MATERIAŁY EDUKACYJNE Z HISTORII USTROJU I PRAWA POLSKI

CZĘŚĆ I

Wskaż prawidłowy wariant odpowiedzi

1. Zasadę pierwszeństwa hipotecznego wyrażała paremia:

1. lex retro non agit

2. ius est ars boni et aequi

3. prior tempore potior iure

2. Mieszkaniec Warszawy w 1895 r. mógł bezprawna decyzje tamtejszej administracji zaskarżyć do sądów administracyjnych składających się z:

1. trzech instancji

2. jednej instancji

3. nie mógł, sądownictwo takie wówczas nie istniało

3. Jedna będzie Szkoła Prawa w Warszawie - -. Dawane w niej będą nauki: prawa natury, cywilnego, rzymskiego, - - kryminalnego, postępowania cywilnego i kryminalnego i wszelkie stosunki z administracją, policją i prawem publicznym, - - Nikt nie może być przyjmowanym na urzędy w Wydziale Sprawiedliwości, kto nie okaże przyzwoitych z tej szkoły zaświadczeń. Ten tekst pochodzi z roku:

1. 1791

2. 1808

3. 1816

4. Senat sprawuje w zupełności władzę wykonawczą. Postanowienie to pochodzi z roku:

1. 1833

2. 1791

3. 1935

5. Rada Stanu utworzona będzie według postanowień specjalnej ustawy, którą wyda rada Regencyjna za zgodą…Postanowienie to pochodzi z roku:

1. 1808

2. 1816

3. 1917

6. Art. 1 Królestwo Polskie dzieli się na ośm województw. Art. 2 […] 1. województwo krakowskie 2. województwo sandomierskie 3. województwo kaliskie 4. województwo lubelskie 5. województwo płockie 6. województwo mazowieckie 7. województwo podlaskie 8.województwo augustowskie. Postanowienie to pochodzi z roku:

1. 1816

2. 1791

3. 1864

7. Wiano to zabezpieczenie:

1. posagu przez męża

2. majątku kobiety przez ojca lub braci

3. owdowiałej matki, przyznawane jej przez synów

8. W Pamiętnikach pod datą 6 marca 1646 r. zapisano: Ja zacząłem sprawować sądy, jak je zwą, asesorskie, powierzone memu urzędowi. Król posłał stolnika litewskiego Paca, aby powitał królowę. Autorem Pamiętników był:

1. kanclerz

2. interrex

3. król Władysław IV

9. A jeślibyśmy - - co przeciw prawom, wolnościom, artykułom, kondycjom wykroczyli albo czego nie wypełnili, tedy obywatele koronni obojga narodu od posłuszeństwa i wiary nam powinnej wolne czyniemy i panowania. Fragment ten jest częścią:

1. artykułów henrykowskich

2. Formula processus

3. Konstytucji 3 maja 1791 r.

10. Bezpośredni kierunek służby cywilnej w Królestwie do Naczelnika Rządu Cywilnego należy. On prezyduje w Radzie Administracyjnej, gdy namiestnik na niej obecnym nie jest…Zasada ta pochodzi z roku:

1. 1861

2. 1815

3. 1832

11. Półtora wieku walk, krwawych nieraz i ofiarnych, znalazło triumf w dniu dzisiejszym […] Czuję się szczęśliwym, ze przypadł mi zaszczyt otwierać Sejm Polski, który znów będzie domu swego ojczystego panem i gospodarzem. Słowa te wypowiedział:

1. J. Piłsudski

2. I. J. Paderewski

3. R. Dmowski

12. Dziewięciu senatorów, licząc w to prezesa, będzie obranych do Zgromadzenia Reprezentantów. Czterech zaś wybranych zostanie przez kapitułę i Uniwersytet…Zasada ta pochodzi z roku:

1. 1814

2. 1848

3. 1818

13. Wojewodę mianuje, przenosi i uwalnia Naczelnik Państwa na wniosek Ministra Spraw Wewnętrznych, uchwalony przez Radę Ministrów. Rozporządzenie to pochodzi z roku:

1. 1919

2. 1926

3. 1938

14. Organami Państwa pozostającymi pod zwierzchnictwem Prezydenta Rzeczypospolitej są: Rząd, Sejm, Senat, Siły Zbrojne, Sądy, Kontrola Państwowa. Jest to fragment konstytucji:

1. kwietniowej 1935 r.

2. małej 1919 r.

3. marcowej 1921 r.

15. [Rada] Składać się będzie z trzech stanów Rzeczypospolitej, to jest z Króla, Senatu i Stanu Rycerskiego, które powinny być na zawsze nierozdzielne, prócz w wypadkach bezkrólewia i nieprzytomności królewskiej. Urywek ten pochodzi z konstytucji:

1. sejmu warszawskiego 1775 r.

2. Królestwa Polskiego 1820 r.

3. 3 maja 1791 r.

16. Sejm składa się z posłów, wybranych w głosowaniu powszechnem, tajnem, równem i bezpośredniem. Ustęp ten pochodzi z:

1. konstytucji 1935 r.

2. konstytucji 1920 r.

3. noweli sierpniowej 1926 r.

17. W Rzeczypospolitej szlacheckiej kandydaci na urząd sędziego ziemskiego powinni m.in.:

1. mieć doktorat utriusque iuris

2. mieć ukończone studia prawnicze

3. być ludźmi dobrymi, cnotliwymi, godnymi, osiadłymi

18. W Pamiętnikach pod datą 8 sierpnia 1634 r. opisano zdarzenia w Warszawie: Król odprawił żołnierzy. Wieczorem na miejscu nie bardzo zaszczytnym wojewodzie nowogródzki Sapieha pojedynkował się na szable z Kossobudzkim z Mazowsza i odniósł ranę. Potem ukarano za to Kossobudzkiego na gardle. Wojewoda wileński, hetman Radziwiłł, wyjechał po długiej audiencji u króla. Pod datą 16 sierpnia zapisano: Tego dnia został ścięty Kossobudzki. Wyrok w tej sprawie wydał sąd:

1. grodzki

2. marszałkowski

3. relacyjny

19. Stanowimy, że w sprawach, które dotyczą osoby lub mienia żyda, żaden chrześcijanin przeciw żydowi nie może być na świadka dopuszczany, chyba samotrzeć z chrześcijaninem i żydem. W świetle powyższego przywileju, w sprawie przeciw Żydowi, chrześcijanin mógł ważnie świadczyć wraz - co najmniej - z:

1. chrześcijaninem i Żydem

2. trzema chrześcijanami i trzema Żydami

3. dwoma chrześcijanami i dwoma Żydami

20. W każdym powiecie istnieje […] powiatowy sąd administracyjny, w każdym obwodzie istnieje […] obwodowy sąd administracyjny, dla całego terenu monarchii istnieje […] Wyższy Sąd Administracyjny […]. Ustawa tej treści obowiązywać miała od ostatniej ćwierci XIX stulecia w:

1. Austrii

2. Rosji

3. Prusach

21. W II Rzeczypospolitej spory o właściwość między sądami powszechnymi a organami administracji rozpatrywał:

1. sąd powszechny

2. Najwyższy Trybunał Administracyjny

3. Trybunał Kompetencyjny

22. ...Jakoż postanowiliśmy, iż odtąd na potomne czasy nic nowego stanowionym być nie ma przez nas naszych następców bez wspólnego zezwolenia senatorów i posłów ziemskich, co by było z ujmą i ku uciążeniu Rzeczypospolitej oraz ze szkodą i krzywdą czyjąśkolwiek, tudzież zmierzało ku zmianie prawa ogólnego i wolności publicznej. Fragment ten to urywek:

1. konstytucji Nihil novi

2. Formula processus

3. statusu Władysława Jagiełły 1423 r.

23. Wwiązanie to:

1. przeniesienie własności

2. przeniesienie posiadania

3. rozpoczęcie spławu zboża

24. Ekscerpcje dylatoryjne w procesie ziemskim powodowały:

1. odroczenie rozpoznania sporu

2. odrzucenie pozwu

3. nadanie wyrokowi rygoru natychmiastowej wykonalności

25. Po unii lubelskiej wojewoda wołyński ex officio zasiadał w:

1. sejmie

2. senacie

3. Komisji Skarbowej Litewskiej

26. Konstytucja 3 maja przewidywała:

1. zniesienie monarchii (stąd nazwa Rzeczypospolitej)

2. dziedziczność tronu

3. obieralność monarchy

27. Wedle prawa małżeńskiego z 1836 r. spory w tej materii rozpoznawał:

1. iuridicum compositium

2. sąd wyznaniowy

3. sąd powszechny

28. Administracje rządową powiatu w epoce Księstwa Warszawskiego sprawował:

1. radca powiatowy

2. komisarz powiatowy

3. podprefekt

29. Spory kompetencyjne między organami sądowymi a administracją Księstwa Warszawskiego rozpatrywała:

1. Rada Stanu

2. Komisja Sprawiedliwości

3. Deputacja Senatu

30. Sądem Sejmowym był/y, wedle konstytucji Królestwa Polskiego z 1815 r.:

1. Senat

2. Sejm

3. Izby Połączone

31. Sejmik Wojewódzki był - w II Rzeczypospolitej - organem samorządu:

1. województw Kongresówki

2. województwa pomorskiego i poznańskiego

3. województwa nowogródzkiego

32. W świetle konstytucji marcowej, kontroli konstytucyjności ustaw dokonywał:

1. Sąd Najwyższy

2. Trybunał Konstytucyjny

3. nie było takiego organu

33. Nowela sierpniowa z 1926 r.:

1. nadawała prezydentowi prawo wydawania aktów ustawodawczych

2. uprawniała prezydenta do rozwiązywania parlamentu bez wniosku Rady Ministrów

3. ułatwiała sejmowi głosowanie wniosku o ustąpienie rządu

34. Sąd podkomorski obejmował swą jurysdykcją:

1. szlachtę nieosiadłą

2. ogół szlachty

3. szlachtę osiadłą

35. Marszałek wielki:

1. dbał o bezpieczeństwo króla i rezydencji

2. kierował kancelarią

3. dowodził wojskiem kompotowym

36. Terytorium, którego głównymi miastami były Tylża i Królewiec w I połowie XVII wieku było:

1. częścią Korony

2. częścią Wielkiego Księstwa Litewskiego

3. lennem Korony

37. Autokefalia to:

1. uniezależnienie kościoła w kraju od władz zagranicznych

2. zrzeczenie się tronu przez monarchę

3. wykonanie kary spalenia na stosie

38. Jurydyka w Rzeczypospolitej szlacheckiej to:

1. grzecznościowy tytuł adwokata

2. fragment terenu miasta nie podległy władzom miasta

3. orzeczenie precedensowe

39. Statut Organiczny, znoszący odrębność Królestwa Polskiego, wydał:

1. Aleksander I w 1832 r.

2. Mikołaj I w 1832 r.

3. Mikołaj I w 1847 r.

40. W okresie zaborów samorząd powiatowy nie występował w zaborze:

1. pruskim

2. rosyjskim

3. austriackim

41. Spór o właściwość między sądem okręgowym a wojewodą rozpatrywał (po 1925 r.):

1. Trybunał Kompetencyjny

2. Trybunał Konstytucyjny

3. Minister administracji publicznej

42. Mieszkaniec Poznania w okresie międzywojennym miał do dyspozycji sądownictwo administracyjne, kontrolujące legalność decyzji tamtejszych władz:

1. trójinstancyjne

2. jednoinstancyjne

3. dwuinstancyjne

43. W przypadku jednak, gdy ktoś będąc prawem pokonany nie chciałby przyjąć wyroku sędziego, chcemy, aby to było jako prawo przestrzegane, izby każdemu wolno było od wyroku sądu ziemskiego lub grodzkiego nie w drodze nagany sędziego, lecz po prostu ustnie apelować do roków generalnych. Fragment ten jest urywkiem:

1. Formula procsessus

2. statutu wareckiego

3. artykułów henrykowskich

4. przywilejów czerekwicko-nieszawskich

44. W Rzeczypospolitej szlacheckiej włościanie z dóbr królewskichobrone przed nadmiernym uciskiem tenutariuszy znaleźć mogli:

1. w sądzie referendarskim

2. sądzie sejmowym

3. nie istniał taki organ

4. sadzie grodzkim

45. Znosi się niewola. Wszyscy obywatele są równi przed obliczem prawa. Stan osób zostaje pod opieką trybunałów. Urywek ten pochodzi z:

1. konstytucji 3 maja 1791 r.

2. konstytucji Księstwa Warszawskiego z 1807 r.

3. konstytucji Królestwa Polskiego z 1815 r.

46. Kodeks Napoleona przewidywał:

1. świecką formę zawarcia związku małżeńskiego

2. fakultatywność ślubów świeckich i kościelnych

3. nie poruszał tej kwestii

47. W izbie poselskiej Sejmu Królestwa Polskiego mieli prawo zasiadać wyłącznie:

1. przedstawiciele właścicieli: szlachty i nieszlachty oraz niektórych innych kategorii wyborców

2. przedstawiciele szlachty - właścicieli

3. przedstawiciele szlachty

48. O autonomii Galicji można mówić od reform lat:

1. 1846/47

2. 1848/49

3. 1860/61

4. 1880/81

49. Wybory do Sejmu Krajowego Galicji nie były:

1. powszechne

2. cenzusowe

3. kurialne

50. Mała Konstytucja z 1919 r. wprowadziła zasadę:

1. trójpodziału władzy

2. koncentracji władzy w Sejmie Ustawodawczym

3. koncentracji władzy w ręku Naczelnika Państwa

51. Konstytucja marcowa nie przyznawała Prezydentowi RP prawa:

1. łaski

2. inicjatywy ustawodawczej

3. mianowania Prezesa Rady Ministrów, bez zgody Sejmu

52. Nowela sierpniowa z 1926 r.:

1. ułatwiała sejmowi głosowanie wniosku o ustąpienie rządu

2. nadawała prezydentowi prawo wydawania aktów ustawodawczych

3. uprawniała prezydenta do rozwiązywania parlamentu bez wniosku rady Ministrów

53. Mieszkaniec Wilna miał w 1932 r. do dyspozycji sądownictwo administracyjne, sądzące nielegalne decyzje tamtejszych władz, składające sie z:

1. jednej instancji

2. dwóch instancji

3. trzech instancji

54. W 1925 r. we Lwowie stosunki zobowiązaniowe normowali:

1. ABGB

2. Ż

3. Kodeks Napoleona

4. Polski kodeks zobowiązań

55. Prezydent Rzeczypospolitej nie mianował:

1. wojewody

2. starosty

3. prezesa Rady Ministrów

56. Do administracji specjalnej nie należała w Polsce administracja:

1. miar i wag

2. spraw wewnętrznych

3. szkolna

4. wojskowa

57. W myśl konstytucji kwietniowej, gdy urząd Prezydenta Rzeczypospolitej jest opróżniony, funkcję jego sprawować winien:

1. Generalny Inspektor Sił Zbrojnych

2. marszałek sejmu

3. marszałek senatu

4. Prezes Sądu Najwyższego

58. Prawo rzeczowe w II Rzeczypospolitej:

1. skodyfikowano całkowicie

2. opierało się na przepisach sprzed odzyskania niepodległości

3. skodyfikowano częściowo

59. Trybunał Kompetencyjny rozpatrywał spory o właściwość między:

1. sądami powszechnymi

2. administrację zespoloną a niezespoloną

3. organami administracji a sądami

60. Wedle konstytucji kwietniowej Prezydenta RP wybierano:

1. w głosowaniu powszechnym

2. przez Zgromadzenie Elektorów i ewentualnie później w głosowaniu powszechnym

3. przez Zgromadzenie Narodowe

4. przez desygnowanie przez ustępującego Prezydenta

61. Cztery artykuły grodzkie sądził:

1. kasztelan

2. podkomorzy

3. starosta

62. Mała Konstytucja z 20 lutego 1919 roku:

1. nie określała kadencji sejmu

2. określała kadencje sejmu na dwa lata

3. określała kadencje sejmu na pięć lat

63. 1 lipca 1935 r. Sąd Okręgowy w Poznaniu rozpatrywał sprawy cywilne według procedury określonej:

1. w niemieckiej ustawie postępowania cywilnego z 1877/1898 r.

2. w polskim kodeksie postępowania cywilnego z 1930 r.

3. w rosyjskiej procedurze cywilnej z 1864 r., której obowiązywanie rozciągnięto w 1933 r. rozporządzeniem Prezydenta Rzeczypospolitej na ziemie b. dzielnicy pruskiej

64. Indygenat to:

1. instytucja niepełnego szlachectwa

2. udzielenie szlachcicowi zagranicznemu szlachectwa polskiego

3. utrata szlachectwa przez szlachcica żonatego z mieszczanka lub chłopką

65. Integralna część Królestwa Prus: Wielkie Księstwo Poznańskie nie wchodziło w skład:

1. Cesarstwa Niemieckiego

2. Związku Niemieckiego

3. Związku Północno - Niemieckiego

66. Kontrasygnatę aktów królewskich wprowadzono w Polsce po raz pierwszy:

1. w artykułach henrykowskich

2. w Konstytucji 3 maja

3. w ustawie (konstytucji) powołującej Radę Nieustającą

67. Na przymusowy skup sołectw zezwolił szlachcie statut:

1. nieszawski

2. warcki

3. wiślicki

68. Norma kompetencyjna: Rząd kieruje sprawami Państwa, niezastrzeżonymi innym organom władzy zawarta została w:

1. dekrecie Rady Regencyjnej z 3 stycznia 1918 r. o tymczasowej organizacji władz naczelnych w Królestwie Polskim

2. konstytucji marcowej z 1921 r.

3. konstytucji kwietniowej z 1935 r.

69. Od połowy XV w. mieszczanin za zranienie i zabójstwo ziemianina odpowiadał przed sądem:

1. miejskim ławniczym

2. grodzkim

3. ziemskim

70. Od przywileju czerwińskiego urzędu sędziego ziemskiego nie można było łączyć - w tej samej ziemi - z urzędem:

1. kasztelana

2. starosty

3. wojewody

71. Państwo polskie jest wspólnym dobrem wszystkich obywateli - stanowiła konstytucja:

1. 3 maja 1791 r.

2. marcowa z 1921 r.

3. kwietniowa z 1935 r.

72. Prezydent Rzeczypospolitej, jako czynnik niezbędny w państwie, harmonizuje działania naczelnych organów państwowych. Ustęp ten pochodzi z:

1. konstytucji marcowej z 1921 r.

2. noweli sierpniowej z 1926 r.

3. konstytucji kwietniowej z 1935 r.

73. Samodzielnie, tj. bez zgody rodziców lub krewnych, mogła wychodzić za mąż:

1. każda panna, po dojściu do lat sprawnych

2. tylko sierota

3. tylko wdowa

74. W polskiej monarchii patrymonialnej instytucja pryncypatu:

1. była znana wcześniej, aniżeli instytucja senioratu

2. w wariantach a) i c) problem jest postawiony błędnie, gdyż określenia pryncypat i seniorat są synonimami

3. wykształciła się dopiero po wprowadzeniu instytucji senioratu

75. W procesie ziemskim skuteczne podniesienie exceptio rei iudicate powodowało:

1. oddalenie powództwa

2. odroczenie rozprawy

3. remisję

76. W drugiej połowie XIX wieku na ziemiach polskich tzw. obszarów dworskich nie było:

1. w Galicji

2. w Królestwie Polskim

3. w zaborze pruskim

77. W dawnej Polsce jedyna prawnie zastrzeżoną dla Rady Królewskiej kompetencja były decyzje w sprawie:

1. bicia monety

2. obsadzania urzędów koronnych

3. wypowiadania wojny i zawierania pokoju

78. W XII stuleciu najwyższym w Polsce urzędem centralnym był urząd:

1. kanclerza

2. koniuszego

3. wojewody

79. W II Rzeczypospolitej organem wykonawczym samorządu powiatowego były/a:

1. marszałek powiatowy

2. rada powiatowa

3. wydział powiatowy

80. W II Rzeczypospolitej ogólne postepowanie administracyjne:

1. nie zostało zunifikowane

2. ujednoliciła ustawa z 1925 r. na podstawie projektu Komisji Kodyfikacujnej RP

3. zunifikowano w 1928 r. w drodze rozporządzenia prezydenta Rzeczypospolitej

81. W Królestwie Polskim (tzw. Kongresówce) urząd Namiestnika zniesiono:

1. w 1826 r.

2. w 1832 r.

3. w 1874 r.

82. W II Rzeczypospolitej, na okres przejściowy, stworzono urząd ministra dla kierowania administracją:

1. b. dzielnicy pruskiej

2. b. Galicji

3. terenów przyfrontowych i etapowych

83. W II Rzeczypospolitej pracownicy (z wyłączeniem robotników rolnych):

1. nie podlegali obowiązkowemu ubezpieczeniu społecznemu

2. podlegali obowiązkowemu ubezpieczeniu społecznemu , które zapewniało wypłatę świadczenia na wypadek choroby, starości i bezrobocia

3. podlegali obowiązkowemu ubezpieczeniu społecznemu, które zapewniało wypłatę świadczenia wyłącznie w przypadku choroby pracownika nie dłuższej niż trzy miesiące

84. Według średniowiecznego prawa polskiego dochody z dóbr pupila:

1. pobierał opiekun

2. przejmował monarcha

3. przypadały podopiecznemu

85. Według dawnego prawa polskiego, w wypadku braku synów, córki:

1. mogły dziedziczyć dobra ziemskie dopiero od XIV wieku

2. nie mogły dziedziczyć dóbr ziemskich

3. zawsze mogły dziedziczyć dobra ziemskie

86. Wojskami komputowymi w Rzeczypospolitej dowodził/li:

1. król

2. hetmani

3. marszałkowie

87. Wybory proporcjonalne, według ordynacji wyborczej do Sejmu Ustawodawczego z 28 listopada 1918 r., polegały na:

1. podziale mandatów między okręgi wyborcze, proporcjonalnie do liczby mieszkańców

2. podziale mandatów w okręgu wyborczym między listy wyborcze proporcjonalnie do liczby uzyskanych przez nie głosów

3. tworzeniu okręgów wyborczych o zbliżonej liczbie mieszkańców

88. Z zaplanowanych plebiscytów, mających umożliwić mieszkańcom spornych obszarów wyrażenie woli, co do przyłączenia ich do Polski lub do państwa ościennego, nie przeprowadzono plebiscytu:

1. na Górnym Śląsku

2. na Śląsku Cieszyńskim

3. na Warmii, Mazurach i Powiślu

89. Zasada ustrojowa, iż: Wartością wysiłku i zasług obywatela na rzecz dobra powszechnego mierzone będą jego uprawnienia do wpływania na sprawy publiczne zawarta była w:

1. Małej Konstytucji z 1919 r.

2. konstytucji marcowej z 19321 r.

3. konstytucji kwietniowej z 1935 r.

90. Zastawnik zaliczał pożyczki z dóbr zastawnych na poczet swej wierzytelności przy zastawie:

1. do wydzierżenia

2. bez dzierżenia

3. użytkowym (czystym)

91. A temu obojemu narodowi żeby już wiecznemi czsy jedna głowa, jeden pan i jeden król spolny rozkazował, który spolnemi głosy od Polaków i Litwy obran, a miejsce obierania w Polsce, a potem na Krolestwo Polskie pomazan i koronowan w Krakowie będzie. Fragment ten to urywek:

1. artykułów henrykowskich 1573 r.

2. unii lubelskiej 1569 r.

3. konstytucji Nihil novi 1505 r.

92. Actor sequitur forum rei to:

1. ograniczenie praw politycznych wedrownych aktorów

2. wskazanie sądu właściwego w sprawie

3. reguły handlu na targach

93. Gravamen to skarga:

1. na sąd świadomie wyrokujący na podstawie fałszywych dowodów

2. wniesiona do sądu wyższego na sędziego odmawiającego przyjęcia apelacji lub mocji

3. na wydany wyrok

94. Ekscepcje dylatoryjne w procesie ziemskim powodowały:

1. odroczenie rozpoznania sądu

2. odrzucenie pozwu

3. nadanie wyrokowi rygoru natychmiastowej wykonalności

95. Zasada dyspozytywności oznaczała w dawnym procesie polskim:

1. przymus adwokacki

2. możliwość przyjęcia przez sąd władcy każdej sprawy rozpoznawanej przez inny sąd

3. możliwość zmiany przez strony reguł procesowych

96. Sejmiki w dawnej Polsce uchwalały:

1. konstytucje

2. lauda

3. sancita

97. Powiat w Koronie wykształcił się jako:

1. okręg administracyjny (starostwo)

2. okręg sądowy (sądu ziemskiego)

3. okręg wojskowy (chorągwi ziemskiej)

98. Proces kontumacyjny to:

1. procedura mianowania kanonika

2. proces zaoczny

3. proces o - zabroniony mieszczanom - zbytek

99. III Statut litewski obowiązywał:

1. wyłącznie na terenie Wielkiego Księstwa Litewskiego

2. na terenie Wielkiego Księstwa Litewskiego i ziemiach ukrainnych Korony

3. na obszarze Wielkiego Księstwa Litewskiego i na Mazowszu

100. Po unii lubelskiej kasztelan litewski zasiadał ex officio w:

1. sejmie

2. senacie

3. Komisji Skarbowej Koronnej

101. Komisje Wielkie - w ustroju utworzonym przez Sejm Wielki były:

1. częścią Straży Praw

2. niezależne od Straży Praw

3. podległe Straży Praw

102. Konstytucja 3 maja 1791 roku przewidywała:

1. zniesienie monarchii

2. dziedziczność tronu

3. obieralność monarchy

103. A Izba poselska składa się:1)z 77 posłów wybranych na sejmikach[...] 2)z 51 deputowanych od gminów

1. B Izba poselska składa się:1)z 60 posłów mianowanych na sejmikach[...] 2)z 40 deputowanych od gminów. Urywki te nie pochodzą z konstytucji:

1. Księstwa Warszawskiego

2. Królestwa Polskiego

3. 3 maja 1791 r.

104. W myśl konstytucji 1815 r. króla zastępował:

1. sekretarz stanu

2. namiestnik

3. marszałek senatu

105. W tzw. guberniach zachodnich Cesarstwa Rosyjskiego - ziemiach b. Wielkiego Księstwa Litewskiego obowiązującym prawem cywilnym był, aż po rok 1840:

1. kodeks Tagancewa

2. kodeks Napoleona

3. III Statut litewski

106. Złodziej schwytany podczas kradzieży w sierpniu 1838 r. w Warszawie odpowiadać winien wedle:

1. Kodeksu karzącego Królestwa Polskiego

2. Kodeksu kar głównych i poprawczych

3. rosyjskiego k.k.

107. Administrację szkolnictwa powszechnego i średniego w Galicji doby autonomii sprawował/a:

1. Rada Szkolna Krajowa

2. c. k. minister oświecenia

3. Kurator Szkolny Galicji i Lodomerii

108. Pierwszą głową państwa niepodległej Rzeczypospolitej był:

1. Ignacy Paderewski

2. Józef Piłsudski

3. Ignacy Daszyński

109. Mieszkaniec Warszawy miał w 1932 r. do dyspozycji sądownictwo administracyjne, sądzące nielegalne decyzje tamtejszych władz, składające się z:

1. jednej instancji

2. dwóch instancji

3. trzech instancji

110. Powstały w 1934 r. obóz odosobnienia mieścił się w:

1. Berdyczowie

2. Brzeżanach

3. Berezie Kartuskiej

111. W myśl konstytucji kwietniowej ministrowie odpowiadali konstytucyjnie przed:

1. Trybunałem Stanu

2. Trybunałem Konstytucyjnym

3. Sądem Najwyższym

112. Polskie postępowanie karne w 1938 r było:

1. skodyfikowane całkowicie

2. nie skodyfikowane

3. skodyfikowane częściowo

113. Po 1928 r. sądem najniższej możliwej instancji był w II Rzeczypospolitej sąd:

1. powiatowy

2. grodzki

3. okręgowy

114. Władza zwierzchnia w Rzeczypospolitej Polskiej należy do narodu. Organami narodu w zakresie ustawodawstwa są Sejm i Senat, w zakresie władzy wykonawczej - Prezydent Rzeczypospolitej łącznie z odpowiedzialnymi ministrami, w zakresie wymiaru sprawiedliwości - niezawisłe Sądy. Urywek ten pochodzi z konstytucji:

1. kwietniowej 1935 r.

2. tzw. małej z 1919 r.

3. marcowej 1921 r.

115. Wojsko nasze w Imperium i Królestwie składa się w jedną całość bez rozróżnienia wojsk … i polskich. Postanowienie to pochodzi z roku:

1. 1807

2. 1815

3. 1832

116. Zatem obejmujemy w posiadanie, jak to obecnie czynimy, wzmiankowane miasto Kraków i okręg jego, i wcielamy go na zawsze do naszej Korony jako część integralna naszego Cesarstwa. Akt ten pochodzi z roku:

1. 1815

2. 1846

3. 1867

117. - - iż jako jedną, powszechną, niepodzielną ustawę rządową, całemu państwu naszemu, Koronie Polskiej i Wielkiemu Xięstwu Litewskiemu służącą mamy, tak tymże jednym rządem i wojsko nasze wspólne i skarby w jeden nierozłączny skarb narodowy połączone, rządzone mieć chcemy. […] Wielkie Księstwo Litewskie mieć będzie takaż samą listę ministrów i urzędników narodowych, oraz z temiż tytuły i obowiązkami, jak Korona kiedykolwiek mieć będzie. Urywek ten pochodzi z uchwał sejmu:

1. Królestwa Polskiego w l.1815 - 1829

2. Księstwa Warszawskiego w l.1807 - 1811

3. Wielkiego, z 20 października 1791 r.

118. Ograniczeniom z tytułu prawa bliższości nie podlegały dobra:

1. macierzyste

2. ojczyste

3. nabyte

119. Mandaty poselskie obsadzano w Księstwie Warszawskim drogą:

1. wyborów

2. nominacji

3. kooptacji

120. Do administracji ogólnej II Rzeczypospolitej nie należała (poza woj. Śląskim i powiatem spisko-orawskim) administracja:

1. kultury i sztuki

2. szkolna

3. spraw wyznaniowych

121. Proces posesoryjny to proces o:

1. przywrócenie naruszonego posiadania

2. przywrócenie własności

3. zwolnienie od lichwarskich odsetek

122. Wniosek, żądający ustąpienia Rady Ministrów lub poszczególnych ministrów, nie może być poddany pod głosowanie na tym posiedzeniu, na którym został zgłoszony. Urywek ten pochodzi z konstytucji:

1. noweli 1926 r.

2. marcowej 1921 r.

3. tzw. małej z 1919 r.

4. okólnika premiera F. Sławoja - Składkowskiego z 1936 r.

123. Sancita w dawnej Polsce to:

1. wyroki sądowe

2. ustawy sejmowe

3. uchwały sejmikowe

4. uchwały konfederackie

124. Sejm może się rozwiązać mocą własnej uchwały, powziętej większością 2/3 głosów […]. Prezydent Rzeczypospolitej może rozwiązać Sejm za zgodą 3/5 ustawowej liczby członków senatu. Urywek ten pochodzi z konstytucji:

1. kwietniowej 1935 r.

2. marcowej 1921 r.

3. tzw. małej z 1919 r.

4. noweli sierpniowej z 1926 r.

125. Zgromadzenie ogólne Rady Stanu roztrząsa wszelkie przedmioty na rozkaz króla, namiestnika lub na żądanie naczelnika wydziału stosownie do statutu organicznego. Urywek ten pochodzi z:

1. konstytucji 3 maja 1791 roku

2. konstytucji Królestwa Polskiego

3. Ż

4. konstytucji Księstwa Warszawskiego z 1807 r.

126. System własności alodialnej w średniowieczu dominał w/na:

1. Śląsku

2. Małopolsce

3. Pomorzu

127. Hugo Kołłątaj po uchwaleniu Konstytucji 3 maja, w roku 1791, był:

1. członkiem Rady Nieustającej

2. prezesem Asesorii Koronnej

3. sekretarzem Rady Stanu

128. Prawo spadkowe II RP było regulowane:

1. przepisami obowiązującymi na ziemiach polskich do 1918 r.

2. kodeksem prawa spadkowego z 1928 r.

3. przepisami polskiego prawa rzeczowego

129. Lubeckie prawo miejskie przyjmowały w średniowieczu przede wszystkim miasta położone:

1. na Pomorzu

2. na Mazowszu

3. na Rusi Czerwonej

130. Najszerszą zdolność do czynności prawnych miały w Rzeczypospolitej szlacheckiej:

1. panny

2. mężatki

3. wdowy

131. W 1811 r. do kodeksu austriackiego weszła rdzennie polska instytucja:

1. dożywocia

2. zastawu

3. hiberny

132. Środkiem dowodowym w siedemnastowiecznym procesie przed szlacheckim sądem ziemskim generalnie nie były:

1. ordalia

2. dokumenty

3. przysięgi świadków

133. Formalnie małżeństwo bez zgody Rad Koronnych Obojga Narodu ( =senatu) mógł zawrzeć:

1. Zygmunt I Stary

2. Stefan Batory

3. Jan Kazimierz

134. Sądownictwo kasacyjne pojawiło się po raz pierwszy na ziemiach polskich w:

1. Rzeczypospolitej szlacheckiej

2. Księstwie Warszawskim

3. Królestwie Polskim

135. Najmniejszy okręg sądowy w Koronie doby Rzeczypospolitej szlacheckiej to:

1. województwo

2. ziemia

3. powiat

136. Żadne roztrząsanie jakiejkolwiek bądź natury, żadne uchwalanie próśb lub przedłożeń nie będzie miało miejsca na sejmikach i zgromadzeniach gminnych. Ten fragment pochodzi z epoki:

1. Rzeczypospolitej szlacheckiej

2. Księstwa Warszawskiego

3. Autonomii Galicyjskiej

137. Zgodnie z konstytucją marcową prezydent:

1. nie mógł rozwiązać sejmu

2. mógł rozwiązać sejm za zgodą 1/3 członków sejmu

3. mógł rozwiązać sejm za zgodą 3/5 członków senatu

138. Pierwotnym sposobem nabycia własności nie był/ ło:

1. zawłaszczenie

2. zasiedzenie

3. spadek

139. Zgodność z konstytucją ustaw należycie ogłoszonych kontrolował/y w II Rzeczypospolitej:

1. Sąd Najwyższy

2. sądy powszechne

3. Trybunał Konstytucyjny

4. nie przewidywano takiego organu

140. Prócz tego tenże pan Klemens i potomkowie jego będą mieli moc sądzenia ludu swego i wyrokowania we wszystkich sprawach według zwyczaju naszego dworu, tj. na wodę, na żelazo rozpalone, na pojedynek kijami, na powieszenie i ucięcie członków. Jest to nadanie:

1. immunitetu sądowego

2. immunitetu ekonomicznego

3. prawa nieodpowiedniego (ius non responsivi)

4. Ż

141. Organem prowadzącym postępowanie karne w II RP nie był/a:

1. prokuratura

2. prokuratoria generalna

3. sędzia śledczy

4. Ż

142. Prezes Rady Ministrów i Ministrowie są odpowiedzialni politycznie przed Prezydentem Rzeczypospolitej i mogą być przez Niego w każdym czasie odwołani. Urywek ten pochodzi z konstytucji:

1. kwietniowej 1935 r.

2. marcowej 1921 r.

3. tzw. małej z 1919 r.

4. noweli 1926 r.

143. Małżeństwo obchodzone będzie publicznie przed urzędnikiem cywilnym zamieszkania jednej ze stron. Fragment ten pochodzi z:

1. Kodeksu Napoleona

2. prawa o małżeństwie z 1836 r.

3. kodeksu cywilnego Królestwa Polskiego z 1825 r.

4. Ż

144. Zasada rządów parlamentarnych zakłada:

1. ustępowanie rządu na wniosek parlamentu

2. rozwiązywanie parlamentu samodzielnym aktem głowy państwa

3. rozwiązywanie parlamentu na wniosek rządu

4. Ż

145. Sądy administracyjne rozpatrywały w II Rzeczypospolitej:

1. skargi na urzędników

2. skargi na decyzje administracyjne

3. spory o właściwość pomiędzy sądami powszechnymi a organami administracji ogólnej

146. Sejmy i rady ten oboj naród ma zawżdy mieć wspólne […] i zasiadać tak panowie między pany osobami swemi, jako posłowie między posły i radzić o spolnych potrzebach […] w Polsce i Litwie. Fragment ten jest urywkiem:

1. statutu Kazimierza Jagiellończyka z 1505 r.

2. Ż

3. Formula processus

4. unii lubelskiej 1569 r.

147. Jeśli cośkolwiek posiadam, co dziadek mój i ojciec zostawili mi w posiadanie, to jest moja prawdziwa ojcowizna. Jeżeli ją komuś sprzedam, dziedzice moi mają wedle prawa naszego możność zażądania zwrotu takiej posiadłości. Ten fragment Księgi henrykowskiej opisuje:

1. prawo bliższości

2. prawo nieodpowiednie

3. prorogatio fori

148. Tron polski elekcyjnym przez familie mieć na zawsze chcemy i stanowiemy. Urywek ten pochodzi z:

1. artykułów henrykowskich

2. praw kardynalnych z 1768 r.

3. Ż

4. Konstytucji 3 maja 1791 r.

149. W Pamiętnikach pod datą 6 marca 1646r. zapisano: Ja zacząłem sprawować sądy, jak je zwą, asesorskie, powierzone memu urzędowi. Król posłał stolnika litewskiego Paca, aby powitał królowę. Autorem Pamiętników był:

1. kanclerz

2. interrex

3. król Władysław IV

150. A jeślibyśmy—co przeciw prawom, wolnościom, artykułom, kondycjom wykroczyli albo czego nie wypełnili, tedy obywatele koronni obojga narodu od posłuszeństwa i wiary nam powinnej wolne czyniemy i panowania. Fragment ten jest częścią

1. artykułów henrykowskich

2. Formula processus

3. konstytucji 3 maja1791

151. Senat sprawuje w całej zupełności władzę wykonawczą. Postanowienie to pochodzi z roku:

1. 1833

2. 1791

3. 1935

152. Art. 1 Królestwo Polskie dzieli się na osiem województw. Art. 2 (…) 1. województwo krakowskie, 2. województwo sandomierskie, 3. województwo kaliskie, 4. województwo lubelskie, 5. województwo płockie, 6. województwo mazowieckie, 7. województwo podlaskie, 8. województwo augustowskie. Postanowienie to pochodzi z roku:

1. 1816

2. 1791

3. 1864

153. Polskie prawo cywilne materialne w 1938 r. było:

1. skodyfikowane

2. nieskodyfikowane

3. skodyfikowane częściowo

154. Mieszkaniec Warszawy w 1895 r. mógł bezprawną decyzję tamtejszej administracji zaskarżyć do:

1. trzech instancji

2. jednej instancji

3. nie mógł, sądownictwo takie wówczas nie istniało

155. Powiat w Koronie wykształcił się jako:

1. okręg administracyjny (starostwo)

2. okręg sądowy ( sądu ziemskiego)

3. okręg wojskowy (chorągwi ziemskiej)

156. Proces kontumacyjny to:

1. procedura mianowania kanonika

2. proces o - zabroniony mieszczanom - zbytek

3. proces zaoczny

157. Centrale urzędy zajmujące się armia i skarbem w Polsce stanisławowskiej (przed 1791 r.):

1. były kolegialne

2. nie istniały

3. były jednoosobowe

158. Trybunał Koronny powołano w roku:

1. 1523

2. 1578

3. 1607

159. Organy zarządu terytorialnego Księstwa Warszawskiego:

1. były kolegialne

2. nie istniały

3. były jednostkowe

160. Spory kompetencje między organami sądowymi a administracją Księstwa Warszawskiego rozpatrywała:

1. Komisja Rządowa Sprawiedliwości

2. Deputacja senatu

3. Rada Stanu

161. Tzw. „ Mała konstytucja” z 1919 r. była:

1. ustawą

2. dekretem Naczelnika Państwa

3. uchwałą Sejmu Ustawodawczego

162. Administracją zespoloną była - w II Rzeczpospolitej - administracja:

1. wojskowa

2. skarbowa

3. wyznaniowa

163. Samorząd wojewódzki funkcjonował w Polsce międzywojennej na terenie województw:

1. lwowskiego, stanisławowskiego, tarnopolskiego

2. poznańskiego, pomorskiego

3. wileńskiego, nowogrodzkiego, poleskiego

164. Sądownictwo administracyjne dla górnośląskiej części województwa śląskiego było:

1. trójinstancyjne

2. jednoinstancyjne

3. dwuinstancyjne

165. Prezesa Najwyższej Izby Kontroli, w myśl konstytucji 1935 r.

1. mianował Prezydent RP

2. wybierało Zgromadzenie Elektorów

3. wybierał Sejm za zgodą Senatu

166. Minister, według konstytucji 1921 r., odpowiadał za naruszenie konstytucji:

1. przed Trybunałem Stanu

2. przed Sądem Sejmowym

3. przed Trybunałem Konstytucyjnym

167. Według konstytucji 1921 r., Prezesa Rady Ministrów mianował:

1. Sejm

2. Prezydent Rzeczpospolitej

3. Konwent Seniorów

168. Koncepcja Corona Poloniae funkcjonować zaczęła w - w przybliżeniu - w epoce:

1. Mieszka I

2. Ludwika Węgierskiego

3. Henryka Walezego

169. Sędziego grodzkiego mianował w Rzeczpospolitej szlacheckiej:

1. sejmik elekcyjny

2. starosta

3. sejmik deputacki

170. Małżeństwo obchodzone będzie publicznie przed urzędnikami cywilnymi zamieszkania jednej ze stron. Fragment ten pochodzi z:

1. Kodeksu Napoleona

2. Kodeksu cywilnego Królestwa Polskiego

3. Prawa o małżeństwie z 1836 r.

171. Kościół greckokatolicki po unii brzeskiej (1596 r.) uznawał zwierzchnictwo:

1. papieża

2. patriarchy Konstantynopola

3. Wielkiego Księcia Litewskiego

172. Naczelnik Państwa wydał:

1. tzw. nowelę sierpniową z 1926 r.

2. dekret z 22 XI 1918 r. O najwyższej władzy reprezentacyjnej Republiki Polskiej.

3. tzw. Małą Konstytucję z 20 II 1919 r.

173. Konwokacja wileńska to organ o charakterze:

1. sądowym

2. wykonawczym

3. prawodawczym

174. Głowie państwa nie przyznano prawa wydawania aktów ustawodawczych (dekretów, rozporządzeń z mocą ustawy) w:

1. konstytucji marcowej

2. noweli sierpniowej

3. konstytucji kwietniowej

175. Mandaty deputowanych od gminów obsadzono w Królestwie Polskim drogą:

1. wyborów

2. nominacji

3. kooptacji

176. Samorząd wojewódzki funkcjonował w Polsce międzywojennej na terenie województwa:

1. tarnopolskiego

2. pomorskiego

3. wileńskiego

177. Jeśli ustępujący Prezydent RP nie wskazał swego następcy, to wedle konstytucji 1935 r. urząd ten obejmował:

1. kandydat Zgromadzenia Elektorów

2. zwycięzca wyborów powszechnych

3. kandydat Zgromadzenia Narodowego

178. Konstytucja 3 maja powierzała tron Rzeczpospolitej, po śmierci Stanisława Augusta dynastii:

1. Wettinów

2. Andegawenów

3. Romanowów

179. Wojewoda w II RP nie był:

1. szefem administracji zespolonej

2. szefem administracji niezespolonej

3. przedstawicielem rządu na terenie województwa

180. Spór o właściwość między wojewodą a sądem okręgowym rozpatrywał (po 1925 r.):

1. Trybunał Kompetencyjny

2. minister spraw wewnętrznych

3. Trybunał Konstytucyjny

181. Sejm niemy 1717 r. :

1. uchwalił po raz pierwszy stałe podatki na armię

2. utworzył Radę Nieustającą

3. utworzył Komisję Edukacji Narodowej

182. Ustawa o ważności zapisów z 1588 r. regulowała:

1. zasady tworzenia konstytucji

2. przebieg scrutinium

3. zasady zastawu bez dzierżenia w prawie ziemskim jako prawo

183. Sąd referendarski rozpatrywał sprawy:

1. chłopów z królewszczyzn

2. miast rządzących się prawem niemieckim

3. zaległych podatków

184. Wzdanie (zdanie):

1. uwalniało osadzonego w wieży szlachcica

2. przenosiło własność nieruchomości

3. to proces tworzenia instrukcji sejmikowych

185. Miasta, że podlegać będą komisji policji w rzeczach wewnętrznego rządu i dochodów ogólnych w rzeczach wewnętrznego rządu i dochodów ogólnych miejskich, ostrzegamy. Jest to urywek:

1. artykułów henrykowskich

2. prawa o miastach z 1791 r.

3. praw kardynalnych z 1768 r.

186. W każdym województwie będzie komisja wojewódzka złożona z prezesów i komisarzy dla wykonania rozkazów komisji rządowych, podług osobnego urządzenia. Ustęp ten pochodzi z konstytucji:

1. Księstwa Warszawskiego 1807 r.

2. Królestwa Polskiego 1815 r.

3. Królestwa Galicji i Lodomerii

187. Prawo kasacji wyroków sądów powszechnych przez Radę Stanu w Królestwie Polskim (1815- 18320:

1. zlikwidowano

2. wprowadzono

3. utrzymano

188. Prezydent Rzeczpospolitej, w myśl konstytucji 1935 r., nigdy nie wybierało:

1. Zgromadzenie Narodowe

2. Zgromadzenie Elektorów

3. Głosowanie powszechne

189. Władzą suwerenną i ustawodawczą w Państwie Polskim jest Sejm Ustawodawczy. Ustawy ogłasza marszałek sejmu z kontrasygnacją prezesa rady ministrów i odnośnego ministra fachowego. Ustęp ten pochodzi z:

1. konstytucji 1921 r.

2. konstytucji 1935 r.

3. Małej Konstytucji 1919 r.

190. W 1931 r. istniał Sejm:

1. Wileński w Wilnie

2. Krajowy we Lwowie

3. Śląski w Katowicach

191. W Polsce międzywojennej decyzja administracyjna, od której można było odwołać się do sądu administracyjnego musiała być:

1. zatwierdzona przez przedostatnią instancję administracyjną

2. ostateczna w administracyjnym toku instancji

3. wydana- przynajmniej- w I instancji

192. Realizacji zasady odpowiedzialności konstytucyjnej służyło, w myśl konstytucji kwietniowej 1935 r. :

1. Trybunał Konstytucyjny

2. Trybunał Stanu

3. Zgromadzenie Ogólne Sądu Najwyższego

193. Apelację w procesie ziemskim wprowadzono w roku:

1. 1496

2. 1523

3. 1546

4. 1588

194. Crimen laesae maiestatis to:

1. zasady dziedziczenia młynów

2. zbrodnia obrazy władcy

3. reguły apelacji

4. premia mówiąca, że majestat władcy czyni go nieodpowiedzialnym za popełnione czyny

195. Włościanie dóbr królewskich mogli skarżyć dzierżawców tych dóbr przed sądem:

1. referendarskim

2. marszałkowskim

3. sejmowym

196. Szlachcic wyznania rzymskokatolickiego mógł w XVII wieku uzyskać stwierdzenie nieważności swego małżeństwa przed sądem:

1. grodzkim

2. kościelnym

3. ziemskim

4. relacyjnym

197. Wyderkaf w prawie Rzeczpospolitej szlacheckiej to:

1. inna nazwa prawa bliższości

2. renta wykupna

3. upoważnienie do polowania na - stanowiące regale- wydry

4. wyrok zasądzający na kunę

198. Sędzia Trybunału Koronnego nie sądził w:

1. Lublinie

2. Piotrkowie

3. Łucku

199. Tron Polski elekcyjnym przez familie mieć na zawsze chcemy i stanowimy. Urywek ten pochodzi z:

1. artykułów henrykowskich

2. III Statutu litewskiego

3. Konstytucji 3 Maja

4. Praw kardynalnych z 1768 r.

200. Kodeks cywilny Królestwa Polskiego z 1825 r. wprowadził:

1. świecką formę zawarcia małżeństwa

2. jako wyłączną- kościelną formę zawarcia małżeństwa

3. obie formy jako alternatywne

201. Komisje Wojewódzkie uchwałą Namiestnika Naszego (…) urządzone, trudnić się będą (oprócz służących im teraz atrybucji) sprawowaniem sądownictwa w sporach administracyjnych. Postanowienie to pochodzi z roku:

1. 1808

2. 1817

3. 1846

4. 1918

202. Kodyfikacją cywilną Galicji doby autonomii był:

1. Burgerliches Gesetzbuch (BGB)

2. Allgemeines Burgerliches Gesetzbuch (ABGB)

3. Kodeks Napoleona

203. Rady prefekturalne są magistraturami kollegialnemi, spory administracyjne rozpoznawającemi i rozstrzygającemi. Dekret ten, dotyczący ziem polskich, pochodzi z roku:

1. 1809

2. 1822

3. 1888

204. Nadzór nad stowarzyszeniami pełniły po 1928 r. organa:

1. administracji ogólnej

2. samorządowe

3. administracji niezespolonej

205. Zasadę podziału trzech władz (ustawodawczej, wykonawczej, sądowej) wprowadziła:

1. mała konstytucja 1919

2. konstytucja marcowa

3. konstytucja kwietniowa

206. Prezydentem Rzeczpospolitej Polskiej nie był:

1. Ignacy Mościcki

2. Gabriel Narutowicz

3. Stanisław Wojciechowski

4. Ignacy Paderewski

207. Wojewódzkie Sądy Administracyjne nie działały w okresie II Rzeczpospolitej w województwie:

1. lwowskim

2. poznańskim

3. pomorskim

4. górnośląskiej części województwa śląskiego

208. Nieodpowiedzialność głowy państwa za akty urzędowe przewidywano w konstytucji:

1. małej z 1919 r.

2. marcowej

3. noweli sierpniowej z 1926 r.

4. kwietniowej

209. Sąd administracyjne rozpatrywały w II RP:

1. skargi na decyzje administracyjne

2. spory o właściwość pomiędzy sądami powszechnymi a organami administracji ogólnej

3. skargi na urzędników

210. Kandydata na Prezydenta Rzeczpospolitej wybiera Zgromadzenie Elektorów. Ustępującemu Prezydentowi służy prawo wskazania innego kandydata. Jeżeli ustępujący Prezydent Rzeczpospolitej z tego uprawnienia skorzysta, wyboru Prezydenta Rzeczpospolitej dokonują obywatele w głosowaniu powszechnym z pomiędzy dwóch kandydatów: Zgromadzenia Elektorów i ustępującego Prezydenta Rzeczpospolitej. Fragment ten pochodzi z konstytucji:

1. małej 1919 r.

2. marcowej 1921 r.

3. kwietniowej 1935 r.

4. sierpniowej 1926 r.

211. Zasadę Państwo Polskie jest wspólnym dobrem wszystkich obywateli ogłoszono w konstytucji z roku:

1. 1919 (małej)

2. 1921

3. 1926

4. 1935

212. Indygenat to:

1. nadanie szlachectwa polskiego szlachcicowi zagranicznemu

2. niepełne szlachectwo

3. pozbawienie szlachectwa wyrokiem sądu sejmowego

213. Sejmik elekcyjny nie wybierał:

1. kandydatów na urząd sędziego ziemskiego

2. kandydatów na urząd podsędka ziemskiego

3. deputatów do Trybunału

214. Śledztwo, ściganie podejrzanych i sąd nad obwinionymi łączył w swym ręku:

1. podkomorzy

2. justycjariusz

3. sędzia ziemski

4. instygator

215. Ekscepcje peremptoryjne to, w dawnej Rzeczpospolitej:

1. nakazy zapłaty zaległych podatków

2. zarzuty procesowe powodujące oddalenie pozwu

3. upoważnienia do zaciągania chorągwi komutowych

216. 1) Rząd jest w osobie króla. On sprawuje w całej swej zupełności urzędowania władzy wykonawczej.2) Rząd jest w osobie króla. Król sprawuje władzę wykonawczą w całej swej rozciągłości. Wszelka władza wykonawcza lub administracyjna od niego tylko pochodzić może. Urywki te nie pochodzą z konstytucji:

1. Księstwa Warszawskiego

2. Królestwa Polskiego

3. 3 Maja 1791 r.

217. Szkołę Prawa i Nauk Administracyjnych powołano w:

1. Księstwie Warszawskim

2. Królestwie Polskim

3. Warszawie pod rządem pruskim

4. na Marymoncie

218. Tron Królestwa Polskiego (1815- 1830) był:

1. dziedziczny

2. elekcyjny

3. nie istniał

219. Jednym ze źródeł prawa cywilnego Królestwa Polskiego był/o:

1. Kodeks Napoleona

2. Swod Zakonow z 1832 r.

3. Prawo Krajowe z 1794 r.

220. Na ziemiach polskich u schyłku XIX wieku sądownictwo administracyjne nie istniało w zaborze:

1. austriackim

2. rosyjskim (Kongresówce)

3. pruskim

4. węgierskim

221. W 1922 r. nie istniał, choćby krótko:

1. Sejm Wileński w Wilnie

2. Sejm Krajowy we Lwowie

3. Sejm Śląski w Katowicach

222. Naczelnik Państwa wydał:

1. Statut organiczny Województwa Śląskiego z 15 lipca 1920 r.

2. Ordynację wyborczą do Sejmu Ustawodawczego

3. Małą Konstytucją z 20.02.1919 r.

223. Prezydent Rzeczpospolitej - w myśl noweli konstytucyjnej z 1926 r. - uzyskał prawo:

1. zawieszającego weta ustawodawczego

2. inicjatywy ustawodawczej

3. rozwiązywania sejmu i senatu na wniosek Rady Ministrów

4. Ż

224. Do administracji specjalnej nie należała w Polsce administracja:

1. spraw wewnętrznych

2. szkolna

3. wojskowa

4. legalizacji narzędzi probierczych

225. Organami samorządu gospodarczego II Rzeczpospolitej nie były izby:

1. skarbowe

2. rzemieślnicze

3. rolnicze

226. Prezydent RP uzyskał prawo wydawania aktów o randze ustawy w:

1. małej konstytucji 1919 r.

2. noweli sierpniowej 1926 r.

3. konstytucji marcowej 1921 r.

227. Starostę powiatowego mianował:

1. Prezydent RP

2. Minister spraw wewnętrznych

3. Właściwy wojewoda

4. Minister administracji publicznej

228. Sejm może się rozwiązywać mocą własnej uchwały, powziętej większością 2/3 głosów (…) prezydent Rzeczpospolitej może rozwiązać Sejm za zgodą 3/5 ustawowej liczby członków senatu. Urywek ten pochodzi z konstytucji:

1. kwietniowej 1935 r.

2. marcowej 1921 r.

3. tzw. małej z 1919 r.

229. Sądy przysięgłych funkcjonowały w II Rzeczpospolitej, na podstawie przepisów zaborczych, w/na:

1. Kongresówce

2. Poznańskiem

3. tzw. Ziemiach Wschodnich

4. Galicji

230. Odpowiedzialność polityczną ministrów - przed Prezydentem RP, wprowadził/a:

1. konstytucja marcowa

2. nowela sierpniowa

3. konstytucja kwietniowa

4. okólnik Prezesa Rady Ministrów z 13 VII 1936 r.

231. Zasadę trzecizny stosowano w dawnej Rzeczpospolitej:

1. podczas alienacji ziemi

2. podczas spadkobrania ziemi

3. jako odmianę iuris prima notis

232. Sejmów i innych żadnych osobnych stanom koronnymi litewskim od tego czasu Król JM składać będzie, jedno zawżdy spolne sejmy temu obojem narodowi jako ciału jednemu składać będzie… Fragment ten jest urywkiem:

1. artykułów henrykowskich

2. aktu unii lubelskiej 1569 r.

3. statutu Jana Olbrachta z 1496 r.

233. Marszałek wielki w Rzeczpospolitej szlacheckiej nie:

1. kierował kancelarią koronną lub litewską

2. dbał o bezpieczeństwo króla i rezydencji

3. kierował ceremoniami dworskimi

234. Terytoria, którego głównymi miastami były Lwów i Kijów w I połowie XVII wieku były:

1. częścią Korony

2. częścią Wielkiego Księstwa Litewskiego

3. lennem Korony

235. Zasady zastawu bez dzierżenia regulował/a/y w prawie ziemskim:

1. constitutio Sigismundina z 1533 r.

2. Ustawa o ważności zapisów z 1588 r.

3. Tzw. statuty Karnkowskiego z 1570 r.

236. Straż będzie oraz Regencją, mając na czele królową albo w jej nieprzytomności prymasa. Jest to urywek:

1. artykułów henrykowskich

2. ustawy rządowej z 3 maja 1791 r.

3. praw kardynalnych z 1768 r.

237. Cesarz mianuje dla kierownictwa Sejmu marszałka krajowego i jego zastępcę z grona Sejmu. Ustęp ten pochodzi z:

1. konstytucji Księstwa Warszawskiego 1807 r.

2. konstytucji Królestwa Polskiego 1815 r.

3. Statutu Krajowego Królestwa Galicji i Lodomerii z Wielkim Księstwem Krakowskim z 1861 r

238. Fryderyk August Wetlin:

1. zrzekł się w 1807 r. tronu Księstwa Warszawskiego

2. nadał temu państwu w 1807 r. konstytucję

3. przyjął w 1807 r. sejmowy wybór na jego monarchę

239. W okresie zaborów tylko samorząd gminny występował w zaborze:

1. austriackim

2. pruskim

3. rosyjskim (Kongresówce)

240. Prezydenta Rzeczpospolitej, w myśl konstytucji 1921 r., nie wybierał/o:

1. Zgromadzenie Narodowe

2. Sejm wraz z Senatem

3. Głosowanie powszechne

241. W 1935r. w Rzeszowie (woj.. lwowskie) stosunki zobowiązaniowe normował:

1. ABGB

2. BGB

3. Polski kodeks zobowiązań

242. Tzw. Mała Konstytucja z 20 II 1919 r. zakładała:

1. równowagę władz

2. przewagę parlamentu nad rządem

3. przewagę rządu nad parlamentem

243. Utrzymanie szpitala miejskiego należało w II Rzeczpospolitej do zadań:

1. samorządu miasta

2. wojewody

3. departamentu zdrowia MSW

244. Prokuratoria Generalna RP to organ:

1. reprezentujący Skarb Państwa w procesie sądowym

2. oskarżający w procesie karnym

3. zarządzający majątkiem pod przymusowym zarządem państwowym

245. Ograniczenia z tytułu praw bliższości dotyczyły dóbr:

1. wysłużonych

2. nabytych

3. dziedzicznych

246. Żadnego ziemianina osiadłego za żaden występek czy winę nie uwięzimy, ani też nie polecimy więzić , ani też jakiejkolwiek przeciw niemu nie zastosujemy kary, o ile nie zostanie przez sąd skazany i wydany do rąk naszych. Ten tekst to fragment:

1. przywileju 1430 r.

2. Formula processus

3. Statutu Jana Olbrachta z 1496 r.

247. Zbiór praw sądowych Andrzeja Zamoyskiego usiłowano wprowadzić w epoce:

1. Stefana Batorego

2. Zygmunta III

3. Stanisława Augusta Poniatowskiego

248. Konstytucję Księstwa Warszawskiego:

1. uchwalił Sejm Główny Księstwa 1 maja 1807

2. nadał 7 listopada 1807 r. Fryderyk August

3. nadał 22 lipca 1807 r. Napoleon

249. Przełożonym administracji rządowej Galicji epoki autonomii był:

1. marszałek krajowy

2. namiestnik

3. minister do spraw Galicji

250. Prezydenta Rzeczpospolitej, w myśl konstytucji 1921 r., nie wybierało:

1. Zgromadzenie Narodowe

2. Sejm wraz z Senatem

3. Głosowanie powszechne

251. W 1935 r. we Wrześni (woj. poznańskie) stosunki zobowiązaniowe normował:

1. ABGB

2. BGB

3. Polski kodeks zobowiązań

252. W okresie II Rzeczpospolitej w ogóle nie istniał:

1. Sejm Wileński w Wilnie

2. Sejm Krajowy we Lwowie

3. Sejm Śląski w Katowicach

253. Zasady prawa rodzinnego obowiązującego w II RP zawarte były w:

1. kodyfikacjach zaborczych

2. prawie o ustroju sądów powszechnych z 1928 r.

3. kodeksie cywilnym z 1930 r.

254. Wojewodę w II Rzeczpospolitej mianował:

1. Prezydent RP

2. Premier

3. Minister administracji publicznej

255. Wojewódzkiego samorządu terytorialnego nie miało w okresie międzywojennym (po 1923r.)

1. województwo wileńskie

2. województwo poznańskie

3. województwo pomorskie

256. Namiestnik Nasz utrzymywać będzie porządek, bezpieczeństwo i spokojność publiczną, której jeśliby kiedy miały być w czym naruszone, mieć będzie moc zażądania użycia siły zbrojnej. Zniesie się w tej mierze z Naczelnym Wodzem. Norma ta pochodzi z roku:

1. 1807

2. 1919

3. 1817

257. W Pamiętnikach pod datą 1 lutego 1634 r. zapisano: zacznę od spraw własnych. Ustanowiłem moich pińskich sędziów grodzkich: Ogrodziński został podstarościm, Terlecki sędzią, pisarz został ten sam. Autorem Pamiętników był:

1. starosta piński

2. interrex

3. król Władysław IV

258. …kierując się dobrem ojczyzny, postanawiamy Radę Regencyjną rozwiązać, a od tej chwili obowiązki nasze i odpowiedzialność względem Narodu Polskiego w Twoje ręce, Panie Naczelny Dowódco, składamy do przekazania Rządowi Narodowemu. Orędzie to pochodzi z roku:

1. 1918

2. 1807

3. 1863

259. Do ustawodawstwa Sejmu Śląskiego są zastrzeżone sprawy następujące: (…) ustawodawstwo o ustroju śląskich władz i o samorządzie powiatowym i gminnym, tudzież podział administracyjny Śląska. Ustawa ta pochodzi z roku:

1. 1920

2. 1926

3. 1938

260. Polskie postępowanie cywilne w 1938 r. było:

1. skodyfikowane

2. nieskodyfikowane

3. skodyfikowane częściowo

261. Wojsko nasze w Imperium i Królestwie składa się w jedną całość bez rozróżnienia wojsk (…)i polskich. Postanowienie to pochodzi z roku:

1. 1807

2. 1815

3. 1832

262. Jeśli cośkolwiek posiadam, co dziadek mój i ojciec zostawili mi w posiadanie, to jest moja prawdziwa ojcowizna. Jeżeli ją komuś sprzedam, dziedzice moi mają wedle prawa naszego możność zażądania zwrotu takiej posiadłości. Ten fragment Księgi henrykowskiej opisuje:

1. Ż

2. prawo bliższości

3. prawo nieodpowiednie

4. prorogatio fori

263. Prawo kardynalne: neminem captivabimus, nisi iure victum na osoby w miastach osiadłe rozciągamy. Jest to urywek:

1. artykułów henrykowskich

2. prawa o miastach z 1791 r.

3. popraw kardynalnych z 1768 r.

4. Ż

264. Rada Administracyjna składać się będzie z namiestnika, z ministrów naczelników pięci wydziałów rządowych i z innych osób, szczególnie przez króla wezwanych. Urywek ten pochodzi z konstytucji:

1. Księstwa Warszawskiego

2. Królestwa Polskiego

3. 3 Maja 1791 r.

265. Funkcje rządzenia Państwem nie należą do Sejmu. Urywek ten pochodzi z konstytucji:

1. kwietniowej 1935 r.

2. marcowej 1921 r.

3. tzw. małej 1919 r.

4. noweli 1926 r.

266. W Polsce międzywojennej prawo cywilne:

1. nie zostało całościowo skodyfikowane

2. opierało się całkowicie na ustawodawstwie zaborczym

3. skodyfikowano w całości

267. Wojewoda kaliski zasiadał, po unii lubelskiej, w:

1. sądzie asesorskim litewskim

2. sejmie

3. senacie

4. konwokacji wileńskiej

268. Sejmy i rady ten obój naród zawżdy mieć wspólne (…) i zasiadać tak panowie między pany osobami swemi, jako posłowie między posły i radzić o spolnych potrzebach (…) w Polsce i w Litwie. Fragment ten jest urywkiem:

1. statutu Kazimierza Jagiellończyka z 1505 r.

2. Ż

3. Formula processus

4. Unii lubelskiej 1569 r.

269. Ustrój sądów powszechnych w II Rzeczpospolitej regulowały/o do 1939 r. :

1. Ż

2. przepisy zaborcze

3. prawo o ustroju sadów powszechnych z 1928 r.

4. kodeks postępowania karnego z 1928 r. i kodeks postępowania cywilnego z 1930 r.

270. Król w przypadku swej nieprzytomności mianuje namiestnika, który powinien mieszkać w Królestwie. Namiestnik podług woli odwołanym być może. Urywek ten pochodzi z konstytucji:

1. 3 Maja 1791 r.

2. Ż

3. Królestwa Polskiego z 1815 r.

4. Królestwa Galicji i Lodomerii z Wielkim Księstwem Krakowskim

271. …przyrzekamy najuroczyściej, że żadnego obywatela osiadłego za popełnioną winę lub przestępstwo nie będziemy więzili ani więzić i karać dozwolimy, aż gdy o nie sądowo i dowodnie przekonanym (…) będzie. Jest to urywek przywileju:

1. jedleńskiego z 1430 r.

2. horodelskiego z 1413 r.

3. krakowskiego z 1364 r.

272. Również i Sejmowi przysługuje prawo proponowania ustaw w sprawach krajowych. Do każdej ustawy krajowej trzeba przyzwolenia Sejmu i sankcji cesarskiej. Ustęp ten pochodzi z:

1. konstytucji Królestwa Polskiego 1815 r.

2. konstytucji Księstwa Warszawskiego 1807 r.

3. Statutu Krajowego Królestwa Galicji i Lodomerii

4. Ż

273. A także obiecujemy, że nie będziemy stanowić żadnych nowych kontrybucji ani nie będziemy ziemianom kazali wyruszać na wojnę bez pospolitego zjazdu, który w poszczególnych ziemiach ma być zwołany. Jest to wyrywek:

1. Formula processus

2. Statutów nieszawskich z 1454 r.

3. Unii horodelskiej z 1413 r.

4. Ż

274. Wojewoda witebski zasiadał, po unii lubelskiej, w:

1. izbie poselskiej

2. senacie

3. Komisji Skarbowej Koronnej

4. Sądzie asesorskim koronnym

275. Sądy naprzód począć się mają zawsze w Piotrkowie w poniedziałek bliski po Św. Marcinie, a kończyć się mają aż do Kwietnej Niedziele. W Lublinie w poniedziałek bliski po Przewodniej Niedzieli, a kończyć się mają dokąd się nie skończą. Fragment ten jest częścią:

1. Ż

2. artykułów henrykowskich

3. konstytucji i utworzeniu Trybunału Koronnego z 1578 r.

4. Formula processus z 1523 r.

276. Rady prefekturalne są magistraturami kolegialnymi, spory administracyjne rozpoznawającemi i rozstrzygającemi. Dekret ten, dotyczy ziem polskich, pochodzi z roku:

1. 1822

2. 1888

3. 1861

4. 1809

277. Małżeństwo może być zawarte tylko w obecności kościoła, podług przepisów i z dopełnieniem uroczystości religijnych. Fragment powyższy pochodzi z:

1. Ż

2. Kodeksu Napoleona

3. prawa o małżeństwie z 1836 r.

4. Burgerliches Gesetzbuch ( BGB)

278. Metrykę Koronną prowadzili:

1. marszałkowie

2. kanclerze

3. referendarze

279. Podstawowe źródło stosowanego w Polsce prawa niemieckiego stanowiło Zwierciadło saskie pochodzące z:

1. drugiej połowy XI w.

2. pierwszej połowy XII w.

3. pierwszej połowy XIII w.

280. Określenie „ osadnictwo obyczajem wolnych gości” odnosiło się do:

1. osadnictwa na prawie polskim

2. osadnictwa na prawie niemieckim

3. osadnictwa „holenderskiego” na Żuławach

281. Kocz to nazwa:

1. zakładu sądowego wnoszonego przy naganie sędziego

2. świadczenia w skórach zwierzęcych wnoszonego przez bobrowników królewskich

3. podatku płaconego w XVI w. na zimowe utrzymanie oddziałów zaciężnych

282. „Sejm konny” to:

1. sejm powstały z pospolitego ruszenia

2. konfederacja niepłatnego wojska

3. narada dowództwa autoramentu polskiego

283. Wedle Konstytucji 3 Maja ministrowie mogli być pociągani do odpowiedzialności:

1. konstytucyjnej

2. parlamentarnej

3. konstytucyjnej i parlamentarnej

284. Radę Stanu powołano po raz pierwszy na ziemiach polskich:

1. w Księstwie Warszawskim

2. w Królestwie Polskim

3. w Galicji w dobie autonomii

285. Statut organiczny nadany Królestwu Polskiemu w 1832 r.:

1. wprowadził unię realną miedzy Królestwem a Rosją

2. częściowo zniósł odrębność Królestwa Polskiego

3. całkowicie znosił odrębność Królestwa Polskiego

286. Kodeks Karzący dla Królestwa polskiego uchwalił sejm:

1. w 1818 r.

2. w 1828 r.

3. w 1832 r.

287. Do samorządu typu korporacyjnego w końcu XIX w. zaliczano:

1. samorządu terytorialnego, gospodarczy i zawodowy

2. tylko samorząd gospodarczy

3. wyłącznie samorząd zawodowy

288. Józef Piłsudski pełnił urząd Naczelnika Państwa:

1. do momentu zebrania się Sejmu Ustawodawczego

2. do czasu uchwalenia Konstytucji marcowej

3. do chwili objęcia urzędu przez Prezydenta RP

289. Według Konstytucji marcowej kontrasygnacie premiera i ministra/ów podlegały:

1. wszystkie akty urzędowe Prezydenta RP

2. tylko akty „ustawodawcze” Prezydenta RP

3. wyłącznie rozporządzenia wykonawcze Prezydenta RP

290. Według Konstytucji 1935 r. posłowie i senatorowie za działalność nie do pogodzenia z wykonywaniem mandatu ponieść mogli:

1. odpowiedzialność prawną przed Trybunałem Stanu

2. tylko odpowiedzialność regulaminową przed Sejmem lub Senatem

3. tylko odpowiedzialność przed sądami powszechnymi

291. Unifikacji postępowania administracyjnego dokonano:

1. już w początkach II Rzeczpospolitej

2. odrębnie od unifikacji samorządu w 1928 r.

3. wraz z unifikacją samorządu terytorialnego w 1933 r.

292. Naczelnym Prokuratorem RP po unifikacji sądownictwa powszechnego był:

1. prokurator odrębnie mianowany przez ministra sprawiedliwości

2. I Prokurator Sądu Najwyższego

3. Minister sprawiedliwości z urzedu

293. Regalia to:

a)      dziedziny działalności gospodarczej zastrzeżone dla monarchy

b)      obowiązki wojskowe posiadaczy dóbr na prawie rycerskim

c)      ogół tzw. ciężarów prawa książęcego

294. Do schyłku XV w. funkcjonowały w Polsce

a)      wyłącznie sejmy walne

b)      wyłącznie sejmy prowincjonalne

c)      zarówno sejmy walne jak i prowincjonalne.

295.        Wyrok sądu szlacheckiego w XV w.

a)      był ostateczny

b)      podlegał zaskarżeniu do króla

c)      podlegał zaskarżeniu do sądu wiecowego

296.        Ekscepcje dylatoryjne w procesie ziemskim powodowały:

a)      odroczenie rozpoznania sprawy

b)      oddalenie pozwu

c)      procesową dyskwalifikację dowodów uzyskanych z naruszeniem prawa

297.       Sąd podkomorski obejmował swą jurysdykcją:

a)      szlachtę nieosiadłą

b)      szlachtę osiadłą

c)      ogół szlachty

298.       Czwarciznę stosowano przy dziedziczeniu:

a)      ogółu dóbr dziedzicznych

b)      tylko dóbr macierzystych

c)      tylko dóbr ojczystych

299.        Posłów na sejm walny wybierały sejmiki:

a)      elekcyjne

b)      deputackie

c)      przedsejmowe

300.        Powiaty w Polsce wykształciły się jako:

a)      okręgi administracyjne (starostwa)

b)      okręgi sądowe (sądów ziemskich)

c)      okręgi wojskowe (chorągwie pospolitego ruszenia rycerstwa)

301. Pożyczkę zabezpieczano:

a)      umową ewikcji (zastępu)

b)      zakupem renty

c)      umową zastawu

302.    Zapis dożywocia zapewniał wdowie/wdowcowi:

a)      odziedziczenie majątku po zmarłym małżonku

b)      prawo dożywotniego pobierania czwartej części dochodu z majątku zmarłego małżonka

c)      prawo dożywotniego użytkowania całego majątku zmarłego małżonka, bez prawa obciążania go

303.    Zasada dyspozytywności w dawnym procesie polskim oznaczała:

a)      konieczność wyznaczenia obrońców z urzędu

b)      możliwość przejęcia przez władcę do własnej jurysdykcji każdej sprawy

c)      możliwość zmiany przez strony reguł procesowych

304.     We wsiach na prawie niemieckim w XV w. od wyroku ławy wiejskiej:

a)      można było apelować do najbliższego sądu wyższego prawa niemieckiego

b)      można było apelować do pana wsi

c)      nie było odwołania

305.   Ustawa "O ważności zapisów" została przez sejm Rzeczypospolitej uchwalona w roku:

a)      1573

b)      1588

c)      1611

306.    W I poł. XVII w. Królewiec i Tylża leżały na terytorium, które było:

a)      częścią Korony

b)      częścią Wielkiego Księstwa Litewskiego

c)      lennem Rzeczypospolitej

307.   Trzesne to nazwa:

a)      opłaty sądowej na rzecz sędziego

b)      świadczenia w naturze płaconego przez chłopów z okazji narodzin pierworodnego syna szlachcica

c)      opłaty, którą wnosiło opole, jeśli odmówiło prowadzenia śladu.

308.    W Księstwie Warszawskim sądownictwo administracyjne sprawował(a):

a)      król

b)      Rada Stanu

c)      Trybunał Administracyjny

309.    W czasie powstania listopadowego:

a)      sejm nie obradował

b)      sejm podporządkował się całkowicie dyktatorowi powstania

c)      sejm zastrzegł sobie władzę najwyższą

310.    Kodeks Cywilny Królestwa Polskiego z 1825 r.:

a)      przywrócił kościelną formę zawierania małżeństwa jako wyłączną

b)      wprowadził świecką formę małżeństwa

c)      uznał obie formy za równoprawne

311.    Senat Rzeczypospolitej Krakowskiej to:

a)      ciało prawodawcze

b)      najwyższy trybunał

c)      naczelna władza wykonawcza

312.    Powiatami w Księstwie Warszawskim kierowali:

a)      kasztelanowie

b)      prefekci

c)      podprefekci

313.    W tzw. guberniach zachodnich Cesarstwa Rosyjskiego jako prawo cywilne obowiązywał do 1840 r.:

a)      III Statut Litewski

b)      Kodeks Napoleona

c)      Kodeks Tagancewa

314.   Wedle konstytucji Królestwa Polskiego z 1815 r. prawo inicjatywy ustawodawczej przysługiwało:

a)      Królowi

b)      namiestnikowi

c)      Radzie Administracyjnej

315.   Ustawa hipoteczna uchwalona przez sejm Królestwa Polskiego w 1818 r. wprowadzała:

a)      wyłącznie zasady hipoteki francuskiej

b)      wyłącznie zasady dawnej hipoteki polskiej.

c)      połączone zasady dawnej hipoteki polskiej, norm pruskich i francuskich.

316.   Statut Organiczny, wydany w 1832 r. przez cara Mikołaja I:

a)      rozpoczął likwidację odrębności ustrojowych Królestwa

b)      wprowadził Kodeks Karzący KP

c)      wprowadził nowe zasady czynnego prawa wyborczego do sejmu

317.    Juliusz Makarewicz był współtwórcą:

a)      kodeksu karnego

b)      kodeksu postępowania cywilnego

c)      kodeksu zobowiązań

318.    Według Konstytucji i ordynacji wyborczej z 1935 r. wybory do Senatu były:

a)      cenzusowe

b)      powszechne

c)      proporcjonalne

319.    Na czele administracji rządowej powiatu w II Rzeczypospolitej stał:

a)      komisarz rządu

b)      marszałek powiatu

c)      starosta

320.    Sądy przysięgłych w II Rzeczypospolitej działały:

a)      w byłych zaborach: austriackim i rosyjskim do 1928 r.

b)      na całym terytorium państwa do 1919 r.

c)      w byłym zaborze pruskim do 1919r. oraz do 1938 r. w byłym zaborze austriackim

321.    Prawo samorozwiązywania się przyznawała Sejmowi:

a)      Konstytucja z 1921 r.

b)      Nowela sierpniowa z 1926 r.

c)      Konstytucja z 1935 r.

322.    Polskie postępowanie cywilne było w 1938 r. było:

a)      skodyfikowane

b)      nieskodyfikowane

c)      skodyfikowane częściowo (bez części tyczącej postępowania egzekucyjnego)

323.    Według konstytucji RP z 1935 r. prerogatywy Prezydenta to akty:

a)      nie wymagające do swej ważności kontrasygnaty prezesa Rady Ministrów i właściwego ministra

b)      niezaskarżalne przed Trybunałem Stanu

c)      zaskarżalne tylko przed Trybunałem Stanu

324.    W II Rzeczypospolitej skargę do Najwyższego Trybunału Administracyjnego mógł wnieść:

a)      tylko urzędnik skarbowy

b)      każdy, kogo prawo naruszono, lub obciążono go obowiązkiem bez podstawy prawnej

c)      tylko urzędy administracji państwowej

325.    Ministrów w myśl Konstytucji Marcowej z 1921 r. powoływał:

a)      sejm

b)      prezydent na wniosek premiera

c)      premier

326.   W 1933 r. wydano w formie rozporządzeń Prezydenta R.P.:

a)      kodeks zobowiązań i kodeks handlowy

b)      prawo spadkowe

c)      prawo rzeczowe

327.    Pod rządami Konstytucji marcowej występowała(y):

a)      tylko odpowiedzialność solidarna rządu

b)      tylko odpowiedzialność indywidualna ministrów

c)      oba rodzaje odpowiedzialności

328.    W II Rzeczypospolitej samorząd na szczeblu województwa funkcjonował:

a)      w całym kraju

b)      w województwach: lwowskim, stanisławowskim, tarnopolskim

c)      w województwach: poznańskim i pomorskim

329. Sejmiki gospodarcze:

a) wybierały deputatów do Trybunału Koronnego,

b) od 1667 r. wybierały deputatów do Trybunału Skarbowego,

c) wybierały posłów ziemskich,

d) wybierały kandydatów na urzędy sędziego ziemskiego, podsędka i pisarza ziemskiego,

e) żadna z podanych wyżej odpowiedzi nie jest poprawna.

330. Sejmik generalny dla Małopolski zbierał się do pol. XVII w.

a) w Krakowie,

b) w Wiślicy,

c) w Korczynie,

d) w Sandomierzu,

e) żadna z wyżej podanych odpowiedzi nie jest poprawna.

331. Tzw. privilegium fori przysługiwało początkowo

a) duchowieństwu,

b) osadnikom niemieckim,

c) rycerstwu,

d) Żydom,

e) żadna z podanych wyżej odpowiedzi nie jest poprawna.

332. Indygenat to

a) ograniczone szlachectwo, nie dające prawa do piastowania urzędów i posłowania do trzeciego pokolenia,

b) w prawie ziemskim opieka nad osobą starą lub ubezwłasnowolnioną,

c) udzielenie szlachectwa polskiego zagranicznemu szlachcicowi,

d) instytucja niższego szlachectwa istniejąca na Rusi Halickiej do czasu rozciągnięcia tam prawa polskiego,

e) żadna z powyższych odpowiedzi nie jest poprawna.

333. Łan chełmiński miał wielkość ok.

a) 24,2 ha,

b) 16,8 ha,

c) 14,8 ha,

d) 12,6 ha,

e) żadna z powyższych odpowiedzi nie jest poprawna.

334. Jako pierwszy ogólne potwierdzenie praw stanów wydal w związku z koronacją

a) Ludwik Andegaweński,

b) Władysław Jagiełło,

c) Władysław Warneńczyk,

d) Kazimierz Jagiellończyk,

e) żadna z powyższych odpowiedzi nie jest poprawna.

335. Poznań został lokowany na prawie niemieckim

a) w 1242 r.,

b) w 1253 r.,

c) w 1257 r.,

d) w latach 1261-1263,

e) żadna z podanych wyżej odpowiedzi nie jest poprawna.

336. Szlachta zagrodowa była szczególnie liczna

a) na Mazowszu,

b) na Kujawach,

c) w Sieradzkiem i w Łęczyckiem,

d) na Rusi Halickiej,

e) na Podolu,

f) w Sandomierskiem,

g) żadna z powyższych odpowiedzi nie jest poprawna.

337. Organem naczelnym konfederacji w XVII - XVIII w. był(a)/ byli

a) generalność,

b) walna rada,

c) marszałek konfederacji,

d) konsyliarze,

e) regimentarze,

f) żadna z powyższych odpowiedzi nie jest poprawna.

338. Król stal się stanem sejmującym obok Senatu i Izby Poselskiej

a) w 1493 r.,

b) w 1505 r.,

c) w 1573 r.,

d) w 1569 r.,

e) żadna z powyższych odpowiedzi nie jest poprawna.

339. Tzw. articulus de non praestanda oboedientia w Rzeczpospolitej stanowił nowożytną formę

a) ius resistendi,

b) ius non responsivum,

c) ius ducale,

d) ius spolii,

e) privilegium fori,

f) prorogatio fori,

g) żadna z powyższych odpowiedzi nie jest poprawna.

340. Wielkopolski sejm prowincjonalny zbierał się najczęściej

a) w Krakowie,

b) w Korczynie,

c) w Lublinie,

d) w Sandomierzu,

e) w Kole,

d) w Radomiu,

f) żadna z podanych odpowiedzi nie jest poprawna.

341. Konfederacja generalna to

a) konfederacja, do której przystąpiły wszystkie stany Rzeczypospolitej,

b) konfederacja Korony i Wielkiego Księstwa Litewskiego,

c) konfederacja do której przystąpiły wszystkie lub większość województw Korony względnie wielkiego Księstwa Litewskiego,

d) konfederacja szlachecka, do której przystąpił monarcha,

e) żadna z powyższych odpowiedzi nie jest poprawna.

342. Król przestał być w Koronie najwyższym sędzią dla szlachty

a) w 1523 r.,

b) w 1454 r.,

c) w 1578 r.,

d) w latach 1430 - 1433,

e) w 1581 r.,

f) żadna z powyższych odpowiedzi nie jest poprawna.

343. W XIV i w XV w. król stanowił dekrety

a) w sprawach handlu i cel,

b) w prawach z zakresu prawa sądowego,

c) w sprawach górniczych,

d) w sprawach wyznaniowych i wojskowych,

e) w sprawach Żydów,

f) żadna z powyższych odpowiedzi nie jest poprawna.

344. Sejm został pierwszy raz zerwany przez liberum veto

a) w 1639 r.,

b) w 1652 r.,

c) w 1669 r.,

d) w 1688 r.,

e) żadna z powyższych odpowiedzi nie jest poprawna.

345. W okresie wczesnopiastowskim w Polsce funkcjonował w zakresie sukcesji tronu

a) system dziedziczności,

b) system desygnacji,

c) system elekcyjności,

d) system mieszany,

e) żadna z powyższych odpowiedzi nie jest poprawna.

346. We wsi lokowanej na prawie niemieckim w XIII w. sołtysowi z tytułu wypełnianych obowiązków przypadało

a) 1/6 czynszów i 1/3 kar sądowych,

b) ¼ czynszów i 1/3 kar sądowych,

c) ½ kar sądowych i 1/6 czynszów,

d) 1/5 czynszów i ¼ kar sądowych,

e) żadna z powyższych odpowiedzi nie jest poprawna.

347. W XIII - XIV w. jarmarki danym mieście odbywały się z reguły

a) co tydzień,

b) co miesiąc,

c) co kwartał,

d) dwa razy do roku - przed Wielkanocą oraz przed Bożym Narodzeniem,

e) żadna z powyższych odpowiedzi nie jest poprawna.

347. Własność alodialna to własność

a) dziedziczna,

b) podzielona,

c) lenna,

d) obciążona świadczeniami na rzecz drugiej strony,

e) zależna,

f) żadna z powyższych odpowiedzi nie jest poprawna.

348. Tzw. dziesięcinę swobodną świadczyli na rzecz Kościoła

a) chłopi,

b) mieszczanie,

c) rycerstwo,

d) niżsi duchowni,

e) Żydzi,

f) żadna z powyższych odpowiedzi nie jest poprawna.

349. Przymusowy skup sołectw umożliwił(y) po raz pierwszy

a) statut małopolski Kazimierza Wlk.,

b) statut warecki z 1423 r.,

c) statuty nieszawskie z 1454 r.,

d) statut piotrkowski z 1447 r.,

e) żadna z powyższych odpowiedzi nie jest poprawna.

350. W XVII - XVIII w. tzw. jutrznia to inaczej

a) pańszczyzna sprzężajna,

b) pańszczyzna wydziałowa,

c) dziesięcina chłopska,

d) pańszczyzna piesza,

e) żadna z powyższych odpowiedzi nie jest poprawna.

351. Sejmiki deputackie odbywały się

a) co roku,

b) rzadko, ze względu na dożywotność urzędów ziemskich,

c) przynajmniej co dwa lata przed obradami sejmu walnego,

d) w zależności od lokalnych potrzeb danego województwa, na wezwanie marszałka sejmiku,

e) żadna z powyższych odpowiedzi nie jest poprawna.

352. Pierwszy w dziejach Polski przywilej ziemski został wydany

a) w Łęczycy w 1180 r.,

b) w Cieni w 1228 r.,

c) w Lutomyślu w 1291 r.,

d) w Budzie w 1355 r.,

e) w Bożykowie w 1210 r.,

f) żadna z powyższych odpowiedzi nie jest poprawna.

353. Nowoobranego króla w XV - XVIII w. koronował z reguły

a) arcybiskup gnieźnieński,

b) arcybiskup lwowski,

c) arcybiskup warszawski,

d) arcybiskup krakowski,

e) żadna z powyższych odpowiedzi nie jest poprawna.

354. Po unii lubelskiej Senat Rzeczypospolitej Obojga Narodów liczył

a) 87 senatorów,

b) 94 senatorów,

c) 140 senatorów,

d) 170 senatorów,

e) żadna z powyższych odpowiedzi nie jest poprawna.

355. Włodycy to grupa społeczna istniejąca w XIV w.

a) w Małopolsce,

b) w Wielkopolsce,

c) na Mazowszu,

d) na Rusi Halickiej,

e) na Kujawach,

f) żadna z powyższych odpowiedzi nie jest poprawna.

356. Organizację opolną w Polsce likwidował(y)

a) przywilej z Lutomyśla z 1291 r.,

b) statuty Kazimierza Wlk.,

c) przywilej w Budzie z 1355 r.,

d) przywilej Koszycki z 1374 r.,

e) statut piotrkowski z 1447 r.,

f) żadna z powyższych odpowiedzi nie jest poprawna.

357. Król pierwszy raz zobowiązał się do wykupu szlachcica z niewoli, do której ten dostał się podczas wyprawy zagranicznej

a) w przywileju w Budzie w 1355 r.,

b) w przywileju koszyckim z 1374 r.,

c) w przywileju Czerwińskim z 1422 r.,

d) w przywilejach jedleńsko-krakowskich z lat 1430-33,

e) żadna z powyższych odpowiedzi nie jest poprawna.

358. Posłowie w Rzeczpospolitej szlacheckiej

a) byli reprezentantami wszystkich mieszkańców swego województwa, ziemi lub powiatu,

b) posiadali mandat wolny - reprezentowali wszystkich mieszkańców Rzeczypospolitej,

c) reprezentowali cały naród szlachecki,

d) mieli mandat imperatywny - byli reprezentantami swego sejmiku,

e) żadna z powyższych odpowiedzi nie jest poprawna.

359. W okresie rozbicia dzielnicowego zasada dziedziczności była podstawą sukcesji tronu

a) na Mazowszu,

b) na Kujawach,

c) w Krakowskiem,

d) w Sandomierskiem,

e) w Wielkopolsce,

f) żadna z powyższych odpowiedzi nie jest poprawna.

360. A także obiecujemy, że nie będziemy stanowić żadnych nowych konstytucji ani nie będziemy ziemianom kazali wyruszać na wojnę bez pospolitego zjazdu, który w poszczególnych ziemiach ma być zwołany. To fragment

a) przywileju w Budzie z 1355 r.,

b) przywileju koszyckiego z 1374 r.,

c) przywileju Władysława Jagiełły z 1386 r.,

d) statutu wareckiego z 1423 r.,

e) przywileju jedleńskiego z 1430 r.,

f) statutów nieszawskich z 1454 r.,

g) konstytucji nihil novi z 1505 r.,

h) żadna z powyższych odpowiedzi nie jest poprawna.

361. […] jakoż postanowiliśmy, iż odtąd po potomne czasy nic Nowego stanowionym być nie ma przez nas i naszych następców bez wspólnego zezwolenia senatorów i posłów ziemskich, co by było z ujma i ku uciążeniu Rzeczypospolitej oraz ze szkodą i krzywdą czyjąśkolwiek tudzież zmierzało ku zmianie prawa ogólnego i wolności publicznej. To fragment

a) statutów nieszawskich z 1454 r.,

b) aktu unii w Krewie z 1385 r.,

c) konstytucji nihil novi z 1505 r.,

d) aktu unii lubelskiej z 1569 r.,

e) artykułów henrykowskich z 1573 r.,

f) żadna z powyższych odpowiedzi nie jest poprawna.

362. Iż za żywota naszego my i potomkowie nasi, królowie polscy […] nie mamy mianować ni obierać jakiego, składać żadnym sposobem ani kształtem wymyślonym, króla, na państwo sukcesora naszego sadzać, a to dlatego, aby zawdy wiecznymi czasy po zejściu naszym i potomków naszych wolne obieranie zostało wszem stanom koronnym; dla czego i tytułu dziedzica używać nie mamy ani potomkowie nasi, królowie polscy. To fragment

a) przywileju koszyckiego z 1374 r.,

b) aktu unii w Krewie z 1385 r.,

c) statutów nieszawskich z 1454 r.,

d) aktu unii lubelskiej z 1569 r.,

e) artykułów henrykowskich z 1573 r.,

f) żadna z powyższych odpowiedzi nie jest poprawna.

363. Nareszcie przyrzekamy najuroczyściej, że żadnego obywatela osiadłego za popełnioną winę lub przestępstwo nie będziemy więzili ani więzić i karać dozwolimy, aż gdy o nie sądowo i dowodnie przekonanym i nam albo staroście naszemu przez sędziego tej ziemi, w której tenże obywatel zamieszkiwał, wydanym zostanie[…]. To fragment

a) statutów Kazimierza Wlk.,

b) statutu wareckiego z 1423 r.,

c) przywileju jedleńskiego z 1430 r.,

d) statutów nieszawskich z 1454 r.,

e) przywileju koszyckiego z 1374 r.,

f) przywileju czerwińskiego z 1422 r.,

g) żadna z powyższych odpowiedzenie jest poprawna.

364. Sejmy i rady ten oboj naród ma zawżdy mieć wspólne koronne pod królem polskim, panem swym, i zasiadać tak panowie miedzy pany osobami swemi, jako posłowie między posły i radzić o wspólnych potrzebach, tak na sejmie, jako i bez sejmu, w Polsce i w Litwie. To fragment

a) aktu unii w Krewie z 1385 r.,

b) przywileju mielnickiego z 1501 r.,

c) konstytucji nihil novi z 1505 r.,

d) aktu unii lubelskiej z 1569 r.,

e) artykułów henrykowskich z 1573 r.,

f) żadna z powyższych odpowiedzi nie jest poprawna.

365. W tym jednak wypadku, gdybyśmy z laski bożej opatrzności mieli syna lub synów, jednego z nich - a gdyby ich nie było - jedną z naszych córek już urodzonych i żyjących lub mogących się w przyszłości urodzić - którego albo którą my, albo najjaśniejsze królowe matka i małżonka nasze najukochańsze im wyznaczymy lub wyznaczą - tego lub te panowie, szlachta, mieszczanie i każdy z osobna mieszkaniec Królestwa Polskiego mają uważać za dziedzica i następcę naszego […]. To fragment

a) układu dynastycznego Kazimierza Wielkiego i Ludwika Węgierskiego z 1355 r.,

b) przywileju koszyckiego z 1374 r.,

c) aktu unii w Horodle z 1413 r.,

d) przywileju jedleńskiego z 1430 r.,

e) przywilejów nieszawskich z 1454 r.,

f) żadna z powyższych odpowiedzi nie jest poprawna.

366. Od 1667 r. deputatów do Trybunału Skarbowego wybierały sejmiki

a) elekcyjne,

b) deputackie,

c) relacyjne,

d) przedsejmowe,

e) generalne,

f) gospodarcze,

g) żadna z powyższych odpowiedzi nie jest poprawna.

367. Król został pozbawiony prawa nabywania dóbr ziemskich w Rzeczpospolitej dla siebie i swojej rodziny

a) w 1573 r.,

b) w 1575 r.,

c) w 1588 r.,

d) w 1613 r.,

e) w 1641 r.,

f) w 1663 r.,

g) w 1717 r.,

h) żadna z przedstawionych odpowiedzi nie jest poprawna.

368. Pierwszym miastem lokowanym na prawie niemieckim na ziemiach polskich był(a)

a) Złotoryja,

b) Środa Śląska,

c) Lwówek,

d) Wrocław,

e) Racibórz,

f) żadna z powyższych odpowiedzi nie jest poprawna.

369. Decyzje w sprawie wykonania względnie dopełnienia konstytucji sejmowych podejmowały

a) sejmiki generalne,

b) sejmiki elekcyjne,

c) sejmiki relacyjne,

d) sejmiki gospodarcze,

e) sejmiki deputackie,

f) żadna z powyższych odpowiedzi nie jest poprawna.

370. Sejmiki gospodarcze wykształciły się najczęściej z sejmików

a) przedsejmowych,

b) relacyjnych,

c) elekcyjnych,

d) deputackich,

e) żadna z powyższych odpowiedzi nie jest poprawna.

370. […] wynagradzając, jak wypada, wierność jego, dajemy i nadajemy jemu i potomkom jego obojga płci wszelkie wolności, jakie sami mamy w państwie naszym, także wszelkie dziedzictwa rzeczonego pana […] przez spadek, wysługę i pieniądze nabyte, wolnymi będą zupełnie od wszelkich poborów, opłat i przewozów, jakkolwiek znanych. Prócz tego tenże pan […] i potomkowie jego będą mieli moc sądzenia ludu swego i wyrokowania we wszystkich sprawach według zwyczaju naszego dworu […]. To fragment tekstu źródłowego mówiący o

a) prawie nieodpowiednim,

b) prawie oporu możnowładztwa,

c) immunitecie sadowym i ekonomicznym,

d) lokacji wsi na prawie niemieckim,

e) żadna z powyższych odpowiedzi nie jest poprawna.

371. Jako pierwszy złożył podczas koronacji przysięgę państwową

a) Bolesław Chrobry,

b) Bolesław Śmiały,

c) Władysław Łokietek,

d) Kazimierz Wlk.,

e) ludwik Andegaweński,

f) Władysław Jagiełło,

g) Władysław Warneńczyk,

h) Kazimierz Jagiellończyk,

i) żadna z powyższych odpowiedzi nie jest poprawna.

372. Wolna elekcja to

a) wybór króla nie ograniczony przez jego przynależność dynastyczną,

b) wybór nowego króla za życia dotychczasowego,

c) elekcja będąca prawem, a nie obowiązkiem szlachty,

d) inaczej - elekcja powszechna, dostępna dla całej szlachty Rzeczypospolitej,

e) wybór monarchy pozbawiony wszelkich elementów przymusu, nawet faktycznego,

f) żadna z podanych odpowiedzi nie jest poprawna.

373. Zasada pryncypatu zanikła

a) w I pol. XII w.,

b) w pol. XII w.,

c) w I pol. XIII w.,

d) w II pol. XIII w.,

e) żadna z podanych odpowiedzi nie jest poprawna.

374. Reformy gregoriańskie w Polsce wprowadził

a) abp Radzim-Gaudenty,

b) abp Jarosław,

c) abp Henryk Kietlicz,

d) bp Zbigniew Oleśnicki,

e) kard. Mikołaj Trąba,

f) kard. Hozjusz,

g) kard. Jakub Uchański,

h) żadna z podanych odpowiedzi nie jest poprawna.

375. Zasada wolności podatkowej szlachty została wprowadzona przez

a) przywilej w Budzie z 1355 r.,

b) przywilej koszycki z 1374 r.,

c) przywilej czerwiński z 1422 r.,

d) przywileje jedleńsko-krakowskie z lat 1430 - 1433,

e) przywilej cerekwicki z 1454 r.,

f) przywilej mielnicki z 1501 r.,

g) żadna z podanych odpowiedzi nie jest poprawna.

376. Kompetencje Sejmu walnego w zakresie stanowienia prawa powszechnie obowiązującego zostały ogólnie określone po raz pierwszy

a) w statutach Kazimierza Wlk.,

b) w statucie wareckim z 1423 r.,

c) w przywilejach nieszawskich z 1454 r.,

d) w konstytucji nihil novi z 1505 r.,

e) w akcie unii lubelskiej z 1569 r.,

f) w artykułach henrykowskich z 573 r.,

g) żadna z podanych odpowiedzi nie jest poprawna.

377. Po unii lubelskiej było w Rzeczypospolitej sejmików szlacheckich

a) ok. 45,

b) ok. 60,

c) ok. 70,

d) ok. 90,

e) żadna z podanych odpowiedzi nie jest poprawna.

378. Senatorowie w Rzeczpospolitej do roku 1764 r. byli

a) powoływani dożywotnio przez króla,

b) byli dokooptowywania dożywotnio przez urzędujących senatorów,

c) powoływały ich sejmiki generalne na 2 letnią kadencję,

d) wybierał ich dożywotnio sejm walny,

e) żadna z podanych odpowiedzi nie jest poprawna.

379. W 1668 r. liczba senatorów rezydentów formalnie wynosiła

a) 8,

b) 16,

c) 20,

d) 24,

e) 30,

f) 36,

g) żadna z podanych odpowiedzi nie jest poprawna.

380. W senacie po unii lubelskiej nie zasiadał/li z urzędu

a) Marszalkowie nadworni,

b) kasztelanowie więksi,

c) podskarbi koronny,

d) biskupi greckokatoliccy (uniccy),

e) wojewodowie litewscy,

f) żadna z podanych odpowiedzi nie jest poprawna.

381. W XVII - XVIII w. król był prawodawcą

a) dla Żydów,

b) dla różnowierców,

c) dla nieposesjonatów,

d) dla chłopów we wsiach lokowanych na prawie polskim,

e) dla osadników zagranicznych,

f) żadna z podanych odpowiedzi nie jest poprawna.

382. Pojecie Korony Królestwa Polskiego pojawiło się

a) w XII w.,

b) w XIII w.,

c) w XIV w.,

d) w XV w.,

e) w XVI w.,

f) żadna z podanych odpowiedzi nie jest poprawna.

383. Głównym przejawem patrymonialnego charakteru państwa polskiego w X - XIII wieku było/a/y

a) prawo książęce,

b) elekcyjność tronu,

c) prawo nieodpowiednie,

d) prawo oporu,

e) wiece wolnej ludności, a następnie możnowładztwa urzędniczego,

f) żadna z podanych odpowiedzi nie jest poprawna.

384. W XVI - XVIII w. o powołaniu biskupów w Rzeczypospolitej decydował(y)

a) papież,

b) synody generalne,

c) król,

d) sejmy walne,

e) król za rada i zgoda Senatu

f) żadna z podanych odpowiedzi nie jest poprawna.

385. W XVII - XVIII w. w Sejmie walnym nie uczestniczyli

a) żadni przedstawiciele miast,

b) reprezentanci kapituł,

c) hierarchowie katoliccy,

d) przedstawiciele szlachty Prus Królewskich,

e) żadna z podanych odpowiedzi nie jest poprawna.

386. Od 1673 r. co trzeci Sejm Rzeczypospolitej miał odbywać się

a) w Krakowie,

b) konno,

c) w Piotrkowie,

d) w Wilnie,

e) w Grodnie,

f) żadna podana odpowiedź nie jest poprawna.

387. Zgodnie z artykułami henrykowskimi sejm ordynaryjny król miał obowiązek zwołać

a) w zależności od potrzeb kraju,

b) dwa razy w roku,

c) co roku,

d) co dwa lata,

e) co trzy lata,

f) żadna z podanych odpowiedzi nie jest poprawna.

388. Najdłużej panującym królem Polski był

a) Mieszko I,

b) Kazimierz Wlk.,

c) Władysław Jagiełło,

d) Kazimierz Jagiellończyk,

e) Zygmunt I Stary,

f) Zygmunt III Waza,

g) August II Mocny,

h) Stanisław August Poniatowski.

389. Rada Królewska uzyskała formalnie prawo decydowania o biciu monety

a) w 1368 r.,

b) w 1374 r.,

c) w 1386 r.,

d) w 1422 r.,

e) w latach 1430-33,

f) w 1454 r.,

g) w 1493 r.,

h) żadna z podanych odpowiedzi nie jest poprawna.

390. Pierwszym pełnoprawnym monarchą płci żeńskiej na tronie polskim była

a) Dobrawa, żona Mieszka I,

b) Salomea, wdowa po Bolesławie Krzywoustym,

c) Jadwiga Andegaweńska,

d) Barbara Radziwiłłówna,

e) Anna Jagiellonka,

f) żadna odpowiedź nie jest poprawna.

391. W Rzeczpospolitej od 1641 r. spory między unitami i prawosławnymi o zabór cerkwi i dóbr cerkiewnych rozpatrywał

a) Trybunał Metropolity,

b) sąd sejmowy,

c) sąd asesorski,

d) sąd relacyjny,

e) Trybunał Koronny (Litewski)

f) żadna z powyższych odpowiedzi nie jest poprawna.

392. W okresie rozbicia dzielnicowego najwyższym dostojnikiem dworskim na Śląsku był

a) palatyn,

b) wojewoda,

c) komornik wielki,

d) kanclerz,

e) żadna z powyższych odpowiedzi nie jest poprawna.

393. Deputat szlachecki w Trybunale Koronnym

a) piastował swoją funkcję dożywotnio,

b) powinien posiadać wykształcenie prawnicze,

c) winien być szlachcicem posesjonatem,

d) musiał ukończyć czterdzieści lat,

e) żadna wymieniona odpowiedź nie jest poprawna.

394. Najwyższym sądem dominialnym króla od schyłku XVI wieku był

a) sąd relacyjny,

b) sąd asesorski,

c) sąd referendarski,

d) sąd sejmowy,

e) żadna z powyższych odpowiedzi nie jest poprawna.

395. Urząd starosty na ziemiach polskich ustanowił:

1. Wacław II Czeski,

2. Władysław Łokietek,

3. Kazimierz Wlk.,

4. Ludwik Węgierski,

5. żadna z podanych odpowiedzi nie jest poprawna.

396. Porządek starszeństwa urzędów w Rzeczypospolitej ustalono

1. w 1588 r.,

2. w 1611 r.

3. w 1669 r.

4. w 1711 r.

5. żadna z wymienionych odpowiedzi nie jest poprawna.

397. Ekstenuacja to inaczej

1. wydziedziczenie,

2. uznanie za zmarłego,

3. zastaw do wydzierżenia,

4. hipoteka kaucyjna,

5. żadna z podanych odpowiedzi nie jest poprawna.

398. W prawie ziemskim w Rzeczpospolitej specjalnym środkiem prawnym przeciwko wyrokom zaocznym był(o):

1. mocja,

2. gravamen,

3. male obtentum,

4. wznowienie procesu,

5. żadna z powyższych odpowiedzi nie jest poprawna.

399. Korektura Pruska z 1598 r. była

a) kodyfikacją prawa ziemskiego szlachty Prus Królewskich,

b) kodyfikacją prawa miejskiego (chełmińskiego) w Prusach,

c) kompleksową kodyfikacją prawa stanów Prus Książęcych,

d) żadna z powyższych odpowiedzi nie jest poprawna.

400. Młody szlachcic w XVII wieku uzyskiwał pełną zdolność do czynności prawnych, czyli tzw. lata dojrzałe po ukończeniu:

a) 15 lat,

b) 18 lat,

c) 21 lat,

d) 24 lat,

e) żadna z powyższych odpowiedzi nie jest poprawna.

401. Pierwszy sąd wyższy prawa niemieckiego został utworzony

a) w Złotoryi,

b) w Chełmnie,

c) w Krakowie,

d) we Wrocławiu,

e) żadna z powyższych odpowiedzi nie jest poprawna.

402. Pierwsza ustawa wekslowa w Polsce została wydana

a) w Krakowie w 1368 r.

b) w Nieszawie w 1454 r.

c) na sejmie w Warszawie w 1588 r.

d) w Gdańsku w 1701 r.,

e) w Elblągu w 1758 r.

f) żadna z powyższych odpowiedzi nie jest poprawna.

403. Według prawa ziemskiego po śmierci ojca obowiązek dania posagu córce wychodzącej za mąż spoczywał w pierwszej kolejności

a) na matce,

b) na stryju,

c) na braciach,

d) na wierzycielach ojca,

e) żadna z powyższych odpowiedzi nie jest poprawna.

404. W XII wieku archiwum monarsze podlegało

a) skarbnikowi,

b) kanclerzowi,

c) palatynowi,

d) komornikowi wielkiemu,

e) żadna z powyższych odpowiedzi nie jest poprawna.

405. W zjednoczonym Królestwie Polskim pierwszym urzędnikiem, który uzyskał status ogólnopaństwowy był

a) marszałek dworu,

b) kanclerz,

c) podkanclerzy,

d) podskarbi,

e) żadna z podanych wyżej odpowiedzi nie jest poprawna.

406. Mianem starosty generalnego w XV wieku nie określano

a) starosty krakowskiego,

b) starosty sądeckiego,

c) starosty ruskiego,

d) starosty podolskiego,

e) żadna z powyższych odpowiedzi nie jest poprawna.

407. W połowie XVI wieku ceny żywności w miejscu pobytu króla ustalał

a) marszałek wielki koronny,

b) miejscowy wojewoda,

c) ochmistrz dworu,

d) podskarbi nadworny,

e) żadna z powyższych odpowiedzi nie jest poprawna.

408. W XVI - XVIII wieku odwołania od wyroków sądów miast królewskich rozpatrywał

a) sąd sejmowy,

b) sąd relacyjny,

c) sąd referendarski,

d) sąd asesorski,

e) Trybunał Koronny,

f) żadna z powyższych odpowiedzi nie jest poprawna.

409. Formula processus to

a) kodyfikacja prawa rodzinnego i opiekuńczego,

b) spis wzorcowych wyroków sądów szlacheckich Korony

c) kodyfikacja kompleksowa prawa prywatnego Rzeczpospolitej Obojga Narodów,

d) spis zwyczajowego prawa ziemskiego ziemi krakowskiej,

e) żadna z powyższych odpowiedzi nie jest poprawna.

410. Od 1454 r. cenniki na towary rzemieślnicze w miastach ustalał(a)

a) burmistrz,

b) rada miejska,

c) wojewoda,

d) podkomorzy,

e) starosta,

f) żadna z powyższych odpowiedzi nie jest poprawna.

411. Od XVI wieku najwyższym sądem apelacyjnym dla lenn Korony był

a) sąd relacyjny,

b) sąd asesorski,

c) sąd referendarski,

d) sąd marszałkowski,

e) żadna z powyższych odpowiedzi nie jest poprawna.

412. Za rozbijanie sejmiku szlachcic posesjonat odpowiadał w XVI - XVIII wieku przed

a) Trybunałem Koronnym, względnie Trybunałem Litewskim,

b) sądem marszałkowskim,

c) sądem ziemskim,

d) sądem sejmowym,

e) sądem relacyjnym,

f) żadna z powyższych odpowiedzi nie jest poprawna.

413. Pierwszym stanem, który uzyskał w XIII wieku system sądownictwa odrębny od sądownictwa monarszego było/była

a) chłopstwo,

b) mieszczaństwo,

c) szlachta,

d) duchowieństwo,

e) możnowładztwo,

f) żadna z powyższych odpowiedzi nie jest poprawna.

414. Sąd wyższy prawa niemieckiego na zamku krakowskim orzekał w sprawach

a) chłopów we wsiach lokowanych na prawie niemieckim,

b) mieszczan w miastach lokowanych na prawie magdeburskim,

c) wójtów i sołtysów dóbr królewskich w Małopolsce,

d) osadników niemieckich zamieszkałych w Małopolsce i na Śląsku,

e) żadna podana wyżej odpowiedź nie jest poprawna.

415. W XIV-XV wieku sądownictwo szlacheckie było co do zasady:

a) jednoinstancyjne,

b) dwuinstancyjne,

c) trójinstancyjne,

d) żadna z podanych wyżej odpowiedzi nie jest poprawna.

416. Według konstytucji sejmowej z 1611 r. w hierarchii urzędów starosta zajmował miejsce bezpośrednio poniżej:

a) kasztelana,

b) chorążego,

c) sędziego ziemskiego,

d) stolnika,

e) żadna z podanych wyżej odpowiedzi nie jest poprawna.

417. W Małopolsce w I połowie XIV wieku ściganie przestępstw zagrażających porządkowi i bezpieczeństwu publicznemu należało do:

a) starosty,

b) justycjariusza,

c) kasztelana,

d) wielkorządcy krakowsko-sandomierskiego,

e) żadna z podanych wyżej odpowiedzi nie jest poprawna.

418. Urząd starosty początkowo nie został powołany

a) w Małopolsce,

b) w Wielkopolsce,

c) na Rusi,

d) na Kujawach,

e) żadna z powyższych odpowiedzi nie jest poprawna.

419. Wyderkaf to inaczej

a) w miejskim prawie spadkowym masa majątkowa dziedziczona przez kobiety,

b) narzędzie kaźni składające się z żelaznego pasa zaciskanego na głowie skazańca,

c) środek odwoławczy w procesie ziemskim przeciwko wyrokom zaocznym,

d) kupno renty,

e) żadna z powyższych odpowiedzi nie jest poprawna.

420. Wzdanie przenosiło

a) posiadanie,

b) własność,

d) zobowiązanie,

e) zabezpieczenie wierzytelności,

f) żadna z powyższych odpowiedzi nie jest poprawna.

421. W sprawach małżeńskich osobowych szlachty w Rzeczpospolitej Obojga Narodów w przypadku katolików orzekały:

a) sądy szlacheckie,

b) sądy królewskie,

c) sądy duchowne,

d) sądy kompromisarskie,

e) żadna z powyższych odpowiedzi nie jest poprawna.

422. Jeżeli sędzia przegrał proces wszczęty na podstawie wniesienia mocji to

a) tracił urząd i musiał zwrócić kocz,

b) płacił karę prywatną i musiał zwrócić kocz

c) był zawieszony w wykonywaniu swego urzędu i płacił karę prywatną,

d) żadna z powyższych odpowiedzi nie jest poprawna.

423. W województwie kijowskim podstawowym źródłem ziemskiego prawa sądowego w 1615 r. był(a)

a) Formula processus

b) Statut Łaskiego,

c) I Statut Litewski,

d) II Statut Litewski,

e) III Statut Litewski,

f) Prawda Ruska,

g) żadna z powyższych odpowiedzi nie jest poprawna.

424. W XIV - XV wieku zastępcą procesowym wdowy-szlachcianki lub szlacheckich sierot był:

a) kasztelan,

b) podkomorzy,

c) chorąży,

d) starosta,

e) podsędek ziemski,

f) żadna z powyższych odpowiedzi nie jest poprawna.

425. W czasie pospolitego ruszenia na bezpieczeństwem pozostawionych rodzin szlacheckich czuwał

a) wojski,

b) chorąży,

c) podkomorzy,

d) starosta,

e) kasztelan

f) żadna z powyższych odpowiedzi nie jest poprawna.

426. Sądownictwo w sprawach o naruszenie bezpieczeństwa i spokoju publicznego w miejscu rezydencji królewskiej należało do XVI wieku do

a) sądu sejmowego,

b) sądu relacyjnego,

c) sądu marszałkowskiego,

d) sądu asesorskiego,

e) sądu referendarskiego,

f) żądna z powyższych odpowiedzi nie jest poprawna.

427. W XIII wieku do wyłącznej właściwości sądu książęcego (monarszego) należały sprawy:

a) o ziemię,

b) o zabójstwa,

c) o łotrostwa,

d) sporów między przedstawicielami odmiennych tanów,

e) sprawy między mieszkańcami różnych dzielnic,

f) żadna z powyższych odpowiedzi nie jest poprawna.

428. Pod koniec XVII wieku Trybunał Koronny był

a) już tylko sądem I instancji

b) wyłącznie sądem apelacyjnym,

c) orzekał w II instancji ale także w I instancji,

d) był sądem kasacyjnym,

e) był sądem rewizyjnym,

f) żadna z powyższych odpowiedzi nie jest poprawna.

429. W średniowieczu posag dawany był pierwotnie córce rycerza (szlachcica)

a) w pieniądzu,

b) w dobrach dziedzicznych,

c) w dobrach nabytych,

d) w dobrach nadanych

e) żadna z powyższych odpowiedzi nie jest poprawna.

430. W XIV - XV wieku najwyższym urzędnikiem ziemskim w województwie (ziemi) krakowskim był

a) starosta krakowski, zwany generalnym,

b) wojewoda krakowski,

c) kasztelan krakowski,

d) wielkorządca krakowsko-sandomierski,

e) żadna z powyższych odpowiedzi nie jest poprawna.

431. Zasada prior tempore, potior iure oznaczała, że

a) w pierwszej kolejności w prawie ziemskim dziedziczył po ojcu pierworodny syn,

b) osoba, która pierwsza przeprowadzała dowód przed sądem, co do zasady wygrywała proces, chyba, że „upadła w dowodzie”,

c) ten kto sprowokował działania sprawcy czynu przestępnego nie mógł dochodzić zaspokojenia krzywdy i szkody,

d) pierwszeństwo w zaspokojeniu wierzytelności zabezpieczonej hipoteką miał wierzyciel, który w pierwszej kolejności uzyskał wpis w księdze sądowej,

e) żadna z powyższych odpowiedzi nie jest poprawna.

432. Ostatecznie w Polsce obowiązkowa, kanoniczna forma zawarcia związku małżeńskiego między katolikami została wprowadzona

a) w II poł. XIII wieku, w następstwie Soboru Laterańskiego III,

b) w I połowie XV wieku, po Soborze w Konstancji,

c) w II połowie XVI wieku, w następstwie Soboru Trydenckiego,

d) po 1870 r. w wyniku Soboru Watykańskiego I,

e) żadna z powyższych odpowiedzi nie jest poprawna.

433. Do przeszkód małżeńskich wzbraniających prawo kanoniczne zaliczało

a) różność wyznań chrześcijańskich,

b) impotencję,

c) pogaństwo,

d) błąd co do osoby,

e) przymus,

f) żadna z powyższych odpowiedzi nie jest poprawna.

434. Najwyższym dostojnikiem dworskim w okresie wczesnopiastowskim był

a) kanclerz,

b) marszałek dworu,

c) ochmistrz,

d) palatyn,

e) kasztelan,

f) żadna z powyższych odpowiedzi nie jest poprawna.

435. Sąd ziemski wykształcił się w XIV wieku z

a) sądu kasztelańskiego,

b) sądu wojewodzińskiego,

c) nadwornego sądu monarszego,

d) monarszego sądu wiecowego

e) sądu dominialnego księcia,

f) żadna z powyższych odpowiedzi nie jest poprawna.

436. W I poł. XV wieku starosta

a) był mianowany dożywotnio przez króla,

b) był wybierany przez właściwy sejmik ziemski lub wojewódzki

c) był powoływany przez króla na określoną kadencję,

d) mógł być w każdej chwili odwołany przez panującego.

e) żadna z powyższych odpowiedzi nie jest poprawna.

437. W 1446 r. w Koronie urzędu starosty nie można było łączyć z urzędem

a) wojewody,

b) kasztelana,

c) podkomorzego,

d) sędziego ziemskiego,

e) chorążego,

f) żadna z powyższych odpowiedzi nie jest poprawna.

438. Najstarszą historycznie formą zastawu był(a)

a) zastaw antychretyczny,

b) zastaw na upad,

c) zastaw do wydzierżenia,

d) hipoteka,

e) fideikomis

f) żadna z powyższych odpowiedzi nie jest poprawna.

439. Przy ekstenuacji

a) dłużnik podlegał natychmiastowej egzekucji ze swego majątku,

b) wierzyciel zaliczał pożytki z zastawionej rzeczy na poczet spłaty długu,

c) dłużnik zachowywał władanie przedmiotem zastawu,

d) wierzyciel nie zaliczał pożytków z przedmiotu zastawu na poczet spłaty długu,

e) żadna z powyższych odpowiedzi nie jest poprawna.

440. Kaduk to :

a) wielokrotny przestępca - recydywista,

b) sporny grunt leżący na granicy dóbr ziemskich,

c) spadek bezdziedziczny,

d) inaczej zachowek dla spadkobierców koniecznych,

e) zakład majątkowy ustanawiany przy naganieniu sędziego,

f) żadna z powyższych odpowiedzi nie jest poprawna.

CZĘŚĆ II

Omów zagadnienia

1. Ewolucja roli sejmiku szlacheckiego, XV-XVIII w.

2. Sądownictwo administracyjne w II Rzeczypospolitej.

3. Przemiany prawa własności na ziemiach polskich od średniowiecza po wiek XIX.

4. Uprawnienia Prezydenta Rzeczypospolitej wedle konstytucji 1921 r. (po uchwaleniu noweli sierpniowej)

5. Przemiany procesu karnego na ziemiach polskich od średniowiecza po wiek XX

6. Uprawnienia Senatu wedle konstytucji 1935 r.

7. Sądy szlacheckie w dawnej Rzeczypospolitej.

8. Rada Stanu w Księstwie Warszawskim (1807 - 1812) - skład, kompetencje.

9. Istota sporu o prawo małżeńskie w II Rzeczypospolitej.

10. Zastaw bez dzierżenia w dawnym prawie polskim (po 1588 r.)

11. Kompetencje Hetmana.

12. Ewolucja pozycji ustrojowej Naczelnika Państwa w latach 1918 - 1922.

13. Prawo sądowe szlachty Prus Królewskich w końcu XVI wieku.

14. Kompetencje Sejmu Księstwa Warszawskiego

15. Kodeks karzący Królestwa Polskiego - zasady

16. Sądownictwo administracyjne w Galicji.

17. Istota rządów parlamentarno - gabinetowych w ujęciu konstytucji 1921 r.

18. Rozporządzenia z mocą ustawy w ujęciu noweli sierpniowej.

19. Zasady kodeksu zobowiązań z 1933 r.

20. Kodyfikacja prawa ziemskiego w I Rzeczypospolitej

21. Odpowiedzialność ministrów w konstytucji kwietniowej.

22. Odpowiedzialność za mężobójstwo według prawa ziemskiego w XVII i XVIII stuleciu.

23. Straż Praw.

24. Zasady organizacji administracji państwowej w Księstwie Warszawskim.

25. Zasady organizacji samorządu terytorialnego w II Rzeczypospolitej po 1933 r.

26. Marszałek wielki koronny w Rzeczypospolite szlacheckiej.

27. Prawo małżeńskie Królestwa Polskiego.

28. Prawne formy oddziaływania państwa na gospodarkę w II Rzeczypospolitej.

29. Przemiany uprawnień szlachcica na ziemiach polskich od średniowiecza po wiek XX

30. Uprawnienia Sejmu wedle konstytucji 1935 r.

31. Ewolucja urzędu kasztelana

32. Ustrój sądów powszechnych w II RP.

33. Proszę scharakteryzować zasadę bliższości do dowodu i środki dowodowe w polskim procesie średniowiecznym.

34. Proszę wskazać ograniczenia władzy prezydenta RP występujące w konstytucji marcowej.

35. Sądy dla szlachty nieosiadłej w XVII w.

36. Jak zmieniała się władza prezydenta w II RP?

37. Sejmik szlachecki w XVI - XVIII w. Zasady działania i ewolucja instytucji.

38. Kodyfikacja prawa cywilnego II RP.

39. W Polsce średniowiecznej do najważniejszych ograniczeń prawa własności należało prawo bliższości. Proszę je scharakteryzować.

40. W jaki sposób ograniczano władzę królewską w XVI i XVII w. Proszę podać co najmniej 4 przykłady

41. Wiano to:. Ograniczenia w dysponowaniu nim polegały na:

42. Zmiany w pozycji prawnej mieszczan w świetle Prawa o miastach z 17 kwietnia 1791r.

43. Rada Administracyjna Królestwa Polskiego do 1832 r. i jej kompetencje.

44. Organy samorządu terytorialnego w zaborze pruskim w II poł. XIX w.

45. Materie regulowane wyłącznie ustawą według Konstytucji marcowej (proszę podać co najmniej 4 przykłady).

46. Uprawnienia ustawodawcze Prezydenta RP pod rządami Konstytucji 1935 r. (proszę podać co najmniej 3 przykłady).

47. Zasady i tryb sukcesji tronu w Rzeczpospolitej Szlacheckiej.

48. Podstawowe zasady kodeksu zobowiązań z 1933 r.

49. Wprowadzenie apelacji w polskim prawie ziemskim i jej skutki dla organizacji sądownictwa szlacheckiego.

50. Ewolucja prawa wyborczego w II RP.

51. Jak kształtowały się ograniczenia władzy królewskiej w Polsce (do Artykułów Henrykowskich)

52. Kodeks karny II RP

53. Przemiany prawa nietykalności osobistej bez wyroku sądowego na ziemiach polskich od średniowiecza po wiek XX.

54. Uprawnienia Sejmu wedle konstytucji 1921 r.

55. Sejm w Konstytucji 3 Maja.

56. Zasady prawa hipotecznego Królestwa Polskiego

57. Prerogatywy Prezydenta Rzeczpospolitej wedle konstytucji 1935 r.

58. Starosta w Rzeczpospolitej Szlacheckiej

59. Ustrój austriackiego sądownictwa administracyjnego, zasady postępowania.

60. Nowela sierpniowa 1926 r. Postanowienia. Ocena.

61. Ograniczenia władzy królewskiej w Rzeczpospolitej w wieku XVI i XVII.

62. Prawo hipoteczne Królestwa Polskiego.

63. Ustrój polityczny w świetle tzw. Małej Konstytucji z 1919 r.

64. Sejmiki szlacheckie Rzeczpospolitej szlacheckiej (funkcje, rozwój, znaczenie, związki z sejmem walnym)

65. Próby kodyfikacji prawa małżeńskiego w II RP.

66. Małżeńskie stosunki majątkowe w ziemskim prawie polskim.

67. Straż Praw wedle Konstytucji 1791 r.

68. Sądowa kontrola administracji II Rzeczpospolitej.

69. Hetman w Rzeczpospolitej szlacheckiej.

70. Odpowiedzialność konstytucyjna ministrów w II Rzeczypospolitej.

71. Sejm w konstytucji marcowej 1921 r.

72. Sąd marszałkowski w Rzeczpospolitej szlacheckiej.

73. Ograniczenia prawa własności w średniowiecznym prawie polskim. Charakterystyka prawa bliższości.

74. Uprawnienia marszałka wielkiego koronnego

75. Kompetencje Straży Praw.

76. Odpowiedzialność Prezydenta RP w okresie międzywojennym.

77. Zasady Prawa hipotecznego Królestwa Polskiego.

78. Struktura administracji rządowej Galicji (po 1867 r.)

79. Zasady prawa rycerskiego.

80. Zasada bliższości do dowodu w polskim procesie skargowym

81. Środki dowodowe w średniowiecznym procesie skargowym.

82. Skład i kompetencje Izby Poselskiej w Rzeczypospolitej Szlacheckiej

83. Odpowiedzialność ministrów w świetle konstytucji kwietniowej.

84. Skład i kompetencje Senatu w Rzeczypospolitej Szlacheckiej

85. Dożywocie w polskim prawie ziemskim

86. Ustawa o ważności zapisów z 1588 r.

87. Zasady ustawy hipotecznej z 1818 r.

88. Rada Stanu w Królestwie Polskim do powstania listopadowego

89. Odpowiedzialność ministrów w świetle konstytucji marcowej.

90. Główne postanowienia noweli sierpniowej.

91. Administracja oświatowa w Galicji w okresie autonomicznym.

92. Prerogatywy prezydenta w konstytucji kwietniowej.

93. Zasady polskiego prawa karnego w II R.P.

94. Zasady kodeksu zobowiązań z 1933 r.

95. Organizacja samorządu terytorialnego w II R.P.

96. Próby kodyfikacji prawa małżeńskiego w II R.P.

97. Sejm Krajowy Galicji - zasady obsady, organizacja, uprawnienia.

98. Sytuacja prawna kobiety w Polsce od średniowiecza do XX wieku.

99. Władza wykonawcza w konstytucji kwietniowej.

100. Prawa i wolności obywatelskie w Konstytucji Księstwa Warszawskiego.

101. Organizacja sądownictwa powszechnego w Księstwie Warszawskim.

102. Wymień i scharakteryzuj środki odwoławcze od wyroków w prawie ziemskim Rzeczypospolitej Szlacheckiej.

103. Wymień i scharakteryzuj zasady średniowiecznego polskiego procesu skargowego.

104. Scharakteryzuj organizację i kompetencje Trybunału Koronnego.

105. Scharakteryzuj skład oraz zakres działania Asesorii do roku 1764 r.

106. Organizacja i kompetencje sądu sejmowego w okresie Rzeczpospolitej Szlacheckiej.

107. Przedstaw zasady ziemskiego prawa spadkowego w okresie Rzeczpospolitej Szlacheckiej.

108. Scharakteryzuj ewolucję urzędu starosty od XIV do XVII wieku.

109. Formy małżeńskiego ustroju majątkowego w średniowiecznym prawie ziemskim.

110. Scharakteryzuj tzw. ustawy amortyzacyjne.

111. Scharakteryzuj kompetencje wojewody w okresie od XIV do XVIII wieku.

112. Zasady obsady urzędów ziemskich w Średniowieczu.

113. Geneza i rozwój urzędu podkomorzego w dawnej Polsce.

114. Przesłanki zróżnicowania zdolności prawnej i zdolności do czynności prawnych w prawie sądowym Średniowiecza.

115. Proces przekształcenia się urzędów dworskich w urzędy ziemskie.

116. Przedstaw skład i zakres właściwości sądu relacyjnego.

117. Wymień i scharakteryzuj rodzaje zastawu na nieruchomościach w prawie średniowiecznym.

118. Zasada incompatibilitas i jej rozwój w Polsce średniowiecznej.

119. Pozycja prawna i majątkowa wdowy-szlachcianki w Średniowieczu.

120. Świadczenia publiczne ludności na rzecz Kościoła w Średniowieczu.

CZĘŚĆ III

1. Rycerz Godzisław miał spory majątek uzyskany od władcy za własne zasługi wojenne, którego część sprzedał sąsiadowi. Wyszło to na jaw po śmierci Godzisława w roku 1457. ponieważ nie miał on dzieci, krewni, których pominięto chcieli te dobra odzyskać. Czy mogli i na jakich warunkach?

2. W 1810 r. w podwarszawskiej wsi Chomiczówka dokonano zabójstwa na tle rabunkowym. Zbulwersowana ludność rychło złapała podejrzanego o zbrodnię

Józefa K. Trafił do aresztu, a w karczmie rozgorzała dyskusja przed jakim sądem będzie odpowiadał? Jedni mówili, że przed sądem pana wsi, inni zaś, że są jakieś nowe sądy. Jak było w rzeczywistości i jaki sąd był właściwy w takiej sprawie?

3. W kwietniu 1926 r. w Senacie rozgorzała dyskusja nad projektem reformy podatkowej ministra skarbu Jerzego Zdziechowskiego. Większość senatorów krytycznie oceniała projekt, nie tylko merytorycznie; uznano go też za nieodpowiedzialny politycznie. W tej sytuacji senatorowie postanowili pociągnąć ministra do odpowiedzialności politycznej. Czy mogli? Czy mieli - ponadto - jakieś inne sposoby wyrażenia swojej dezaprobaty?

4. W kościele reformatorów w Pilicy nieopodal Miechowa zachowało się epitafium z 1774 r.: Teklę z imienia, z przezwiska Białecką, z cnót wyboriczną, a z męża Piasecką, Siekierą sługa zabił w nocy panią, mąż Michał prosi o westchnienie za nią. Prosi i za nim, bo w pokutnym roku odebrał karę w poszród miasta rynku. Rękę ucięto, kleszczami szarpano, żywo na ćwierci w ostatku siekano. Za co skazano przestępcę? Jaką karę orzeczono? Wedle - najprawdopodobniej - jakiego prawa sądzono i orzeczono karę?

5. W 1808 r. szlachta przybyła na sejmik powiatu płockiego. Po wyborach poselskich zapragnęła wybrać - staropolskim obyczajem - sędziów do Trybunału Cywilnego. Wskazano już nawet kandydatów i proponowano zgodny (nemine contradicente) wybór. Marszałek sprzeciwił się. Czy miał słuszność?

6. Nikodem Dyzma - dyrektor Państwowych Zakładów Przemysłowo - Zbożowych w Lublinie postanowił w 1929 r. wystąpić do sądu przeciw nierzetelnemu wykonawcy silosów: brak właściwej wentylacji spowodował, że ziarno zapleśniało, straty sięgały 15 000 zł. Wykonawca natomiast nie kwapił się do wypłaty odszkodowania. Dyrektor Dyzma nie wiedział jednak: kto może udzielić Zakładom pomocy prawnej i reprezentować je w sądzie? Jakie miał możliwości?

7. Podkomorzy kijowski Szczęsny Charliński sądził w 1599 r. sprawę Pawła Moniwida Dorohostajskiego z Fiodorem, Haponem, zdanem i Fiodorem Trypolskimi. Jakie prawo regulowało wówczas na tamtym terenie procedurę w tej kwestii? Dlaczego? Czego dotyczył konflikt między nimi?

8. W 1810 r. Hieronim Graliński przegrał sprawę o znaczny majątek przed Trybunałem Cywilnym w Warszawie. Graliński uznał, że wyrok sądu nie był zgodny z prawem materialnym i przepisami procesowymi. Adwokat doradził mu udanie się do innego sądu. Gdzie winien się udać? Czy mógł tam oczekiwać ponownego rozpatrzenia sprawy, dopuszczenia innych środków dowodowych?

9. 4 października 1934 r. Urząd Skarbowy we Lwowie wydał decyzję administracyjną w przedmiocie wymiaru podatku od nieruchomości wobec grecko-katolickiego biskupstwa w Stanisławowie. Władze kościelne uznały, że podatek został wymierzony niezgodnie z obowiązującym prawem. Proszę uprzejmie napisać, czy owe władze kościelne mogły się odwołać? Do jakiego sądu/organu? Jakie regulacje prawne normowały tryb postępowania w przedmiotowej sprawie?

10. W 1399 Władysław z Kozichgłów napadł na drodze królewskiej w okolicach Krakowa na cześnika krakowskiego Włodka z Charbinowic, raniąc go w udo. Włodko zmarł rychło. Przed jakim sądem będzie odpowiadać Władysław? Jaka kara mu grozi?

11. W 1632 r. cześnik lwowski, generosus Jan Zaleski spierał się z tamtejszym podstolim Konstantym Paszkowskim o zapłatę za dwa konie wierzchowe. Czesnik kupił od niego we Lwowie konie, nie zdążył jeszcze zapłacić, gdy zwierzęta padły. Podstoli domagał się wszakże zapłaty. Przed jakim sądem, wedle jakiego prawa szlachta ta będzie prowadzić spór w tej kwestii?

12. Grupa - tylko - czternastu posłów zaproponowała w 1811 r. pewne zmiany w administracji Księstwa Warszawskiego. Postanowiła zgłosić ten projekt do laski marszałkowskiej, celem uchwalenia stosownej ustawy. Jak wyglądały szanse urzeczywistnienia poselskiego projektu? Dlaczego?

13. W maju 1925 r. Prezydent Rzeczypospolitej Stanisław Wojciechowski postanowił rozwiązać Sejm przed upływem kadencji. Czy mógł to zrobić? Jak wyglądał stan prawny w owym momencie?

14. W 1251 r. komesa Jana z Długoręki obdarzono całkowitym immunitetem sądowym. Dwa lata później poddany jego Sulisław pobił ciężko Dobrogosta - poddanego Jana z Lutosławiec. Proszę uzasadnić jakim sądem powinien odpowiadać Sulisław?

15. W 1726 r. Józef Jodbalisz i Kazimierz Dogilusz - pracowici poddani wójtostwa Szedziun i Szmorlun, należącego do starostwa niegrodowego mereckiego skarżyli się, iż tenutariusz tego starostwa urodzony Kazimierz Boryczewski narusza, zatwierdzone przez poprzednich władców, powinności i daniny poddanych i ciężkimi egzekucjami aggrawując bije, szubienicą grozi. Czy poddani mogli się - prawnie - uwolnić od nienależnych posług? Jaki organ sprawował jurysdykcję w takich konfliktach?

16. W 1829 r. król polski Mikołaj I mianował - nie wybierając z listy przedstawionych kandydatów - kasztelanami kilku swoich urzędników. Czy naruszył jakieś postanowienia ustawy konstytucyjnej? Jakie?

17. W 1895 r. 29-letni, niezdolny do służby wojskowej, ziemianin guberni lubelskiej Henryk Dembiński, płacąc podatki bezpośrednie w wysokości 2 000 rs. Pragnął zostać wybrany do Dumy Państwowej. Czy mógł zrealizować swój zamiar?

18. W 1925 r. we Wrześni miejscowy kupiec Kazimierz Ratajczak wystąpił z powództwem o odszkodowanie przeciw wrzesińskiemu murarzowi Antoniemu Kaczmarkowi. Kaczmarek - według - Ratajczaka - wybudował mu tak niestarannie skład towarów, że część z nich zamokła i spleśniała. Według jakich ustaw toczyć się będzie proces?

19. 16 grudnia 1922 r. obowiązki prezydenta zaczął pełnić Maciej Rataj. Z jakiego tytułu? Na jakiej podstawie prawnej? Jakie wydarzenie polityczne spowodowało te sytuację?

20. W 1538 r. Jan Soplica i Wincenty Niezgodzki szlachta powiatu nowogródzkiego spierali się o granice między ich dobrami łąki i lasu. Jaki sąd mógł rozstrzygnąć ich spór? Czy od wyroku tego mogli wnosić apelację?

21. Jan Kowalski był właścicielem domu w małej wsi Kopytkowo. W 1932 r. właśnie przez tę wieś wytyczono - zgodnie z postulatami mieszkańców - ważną drogę państwową, użyteczną dla okolicznej ludności i dla całego województwa. Tak się pechowo stało, że przebiegać miała przez jego dom. Nie chciał się zgodzić na jego sprzedaż powołując się na zapisana w Konstytucji ochronę prawa własności prywatnej. Urzędnicy twierdzili, że dom sprzedać musi. Na jakie zasady mogli powołać się urzędnicy?

22. W 1638 r. dwudziestoletnia, posażna podkomorzanka, Katarzyna Chłapowska, chciała wyjść za mąż za wielce jej miłego Jana Dębińskiego, podsędka ziemskiego poznańskiego. Na to małżeństwo nie chciał się jednak w żaden sposób zgodzić stryj panny, Wincenty Chłapowski, który od śmierci jej rodziców przed piętnastu laty, sprawował nad nią opiekę. Chłapowski miał urazę do Dębińskiego, bo przegrał właśnie w ziemstwie proces ze swym bratankiem o wieś Choryń. Czy w tej sytuacji - a jeśli tak, to w jaki sposób - podkomorzanka mogła zrealizować swój zamiar?

23. 5 lutego 1688 r. w Grodnie cześnik upicki Krzysztof Kołłubaj ciął szablą podkomorzego inowrocławskiego Antoniego Rozrażewskiego. Sprawę osądził sąd marszałkowski. Dlaczego ten właśnie sąd był w tym przypadku właściwy?

24. 24 września 1926 r. Sejm uchwalił votum nieufności ministrowi spraw wewnętrznych, gen. K. Młodzianowskiemu i ministrowi wyznań religijnych i oświecenia publicznego, A. Sujkowskiemu. Premier K. Bartel zsolidaryzował się z obu ministrami i podał rząd do dymisji. Prezydent I. Mościcki dymisję przyjął. Trzy dni później prof. K. Bartel przyjął od prezydenta misje tworzenia nowego gabinetu i przedstawił prezydentowi listę wszystkich poprzednich ministrów. Prezydent ją zaakceptował i nominacje podpisał, powołując nowy rząd w niezmienionym składzie. Czy Prezydent Rzeczypospolitej i Prezes Rady Ministrow nie naruszyli aby w tym wypadku Konstytucji?

25. Okręgowy Komitet Robotniczy PPS w Radomiu chciał w 1938 r. wziąć udział w wyborach do Sejmu i zgłosił listę kandydatów na posłów. Czy zgłoszenie to było ważne? Komu służyło prawo zgłaszania kandydatów na posłów? Kto ustalał w okręgu wyborczym listę kandydatów na posłów?

26. W 1386 r. Władysław Jagiełło nadał cześnikowi krakowskiemu Włodkowi z Charbinowi, za zasługi w doprowadzeniu do związku Korony z Litwą, wieś Konopnicę w ziemi lubelskiej. Po 10 latach gospodarowania Włodko postanowił te dobra sprzedać i skoncentrować się na gospodarce w nadanym równocześnie Ogrodzieńcu. Obydwaj stryjowie Włodka chcieli tą wieś kupic. O jednak wolał, mając na uwadze plany matrymonialne syna Bartosza, sprzedać ją biskupowi krakowskiemu, z którego siostrzenicą Bartosz planował małżeństwo. Co w tej sytuacji mogli zrobić stryjowie? Dlaczego?

27. W 1600 r. Piotr i Zygmunt Myszkowscy postanowili uchronić część dóbr rodowych przed nadmiernym rozdrobnieniem, mając nadzieję na stworzenie w ten sposób materialnych postaw długiej świetności rodu. Co mogli przedsięwziąć? Dlaczego?

28. W 1827 r. w Warszawie oskarżono o zbrodnię stanu płk Seweryna Krzyżanowskiego i innych współoskarżonych. Zarzucano im spisek - utworzenie Towarzystwa Patriotycznego. W związku z wagą czynów oskarżonym przysługiwał specjalny sąd. Jaki? W jakim składzie?

29. W grudniu 1922r. zginął Prezydent Rzeczypospolitej Gabriel Narutowicz. Doszło do rozważań, kto w takiej sytuacji powinien pełnić obowiązki głowy państwa: Naczelnik Państwa, Marszałek Sejmu, czy Marszałek Senatu? Jak wyglądał stan prawny w owym momencie? Jaki akt obowiązywał?

30. Pamiętnikarz zapisał, że w 1696 r. w radziwiłłowskim Słucku: Była egzekucja nad Kosińskim, którego żywo czwiertowano z dekretu [sądu] grodzkiego wileńskiego o zabicie pana swego urodzonego Sokołowskiego. Przed jakim sądem odpowiadał ów Kosiński? Jaki był skład owego sądu? Kto powoływał ów sąd? Wedle jakiego prawa sądzono w owym czasie na tym terenie? Dlaczego? Jaką karę orzekł?

31. W 1845 r. Walenty Kociubiński, mieszkaniec Warszawy, znany liberał i ateista, postanowił zalegalizować swój związek z piękną Marią Magdaleną. Zajrzał do Kodeksu Napoleona i przeczytał w Tytule II art.75: […] urzędnik stanu cywilnego w domu gminnym w przytomności czterech świadków […] przyjmie oświadczenie od każdej ze tron oddzielnie, iż chcą się pobrać za małżonków; wyrzeczeń, w imieniu prawa, iż są połączeni związkiem małżeńskim i akt w tej mierze natychmiast sporządzi. Ucieszył się i uznał, że to odpowiednie dla niego wyjście. Czy radość ta nie była przedwczesna?

32. 30 grudnia 1926 r. Ministerstwo Skarbu wydało decyzje o cofnięciu koncesji na sprzedaż napojów alkoholowych Abrahamowi Teitelbaumowi, zamieszkałemu w Sassowie woj. lwowskiego, oraz jednocześnie zakreśliło termin do likwidacji przedsiębiorstwa do końca czerwca 1927 r. W uzasadnieniu ministerstwo stwierdziło, że działa na podstawie swobodnego uznania administracyjnego. Natomiast A. Teitelbaum doszedł do wniosku, że koncesji pozbawiono go bez ustawowej przyczyny. Zastanawiał się też gdzie złożyć pozew/skargę. Do jakiego sądu, trybunału lub organu winien się zwrócić A. Teitelbaum? Czy jego wniosek jest uzasadniony?

33. Za czasów Henryka Brodatego trzej bracia z Bobolic trudnili się rozbojem. Schwytano ich i postawiono przed sądem Księcia. Wszyscy zostali w pojedynku zwyciężeni. Zwyczajem polskim powinni byli albo księciu pana gardła oddać, albo się wykupić. Ponieważ nie mieli za co się wykpić, Książe polecił im sprzedać majątek. Bracia zgodnie ze zwyczajem zaproponowali kupno majątku swoim współrodowcom. Ci rzekli: „sprzedajcie, komu chcecie, ponieważ my nie mamy za co wykupić waszych gardeł”. Jakie instytucje prawa prywatnego opisał kronikarz?

34. W roku 1810 młody i ambitny - choć niezamożny - Jan Przetakiewicz skończył lat 18. Marzył o karierze sędziego, bo taką funkcję pełnił przed rozbiorami jego ojciec i dziad. Dziad naszego bohatera opowiadał mu, jak okoliczna szlachta głosowała na jego kandydaturę na sejmiku elekcyjnym. Czy Jan mógł powtórzyć drogę kariery dziada i ojca? Dlaczego? Czy i jak mógł zostać sędzią w tym czasie?

35. Uczeń Stanisław Kowalski zdawał maturę w 1937 r. Wśród pytań otrzymał i to z obowiązującej konstytucji. Dotyczyło ono Trybunału Stanu. Ponieważ uczył się całą noc - nie był pewny odpowiedzi, ale wydawało mu się, że TS jest powoływany przez Sejm i złożony z 12 senatorów i posłów. Czy miał rację?

36. Podkomorzycowi nurskiemu Janowi Gzowskiemu bardzo przypadła do serca córka cześnika nurskiego Stanisława Jabłonowskiego, Katarzyna. W 1617 r., po wstępnych spotkaniach obu rodzin, zdecydowano o małżeństwie młodych. Należało teraz podjąć pewne decyzje tyczące zabezpieczenia materialnego przyszłych małżonków. Jakie - zgodnie z zasadami prawa ziemskiego - winny być te zapisy?

37. W 1809 r. sprawozdawca francuskiej gazety barwnie opisał pierwsze posiedzenie Sejmu Księstwa Warszawskiego. Czytelnik mógł się z niego dowiedzieć, że wszyscy posłowie przybyli na sesję w szlacheckich kontuszach, żeby podkreślić, że sejm jest zgodnie z polską tradycją i konstytucją złożony wyłącznie ze szlacheckich posłów. Dalej następował opis sesji, na której podjęto uchwały tyczące budżetu Księstwa i dokonano wyboru ministrów. W jakiej mierze to sprawozdanie oparte było na faktach, na ile zaś dziennikarz konfabulował?

38. Adolf Czerpak, mieszkaniec Kielc w 1935 r. miał nie lada problem. Miejscowy Sąd Okręgowy odrzucił mu pozew w sprawie wadliwej - jego zdaniem - decyzji urzędu skarbowego. Czy sąd postąpił słusznie? Dlaczego? Jakie kroki winien był podjąć Czerpak?

39. W 1659 r. starzejący się małżonkowie, Amelia i Konstanty Pękosławscy z niepokojem patrzyli w przyszłość. Ich dorośli synowie wyraźnie deklarowali chęć przejęcia majątku rodzinnego po śmierci jednego z rodziców. Czy małżonkowie mieli - zgodnie z prawem ziemskim - możliwość zabezpieczenia się na wypadek wdowieństwa? W jaki sposób?

40. Warszawski rzemieślnik January Kowalski w 1826 r. chciał szybko ulokować gotówkę, jaka pozostała mu po korzystnej transakcji. Okazyjnie i w pośpiechu nabył - po podejrzanie niskiej cenie - okazałą kamienicę. Po dwóch latach okazało się, że jest ona poważnie obciążona długiem poprzedniego właściciela. Czy Kowalski musi spłacić dług? Czy nasz bohater mógł uniknąć tej sytuacji? Jakich czynności zaniedbał przed kupnem domu?

41. Dwóch braci Komarnickich mieszkało w 1926 roku: Jan w Warszawie, a Stanisław w Poznaniu. Przypadkiem tak się złożyło, że obaj dostali w tym samym mniej więcej czasie decyzje właściwych dla ich miejsc zamieszkania urzędów skarbowych, które wydawały im się krzywdzące. Po błyskawicznej naradzie rodzinnej zdecydowali się je zaskarżyć. Czy bracia będą działać tak samo?

42. W 1598 r. sąd podkomorski powiatu oszmiańskiego w województwie wileńskim rozpatrywał sprawę o rozgraniczenie dóbr między dwoma sąsiadami: Melchiorem Gurowskim i Janem Kościałkowskim. Gurowski przegral: graniczne łąki przypadły Kościałkowskiemu. Czy Gurowski mógł jeszcze próbować zmienić niekorzystny dla siebie wyrok? W jaki sposób? Jaką kodyfikację stosowano?

43. W 1823 r. w małej podwarszawskiej wsi została zabita młoda kobieta. Wkrótce okazało się, że morderczynią jest Amelia S., która zazdrosna o uczucia narzeczonego w okrutny sposób pozbyła się rywalki. We wsi zawrzało i omal nie doszło do samosądu. Dla Amelii domagano się kary śmierci na stosie, poprzedzonej ucięciem rąk. Ostatecznie po procesie karę wymierzył sąd. Jaki to był sąd? Czy Amelia mogła zostać ukarana karą spalenia na stosie?

44. Sejm RP nie zdołał uchwalić budżetu na rok 1926/1927 r. Czy było jakieś zgodne z obowiązującym prawem wyjście z tej trudnej sytuacji?

45. W 1760 r. Michał Wołodkiewicz pan dumny i zuchwały co gwałcił sejmiki i rozbijał trybunały zdemolował izbę Trybunału, raniąc jednego z deputatów. Proszę łaskawie uzasadnić: przed jakim sądem (sądami) mógłby odpowiadać?

46. W 1688 r. odbył się sejm ordynaryjny w Grodnie. Litwini domagali się, aby następny sejm zwyczajny zwołano do tego miasta. Czy ich żądanie miało podstawę prawną? Proszę uzasadnić.

47. W 1822 r. przed Sądem Sprawiedliwości Kryminalnej Województwa Mazowieckiego i Kaliskiego sądzono służącą Mariannę Rozmuszewską oskarżoną o zabójstwo swej chlebodawczyni Magdaleny Duniewiczowej. Przepisy jakiej ustawy karnej stosowano?

48. Gabriel Sonnenberg, członek zarządu warszawskiej gminy żydowskiej, właściciel majątku wartego ok. 5 mln złotych pragnął w 1811 r. uzyskać mandat deputowanego z warszawskiego zgromadzenia gminnego. Czy było to możliwe? Dlaczego?

49. Dyrektor okręgu kolei państwowych w Wilnie miał w 1929 r. problem: niemała część, zakupionych u Gabriela Kulickiego, podkładów kolejowych wymienionych przed dwoma laty na odcinku Wilno- Dukszty okazała się wadliwa - niewłaściwie zabezpieczona przed gniciem i próchnieniem. Dyrektor zamierza występić z powództwem o odszkodowanie przeciw dostawcy tych podkładów. Kto winien reprezentować interes Skarbu Państwa w procesie odszkodowawczym?

50. Sejm I kadencji głosował wniosek Polskiej Partii Socjalistycznej o pociągnięcie do odpowiedzialności Władysława Kucharskiego - ministra odpowiedzialnego za reprywatyzację Zakładów Żyrardowskich. Za wnioskiem głosowało 170 posłów, przeciw- 139 posłów. Wniosek nie uzyskał wymaganej większości. O jaki rodzaj odpowiedzialności wnosili posłowie PPS? Przed jakim organem?

51. Rycerz Godzisław miał spory majątek uzyskany po ojcu, którego część sprzedał sąsiadowi. Wyszło to na jaw po śmierci Godzisława w r. 1457 r. Ponieważ nie miał on dzieci, krewni, których pominięto, chcieli dobra te odzyskać. Czy mogli, i na jakich warunkach?

52. W 1808 r. szlachta przybyła na sejmik powiatu płockiego. Po wyborach poselskich zapragnęła wybrać- staropolskim obyczajem- sędziów do Trybunału Cywilnego. Wskazano już nawet kandydatów i proponowano zgodny (nemie contradicente) wybór. Marszałek sprzeciwił się. Czy miał słuszność?

53. Nikodem Dyzma- dyrektor Państwowych Zakładów Przemysłowo- Zbożowych w Lublinie postanowił w 1929 r. wystąpić do sądu przeciw nierzetelnemu wykonawcy silosów: brak właściwej wentylacji spowodował, że ziarno zapleśniało, straty sięgnęły 15 000 zł. Wykonawca natomiast nie kwapił się do wypłaty odszkodowania. Dyrektor Dyzma nie wiedział jednak: kto może udzielić Zakładom pomocy prawnej i reprezentować je w sądzie? Jakie miał możliwości?

54. Wczesną zimą 1399 r. średniozamożny rycerz Karol z Rajewa postanowił porwać urodzinową, niezbyt mu jednak życzliwą Annę, córkę cześnika inowrocławskiego Zbyluta. Pannę porwano. Zbylut wraz z sąsiadami ścigał jednak porywaczy. Udało mu się córkę odbić, Karola zaś- zabić. Krewni tego ostatniego chcą od Zbyluta odszkodowania, czy mają rację? Dlaczego?

55. W lutym 1791 r. mieszczański syn z Ciechanowa- Jan Liwski postanowił rozpocząć służbę wojskową, za zebrane pieniądze kupić wioskę i zdobyć nobilitację. Czy w świetle obowiązującego prawa plany te były realne? Dlaczego?

56. Adam Mickiewicz opisuje, rzecz jasna: niezupełnie ściśle, pewną instytucję dawnego prawa Rzeczpospolitej: Wszak Hrabia wygrał, zyskał dekretów nie mało, tylko je egzekwować! Tak dawniej bywało: Trybunał pisał dekret, szlachta wypełniała. A szczególniej Dobrzyńscy i stąd wasza chwała. Jaka to instytucja? Czy stosowano ją - wedle prawa- od razu?

57. W 1935 r. Wasyl Dmitruk postanowił otworzyć w Święcanach (woj. wileńskie) firmę instalującą urządzenia elektryczne. Na prądzie znał się wprawdzie, na przepisach gorzej. Wiedział, że potrzebuje na to koncesji, nie wiedział, gdzie zwrócić się po nią: czy do miejscowego starosty, czy poszukiwać administracji niezespolonej, może tarn poradzą? Dokąd dzielny elektryk powinien się udać? Dlaczego?

58. Antoni Zieliński, szlachcic spod Kalisza, miał poważne w 1623 r. zmartwienie: czuł się źle, przeczuwał śmierć. Obawiał się, żeby umiłowana żona nie popadła w niedostatek, gdy majątek ojcowski podzielony zostanie wśród skłóconych synów. Szukał więc sposobu na zapewnienie żonie- po swojej nieuchronnej śmierci- dochodów z dóbr mężowskich. Co mógł zrobić?

59. W 1652 r. pamiętnikarz pisał: Bardzo mieszał pan Radziejowski Hieronim (…) Z własną żoną (…) domowe niesnaski, uszczypliwe zarzuty na jej sławę czyniąc, aż do rozwodu nieuważnym postępkiem dom jej (…) pod wałem, z którego ona go wprzód była wygnała, pod bokiem Króla Jmci na wielki kryminał zarobił. Pozwany (został) przed sąd …… …… Jak sąd właściwy był w tej sprawie? Jakie kary grozic mogły krewkiemu magnatowi?

60. Wiosną 1811 r. mieszkaniec departamentu płockiego Antoni Sobolewski postanowił nabyć niewielki majątek ziemski. Wedle jakiego prawa zawarto transakcję?

61. Wczesną jesienią 1925 r. Prezydent Rzeczpospolitej Stanisław Wojciechowski postanowił zwrócić się do sejmu z żądaniem ponownego rozpatrzenia, projekt ustawy o szkolnictwie zawodowym. Czy mógł? Dlaczego?

62. Po ziemiach Rzeczpospolitej podróżował w 1629 r. kupiec francuski, który- prócz załatwiania spraw handlowych- spisywał relację z obcego kraju. Szczególnie interesowały go sprawy obsadzania urzędów. Zapisał, że Krzysztof Ossoliński został 11 IX 1629 r. obrany przez szlachtę województwa sandomierskiego na podkomorstwo, jednak elekt musiał czekać na specjalny przywilej. Kto wystawił przywilej na ten urząd i jak długo Ossoliński będzie go pełnił? Francuz popełnił błąd w zapiskach- wskaż go. Proszę udzielić wyjaśnienia w tej materii.

63. W początkach grudnia 1918 r. dwóch zacnych warszawskich kupców siedząc przy piwie studiowało z zapałem ordynację wyborczą do sejmu ustawodawczego podpisaną właśnie przez brygadiera Piłsudskiego. Nie mogli doszukać się zasad głosowania na senatorów. Zastanawiali się też czy ich żony , krewkie majstrowe będą mogły- tak jak zapowiadały głosować w tych wyborach. Proszę o wyjaśnienie wątpliwości warszawiaków.

64. W początku XIV w. w Świdnicy na Śląsku w kilku domach zaczęto czytać manuskrypt głoszący ideę zamożnego kupca z Lyonu, Pierre'a Valdensa. Rozdał on swój majątek ubogim, porzucił rodzinę i głosił swoją interpretację Biblii. Wśród świdnickich mieszczan kilkudziesięciu przyjęło tę doktrynę i zaczęło żyć wedle jej zasad. Potępił to kościół. Jaki sąd i jakie sankcje czekały wyznawców tej herezji?

65. W grudniu 1936 r. 58 letni dziennikarz codziennej gazety, Aleksander Głowacki obraził w swoim felietonie Jana Skrzetuskiego. Został skazany przez sąd grodzki na grzywnę z zamianą na areszt. Głowacki był oburzony: postanowił zaskarżyć wyrok. Przyszło mu do głowy, że poszuka sprawiedliwości przed Najwyższym Trybunałem Administracyjnym. Czy miał rację? Jeśli nie, gdzie powinien się udać?

66. Wczesną zimą 1399 r. średniozamożny rycerz Karol z Rajewa postanowił porwać urodziwą, niezbyt mu jednak życzliwą Annę, córkę cześnika inowrocławskiego Zbyluta. Ponieważ panna wyrwała się porywaczom i uciekła do ojcowskiego domu- trzeba było zaatakować dom. Tak też zrobiono, dom podpalono, pannę porwano. Zbyluta wraz z sąsiadami zdołał jednak córkę- odbić. Jaka kara grozi Karolowi, któremu mściwy tatuś obiecał nie zapomnieć krzywdy? Jaki sąd wyda wyrok?

67. W lutym 1821r. Franciszek Biegański zranił w Warszawie, podczas bójki, Antoniego Rydzewskiego. Wedle jakiego prawa materialnego będzie odpowiadał, przed jakim sądem?

68. W 1895 r. Bolesław Nowicki, względnie bogaty właściciel fabryki w Łodzi, potrzebował gotówki. Jak przyszły wierzyciel będzie mógł zapewnić sobie zwrot pieniędzy?

69. W wyborach 1922 r. Jan Oziębłowski, 25-letni kapitan lotnictwa wojskowego, stacjonujący w Lidzie, chce głosować na listy wyborcze PPS. Czy będzie to możliwe? Dlaczego?

70. Zimą 1647 r. Jan Skrzetuski namiestnik chorągwi pancernej ks. Jeremiego Wiśniowieckiego pragnął pojąć za żonę Helenę Kurcewiczównę, Zrzekł się rachunków za opiekę sprawowaną przez stryjenkę nad panną i jej majątkiem Krasne Rozłogi, położonym w województwie kijowskim. Jakie prawo regulowało w owym czasie kwestię opieki na tym obszarze?

71. W lutym 1792 r. synowi nie spodobała się minimalna aktywność i powiązania ministra wojny Franciszka Ksawerego Branickiego. Czy miał prawne możliwości pozbycia się go ze Straży Praw? Na jakich warunkach? Dlaczego?

72. Sejm Krajowy uchwalił w 1868 r. ustawę o ochronie świstaków i kozic, zagrożonych wyniszczeniem przez kłusowników. Ustawa przeszła dużą większością głosów. Najwięksi miłośnicy tych zwierząt domagali się natychmiastowej publikacji tego aktu w III tomie Dziennika ustaw i rozporządzeń krajowych dla królestwa Galicji i Lodomerii wraz z Wielkim Księstwem Krakowskim. Znawcy ustroju hamowali ich, twierdząc, że ustawa natychmiast po uchwaleniu przez Sejm nie ma jeszcze mocy. Czy rzeczywiście mieli słuszność? Dlaczego?

73. W maju 1925 r. wszyscy senatorowie Klubu Ukraińskiego (6) i wszyscy senatorowie Klubu Białoruskiego (3) postanowili wystąpić z wnioskiem o wyrażenie votum nieufności ministrowi oświaty Stanisławowi Grabskiemu. Obwiniali go o niekorzystną dla mniejszości politykę szkolną. Senatorów było, jak widać, razem 9. Czy mogli to zrobić? Dlaczego? Czy mogli i w jaki sposób wyrazić swe negatywne stanowisko na forum sejmu?

74. Konstytucja sejmu warszawskiego stanowiła (VI, II, 1284): Przywilej albo prawo JW. Radziwiłłów trzech braci rodzonych: Mikołaja Krzysztofa, Olbrachta, Stanisława Radziwiłłów, książąt na Ołyce i Nieświeżu, którym oni porządek prawa wszelakiej dziedzicznej majętności swej potomkom swoim rozpisali, już iż tylko męskiego rodzaju potomkowie synowie rodzeni, a w niedostatku tych tegoż domu krewni po mieczu mimo własne dziewki dziedzictwo dosięgać mają, a zwłaszcza w tych przedniejszych jako Ołyka, Nieśwież, Kleck, Mir, Grodek Dawidowski i inszych w postanowieniu opisanych, oprócz rzeczy ruchomych i własnego nabycia ich (…) Tedy mocą tego sejmu (…) konfirmujemy i w zupełne używanie potomków (…) JW. Radziwiłłów, tą konstytucją przywodzimy wiecznemi czasy. Jaką instytucję zatwierdził sejm? Kto był nią zainteresowany? Dlaczego? Jakie zasady regulowały przekazywanie nieruchomości? Czy dotyczyły one wszystkich nieruchomości?

75. W 1825 r. Ignacy Gogoliński, mieszkaniec Warszawy zabił w okrutny sposób swoją żonę i czwórkę dzieci. Czyn ten zbulwersował opinię publiczną. Sprawcę ujęto; po kilku miesiącach rozpoczął się proces. Rozgorączkowana publiczność zgromadzona na sali sądowej wznosiła okrzyki, domagając się kary śmierci poprzedzonej torturami, przypalaniem ogniem i darciem pasów. Czy sędzia mógł- zgodnie z obowiązującym prawem- wydać taki wyrok? Jaki sąd był właściwy w tej sprawie? Jakie prawo obowiązywało?

76. W 1924 r. Franciszek Ratajczak, l.24, wyznania rzymsko- katolickiego. Prowadzony tam przez małżeństwo sklep kolonialny prosperował całkiem nieźle. Anna rychło nawiązała jednak romans ze subiektem- 26 letnim Janem Rajewskim, stanu wolnego, bezwyznaniowym. Planowała nawet rozwód i nowe małżeństwo. Czy było to w ówczesnym stanie prawnym możliwe?

77. Konrad Mysłowicki herbu Jelita od dawna toczył spór z zamieszkałym w województwie kaliskim, Gniewoszem Dalewskim herbu Lubicz. Po wielu latach miarka sąsiedzkiego sporu przebrała się. Konrad zebrał swą czeladź i czerwcową nocą 1579 r. najechał na dom Gniewosza. Napastnik został rozpoznany przez obecnych. Gniewosz postanowił oddać sprawę do sądu. Jaki sąd był właściwy w tej sprawie, jaka kara może czekać Konrada?

78. W końcu lat dziewięćdziesiątych XIX w. mieszkający w Galicji młody socjalistyczny działacz Ignacy Daszyński postanowił swą działalność partyjną połączyć z oficjalną, legalną karierą polityczną. Proszę udzielić rady Daszyńskiemu: w jaki sposób powinien działać i jaki model kariery wybrać?

79. W końcu sierpnia 1930 r. premier rządu RP Józef Piłsudski, nie mogąc dojść do porozumienia z większością sejmową w najistotniejszych sprawach państwa, postanowił poszukać innego wyjścia z sytuacji. Co zrobił- zgodnie z obowiązującym prawem- aby poskromić niepokorny jego zdaniem sejm?

80. Katarzyna Ossolińska była przez swego męża, starostę nowotarskiego Mikołają, bardzo źle traktowana: bita i więziona. Na domiar złego starosta przez utracjuszowskie upodobania tracił większą część swego majątku, resztę obciążył długami. Czy żona mogła jednak być względnie spokojna o los swój i dzieci? Czy istniały gwarancje zabezpieczające jej byt materialny?

81. Bogaty warszawski bankier Antoni Zieliński chciał kupić w 1827 r. kamienicę przy ul. Nowy Świat. Czy i gdzie mógł sprawdzić jaki jest jej stan prawny? Jaka była podstawa prawna takich działań?

82. Rodzinie Agaty i Tomasza Jagodzińskich nie wiodło się najlepiej. Kiedy najstarszy z sześciorga ich dzieci skończył w 1929 r. 15 lat postanowili wysłać go do pracy. I rzeczywiście, chłopiec rozpoczął pracę jako pomocnik murarza. Zarabiał wprawdzie sporo, ale wysiłek fizyczny był zdecydowanie za ciężki na jego wiek. Przypadkowy przechodzień obserwując chłopca postanowił interweniować. Czy miał do tego podstawy?

83. W czasie kampanii jesienno- zimowej 1663- 1664 r. Adam Jankiewicz, towarzysz chorągwi pancernej Gabriela Wołniłłowicza, sprowokował w obozie pojedynek z Kazimierze Prószyńskim, towarzyszem roty kozackiej Aleksandra Lubomirskiego. Jaki sąd byłby właściwy w tej sprawie? Dlaczego?

84. Wojewoda rawski Piotr i kasztelan wojnicki Zygmunt Myszkowscy postanowili w 1600 r., iż należy utrwalić świetność rodu m.in. przez stworzenie kompleksu majątkowego nie ulegającego działom spadkowym. Co winien czynić? Jaki organ mógł podjąć w tej sprawie decyzję? Dlaczego?

85. Zbiegły z dóbr pana chłop pańszczyźniany Jóźwo przekroczył granicę państwa. Powrócił w styczniu 1792 r. Uznawał się za człowieka wolnego, chciał osiedlić się gdzie indziej i na podstawie umowy podjąć pracę. Czy jego decyzja była słuszna i czy mógł podjąć próbę realizacji tego planu? Na jakiej podstawie?

86. Izabella z Marcinkiewiczów Cegielska należąca do kościoła ewangelickiego chciała uzyskać w 1902 r. rozwód z mężem Wojciechem tego samego wyznania, zamieszkałym w Jarocinie w rejencji poznańskiej. Czy mogła? Jakie prawo regulowało wówczas i na jakich zasadach takie przypadki?

87. Sąd grodzki w Warszawie w 1930 r. skazał Józefa Czaplę, mieszkańca województwa pomorskiego za kradzież 10 zł na karę grzywny 50 zł. Skazany postanowił się odwołać od tego wyroku. Czy mógł? Do jakiego sądu powinien ewentualnie skierować odwołanie?

88. W 1934 r. Jerzy Białoskórski, mieszkaniec województwa białostockiego dostał prawomocny nakaz płatniczy Izby Skarbowej uiszczenia podatku od nieruchomości, której ani właścicielem, ani posiadaczem nie był. Czy mógł się odwołać od tej decyzji do sądu? Ewentualnie do jakiego?

89. Chorąży Bogumił z Kozichgłów na polecenie króla Władysława Jagiełły został w 1429 r. uwięziony bez wyroku sądowego, a majątek chorążego skonfiskowany. Czy działania króla w każdym z tych przypadków były słuszne? Dlaczego?

90. Podczaszy krakowski Stanisław Kazimierz Kruszyński po śmierci swej żony Anny, z którą zawarł był umowę dożywocia, sprzedał część ich wspólnego majątku. Syn był oburzony postępowaniem ojca, zapowiedział, że odda sprawę do sądu. Czy miał rację?

91. Staś Łukaszun - poddany Jana Kiersnowskiego – został w 1628 r. zraniony w zwadzie przez Wojciecha Szyłana, poddanego Hieronima Gosiewskiego. Przed jakim sądem Łukaszun mógł dochodzić sprawiedliwości? Uzasadnij właściwość wskazanego sądu.

92. Na sejmie w 1647 r. większość posłów ziemskich zezwoliła na podatek. Nie zgodzili się tylko posłowie powiatu mozyrskiego. Czy mimo to król mógł uzyskać ten podatek od szlachty powiatu mozyrskiego i w jaki sposób?

93. Gerard Denhof - ekonom malborski procesował się w 1646 r. z wojewodą Jakubem Wejherem o spadek po zamężnej za Denhofem siostrze Wejhera. Przepisy jakiej kodyfikacji stosowali? Dlaczego?

94. W 1408 r. szlachcic ziemi łęczyckiej Spytko z Zadzimina, cieszący się dobrą sławą, został po raz pierwszy oskarżony przez urodzonego Maćka z Milejowa o kradzież koni. Przy pomocy jakiego środka dowodowego mógł wykazać swoją niewinność?

95. W 1792 r. Jan Łuszczewski, poseł sochaczewski, przed podpisaniem ustawy o gotowości do obrony pospolitej postanowił zapoznać się z innymi konstytucjami sejmowymi w tej materii. W jaki sposób mógł szybko dotrzeć do tych informacji?

96. Krzysztof Ossoliński został 11 IX 1629 r. obrany przez szlachtę województwa sandomierskiego jednym z kandydatów na podkomorstwo. Przywilej na ten urząd otrzymał 11 I 1630 r. Kto wystawił ten przywilej? Do kiedy mógł pełnić urząd?

97. Zmarli w 1601 r. Kazimierz i Helena Strusiowie pozostawili dzieci: dorosłych już, 24 - letnich, braci bliźniaków: Władysława i Stanisława, oraz 19 – letnią córkę Joannę. Joanna chce wyjść za mąż za podkomorzego przemyskiego Mikołaja Odrzykowskiego. Kto powinien wyznaczyć jej posag?

98. W 1664 r. na Radzie Senatu zapadła decyzja o postawieniu przed sąd Jerzego Lubomirskiego pod zarzutem zbrodni stanu. Jaki sąd był właściwy? Z kogo się składał? Jaka kara mu groziła?

99. W 1247 r. Bracia Sieciesław i Witosław uważali, że opat klasztoru w Henrykowie niesłusznie dzierży część ziemi w ich okolicy. Ich zdaniem ziemia należała do ich przodków i prawem retraktu chcieli ją odkupić. Zdecydowali się oddać swoją sprawę do sądu. Jaki sąd był właściwy dla tej sprawy i dlaczego?

100. W 1611 r. Wincenty Soplica i Jan Odlanicki, szlachta powiatu nowogródzkiego spierali się między sobą o granice leżących między ich dobrami łąki i lasu. Jaki sąd mógł rozsądzić ich spór? Czy od wyroku tego sądu mogli wnosić apelację?

101. Hubert Mścisławski, pożyczając w 1829 r. sporą sumę od bankiera Hieronima Kronenberga chciał, dla zabezpieczenia wierzytelności, obciążyć hipotecznie swój letni dom w podwarszawskim Świdrze. Czy mógł, na podstawie jakiego prawa?

102.    W 1908 r. Maria Dulębianka we Lwowie zgłosiła swą kandydaturę do sejmu w kurii miast większych. Otrzymała 511 głosów, które komisja wyborcza unieważniła.

Dlaczego? Jakie były zasady prawa wyborczego w tej kurii?

103. Jesienią 1828 r. Jakub Nowodworski, właściciel dóbr w województwie piotrkowskim, przyjechał w interesach do Warszawy. Kiedy po suto zakrapianej kolacji wracał wieczorem do domu został napadnięty i tak ciężko pobity, że wkrótce zmarł. Zabójcę ujęto. Był to mieszkaniec Warszawy, Kazimierz Wróblewski. Jaki sąd był właściwy dla osądzenia tej sprawy? Jakie prawo miało zastosowanie przy sądzeniu?

104. Rada Stanu Księstwa Warszawskiego w 1808 r. pod nieobecność w Warszawie księcia Fryderyka Augusta chciała zwołać sejm celem przeprowadzenia korekty budżetu Księstwa w przededniu wojny z Austrią. Czy mogła to uczynić?

105. W 1825 r. Antoni Grabowski, właściciel dóbr w województwie piotrkowskim, został senatorem w sejmie Królestwa Polskiego. Kto o tym zadecydował i w jakim trybie?

106. Mieszkaniec Warszawy, Jan Zieliński wiosną 1928 r. poznał nader atrakcyjną rudowłosą Amelię Podgórską. Myślał - nawet - o poślubieniu jej. Od 1924 r. był jednak żonaty z zamieszkałą również w Warszawie Janiną Zielińską, tak jak i on wyznania rzymsko - katolickiego. Czy i jakie kroki mógł przedsięwziąć Jan Zieliński, by zalegalizować swój drugi związek?

107. Kandydujący do Sejmu R.P. z Warszawy w wyborach 1938 r. płk. Walery Sławek uzyskał w głosowaniu trzeci wynik w okręgu. Czy mógł zostać posłem? Dlaczego?

108. 1925 r. we Wrześni miejscowy kupiec Kazimierz Ratajczak wystąpił z powództwem o odszkodowanie przeciw wrzesińskiemu murarzowi Antoniemu Kaczmarczykowi. Kaczmarczyk - według Ratajczaka - wybudował mu tak niestarannie skład towarów, że część z nich zamokła i spleśniała. Według jakich ustaw toczyć się będzie ten proces?

109. W 1935 r. 42 - letni major artylerii Jan Poryciński kawaler orderu Virtuti Militari, odznaczony "Medalem Niepodległości" chciał kandydować do Sejmu. Czy mógł? Jakie przepisy i w jaki sposób regulowały taki przypadek?

110. W 1922 r. w Sejmie głosowano wniosek o votum nieufności dla Naczelnika Państwa Józefa Piłsudskiego. Czy wniosek taki był dopuszczalny? Proszę uzasadnić odpowiedź.

111. W 1933 r. czterech posłów - członków Klubu Ukraińskiego i trzech posłów - członków Klubu Niemieckiego uznało niektóre artykuły tzw. ustawy scaleniowej za sprzeczne z konstytucją. Czy mogli oni wystąpić z wnioskiem do Trybunału Konstytucyjnego o uchylenie ustawy? Dlaczego?

112. Generał Michał Rola - Żymierski został w 1927 r. postawiony w stan oskarżenia za aferę defraudacyjną przy okazji zakupów masek gazowych. Jaki sąd był właściwy w tej sprawie? Jakie prawo?

113. Jesienią 1920 r. Skarb Państwa rozważał możliwość przejęcia na własność dóbr po Cerkwi Prawosławnej. Potrzebna była opinia na temat prawnych aspektów tego przedsięwzięcia. Jaki organ państwowy zobowiązany był do takiej pomocy dla Skarbu Państwa?

114. Art. 42 ust. 4 Konstytucji kwietniowej brzmiał: Poseł zatrzymany w czasie trwania sesji sejmu nie z nakazu sądu będzie na żądanie Marszałka Sejmu niezwłocznie wypuszczony na wolność.

W dn. 2 stycznia 1936 r., po zamknięciu sesji zwyczajnej, poseł Antoni Lubelski udał się wraz z innymi posłami na kolację celem uczczenia owocnej pracy. Kolacja, cokolwiek zakrapiana, przeciągnęła się do późnej nocy. Panowie rozchodzili się w różnych porach, nie bardzo pamiętając co robili. Jeden efekt był niewątpliwy: poseł Lubelski odnalazł się w areszcie policyjnym. Zeznania policjantów uzasadniały zastosowanie aresztvu tymczasowego. Poseł groził, że wystarczy jeden telefon Stanisława Cara - marszałka sejmu i zaraz zostanie wypuszczony. A wtedy... Czy z prawnego punktu widzenia poseł wygłaszał sąd trzeźwy? Dlaczego?

115. W lipcu 1935 r. starosta powiatowy we Włodzimierzu Wołyńskim otrzymał wiarygodne dane policyjne o współpracy tamtejszego lekarza Arseniusza Ryczyńskiego z Organizacją Ukraińskich Nacjonalistów. Informacje te uzyskane drogą agenturalną – nie nadawały się jednak do przedstawienia w sądzie. Czy starosta miał jakieś prawne możliwości przetrwania, lub chociaż utrudnienia współpracy Ryczyńskiego z OUN? Jakie?

116.     25 - letni Jan Kowalik z Warszawy został skazany 13 IX 1935 r. przez tamtejszy sąd grodzki za obrazę Antoniego Drabka, urzędnika Zarządu Miejskiego, na dwa tygodnie aresztu. Skazany nie pogodził się z nieprawidłowym jego zdaniem wyrokiem i postanowił go zaskarżyć. Wahał się między: Najwyższym Trybunałem Administracyjnym a sądami: okręgowym i apelacyjnym. Jaki sąd winien wybrać? Dlaczego?

117.     W 1903 r. Wincenty Łukasiewicz z żoną Weroniką i trzyletnim synkiem Kazimierzem wyemigrował z Jasła za chlebem i osiadł w okolicach Wiednia. Ćwierć wieku później, po śmierci rodziców, Kazimierz postanowił wrócić do Polski., osiadając na ziemi nabytej z parcelowanego majątku. W tym celu zwrócił się do ministra spraw wewnętrznych o nadanie mu polskiego obywatelstwa. Minister odmówił. Czy miał rację? Jakie środki prawne mógł ewentualnie wykorzystać Łukasiewicz, by zamienić tę niekorzystną dla siebie decyzję?

118.     Prezydent Stanisław Wojciechowski, powziąwszy wiadomość, iż działania jednego z polskich ambasadorów grożą skandalem dyplomatycznym, zażądał odwołania dyplomaty. Nie podzielali jednak tych obaw: ani Premier ani minister spraw zagranicznych i nie zamierzali przedłożyć stosownego wniosku. W tej sytuacji prezydent zdymisjonował ministra spraw zagranicznych. Czy to było zgodne z konstytucją?

119. Jesienią 1391 r. król Władysław Jagiełło udał się wraz z licznym orszakiem w drogę do Wilna. Po trzech dniach męczącej podróży postanowił zatrzymać się na kilka dni wraz z osobami towarzyszącymi w dobrach kasztelana sandomierskiego Piotra Kmity. Ten jednak stanowczo oświadczył, że nie ma obowiązku przyjmować króla i utrzymywać go z własnych środków, zwłaszcza że karczm w okolicy jest nie mało. Monarcha zachowanie kasztelana uznał za wielki afront. Nakazał natychmiast skonfiskować jego dobra i uwięzić go. Oceń postępowanie uczestników tych tragicznych wydarzeń. Czy kasztelan miał prawo odmówić gościny królowi, a monarcha uwięzić go oraz skonfiskować jego dobra? Uzasadnij swoje stanowisko.

120. Miecznik Jaremi Domeyko oraz podstoli Tadeusz Terajewicz - szlachta powiatu nowogródzkiego zostali w 1588 r. pierwszy raz wybrani przez tamtejszy sejmik posłami na Sejm. Podczas obrad Sejmu uznali, że naruszono szereg norm proceduralnych. Na obrady Senatu przybyło zaledwie 46 senatorów. Król w swej konkluzji odnośnie do zagwarantowania praw różnowiercom opowiedział się po myśli mniejszości senatorów. W izbie poselskiej większość posłów koronnych wybrała marszałkiem izby reprezentanta województwa sandomierskiego wbrew mniejszości z wielkiego Księstwa Litewskiego. Posłom powiatu nowogródzkiego nie pozostało nic innego jak wnieść oficjalny protest do ksiąg grodzkich warszawskich. Czy ich stanowisko było słuszne?

121. W roku 1207 r. po śmierci biskupa krakowskiego tamtejszy książę Leszek Biały powołując się na pradawny obyczaj polecił swemu kasztelanowi zająć ruchomości zmarłego, a zwłaszcza jego bibliotekę, którą sobie bardzo upodobał. Decyzji monarchy kategorycznie sprzeciwili się kanonicy kapituły krakowskiej, twierdząc, że książę nie ma prawa przywłaszczać sobie książek zmarłego. Leszek Biały wezwał ich, aby zaniechali oporu. W przeciwnym razie zostaną oskarżeni o zbrodnię obrazy majestatu i odpowiedzą przed sadem książęcym, który nie okaże dla nich litości. Butni kanonicy oświadczyli jednak, że za nic sobie mają te groźby, gdyż jako duchowni odpowiadają jedynie przed sądem kościelnym. Czy stanowisko duchownych w tym sporze było uzasadnione?

122. Młody król Zygmunt August zapałał wielką miłością do Barbary Radziwiłłówny. Był zdecydowany ożenić się z nią. Sprawa stanęła jednak na Sejmie. Przeciwko małżeństwu króla z jego poddaną była zdecydowana większość senatorów na czele z prymasem. Także Izba Poselska uchwaliła petycję wzywającą monarchę do zaniechania ślubu. Król był jednak nieugięty. Oświadczył zebranym, że ani większość senacka, ani posłowie, ani sejm cały nie mają prawa za niego decydować o sprawie tak osobistej jak małżeństwo. Albo zaakceptują jego wolę, albo abdykuje. Czy monarcha w sporze z Sejmem aby nie przeceniał swoich racji ?

123. Był rok 1459. Wojna w Prusach przedłużała się, a w skarbie koronnym zaczęło brakować pieniędzy. Król Kazimierz Jagiellończyk popadł w poważne rozterki. Chciał zwołać sejm do Piotrkowa, aby uzyskać zgodę stanów na podatki. Obawiał się jednak, że górę weźmie możnowładcza opozycja w Radzie Królewskiej. Był tak zdeterminowany, że chciał nawet arbitralnie polecić mincerzowi wybicie brakujących kwot. Pragnął także sięgnąć do zasobów finansowych duchowieństwa. Przed podjęciem stosownych decyzji postanowił poprosić jednak o radę zaufanego podskarbiego koronnego, w jaki sposób w zaistniałej sytuacji mógłby uzyskać brakujące fundusze. Jakiej wyczerpującej rady mógłby udzielić mu podskarbi ?

124. W roku 1425 król wezwał szlachtę na pospolite ruszenie na wojnę przeciwko Zakonowi. Nie stawili się jednak bracia Stanisław i Jan Zaborowscy, dzierżący majątek rodzinny pod Zakroczmiem w Ziemi Dobrzyńskiej. Wówczas monarcha poprosił ich przed swe oblicze. Zagroził, iż jeżeli będą uchylać się od służby wojskowej, to każe skonfiskować im dobra. Bracia mimo młodego wieku wypomnieli, królowi, że podczas wielkiej wojny z Zakonem Krzyżackim w latach 1409 - 1411, gdy ich dobra rodowe zostały zniszczone przez wojska nieprzyjaciela, nie wynagrodził im szkody, a ich ojciec, który wówczas podczas oblężenia Malborka dostał się do niewoli, nadal tam pozostaje, nie wykupiony przez króla. Oni zatem muszą pozostać w swych dobrach, chronić je i gromadzić środki na wykup ojca. Władysław Jagiełło nie uwzględnił jednak argumentów Zaborowskich i nakazał staroście konfiskatę ich dóbr. Czy działania monarchy były słuszne ? Czy Zaborowscy mieli prawo czynić królowi zarzuty ? Uzasadnij swoje stanowisko.

125. W 1591 r. Samuel Tyszkiewicz, starosta trocki wyznania kalwińskiego, został skazany za wzniecenie burdy na sejmiku trockim i w rezultacie jego rozbicie, na sześć miesięcy wieży dolnej. Rodzina skazanego obawiając się, że wobec nienajlepszego zdrowia może on całkiem postradać siły zwróciła się do króla Zygmunta III Wazy z petycją o ułaskawienie. Po namyśle monarcha jednak odmówił. Czy jego decyzja była uzasadniona ? Uzasadnij swoje stanowisko.

126. Kaźko gospodarujący na półtorałanowym gospodarstwie w podkrakowskiej wsi Przedmoście, lokowanej na prawie niemieckim, chciał odejść do Kazimierza w połowie grudnia 1339 r., aby uczyć się stolarstwa i z czasem założyć warsztat rzemieślniczy. Jak prawo regulowało wówczas takie przypadki ?

127. W roku 1725 r. Stanisław Oberacki szlachcic cieszący się dobra sławą, choć nieposesjonat, wierny sługa rękodajny hetmana Jabłonowskiego, postanowił starać się o urząd podkomorzego w powiecie nowogródzkim na Litwie. Sądzi, że jest to już możliwe skoro jego ojciec otrzyma na sejmie w 1671 r. skartenbelat z zasługi wojenne. Sam hetman odradzał mu jednak kandydowanie, twierdząc, że nie ma żadnych szans. Oberacki upierał się jednak przy swoim stanowisku. Który z nich miał racje? Czy Oberacki mógł jakoś próbować zwiększyć swoje szanse na objęcie urzędu? Uzasadnij swoje stanowisko.

128. W 1641 r. arcybiskup lwowski Klemens Konarzewski wystosował list do swego przyjaciela podskarbiego nadwornego Wielkiego księstwa Litewskiego Stanisława Konicpolskiego. List zaczynał się od zwrotu: Wielmożny Pan Stanisław Koniecpolski, Senator Jego Królewskiej Mości. W liście hierarcha katolicki krytykował zbyt jego zdaniem rozwiązły tryb życia króla Władysława IV Wazy. Korespondencję kończył natomiast zwrot grzecznościowy: Z poważaniem. Szczerze oddany. Pierwszy Senator Rzeczypospolitej Arcybiskup Klemens Konarzewski. Korespondencja dostała się jednak w ręce monarchy. Ten zarzucił katolickiemu hierarsze podawanie w liście nieprawdy i postanowił odwołać go godności senatorskiej. Czy zarzuty króla były uzasadnione, a przewidziana kara słuszna? Uzasadnij swoją odpowiedź.

129. Była jesień 1667 r. Starosta sądecki Stanisław Potocki, od trzech tygodni złożony ciężką niemocą, przeczuwał zbliżający się kres żywota. Pozostawiał liczną rodzinę, liczącą poza wierną małżonką czterech pełnoletnich i trzy córki. Swoim majątkiem ruchomym i nieruchomy postanowił rozporządzić w testamencie. Oszczędności w gotówce przeznaczył dla pobliskiej parafii rzymskokatolickiej, której zapisał także 10 morgów gruntów ornych, ukochanej małżonce, z którą jednak pozostawał w rozdzielności majątkowej, przeznaczył 20 morgów lasu i łąk. Synom spadkodawca w akcie ostatniej woli oddał uzbrojenie, konie wojskowe, uprząż i liczne trofea wojenne. Natomiast pozostałe dobra ziemskie - 120 morgów - nakazał podzielić w częściach między wszystkie swoje dzieci. Gdy tylko jednak ojciec zamknął oczy, najstarszy syn a wraz z nim pozostałe rodzeństwo podniosło protest domagając się unieważnienia testamentu ojca. Czy mieli oni rację? Na jakich zasadach miał dokonać się podział spadku?

130. W roku 1648 Rzeczpospolitą ogarnęło powstanie B. Chmielnickiego. Wojska koronne ponosiły klęski, a hetmani dostali się do niewoli. Czas naglił. Wówczas młody król Jan Kazimierz postanowił powołać nowych hetmanów nie czekając na zwołanie sejmu i samodzielnie określić ich pełnomocnictwa. Zapytany o radę kanclerz wielki koronny zgłosił jednak zastrzeżenia. Oceń stanowisko tego dostojnika. Jak w zaistniałej sytuacji mógł postąpić król, aby niezwłocznie zapewnić armii dowództwo?

131. W 1454 r. szlachta województwa ruskiego wyruszyła na pospolite ruszenie przeciwko Zakonowi Krzyżackiemu. W domach pozostały tylko kobiety, dzieci i starcy, w tym także żona i liczne małoletnie potomstwo chorążego sanockiego Jeremiego Jarzębowskiego. Tymczasem jego sąsiedzi - Krasnodębscy - z którymi wiódł on zadawniony spór o graniczną łąkę, wykorzystując nieobecność męża i ojca zaczęli grozić żonie i dzieciom rycerza. W końcu podstępem przesunęli znaki graniczne, zaorali i obsiali zbożem sporną łąkę. Żona Jarzębowskiego postanowiła szukać ochrony i bezpieczeństwa. Do jakiego urzędnika mogła się zwrócić? Jaki sąd mógł rozstrzygnąć spór między Jarzębowskim a Krasnodębskimi? Czy o jego wyroku istniała możliwość apelacji? Gdyby, od czego Boże uchowaj, Jarzębowski zginął w walce z Zakonem, kto mógłby udzielić przed sądem pomocy prawnej wdowie i małoletnim dzieciom?

132. Starosta zakroczymski Albrecht Królikowski w 1614 r. odziedziczył pokaźną sumę, którą postanowił dobrze zainwestować. Tymczasem zwrócił się do niego z prośbą o pomoc stary przyjaciel - miecznik Ignacy Potulicki, właściciel majątku Pęcice. Prosił o pożyczkę pokaźnej kwoty, aby wypłacić posag dla swej jedynej córki Agnieszki. Obiecywał, że pieniądze odda w pierwszej kolejności, rychło i z procentem, jako zabezpieczenie oferując swój majątek nieruchomy. Starosta miał jednak wątpliwości, czy jego ewentualna pożyczka będzie dobrze zabezpieczona. Krążyły wieści, iż majątek Pęcice jest już obciążony kilkoma znacznymi kwotami. W jaki sposób Albrecht Królikowski mógł sprawdzić w sposób wiarygodny te wieści? Gdyby okazały się one prawdziwe, czy jego obawy o zabezpieczenie pożyczki byłyby uzasadnione?

133. W 1668 r. Janusz Terlikowski z powiatu sochaczewskiego, szlachcic, choć nieposesjonat, klient rodu Ossolińskich, postanowił zostać deputatem w Trybunale Koronnym. Mniemał, że raz wybrany będzie sprawował wspomnianą godność co najmniej jedną kadencję, czyli cztery lata, co pozwoli mu się dorobić oraz zabezpieczyć byt swego potomstwa. Czy nadzieje Janusza Terlikowskiego były uzasadnione? W jakim trybie była obsadzana godność deputata? W jaki sposób Terlikowski mógł zwiększyć swoje szanse na sukces?

134. Wiosną 1621 r. zmarł po zaledwie pięciu latach małżeństwa, niezdążywszy doczekać potomstwa, stolnik sandomierski Stanisław Zawadzki. Zostawił młodą wdowę oraz znaczne długi, zabezpieczone na jego dobrach nieruchomych. Gdy tylko zakończyły się uroczystości żałobne wierzyciele zmarłego zapragnęli przejąć jego majątek w celu zaspokojenia swych roszczeń. Oświadczyli, że trzy lata wcześniej pożyczyli ś.p. St. Zawadzkiemu pokaźne kwoty i nie otrzymali dotychczas ich zwrotu. Małżonka zmarłego, Apolonia z Grabowskich Zawadzka, pomimo młodego wieku, nie zamierzała oddawać majątku wierzycielom. Była bowiem przekonana, że kochający mąż zabezpieczył ja przed śmiercią zapisując wiano na ok. połowie swego majątku nieruchomego. Czy optymizm wdowy był uzasadniony? W jaki sposób można było ustalić, czy i ewentualnie w jakim zakresie wierzycielom należy się zaspokojenie?

135. W roku 1468 zawakował urząd sędziego ziemskiego w województwie kaliskim. O wakującą godność starało się pięciu kandydatów: Jan Tarnowski - wojewoda łęczycki, zamieszkujący tamże, Stanisław Kmita - członek patrycjatu kaliskiego, właściciel 10 łanów pod tym miastem, Onufry Leszczyński - szlachcic posesjonat, aczkolwiek nie piastujący urzędów, Klemens Konarzewski - zasłużony w walkach z Zakonem Krzyżackim, absolwent wydziału sztuk wyzwolonych w Akademii Krakowskiej, nieposesjonat, Konstanty Zborowski - starosta wielkopolski, największy właściciel ziemski z pośród wymienionych osób. Który z kandydatów miał największe szanse na objęcie urzędu sędziego ziemskiego? Jakie kryteria musiał spełniać? Kto i w jakim trybie obsadzał urząd sędziego ziemskiego?

136.

---