MARKETING I ZARZĄDZANIE

NOTATKI :

Proces kadrowy

Głównym przedmiotem zainteresowania zarządzania kadrami Jest efektywność i
wydajność pracy oraz czynniki i warunki ich zwiększania. Przedmiot zainteresowania dotyczy całego procesu kierowania ludź od naboru i doboru przez funkcje i bodźce materialne i pozamaterialne, ocenę pracowników i efektywności ich pracy oraz rozpoznanie i stosowanie czynników . sprzyjających instrumentalnie (płace) i humanizacyjnie (inwestowanie w kapitał ludzki) wzbogacaniu treści pracy i wzrostowi jej efektywności.

W zarządzaniu kadrami występują pewne stale powtarzające się cyklicznie ważne dla organizacji typy działań kadry kierowniczej względem podwładnych. Noszą one. Nazwę etap ów procesu kadrowego. W zależności od stopnia uogólnienia wyróżniamy od 4 do 20 kilku etapów procesu kadrowego.

 

I. Podział syntetyczny:

1) planowanie personalne,

2) formowanie kadr,

3) motywowanie,

4) kontrolowanie kadr.

 

II. Model 7-etapowy (wg J.A.F. Stonera i Ch. Wankela „Kierowanie"):

 

1) Planowanie zasobów ludzkich :
a) analiza czynników wewnętrznych,
b) analiza czynników zewnętrznych.

2) Rekrutacja (Nabór kandydatów)

3) Dobór

4) Wprowadzenie do pracy

5) Szkolenie i doskonalenie

6) Ocena efektywności

7) Awanse, przeniesienia, degradowanie \ zwolnienia z pracy.

III. Model rozszerzony (22- etapowy) procesu kadrowego

1) Analiza kosztów pracy (analiza kosztów funkcjonowania ludzi w firmie)

2) Planowanie personalne:
a) analiza czynników wewnętrznych:

- plany wg horyzontu czasowego
" strategiczny model polityki kadrowej

- analiza stanu struktury i zmian w zatrudnieniu w szczególności tzw. segmentacyjna
diagnoza stanu zatrudnienia ( podział zatrudnienia wg wieku, płci. wykształcenia itp.)
b) analiza czynników zewnętrznych:

- analiza klienta

- analiza konkurenta
analiza otoczenia w szczególności lokalnego

- analiza rynku pracy

3) Nabór kandydatów, w tym czynności wstępne procesu naboru

4) Dobór kadry, w tym instrumenty doboru

5) Wprowadzenie do pracy- adaptacja

6) Szkolenie i doskonalenie

7) System motywacji i jego instrumenty

8) Kierowanie bieżące i organizacja pracy

9) Kształtowanie grup kierowniczych w firmie

10) System komunikacji i informacji interpersonalnej

11) Kształtowanie warunków integracji personelu

12) Styl kierowania, sposób sprawowania władzy kierowniczej

13) Czas pracy i Jego elastyczność

15) Normowanie i wartościowanie pracy

16) System płac

17) System kontroli pracowniczej

18) Ocena efektywności pracy i pracowników

19) Przenoszenie, ruchliwość, awanse

20) Proces redukcji kadry

21) Ochrona-pracy

22) Funkcja socjalna zakładu pracy

 

Najważniejszym zasobem organizacji są ludzie, którzy dostarczają jej swoją pracę, uzdolnienia, twórczość, energię. Do najistotniejszych zadań kierownika należy zatem dobór, szkolenie i doskonalenie ludzi, którzy najwięcej pomogą organizacji w realizacji jej celów.

Funkcja kadrowa kierownictwa polega na naborze, obsadzaniu, szkoleniu i doskonaleniu członków organizacji. Proces kadrowy można traktować jako systematyczną procedurę służącą zapewnieniu organizacji właściwych ludzi na właściwych stanowiskach i we właściwym czasie.

 

Funkcja zatrudnieniowa

Zatrudnianie- jest funkcją zarządzania. Jest to całokształt działań pracowników lub osób i instytucji zewnętrznych mających na celu doprowadzić do wzrostu ilości osób pracujących w danym zakładzie pracy. Na zatrudnianie składa się proces rekrutacji oraz etapy poprzedzające rekrutację np.:

- analiza kosztów pracy

- analiza stanowisk pracy

- analiza kosztów zatrudnienia

a także czynności porekrutacyjne w postaci wprowadzenia do pracy (adaptacji) i szkoleń wstępnych np. BHP. Zatrudnianie powinno opierać się na racjonalności. Obowiązują tu następujące zasady:

1) zasada najlepszego w danych warunkach doboru i rozmieszczeniu pracowników względem określonych miejsc pracy

2) zasada pełnego i skutecznego wykorzystania czasu pracy osób zatrudnionych

3) zasada pełnego i wszechstronnego wykorzystania kwalifikacji osób zatrudnionych.

Praktycznej analizie mogą podlegać:

1) zgodność zawodu wyuczonego i wykonywanego

2) zgodność poziomu kwalifikacji z wymaganiami i oczekiwaniami stawianymi przez pracodawcę

3) zgodność struktury wykorzystania czasu pracy z kwalifikacjami

4) zgodność wykonywanej pracy z predyspozycjami psychofizycznymi, zamiłowaniami i ambicjami pracowników.

 

Motywacja jako funkcja zarządzania

Motywowanie - proces świadomego i celowego oddziaływania na motywy postępowania ludzi poprzez stwarzanie środków i możliwości realizacji ich systemów wartości i oczekiwań dla osiągnięcia celów motywującego.

 

Koncepcie motywacji:

1) koncepcja A Masłowa

 

Przy teorii Masłowa motywujący powinien oddziaływać na motywowanego zgodnie z piramidą hierarchii potrzeb. Jednakże powinien pamiętać, iż już 30-40% zaspokojeń potrzeb niższego rzędu powoduje możliwość skutecznego oddziaływania bodźcowego ukierunkowanego na potrzeby wyższego rzędu.

 

Teoria X i Y McGregora

 

Zakłada, że występują dwie skrajne postawy kadry kierowniczej względem pracowników. Z tymi postawami związane są stosowane przez kadrę kierowniczą adekwatne bodźce motywacyjne względem pracowników.

 

W świetle teorii X pracownik powinien Być kierowany zgodnie z założeniami i regułami postawy kierownika w szkole klasycznej.

W świetle teorii Y pracownik powinien być kierowany zgodne z założeniami zachowania reguł obowiązujących kierownika w szkole zachowań międzyludzkich.

 

Dwuczynnikowa teoria F. Herzberga

Powstała na skutek badań potrzeb i celów pracowników w wyniku, których określono i zhierarchizowano grupę czynników mających:

1. pozytywny ( motywacyjny),

2. negatywny (antymotywacyjny, higieniczny) wpływ na potrzeby i zachowania pracowników w procesie pracy.

W pierwszej grupie czynników (motywatorów) wyróżniono w układzie hierarchicznym:

1. osiągnięcia w pracy

2. uznanie w pracy

3. treść pracy

4. odpowiedzialność w pracy

5. awans i rozwój osobisty. W drugiej grupie czynników antymotywacyjnych (higienicznych) wyróżniono:

1. polityka firmy i administracja

2. wynagrodzenie i gwarancja pracy

3. stosunki międzyludzkie (interpersonalne)

4. warunki pracy (fizyczne i socjalne)

5. kadra kierownicza.

 

Zadaniem kadry w świetle teorii Herzbeirga jest oddziaływanie na likwidację, minimalizacji niwelowanie skutków siły czynników antymotywacyjnych oraz wzmacniania, potęgowania podstawowych motywatorów.

Zasady motywowania:

1. Nie nagradzaj wszystkich jednakowo.

2. Pamiętaj, że brak reakcji również może modyfikować zachowania.

3. Nie zapominaj powiedzieć podwładnym, co mają zrobić aby pracować lepiej.

4. Powiedz podwładnym, co robią źle.

5. Nie udzielaj kary w obecności innych.

6. Bądź sprawiedliwy.

7. Przyłap podwładnych na tym, co robią dobrze.

8. Motywuj podwładnych czynnie i świadomie.

9. Poznaj silne i słabe własne strony zanim będziesz je modyfikował u innych.

10. Dostrzegaj różną motywację i uzdolnienia swoich podwładnych.

11. Nagrody wiąż z efektywnością a nie stażem pracy czy innymi zasługami.

12. Zadania stawiaj tak, aby były ambitne, stanowiły wyzwanie, ale również możliwe do realizacji.

13. Pielęgnuj kulturę organizacji zorientowaną na efektywność i zysk (Jeśli firma działa dla zysku).

14. Przebywaj blisko podwładnych i zaradzaj problemom i konfliktom.

15.Włączaj pracowników w proces zarządzania (szczególnie tam, gdzie jest to możliwe i potrzebne).

 

Kontrola jako funkcja zarządzania.

 

Kontrola - jest to proces przez który kierownicy zapewniają by rzeczywiście działania były zgodne z działaniami planowymi. Za pomocą kontroli mierzy się postęp w realizacji celów i umożliwia kierownikom wykrycie dostatecznie wcześnie odchyleń od planu dla podjęcia działań korygujących, zanim będzie za późno.

Kontrola kierownicza Jest systematycznym działaniem na rzecz norm efektywności przy planowanych celach, ustalenia odchyleń i pomiaru ich znaczenia oraz podejmowania wszelkich kroków potrzebnych do zapewnienia , by wszystkie zasoby przedsiębiorstwa były wykorzystywane najskuteczniej i najsprawniej do osiągania jego celów

 

Przyczyny i znaczenie potrzeby kontrolowania: zmiany w otoczeniu,

- rosnąca złożoność organizacji, konieczność najszybszego wykrywania i eliminowania błędów

- konieczność eliminowania marnotrawstwa i obniżania kosztów.

 

Funkcje kontroli:

- informacyjna - sygnalizuje stopień, realizacji zadań , efektów nieprawidłowości,

- profilaktyczna - ułatwia uniknięcie nieprawidłowości,

- korygująca /ochronna - przywracanie stanu pożądanego

- kreatywna - skłanianie do lepszych wyników

- instruktażowa -wskazanie, jak likwidować odchylenia i podpowiadanie rozmazań,

- pobudzająca - wywoływanie zamierzonych zmian w osobowości kontrolowanych.

 

Do czego Jest potrzebna kontrola:

- aby tworzyć wyższą jakość,

- aby radzić sobie ze zmianą,

- aby przyspieszać cykle,

- aby dodawać wartość,

- aby ułatwić delegowanie i pracę zespołową.

 

Etapy procesu kontroli:

1. ustalanie norm i metod pomiaru efektywności,

2. pomiar efektywności,

3. ustalenie, czy efektywność Jest zgodna z normami,

4. podjęcie działań korygujących.

 

Formy kontroli:

1. obserwacja,

2. rozmowa z podwładnymi,

3. analiza dokumentacji,

4. raporty, sprawozdania z postępowania ocenianego,

5. weryfikowanie przychodzącej i wychodzącej poczty,

6. podsłuch telefoniczny.

 

Rodzaje kontroli:

1. wstępna (stwierdza przed podjęciem decyzji dziania, czy zaplanowano wszystkie potrzebne zasoby oraz czy w momencie działania będą one na wyznaczonym miejscu, w stosownych rodzajach, ilościach i o odpowiedniej jakości),

2. sterująca (wykrywa odchylenia od jakiejś normy lub celu i umożliwia dokonanie korekt przed zakończeniem określonej sekwencji działań),

3. akceptująca lub odrzucające. (podczas jej powinno nastąpić przyjęcie określonych aspektów procedury albo muszą być spełnione określone warunki przed zezwoleniem na dalsze działania),

4. końcowa (mierzy wyniki zakończonego działania).

 

Zasady działania kontrolującego

1. zasada prawdy materialnej- ustalenie kontroli zgodnie ze stanem faktycznym,

2. zasada równopartnerstwa stron w przedstawianiu dowodów.

3. zasada podmiotowości - wnioski, materiały dotyczą tylko jednostki objętej kontrą

4. zasada przedmiotowości - zakres badania określony tematyką badania,

5. zasada dowodzenia i rzetelnego dokumentowania - oznacza konieczność ustalania tylko na podstawie dowodów i prawicowych poszczególnych ujęć w dokumentach.

6. zasada źródłowości, bezpośredniości badań - badania powinny być prowadzone osobiście i u źródeł powstania nieprawidłowości .

 

Czynniki utrudniające przeprowadzanie kontroli:

1. postawy pracowników i ich szefa

2. odrzucenie instrumentów kontroli.

3. pochopne, zbyt szybkie ocenianie pojawiającego się problemu,

4. przewartościowywanie czynników mierzalnych kosztem parametrów, które trudno zmierzyć,

5. traktowanie działań kontrolnych jako celu samego w sobie

6. nadmierne podkreślenie czynników krótkookresowych kosztem długookresowych,

7. nadmierne koszty.

8. niechęć przełożonego do ponoszenia odpowiedzialności za wyniki podwładnych.

 

Ocenianie pracowników polega na wyrażaniu w formie ustnej lub pisemnej sądu o nich lub inaczej mówiąc wartościowaniu ich cech osobowych, zachowania i efektów pracy. Ważną sprawą w budowaniu skutecznego i etycznego systemu oceniania jest obok jasnego określenia celów oceniania przyjęcie odpowiednich zasad które będą przestrzegane przy projektowaniu, a następnie stosowaniu tego systemu w praktyce.

1. zasada systematyczności, zgodnie z którą ocenianie powinno mieć stały, cykliczny charakter

2. zasada powszechności, oznaczająca, ze ocenie podlegają wszyscy pracownicy danej firmy

3. zasada elastyczności- zakładająca dostosowanie kryteriów i technik oceniania do konkretnej sytuacji —

4. zasada jawności- oceniani pracownicy powinni być zaznajomieni z celami i kryteriami oceniania

5. zasada prostoty- stosowany system oceniania powinien być zrozumiały dla osób ocenianych i łatwy w posługiwaniu się nim przez oceniającego

 

Rodzaje błędów oceny pracownika

l Błąd oślepienia tzw. "halo - efekt"

Oceniający sugeruje się 1-2 cechami pracownika lub zdarzeniami z przeszłości i mają one istotny wpływ na aktualną ocenę pracownika. Błąd występuje bardzo często.

2. Błąd surowości

Przełożony wydaje z zasady zbyt surowe noty w stosunku do rzeczywistej postawy pracownika. uznając, że im surowsza ocena tym oceniający bardziej się będzie starał.

4 Tendencje uśredniania

 

 

Zatrudnienie - jest to funkcja zarządzania która należy rozumieć jako całokształt działań pracowników firm lub instytucji zewnętrznych , maja na celu i powodują wzrost ilości zatrudnionych w danym zakładzie pracy.

Rekrutacja - element fazy zatrudnieniowej , czyli całokształt działań odpowiednich pracowników lub instytucji zewnętrznych mających na celu wzrost ilości osób zatrudnionych. Na rekrutacje składa się nabór , selekcja , dobór.

Selekcja - jest to proces polegający na zróżnicowaniu ofert kandydatów zgłaszających się w procesie doboru , w jej wyniku następuje odrzucenie kandydatur nie spełniających warunków kryteriów selekcyjnych oraz zakwalifikowanie do procesu doboru kandydatów spełniających kryteria.

Dobór - proces polegający na wyłonieniu najlepszego kandydata spośród wyselekcjonowanych.

Istota rekrutacji wewnętrznej i zewnętrznej (porównanie )

Wyróżniamy 2 rodzaje rekrutacji :

1 zewnętrzna - oznacza obsadzenie wskazującego stanowiska pracy przez osoby z poza danego zakładu pracy

2 wewnętrzna - obsadzenie wskazującego stanowiska pracy przez osobę już zatrudniona w danym zakładzie pracy. Najczęściej dokonuje się to poprzez rotacje na stanowiskach pracy lub awans , degradację.

Zalety rekrutacji wewnętrznej (wady rekrutacji zewnętrznej) :

znany pracownik

pracownik zna firmę , warunki pracy

nie istnieje lub jest bardzo krótki okres , procedura , adaptacji do pracy

bardzo małe koszty zatrudnienia

istotny walor motywacyjnego oddziaływania na pracowników

Wady rekrutacji wewnętrznej (zalety rekrutacji zewnętrznej ):

nie zawsze możliwa jest rekrutacja wewnętrzna (brak specjalisty o poszukiwanych kwalifikacjach)

mała innowacyjność - brak dopływu nowych ludzi , nowych pomysłów , niestandardowych rozwiązań

tworzy tzw. Łańcuch rekrutacyjny tzn. powstają wolne miejsca pracy na stanowisku opuszczonym przez dotychczas tam zatrudnionych pracowników.

W praktyce często stosuję się formę rekrutacji mieszanej , z możliwością preferowania rekrutacji wewnętrznej lub zewnętrznej.

 

Źródła naboru kadry, zalety poszczególnych źródeł.

1. Poinformowanie już zatrudnionych o chęci wzrostu zatrudnienia. Zalety: niski koszty. wysoki stopień adaptacji, akceptacji, kwalifikacje, pracownicy sami odpowiedzialni za pracę nowego kandydata

2. Zgłoszenia do pracy. Zalety: darmowe, kandydaci sami zainteresowani firmą

3. Biura pośrednictwa pracy (Urzędy Pracy) - darmowe.

4. Ogłoszenia w środkach masowego przekazu (radio bezrobotnych). Zalety: szerokie dotarcie, do dużej liczby potencjalnych pracowników.

5. Instytucje oświatowe. Zalety: personel wykształcony

6. Agencje pracy. Zalety: pracownicy okresowi.

7. Prywatne biura doradcze. Zalety: sprawne, lecz drogie

8. Specjalistyczne szkoły i instytucje. Zalety: sprawne, nic zawsze odpłatne.

9. Protegowani. Zalety: darmowe, dostępne referencje.

10. Rodzina, krewni. Zalety: darmowe, znaczne wady i zalety

11. Nietypowe , inne źródła np. dni kariery , targi pracy

 

Charakterystyka instrumentów doboru kadry

1. Analiza dokumentacji

2. wywiad rekrutacyjny =rozmowa kwalifikacyjna

3. testy

4. ośrodek ocen lub centrum oceny

Podstawowe dokumenty :

1. Życiorys zawodowy (C.V)

2. List motywacyjny - może zastępować podanie. Powinien wykazać, że jesteśmy najlepszym kandydatem na dane stanowisko.

3. Są to dokumenty potwierdzające wiedzę, kwalifikacje, wykształcenie o braku przeciwwskazań do danej pracy, referencje, wypełniona ankieta, ksero pierwszej strony dowodu osobistego, kwestionariusz osobowy (cos pomiędzy C.V, a listem motywacyjnym).

Zawsze (czasami nie przy najniższych stanowiskach, chociaż też się powinno, bo to punkt widzenia pracownika), powinno się zobaczyć bezpośrednio z pracownikiem.

Rozmowa kwalifikacyjna:

Ma trzy fazy:

1. Faza wstępna, jej celem jest wprowadzenie klimatu rozmowy, aby kandydat mógł mówić o swoich słabych stronach.

2. Faza główna, zaczyna się od tego co w dokumentacji, szef ma przed sobą dokumenty i pyta o: jaka praca dyplomowa, u kogo pisana,, co wyniosło się ze szkoły. Potem o praktyce, doświadczeniu zawodowym, kwalifikacjach zawodowych, sytuacji osobistej kandydata, jeśli ma znaczenie (prawic zawsze ma). Zdolności kandydata (organizacyjne, handlowe, menedżerskie, decyzyjne, stanowczości w działaniu, praca w grupie). Motywacja do pracy i cele zawodowe kandydata' (ile kandydat chce zarabiać na starcie i po pewnym czasie), jeżeli kandydat kłamie, to koniec. Wiedza o branży i firmie. Otwartość, przedsiębiorczość, innowacyjność i inne umiejętności. Zainteresowania, hobby.

3. Faza końcowa. Dwa cele:

a podsumowanie rozmowy - trzeba wymieniać cech kandydata , który najczęściej coś uzupełnia

b poinformowanie o terminie informacji o wyniku lub terminie następnej rozmowy kwalifikacyjnej

Testy kwalifikacyjne :

Grupy testów :

1 testy na inteligencję

2 testy osobowości lub cechy osobowości

3 testy sprawnościowe lub funkcjonalne

ad 1 nie powinny być stosowane , jeżeli nie wiemy jak je weryfikować i stosować

ad 2 są znacznie przydatniejsze , robi się to pod względem jednej cechy

ad 3 są to testy najlepsze i na pewno użyteczne dla pracowników najlepszych , najniższych szczebli. Testy są instrumentem uzupełniającym , chyba , że to najniższy szczebel.

Centrum oceny (środek ocen)

Stanowi wielostopniową, wielokryterialną ocenę kandydatów na średnie i wyższe stanowiska w hierarchii organizacji firmy. Idea ośrodka ocen powstała w Republice przy doborze i awansowaniu kadry oficerskiej w wojsku. Późnej stosowano ćwiczenia ośrodka ocen w NASA, stamtąd przeniesiono do sfery gospodarczej głównie w USA później w krajach Europy Zachodniej. Jest to wielokryterialna systemowa ocena kandydatów w pełnym ośrodku ocen, ocenia się 26 różnych cech kandydata przy użyciu minimum następujących ćwiczeń:

1. dynamiczne gry komputerowe (kierownicze)

2. sprofilowane monotematyczne rozmowy kwalifikacyjne

3. koszyk z pocztą

4. zbieranie danych i decydowanie

5.analiza studiów przypadków

6. dyskusja zespołowa bez prowadzącego i bez zadanej roli

7. dyskusja zespołowa bez prowadzącego i z zadaną rolą.

 

Każde z ćwiczeń jest oceniane, powstaje skala i ogólna ilość punktów, które uzyskał kandydat, wybiera się najlepszego, dobór tą metodą, stosowany jest praktycznie wyłącznie przez agencje doradczą personalnego i czysto trwa powyżej miesiąca - 6 miesięcy, jest kosztowne.

Ad.2) jednego dnia przez 3 godziny, rozmowa na temat dokumentacji, drugiego sytuacji osobistej.

Ad.3) są koperty z innymi informacjami - musi uporządkować swój dzień

Ad.4) opis o firmie i Jej problemie, jakich danych będziesz potrzebował, aby rozwiązać problem '

Ad.6) ludzie rozmawiają i są podsłuchiwani i oceniani przez psychologów

Ad.7) psychologowie siedzą obok. Ważne też przygotowanie, do rozmowy. Jest to bardzo kosztowna metoda.

 

 

Oznaki i przyczyny niesprawności działania firm

1. Bardzo niska i nie wzrastająca wydajność pracy.

2. Duże trudności i braki w optymalizacji w przypadku formułowania celów organizacji.

3. Zbyt słaba i mało elastyczna reakcja firm na zmiany decyzji w otoczeniu wewnętrznym.

4. Podejmowanie nie najkorzystniejszych decyzji.

5. Coraz częstsze traktowanie organizacji jako zamkniętego układu.

6. Działania organizacji opierają się sztywno na regułach i zasadach.

7. Niedoskonałość systemów informatycznych i sprzeczności interesów indywidualnych, jak i grupowych.

Koncepcja pracownika w szkole współczesnej

1. Przeciętny pracownik charakteryzuje się zmienną naturą.

2. Cele przeciętnego pracownika mogą być hierarchizowane i szeregowane w układzie znacznej zmienności i przy różnej motywacji.

3. Przeciętny pracownik swoje cele może realizować nie tylko w organizacjach formalnych. Ze względu na motywy podjęcia pracy, zadań przed nim stawianych i warunków pracy może on dostosowywać się do każdego stylu kierowania.

4. Człowiek jest jedynym twórczym elementem danej firmy.

5. Pracownik firmy nie jest tylko przedmiotem zarządzania aie też i podmiotem organizacji i zarządzania.

6. Zadowolony pracownik wcale nie musi być wydajniejszy.

Koncepcja kierownika

1. Kierownik musi umieć tworzyć warunki integracji celów indywidualnych i grupowych z celami firmy, musi być również sprawnym decydentem.

2. Kierownik ma za zadanie tworzyć i utrzymywać właściwe warunki pracy zarówno socjalne jak i techniczne.

3. Kierownik powinien właściwie określać cele, dobierać odpowiedni styl kierowania oraz kontrolować wynik a nie sposób realizacji zadań.

Koncepcja organizacji

1. Organizacja jest systemem otwartym i działa zawsze w warunkach niepełnego zestawu informacji, niepewności i ryzyka.

2. Formalizacja jest procesem pożądanym ale tylko w przypadku czynności rutynowych.

3. W każdej pracy bardzo istotna jest humanizacja pracy.

4. Organizacja jest układem dynamicznym o dużej liczbie interakcji i sprzężeń między poszczególnymi częściami tej organizacji.

5. Proces podejmowania decyzji kształtuje z jednej strony oblicze organizacji, natomiast z drugiej strony jest sam przez nią kształtowany.

6. Każda organizacja powinna stwarzać warunki do łączenia celów osobistych i grupowych z celami firm.

8. Należy dążyć do stworzenia takich rozwiązań organizacyjnych; które zapewniłyby maksymalną zdolność firmy do adaptacji zmieniających się warunków otoczenia zewnętrznego przez elastyczność rozwiązań wewnątrz organizacyjnych, sprawność komunikacji zewnętrznej i wewnętrznej, wypracowanie reguł działania zbliżających podejmowanie decyzji do decyzji optymalnej.

Elementy wpływające na sprawność zarządzania

1. Struktura zarządzania: a) zasady zarządzania, b) organizacja i jej części składowe, c) procesy statyczne i dynamiczne organizacji, d) stosowane metody i instrumenty zarządzania, e) styl zarządzania.

2. Warunki zarządzania:

a) ilość i jakość stawianych i realizowanych zadań, b) warunki pracy,

c) struktura grup formalnych i nieformalnych, d) socjalne warunki pracy, !e) układ władzy, f) konflikty,

g) system informacyjny i komunikacyjny i ich obieg, h) podział ról wewnątrz organizacji.

Osobowość kadry kierowniczej i podwładnych:

właściwości i zdolności,

b) motywy pracy i działania,

c) procesy uczenia się i nabywania doświadczeń

d) oczekiwania,

e) nastawienie do przełożonych i podwładnych,

f) doświadczenie kadry kierowniczej i pracowników.

Czynniki motywujące:

a) motywatory finansowe (np. płace, premie, nagrody, ubezpieczenia,

pokrywanie kosztów), mi,

 

 

• -       MAKROEKONOMIA

 

1.Pdst.probl. Makroekonom.Makroekonomia traktuje o ogólnym zarysie gospodarki a nie o jej szczegółach. -INFLACJA-to wzrost przeciętnego poziomu cen i dóbr w jakimś okresie czasu. HIPERINFLACJA-to zjawisko polegające na utrzymywaniu się wysokiej stopy inflacji w dłuższym okresie czasu. CZYSTA INFLACJA- jest przypadkiem szczególnym, który pojawia się wtedy, kiedy wszystkie ceny dóbr i czynników produkcji wzrastają w tym samym tempie. STOPA INFLACJI-jest to procentowy przyrost przeciętnego poziomu cen dóbr i usług w ciągu roku.

-BEZROBOCIE-jest to liczba osób zarejestrowanych jako poszukujące pracy i jednocześnie nie mających zatrudnienia. STOPA BEZROBOCIA-jest to odsetek siły roboczej pozostającej bez pracy. SIŁA ROBOCZA-jest to liczba ludzi pracujących lub poszukujących pracy. Nie obejmuje ona, zatem wszystkich tych, począwszy od bogatych do bezdomnych narkomanów, którzy nie pracują ani nie poszukują pracy.

-PRODUKCJA I WZROST.Realny narodowy produkt brutto jest miarą całkowitego dochodu gospodarki narodowej.Świadczy on o ilości dóbr i usług, na których zakup może pozwolić sobie gospodarka jako całość. PNB jest blisko związany z kategorią produkcji globalnej gospodarki. Przyrost realnego PNB określa się mianem wzrostu gospodarczego.

2.RUCH OKRĘŻNY DOCHODU.

Wydatki na dobra i usługi

 

Dobra i usługi

 

Gosp.domowe Przedsiębior.

 

Usługi czynników produkcji

 

Dochody czynników

Produkcji

 

Rysunek przedstawia ruch okrężny między gospodarstwami domowymi i przedsiębiorstwami. Krąg wewnętrzny symbolizuje transfery zasobów rzeczowych między dwiema grupami podmiotów, natomiast krąg zewnętrzny odzwierciedla odpowiadające im przepływy pieniężne. Gospodarstwa domowe dostarczają usługi czynników wytwórczych przedsiębiorstwom, które wykorzystują te czynniki w produkcji dóbr i usług dla gospodarstw domowych. Przedsiębiorstwa wypłacają gospodarstwom domowym dochody czynników produkcji, gospodarstwa z kolei zapewniają wpływy przedsiębiorstwom, wydając swoje dochody na dobra i usługi wytwarzane przez przedsiębiorstwa.

3.SPOSOBY MIERZENIA PKB.

PKB-jest miarą wielkości produkcji wytworzonej przez czynniki wytwórcze zlokalizowane na terytorium danego kraju, niezależnie od tego, kto jest ich właścicielem. PKB mierzy wartość produkcji wytworzonej w gospodarce kraju. Przedsiębiorstwa nabywają usługi świadczone przez czynnik praca od gospodarstw domowych, ale jednocześnie kupują surowce i maszyny od innych przedsiębiorstw. Jeżeli włączymy do PKB wartość produkcji samochodów nie ma już potrzeby doń wliczania wartości stali sprzedanej producentom samochodów, ponieważ jest już ona częścią wartości samochodu. Aby uniknąć podwójnego liczenia, wprowadzamy pojęcie wartości dodanej. WARTOŚĆ DODANA -jest to przyrost wartości dóbr w wyniku określonego procesu produkcji. Wartość dodaną oblicza się odejmując od wartości dóbr wyprodukowanych w przedsiębiorstwie sumy kosztów rzeczowych czynników wytwórczych zużytych do produkcji tych dóbr. Z pojęciem wartości dodanej jest ściśle związane rozróżnienie między dobrami finalnymi i pośrednimi. DOBRA FINALNE-to dobra nabyte przez ostatecznego użytkownika.Są to albo dobra konsumpcyjne zakupione przez przedsiębiorstwa domowe albo dobra kapitałowe(inwestycyjne)-np. maszyny nabywane przez przedsiębiorstwa.

DOBRA POŚREDNIE-to dobra częściowo przetworzone, które stanowią nakład w procesie produkcji w innych przedsiębiorstwach, gdzie są zużywane.

Zgodnie z tym rozróżnieniem lody są dobrem finalnym, natomiast stal to dobro pośrednie, które jest wykorzystywane jako składnik procesu produkcji w innych przedsiębiorstwach. Uznając dobra kapitałowe za dobra finalne przyjmujemy, iż nie zużywają się one całkowicie w jednym cyklu wytwórczym. PKB w cenach rynkowych jest miarą produkcji krajowej łącznie z podatkami pośrednimi na dobra i usługi. PKB w cenach czynników wytwórczych jest miarą produkcji krajowej z pominięciem podatków pośrednich. PKB wyrażony w cenach rynkowych jest, więc wyższy od PKB w cenach czynników wytwórczych o wielkość podatków pośrednich (pomniejszoną o sumę ewentualnych subsydiów do dóbr i usług.). PKB w cenach rynkowych=C+I+G wyższa stopa podatków pośrednich powoduje wzrost cen dóbr i usług. Chociaż wartość produkcji w cenach rynkowych ciągle wzrasta nie zmieniają się fizyczne rozmiary produkcji. W związku z tym bardziej sensowne jest mierzenie PKB w cenach czynników produkcji. Tak, więc jeśli odejmiemy podatki pośrednie Te otrzymamy: PKB w cenach czynników prod.Y =C+I+G-Te Przedstawiony miernik jest niezależny od wielkości podatków pośrednich. Tak, więc dochody gospodarstw domowych wcenach czynników wytwórczych z ostają powiększone o płatności transferowe B i pomniejszone o podatki bezpośrednie Td. W rezultacie otrzymujemy rozporządzalne dochody osobiste, które informują nas ile gospodarstwa mogą przeznaczyć na wydatki i ozczędności. Wynoszą one, zatem Y+B-Td. Natomiast suma, której gospodarstwa nie wykorzystają na konsumpcję nazyamy oszczędnościami i wynoszą one S=(Y+B-Td)-C.

4.ZALETY I WADY MIERZENIA DZIAŁALNOŚCI GOSP. PRZY POMOCY PNB. PNB jest to PKB skorygowany o dochody netto z własności za granicą. Realny PNB na 1 mieszkańca jest to całkowity PNB podzielony przez liczbę mieszkańców kraju. Jest on bardzo wiarygodnym wskaźnikiem ilości dóbr i usług przypadającej na jednego mieszkańca. Nominalny PNB jest miarą produkcji w cenach bieżących . Realny PNB mierzy produkcję w cenach stałych. Realny PNB jest to zatem nominalny PNB skorygowany o wpływ zmian ogólnego poziomu cen będących wynikiem inflacji. Wskaźnik ogólnego poziomu cen stosowany do wprowadzania korekty z tytułu inflacji jest określany mianem deflatora i liczymy go ze wzoru ( nominalny PNB/realny PNB)*100 PNB (per capita ) na jedną osobę jest tylko wielkością przeciętną . Ilość dóbr i usług dostępna dla konkretnych ludzi zależy ponadto od sposobu podziału wytworzonego dochodu. Realny i realny PNB na jednego mieszkańca są tylko bardzo przybliżonymi i niedoskonałymi miernikami poziomu dobrobytu kraju i poszczególnych jednostek. PNB nie uwzględnia działalności o charakterze nierynkowym , dóbr uciążliwych dla życia (efektów ubocznych ) takich jak zanieczyszczenia oraz działalności nierynkowej tworzącej wartość jak np. prace w gospodarstwie domowym . Nie uwzględnia on także produkcji i usług nie rejestrowanych w celu uniknięcia podatków . Wreszcie pomija wartość czasu wolnego . Wskaźnik dobrobytu ekonomicznego netto (DEN ) jest właśnie próbą oszacowania tych zjawisk i włączenia ich do PNB tak aby stał się on bardziej adekwatnym miernikiem poziomu dobrobytu w danym kraju . Ponieważ systematyczne dokonywanie pomiarów wszystkich tych rodzajów działalności jest kosztowne a czasem niemożliwe w praktyce PNB pozostaje najczęściej stosowanym miernikiem sytuacji gospodarczej kraju.

5ZALEŻNOŚĆ MIĘDZY INWESTYCJAMI I OSZCZĘDN. W RACH. DOCH. NAROD.Inwestycje- są to zakupy nowych dóbr kapitałowych przez przedsiębiorstwa . Oszczędności - to ta część dochodu która nie zostanie wykorzystana na konsumpcję(zakup dóbr i usług) Przyjmijmy że Y to PKB, który jest tożsamy z wartością dochodów gospodarstw domowych . Jeśli C oznaczymy wydatki konsumpcyjne gospodarstw domowych a przez S oszczędności to wówczas na mocy definicji zgodnie z którą oszczędności to nie skonsumowana część dochodu, otrzymamy: S=Y-C oraz Y=C+S Ponieważ Y czyli PKB można oznaczyć jako sumę wydatków końcowych na konsumpcję i wydatków końcowych na inwestycje Y=C+I to Y=C+S=C+I w związku z powyższym S=I oszczędności równe są inwestycjom Szczególnym rodzajem inwestycji jest inwestycja w kapitał obrotowy , natomiast kapitałem obrotowym są zapasy. Zapasy- to dobra trzymane obecnie w przedsiębiorstwie na potrzeby przyszłej produkcji lub sprzedaży. Ponieważ nie zużywają się one całkowicie w produkcji ani nie zostają sprzedane w bieżącym okresie są uznawane za dobra kapitałowe. Powiększanie zapasów jest więc równoznaczne z inwestycjami w kapitałobrotowy. Kiedy zapasy obniżają się wtedy traktujemy je jako inwestycje ujemne lub inaczej dezinwestycje.

6. RACHUNEK DOCHODU NARODOWEGO Z UWZGLĘDNIENIEM PAŃSTWA I ZAGRANICY Wiemy że Y=(C+S-B+Td) z drugiej strony S=(Y+B-Td)-C Porównując te dwie definicje Y otrzymujemy C+S-B+Td=Y=C+I+G-Te Ponieważ równania te są tożsamościami można powiedzieć że: *S+Td+Te=I+G+B gdzie G-wydatki państwa , B- płatności transferowe, oraz** S-I=G+B-Td-TeLewa strona równania*symbolizuje łączne odpływy z ruchu okreżnego płatności . Pieniądze zostaja wycofane z ruchu okrężnego w postaci oszczędności gospodarstw domowych i podatków płaconych państwu . Prawa strona równania *pokazuje dopływy do obiegu . Wydatki inwestycyjne przedsiębiorstw i wydatki na dobra i uslugi oraz na wypłaty transferowe wprowadzają pieniądze z powrotem do obiegu . Całkowite odpływy muszą być równe całkowitym dopływom. Równanie **ilustruje podobne zależności Odpływy netto muszą być równe dopływom netto z tym że odpływy to nadwyżka finansowa sektora prywatnego a dopływy netto to deficyt finansowy państwa .W sektorze prywatnym jako całości może istnieć nadwyżka gdy w budżecie państwa występuje deficyt i odwrotnie. Do rachunku dochodu narodowego wchodzi jeszcze zagranica z którą dokonujemy jeszcze transakcji. Eksportem X nazywamy dobra które zostały wytworzone w kraju a następnie sprzedane zagranicę. Import Z to dobra które są produkowane za granicą i tam nabywane na potrzeby gospodarki krajowej . W związki z istnieniem w gospodarce otwartej handlu zagranicznego możemy formułę obliczania PKB w nast. Sposób Y=C+I+G+X-Z-Te=C+I+G+NX-Te Import jest odpływem natomiast eksport dopływem do obiegu . Łącząc ze sobą równania otrzymujemy S+(Td+Te-B)+Z=I+G+X orazS-I=(G+B-Te-Td)+NX Nadwyżka sektora prywatnego to S-I to odpływ z ruchu okrężnego natomiast dopływ to deficyt budżetu państwa G+B-Te-Td albo eksport netto NX tj. nadwyżka wpływów z eksportu nad wydatkami na import.

7.RÓŻNICA MIĘDZY PKB A PNB.PNB jest miernikiem całkowitych dochodów osiąganych przez obywateli danego kraju niezależnie od miejsca świadczenia usług przez czynniki produkcji . PNB jest równy PKB powiększonemu o dochody netto z tytułu własności za granicą. Zgodnie z tą definicją jeśli w wielkiej Brytanii suma napływu dochodów majątkowych z zagranicy wynosi 2 mld. Odpływy dochodów majątkowych należnych cudzoziemcom 1 mld to PNB Wielkiej Brytanii który jest miarą dochodów uzyskiwanych przez obywateli brytyjskich jest wyższy od PKB kraju mierzącego wartość dóbr i usług wyprodukowanych w Wielkiej Brytanii o 1mld.

8.RÓŻNICA MIĘDZY PNB A DNAmortyzacja -to miara szybkości zmniejszania się wartości istniejącego zasobu kapitału w danym okresie będącego wynikiem jego fizycznego lub ekonomicznego zużycia. Amortyzacja jest kosztem ekonomicznym ponieważ dotyczy zasobów zużywanych w procesie produkcji. Zgodnie z powyższym odejmując od PNB amortyzację otrzymujemy PNN albo inaczej DN. Dochód Narodowy to produkt netto wytworzony w gospodarce . Oblicza się go przez odjęcie amortyzacji od PNB w cenach czynników produkcji. Dochód Narodowy to ilość pieniędzy jaką dysponuje gospodarka na wydatki na dobra i usługi po odłożeniu odpowiedniej sumy na sfinansowanie amortyzacji i utrzymania istniejącego zasobu kapitału na dotychczasowym poziomie.

9.PNB w ujęciu realnym i nominalnymPNB w ujęciu nominalnym mierzy się w cenach bieżących tj. w istniejących w czasie gdy osiągane były dochody składające się na PNB. Realny PNB inaczej w cenach stałych koryguje nominalny PNB o skutki inflacji i wyraża go w cenach istniejących w pewnym okresie określanym jako okres bazowy lub podstawowy. Deflator PNB jest to stosunek nominalnego PNB do realnego PNB wyrażony w postaci wskaźnika, (czyli mnożymy go przez 100). Jeżeli od tradycyjnego PNB odjęlibyśmy wartość produktów zwiększających uciążliwość życia i dodalibyśmy wartość dochodów nie rejestrowanych i nie przechodzących przez rynek otrzymalibyśmy zmodyfikowany PNB który byłby bardziej precyzyjnym miernikiem produkcji dóbr i usług w gospodarce.

10.SKŁADNIKI POPYTU GLOBALNEGO. W warunkach braku państwa i wymiany z zagranicą występują dwa źródła popytu na dobra -popyt konsumpcyjny gospodarstw domowych i popyt innwestycyjny przedsiębiorstw. Oznaczając przez AD popyt globalny , przez C popyt konsumpcyjny oraz przez I popyt inwestycyjny otrzymujemy AD=C+I

Popyt konsumpcyjny

Gospodarstwa domowe nabywają różne dobra i usługi. W praktyce te zakupy konsumpcyjne sięgają około 90% rozporządzalnych dochodów osobistych. Rozporządzalne dochody osobiste to dochody jakie gospodarstwa domowe otrzymują od przedsiębiorstw , powiększone o wypłaty transferowe i zmniejszone o podatki bezpośrednie płacone państwu. Są to inaczej dochody jakie gospodarstwa domowe mogą

wykorzystać na wydatki i oszczędności. Funkcja konsumpcji obrazuje nam wielkość zamierzonej konsumpcji globalnej przy każdym poziomie rozporządzalnych dochodów osobistych. Punkt przecięcia z osią Y to punkt autonomicznego popytu konsumpcyjnego który oznacza popyt niezależny od wielkości dochodu. Kąt nachylenia funkcji to krańcowa skłonność do konsumpcji .Krańcowa skłonność do konsumpcji to część każdej dodatkowej złotówki dochodu rozporządzalnego którą gosp. dom. Pragną przeznaczyć na konsumpcję.

Wydatki inwestycyjne to zamierzone planowane przez przedsiębiorstwa powiększenie zasobów kapitału trwałego oraz stanu zapasów. Popyt inwestycyjny przedsiębiorstw zależy głównie od ich przewidywań co do tempa wzrostu popytu na ich produkty. Popyt globalny jest to suma którą przeds. I gosp. dom. Planują wydać na dobra i usługi przy różnej wysokości dochodu. Wykr. Funkcji popytu glob.

 

popyt globalny AD=C+I

 

C

 

40

I

 

8

0 40 80

dochód

Ponieważ zakładamy że popyt inwest.jest stały konsumpcja jest jedyną częścią popytu która rośnie wraz ze wzrostem dochodu dodanie stałego popytu inwest.do jej funkcji pozwala wykreślić funkcję popytu glob. AD .

11.PRODUKCJA W PUNKCIE RÓWNOWAGI. Przy stałych cenach i płacach równowaga krótkookresowa na rynku dóbr istnieje wtedy kiedy popyt glob. Lub inaczej planowane globalne wydatki dokładnie zrównają się z faktycznie wytworzoną produkcją. Wykres produkcji w punkcie równowagi.

Zamierzone wydatki

45

E AD=

C+I

80 C

40 B

 

 

0

40 80

produkcja, dochód

 

Linia 45⁰ jest zbiorem punktów których wartość na osi X jest równa wartości na osi Y Punkt przecięcia krzywej AD i linii 45⁰ (punkt E ).jest jedynym punktem w którym popyt globalny AD jest równy dochodowi . Stąd też punkt E jest punktem równowagi w którym planowane wydatki są równe faktycznej produkcji i faktycznemu dochodowi.

12.PROCESY DOSTOS> PROW> DO OSIĄG. RÓWNOWAGI W GOSP.Jeśli produkcja w gosp. Jest niższa od poziomu równowagi , popyt globalny zatem przewyższa produkcję. Jeśli przeds. Dysponują zapasami wyrobów gotowych, to mogą czerpiąc z nich zwiększyć swoją sprzedaż ponad rozmiary bieżącej produkcji . Należy jednak zauważyć że jest to nie planowane zmniejszenie zapasów , planowane zmiany zapasów są już wliczone do globalnego popytu inwestycyjnego .I .Jeśli przedsiębiorstwa nie mogą zaspokoić globalnego popytu przez nie planowane zmniejszenie zapasów , muszą część klientów odprawić z kwitkiem. Obie reakcje są sygnałem skłaniającym do zwiększenia produkcji. Dzieje się tak zawsze wtedy gdy produkcja jest niższa od poziomu równowagi. Gdy natomiast produkcja przewyższa popyt globalny tzn. przedsiębiorstwa nie są w stanie sprzedać całej swojej produkcji i w sposób nie planowany zwiększają swoje zapasy wówczas otrzymują sygnały do zmniejszenia produkcji. Tak więc gdy produkcja jest niższa od popytu globalnego przeds. powinny zwiększyć produkcję natomiast gdy jest wyższa powinny tą produkcję ograniczyć.

13.RÓWNOWAGA PRODUKCJI PRZY UWZGL.ZALEŻNOŚCI MIĘDZY OSZCZ. I INWEST.W punkcie równowagi dochód jest równy sumie planowanych inwestycji i planowanej konsumpcji. Stąd oczywiście planowane inwestycje są równe dochodowi na poziomie równowagi pomniejszonemu o planowaną konsumpcję. I=Y-C. Skoro S=Y-C otrzymujemy I=S Zrównania wynika ż w punkciw równowagi dochód osiąga poziom przy którym gosp. dom. Planują zaoszczędzić dokładnie tyle ile przedsiębiorstwa zamierzają zainwestować. Więc jeśli funkcja konsumpcji ma postać C=8+0,7Y to funkcja oszczędności musi przybrać postać S=-8+0,3Y.Jeśli dochód przekracza poziom równowagi to gosp. zamierzają zaoszczędzić więcej niż przeds. chcą zainwestować. Oznacza to że następuje nieplanowany wzrost zapasów i przedsięb. Zaczynają ograniczać wielkość produkcji. I odwrotnie gdy produkcja jest niższa od poziomu równowagi planowane inwstycje przekraczają oszczędności . przeds. dokonują nie planowanego zmniejszenia zapasów i zwiększają produkcję

oszczędności

inwestycje

 

 

S=-8+0,3Y

40

E

I

o

dochód produkcji

Zależność między funkcją konsumpcji a oszczędności.

 

oszczędności

SA

 

0 SA”

 

dochód

 

 

 

konsumpcja CC”

CC

 

 

 

 

 

 

0 dochód

 

Gospodarstwa domowe postanawiają zaoszczędzić mniej i jednocześnie skonsumować więcej przy każdym poziomie dochodu. Krzywa oszczędności przesuwa się w dół z S.A. do S.A.” a wykres funkcji konsumpcji przesuwa się w górę z CC do CC”. . 14.PRZYCZYNY I SKUTKI SPADKU POPYTU GLOB.Zmiany wydatków autonomicznych prowadzą do równoległych przesunięć krzywej AD. Popyt inwestycyjny zależy od bieżących oczekiwań przeds. dotyczących przyszłego popytu na ich produkcję . Nie sposób jednak określic dokładnie przyszłego popytu Keynes dowodził że popyt inwestycyjny reaguje na bieżący pesymizm lub optymizm w ocenie przyszłości i nazwał to zjawisko naturalnym instynktem inwestorów . Przy spadku popytu inwestycyjnego przedsiębiorstwa ograniczają produkcje . Gosp. dom uzyskującr teraz niższe dochody ograniczają swój popyt konsumpcyjny . Przedsiębiorstwa dokonują dalszych cięć rozmiarów produkcji

Popyt glob.

45 AD

 

E AD”

 

E”

 

 

 

Dochód, produkcja

. Gdy popyt inwestycyjny spada krzywa AD przesuwa się z AD do AD” . Punkt równowagi przesuwa się także z E do E” . Produkcja zapewniająca równowagę obniża się . Długość okresu dochodzenia gospodarki do nowego punktu równowagi zależy od dokładności przewidywania przez przedsiębiorstwa przebiegu tego procesu . Jeśli w kolejnych okresach dostosowuja one poziom produkcji mechanicznie do rozmiarów popytu w poprzednich okresach to proces może trwać długo. Niektóre przeds. zauważają że produkują za dużo i przez to zwiększają swoje zapasy . Spodziewając się dalszego spadku popytu ograniczają swją produkcję znacznie szybciej.

15.DZIAŁANIE MNOŻNIKA I JEGO WPŁYW NA ZMIANĘ PRODUKCJI PRZY ZMIANIE W POPYCIE GLOBALNYM. Mnożnikiem nazywamy stosunek zmiany produkcji w punkcie równowagi do powodującej ją zmiany w wydatkach autonomicznych. Mnożnik informuje jak zmieni się produkcja w wyniku zmiany popytu autonomicznego . Mnożnik jest >1 ponieważ każda zmiana autonomicznego popytu inwestycyjnego uruchamia dalsze zmiany popytu konsumpcyjnego. Mnożnik=1/1-MPC

Krańcowa skłonność do konsumpcji określa jaka część dodatkowej jednostki dochodu jest wydawana na konsumpcję . Stąd też MPC jest liczbą dodatnią zawartą od 0 do 1 . Im większa jest MPC niższa jest wartość wyrażenia 1-MPC a im mniejszy mianownik tym większy iloraz. Tak więc im wyższa MPC tym wyższa wartość mnożnika.

16.PARADOKS ZAPOBIEGLIWOŚCI. Zmiana rozmiarów oszczędności jakie gospodarstwa domowe pragną poczynić przy każdym poziomie dochodu prowadzi do zmiany wielkości dochodu zapewniającej równowagę .Nie następuje natomiast zmiana oszczędności w punkcie równowagi; nadal muszą się one równać planowanym inwestycjom . Zjawisko to określa się mianem paradoksu zapobiegliwości. Przesunięcie wykresów funkcji oszczędności i konsumpcji.

 

Popyt glob.

45 AD”

AD

E”

 

E

 

 

 

0

dochód produkcja

 

Gosp. dom. Postanawiają zaoszczędzić mniej i jednocześnie skonsumować więcej. Krzywa oszczędności przesuwa się z S.A. do S.A.” a krzywa konsumpcji z C do C” .Przesunięcie krzywej C powoduje zmianę położenia z AD do AD” produkcja równowagi wzrasta . Mimo to gosp. dom. Chcą zaoszczędzić mniej i przy każdym poziomie dochodu oszczędności zapewniające równowagę wynosza tyle samo . Dochód wzrasta dla utrzymania równości zamierzonych oszczędności i zamierzonych inwestycji.

17.POJĘCIE POLITYKI FISKALNEJ IJEJ NAJWAŻNIEJSZE ASPEKTY. Polityka fiskalna inaczej budżetowa to decyzje państwa dotyczące wydatków i podatków. Wyróżniamy trzy jej aspekty: polityka stabilizacyjna, deficyt budżetowy, dług publiczny.

Polityka stabilizacyjna obejmuje działania państwa zmierzające do utrzymania wielkości produkcji na poziomie zbliżonym do pełnego wykorzystania czynników wytwórczych. ( pełne zatrudnienie ). Deficyt budżetowy można określić jako nadwyżkę wydatków państwa nad jego dochodami. Państwo finansuje zwykle swój deficyt przez sprzedaż obligacji zapożyczając się u społeczeństwa. Państwo zobowiązuje się do ich odkupienia w przyszłości oraz zapłacenia określonej kwoty odsetek. Rezultatem pożyczek jest wzrost zadłużenia państwa wobec społeczeństwa.

Dług publiczny (narodowy ) jest to suma pozostałych do spłacenia pożyczek państwowych.

18.BUDŻET PAŃSTWA A GLOBALNY POPYT - PODATKI NETTO I FUNKCJA KONSUMPCJI. Dochód rozporządzalny YD jest to dochód narodowy Y pomniejszony o podatki netto NT . Ponieważ stopa podatkowa netto jest równa t to zależność między dochodem rozporządzalnym a dochodem narodowym opiszemy: YD=Y-NT=Y-tY=Y(1-t) Wykres funkcji konsumpcji a podatki netto.

konsumpcja

CC

CC”

C=0,7y

 

 

 

 

 

0

Dochód narodowy Y

Przy braku podatków dochód narodowy Y i dochody rozporządzalne YD są jednakowe. Funkcja konsumpcji CC wskazuje ile pragną konsumować gosp. przy różnym poziomie dochodu narodowego. Podatki netto wpływają na zależność konsumpcji od dochodu narodowego tak , że zmniejszają kąt nachylenia krzywej konsumpcji, obniża się ona z CC do CC”.

19.BUDŻET PAŃSTWA A GLOBALNY POPYT - WPŁYW WYDATKÓW PAŃSTWOWYCH NA POZIOM PRODUKCJI ZAPEWNIAJĄCEJ RÓWNOWAGĘ.

 

Popyt glob.

AD=C+I+G

AD

C

 

 

 

G

I

 

Dochód, produkcja

 

 

Poczatkowo równowaga istnieje w punkcie E .W pewnym momencie wydatki państwa rosną . Linia AD przesuwa się w górę do AD” . Nowy punkt równowagi ustala się w E” a produkcja zapewniająca równowagę wzrasta. Gdyby zamiast wzrostu G nastąpił równy mu przyrost popytu inwestycyjnego I, wówczas wpływ tej zmiany na wielkość produkcji równoważącą rynek byłby dokładnie taki sam.Wzrost G wywołuje wzrost poziomu produktu społecznego odpowiadającego warunkom równowagi o wielkość równą iloczynowi mnożnika i przyrostu G. To z kolei wskazuje że w czasie gdy równowaga następuje na niskim poziomie produkcji, zwiększenie wydatków państwa na dobra i usługi wywoła wzrost łącznego popytu i proaukcji zapewniających równowagę.

20.POŁĄCZONY EFEKT WYŻSZYCH WYDATKÓW I PODATKÓW -MNOŻNIK ZRÓWNOWAŻONEGO BUDŻETU.

 

Popyt glob

AD

AD”

 

E”

E

 

 

 

 

Dochód produkcja

 

Poczynając od punktu równowagi E wydatki państwa rosną i powodują przesunięcie krzywej AD w górę , a stopa podatkowa wzrasta sprawiając że nowa krzywa AD” przebiega bardziej płasko. Punkt równowagi przesuwa się z E do E” gdzie AD” przecina się z krzywą 45⁰ Produkcja zapewniająca równowagę zwiększa się więc.

Mnożnik zrównoważonego budżetu to mechanizm polegający na tym że wzrost wydatków państwa któremu towarzyszy taki sam wzrost podatków powoduje zwiększenie produkcji. Wzrost wydatków państwa powoduje zwiększenie globalnego popytu natomiast wzrost stopy podatkowej netto nie zmniejsza łącznego popytu. Ostatecznie działania rządu pobudzaja łączny popyt powodując wzrost produkcji . To z kolei prowadzi do wzrostu popytu konsumpcyjnego i wpływów podatkowych netto.

21.DEFICYT BUDŻETOWY - WPŁYW PAŃSTWA NA UKSZTAŁTOWANIE SIĘ JEGO ROZMIARÓW POPRZEZ POLITYKĘ FISKALNĄ. Budżetem państwa nazywamy zapis planu wydatków i sposobów ich finansowania: określonej osoby, przedsiębiorstwa lub państwa. Budżet państwa opisuje jakie dobra i usługi państwo chce kupić w nadchodzącym roku, jakich chce dokonać płatności transferowych i jak chce za to zapłacić. Zwykle rząd planuje sfinansowanie większości wydatków podatkami od ludności. Gdy wydatki przekrocza wielkość wpływów podatkowych występuje deficyt budżetowy. Gdy natomiast przewyższają występuje nadwyżka budżetowa.

deficyt budżetowy państwa=G-NT

Wzrost wydatków państwa na dobra i usługi prowadzi do zwiększenia produkcji zapewniającej równowagę. Przy danej stopie podatkowej wpływy podatkowe wzrastają . Mimo to powiększa się deficyt budżetowy ( lub zmniejsza aię nadwyżka budżetu )Przy danym poziomie wydatków państwa G wzrost stopy podatkowej powoduje zmniejszenie zarówno produkcji w punkcie równowagi jak i deficytu budżetowego.

22.DEFICYT A CHARAKTER POLITYKI FISKALNEJ. Deficyt sam w sobie nie jest dobrą miarą charakteru polityki fiskalnej. Deficyt może się zmieniać z powodów które maja niewiele wspólnego z polityką fiskalną. Nawet wtedy kiedy wydatki państwa i stopa podatkowa zostają nie zmienione przy spadku popytu inwestycyjnego obniży się DN . To z kolei spowoduje zmniejszenie wpływów podatkowych netto i wzrost deficytu budżetowego.Państwo ma mniejsze wpływy podatkowe i musi finansować wyższe płatności transferowe np. z tytułu zasiłków dla bezrobotnych. Jednym ze sposobów wykorzystania deficytu budżetowego jako wskaźnika charakteru polityki fiskalnej jest obliczenie budżetu odpowiadającego stanowi pełnego zatrudnienia. Wskaźnik budżetu pełnego zatrudnienia pokazuje czy budżet wykazywałby deficyt czy nadwyżkę gdyby dochód znajdował się na poziomie pełnego wykorzystania czynników wytwórczych (zatrudnienia ). Jest to znacznie lepszy wskaźnik charakteru polityki fiskalnej niż faktyczna nadwyżka lub deficyt. Druga przyczyna wskazująca na to że faktyczny deficyt nie jest najlepszym wskaźnikiem charakteru polityki fiskalnej wynika z konieczności rozróżniania nominalnej i realnej stopy procentowej. W sytuacji gdy występuje duża inflacja i w związku z tym stopy procentowe (nominalna i realna ) mogą znacznie od siebie odbiegać bardziej zasadne byłoby uwzględnienie po stronie wydatków państwa jako elementu bezpośrednio wpływającego na rozmiary deficytu tylko iloczynu realnej stopy procentowej i pozostającego do spłacenia długu narodowego. W praktyce natomiast publikowane są dane dotyczące deficytu traktujące całość nominalnych płatności odsetek od długu publicznego.

23.AUTOMATYCZNE STABILIZATORY KONIUNKTURY I DYSREKCJONALNA POLITYKA FISKALNA. Automatyczny stabilizator jest to taki mechanizm w gospodarce który zmniejsza podatność PNB na wstrząsy. Wstrząsami nazywamy tu takie zdarzenia jak np. wzrost cen ropy, czy wojna. Wstrząsy mogą zmienić autonomiczne składniki popytu i przesunąć krzywą popytu globalnego. Ważnymi automatycznymi stabilizatorami są : podatek dochodowy , podatek od wartości dodanej (vat) zasiłek dla bezrobotnych. Zawsze gdy spadają produkcja i dochód Rząd wypłaca wyższe zasiłki dla bezrobotnych, a dochody państwa z podatku dochodowego i vat zmniejszają się. Nikt nie musi decydować o uruchomieniu automatycznych stabilizatorów , działają automatycznie. Rząd może jadnak podjąć decyzję o uruchomieniu dysrekcjonalnej polityki fiskalnej. Polityka ta poprzez wpływ na poziom wydatków lub poziom stopy podatkowej stabilizuje popyt globalny i przybliża gospodarkę do stanu pełnego zatrudnienia. Jeżeli rząd uzna że elementy globalnego popytu osiągnęły nienormalnie niski poziom może obniżyć podatki lub zwiększyć wydatki bądź jedno i drugie. W odwrotnej sytuacji gdy inne składniki są duże rząd albo podnosi podatki albo zmniejsza wydatki.

24.DEFICYT BUDŻETOWY -DŁUG PUBLICZNY I JEGO FINANSOWANIE. Dług publiczny wzrasta w wyniku deficytu budżetowego. Ponieważ dług ten w większości zaciąga się u obywateli własnego kraju mogą się z nim wiązać mniejsze kłopoty dla gospodarki niż się powszechnie uważa. Dług publiczny może być jednak ciężarem dla gospodarki jeśli rząd nie chce bądź nie może podnieść podatków, aby sfinansować wypłatę rosnących odsetek od coraz większego długu publicznego. Deficyt nie zawsze jest czymś złym. Zwłaszcza w okresie recesji każda próba zmniejszenia deficytu może jeszcze bardziej oddalić gospodarkę od stanu pełnego zatrudnienia. Szczególnie wysoki deficyt grozi jednak wciągnięciem gospodarki w błędne koło nowych pożyczek, zwiększonej obsługi zadłużenia i jeszcze większych pożyczek. Tak więc dług publiczny jest to całkowite pozostające do spłaty zadłużenie państwa.

25.GOSPODARKA OTWARTA - EKSPORT, IMPORT, BILANS HANDLOWY. Eksport X tj. wytworzone w kraju dobra przeznaczone na sprzedaż za granicę. Z czyli import to dobra wyprodukowane za granicą i nabywane przez podmioty krajowe. Bilans handlowy to wartość eksportu netto. Gdy eksport jest większy od importu występuje nadwyżka handlowa. Gdy import przewyższa eksport gospodarka wykazuje deficyt handlowy. Tak więc gdy gospodarka kraju ma deficyt handlowy w obrotach z zagranicą kraj jako całość musi wyprzedać część swoich aktywów zagranicy aby spłacić deficyt. Skoro do naszej gospodarki włączyliśmy jeszcze eksport i import to musimy warunek równowagi na rynku dóbr rozszerzyć następująco: Y=C+I+G+X-Z. Wykres eksport import bilans handlowy.

 

export import

 

50

dochód

nadwyżka handlowa

 

 

 

250 X-Z

dochód

deficyt handlowy

Krzywa popytu na eksport jest krzywą przebiegającą poziomo ponieważ jest wielkością niezależną od dochodu krajowego. Przy każdej wielkości dochodu narodowego różnica między popytem na eksport a popytem na import stanowi popyt na eksport netto. Przy niskim poziomie dochodu popyt na eksport netto jest dodatni. Występuje wówczas nadwyżka handlowa w wymianie z zagranicą. Gdy poziom dochodu jest wysoki pojawia się deficyt handlowy i eksport netto jest ujemny. Podnosząc popyt na import i nie wpływając na wzrost popytu na eksport wzrost dochodu zawsze wywołuje zmniejszenie nadwyżki handlowej lub wzrost deficytu handlowego.

26.WYJAŚNIJ JAK ZMIENIA SIĘ DOCHÓD ZAPEWNIAJĄCY RÓWNOWAGĘ W GOSPODARCE OTWARTEJ

 

popyt glob.

 

 

 

150 E

100

 

 

300 dochód

Przy niskim dochodzie popyt na eksport netto jest dodatni. Globalny popyt w gospodarce otwartej C+I+G+X-Z przewyższa wówczas C+I+G. Wraz ze wzrostem dochodu popyt na import zwiększa się a planowane rozmiary eksportu netto spadają. Krzywa popytu globalnego AD przecina linię C+I+ G Przy pewnym dochodzie . Powyżej tego dochodu popyt na eksport netto jest ujemny i krzywa popytu globalnego przebiega poniżej linii C+I+G. Równowaga występuje tam gdzie popyt globalny zrównuje się z dochodem i produkcją krajową . (punkt E ) Tylko w tym punkcie zrównują się ze sobą planowane wydatki oraz faktyczny dochód i produkcja.

27.MNOŻNIK W GOSPODARCE OTWARTEJ. Każda dodatkowa złotówka dochodu narodowego wywołuje wzrost popytu konsumpcyjnego na produkty krajowe nie o wartość MPC”tzn. Krańcowej skłonności do konsumpcji dóbr niezależnie od źródła ich pochodzenia , ale tylko o MPC”-MPI . Tym samym mnożnik przybiera postać 1/1-(MPC”-MPI)=1/1-MPC”+MPI. Wzrost wartości MPI spowoduje jeszcze większy spadek wartości mnożnika.

28.ISTOTA I FUNKCJE PIENIĄDZA. Pieniądz jestto pewien powszechnie używany i akceptowany towar za pomocą którego dokonujemy płatności za dostarczone dobra lub wywiązujemy się ze zobowiązań ( np. spłata długu ). Inaczej mówiąc jest to ogólny środek wymiany. Pieniądz ponadto spełnia jeszcze trzy podstawowe funkcje : jest jednostką rozrachunkową, środkiem przechowywania wartości (środkiem tezauryzacji ) oraz miernikiem odroczonych płatności. Jednostka rozrachunkowa jest to jednostka , w której sa wyrażone ceny i są prowadzone rozliczenia. Jednostkami rozrachunkowymi bywają na ogół jednostki w których dokonuje się równocześnie pomiaru pieniądza jako środka wymiany. Np. we Francji będą to franki francuskie a w Polsce złotówki . Pieniądz jest środkiem przechowywania wartości (tezauryzacji ) ponieważ można go wykorzystać do dokonania zakupów w przyszłości. Nikt nie zaakceptowałby pieniądza dziś gdyby miał się okazać bezwartościowy jutro. Nie oznacza to że jest to jedyny i najlepszy środek przechowywania wartości. I wreszcie jest jeszcze pieniądz służący jako środek regulowania odroczonych płatności. Początkowo wszystkie transakcje były organizowane za pomocą gotówki .W miarę rozwoju coraz częstszą praktyką stały się transakcje kredytowe. To znaczy że w momencie odbioru towaru kupcy zobowiązywali się do uregulowania zobowiązania w późniejszym określonym okresie. W momencie kiedy odbiorca regulował swoje zobowiązanie pojawia się pieniądz realny pełniący funkcję środka płatniczego.

29.ZŁOTNICY I POCZĄTKI SYSTEMU BANKOWEGO. W dawnych czasach ludzie używali jako pieniądza sztabek złota. Pragnąc znaleźć bezpieczne miejsce na przechowywanie owych sztabek zaczęli składać je do depozytu u złotników którzy wykonywali przedmioty ze złota i dysponowali specjalnymi skarbcami do ich przechowywania a następnie odbierali je gdy chcieli spłacić zobowiązanie.Z biegiem czasu ludzie odkryli że zamiast przekazywać złoto z miejsca w miejsce. Mogą równie dobrze wręczyć sprzedawcy dokument w którym zostają przeniesione prawa własności do złota przechowywanego przez złotnika. Dokument był czymś w rodzaju dzisiejszego czeku. Sumę przechowywaną u złotnika nazwano wkładem (depozytem ). Zasoby pieniądza zaczęto wówczas traktować jako sumę złota trzymanego w domu i wkładów u złotnika. Wynalezienie depozytu znacznie usprawniło system płatności. Złotnicy zorientowawszy się że mają w skarbcach wielkie ilości bezużytecznie leżącego złota zaczęli udzielać pożyczek . ( ponieważ ludzie częściej wymieniali tytuły własności do złota niż pojawiali się u złotnika w celu wycofania swego złota ze skarbca.). Pożyczki te początkowo były niewielkie a z czasem stawały się coraz większe ale równocześnie ze wzrostem wielkości kredytów rosły wielkości odsetek które musieli spłacać dłużnicy wraz ze zwrotem kredytów. Chociaż złotnik miał chwilowo mniej złota niż złożono u niego w depozycie było mało prawdopodobne że wszyscy właściciele wkładów jednocześnie zażądają zwrotu zdeponowanego złota. Pojawiło się też coś w rodzaju dzisiejszego kredytu w rachunku bieżącym czyli przekroczenia stanu konta (depozytu ) w banku ( skarbcu ). Dla złotnika nie było różnicy między dwoma rodzajami kredytu. Wyjściowy stan depozytów zmniejsza się wskutek udzielonych kredytów.Tym samym złotnik nie jest w stanie zwrócić wszystkich depozytów jednocześnie. Ale jako bankier nie bierze takiej sytuacji pod uwagę ponieważ równałoby się to bankructwu. Rezerwy jest to ilość złota pozwalająca dokonać natychmiastowych wypłat na żądanie właścicieli wkładów. Stopa rezerw jest to stosunek rezerw do wkładów. Im niższa jest stopa rezerw tym więcej kredytów jest udzielone, osiągnięte są większe zyski w postaci odsetek, ale jednocześnie podejmowane jest większe ryzyko niewypłacalności, gdyby właściciele wkładów tego zażądali. Średniowieczni złotnicy zapoczątkowali współcześnie panujący system bankowy. Jest on oczywiście znacznie udoskonalony ale opiera się na pewnych wywodzących się ze średniowiecza regułach i zasadach.

30.MECHANIZM KREACJI PIENIĄDZA PRZEZ BANKI KOMERCYJNE. Banki komercyjne są to pośrednicy którym państwo udzieliło licencji na działalność polegającą na udzielaniu kredytów i przyjmowaniu depozytów, włączając w to wkłady , w których ciężar mogą być wystawiane czeki. Współczesne banki dokonują kreacji pieniądza przez stwarzanie możliwości przekraczania stanu konta i tworzenie wkładów na żądanie o wartości przewyższającej poziom rezerw gotówkowych zgromadzonych w skarbcach banków. Istota tych operacji sprowadza się do tego że bank otwiera niektórym swoim klientom nowe konta lub dokonuje nowego zapisu podwyższającego stan konta już istniejącego przy czym zmianom tym nie towarzyszy żaden dopływ gotówki do banku.Te rachunki bankowe to pieniądz ponieważ ich posiadacze mogą wypisywać w ich ciężar czeki i wykorzystywać je jako środek płatniczy. Zakładamy że do banku A wpłacono gotówkę w wysokości 1000zł (stopa rezerw obowiązkowych w bankach utrzymuje się na poziomie 20% ) Przedsiębiorca zaciąga kredyt w banku A w wysokości 1000zł. Otrzymuje 800zł ponieważ reszta zostaje w banku jako rezerwa. Przedsiębiorca zakupił u producenta maszyny . Producent całą kwotę otrzymaną od przedsiębiorcy wpłaca do banku B. Bank B ma poziom rezerw obowiązkowych również 20% . A więc może udzielić kredytu w wysokości 640zł. Ponieważ reszta zostaje w banku jako rezerwa obowiązkowa. I tak będą funkcjonować wszystkie banki komercyjne.

31.RÓŻNICE W MOZLIWOŚCIACH KREACJI PIENIĄDZA PRZEZ POJEDYNCZY BANK A SYSTEM BANKOWY. Można odnieść wrażenie że pojedynczy bank działając w odosobnieniu jest w stanie wykreować mnóstwo dodatkowych pieniędzy. Jest to jednak nic w porównaniu z ilością pieniądza jaką może stworzyć cały system bankowy, jeżeli banki współdziałają ze sobą. Pojedynczy bank podwyższając poziom wkładów traci w efekcie większą część swych zasobów gotówki jako że kredytobiorcy wystawiają czeki w ciężar swych nowych wkładów. Ta sama gotówka zostanie wprawdzie ponownie ulokowana w systemie bankowym ujmowanym jako całość , jednak do naszego przykładowego banku dopłynie z powrotem tylko niewielka jej część. Przypuśćmy teraz że wszystkie pozostałe banki zwiększały stan swoich wkładów i rozszerzały działalność kredytową w każdym przypadku kiedy następował dopływ do nich dodatkowej gotówki. Zakładając że później cała gotówka jest z powrotem lokowana w bankach , system bankowy jako całość nie traci gotówki w miarę rozszerzania działalności depozytowej.

32.BAZA MONETARNA I MNOŻNIK KREACJI PIENIĄDZA. Baza monetarna lub inaczej zasób pieniądza wielkiej mocy jest to łączna ilość banknotów i bilonu znajdujących się w obiegu pozabankowym i będących w posiadaniu systemu bankowego. Mnożnik kreacji pieniądza obrazuje wielkość zmiany zasobu pieniądza wywołanej zmianą bazy monetarnej o jednostkę. Można więc zapisać : podaż pieniądza =mnożnik kreacji pieniądza*baza monetarna. Wysokość mnożnika kreacji pieniądza zależy od planowanej przez banki stopy rezerw gotówkowych, oraz od planowanego stosunku gotówki w obiegu pozabankowym do całkowitej wartości wkładów w bankach. Im niższa jest zamierzona stopa rezerw gotówkowych tym większą sumę wkładów stworzą banki na podstawie danych rezerw i tym większa będzie podaż pieniądza. Podobnie im niższy planowany przez sektor pozabankowy stosunek gotówki w obiegu do wkładów tego sektora w bankach tym większa będzie podaż pieniądza dla danej ilości pieniądza wielkiej mocy wyemitowanego przez bank centralny. Ponieważ większa relatywnie część bazy monetarnej znajduje się w tym przypadku na rachunkach bankowych banki są w stanie dokonać kreacji większej liczby depozytów. Przyjmijmy że banki chcą utrzymać rezerwy gotówki R równe określonej części Cb ich wkładów D oraz że sektor pozabankowy chce utrzymywać w obiegu gotówkę C której suma jest równa pewnej części Cp posiadanych przezeń wkładów w bankach D. Tak więc : R=Cb*D oraz C=Cp*D Ponieważ baza monetarna H czyli zasoby pieniądza wielkiej mocy, jest równa sumie gotówki w obiegu i gotówki zgromadzonej w bankach otrzymujemy: H=C+D=(Cb+Cp)*D

Podaż pieniądza M1 jest równa sumie gotówki w obiegu oraz wk ładów na żądanie w bankach. W związku z tym : M1=C+D=(Cb+Cp)*D

Porównując równania otrzymujemy:

M1=(Cp+1/Cb+Cp)*H gdzie:

Cb- zamierzona stopa rezerw gotówkowych banków

Cp -zamierzona stopa gotówka/wkłady a vista sektora pozabankowego,

(Cp+1/Cp+Cb) -wartość mnożnika

H- baza monetarna

33.CZYNNIKI OKREŚLAJĄCE PODAŻ PIENIĄDZA .Podaż pieniądza to suma gotówki w obiegu poza systemem bankowym oraz wkładów w bankach komercyjnych i w towarzystwach budowlanych. Podaż pieniadza jest częściowo zobowiązaniem banku centralnego a częściowo zobowiązaniem banków. Trzy najważniejsze narzędzia którymi bank centralny może wpływać na podaż pieniądza to : stopa rezerw obowiązkowych, stopa dyskontowa, operacje otwartego rynku.

Stopa rezerw obowiązkowych jest to minimalna relacja rezerw gotówkowych do wkładów jaką banki komercyjne muszą utrzymywać na mocy decyzji banku centralnego. Jeżeli stosowany jest wymóg rezerw obowiązkowych to banki komercyjne mogą utrzymywać większe od minimalnych rezerwy jednak nie mogą zejść poniżej tego ściśle określonego poziomu. Jeżeli ich zasób gotówki spadnie poniżej tego poziomu to muszą natychmiast pożyczyć brakującą ilość od banku centralnego.

Stopa dyskontowa jest to stopa procentowa stosowana przez bank centralny przy udzielaniu pożyczek bankom komercyjnym. Bezpieczne zatem jest utrzymywanie pewnej nadwyżki rezerw gotówkowych która zabezpieczałaby przed ryzykiem raptownego wycofywania wkładów . Ustalając zatem stopę dyskontową na karnym poziomie wyższym od przeciętnego poziomu stóp procentowych, bank centralny może skłonić banki komercyjne do utrzymywania dodatkowej rezerwy gotówki.

Operacje otwartego rynku występują wtedy , kiedy bank centralny zmienia wielkość bazy monetarnej kupując lub sprzedając papiery wartościowe na otwartym rynku. Zmiana bazy monetarnej pozwala na powiększenie lub zmniejszenie działalności kredytowej banków komercyjnych poprzez zmniejszenie lub zwiększenie podaży pieniądza czyli zakup lub sprzedaż papierów wartościowych przez państwo na otwartym rynku.

 

 

 

MARKETING

DYSTRYBUCJA

Obejmuje wszelkie decyzje i czynności związane z zaopatrywaniem w wytworzone produkty finalnego nabywcy(konsumenta, użytkownika) Zadaniem dystrybucji jest rozmieszczenie produktów na rynku w sposób umożliwiający nabywcom nabycie produktów w dogodnych warunkach , odpowiadającym im miejscu i czasie oraz po możliwej do zaakceptowania cenie . Realizacja tych zamierzeń wymaga od dystrybutorów podjęcia wielu działań o charakterze koordynacyjnym i organizacyjnym. Działania koordynacyjne umożliwiają zawarcie transakcji kupna sprzedaży. Obejmują one:

-zbieranie i przekazywanie informacji rynkowych;

-promocję produktów i firm;

-poszukiwanie ofert

-nawiązywanie kontaktów handlowych

-negocjowanie warunków umów i ich zawieranie

-przenoszenie tytułów i praw własności produktów

Działania organizacyjne wiążą się z realizacją transakcji kupna sprzedaży. Obejmują one:

-transport

-magazynowanie

-przerób handlowy(sortowanie, paczkowanie)

-przekształcenie asortymentu produkcyjnego w handlowy

-sprzedaż produktów pośrednikom i ostatecznym nabywcom

Czynności te realizują fizyczny przepływ towarów , od wytwórcy do nabywcy i składają się na fizyczną dystrybucję produktów. (logistykę marketingową).

LOGISTYKA MARKETINGOWA

(logistyka dystrybucji inaczej fizyczna dystrybucja) Obejmuje wszystkie czynności związane z przemieszczeniem i dostarczeniem wytworzonych produktów do miejsc ich użytkowania lub konsumpcji. Są to czynności związane z zamawianiem produktów ich transportem , magazynowaniem , sortowaniem i sprzedażą. Celem logistyki marketingowej jest dostarczenie odpowiedniego produktu do właściwego miejsca ,w wymaganej ilości , właściwym czasie i po możliwie najniższych kosztach. Wymaga to organizacji przepływu produktów eliminującej opóźnienia bądź spiętrzenia dostaw, zbędne zapasy zwroty i inne nieprawidłowości zwiększające koszty dystrybucji. Logistyka marketingowa to inaczej system kształtowania , kontroli, procesu fizycznego przepływu towarów zmierzający do osiągnięcia najkorzystniejszych relacji między poziomem świadczonych usług a całością ponoszonych w związku z tym kosztów. Całkowite koszty fizycznej dystrybucji można wykazać za pomocą wzoru:

KD=KS+KT+KMs+KMz+KU gdzie:

KD - całkowity koszt fizycznej dystrybucji

KS - koszty sterowania fizyczną dystrybucją

KT - koszty transportu(łącznie z kosztami opakowań i ubezpieczeń)

KMs - stałe koszty utrzymania magazynów

KMz - zmienne koszty przechowywania zapasów

KU - korzyści utracone z braku bądź opóźnienia dostaw,wadliwej ich jakości

W logistyce marketingowej najbardziej istotną sprawa jest ustalenie właściwych proporcji między kosztami transportu i magazynowania w powiązaniach producent hurtownik lub hurtownik detalista. Problem polega na wyznaczeniu takiej wielkości jednorazowej partii dostaw która zabezpieczając realizację pożądanej wielkości sprzedaży pozwoli na minimalizację łącznego jednostkowego kosztu magazynowania i transportu. Wyznacza ją wzór: D²=2SK/C gdzie:D - optymalna partia zakupu

S - wielkość planowanej sprzedaży

K - koszt zakupu jednej partii zakupu

C - koszt magazynowania przypadający na jednostkę zapasów

Ta formuła ustalania optymalnej partii znajduje zastosowanie gdy: sprzedaż jest pełna i równomierna, -terminy dostaw są znane i mogą być dokonywane z określoną częstotliwością

-koszty zakupu i magazynowania są znane i nie zależą od partii i jej wielkości oraz stanu zapasów

-nie występują ograniczenia powierzchni magazynowj;

Ustalenie optymalnej partii dostaw pozwala

1.wyznaczyć wielkość optymalnego zapasu;Z=D/2+R gdzie:

Z - zapas optymalny

D - optymalna partia dostaw

R - rezerwa(zapas bezpieczeństwa)

2.Ustalić ilość dostaw w roku

N=S/D gdzie:

N - optymalna ilość zamówień w roku

S - wielkość sprzedaży w roku

D - optymalna partia zakupu

KANAŁY DYSTRYBUCJI

(wg. Def. Akcentującej jego podmiotową strukturę) to struktura komórek organizacyjnych firmy oraz zewnętrznych instytucji uczestniczących w sprzedaży produktu na rynku lubsieć osób i organizacji wzajemnie powiązanych w procesie udostępniania produktów lub usług do użytku lub konsumpcji.

Kanał dystrybucji (wg. Def. Podkreślającej jego aspekt przedmiotowy) to zespół kolejnych ogniw (instytucji lub osób) za pośrednictwem których dokonuje się przepływu jednego lub większej ilości strumieni (informacji należności prawa własności towaru fizycznego przepływu towaru promocji i ryzyka) związanych z działalnością marketingową lub jest to łańcuch firm i osób które przejmują prawo własności lub pomagają w przekazywaniu prawa własności do dóbr i usług w ich drodze od producenta do ich finalnego odbiorcy. Kanały dystrybucji możemy sklasyfikować w następujących kryteriów:

1.liczba pośredników

-k. bezpośrednie

-k. pośrednie

2.liczba szczebli pośrednich

-k. krótkie

-k. długie

3.liczba pośredników

-k. wąskie

-k. szerokie

4.rodzaje przepływających strumieni

-k. transakcyjne

-k. rzeczowe

5.znaczenie kanału dla producenta

-k. podstawowe

-k. pomocnicze

6.charakter powiązań między uczestnikami kanału

-k. konwencjonalne

-k. zintegrowane

a)kontraktowe

b)korporacyjne

c)administrowane

 

 

CENA

KIERUNKI POLITYKI CEN.

Wyróżnia się 4 podstawowe kierunki polityki cen:

1.polityka niskich cen(dyskontowa) przynosi wiele korzyści z punktu widzenia wykorzystania ekonomii skali oraz możliwości działania na pojemnym dużym rynku zbytu. Zakłada planowanie i utrzymywanie cen na poziomie akceptowanym przez szeroką rzeszę nabywców. kosztem eliminacji dodatkowych usług i innych elementów podważających produkt.

2.polityka wysokich cen, minimalizuje wpływ konkurencji a niewrażliwi na ceny konsumenci stają się szczególnie interesującym obiektem dla przedsiębiorstw. Stosowana jest w odniesieniu do towarów wysokiej jakości , luksusowych i ekskluzywnych gdyż wysokie ceny rekompensują wysokie koszty produkcji i dystrybucji. Jej uzupełnieniem jest stosowanie wysokich standardów wyposażenia sieci sprzedaży , fachowego i wszechstronnego doradztwa, wykorzystywanie tylko dobranych pośredników i nie stosowanie wyprzedaży.

3. polityka przenikania polega na wejściu na rynek z produktem o niskiej cenie i stymulowaniu wysokiego popytu poprzez intensywną promocję. Niska cena zniechęca konkurentów więc wzbudza popyt zwiększając pojemność rynku przedsiębiorstwa a jednocześnie pozwala na stopniowe podnoszenie ceny. Wzrost ceny akceptowany jest przez nabywców pod warunkiem stosowania wysokiej promocji. Wzrost ilości produkowanych i sprzedanych produktów prowadzi do obniżenia jednostkowych kosztów produkcji i wzrostu dochodów rekompensujących straty ponoszone w początkowej sprzedaży produktów.

4.polityka zgarniania polega na wprowadzaniu na rynek produktów nowych lub unowocześnionych o wysokich cenach nastawionych na nabywców otwartych na nowości i skłonnych zapłacić wysoką cenę. Nabywcy ci stają się wzorem dla innych przyczyniają się do rozszerzenia ich kręgu a tym samym do zwiększania pojemności rynku co pozwala na stopniowe obniżanie ceny prowadzące do wzrostu popytu podtrzymywanego min przez intensywną promocję

Cena w momencie wprowadzania produktu na rynek

niska wysoka

p. dyskontowa	p. zagarniania	Cena w okresie dojrzałości rynku
p. przenikania	p. wysokich cen

Przedsiębiorstwo może dokonać wyboru polityki cenowej orientując się na :

• -         ceny konkurentów

• -         - szacowaną elastyczność cenową popytu na produkt

• -         -koszt produkcji i dystrybucji swojego produktu

TECHNIKI WYZNACZANIA CEN

Techniki wyznaczania cen zorientowane na koszty

„koszt-plus”

CENA=(całk. Koszt stały+złożona kwota zysku)/ilość wyprodukowanych jednostek

Według marży

CENA=koszt produktu/(1-marża(%)/100)

Według ceny celowej

CENA=(koszt inwestycji*planowana stopa zwrotu)/planowana ilość produkcji +średni koszt wytworzenia

„progu rentowności”

BEP(ilość)=całk. Koszt stały/(cena- jednostkowy koszt zmienny)

BEP(wartość)=(całk. Koszt stały/1-jednostkowy koszt zmienny)/cena

BEP(zysk)=całk. Koszt stały+złożona suma zysku/cena-jednostkowy koszt zmienny

Techniki wyznaczania cen zorientowane na popyt

„popyt-minus”

maX. koszt prod =cena*((100-marża(%))/100)

„Łańcucha marżowego”

max. Cena sprz. Prod. Detaliście= cena finalna *((100-marża detaliczna)/100)

max. Cena sprz. Prod. Hurtownikowi=cena sprz. Detaliście*((100-marża hurtowa)/100)

max. Koszt produktu=cena sprz. Hurtownikowi*((100-zysk producenta(%))/100)

 

SEGMENTACJA RYNKU

To podział rynku wg określonego kryterium na jednorodne grupy konsumentów które wyznaczają dla przedsiębiorstwa obszar działania i stanowią punkt odniesienia przy formułowaniu programu tego działania.

1.Kryteria geograficzne(miejsce zamieszkania, itp.)

2.Kryteria demograficzne (wiek, płeć , rasa itp.)

3.Kryteria ekonomiczne(zawód, dochód, majątek itp.)

4.kryteria społeczne(klasa społeczna grupa odniesienia styl życia itp. )

5.kryteria behawioralne (okazja do zakupu poszukiwanie okazji, korzyści, lojalność wobec produktu, intensywność użytkowania itp. )

Cztery pierwsze kryteria na podstawie obiektywnych cech potencjalnego nabywcy pozwalają odpowiedzieć na pytanie: kto kupuje produkt? Kryteria behawioralne zwracają uwagę na przyczyny dokonywania zakupu, dzięki czemu pozwalają określić dlaczego nabywcy kupują dany produkt. Każdy segment rynku powinien odznaczać się czterema następującymi cechami:

-umożliwiać uzyskanie niezbędnych informacji o poszczególnych cechach konsumentów odróżniających ich od całego rynku

-być na tyle rozległy aby uzasadniać stosowanie indywidualnej strategii marketingowej

-być dostępny przez umozliwienie efektywnego stosowania instrumentów marketingu w tym głównie związanych z dystrybucją i aktywizacją sprzedaży

-odzwierciedlać prawdopodobieństwo pozytywnej reakcji konsumentów na odpowiednio przygotowaną strukturę marketingu mix.

Strategie towarzyszące segmentacji

-marketing masowy zmierza do oferowania jednego produktu dla całego rynku lub większej jego części

-marketing selektywny polega na stosowaniu odmiennej mieszanki marketingowej dla róznych obszarów rynku.

-marketing mix polega na skierowaniu aktywności na jeden lub kilka bardzo małych fragmentów rynku

-marketing zindywidualizowany polega na traktowaniu przez przedsiębiorstwo każdego odbiorcy jako oddzielnego partnera.

 

 

 

• -       MARKETING MIĘDZYNARODOWY

 

 

 

Internacjonalizacja- umiędzynarodowienie; wyjście poza kraj z działalnością gospodarczą; ekspansja biznesowa za granicą. Internacjonalizacja odbywa się w 5 fazach:

1. 1)     sprzedaż w kraju

2. 2)     eksport (pośredni, bezpośredni)

3. 3)     sprzedaż na rynkach zagranicznych (filie handlowe)- marketing międzynarodowy (uwzględnia różnice między poszczególnymi krajami)

4. 4)     sprzedaż pozaregionalna- marketing modularny

5. 5)     sprzedaż na rynku światowym- marketing globalny (świat staje się wspólnym rynkiem, na którym ludzie- bez względu na to, gdzie mieszkają- pragną tych samych produktów i tego samego stylu życia). Przykładem firm sprzedających swe produkty na rynku światowym może być Coca- Cola czy Mc Donald's.

 

Orientacje firm w zasięgu internacjonalizacji:

ad 1) i 2): orientacja etnocentryczna- zwracanie uwagi na efektywność sprzedaży na rynku krajowym (korzyści- dostosowanie produktu do odbiorców krajowych)

ad 3): orientacja policentryczna- zwracanie uwagi na efektywność handlową na rynkach zagranicznych

ad 4): orientacja regiocentryczna- zwracanie uwagi na regiony rynku

ad 5): orientacja globalna- jednolity system działań konkurencyjnych na rynku światowym (korzyści- mniejsze koszty, np. taka sama reklama we wszystkich krajach; korzyści skali)

Orientacja dualna- połączenie orientacji policentrycznej i globalnej

 

Powody internacjonalizacji:

1. 1)     motywy rynkowe: potrzeba nowych rynków zbytu (rynek krajowy z powodu konkurencji lub zaspokojonego popytu nie może się dalej rozwijać)

2. 2)     motyw kosztowy: rozkład ryzyka na kilka krajów itp.

3. 3)     motywy zaopatrzeniowe: za granicą mogą istnieć niższe koszty robocizny i surowców; łatwiejszy dostęp do pewnych surowców

4. 4)     motywy polityczno- ekonomiczne: przywileje podatkowe, subwencje eksportowe, chronienie rynku przez państwo poprzez stosowanie barier celnych i zakazów, niestabilność prawa/ rządu

 

Internalizacja- wchłanianie prze firmę odbiorców w kanale dystrybucyjnym między firmą a finalnymi odbiorcami.

 

Wymiary internacjonalizacji określa się wg kilku wskaźników:

1. 1)     liczba, wielkość i zasięg przestrzenny rynków zagranicznych

2. 2)     wartość dodana za granicą

3. 3)     charakter i zasięg więzi między firmą krajową a rynkami zagranicznymi (ścisłość związków)

4. 4)     czas działania (im dłuższy czas działalności firmy za granicą, tym wyższy jest jej stopień internacjonalizacji)

 

Wskaźniki określające intensywność działania za granicą:

1. 1)     udział obrotów zagranicznych do obrotów ogółem firmy

2. 2)     wielkość zysków lub udział zysków zagranicznych w zyskach firmy ogółem

3. 3)     liczba i wielkość rynków zagranicznych

4. 4)     zatrudnienie i udział zatrudnienia do zatrudnienia ogółem

5. 5)     wielkość inwestycji zagranicznych (wielkość majątku zagranicznego)

 

Modele internacjonalizacji:

1. 1)     model Upsala- proces internacjonalizacji polega na stopniowym uczeniu się przedsiębiorstwa

2. 2)     model innowacyjny- proces internacjonalizacji jest innowacyjnym adaptacyjnym procesem działań

 

Marketing międzynarodowy jest przejściową fazą internacjonalizacji. W istocie jest więc sposobem na sukces rynkowy za granicą. Obejmuje względy całościowe i zróżnicowanie. Działania w marketingu międzynarodowym muszą być elastyczne, m.in. ze względu na różnice między rynkami. Są to różnice ekonomiczne (różne systemy i polityki ekonomiczne), społeczne (różne poziomy wykształcenia, statusu społecznego, różne grupy społeczne), prawne, kulturowe.

 

Różnice między marketingiem międzynarodowym a marketingiem globalnym:

 

Marketing globalny dotyczy rynku światowego, działania i produkt podlegają standaryzacji. Korzyści to obniżka kosztów reklamy, badania rynku itp. Na świecie pewne rynki zanikają i pojawiają się światowe nisze rynkowe stanowiące szansę dla przedsiębiorstw stosujących marketing globalny. Bariery przed marketingiem globalnym: bariery technologii, kultury, prawa, zróżnicowanie oczekiwań, defekty standaryzacji (produkt niezróżnicowany nie zawsze znajduje nabywców; ta sama reklama nie trafia do wszystkich odbiorców)

 

Strategia standaryzacji- punktem wyjścia jest przesłanka, że rynek globalny nie jest sumą a synergią poszczególnych rynków. Efekty synergiczne polegają na tym, że w procesie standaryzacji międzynarodowej ludzie upodabniają się do siebie pod względem oczekiwań; różnice zaczynają się zacierać. W strategii tej cele strategiczne i program działania są jednolite, odniesione do konsumenta globalnego. Standaryzacja określa produkt taki sam na całym świecie. Również marka produktu, instrumenty aktywizacji sprzedaży, ceny i kanały dystrybucyjne są takie same.

 

ELEMENTY TEORII HANDLU MIĘDZYNARODOWEGO:

 

Różnice między tradycyjną a współczesną teorią handlu międzynarodowego:

Teoria klasyczna oparta była na teorii przewag komperatywnych Ricardo (w różnych krajach są różne możliwości produkcji, które należy wykorzystać i dokonać wymiany z innym krajem; obydwa kraje czerpią korzyści z przewagi w produkcji pewnych dóbr).

1. 1)     Teoria klasyczna pomijała sprawę technologii; zakładała posiadanie dokładnej informacji o produkcji i produkcie. Teoria współczesna uwzględnia sprawę technologii i wskazuje na brak dokładnych informacji.

2. 2)     Teoria klasyczna zakładała, iż następuje adaptacja rynków narodowych do wymogów rynku światowego. Teoria współczesna mówi, iż istnieją koszty związane z taką adaptacją.

3. 3)     Teoria klasyczna mówi o doskonałym rynku i konkurencji, swobodzie wejść i wyjść, dostępności informacji. Teoria współczesna wykazuje, że w praktyce nie jest tak, jak głosiła teoria klasyczna

4. 4)     Teoria klasyczna wskazuje na doskonałą podzielność kapitału, co wg teorii współczesnej jest trudne (niemożliwe) do realizacji.

Niedoskonałość teorii klasycznej to niedoskonałości rynku. Współczesne teorie handlu międzynarodowego próbują te niedoskonałości zlikwidować i wprowadzają nowe założenia:

1. 1)    istnieje tzw. luka technologiczna (różnice między krajami)

2. 2)    cykl życia produktu- wynika z postępu technologicznego ze zmiennością technik wytwarzania, zmienność preferencji (nowe technologie są trudne do zdobycia)

3. 3)    występowanie dużych korzyści skali

4. 4)    istnienie popytu reprezentatywnego (Linder)

5. 5)    aktywność formy jest bardzo istotna (od samej organizacji firmy zależy jej sukces)

 

Etapy planowania ekspansji:

1. 1)    ustalenie celów ekspansji zagranicznej (co chce się osiągnąć w zakresie kształtowania produktu)

2. 2)    orientacja internacjonalizacji (klasyczna droga- eksport)

3. 3)    określenie sposobów wejścia

4. 4)    selekcja rynków zagranicznych (wybór najbardziej odpowiednich rynków)

5. 5)    ustalenie działań funkcjonalnych (badanie rynku, strategie, program marketingu mix)

6. 6)    koordynacja zarządzania finansami z marketingiem

7. 7)    koordynacja działań krajowych z zagranicznymi:

• -      scentralizowana produkcja i zróżnicowany marketing

• -      rozproszona produkcja i własny marketing

• -      rozproszona produkcja i scentralizowany marketing

• -      scentralizowana produkcja i scentralizowany marketing

8. 8)    kontrola, korekty, oceny

 

Źródła finansowania: zysk, amortyzacja, sprzedaż elementów majątku, rezerwy, kredyty bankowe, kredyty towarowe.

Specyficzne formy finansowania to: factoring (sprzedaż wierzytelności z tytułu ekspansji instytucji faktoringowej), forfaiting (sprzedaż bankowi należności bez regresu), leasing (prawo do użytkowania za zapłatą), frenchising (prawo do posługiwania się marką, znakiem towarowym za określoną opłatą- wynagrodzeniem).

 

Formy ekspansji za granicę:

1. 1)    eksport i handel wymienny

2. 2)    kooperacja niekapitałowa (sprzedaż licencji, francheza, kontrakty menedżerskie, soft contracting)

3. 3)    kooperacja kapitałowa (joint venture- capital venture, wspólne przedsięwzięcia)

4. 4)    międzynarodowe sojusze strategiczne

5. 5)    inwestycje bezpośrednie (własna produkcja, filie handlowe zajmujące się sprzedażą)

 

Ad 1) Eksport dzielimy na pośredni i bezpośredni.

Zalety eksportu:

• -      elastyczność i małe zaangażowanie kapitału

• -      korzyści skali (biorą się one z rosnących kosztów jednostkowych stałych)

• -      rozszerzone rynki zbytu (pojawiają się międzynarodowe nisze rynkowe)

• -      nasz towar na rynku jest nowy i początkowo nie ma konkurencji

Wady eksportu:

• -      bariery celne

• -      koszty transportu, łączności (telefon, fax, internet i inne)

• -      słaba znajomość rynku i trudność w zdobyciu informacji o nim

• -      ryzyko sprzedaży na kredyt i ryzyko kursowe (zmiana waluty)

• -      skomplikowane procedury (wypełnianie dokumentów, kolejki na przejściach celnych)

• -      koszty adaptacji produktu na rynku zagranicznym (adaptacja produktu do wymogów odbiorców)

• -      konieczność posiadania wykwalifikowanego personelu; szkolenia personelu (związane z tym wyjazdy i koszty)

Eksport pośredni- firma sama nie sprzedaje (występuje) za granicą lecz zatrudnia pośrednika. W roli pośrednika może wystąpić przedsiębiorstwo handlu zagranicznego, hurtownik krajowy (kupuje u producenta i sprzedaje za granicą na własny rachunek), agent (zawiera transakcje na zasadzie prowizji), jednostka współpracująca (zawiera transakcje na zlecenie firmy- ściśle współpracuje).

Eksport bezpośredni- pośrednikiem może być krajowe biuro lub dział eksportu firmy, oddział zagraniczny, reprezentant (podróżujący za granicę agent), własni dystrybutorzy za granicą.

Firma wybierając rodzaj eksportu kieruje się jego wadami i zaletami. Eksport pośredni- mniejsze nakłady i ryzyko, mniejsze korzyści i kontrola nad towarem. Eksport bezpośredni- większe koszty i zaangażowanie, większa kontrola i zyski, nie trzeba oddawać pośrednikom części zysku.

Handel wymienny- barter (wymiana towaru za towar o mniej więcej równej wartości), zakup kompensacyjny (zobowiązanie eksportera do zakupu dóbr u importera), kompensata kontrolna (zobowiązanie eksportera do zakupu w przyszłości u importera takich dóbr, które są wyprodukowane z wyeksportowanego towaru czy materiału do obróbki), off set (zobowiązanie eksportera do zakupu u importera dóbr niezbędnych do

Ad 2) Kooperacja niekapitałowa

Licencjonowanie, licencja- umowy nabycia za opłatą prawa do wytwarzania i sprzedawania produktów pod marką licencjodawcy, który musi dbać o markę i jakość towaru. Licencjodawca ma cały czas kontrolę nas licencjobiorcą. Przedmiotem licencji może być: znak firmy, patent, wynalazek, technologia produkcji.

 

 

 

- SŁOWNICTWO Z ANGIELSKIEGO

 

 

Acquire	nabywać, rozwijać
Acquit	uniewinnić
Affected	atakowany
Allowance	ulga
Amenity	udogodnienie
Apparently	najwidoczniej
Arbitrary	przypadkowy
Assumption	założenie
Awe	respekt
Baileded	kaucją, za zwolniony
Beat down	wyważać, stargować ofertę
Blindfold	zawiązywać oczy
Blufffery - belfer
Board of Directors	zarząd
Brag	chwalić się
Catered for	zaopatrywać
Check in	odprawa
Clash	starcie
Cliches	utarte zwroty
Cognitive	poznawczy
Commingles	łączyć ze sobą, mieszać
Competitor	konkuurent
Complimentary	bezpłatny gratis
Condemn	potępiać
Consistent	spójny
Corteuus	uprzejmy
Cosy	przytulny
Coy	nieśmiały
Cradle	kołyska
Crease	zgięcie, zmarszczka
Cripple	kaleka (??!!)
Crony	kumpel
Custody	areszt
Debt	dług
Decieve	oszukiwać
Deffernent	środek odstr.
Devote	poświęcać
Disgrace	hańba
Dissembarkation	wychodzenie, opuszczenie samolotu
Distinguish	odróżniać
Dole	zasiłek
Drill	musztra
Endear	zdobywać czyjeś względy
Fad	moda chwilowa
Fair-minded	bezstronny
Feasibility	wonalność
Fetch	aport !
Fickle	kapryśny
Flatter	pochlebiać
Foam	pianka
Fraternization	braterstwo
Gag	kneblować
Gazes lamely	lukać jak wół na wrota
Gig	koncert
Grab	chwytać
Grieve	martwić się
Grunt	warknąć
Gruudge	uraza
Hollow	pusty
Hostility	wrogość
Idiosyncratic	specyficzny
Impetuous (??!!)	porywczy
Indict	oskarżyć
Inferiority	niższość
Inherit	odziedziczyć
Inmate	więzień, pacjent
Inpenetrable	niedostępny
Internal	wewnętrzny
Intimidate	zastraszać
Intravenous	dożylny
Invigorating	orzeźwiający
Jilted	porzucowny
Locust	szarańcza
Longerity	długowieczność
Lurch	szarpnąć
Magrove	namorzyn ??!!!
manly	męski
Mob	tłum
Morgoue	kostnica
Mticulous	skrupulatny
Noose	pętla
Obey	posłuszny
Octogenarians	osiemdziesięciolatek
Outgoing	otwarty
Parole	zwolnienie warunkowe
Pension	renta
Pervasive	wszechstronny
Plea - apel
Plead	uznać
Praise	pochwała
Pressure	napięcie
Presumably	przypuszczalnie
Profound	głęboki
Prone	skłonny
Recklessly	bezmyślnie
Recurring cost	zwrot kosztów
Rehearse	ćwiczyć
Reliable	godny zaufania
Reluctant	niechętny
Resourceful	zaradny
Retentive	trwały
Ridicule	wyśmiewać
Robust	krzepki
Romp	igraszki
Scramble	wdrapywać się
Shippet	fragment informacji
Shun	unikać, stronić od
Simultaneously	równocześnie
Sloth	opieszałość
Snap	złamać
Solemn	uroczysty
Squeamish	przewrażliwiony
Staggering	zdumiewający
Stern punishment	ciężka kara
Stiff	ciężki
Stigma	piętno
Stout	gruby
Stutter	jąkać
To be like a tonic to sb.	być pokrzepieniem dla kogoś
To be particulare about sth	wymagający
To ruffle	poruszyć kogoś psychicznie
To scrap about sth	kłócić się o coś
Toll	opłata
Trench	okop
Trickster	oszust
Twingle of conscience	wyrzuty sumi.
Vast	rozległy
Veer	skręcać gwałtownie
Venison	dziczyzna
Versatile	bystry
Viciousness	wściekłość
Vindictive	mściwy
Wiggly	falista
Witticisms	dowcipne powiedzenie
Witty	dowcipny
Work up	nervous
Yobbo - hool

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

---