UKŁAD RUCHU

1. podstawowe funkcje układu ruchu

1. zmiana położenia funkcja lokomotoryczna

2. zmiana jednej części ciała względem drugiej

3. utrzymywanie pionowej postawy ciała

4. tworzenie rusztowania ciała

5. szkielet stanowi oparcie dla większości narządów

6. ochrona miękkich organów

7. regulacja stężenia wapnia i fosforu we krwi

8. funkcja krwiotwórcza (szpik kostny)

Istota zbita tworzy trzon kości otaczający jamę szpikową.

Jama szpikowa jest wypełniona szpikiem kostnym

Szpik kostny wyróżnia się dwie postacie szpiku czerwony-pełni funkcje krwiotwórczą u osoby dorosłej znajduje się w kręgach, żebrach, łopatkach, mostku, kościach czaszki, miednicy i częściowo w jamach kości długich. Szpik żółty powstaje gdyż z wiekiem w szpiku czerwonym odkładają się komórki tłuszczowe i nadają mu żółtawe zabarwienie.

Okostna warstwa tkanki zbitej otaczająca kość. Od zewnątrz zaopatrzona jest w naczynia krwionośne odżywiając kość oraz nerwy po stronie wewnętrznej znajdują się komórki kostne odgrywające główną role w rozwoju i regeneracji kości.

Wyróżnia się kości:

1. długie: -ramienna -udowa - piszczelowa - obojczyk - żebra

2. krótkie: -nadgarstkowa - stepu -śródstopia

3. płaskie: -mostek - łopatka -mózgoczaszki -kość biodrowa

4. różno kształtne: -kręgi -żuchwa -kości jarzmowe -kości podniebienne

Rodzaje połączeń kości

1. nieruchome (ścisłe) kości nie mogą przemieszczać się względem siebie, brak ruchliwości połączonych części szkieletu np. kości w czaszce.

2. Chrząstkozrosty (połączenia półruchome) zapewniona częściowa ruchomość tak połączonych części szkieletu kości połączone są chrząstkami np. kręgi połączone krążkami między kręgowymi, żebra połączone z mostkiem, kości łonowe połączone chrząstką (łączenie łonowe)

3. Połączenie ruchome (staw) połączenia kości w których kości mogą zmieniać położenia względem siebie.

Torebka stawowa mocna łącznotkankowa błona która zamyka od zewnątrz jamę stawową zapobiegając wydostaniu się mazi stawowej i wnikaniu zanieczyszczeń.

Błona maziowa wyściela jamę stawową, wytwarza maź stawową.

Jama stawowa niewielka przestrzeń między kośćmi wypełniona mazią która zmniejsza tarcie podczas ruchu.

Chrząstka stawowa pokrywa powierzchnię kości w miejscu w którym pokrywa się ona inną kością w stawie zapobiega ścieraniu się kości.

Czaszka stanowi kostno-chrzęstną osłonę mózgu i innych narządów znajdujących się w głowie człowieka.Czaszka jest szkieletem głowy. Składa się z dwóch części: trzewioczaszka chroni narządy zmysłów i początkowe odcinki dróg oddechowych i pokarmowych, mózgoczaszka natomiast ochrania mózgowie. Jedynym ruchomym elementem czaszki jest żuchwa.W czaszce można wyróżnić mózgoczaszkę - tzw. puszkę kostną i trzewioczaszkę.
Kości części mózgowej stanowią osłonę dla mózgowia, natomiast kości twarzy tworzą jej rusztowanie i osłaniają gałkę oczną, początkowy odcinek dróg oddechowych i pokarmowych (jamę nosową i jamę ustną). Mózgoczaszka zbudowana jest z ośmiu kości: kości czołowej, kości ciemieniowych (2), kości skroniowych (2), kości potylicznej, kości klinowej i kości sitowej.W skład trzewioczaszki wchodzą kości: szczęki górnej (2), jarzmowe (2), łzowe (2), nosowe (2), kości podniebienne (2), małżowiny nosowe dolne (2), szczęka dolna (żuchwa) - jedyna ruchoma kość twarzy oraz lemiesz.

Kręgi, kręgosłup człowieka Kręgi składają się na kręgosłup człowieka, czyli część szkieletu stanowiąca jego podporę i główną oś. Kręgosłup składa się z 32-34 kręgów, podzielonych na odcinki: część szyjna, piersiowa, lędźwiowa, krzyżowa i ogonowa (guziczna). Kręgosłup jest główną osią całego ciała. Składa się z 33 lub 34 kręgów ułożonych jeden na drugim. W zależności od położenia kręgosłup dzieli się na odcinki: szyjny albo karkowy (7 kręgów), piersiowy albo grzbietowy (12), lędźwiowy (5), krzyżowy (5) oraz guziczny - u człowieka występujący w postaci szczątkowej (4 lub 5 kręgów zrośniętych). Kręg ma dwie zasadnicze części: przednią - trzon i przechodzący ku tyłowi - łuk, a także różne wyrostki dzięki którym kręgi łączą się ze sobą oraz z żebrami i mięśniami. Połączenie trzonu i łuku tworzy otwór kręgowy. Z połączenia otworów kręgów powstaje kanał kręgowy, w którym znajduje się rdzeń kręgowy.W okolicy szyjnej dwa pierwsze kręgi zbudowane są nietypowo. Kręg szyjny szczytowy - dźwigacz nie ma trzonu, lecz złączone ze sobą łuki z leżącymi między nimi rozwiniętymi częściami bocznymi. Drugi kręg szyjny - obrotowy ma trzon przechodzący ku górze w ząb kręgu obrotowego. Połączenie stawowe między dźwigaczem a obrotnikiem umożliwia obrotowe ruchy głowy.

Klatka piersiowa człowieka - na szkielet klatki piersiowej składają się żebra, mostek i odcinek piersiowy kręgosłupa. Klatka piersiowa stanowi osłonę dla przełyku, płuc i serca. Ograniczona jest od tyłu kręgosłupem, po bokach żebrami a z przodu mostkiem. Klatkę piersiową tworzy 12 kręgów piersiowych, 12 par żeber i mostek. Żebra od strony tylnej łączą się stawowo z trzonami dwóch sąsiednich kręgów. Od przodu 7 par żeber łączy się bezpośrednio z mostkiem za pomocą swoich chrząstek są to tzw. żebra prawdziwe. Kolejne pięć dolnych parz żeber określane są mianem żeber rzekomych i nie mają bezpośredniego połączenia z mostkiem. Mostek jest płaską kością nieparzystą, składa się z trzech odcinków: górnego - rękojeści, środkowego - trzonu mostka i dolnego - wyrostka mieczykowatego. Trzy górne pary żeber rzekomych połączone są chrząstką z ostatnią parą żeber właściwych i ze sobą wzajemnie tworząc tzw. łuk żebrowy. Ostatnie dwie pary żeber nie mają żadnej łączności z pozostałymi i są znacznie krótsze - to tzw. żebra wolne.

Kończyna górna człowieka - szkielet ręki człowieka. Kończyna górna dzieli się na obręcz kończyny górnej, i część wolną. Kości kończyny górnej za pośrednictwem łopatki i obojczyka łączą się z kośćmi tułowia stanowiąc tzw. kości obręczy barkowej. Część wolna dzieli się na: ramię (kość ramienna), przedramię (2 kości przedramienia - łokciowa i promieniowa), oraz kości ręki w skład których wchodzą: kości nadgarstka (8), kości śródręcza (5 kości długich) i kości palców. Palce zbudowane są z członków kostnych - paliczków - w każdym palcu po 3 paliczki i tylko kciuk składa się z dwóch paliczków.

Fun uk. Ruchu-lokomotoryczna,zmiana położenia jednej czesci ciała względem drugiej,pionowa postawa,rusztowanie ciała,oparcie dla narządów,ochronna,regulacja stężenia wapna i fosforu,krwiotwórcza,istota zbita-tworzy trzon kości otaczający jamę szpikową-wypełniona szpikiem-2 postacie-czerwony-rola kwiotrwór.u os. Dorosłej znajduje się w kręgosł,żebr,łopat,mostku,kość czaszki,miednicy,żołty-powstaje z wiekiem gdy w szpiku odkłada się tłuszcz,okostna-warstwa tkanki zbitej otoczająca kość od zewnątrz zaopatrzona w naczynia krwionośne odżywijace kość i nerwy,funk czaszki-ochronna,współtowrzenie oczodołu,skłąda się kość nosowej,jarzmowej,szczeki,żuchwy,kości podniebienia,kręgosłup-szyjny-7kręgów,piersiowy-12 kręgów,lędzwiowy-5kr,krzyżowy-5zrośniętych,guziczny-4-5,klatka piersiowa-12 par żeber,kręgi piersiowe kręgosłupa,mostek,fun. Osłona płuc i serca,kość długa-np. ramienia,udowa,piszczelowa,obojczyk,żebra,krótka-kość nadgarstka,zstępu,środstopia,płaska-mostek,łopatka,biodra,różnokształ-kręgi,żebra,szczęka,połączenie nieruchome-kości nie mogąprzemieszczać się względem siebie,brak ruchliwości połączonych części szkieletu,chrząstkozrosty-zapewnia częściwoą ruchomość,kośc połączone chrząstkami,ruchome-połączenie kości w któryh kości mogą zmieniac położenie względem siebie,torebka stawowa-mocna,błona która od zewnątrz zamyka jamę stawową,zapobiega wydostaniu się mazi stawowej i wnikaniu zanieczyszczeń,błona maziowa-wyściela jamę stawową,wytwarza maź staw,jama staw-przestrzeń między kośćmi wypełniona maź. Staw. Zmniejsza tarcie,chrząstka staw-pokrywa powierzchnię kości w miejscu w którym styka się ona w miejscu w którym styka się z inną kością,zapobiega się ścieraniu,staw wieloosiowy-uniemożliwia wykonywanie ruchów we wszystkich płaszczyznach-zginanie,prostowanie,podnoszenie,opusczanie,staw barkowy, dwuosiowy-umożliwia wykonywanie ruchów w 2 płaszczyznach-przywodzenie,odwodzenie kciuka,staw nadgarstkowy,jednoosiowy-zginanie i prostowanie,staw łokciowy,bud mięśnia-włukno mięśniowe(utworzone z pęczków kurczliwych włukien mięśniowych) jest podstawowym budolcem mie. Poprzecznie prążkowanego szkieletowego,mikrofibryla zbud. Z białkowych włukien kurczliwych-filamentów-filamenty cienkie(aktywne) i filam. Grube(miozynowe)brzuściec-tworzy śrdokową część mięśnia,zbud z kurczliwych włukien tkanki mięśniowej,zawiera białkowy barwnik -mioglobinęktóra magazynuje tlen i rozp. Go w tance mięś.ścięgno-bud. Z niekurczliwej i nierozciągliw. Tkanki łącznej,znajduje się na koncu mięśnia,stanowi jego miejsce przyczepud o kość.przenosi siłę mięśnia na kość i sprawia że porysza się ona,mięścnie antagonistyczne-wyk. Przeciwstawną pracę, skórcz 1 mięśnia powoduje rozkurcz 2,synerwistyczne-tą samą pracę wykonują,np. mięśnie między żebrowe,dług tlenowy-powstaje w wyniku mało ruchliwego trybu życia,wydajność uk. Oddech i krążeio. Są zbyt małe aby zaopatrywać intenswynie pracujące mięśnie, które nie mogą spalić glukozy i k. Tłusz. W mitochondri

Główka stawowa

Panewka stawowa

Chrząstka stawowa (szklista)

Jama stawowa

Torebka stawowa

Błona maziowa

---