosowane przez reklamujące się firmy, spotykają się jednak z jednoznacznymi, ostrymi, negatywnymi reakcjami odbiorców. W odpowiedzi mogą oni wysyłać do nadawcy lub administratora serwera, z którego wiadomość została nadana, listy protestacyjne, czy też megabajty bezwartościowej informacji do nadawcy, powodując blokadę („zapchanie”) jego konta pocztowego.
4.4 Reklama na stronach WWW
Baner reklamowy - obrazek o różnych wymiarach, najczęściej około 468x60 pikseli, który jest z reguły połączony odnośnikiem z serwerem ogłoszeniodawcy. ,,Kliknięcie” na baner uruchamia prezentację reklamową. Najczęściej jest to po prostu połączenie się określonymi stronami WWW ogłoszeniodawcy. Głównym zadaniem banera jest przyciągnąć uwagę użytkownika internetu tak by zechciał obejrzeć prezentację ogłoszeniodawcy. banery reklamowe wprowadzone zostały do internetu w październiku 1994 roku. Dziś są obecne w tysiącach serwisów na całym świecie, w tym i w kilkudziesięciu polskich.
Portale oferują tekże banery rozwijane, które "rozwija się" po najechaniu na niego kursorem przez użytkownika. Z wielkości podstawowej zmienia się on na reklamę o znacznie większej powierzchni (dla banera z 468x60 na 468x180). Po przesunięciu kursora poza obszar banera, reklama "zwija się" do początkowej wielkości.
Skyscraper - element graficzny umieszczany na górze prawej kolumny strony. Kliknięcie w reklamę powoduje przeniesienie do reklamowanego serwisu. Ilość kontaktów użytkownika z reklamą oraz liczba kliknięć jest rejestrowana w statystykach. Statystyki dostępne są "on line" przez 24 godziny na dobę.
Boks reklamowy to obszar znajdujący się w prawej lub lewej części strony, zawierający tekst, odnośniki lub graficzny element reklamowy. Kliknięcie w reklamę powoduje automatyczne przejście do reklamowanego serwisu.
Billboard reklamowy to graficzny element reklamowy umieszczany centralnie w górnej części strony. Kliknięcie w billboard powoduje automatyczne przejście do reklamowanego serwisu.
Scroller - Reklama w postaci przewijającego się paska na samym dole okna przeglądarki. Może zawierać określony tekst, elementy graficzne, animowane, a nawet interaktywne. Mimo ewentualnego przewijania strony pasek reklamowy pozostaje na swoim miejscu.
Pop-under - graficzny element reklamowy "wyskakujący" w osobnym oknie przeglądarki internetowej po wejściu użytkownika na dany serwis lub stronę. Kontakt z reklamą następuje po zamknięciu lub zminimalizowaniu okna przeglądarki internetowej.
Brandmark to graficzny element reklamowy ozdobny do pop-up'a, jednak nie ograniczony oknem standardowej przeglądarki. Może przybierać dowolne kształty w ramach założonej powierzchni. Musi także posiadać znak x, zamykający reklamę.
Toplayer to animacja w formacie Flash wykorzystująca ruchome elementy graficzne w dowolnych konfiguracjach oraz efekty dźwiękowe. Czas emisji poszczególnych części reklamy jak i częstotliwość wyświetleń dla pojedynczego użytkownika ustalone są indywidualnie na potrzeby danej kampanii.
Mediabreak to kilkusekundowa, pełnoekranowa animacja w formacie Flash, wykorzystująca także efekty dźwiękowe. Reklama ukazuje się zaraz po załadowaniu strony lub jeszcze przed jej wyświetleniem.
Logo w tle - tło strony składa się z wielu logo firmy.
4. Dziesięć powodów dlaczego warto znaleźć się w Internecie.
1. Marketing w Internecie - integralny element promocji firmy.
Umiejscowienie firmy w Internecie może stanowić doskonałe dopełnienie kampanii reklamowej firmy. W roku 1997, na świecie, 75% dyrektorów marketingu już zaplanowało włączenie internetu do swych działań marketingowych w ciągu najbliższego roku.
2. Stworzenie nowoczesnego wizerunku firmy.
internet to najnowsza technologia; firma może udowodnić, że potrafi wykorzystać jej możliwości marketingowe.
3. Przyciągnięcie uwagi innych mediów.
internet jest tematem numer 1. Prezentacja firmy w sieci może z łatwością przyciągnąć uwagę prasy i telewizji.
4. Ogromny i rozwijający się rynek.
Elektroniczna reklama ma szansę dotrzeć do ponad 50 mln potencjalnych klientów, którzy tworzą bardzo wartościową, docelową grupę konsumentów.
Zasięg reklamy w sieci jest nieporównywalny z żadnym innym medium (kraj, Europa, świat - wszystko za tę samą cenę)
5. Ciągły kontakt z klientami.
internet daje jedyną w swoim rodzaju możliwość dwukierunkowej komunikacji. Prezentacja może być tak zaprojektowana, aby prowokować odbiorców do komentowania działań firmy i jakości jej produktów. Otrzymane za pośrednictwem internetu informacje mogą być w każdej chwili zapisane na nośniku magnetycznym lub wydrukowane przez każdego kto uzyska do nich dostęp (które medium daje możliwości kolportażu na koszt klienta ?)
6. Najszybciej rozwijające się medium.
Wszystko wskazuje na to, że już w niedalekiej przyszłości internet stanie się równie popularny, jak telewizja. Tylko teraz firmy mają niepowtarzalną okazję, aby zostać liderem nowego medium.
7. Zamówienia on-line.
Klient ma możliwość składania elektronicznych zamówień, które dotrą do firmy w ciągu kilku minut z drugiego końca świata.
8. Zawsze aktualne informacje.
W przeciwieństwie do tradycyjnej broszury, użycie internetu pozwala na bieżące uaktualnianie cennika i innych informacji o firmie.
9. Wpływ multimediów.
Dźwięk i obraz wywiera na odbiorcy znacznie większe wrażenie niż drukowane materiały promocyjne.
10.Niskie koszty.
Reklama (z łac. reclamo - krzyczeć do kogoś) to informacja połączona z komunikatem perswazyjnym. Zazwyczaj ma na celu skłonienie do nabycia lub korzystania z określonych towarów czy usług, popierania określonych spraw lub idei (np.promowanie marki).
Reklama przybiera różną postać - od rzetelnej informacji o cechach produktu, spotykanej głównie w prasie specjalistycznej, po wychwalanie produktu bez rzetelnej informacji merytorycznej o przedmiocie reklamy, co często przypisuje się reklamie telewizyjnej.
Jedną z form reklamy jest reklama porównawcza, w czasie której porównuje się przedmiot reklamy z przedmiotem analogicznym konkurencji. Można wyróżnić reklamę porównawczą bezpośrednią, gdy przedmiot reklamy porównuje się z konkretnym przedmiotem konkurencji: np. cena rozmów telefonicznych u nas jest niższa niż u operatora X. Oraz reklamę porównawczą pośrednią, w której nie wymienia się konkretnego przedmiotu konkurencji lecz daje się do zrozumienia w sposób bardziej lub mniej jednoznaczny o jaki przedmiot i jaką konkurencję chodzi, np. cena rozmów telefonicznych u nas jest niższa niż u wiodącego operatora. Prawodawstwo niektórych państw reguluje kwestię reklamy porównawczej w ramach przepisów o uczciwej konkurencji.
Czasami reklama występuje w formie ukrytej - np. firmy organizują prezentacje własnych technologii czy też piszą artykuły do prasy specjalistycznej na ich temat - co jest na pograniczu reklamy i edukacji lub ukazywane są przedmioty, będące towarami określonej marki, umieszczone w kontekście filmu fabularnego.
Czasem reklama łączona jest z korzyściami dla osób decydujących o skorzystaniu z przedmiotu reklamy - np. firmy sponsorują wyjazdy szkoleniowe lub pseudo szkoleniowe w atrakcyjne miejsca - co jest na pograniczu reklamy i korupcji.
Ponieważ celem reklamy jest skuteczność ich oddziaływania na odbiorcę, dlatego można się spotkać w reklamie z treściami wywołującymi np. skandal obyczajowy lub procesy sądowe. Dzięki temu wzrasta zainteresowanie wokół reklamy a tym samym jej siła oddziaływania.
Ważną cechą odróżniającą w komunikacji poprzez media reklamę od public relations jest to, że reklama jest formą płatną, tzn. reklamodawca płaci mediom za nadanie komunikatu reklamowego i ma nad tym komunikatem pełną kontrolę.
Zdecydowana większość reklam charakteryzuje się celami komercyjnymi. Jednak można wyróżnić również reklamę społeczną oraz reklamę polityczną. Ponadto istnieją zjawiska łączące ze sobą wymienione typy reklam - reklamy powstające w ramach kampanii marketingowych łączących cele komercyjne z celami społecznymi (tak prowadzony marketing określa się mianem marketingu społecznie zaangażowanego (ang. Cause Related Marketing). Tego typu reklam nie należy mylić z reklamami społecznymi.
*Historia reklamy
• 1704 - pierwsza udokumentowana amerykańska reklama prasowa (w Europie reklamy na łamach tygodników obecne były już wcześniej - w XVII wieku)
• 1843 - w Filadelfii została otwarta pierwsza agencja reklamowa
• 1925 - profesor Olgierd Langer jako pierwszy w Polsce rozpoczyna cykl wykładów o reklamie w Wyższej Szkole dla Handlu Zagranicznego we Lwowie
*Etapy projektowania reklamy
1. Tworzenie świadomości produktu, firmy lub marki.
2. Wzbudzanie zainteresowania produktem, firmą lub marką.
3. Wzbudzanie pożądania oferty.
4. Wywoływanie oczekiwanej akcji (np. zakupu).
*Korzyści reklamy
1. powszechna informacja o produkcie,
2. finansowanie mediów działalności sportowej, kulturalnej,
3. kształtowanie postaw społecznych
*Zagrożenia płynące z reklamy
1. wprowadzenie w błąd klienta,
2. wydawanie niepotrzebnie pieniędzy.
*Funkcje reklamy
1. informowanie,
2. nakłanianie,
3. przypominanie.
Techniki manipulacji w tekstach reklamowych
Jednym z zagrożeń, które czyhają na człowieka we współczesnym świecie, jest zjawisko manipulacji. Stanowi ono niebezpieczeństwo, ponieważ traktuje ludzi w sposób przedmiotowy, stosując podstęp, wpływa na ich myśli, zachowania i decyzje. Zagrożenie to jest tym większe, że - dzięki rozwojowi środków masowego przekazu - perswazja stała się możliwa do wykorzystania na szeroką skalę. Skuteczna obrona przed manipulacją wymaga znajomości mechanizmów, które nadawca wykorzystuje do kształtowania postaw i zachowań odbiorcy.
Reklama internetowa
Początkowo reklama w Internecie przyjmowała formę tzw. mailngu, czyli wysyłania reklam za pomocą poczty elektronicznej. W 1993 roku nastąpiła rewolucja - powstała przeglądarka internetowa Mosaic, która potrafiła wyświetlać grafikę i ramki. Od tej pory reklamodawcy mogli dotrzeć do większej liczby potencjalnych odbiorców, a sama reklama mogła przyjąć formę graficzną. Druga połowa lat 90. XX wieku, to bardzo dynamiczny rozwój Internetu i technologii z nim związanych, w tym także reklamy. Jedną z popularniejszych form jaką przyjmuje reklama internetowa są banery. Oprócz nich, według badań Gemiusa najbardziej znaną formą reklamy internetowej jest mailing reklamowy. Za reklamę można uznać również ogłoszenia internetowe lub aukcje internetowe.
Reklama telewizyjna
Spot (z ang. kropka) to krótki film reklamowy wyświetlany w przerwach pomiędzy właściwym programem. Spoty reklamowe trwają najczęściej 30 sekund, ale spotyka się cały przekrój długości filmów reklamowych: od 5 sek do 120 sek. Emisja spotów reklamowych jest jednym z głównych źródeł utrzymania prywatnych stacji telewizyjnych oraz stanowią pokaźne źródło dochodów stacji publicznych.
Billboard - duża tablica reklamowa umieszczana na blokach lub na specjalnie przystosowanych do tego słupach. Służy do umieszczania reklam i najczęściej posiada oświetlenie.
MARKETING INTERNETOWY
Spis treści
Wstęp
I Podstawowe informacje dotyczące internetu
II Zastosowanie internetu w marketingu
II Reklama internetowa
Zakończenie
Wstęp
W dzisiejszych czasach internet staje się zjawiskiem równie powszechnym i istotnym dla życia ludzi jak telewizja, prasa, radio, książki czy komputery. Przeciętny Kowalski coraz więcej czasu spędza w sieci rozmawiając ze znajomymi, szukając niezbędnych mu informacji czy też „surfując” bez jasno sprecyzowanego celu.
W związku z powyższym przed przedsiębiorstwami funkcjonującymi na rynku staje szansa dotarcia ze swoją ofertą do potencjalnego klienta w sposób łatwiejszy, tańszy i szybszy niż dotychczas. Marketing internetowy jest coraz częściej wymieniany, jako jeden z najważniejszych sposobów komunikacji z rynkiem.
W niniejszej pracy podjęto próbę oceny możliwości działań marketingowych dostępnych dzięki wykorzystaniu internetu jako medium. Rozdział I zawiera podstawowe informacje o sieci, jak również jej krótki rys historyczny. W rozdziale II porównano podstawowe zalety i wady wykorzystania internetu w działaniach marketingowych oraz zebrano główne strategie marketingowe stosowane przez przedsiębiorstwa z wykorzystaniem internetu. Natomiast rozdział III zawiera usystematyzowany przegląd podstawowych narzędzi marketingowych dostępnych w sieci.
I Podstawowe informacje dotyczące internetu
Internet stanowi globalną sieć komputerową składającą się z milionów serwerów oraz komputerów, z których korzystają użytkownicy na całym świecie. Pierwsze kroki podjęte w celu utworzenia tego typu sieci podjęto już na początku lat 60 w USA, gdzie badano możliwości wykorzystania komputerów do uzyskania łączności na wypadek wojny. Pierwszy element sieci powstał w latach 1966 - 1969, kiedy połączono ze sobą cztery centra akademickie. W 1973 roku sieć przekroczyła granice Ameryki i zostały do niej podłączone pierwsze komputery europejskie. Nazwy Internet użyli w 1974 roku Vint Cerf i Bob Kahn w artykule w Transmission Control Protocol.
Podobnie jak cała technika komputerowa internet rozwija się, i to coraz szybciej. W Polsce liczba internautów rośnie w bardzo szybkim tempie - według optymistycznych ocen co roku podwaja się. Pod względem dynamiki wzrostu w 2006 roku internet wysunął się na prowadzenie, pozostawiając daleko w tyle inne media. Prognozy wskazują, iż tendencja ta ma się utrzymać przez najbliższe 3 lata. Nic więc dziwnego, że w chwili obecnej coraz więcej uwagi poświęca się działaniom internetowym wykorzystującym właśnie to medium.
II Zastosowanie internetu w działaniach marketingowych
Marketing rozumiany jako zarządzanie procesem identyfikacji, przewidywania i zaspokojenia potrzeb klienta w sposób przynoszący zyski dla przedsiębiorstwa, stanowi bardzo istotny element działań podejmowanych przez firmy Nabiera on szczególnego znaczenia zwłaszcza teraz, gdy podaż znacznie przewyższa popyt na dane produkty czy usługi, a konkurencja na rynku jest tak silna, jak nigdy przedtem.
Włączenie internetu do działań marketingowych zniosło bariery czasowe oraz przestrzenne w komunikowaniu się nadawcy z odbiorcą. Komunikacja przedsiębiorstwa zarówno z obecnymi klientami firmy, jak i tymi, którzy mogą się nimi stać w przyszłości, właściwie całkowicie uniezależniła się od ograniczeń związanych z geografią i czasem. Stało się tak dlatego, że w przeciwieństwie do tradycyjnych mediów internet umożliwia natychmiastowy kontakt klienta lub potencjalnego klienta z pracownikami przedsiębiorstwa.
Wśród głównych przesłanek obecności firmy w sieci wyróżnia się:
możliwość dostarczenia do środowiska informacji charakteryzujących samo przedsiębiorstwo, jego tożsamość czy realizowane zamierzenia
prezentację produktów przedsiębiorstwa, przedstawienie oferty
prowadzenie kampanii reklamowych, promocji dodatkowej i public relations
prowadzenie badań dotyczących potrzeb i preferencji potencjalnych klientów oraz ich ocen odnośnie dotychczasowych działań firmy
kształtowanie wizerunku firmy
Marketing internetowy, tak jak i każda inna jego forma, posiada określone zalety, które świadczą o atrakcyjności wykorzystania internetu jako środka komunikacji przedsiębiorstwa z rynkiem. Nie jest on jednak pozbawiony wad, które powodują, iż internetowe kampanie marketingowe muszą być przygotowywane przez specjalistów, a ich przebieg nieustannie monitorowany. Zestawienie głównych zalet i wad internetu jako narzędzia marketingowego zawiera tabela 1.
Strategie marketingowe w internecie ze względu na cel, jaki zamierza osiągnąć przedsiębiorstwo, można podzielić na trzy podstawowe grupy:
- obecność w Internecie: public relations i strona WWW - obecność w sieci umożliwia przedsiębiorstwu łatwiejszy kontakt z masowym odbiorcą, dzięki czemu firmom łatwiej jest zaistnieć na rynku. Znacznemu uproszczeniu uległy takie procesy jak tworzenie wizerunku czy działania związane z public relations
- przekaz podstawowy: promocja reklamy - ze względu na fakt, iż jest to najpopularniejsza forma marketingu internetowego zostanie jest w całości poświęcony rozdział III
- transakcje online: interakcje potencjalnych klientów - w ostatnim czasie mamy do czynienia z szybkim rozwojem tego zjawiska. Internet stworzył wiele możliwości, których poprzednio stosowane instrumenty (m.in. telefon czy telefax) nie mogły zapewnić. Poprzez internet można przeprowadzić wszystkie fazy transakcji handlowej: od nawiázania kontaktu z klientem, poprzez proces zamiawiania i regulowania płatności, aż do momentu dostawy
Tabela 1. Zalety i wady wykorzystania internetu w działaniach marketingowych
Zalety |
Wady |
|
|
Źródło: Opracowanie własne na podstawie: Adamczyk J., Gębarowski M., Kandefer M., Internet na usługach marketingu, Wyd. Politechniki Rzeszowskiej, Rzeszów 2004, s. 12
Bez względu jednak na to, czy przedsiębiorstwo zamierza jedynie zaistnieć w świadomości użytkowników internetu, reklamować swoje produkty lub oferowane usługi, czy też poprzez internet dokonywać transakcji każda ze strategii, aby być skuteczną musi być odpowiednio zaplanowana. Poniższy rysunek przedstawia etapy tworzenia skutecznej internetowej strategii marketingowej.
Rysunek 1. Podstawowe etapy rozwoju internetowej strategii marketingowej
Źródło: Adamczyk J., Gębarowski M., Kandefer M., Internet na usługach marketingu, Wyd. Politechniki Rzeszowskiej, Rzeszów 2004, s. 16
Wraz z rozwojem marketingu internetowego coraz poważniejszy staje się problem etyki w działaniach marketingowych wykorzystujących internet. Problemy etyczne w internecie dotyczą m.in.:
ochrony prywatności i spraw bezpieczeństwa
spammingu
piractwa domenowego
marketingu online skierowanego do dzieci
konkurowania producentów z pośrednikami w sieci
III Reklama internetowa
Reklama internetowa jest najważniejszym narzędziem marketingu w internecie, czego dowodem jest dynamika skali nakładów na reklamę online (rysunek 2).
Rysunek 2. Wydatki na reklamę internetową 2001 - 2005 wraz z prognozą na lata kolejne w mln USD
Źródło: Media & Marketing Polska
Do podstawowych form reklamy internetowej należy zaliczyć:
strona WWW - przedsiębiorstwa, które posiadają swoją stronę internetową mają szeroką gamę możliwości zaprezentowania informacji o swojej działalności. Główna strona WWW zwiera minimum informacji o firmie oraz linki do kolejnych stron zawierających szczegółowe informacje o różnych aspektach działalności przedsiębiorstwa (m.in. historia firmy, struktura organizacyjna, omówienie oferty, dane kontaktowe, itp.)
sponsoring serwisu informacyjngo - serwisy tego typu poświęcone są różnej tematyce i umożliwiają różnym czytelnikom dotarcie do interesujących ich informacji. Przedsiębiorstwo wykorzystujące ten sposób reklamy dociera do potencjalnych nabywców w sposób delikatniejszy i bardziej subtelny niż przy wykorzystaniu pozostałych metod
mailing - polega na rozsyłaniu wiadomości z ofertą przedsiębiorstwa do potencjalnych bądź aktualnych klientów pocztą elektroniczną
banner - szeroki pasek, przekazujący treści informacyjne bądź reklamowe. Bannery zazwyczaj zaopatrzone są w linki, które odsyłają do strony reklamowanego produktu, służy głównie do przyciągnięcia uwagi użytkownika
brand mark shaped pop - up - graficzny element reklamowy w formie pop - up ale nie ograniczony oknem standardowej przeglądarki tj. może przybierać praktycznie dowolne kształty; musi on również posiadać znak „X” umożliwiający zamknięcie reklamy
button - wizualna w formie reklama internetowa polegająca na umieszczeniu na stronach internetowych odpowiednio przygotowanego obrazka, po kliknięciu w obszar którego użytkownik zostaje przeniesiony na stronę reklamodawcy. Jest to odpowiednik tzw. bannera, zajmujący o wiele mniej miejsca i nie utrudniający użytkownikowi przeglądania stron
expand (out - banner) - jego charakterystyczną cechą jest to, że po najechaniu na niego myszką rozwija się zasłaniając część redakcyjną strony internetowej. Po usunięciu kursora z reklamy jest ona pomniejszana do wymiaru standardowego bannera
interstitials - są reklamami, które pojawiają się na stronie WWW w momencie całkowitego załadowania się strony i porównywane są do spotu telewizyjnego
pop - under (charlie behind) - graficzny element reklamowy pojawiający się w osobnym oknie przeglądarki internetowej po wejściu użytkownika na dany serwis lub stronę
pop - up - reklama pokazuje się w automatycznie otwieranym, samodzielnym oknie przeglądarki, zwyjkle bez pasków nawigacyjnych
sky scrapper - element graficzny umieszczany na górze prawej kolumny strony; kliknięcie w reklamę powoduje przeniesienie do reklamowanego serwisu; ilość użytkowników jest rejestrowana w statystykach
superstitials (poltergeist) - to zastrzeżona technologia, zwiększająca wygodę użytkowników (a tym samym zmniejszająca stopień ich irytacji) poprzez ładowanie reklamy "w tle". Dzięki tej technologii, użytkownik w ogóle nie widzi, kiedy reklama jest wczytywana - nie musi na nic czekać - a ogląda ją dopiero po jej pełnym załadowaniu
scroll banner - ma zapewnioną ciągłą widoczność, ponieważ porusza się wzdłuż strony w miarę jej przewijania w oknie
kick ad - posiada pozorną opcję zamknięcia, której kliknięcie powoduje "przeskoczenie" reklamy w inną część strony
toplayer - to animacja typu flash, która wykorzystuje ruchome elementy graficzne w dowolnych konfiguracjach w połączeniu z efektami dźwiękowymi
watermark - polega na wbudowaniu reklamy - a raczej samego logo budującego wizerunek - w tło serwisu internetowego. Najczęściej watermark ma postać osłabionego barwowo logotypu powtórzonego wielokrotnie - tworzącego swego rodzaju wzór w tle
Udział poszczególnych form reklamy w internecie zależy od tego, jak skuteczne są dane metody promocyjne, co jak już wcześniej wspomniano jest dość łatwe do sprawdzenia. Struktura reklam internetowych na rok 2003 jest widoczna na rysunku 3.
Rysunek 3. Udział poszczególnych form reklamy w internecie w 2003
Źródło: Adamczyk J., Gębarowski M., Kandefer M., Internet na usługach marketingu, Wyd. Politechniki Rzeszowskiej, Rzeszów 2004, s. 76
Zakończenie
W związku z faktem, iż internet jest najbardziej dynamicznie rozwijającym się medium w Polsce, przedsiębiorstwa, które chcą przetrwać na jakże konkurencyjnym rynku muszą dostosować swoją ofertę do potrzeb klientów. Wykorzystanie interaktywnego i multimedialnego charakteru internetu pozwala nie tylko na ciekawą promocję firmy, czy prowadzenie sprzedaży online. Globalna sieć już dziś jest narzędziem niezbędnym w procesie kreacji i promocji zarówno konkretnych produktów, jak i marek w ogóle.
Cechy internetu jako medium umożliwiają przedsiębiorstwom prowadzenie bardziej świadomych działań marketingowych skierowanych nie do odbiorcy masowego lecz do indywidualnych klientów.
Kowalski szukający informacji o Bieszczadach zostaje automatycznie informowany o bazie noclegowej, restauracjach funkcjonujących na danym terenie czy też o możliwości zakupu sprzętu, który może się okazać przydatnym przy tego typu podróży. A wszystko to bez konieczności opuszczenia własnego domu, co niewątpliwie stanowi ogromną korzyść dla klienta. Równocześnie przedsiębiorstwo przy stosunkowo niskich kosztach ma możliwość dotarcia do docelowej grupy klientów. Jak wynika z powyższych rozważań jest to tylko jedna z licznych zalet tej formy marketingu, należy jednak pamiętać również o tym, iż nieumiejętnie zaplanowana strategia marketingowa może odnieść skutki odwrotne od planowanych.
Bibliografia
Adamczyk J., Gębarowski M., Kandefer M., Internet na usługach marketingu, Wyd. Politechniki Rzeszowskiej, Rzeszów 2004.
Bickerton M., Bickerton P., Pardesi U., Marketing w internecie, jak najlepiej wykorzystać sieć w sprzedaży produktów i usług, Polskie Wydawnictwo Psychologiczne, Gdańsk 2006.
Brady R., Forrest E., Mizerski R., Marketing w internecie, PWE, Warszawa 2002.
Internet w marketingu, praca zbiorowa pod red. A. Bajdaka, PWE, Warszawa 2003.
Krain K., Sieciowe innowacje, „Media & Marketing Polska” 2007, Nr 16.
Reklama jest narzędziem, które umożliwia realizowanie funkcji marketingowych, wpływa na jednostki rynku, zjednuje je sobie i kreuje ich pozytywne opinie o produktach i firmie.
W dzisiejszych czasach reklama dotyka niemal każdej dziedziny życia. Występuje we wszystkich mediach: telewizji, radiu, prasie i Internecie. Możemy się na nią natknąć na bilbordach, gdy jedziemy samochodem do pracy. Bardzo często gigantyczne reklamy umieszczane są na ścianach budynków. Gdy czytamy prasę ciężko nie zauważyć kolorowych stron zachęcających do kupna jakiegoś produktu. Oglądanie filmów, których około jedną trzecią emitowanego czasu stanowią różnego rodzaju reklamy często bywa irytujące. Nawet sprawdzając swoją pocztę e-mail, czy przeglądając strony „WWW” narażeni jesteśmy na różnego rodzaju reklamy online i offline, które „narzucają” się użytkownikowi Internetu.
Reklamują się wszyscy chcący pozyskać jak największą liczbę klientów i zwolenników. Począwszy od potężnych korporacji, na osiedlowym sklepiku kończąc. Bez wyjątku każdy z nich stosuje jakiegoś rodzaju strategię reklamową. Wszystko zależy od celu, jaki pragną osiągnąć.
Wielkie firmy reprezentujące znane marki ścigają się w pomysłach na reklamy by ściągnąć do siebie jak największa liczbę klienteli. Stosują liczne akcenty humorystyczne, „chwytliwe” hasła, które na długo zapadają w pamięci i kojarzą się z danym produktem. Reklamują się gdzie to tylko możliwe, w prasie, telewizji i całej reszcie środków masowego przekazu. Zatrudniają znane osobistości, które często za niebagatelne sumy występują w reklamach. Rekordową gażę dwóch milionów funtów brytyjskich!!! za niespełna czterominutową reklamę perfum Channel zainkasowała Nicol Kidman. Bardzo często w reklamach telewizyjnych czy też radiowych słyszymy świetną muzykę, która natychmiastowo „wpada w ucho”, niejednokrotnie wystarczy usłyszeć tą melodię by od razu skojarzyć produkt. Bardzo znana „Milka”, która po za świetnymi wyrobami z czekolady wyprodukowała cała serię reklam z już „cooltowym” Świstakiem i innymi zwierzątkami jego pokroju, a hasło: „Świstak siedzi i zawija je w te sreberka” przeszło do historii reklam, nabrało nowych znaczeń i kontekstów, co świadczy o tym, że reklama się spodobała i spełniła jedną ze swoich ról - produkt jest rozpoznawany. Marka napojów gazowanych, „Sprite „ także może się poszczycić dorobkiem wielu reklam, które skierowane do najchłonniejszej grupy konsumenckiej, czyli młodzieży szybko przyjmuje się w ich środowisku, co sprzyja promowaniu tego produktu. Niejednokrotnie reklamy są istnym dziełem sztuki. Przyciągają formą, kolorem, muzyką czy nawet zapachem, próbki perfum także są środkiem reklamy. Niestety coraz częściej reklamy przekraczają pewne granice dobrego smaku, kultury czy chociażby kiczu. Wiele z nich przesycone jest erotyzmem czy wręcz seksizmem. Człowiek zamiast skupiać się na produkcie, zwraca uwagę na liczne niesmaczne wątki i podteksty, tak skutecznie wpływające na ludzką psychikę. Nadmiar koloru i nazbyt niezrozumiale formy często tłumią sens reklamy, która traci sens i nie spełnia swojego zadania, ponieważ odbiorca zamiast zwrócić uwagę na rzeczy istotne, poirytowany zbyt narzucająca się formą szybko stara się uniknąć kontaktu z daną reklamą. Oczywiście po za tymi wszystkimi wielkimi kampaniami reklamowymi istnieją jeszcze inne formy zachęcania klienta do korzystania z usług. Mniejsze firmy, których nie stać na kosztowne kampanie stosują może mniej efektowne sposoby, ale w związku z ich potrzebami często równie skuteczne. Mały osiedlowy sklepik przeważnie po za szyldem przy wejściu nie reklamuje się w żaden inny sposób. Na jego korzyść i sukces rozwoju wpływają dogodne położenie dla mieszkańców, w miarę możliwości jak najbardziej zróżnicowany asortyment i oczywiście reklama wśród samych klientów. Jeżeli oferuje się produkty wysokiej jakości w przystępnych cenach szybko stosuje się zaufanie „osiedlowych” odbiorców, preferujący mały sklepik, w którym mają wszystko pod ręką, od ogromnego hipermarketu, w którym nietrudno zgubić się wśród ogromu produktów domniemanych promocji.
Sukces reklamy i tak w ostateczności zależy od podatności klienta na wpływ reklamy. Są osoby, na których nie da się wpłynąć i wszystkie misterne plany manipulacji odbiorcą po prostu nie skutkują. Osoba taka dokładnie wie, czego chce i potrzebuje i nigdy nie kupi „przypadkiem” o „jedną” rzecz za dużo. Jest też ta cześć społeczeństwa, która łatwością ulega wszelakim wpływom ze strony producentów i speców od reklamy. Preferują wielkie hipermarketu, hipermarketu, których potrafią spędzać długie godziny na udawaniu pieniędzy na w efekcie nie do końca potrzebne produkty.
Osobiście nie przepadam za wielkimi sklepami, w których ludzie gonią nie wiadomo, za czym. Tłok, niezbyt dobra muzyka o niskiej jakości, i ogólnie odczuwalna atmosfera „promocji”, która w większości przypadków mija się ze znaczeniem tego słowa, ma ona na celu wyzbycie się towaru, którego jakość znacznie spadła. Należę do grupy osób mało podatnych na działalność reklam, nie przeczę często podoba mi się sposób i wykonanie jakiegoś projektu reklamowego, ale ta jego część, która ma za zadanie zmanipulować mnie nie skutkuje. Kupuję, co mi się naprawdę podoba i jest mi potrzebne. Tylko w nielicznych przypadkach mój wybór trafia na produkty powszechnie reklamowane, są to te towary, które po za świetna reklamą reprezentują doskonałą jakość.
Formę komunikacji handlowej uznawane za najbardziej pierwotna prareklamę:
Załączniki do pracy:
Polecamy podobne teksty
|
|
3.83
|
Początek formularza
Dół formularza
Formę komunikacji handlowej uznawane za najbardziej pierwotna prareklamę:
Krzyk to instrument promocji, medium reklamowe,
Rysunek, bo czytelny dla osób niepiśmiennych,
Ryty, symbole.
Okres z którego pochodzi najstarsze znane ogłoszenie świata i gdzie jest. W British Museum, papirus z okresu ok. 3000 lat p.n.e. znalezione w Grecji. Ogłoszenie informuje o nagrodzie za znalezienie zbiegłego niewolnika.
Najbardziej znany slogan reklamowy z okresu międzywojennego. Autor. „CUKIER KRZEPI” autorstwa Wańkowicza.
Akcja „buy and get”- mówi o tym, że po zapłaceniu za produkt w kasie klient otrzymuje w zamian prezent w punkcie sprzedaży.
Ulotka, broszura, folder. Ulotka- a) zawiera infor. O promocji sprzedaży np. o nowym produkcie i jego cenie, o targach itp.,b) jest małego formatu, 1,2 str, jednokolorowa szata graficzna, powielane kserograficznie c) krotka żywotność, niska jakość papieru. Folder- a) druk infor., propagandowy, b) zwykle barwny, bogata szata graf., zawiera opisy, zdjęcia i dane dot produktu, c) zawiera ok. 8 str A4, podzielony na krótkie rozdziały d) kosztowny druk reklamowy, najwyższa jakość papieru e) często dołączany do listu reklamowego. Broszura- a) wydawnictwo zwarte o objętości do 48 str b) szyta przez grzbiet lub z boku oprawiona w miękka kolorową okładkę, c) ma jedna kartę tytułową, papier dobrej jakości.
Różnice m-y agencjami sieciowymi i lokalnymi- Agencje sieciowe (globalne) działają w skali ogólnoświatowej, idą za swoimi klientami; Agencje lokalne (krajowe)- jest ich bardzo dużo.
Zakres usług agencji full service- a) analiza pozycji konkurencyjnej reklamowanego produktu, b) analiza obecnego i potencjalnego rynku nabywców, c) analiza kanałów dystrybucji i metod sprzedaży d) badanie mediów reklamy, e) zaprojektowanie kampanii reklamowej i jej realizacja, f) zaprojektowanie i produkcja mater. reklamowych, zakup miejsca w mediach, kontrola efektów kampanii, g) współpraca z działem marketingu reklamodawcy.
Czym zajmują się w agencjach copywriterzy (C) i artdirektorzy (AD)- AD to osoba odpowiedzialna za to co widoczne, jest od wrażenia (symboli, obrazków), a C to „tekściarz” odpowiadający za to co napisane, odpowiada za słowa.
Kryteria wyboru agencji reklamowej:
-zakres oferty usługowej;
-wielkość agencji, perspektywy jej rozwoju;
-posiadane rekomendacje;
-jakość kontaktów z mediami;
-doświadczenie w realizacji określonych zleceń;
-obsługiwanie firm konkurencyjnych;
-wyniki przeprowadzonych kampanii;
-warunki finansowe, ceny usług, warunki płatności.
Najstarsza forma reklamy to PLAKAT- Zalety:
relatywnie tania
wywiera duże wrażenie na odbiorcy
duża siła przyciągania megaplakatów
doskonałe wzmocnienie utrwalające w świadomości konsumenta slogany, opakowanie i nazwy markowe z znanych reklam tv
skuteczna, b. pożądana forma promocji dla produktów jak piwo, fajki, napoje, restauracje, puby, i dla zmotoryzowanych.
Wady:
jest nie selektywna (demograf i psycholog)
plakat dociera do wszystkich
nie pozwala na przekazanie szczegółów
jest miejsce tylko na ilustracje, krótki slogan
Na pakiet wysyłany pocztą wchodzi:
koperta,
listopad broszura
środek (sposób wypowiedzi)
koperta zwrotna oraz ewent. Próbka artykułu prasowego lub ogłoszeń reklamowych,
list rekomendujący od zadowolonego klienta czy inne dodatkowe infor na dyskietce lub CD.
Formy rekalmy INTERNETOWEJ:
banner
pop-up
słowa kluczowe (Toplayer, Watermark)
spam
link płatny
marketing wirusowy
BrandMark
Floating Ads
Mailing reklamowy
MANIPULACJA:
kształtowanie poglądu, postaw, zachowań lub emocji bez ich wiedzy i woli człowieka
metoda zakamuflowanego oddziaływania na świadomość i zachowanie jednostek i grup społ. dla realizacji określonych przez nadawcę celów
manipulator posługuje się np. danymi statycznymi, infor, faktami aby ukryć przed odbiorcą rzeczywiste cele.
PERSWAZJA : to metoda polegająca na tłumaczeniu, przekonywaniu ludzi do zaakceptowania pewnych poglądów, co do których nie mają oni jasnego zdania.
Oddziaływanie podprogowe nie jest skuteczne (jako tekst) ponieważ to działanie takiego bodźca, który nie dociera do naszej świadomości a zarazem jest rejestrowany przez receptory. Tekst jako bodziec podprogowy:
nie odnosi oczekiwanego skutku
bodziec semantyczny eksponowany w krótkim czasie jest postrzegany w formie zdegradowanej
w warunkach podprogowych odbiorca nie jest w stanie sensownie przetworzyć więcej niż jedno słowo
APEL RACJONALNY- podaje korzyści wynikające z zakupu produktu- lepszą jakość, oszczędność. Przykład to reklama samochodu marki mercedes, syropu, systemów komputerowych firmy IBM.
APEL EMOCJONALNY- wywołanie pozytywnych emocji (duma, radość, humor) lub negatywnych (wstyd, wina), które maja motywować nabywcę do zakupu produktu. Przykład to reklama pasty do zębów Blend a Med., szamponu do włosów Sunsilk.
APEL MORALNY- skierowany do odczuć odbiorców docelowych zw z tym co dobre i właściwe. Tego typu bodźce często są używane aby nakłaniać ludzi do popierania spraw społecznych jak: walka o czyste środowisko, pomoc dla poszkodowanych,. Przykład to reklama Polskiej Akcji Humanitarnej, czy akcja walki z rakiem. Mają one przemawiać do sumienia.
ELEMENTY OGŁOSZENIA PRASOWEGO:
tytuł (nagłówek)
hasło reklamowe (slogan)
ilustracje
constans
stopka adresowa
logo (znak towarowy)
tekst reklamowy
układ graficzny
kolor
WIZERUNKI NAJCZĘŚCIEJ UMIESZCZANE NA ILUSTRACJI:
wizerunek produktu np. samochodu
wizerunek produktu w użyciu
wizerunki pokazujące korzyści płynące z korzystania z danego produktu
wizerunek ludzi używających dany produkt i spełnionych ambicji.
8 ELEMENTÓW DOBREGO NAGŁÓWKA:
zainteresowanie czytelnika własna osoba
informacja
ciekawość
szybki, łatwy sposób
zawężanie do aktualności polit., społ., gosp.
oddziaływanie na emocje
nawiązanie do znanych i cenionych osób
przekazywanie znanego powiedzenia
BOHATER REKALMY NAZYWANY SPECJALISTĄ- to taki bohater reklamy, który ze względu na swoją wiedzę, zawód, doświadczenie, może być uznawany za fachowca w dziedzinie, z której pochodzi oferta.
STEREOTYPY MĘŻCZYZNY W REKLAMIE:
1.prawdziwy mężczyzna (piwo, samochody terenowe, papierosy, narzędzia pracy, mater. budowlane)
2.elegancki amant (kosmetyki, przybory do golenia, auta luksusowe, ubrania, dezodoranty)
3.udomowiony (dania w 5 min, środki przeciwko kamieniowi w łazience, delicje, rozmowy telefoniczne, usługi pocztowe)
4.specjalista (mater budowlane, wystrój wnętrz, elektronarzędzia, sprzęt do pielęgnacji ogródka).
STEREOTYPY KOBIETY:
1.ciepłej opiekunki
2.schludnej gosposi
3.namiętnej kochanki
4.kobiety pracującej
POZYTYWNY WPŁYW REKLAMY NA GOSPODARKE:
informowanie ludzi o dostępności nowych wyrobów i usług
przyczynianie się do wzrostu wydajności i spadku cen, pobudzanie postępu gospod.
ułatwienie finansowo publikacji i programów radiowo- telewizyjnych, w tym też kościelnych.
OBSZARY W KTÓRYCH KOŚCIÓŁ WSKAZUJE POZYTYWNE I NEGATYWNE DZIAŁANIE REKALMY:
a)Gospodarka
b)Polityka
c)Kultura
d)Moralność i religia
Znaczenie barwy CZARNEJ- ozn wszystko co negatywne, szczególnie strach, niepokój, nienawiść, złość, winę, depresję. Nasila przygnębienie, wzbudza złość. Jest to barwa elegancka, kojarzy się ze smutkiem i przykrym doświadczeniem życiowym z innymi kolorami dodaje im samym negatywnych cech.
CZYNNIKI MAJĄCE WPŁYW NA ODBIÓR PLAKATÓW PRZEZ KLIENTA:
1.Równowaga:
-Formalna: elementy rozmieszczone symetrycznie
-Nieformalna: dla zrównoważenia obrazu wykorzystuje się zróżnicowaną wielkość elementów
2.Jednorodność: reklama powinna sprawiać wrażenie spójności
3.Rozmieszczenie: oglądana od lewego górnego rogu i kończenie na prawym dolnym rogu.
4.Kontrast
5.Wyrazistość: reklama powinna być zrozumiana i prosta.
KONOTACJE- zwalczanie kolorów pozytywnych i negatywnych.
HUMOR- jest szczególnym atrybutem dowcipu rozrywkowego jakie poszukuje odbiorca.
WSKAZÓWKI DOT STOSOWANIA HUMORU W REKLAMIE:
1.Nie należy stosować humoru w przypadku produktów o zdecydowanie wyróżniających się cechach, a także dla wyrobów drogich i luksusowych. Należy unikać tych rodzajów humoru, które ograniczają pamięć, mogą budzić kontrowersje u odbiorców, łatwo się starzeją. Warto wykorzystywać przede wszystkim hiperbolę, pastisz i satyrę. Trzeba unikać żartów na temat płci. religii, rasy itp.,
2.Nie opłaca się wymyślać zbyt skomplikowanych i wyszukanych wątków humorystycznych, ponieważ ich analiza może całkowicie pochłaniać odbiorcę. Wyrafinowany humor rozumieją z reguły tylko ludzie wykształceni,
3.nie należy nigdy śmiać się z reklamowanego produktu w sposób żartobliwy można mówić tylko o najmocniejszych cechach wyrobu,
4.humor powinien pojawić się w reklamie telewizyjnej i radiowej na samym początku.
STYLISTYCZNE ŚRODKI POZA DOWCIPEM WYKORZYSTYWANE W REKLAMIE:
Hiperbola polega na uzyskiwaniu efektów humorystycznych poprzez przesadną prezentację cech reklamowanego produktu.
Pastisz jest to naśladowanie jakiegoś dzieła, stylu znanego twórcy, szkoły czy epoki. Często żartobliwie wykorzystuje się utwory literackie (np. reklama Polleny-2000 - „ociec prać"), muzyczne i dzieła plastyczne.
Satyra jest zabiegiem stylistycznym, w którym wykorzystuje zwyczaj żeby pokazać, jak śmiesznie zachowują się osoby, które nie zdecydowały się jeszcze na zakup określonego produktu.
SHOK VERSITING- (reklama szokująca) - reklama z wykorzystaniem motywów powszechnie uważanych za ryzykowne, wzbudzające mieszane uczucia. Celem tego typu działań jest zwrócenie uwagi na dany produkt, zazwyczaj wspiera krótkookresową strategię sprzedaży. Zazwyczaj eksploatuje obszary tematycznie związane z seksem, pornografią, zaskoczeniem, obrzydliwościami, strachem i przemocą. Na granicy dobrego smaku.
JAKI RODZAJ NEGATYWNYCH EMOCJI WPŁYWA NA NAJWIEKSZĄ ZAPAMIĘTYWALNOŚĆ PRZEKAZU REKLAMOWEGO?
Na podstawie przeprowadzanych badań dotyczących negatywnych emocji w reklamie okazuje się, że zapamiętywaniu przekazywanych informacji służy najlepiej średni poziom lęku. Jeśli bowiem lęk nie jest bardzo nasilony, pobudza on uwagę i ułatwia aktywny odbiór informacji. Jeśli jednak przekracza ten optymalny poziom, nabiera charakteru popędowego, co prowadzi do usuwania z pamięci kojarzonych z nim nieprzyjemnych informacji. Ponieważ poszczególne emocje negatywne mogą zmniejszać lub zwiększać moc perswazyjną prezentowanych w nich treści, a niektóre ze stanów emocjonalnych pojawiają się nieoczekiwanie, zazwyczaj się sugeruje, aby oddziaływanie takich reklam na odbiorców było zawsze starannie przebadane przed decyzją o ich emisji .
CZY WARTO ŚMIESZYĆ: tak, ponieważ reklama jest wtedy zapamiętywalna, ale trzeba znać granice.
CZY WARTO STRASZYĆ: tak, ponieważ pobudza emocje i uwagę odbiorcy np. reklama społeczna. Są oczywiście pewne ograniczenia jednak prawo (jeśli chodzi o reklamę społeczną) „przymyka oczy” na te ograniczenia.
AMBIENT MEDIA:
zachodni specjaliści z dziedziny marketingu wyjaśniają termin jako „alternatywny nośnik reklamy inny niż powszechnie znany”
ogół niekonwencjonalnych działań marketingowych realizowanych z pominięciem takich nośników jak: tv, radio, prasa.
REKLAMA ŁAZIENKOWA- narodziła się w Kanadzie w połowie lat 80 i dotarła do Europy na początku lat 90. W Polsce istnieje sieć reklamy łazienkowej od 2002r.
PRZYKŁADY AMBIENT MEDIA: reklama łazienkowa, w szkołach i uczelniach, numery mieszkań, chodnikowa, graffiti, w kawiarniach internetowych, w windach, na śr transportu, na ciele, na banknotach, na biletach, inne.
ZASADY PROJEKTOWANIA PLAKATU REKLAMOWEGO:
Reklama musi zaskakiwać, udawać, być „wizualnym skandalem”.
reakcje konsumentów po zetknięciu z plakatem muszą być szybkie, jednoznaczne i emocjonalne.
prostota to podstawowa cecha dobrego plakatu.
odpowiednia wielkość liter.
krój powinien być prosty.
należy unikać trzcionek skrajnie pogrubionych.
użycie dużych liter zminimalizować.
należy zwrócić uwagę na rozmieszczenie spacji.
hasło reklamowe najlepiej umieścić nad ilustracja.
ilustracje powinny przykuć wzrok odbiorcy.
powinien być zachowany kontrast.
REKLAMA ZEWNETRZNA- to jest to wszystko co skierowane do konsumenta poruszającego się po mieście. Rodzaje nośników to:
plakaty reklamowe
plansze reklamowe
podświetlane tablice
neony
kasetony przy sklepach.
RODZAJE BADAŃ PRZY REKLAMIE ZEWNETRZNEJ: Test rynkowy, modele ekonometryczne, badania diagnostyczne.
ŹRÓDŁA EFEKTÓW RADIOWYCH W REKLAMIE: słowa, dźwięk, muzyka. Są one wyprodukowane przez ludzi lub w studio za pomocą rekwizytów.
ZASADY TWORZENIA REKLAMY RADIOWEJ:
Przyciągnij uwagę.
Odwołaj się do zainteresowania samym sobą.
Używaj słów obrazów.
Nie zapominaj o sprzedaży.
Unikaj bawołów reklamowych.
Przeczytaj tekst na głos.
Pilnuj czasu.
Pojęcie DŻINGIEL- to reklama z muzyką, zwykle napisana do sloganu lub linii tematycznej kampanii. Pojęcie INTRO- jest wprowadzane do spotów. To elementy przyciągające uwagę.
POZYTYWNE CECHY RADIA:
osobisty środek przekazu
wysoka wybiórczość
radio jako uzupełnienie innych mediów
niski koszt dotarcia
blisko do momentu zakupu
kreatywność i elastyczność radia.
TECHNIKI WIZUALNE- REKLAMA TV:
demonstracja działania
oświadczenia, zbliżenie, historyjka
rekomendacja produktu lub usługi
porównania, fotografie i grafika
z życia wzięte
wywiad z klientem
humor, animacja, sytuacje, zdjęcie poklatkowe
rotoskoping, seriale, techniki łączone
rozwiązanie problemu, reklama nastrojowa
ELEMENTY REKLAMY TV:
obraz
dźwięk
słowo
ZASADY KONSTRUKCJI DOBREJ REKLAMY TV:
czas trwania 6-60 s
połaczone 3 elementy: dźwięk, słowo i obraz
dźwięk dopasowany do reklamy.
EVENT MARKETING- narzędzie promocyjne polegające na organizowaniu różnego rodzaju wydarzeń (imprez) masowych służących realizacji celów firmy wobec otoczenia zew i wew, klientów, decydentów, kontrahentów, środowisk opiniotwórczych, pracowników.
ATRAKCJE Z ZAKRESU EM: hostessy, konferansjer, show promocyjny, degustacje, biesiady i pikniki, konkursy i zabawy, happeningi, sztuki walki, domy cyrkowe, pokazy akrobatyczne, pokazy z udziałem zwierząt, darmowe usługi medyczne.
ADVERTAINMENT- (reklamo-zabawa, reklamo-rozrywka, kieszonkowe kino). Przekaz reklamowy zawarty w rozrywkowej formie krótkiego filmu nie zawsze bezpośrednio powiązanego z samym produktem; filmiki reklamowe dostępne są w Internecie lub na życzenie można je bezpłatnie otrzymać na płycie DVD, odtwarzane są na komputerach, a nawet na telefonach komórkowych.
Adamczyk J., Gębarowski M., Kandefer M., Internet na usługach marketingu, Wyd. Politechniki Rzeszowskiej, Rzeszów 2004, s. 10 - 16
Krain K., Sieciowe innowacje, „Media & Marketing Polska” 2007, Nr 16, s. 2
Bickerton M., Bickerton P., Pardesi U., Marketing w internecine, jak najlepiej wykorzystać sieć w sprzedaży produktów i usług, Polskie Wydawnictwo Psychologiczne, Gdańsk 2006, s. 25
Adamczyk J., op. cit., s. 13
Adamczyk, op. cit., s. 14
Brady R., Forrest E., Mizerski R., Marketing w internecie, PWE, Warszawa 2002, s. 112
Internet w marketingu, pr. zb. pod red. A. Bajdaka, PWE, Warszawa 2003, s. 49
Adamczyk, op. cit., s. 69 - 73
Sformułowanie internetowej strategii marketingowej
Opracowanie internetowego planu marketingowego
Bieżąca koordynacja wdrożonych działań marketingowych
Projektowanie internetowych działań marketingowych
Implementacja przyjętych rozwiązań
Sprawdzenie uzyskanych efektów