Pytania:

1. Skutki złego wyrównania stada

2. Narysować program światła, opisać i główne zasady stosowania

3. Opisać i podać indeksy jakości białka i żółtka. Co się ocenia?

4. Jak się zmienia zapotrzebowanie na paszę i od czego zależy?

5. Zapotrzebowanie na wapń od 1-dniowego pisklęcia do zakończenia nieśności.

Drób KOLOS 2

ĆWICZENIA 6 Pytanie o odchow kurczat hodowlanych i kontrola

UZYTKOWANIE NIESNE KUR

Masa ograniczona do minimum-mniejsez zapotrzebowanie bytowe

W produkcji towarowej stosuje się tylko mieszance miedzylioniowe i miedzyrodowe.Nie ma znaczenia barwa pior,Kazda ferma musi ptaki utylizowac ,jeśli były zdrowe jako dodatek do pasz , pasztetów.Kolor pior nie wplywa na barwe znoszonych jaj

W Polsce uzytkuje się ptaki wytwarzane na fermach - mieszance miedzyliniowe i miedzyrodowe wywodzone się od ras- kur NH-brazowe upierzenie , LH-biale

Ze stad towarowych kur niesnych uzyskujemy tylko jaja niezaplodnione.Zaplodnienie przyspiesza starzenie się jaj.Eliminowane sa kogutki

W Polsce sa 3 fermy zarodowe - reprodukcja kur niesnych (tu sa tez koguty) -zyja by się rozmnazac.Cel - jak najwiecej jaj zaplodnionych-Mienia , Wszew , Instytut Zootechniki w Dusznikach.Hoduje się tu -Messa(Mienia) , Rosa , Astra(Dusznik) Wszystkie to kury kolorowe

CO ZROBIC BY OSIAGNAC SUKCES?

ODCHÓW:

Budynki - b. Duza powierzchnia.Odchów pisklat na sciolce.Karmidla , poidla , sprzet do ogrzewania , wentylatory.Piskleta do 2 tyg nie maja termoregulacji , na poczatku 30-32 st C temp powietrza w miejscu bytowania ptakow - musza być czujniki temperatury

Wychowalnia przygotowane na przyjecie pisklat.Czyste sprzety , powiezchnie , ich dezynfekcja.Sucha podloga i rowno rozlozona sciolka.Ilosc i rozmieszczenie sprzetu do karmienia i pojenia dostosowane do obsady ptakow - łatwy dostep

SCIÓŁKA - dobrze chlonie wydaliny ptakow.Należy dac tyle by była wystarzajaca na okres bytowania.Nie wolno zmieniac sciolki podczas bytowania ptakow - stres gdy trzeba doscielic sciolke.Unikanie sytuacji stresowych

WILGOTNOSC WZGLEDNA -65% - pylenie sciolki

Stado musi być wyrównane pod względem masy ciala - musi być duzo karmidel i poidel

WENTYLACJA:

• predkosc ruchu powietrza nie wieksza niż 0,15m/sek

• nawiew swiezego powietrza tak ustawiony by unikac opadania zimnego powietrza na piskleta

TEMPERATURA:

• zapewnienie piskletom wlasciwej temp przez pierwsze 2 tyg piskleta nie maja jeszcze rozwinietej termoregulacji

• wstepne nagrzanie budynku przez 24 do 36h by uzyskac temp sciolki 28-30 st C a w strefie bytowania pisklat 30-32 st C.Nawet w dobrze ogrzanych pomieszczeniach sciolka ma temp nizsza od powietrza o ok. 2-3 st

• okreslic optymalna temp w wychowalni na podstawie obserwacji zachowania pisklat - pozwala na trafne dostosowanie temp otoczenia do temp ciala - kazda grupa pisklat ma inne wymagania

KONTROLA - Proba losowa z roznych miejsc 100 ptakow - wazenie indywidualne

Podtawowe cele:

• utrzymanie masy ciala kurek w calym okresie odchowu zgodnie ze standardem dla danego rodu lub linii

• uzyskanie w momencie osiagniecia dojrzalosci plciowej masy ciala kurek zgodnej ze standardem dla danego rodu lub linii

• dobre wyrownanie stada pod względem masy ciala.Stado uwaza się za bardzo dobrze wyrównane gdy masa ciala co najmniej 80% zwazonych ptakow miesci się w przedziale sredniej arytmetycznej +/- 10% sredniej masy ciala

Dobrze wyrownane -75-80% , srednio 70-75% , zle - ponizej 70%

METODA KONTROLI

• cotygodniowe wazenie indywidualne lub grupowe( proba min 100 sztuk)

• obliczanie sredniej masy ciala i zmiennosci tej cechy

• porownanie uzyskanych wynikow z krzywa wzrostu

Należy mieć odp instrukcje konkretnego stada- np. ile srednio powinny przyrastac , odpowiednia masa przy wchodzeniu kur w niesnosc

Wazenie na wagach z pamiecia komputerowa

CZYNNIKI WPLYWAJACE NA WYNIKI ODCHOWU KURCZAT

• zla jakosc pisklat przeznaczonych do odchowu

• zle wyrownanie stada

PRZYCZYNY: ZLEGO WYRÓWNANIA

• przekroczenie norm obsady na 1m2

• niedostateczna dlugosc linii karmidel - brak swobodnego dostepu do paszy

• zle zbilansowane dawki pokarmowe

• nieprawidlowe skrocenie dzioba

• wolne opierzanie kurczat

• zle warunki klimatyczne w pomieszczeniach , zbyt niska lub zbyt wysoka temp - obecnosc CO2 - szkodliwych gazow , amoniak - podatne na infekcje , rany się trudno goja , H2S - sciolka mokra - procesy gnilne

• nieodpowiednia profilaktyka

• zle dobrany program profilaktyczny

• wadliwe wykonanie szczepien - z woda , iniekcja , zraszanie , ptaki musza być szczepione w odpowiednim czasie i przeciwko takim patogenom jakie wystepuja na obszarze wokół fermy

WPLYW ZLEGO WYROWNANIA MASY CIALA W STADZIE W OKRESIE ODCHOWU NA WYNIKI PRODUKCYJNE STADA NIOSEK:

• nierownomierne wchodzenie stada w niesnosc -dluzszy okres rozniesienia stada

• duza zmiennosc masy znoszonych jaj

• nizsza niesnosc

• krotszy okres uzytkowania stada

• kanibalizm

• wieksze brakowanie i upadki

PTEROFAGI I KANIBALIZM W ODCHOWIE KURCZAT

Przyczyny	Przeciwdzialanie
Duza zmiennosc masy ciala	Stosowanie czerwonego swiatla
Wone opierzanie
Za duze natezenie swiatla w wychowalni
Niedostatyczna wentylacja
Za duza obsada na 1 m2
Nuda	Rozsypywanie ziarna w sciolce
Bledy zywienia	Podanie do wody soli kuchennej Zle samopoczucie ptakow
Niedobór aminokw egzogennych- Nieprawidlowe opierzanie
Niedoor wit B12
Niedobór zw min

Odchow konczy się 2 tyg okresem- odchow przedniesny - bezposrednio poprzedzajacy wejscie kur w niesnosc- zmniejszamy dlugosc dnia , zywienie

ZMIANY ZACHODZACE W WYGLADZIE MLODYCH KURCZAT NA KROTKO PRZED OSIAGNIECIEM DOJRZALOSCI PLCIOWEJ:

• grzebien i dzwonki - wybarwiaja się na intensywny czerwony kolor i wyraznie się powiekszaja

• jama brzuszna - zwieksza się je pojemnosc

• kosci lonowe - staja się elastyczne , powieksza się odstep miedzy wyrostkami kosci lonowych

• odbyt -staje się szeroki bladorozowy i rozpulchniony

• oczy -teczowka wybarwia się na pomaranczowo-czerwony kolor

CWICZENIA 7

KRZYWA NIESNOSCI

Okres przdniesny - 2-3 tyg - pojawiaja się pierwsze jajka

Okres produkcyjny od 20-90% niesnosci - okres dojrzewania stada

Niesnosc 10% - poczatek okr niesnosci - stado zaczyna dojrzewac

50% -stado jest dojrzałe Od 10-50% - okres rozniesienia -2 tygodnie

szczyt niesnosci >90%.Opadanie niesnosci zalezy od technologii chowu i zywienia a także od starzenia się organizmu

Kury znosza wieksze jajka - wydłuza się okres produkcji.W nocy kura nie znosi jaj.Im starsza kura tym czesciej pech zołtkowy ulega resorbcji.Długosc okresu niesnosci jest cecha genetyczna i jej koniec jest nieunikniony

--- sterowana hormonalnie przerwa w niesnosci - wymiana pior (kilkanascie tygodni)

Po 80 tyg - zrzucanie pior - niesnosc w stadzie spada,Likwidacja stada - odnosnie do poziomu produkcji .Niesnosc ponizej 70% niesnosci.Wiek kur 80 tygodni

W zaleznosci od koszttów - zuzycie paszy do produkcji

Przymuszowe pierzenie- wymuszona przerwa , kury maja odpoczynek (kilka niesnosci) potem stymuluje się je do produkcji niesnej(nie likwiduje się stada)

KRZYWA NIESNOSCI

• dostepna w instrukcji prowadzenia stada- wydajnosc kur w % w poszczegolnych tyg produkcji

Hodowca może porownac z wlasna , narusowana krzywa

% niesnosci=liczba zniesionych jaj x 100/liczba kur x liczba dni liczony raz w tygodniu

Podstawowy wskaznik - rzutuje na oplacalnosc produkcji w jakim okresie jest stado , szczyt , okres rozniesienia , likwidacja stada

Wiele rzeczy wyczytujemy z wygladu krzywej - szybkie rozniesienie ,powolny spadek nie pozniej niż po 8 tyg - szczyt

Kury niesne pozniej zaczynaja się niesc , maja krotki szczyt i gwaltowny spadek

ROZKLAD MASY JAJ

• Masa jaja szybko wzrasta.W szczycie 55-65g troche jaj wiekszych nie powinno być jaj malych. Najwieksza masa jaja przy koncu niesnosci.Po szczycie srednia masa jaj nadal rosnie

WSKAZNIKI PRODUKCYJNE (masowe)

LICZBA JAJ OD NIOSKI w stosunku do stanu sredniego stada(szt)

• Srednia produkcyjna= liczba zniesionych jaj/srednia liczba niosek (ile jaj przeciętnie zniosla jedna kura)

LICZBA JAJ OD NIOSKI w stosunku do stanu poczatkowego stada - tyle ile kur zostalo wprowadzonych do kurnika= liczba zniesionych jaj/poczatkowa liczba niosek

Roznica miedzy tymi wskaznikami w stadzie dobrym o ok. 10 jaj od kury sugeruje o upadku w stadzie

SMIERTELNOSC W %= liczba niosek padlych / l niosek stanu poczatk X 100 (dop 7%)

PRZEZYWALNOSC %=liczba niosek stanu koncowego/l niosek stanu poczatkowego x100 (93%)

ZUZYCIE PASZY NA PRODUKCJE 1 JAJA (g/1 jajo)=masa spozytej paszy/ liczba zniesionych jaj.Zalezy od niesnosci kury

ZUZYCIE PASZY NA PROD 1 KG jaj (kg/1kg jaj) Zalezy od niesnosci kury= masa spozytej paszy/ masa zniesionych jaj

Liczony w stosunku do poczatku ( a nie za 1 tydz) niesnosc rosnie-zuzycie paszy maleje

ZUZYCIE PASZY ZALEZY OD

• % niesnosci wiek rosnie niesnosc maleje , zuzycie rosnie

• masy ciala - rosnie zuzycie , rosnie masa

• masy jaja -rosnie zuzycie paszy maleje

• jakosci i formy paszy im lepsza maleje zuzycie

• warunkow utrzymania

Zuzycie paszy - ilosc paszy która kura otrzyma i zniesie 1 kg jaj

ORIENTACYJNE WYNIKI PRODUKCYJNE

• -Masa ciała nioski 1,3-2,0kg

• Wiek rozpoczecia niesnosci 18-19 tyg

• Dł okresu produkcji niesnej 53-60 tyg

• Wiek likwdacji stada 72-80 tyg

• Liczba ja od nioski w stosunku do stanu sredniego stada 290-320 jaj

• Liczba jaj od nioski w stosunku do stanu poczat stada 280-310 jaj

• Srednia masa jaja 63-65 g

• Zuzycie paszy na 1 kg jaj 2,2 - 2,4 kg

• % upadkow w okr pop do 7%

• dzienne spozycie wody 250-300ml

• dzienne spozycie paszy 115-125g

PROGRAM SWIATLA

Wprowadzenie stada w niesnosc możliwe wczesnie ale po uzyskaniu dojrzalosci somatycznej.Najczestszym popelnianym bledem jest nadmierne przyspieszenie dojrzalosci plciowej

NASTEPSTWA PRZEDWCZESNEJ DOJRZALOSCI PLCIOWEJ

• ptaki nie osiagaja max produkcji

• niska masa jaj

• duza czestotliwosc znoszenia jaj dwuzoltkowych

• -//-//-// -//- ze znieksztalcona skorupa

• wypadanie jajowodu i zaparcia jaja (smierc)

• kanibalizm

• wieksez upadki

SWITLO pobudza regulacje beurohormonalna - SKRYPT!!!!!!!!!!—folikulina - odkladanie skladnikow pok w pech jajnikowych

Bodziec swietlny + rozwiniety jajnik - po kilkunastu dniach jajko

............................+ dobrze rozw jajnik - jajo po tygodniu

Wydłuzenie dnia- rozwoj jajnika i jajowodu , Ptaki dzikie - legi na wiosne.kontrola wzrostu i rozwoju fizycznego .Jeśli nie przekracza 10 h - zatrzymany rozwoj

Ok. 11 h dnia - rozwoj jajnika

W ciagu 2 tygodni - rozniesienie stada.Stymulacja trwa przez okres przedniesny do szczytu niesnosci. Dalsze wydluzanie dnia powoduje stres i spadek niesnosci - nie można skaracac dnia.

SCHEMAT PROGRAMU SWIATLA

Wydłuzenie dnia + 1 h swiatla / dobe co tydzien

Pozniej 1 , 0,5 , 15 min / dobe co tydzien

Dlugi dzien max 17 h swiatla /dobe

Min 14 h swiatla / dobe

NIE WOLNO:

W okresie odchowu - wydluzenie dnia

Zbyt gwaltownie wydłuzac dnia w okresie rozniesienia

W okresie niesnosci - nie wolno skracac dnia. Na poczatku u pisklat do 2-3 tyg daje się im 22 h i skaraca gwałtownie do 8 h żeby 3-tyg mialy już krotki dzien.Po szczycie można wydłuzac dzien by utrzymac dluzej szczyt

CWICZENIA

PROGRAM SWIATŁA

Korzysci

1)Wczesne rozpoczecie niesnosci - nizszy koszt odchowu

2)Unikniecie przedwczesnejdojrzałosci

• wieksza i bardziej rownomierna masa jaj

• mniejsza smiertelnosc (mniej przypadkow wypadania jajowodu)

3)Rownoczesne wejscie w niesnosc

• krotszy okres rozniesienia

• wczesniejsze osiagnicie szczytu niesnosci

• wysoki i długo utrzymujacy się szczyt niesnosci

4)Powolne obnizenie niesnosci po szczycie

• - wysoka produkcja

• dlugi okres oplacalnej produkcji

5)Unikniecie sezonowej produkcji

• stala produkcja przez caly rok

• wieksze mozliwosci zbytu

ZYWIENIE

Woda decyduje o zyciu

Spozycie wody zalezy od ilosci pobranej paszy i od temperatury otoczenia.Nioska na 1 g paszy -2 g wody- temp 16 st C.Przy b wysokiej temp kura mniej je a pije nawet 5 g wody na 1 g paszy.Gdy temp nizsze - apetyt rosnie- pobranie wody utrzymuje się na tym samym poziomie

SKUTKI NIEDOBORU WODY:

Głodujacy ptak może stracic niemal caly swój zapas glikogenu i tluszczu , polowe bialka , ok. 40% wagi zywej a mimo to zyc nadal , gdy tymczasem utrata 10% wody powoduje powazne zaburzenia a utrata 20% -smierc

Niedobór wody :ograniczona ilosc poidel na klatke:biegunka (u ptakow mlodych) - wrazliwy przewod pokarmowy+choroby

• kokcydioza - krwawa biegunka wywolywana przez pierwotniaki (Eimeria)bytuja w przewodzie pok u zdrowych zwierzat , zbyt masowe rozmnozenie krwawieniapsuja nabłonek.Choroba inwazyjna łatwo się rozprzestrzeniajaca.Srodek prewencyjny -kokcydiostatyk - chroni mlody organizm przed choroba inwazyjna.Wplywa obnizajaco na niesnosc.W okresie przednienym jest wycofywany ponieważ okres karencji 3-5 dni

• puloroza - biala biegunka pisklat , kurczeta zarazaja się od matek

Odwodnienie powoduje tez przegrzanie - najbardziej u kurczat (gdy wysoka temp wydalaja wodnisty kal a nie potrafia pozniej pokryc strat tej wody)

PASZE

Mieszanka pełnoporcjowa - jedyna pasza stos w zywieniu ptakow,Wartosc odzywcza mieszanek pelnoporcjowych bilansujemy uwzgledniajac energie , bialko , wlokna , wapn i fosfor

Energie metaboliczna ( w 1 kg paszy) -limituje wielkosc dziennego spozycia paszy

• zapotrzebowanie metaboliczne org

• zapotrzebowanie produkcyjne ( na jaja , mase )

• termoregulacja

Wartosc energetyczna mieszanki zalezy od : masy ciala , % niesnosci , temperatury otoczenia

Białko ogólne (%) -bilansowanie aminokwasów egzogennych (białko jaja tzw „wzorcem białka”)

• odnowienie tkanek

• rozwój masy ciała

• wzrost pior

• niesnosc (gł zółtka)

Procent białka w mieszance zalezy od : wieku kurczat , % niesnosci , wielkosci dziennego spozycia paszy. W jednym jaju o masie ok. 60 g nioska traci:

• 90 kcal EM , 40g wody , 7g białka.Zbilansowanie dotyczy przede wszystkim lizyny , met , cystyny , tyrozyny i treoniny

Włókno surowe (%) - polisachrydy nieskrobinowe - celuloza , lignina

• ptaki nie produkuja enzymow endogennych trawiacych włókno pokarmowe perystaltyka jelit . Procent włókna w mieszance zalezy od dod enzymów paszowych , wieku kurczat , % niesnosci.

Wapn ogólny (%) - niska przyswajalnosc malejace z wiekiemfunkcje metaboliczne (mineralizacja kosci , kalcyfikacja) skorupy , pobudliwosc tkanek , udzial w owulacji

Procent wapnia w mieszance zalezy od :wieku ptaków , % niesnosci , dziennego spozycia paszy

Fosfor przyswajalny (%) - przyswajalnosc z fitynianow roslinnych 30-40 % funkcje metaboliczne (mineralizacja kosci , kalcyfikacja skorupy , fosfolipidy membranowe)

ProcentP w niesnosci zalezy od wieku ptakow , % niesnosci , wielkosci spozycia , zawartosci Ca w paszy ,obecnosci fitazy w paszy.

WAPN potrzebny w : procesie kostnienia , potrzeby bytowe , udzial w procencie owulacji

Proces kostnienia Ca:P=2:1 +wit B3

Proces kalcyfikacji skorupy Ca:P=5:1+wit D

Skorupa jaja zawiera weglan wapnia 93,5%.W przecietnej skorupie (6g) zaw Ca (2g).Przyswajanie u kur mlodych(ok. 50%) pod koniec produkcji tylko 30%.Im wieksza niesnosc tym wiecej wapnia w paszy.Pod koniec produkcji kura potrzebuje wiecej wapnia bo mniej go wykorzysta

Wapn powinien być podawany w formie kamyczkow i w godzinach pozniejszych gdy tworzy się skorupa

UDZIAL SKLADNIKOW POK W PASZY DLA KUR

Skladniki pokarmowe	Udział %	Obecnie udział %
Pasze weglowodanowe :sruty zbozowe -dostarczaja en - kukurydziana , pszenna , owsiana , jeczmienne -łuskane z zyta i z pszenzyta , dostarczaja troche bialka	60-80%	60-80%
Pasze białkowe - roslinne , sruty poekstrakcyjne-sojowa , arachidowa , rzepakowa „00”	10-20%	13-20%
Pasze białkowe -zwirzece -maczki - miesne , miesno-kostna ,rybna ,mleko odtłuszczone w proszku	3-10%	Brak!!
Pasze witaminowe susz z lucerny , drozdze pastewne (witB)	2-5%	2-5%
Dodatki mineralno-witaminowe , aminokwasy syntetyczne , kreda pastewna , fosforany , sol kuchenna , premixy paszowe	1-4%	1-4%

Trojmetyloamina (TMA) rybi zapach jaj

ZASADY ZYWIENIA

Okres odchowu (16 tyg)

Cel: osiagniecie standardu masy ciała przy małej zmiennosci

• wzrost ptakow

• proces kostnienia

• zmiana upierzenia

Szybko zmienia się zapotrzebowanie pokarmowe stale rosnaca ilosc dzoiennie pobranej paszy

W okresie odchowu stosuje się 2-3 mieszanki

OKRES PRZEDNIESNY

Cel: przygotowanie do niesnosci

• wzrost ptakow

• gromadzenie rezerw wapnia

zmienia się zapotrzebowanie pokarmowe rosnie ilosc dziennie pobranej paszy

na bialko - rozwoj ukl rozrodczego

na wapn -rezerwe w jamach kosci długich

OKRES ODCHOWU

Okres niesnosci

Cel:uzyskanie duzej liczby jaj o jakosci zgodnej ze standardem:

• zakoneczenie wzrostu

• niesnosc Ustala się dzienne zapotrzebowanie paszy , Ustala się dzienne zapotrzebowanie pokarmowe

Zywienie fazowe kur niosek!!

Jeśli w paszy jest niedobór wapnia - slabsze skorupki , slabsze kosci , jaja bezskorupowe , zaprzestanie niesnosci

W chowie klatkowym - wapn jest dostarczany do jaj z kosci wiecej niż moe pobrac i przyswoic kura nioska”zmeczenie klatkowe niosek”

ZUZYCIE PASZY NA PRODUKCJE JAJ

Zuzycie paszy = masa spozytej paszy (kg) / masa zniesionych jaj (kg).Wynosi 2,2 -2,4 kg paszy /1 kg jaj

Zalezy od:

1. % niesnosci (im wyzszy % niesnosci tym nizsze zuzycie paszy na 1kg jaj , wiek - niesnosc spada zuzycie rosnie)

2. masy ciała nioski zwieksza apetyt - zwieksza się zuzycie

3. masy jaja - ziwksza się masa-susycie maleje

4. jakosci i formy paszy

• czynniki srodowiskowe

• zbilansowania wartosci odzywczej

• uzytych komponentów

• formy granulowane czy sypke

• im lepsza pasz tym mniejsze zuzycie

5. temperatury czy wyzsza czy nizsza to zuzycie rosnie

6. warunkow utrzymania

• temperatura

• strat paszy

Podawanie granulek sprzyja kanibalizmowi (kura szybko je i się nudzi)

CZYNNIKI POWODUJACE STRATY PASZY

Wadliwa konstrukcja karmideł—12%

Nadmiar paszy w karmnikach--6%

• po brzegi 30%

• 2/3 wys-7%

• ½ wys -2 %

• 1/3 wys -1,3%

Niska temp -10%

Gryzonie -1%

Pasozyty i choroby -7%

Rozsypywanie karmy -5%

Ogółem straty mogą wynosic do 40% podanej paszy

METODY KARMIENIA

Zywienie do woli - brojlery

Zywienie kontrolowane

1. dostosowanie ilosciowe dawki pok:

• odchów kurczat stad niesnych rodzicielskich towarowych

• stada rodzicielskie kur niesnych i miesnych

• stada towarowe kur niesnych

2)regulowanie wartosci odzywczej dawki pok.

• odchów kurczat stad rodzicielskich i towarowych

• stada towarowe kur niesnych

• stada rodziceilskie kur niesnych i miesnosniesnych

3)wprowadzenie dni bez paszy

• odchów kurczat stad rodzicielskich miesnych

CELE KONTROLOWANEGO ZYWIENIA:

• dostosowanie wartosci odzywczej do potrzeb bytowych i produkcyjnych

• oszczednosc paszy

• utrzymanie standardów i niskiej zmiennosci masy

• ograniczenie otłuszczenia

• pozadane opoznienie dojrzałosci plciowej

• zwiekszenie produkcji jaj i masy jaj

• poprawa wskazników produkcji

CWICZENIA 9

Zywienie kogutów - kontrola zywienia -utrzymywane w oddzielnych pomieszczeniach od kurek.W celu uzyskania wynikow takich jak w standardach - daje to wurównanie stada - lepsze zaplodnienie , dłuzszy okres plodnosci.Jeśli koguty dobrze sa odchowane(kontrolowane zywienie - koszty zywienia sa mniejsze

Kogutki odchowane osobno , kurki osobno - kontrola zywienia.Nastepnie łaczy się oba stada

Koguty potrzebuja ok. 11-12% białka w pszy , 0,3 % waonia i 0,4 fosforu.Ze względu na odmienne potrzeby skladnikow pok (jeśli ptaki przebywaja razem a nie w klatkach)należy uniemozliwic kogutom wyjadanie z kurkowych karmideł >Stosuje się specjalne karmidła z małymi otworami na głowy dla kur , a dla kogutów karmidła sa wysoko usytuowywane

OCENA JAKOSCI JAJ SPOZYWCZYCH

Bardziej wartosciowe jaja to jaja zagniazdownikow -ze względu na skladniki pokarmowe

POWTORZ SKLAD JAJA-Procenty

Im wieksza komora powietrzna tym starsze jajo

W przecietnym jaju -31,9% zółtko , 55,8% białko , skorupa -12,3%

WODA - najwiecej jest jej w białku .U jaja starego duzo wody przenika do zółtka—rozciaga to błone witelinowa otaczajaca zoltko-jest plaskie

Rozpuszczenie struktury zelowej utrata CO2 zmiana pH

Najcenniejsze skladniki sa w zoltku - bialko i tłuszcze.

Stare jajo rozpad białka (wydziela się amoniak), jelczenie tłuszczy - H2S .Na starszych jajach po ugotowaniu - ciemniejsza otoczkaoksydacja tłuszczu na powierzchni zoltka

W Białku -lizozym wykorzystuje się w roznych dziedzinach przemyslu

SKORUPKA - wapn -98,2% - weglan wapnia,Jakosc skorupy ma duze znaczenie praktyczne - jajo się lepiej przechowuje , gdy jest mocna skorupa-pakowanie , zbior mechaniczny , transport , wlniej się starzeja

Udziel jaj stluczonych znacznie wzrasta w miare okresu niesnosci z 2 -12% , srednio 6-10%

JAKOSC SKORUPY JEST ZDETERMINOWANA przed zniesieniem jaja:

• czynniki genetyczne

• wiek niosek

• przedwczesna dojrzałosc plciowa

• zywienie niosek

• temp srodowiska

• niepokojenie niosek w trakcie procesu kalcyfikacji

• choroby

PO ZNIESIENIU:

• zla konstrukcja klatek

• za rzadkie zbieranie jaj

• za mala liczba gniazd

• nawyk niosek do zjadania jaj

• nie przycinanie dziobów

Jakosc można okreslic jako sume charakterystycznych wyroznikow danego surowca lub produktu w pelni akceptowanych przez konsumenta

HIERARCHIA CECH JAKOSCIOWYCH JAJ W OCENIE KONSUMENTA:

• swiezosc

• pochodzenie - jaki system wychowu , skazenie jaj metalami ciezkimi , salmonella - mozliwosc zidentyfikowania fermy

• barwa zoltka

• miejsce zakupu

• masa jaja

• barwa skorupy

86% respondentów za najwazniejsza ceche uznało swiezosc , 81% wymaga daty zniesienia jajek , 12% daty pakowania

Kolor skorupki jest cecha genetyczna - (pochodna hematyny krwi).Zalezy tez od długosci nieprzerwanej niesnosci (braki w dostarczaniu pigmentu do gruczolu skorupowego)Nie wiaze się z zywieniem kur i systemem utrzymania

BARWA ZOLTKA - cecha zalezna głownie od zywienia i od zdolnosic do odkladania pigmentu w zoltkach - geny Czynniki dajace zabarwienie zoltka

BARWNIKI NATURALNE : ksantofile.

Nie beta karoten - bo kura szybko go przemienia w wit A

• zolte -karoteny z paszy np.luteina z lucerny , zeaksantyna z kukurydzy

• preparaty ziolowe zawieraja karoteny zolte (luteina , zeaksantyna)lub czerwone (kapsantyna -papryka)

BARWNIKI SYNTETYCZNE

• preparaty syntetyczne zawierajace karoteny zolte(ester apo-karotenowy , lub czerwone -kantaksantyna , citranaksantyna)

Nienaturalne zabarwienie zoltka:

• zielone -dziko rosnace rosliny z rodziny krzyzowych

• brunatno-łososiowe -sruta bawełniana , nikarbazyna , pieparazyna)

• rózowe - nadmiar barwnika czerwonego w stos do zółtego

• marmurkowatość lub motylkowatosc zółtka

Z chowu przydomowego - zoltka jasno do ciemno zoltego , zima -blade , zle nigdy nie czerwone

PODSTAWOWE KRYTERIA W OCENIE JAKOSCI JAJ

	Producent	Konsument	Przemysł
Swiezosc	X	X	X
Masa	X	X	X
Kształt		X
Kolor skorupy	X	X
Wytrzymałosc skorupy	X	X	X
Kolor zółtka	X	X	X
Jakosc białka-sprezysta struktura -dłuzsza swiezosc		X	X
Ciala obce		X	X
Zapach nie nabyty podczas transportu Własciwy , swoisty		X	X
Jakosc ,mikrobiolog	X	X	X

OBOWIAZKOWE ELEMENTY OZNAKOWANIA NA OPAKOWANIU

Od 1.05.2004 roku - przyjete przez Polske (UE) , klasa A

Data minimalnej trwałosci lub „najlepiej spozyc ..”

Data przydatnosci nie powinna przekroczyc 28 dni od daty zniesienia i powinna być uzupełniona zaleceniem”jaja po zakupie należy przechowywac w temp chlodziarki”

PL-weterynaryjny numer identyfikacyjny

• liczba pakowanych jaj

• klasa jakosci jaj(klasa jaj może być uzupełniona slowem swieze)

• metoda chowu dla klasy A okreslona słowami:jaj z jednego wylegu , jaja z chowu sciolkowego , jaja z chowu klatkowego , ekologiczne

• klasa wagowa -XL , L , M , S - uzupelniona odpowiednim zakresem wagowym

KLASY WAGOWE JAJ SPOZYWCZYCH

Symbol	Nazwa klasy	Masa jaj
XL	b. duze	73 i wiecej
L	Duze	63-73
M	Srednie	53-63
S	małe	48-53

KLASY JAKOSCIOWE JAJ SPOZYWCZYCH

	Klasa A -spozywcze do bezposr spozycia	Klasa B -przemysłowe
Skorupa i kutykula	O normalnym kształcie , nie uszkodzona Nie oczyszczona ,nie myta	Nie uszkodzona , dopuszcza się nieco zabrudzona , zniekształcona
Komora powietrzna	O wys nie przekraczajacej 6 mm , nieruchoma , w jajach ekstra - o wys nie przekraczajacej 4mm	O wys do 9 mm , dop się ruchoma z zatoka do ok. ½ dł jaja
Białko	Przejrzyste , geste , bez cial obcych	Przejrzyste , nieco rozszerzone , bez ciał
Zółtko	Słabo widoczne , kuliste , przy obracaniu jajem słabo ruchliwe , powracajace do centralnego polozenia , bez ciał obcych	Widoczne , dop się lekko splaszczone , przy obracaniu jajem ruchliwe , bez ciał
Tarczka zarodkowa	niewidoczna	Niewidoczna
zarodek	Swoisty , bez obcego zapachu	-//-

JAJO OZNACZONE :dotyczy klasy A

1)kod sposobu chowu 0-ekologiczny , 1-wolnowyviegowy , 2-sciókowy , 3-klatkowy

2. Kod producenta -Polska -PL , Belgia-BE

3. 3)Weterynaryjny numer identyfikacyjny =Nr fermy +ewentualnie nr kurnika/stada

Dodatkowo na oddzielnym stemplu może widniec data zniesienia jaja

OCENA JAKOSCI JAJA SWIEZEGO OBEJMUJE

• mase jej(g)

• kształt jaj -indeks kształtu

• wyglad skorupy -czystosc , barwa okreslana refleksometrem , uszkodzenia , wygład powierzchni

• budowa - udział poszczególnych czesci % w masie jaj

• jakosc białka gestego -indeks białka , jednostki Haugh'a (sprezystosc) , wystepowanie plam miesnych

• jakosc zoltka -indeks zółtka (wytrzymalosc błony witelinowej) , kolor , wystepowanie plam krwistych

• jakosc skorupy -grubosc skorupy (mm) ,gestosc jaja (g/cm3) , elastyczne odkształcenie (mikrometry) , wytrzymalosc na zgnieienie (kG/cm3) , indeks skorupy

JAJO KURZE

Kształt jaja

• owalny - wyraznie zaznaczony tepy koniec i ostry

• indeks kształtu(IK)

IK=os krótka/os długa x100%=73-78%

IK=os długa /os krótka -1,19 -1,36

Indeks białka IB=wys białka / srednica rozlewu

Jednostki Haugh'a(JH) zakres od 0-110

JH=100log (H-1,7M^0.37=7,57)

Klasy białka w zaleznosci od wartosci JH-AA , A , B , C (?) SKRYPT
JEDNOSTKA HAUGHA-wysokosc białka gestego skorygowana o mase jaja

Indeks Zółtka (ok. 0,4) IŻ=wys zółtka(mm)/srednicy zółtka (mm)

Barwa zółtka -15 stopniowa skala Roch'a(fotometr lub paleta)

Gestosc jaj

• zółtko -1,029g/cm3

• białko -1,045 g/cm3

• skorupa-2,3 g/cm3

Grubosc skorupy 0,2-0,45mm

Elastyczne odkształcenie -wzdłuz osi krótkiej od 15-40 mikrom