ZATWIERDZAM

KIEROWNIK ZAKŁADU

WOJSK RAKIETOWYCH I ARTYLERII

…………………………………………………………..

ppłk dr inż. Krzysztof BUGNO

2006-03 -….

KONSPEKT

Do przeprowadzenia zajęć z Geodezji ze słuchaczami Kursu Specjalistycznego specjalności: dowódca baterii artylerii w dniu 2006-03-…..

TEMAT: 2/2 WYZNACZANIE AZYMUTÓW TOPOGRAFICZNYCH KIERUNKÓW ORIENTACYJNYCH SPOSOBEM MAGNETYCZNYM ORAZ POPRZEZ PRZENIESIENIE ORIENTACJI

WROCŁAW

2006

TEMAT: 2/2 WYZNACZANIE AZYMUTÓW TOPOGRAFICZNYCH KIERUNKÓW ORIENTACYJNYCH SPOSOBEM MAGNETYCZNYM ORAZ POPRZEZ PRZENIESIENIE ORIENTACJI

CELE:

• przedstawić sposoby wyznaczania azymutów topograficznych kierunków orientacyjnych,

• przedstawić istotę sposobów oraz możliwości wyznaczania azymutów topograficznych kierunków orientacyjnych sposobem magnetycznym oraz przez przeniesienie orientacji ,

• doskonalić umiejętność opracowywania wyników pomiarów podczas wyznaczania azymutów topograficznych kierunków orientacyjnych sposobem magnetycznym oraz przez przeniesienie orientacji ,

• zapoznać z czynnościami osób funkcyjnych na posterunku przekazywania orientacji,

ZAGADNIENIA I CZAS :

Rozpoczęcie zajęć……………………………………………………………….10 min

Zag. 1 Wyznaczanie azymutów topograficznych kierunków orientacyjnych sposobem magnetycznym…………………………………………………………………………...35 min

Zag.2 Wyznaczanie azymutów topograficznych kierunków orientacyjnych przez przeniesienie orientacji…………………………………………………………………..30 min

Zakończenie zajęć…………………………………………………………………5 min

FORMA: zajęcia praktyczne

METODA: seminarium

CZAS : 80′ (2x40′)

MIEJSCE : sala wykładowa nr 414

LITERATURA:

• Instrukcja topogeodezyjna wojsk rakietowych i artylerii, Art. 794/89

• Polcikiewicz Z., Świgoński K., Dowiązanie geodezyjne elementów ugrupowania bojowego dywizjonu artylerii w warunkach specyficznych, WSOWLąd. Wew.17/2003,

• Rzemykowski M., Dowiązanie geodezyjne SO i Po w oparciu o punkty terenowe zidentyfikowane na mapie, Toruń 2000 (WSO Wew. 1/2000)

• Rzemykowski M., Wyznaczanie azymutów topograficznych kierunków orientacyjnych przez przeniesienie azymutu topograficznego Toruń 2002,

POMOCE SZKOLENIOWE: foliogramy, mapy N-34-110 A,B, blankiety dokumentacji pomiarowej

ZABEZPIECZENIE MATERIAŁOWO-TECHNICZNE: rzutnik światła dziennego,

WSKAZÓWKI ORGANIZACYJNO - METODYCZNE

1. W ZAKRESIE PRZYGOTOWANIA ZAJĘĆ:

Na 4-5 dni przed zajęciami dać wytyczne słuchaczom KS dotyczące zakresu materiału z jakim powinni się zapoznać przed rozpoczęciem zajęcia z tematu 2/2.

B. W ZAKRESIE PROWADZENIA ZAJĘĆ:

1. W części wstępnej przeprowadzić 10 min sprawdzian z dotychczasowej tematyki zajęć (Załącznik 1).

2. Zajęcia prowadzić całością kursu metodą seminarium wyznaczając słuchaczy kursu do omówienia treści poszczególnych zagadnień.

3. Oceniać przygotowanie słuchaczy po zreferowaniu poszczególnych zagadnień, w razie niepełnego omówienia zagadnienia wyznaczyć kolejnych słuchaczy do jego uzupełnienia.

4. W czasie realizacji poszczególnych zagadnień najważniejsze treści podkreślić oraz podać słuchaczom do zanotowania oraz wskazać literaturę uzupełniającą wiedzę dotyczącą omawianego zagadnienia.

5. Podczas omawiania zagadnienia drugiego (sposobu uaktualniania poprawki PAB podczas przesunięć do 30 km) wykorzystać załącznik nr 2 z zadaniami.

6. Podczas zajęć maksymalnie uaktywniać słuchaczy poprzez stawianie pytań kontrolnych, wywoływanie dyskusji prowadzącej do rozwiązania problemów, poprzez odwoływanie się do dotychczasowej wiedzy i praktyki słuchaczy.

7. Doskonalenie znajomości omawianych zajęć teoretycznych w czasie zajęć, realizować poprzez stawianie słuchaczom indywidualnych zadań samokształceniowych opartych o literaturę przedmiotu.

PRZEBIEG ZAJĘCIA

CZĘŚĆ WSTĘPNA - 10 min

1.Przyjęcie meldunku

2. Sprawdzenie i odnotowanie obecności .

3. Przeprowadzenie sprawdzianu (wg załącznika 1).

4. Podanie tematu , celu zajęcia oraz organizacji zajęcia.

5. Podanie literatury i sygnatur.

CZĘŚĆ GŁÓWNA - 65 min

Zag. 1 Wyznaczanie azymutów topograficznych kierunków orientacyjnych sposobem magnetycznym - 35 min

Uwaga metodyczna:

• omówić istotę i możliwości wyznaczania azymutów topograficznych kierunków orientacyjnych sposobem magnetycznym - foliogram

Istotą wyznaczenia Tor sposobem magnetycznym jest wyznaczenie wartości tego azymutu poprzez określenie w terenie azymutu magnetycznego danego kierunku i uwzględnienie poprawki kątomierza - busoli.

Rys. Istota sposobu magnetycznego

Wyznaczanie azymutu topograficznego kierunku orientacyjnego sposobem magnetycznym obejmuje:

• wyznaczenie azymutu magnetycznego M danego kierunku,

• przeliczenie wyznaczonego azymutu magnetycznego M na azymut topograficzny T poprzez uwzględnienie poprawki kątomierza - busoli.

Możliwości zastosowania wyznaczania Tor sposobem magnetycznym (anomalie, odległości od przedmiotów):

Wyznaczanie azymutów topograficznych sposobem magnetycznym stosuje się w miejscach o szerokości geograficznej mniejszej niż 65Ⴐ, a więc na całym terytorium Polski. Sposób magnetyczny stosować można tylko w miejscach pozbawionych anomalii magnetycznych. Anomalia magnetyczna występuje wówczas, gdy wartość uchylenia magnetycznego ၄ zmienia się o ponad 0-10 na odcinku 10km Rejony z anomalią magnetyczną oznaczone są na mapach topograficznych.

Regionalne anomalie magnetyczne w Polsce

Położenie rejonu anomalii	Zakres zmiany deklinacji magnetycznej	Bezwzględna wartość zmiany deklinacji magnetycznej w rejonie
Na północ od J. Łebsko	od -50' do +20'	1Ⴐ10'
Na północny-wschód od Łeby	od -30' do +3Ⴐ	3Ⴐ30'
Ustka	od -30' do +1Ⴐ30'	2Ⴐ00'
Na południe od Lęborka	od -10' do 1+Ⴐ50'	2Ⴐ00'
Rejon: Suleczyno - Kościerzyna	od 0Ⴐ do +2Ⴐ	2Ⴐ00'
Na wschód od Skoryszewów	od -30' do +1Ⴐ10'	1Ⴐ40'
Na zachód od Pruszcza Gdańskiego	od +20' do +2Ⴐ	1Ⴐ40'
Rejon: Ostróda - na wschód od Mrągowa	od +20' do +2Ⴐ20'	2Ⴐ00'
Mrągowo	od +1Ⴐ50' do +3Ⴐ40'	1Ⴐ50'
Na zachód od Ełku	od +1Ⴐ do +2Ⴐ30'	1Ⴐ30'
Na wschód od Augustowa	od +1Ⴐ20' do +3Ⴐ	1Ⴐ40'
Rejon: Nida - na południe od Rucianego	od +1Ⴐ do +3Ⴐ	2Ⴐ00'
Na wschód od Sokółki	od +2Ⴐ do +3Ⴐ	1Ⴐ00'
Na południowy-wschód od Białegostoku	od +1Ⴐ30' do +3Ⴐ	1Ⴐ30'
Na wschód od Białegostoku	od +1Ⴐ 30' do +3Ⴐ	1Ⴐ30'
Na południe od Białegostoku	od +1Ⴐ30' do +3Ⴐ30'	2Ⴐ00'
Raciąż	od +1Ⴐ do +2Ⴐ40'	1Ⴐ40'

Uwaga metodyczna:

• omówić kolejność czynności podczas wyznaczanie azymutów topograficznych kierunków orientacyjnych omawianym sposobem -foliogram

Sposób magnetyczny stosować można ustawiając kątomierz - busolę w odpowiedniej odległości od przedmiotów mogących wpłynąć na położenie igły magnetycznej lub odsuwając od przyrządu te przedmioty. Stosowne odległości wynoszą:

• linie energetyczne - dziesiątki i setki metrów,

• duże przedmioty (samochody, działa, tory) - 10m,

• średnie przedmioty (broń, maska, hełm) - 50cm,

• małe przedmioty (długopis, latarka) - 20cm.

Kolejność czynności:

A. Wyznaczenie azymutu topograficznego kierunku:

• rozstawić i, jeżeli istnieje konieczność, scentrować kątomierz - busolę nad punktem;

• przygotować kątomierz - busolę do pracy;

• wyznaczyć azymut magnetyczny kierunku w trzech Ⴘ czterech seriach każdorazowo od nowa orientując przyrząd za pomocą igły magnetycznej;

• obliczyć azymut magnetyczny kierunku jako średnią wartość wyników uzyskanych w kolejnych seriach;

• obliczyć azymut topograficzny kierunku poprzez uwzględnienie wartości poprawki
  kątomierza - busoli;

• zabezpieczyć igłę magnetyczną.

B. Zorientowanie topograficzne przyrządu:

• wprowadzić otrzymaną wartość azymutu topograficznego na krąg i bęben busoli;

• nie zmieniając nastaw naprowadzić pionową linię siatki na punkt, dla którego wyznaczono azymut topograficzny.

Uwaga metodyczna:

• omówić zasady wyznaczania i uaktualniania poprawki kątomierza - busoli

Poprawką kątomierza - busoli (poprawką busoli) nazywamy różnicę kątową zawartą pomiędzy azymutem magnetycznym M wyznaczonym danym przyrządem a azymutem topograficznym T tego samego kierunku.

• składowe poprawki kątomierza-busoli

Kątomierz - busola, którym wyznacza się kierunek północy magnetycznej obarczony jest pewnym błędem ၄_prz, zwanym błędem przyrządu. Jest on błędem systematycznym, indywidualnym dla każdego przyrządu. Błąd ten powstaje głównie wskutek niezorientowania kręgu i bębna busoli wartością zerową (0-00) w kierunku północy magnetycznej, a także z powodu innych niesprawności przyrządu. W wyniku istnienia błędu przyrządu oś celowa lunety (przy odczycie zerowym) nie pokrywa się z kierunkiem południka magnetycznego. Błąd przyrządu ၄_prz stanowi jeden ze składników poprawki kątomierza - busoli.

Innym składnikiem poprawki busoli, wynikającym z faktu niepokrywania się w terenie południka magnetycznego z południkiem topograficznym, jest uchylenie magnetyczne ၄. Uchylenie magnetyczne ၄ jest sumą dwóch innych wielkości: zboczenia magnetycznego ၤ i zbieżności południków ၧ:

၄ = ၤ - ၧ

Ostatecznie więc poprawka kątomierza - busoli jest sumą trzech składników: błędu przyrządu, zboczenia magnetycznego i zbieżności południków:

၄M = -ၤ + ၧ + ၄_prz

albo

၄M = -၄ + ၄_prz

Rys. Składowe poprawki kątomierza - busoli

• wyznaczanie poprawki kątomierza-busoli,

Wyznaczanie poprawki kątomierza - busoli wykonuje się według następującej kolejności czynności:

1. Wybrać w terenie punkt, dla którego znane są azymuty topograficzne kierunków orientacyjnych (dla zobrazowania kolejnych etapów wyznaczania ၄M wybrano 3 kierunki orientacyjne).

2. Nad wybranym punktem ustawić i przygotować do pracy kątomierz - busolę z taką dokładnością, by błąd centrowania nie przekraczał 5cm.

3. Orientując igłę magnetyczną przed każdym wycelowaniem od nowa, naprowadzić skrzyżowanie siatki lunety 4Ⴘ5 razy na każdy z punktów orientacyjnych oraz dokonać odczytów magnetycznych na kręgu i bębnie busoli.

Rys. .Zakres pomiarów podczas wyznaczania poprawki busoli

4. Obliczyć średnią wartość azymutów magnetycznych kierunków orientacyjnych:

dla N = A, B, C

n - liczba pomiarów (n = 4 albo 5)

5. Dla każdego kierunku obliczyć wartość poprawki busoli ze wzoru:

6. Obliczyć średnią wartość poprawki busoli dla wszystkich kierunków:

7. Obliczyć błąd przyrządu ၄_prz ze wzoru:

၄_prz = ၄M + ၄

W tym celu określić należy uchylenie magnetyczne ၄ dla miejsca i czasu wyznaczania poprawki kątomierza - busoli. Wartość uchylenia magnetycznego określa się z wykorzystaniem mapy magnetycznej Polski.

8. Wkleić do wnętrza futerału kątomierza - busoli wywieszkę (rys. 23) informującą o wynikach wyznaczenia poprawki kątomierza - busoli.

Zapis wyników pomiarów oraz obliczeń występujących podczas wyznaczania poprawki kątomierza - busoli prowadzi się w formularzu przedstawionym na rysunku . W formularzu tym przedstawiono też wyniki przykładowego wyznaczenia poprawki busoli

Data obserwacji 21.11.2003 godz. 11.30 Nr przyrządu 15432 Rejon: kol. Przewóz Wykonawca: pchor. Jacek Zieliński
Azymuty magnetyczne	Kierunki
		A	B	C
1	0-63	22-58	44-55
2	0-64	22-62	44-54
3	0-62	22-59	44-57
4	0-62	22-60	44-56
Mśr	0-62,8	22-59,8	44-55,5
T	1-23	23-22	45-16
၄M = Mśr - T	-0-62,2	-0-62,2	-0-60,5
၄M = Mśr	-0-61

Rys. Formularz wyznaczania poprawki kątomierza - busoli

	Kątomierz - busola nr 15432
			၄M = -0-61
			Rejon: kol. Przewóz (5196) y = 96 600 x = 51 500 Data 21.11.03 godz. 11.30 Wykonawca: pchor. Jacek Zieliński

Rys. Wywieszka znajdująca się w futerale kątomierza - busoli

• kryteria aktualności poprawki,

Poprawka kątomierza - busoli może być wykorzystywana tylko w punktach oddalonych od miejsca jej wyznaczenia na odległość nie większą niż:

• 5km - w celu wycelowania dział;

• 10km - w celu wycelowania wyrzutni artyleryjskich i moździerzy oraz do wyznaczania azymutów topograficznych kierunków orientacyjnych podczas wyznaczania współrzędnych prostokątnych w oparciu o punkty terenowe zidentyfikowane na mapie.

Poprawkę kątomierza - busoli należy wyznaczać co 2 Ⴘ 6 miesięcy.

Po przesunięciu na odległość większą od wymienionej lub po upływie stosownego czasu poprawkę kątomierza - busoli należy wyznaczyć ponownie wykonując pomiary w terenie. Jeżeli nie istnieje możliwość wyznaczenia poprawki busoli pomiarem, aktualizuje się jej wartość rachunkowo sposobem zależnym od odległości, na którą nastąpiło przesunięcie lub od posiadanych wyjściowych danych geodezyjnych.

Uwaga metodyczna:

• omówić uaktualnienie poprawki podczas przesunięć do 30 km oraz z wykorzystaniem mapy magnetycznej Polski,

Aktualizacja poprawki kątomierza - busoli podczas przesunięć na odległość do 30km

W celu obliczenia poprawki kątomierza - busoli w nowym rejonie określa się na mapie topograficznej położenie tego rejonu oraz rejonu, w których wyznaczono poprawkę pomiarem. Następnie określa się odległość obu rejonów D_km jako różnicę pełnych współrzędnych prostokątnych wyrażoną w km:

D_km = y_n - y_s ,

w którym:

- y_n - współrzędna środka nowego rejonu,

- y_s - współrzędna punktu wyznaczenia poprawki busoli pomiarem.

Poprawkę kątomierza - busoli w nowym rejonie oblicza się ze wzoru:

၄M_n = ၄M_s + ၄ၧ

Poprawkę ၄ၧ na różnicę zbieżności południków odczytuje się z tabeli 5 na podstawie współrzędnej x nowego rejonu oraz odległości D_km.

Jeżeli nowy rejon położony jest na wschód od miejsca wyznaczenia poprawki kątomierza - busoli, to poprawka ၄ၧ ma wartość dodatnią, jeżeli na zachód - ujemną. Znak wartości poprawki ၄ၧ jest zatem taki sam jak znak wartości różnicy D_km.

Tabela do określania poprawki ၄ၧ

x w km	D w km, ၄ၧ
		5	10	15	20	25	30
4 000 4 500 5 000 5 500 6 000 6 500 7 000 7 500 8 000	0-00,5 0-00,6 0-00,8 0-00,9 0-01,0 0-01,2 0-01,5 0-01,8 0-02,3	0-01,1 0-01,3 0-01,5 0-01,8 0-02,1 0-02,5 0-02,9 0-03,6 0-04,6	0-01,6 0-01,9 0-02,3 0-02,6 0-03,1 0-03,7 0-04,4 0-05,4 0-06,9	0-02,2 0-02,6 0-03,0 0-03,5 0-04,1 0-04,9 0-05,9 0-07,2 0-09,2	0-02,7 0-03,2 0-03,8 0-04,4 0-05,2 0-06,2 0-07,4 0-09,0 0-11,6	0-03,3 0-03,8 0-04,5 0-05,3 0-06,2 0-07,3 0-08,8 0-10,8 0-13,8

Przykład: po wyznaczeniu poprawki kątomierza - busoli w rejonie kol. Przewóz (patrz formularz ) w punkcie o współrzędnych prostokątnych pełnych: y = 47 96 600, x = 56 51 500 pododdział przegrupował się w rejon m. Długopole (0948).

Zadanie do wykonania: obliczyć aktualną wartość poprawki kątomierza - busoli w nowym rejonie.

Rozwiązanie:

D_km = 109km - 96km = +13km - znak wartości ၄ၧ dodatni

x = 5648km

၄ၧ = + 0-02

၄M_n = -0-61 + (+0-02) = -0-59

Uwaga metodyczna:

przedstawić zadania na uaktualnianie poprawki PAB podczas przesunięć do 30 km - na podstawie załącznika 2, a po ich rozwiązaniu przypomnieć najważniejsze treści omawianego zagadnienia podkreślając, co należy pogłębić w oparciu o wskazaną literaturę uzupełniającą

Zag.2 Wyznaczanie azymutów topograficznych kierunków orientacyjnych przez przeniesienie orientacji - 30 min

Uwaga metodyczna:

• omówić istotę i warunki zastosowania przeniesienia orientacji jednoczesnym wycelowaniem w ciało niebieskie - foliogram

Istotą przeniesienia orientacji jednoczesnym wycelowaniem w ciało niebieskie jest określenie i przekazanie wartości azymutu topograficznego na wybrane ciało niebieskie w danym momencie obserwacji do oddalonych punktów obserwacji ciał niebieskich określających Tor.

Rys. Przekazywanie azymutu topograficznego jednoczesnym wycelowaniem
w ciało niebieskie

Warunki zastosowania:

• ciała niebieskie (słońce, księżyc) położone nie wyżej niż 50˚,

• sprzęt: kątomierz-busola PAB-2A z nasadką azymutalną, teodolit, filtry przeciwsłoneczne

• punkt celowania: na słońce - prawy skraj; księżyc w pełni - prawy skraj

• zorganizowany posterunek przekazywania orientacji,

Podczas przeniesienia azymutu topograficznego jednoczesnym wycelowaniem w ciało niebieskie wykorzystywany jest fakt równoległości kierunków na ciało niebieskie dla różnych punktów położonych na Ziemi w niewielkiej odległości od siebie.

W celu jednoczesnego wycelowania w ciało niebieskie wybiera się ciało niebieskie położone na wysokości nie większej niż 50°. Gdy jest nim Słońce, przyrządy wycelowuje się w prawy skraj tarczy, gdy Księżyc - w wypukły skraj.

W celu przekazania azymutu topograficznego w pododdziale (oddziale) artylerii organizuje się posterunek przekazywania orientacji (na rysunku - punkt A), który w ciągu określonego czasu przekazuje nieprzerwanie przez radiostację azymut topograficzny na ciało niebieskiego. Posterunek tworzy się z zasady z funkcyjnych drużyny geodezyjnej, a w jego skład wchodzi 1÷2 topografów z kątomierzem - busolą oraz radiotelefonista z radiostacją.

Podczas stawiania zadania dowódcy posterunku podaje się między innymi:

• położenie posterunku i wyjściowy kierunek orientacyjny lub sposób jego wyznaczenia,

• nazwę ciała niebieskiego i punkt celowania,

• kryptonim radiostacji oraz zakres częstotliwości roboczej i zapasowej,

• czas rozpoczęcia i zakończenia pracy.

Azymut topograficzny kierunku wzorcowego wyznacza się jednym z następujących sposobów:

• geodezyjnym,

• astronomicznym,

• giroskopowym.

Czynności funkcyjnych na posterunku przekazującym orientację oraz na punktach przyjmujących orientację (punkt B) przedstawia tabela 7.

W celu przeprowadzenia kontroli, wycelowanie w ciało niebieskie i obliczanie azymutu topograficznego kierunku orientacyjnego powtarza się 1÷2 razy. Dopuszczalne różnice między wartościami azymutów nie powinny przekraczać 0-02.

Jeżeli punkt orientacyjny położony jest bliżej niż 200m, a pomiary prowadzone były za pomocą nasadki azymutalnej, do obliczonego azymutu topograficznego dodać należy poprawkę na mimośrodowość nasadki odczytaną z tabeli 6.

Przeniesienie azymutu topograficznego według przedstawionej kolejności czynności wykonuje się na odległość nie przekraczającą 10km. W razie przekazywania azymutu topograficznego na większą odległość do wyznaczonego azymutu topograficznego T_or wprowadza się poprawkę ΔT obliczaną według wzoru przedstawionego w podrozdziale opisującym wyznaczanie T_or na podstawie zawczasu zestawionych tabel azymutów topograficznych ciała niebieskieg

Czynności funkcyjnych podczas wyznaczania azymutu topograficznego
kierunku orientacyjnego jednoczesnym wycelowaniem w ciało niebieskie

Czynności na posterunku przekazywania orientacji		Czynności obserwatora na punkcie przyjmującym orientację
Topograf	Radiotelefonista
ustawia przyrząd na punkcie A, orientuje przyrząd według azymutu topograficznego kierunku nawiązującego TAM, wycelowuje lunetę przyrządu w ciało niebieskie i śledzi je, po komendzie „Stój” przerywa śledzenie ciała niebieskiego, odczytuje azymut ciała niebieskiego i przekazuje go radiotelefoniście	Tu „Sosna”, przekazuję orientację na Słońce. Wycelować w prawy skraj. Uwaga. Stój. Azymut topograficzny 31-28.	przygotowuje przyrządu do pracy, wprowadza na krąg i bęben busoli nastawy zerowe, wycelowuje lunety przyrządu w punkt orientacyjny, Radiotelefonista włącza radiostacji na danej fali i przyjmuje komendy przekazującego orientację, wycelowuje lunetę przyrządu w ciało niebieskie i śledzi je, po komendzie „Stój” przerywa śledzenie ciała niebieskiego, odczytuje i zapisuje wartość kąta βCN, zapisuje wartość azymutu topograficznego ciała niebieskiego TCN, oblicza azymut topograficzny kierunku orientacyjnego: Tor = TCN - βCN

Przykład: podczas wyznaczania azymutu topograficznego kierunku z punktu stania działa kierunkowego na zasadniczy punkt ustalenia T_SO-PU dowódca plutonu uzyskał następujące wyniki pomiarów:

I seria β_CN = 25-88 T_CN = 31-55

II seria β_CN = 25-90 T_CN = 31-56

III seria β_CN = 25-95 T_CN = 31-58

Zadanie do wykonania: obliczyć wartość azymutu topograficznego kierunku T_SO-PU

Rozwiązanie:

I seria T_SO-PU = 31-55 - 25-88 = 5-67

II seria T_SO-PU = 31-56 - 25-90 = 5-66

III seria T_SO-PU = 31-58 - 25-95 = 5-63

Azymut topograficzny wyznaczony w III serii różni się od azymutów pozostałych serii o wartość większą niż 0-02. Wynik ten należy zatem odrzucić.

T_SO-PU = (5-67 + 5-66):2 = 5-66,5

Uwaga metodyczna:

• przypomnieć najważniejsze treści omawianego zagadnienia podkreślając, co należy pogłębić w oparciu o wskazaną literaturę uzupełniającą

CZĘŚĆ KOŃCOWA - 5 min

1. Przypomnienie tematu i celu zajęć.

2. Przypomnienie najważniejszych elementów poszczególnych zagadnień.

3. Postawienie zadań na samokształcenie.

4. Podanie tematu i wytycznych do następnych zajęć T 3/1 Wyznaczanie współrzędnych prostokątnych oraz wysokości bezwzględnej elementów ugrupowania bojowego na osnowie geodezyjnej (seminarium).

Załącznik 1

Przykładowe dane do zadań dotyczących wyznaczania Tor za pomocą zawczasu zestawionych tabel azymutów topograficznych

Lp.	I seria		II seria		III seria
		Czas	BCN	Czas	BCN	Czas	BCN
1	8^h31^m15^s	23-64	8^h33^m20^s	23-71	8^h35^m00^s	23-76
2	8^h46^m20^s	1-38	8^h47^m30^s	1-43	8^h48^m30^s	1-47
3	8^h52^m00^s	54-28	8^h54^m00^s	54-32	8^h56^m00^s	54-38
4	9^h02^m10^s	36-26	9^h04^m10^s	36-35	9^h06^m20^s	36-36
5	9^h11^m23^s	13-18	9^h15^m30^s	13-31	9^h17^m28^s	13-42
6	9^h22^m14^s	0-23	9^h23^m18^s	0-30	9^h24^m10^s	0-34
7	9^h33^m45^s	11-11	9^h35^m40^s	11-20	9^h38^m01^s	11-27
8	9^h40^m20^s	8-23	9^h43^m30^s	8-36	9^h46^m25^s	8-49
9	9^h52^m40^s	23-21	9^h53^m48^s	23-25	9^h54^m44^s	23-30
10	10^h01^m28^s	33-30	10^h02^m33^s	33-34	10^h03^m40^s	33-39
11	8^h36^m00^s	24-56	8^h38^m00^s	24-65	8^h40^m00^s	24-71
12	8^h59^m00^s	56-87	9^h01^m00^s	56-91	9^h03^m00^s	56-98
13	9^h48^m00^s	0-12	9^h50^m00^s	0-19	9^h52^m00^s	0-24
14	9^h55^m00^s	11-67	9^h56^m00^s	11-70	9^h58^m00^s	11-76
15	9^h08^m45^s	35-40	9^h10^m00^s	35-49	9^h12^m00^s	35-52

Tabela azymutów topograficznych ciała niebieskiego

Tabela azymutów topograficznych CIAŁO NIEBIESKI: Słońce Data: 02.05.2003 B = 52Ⴐ59'56” L = 18Ⴐ32'26” Rejon: SO
	Czas	Azymut topograficzny	Zmian azymutu w czasie 1 minuty
		8 30	17-07,9		0-03,6
		8 40	17-44,3		0-03,7
		8 50	17-81,4		0-03,8
		9 00	18-19,4		0-03,9
		9 10	18-58,3		0-04,0
		9 20	18-98,3		0-04,1
		9 30	19-39,4		0-04,2
		9 40	19-81,7		0-04,4
		9 50	20-25,3		0-04,5
		10 00	20-70,4		0-04,7
		10 10	21-16,9		0-04,8

Załącznik nr 2

UAKTUALNIANIE POPRAWKI PAB PODCZAS PRZESUNIĘĆ DO 30 km

ZADANIE 1

Na zachód

1. Poprawkę kątomierza-busoli określono w pobliżu miejscowości Grabowiec (4771) na punkcie geodezyjnym 44,2 i wynosi ∆M=-1-02. Następnie pododdział przegrupował się w rejon G. Kuchnia (4166).

Zadanie do wykonania: Obliczyć aktualną poprawkę kątomierza-busoli w nowym rejonie.

Rozwiązania:

Grabowiec pkt. 44,2 Y(E)=43 47552

X(N)= 58 71210

G.Kuchnia Y(E)=43 41670

X(N)= 58 66965

Dkm= Yn-Ys= 41km-47km=-6km

Na podstawie X(N) nowego rejonu i Dkm=-6 km z tabeli z załącznika 4 str. 197 instrukcji topo ∆۶=-0-01

∆M= ∆Mst+∆۶= _1-02 - (-0-01)=-1-03

ZADANIE 2

Na wschód

1. Poprawkę kątomierza-busoli określono w rejonie miejscowości Kawęczyn - skrzyżowanie dróg (43461D) i wynosi ∆M=-0-45. Następnie pododdział przegrupował się w nowy rejon około 1,5 km pd-zach od miejscowości Świętosław (6372) , punkt geodezyjny 97,3.

Zadanie do wykonania: Obliczyć aktualną poprawkę kątomierza-busoli w nowym rejonie.

Rozwiązania:

Skrzyżowanie dróg Y(E)=43 34795

X(N)= 58 61222

Pkt. 97,3 Y(E)=43 63355

X(N)= 58 47400

Dkm= Yn-Ys= 63km-35km= 28km

Na podstawie X(N) nowego rejonu i Dkm= 28 km z tabeli z załącznika 4 str. 197 instrukcji topo ∆۶=+0-05

∆M= ∆Mst+∆۶= -0-45 + (0-05)=-0-40

6

A

C

.

.

.

.

.

T_A

M_A

.

M_B

T_B

M_C

T_C

C

.

.

.

B

၄_prz = -0-29

---