CZĘŚĆ OGÓLNA

1.Pojęcie i systematyka prawa cywilnego- Prawo cywilne- jest gałęzią prawa, która reguluje przede wszystkim stosunki majątkowe oraz niektóre stosunki osobiste (niemajątkowe)

Systematyka PC: W ramach PC, mimo, że stanowi ono jednolitą gałąź prawa, wyodrębnić można 5 zasadniczych działów:

a)część ogólna- obejmuje normy regulujące zagadnienia wspólne dla całego PC,

b)prawo rzeczowe- obejmuje normy regulujące formy korzystania z dóbr majątkowych, gdy przedmiotem korzystania są rzeczy,

c)prawo zobowiązań- jest tą częścią PC, która reguluje społeczne formy wymiany dóbr i usług o wartości majątkowej,

d)prawo spadkowe- reguluje przejście praw i obowiązków osób zmarłych na inne podmioty,

e)prawo rodzinne i opiekuńcze- stanowi przedmiot odrębnego unormowania z uwagi na charakter stosunków, których dotyczy.

2.Źródła prawa cywilnego-

a)akty normatywne- wydawane przez uprawnione organy państwa, zawierają normy PC,

b)prawo zwyczajowe- stopniowe formowanie się w społeczeństwie zgodnej myśli, że mamy do czynienia z ujawnieniem się pewnej postaci prawa obowiązującego,

c)zwyczaje- faktycznie, powszechnie albo w określonym środowisku praktyka oznaczonego postępowania,

d)kodeks cywilny- podstawowe i najważniejsze źródło PC, reguluje wszelkie stosunki cywilnoprawne.

3.Pojęcie i struktura stosunku cywilnoprawnego- Stosunek cywilnoprawny- stosunek społeczny uregulowany przez normy PC, którego uczestnicy występują jako podmioty praw i obowiązków. W każdym stosunku prawnym występują określone podmioty zwane stronami tego stosunku.

Struktura stosunku cywilnoprawnego:

a)podmioty, między którymi stosunek zachodzi- mogą być nimi osoby fizyczne bądź osoby prawne,

b)przedmiot stosunku prawnego- określone zachowanie się uczestników tego stosunku oparte o wzorzec postępowania zawarty w normie PC,

c)treść stosunku prawnego- prawa i obowiązki jego stron, są skorelowane ze sobą w ten sposób, iż prawu jednego podmiotu odpowiada zawsze określony obowiązek innego podmiotu.

4.Normy prawa cywilnego (względnie i bezwzględnie obowiązujące)- a) normy względnie obowiązujące- to normy, których zastosowanie strony mogą wyłączyć, występują np. w prawie rodzinnym, rzeczowym, spadkowym, b) normy bezwzględnie obowiązujące- zawsze znajdują zastosowanie.

5.Podmioty stosunków cywilnoprawnych- Podmiotami stosunków prawa cywilnego mogą być osoby fizyczne (ludzie) i osoby prawne tj. twory sztuczne mające podmiotowość prawną np. spółdzielnia, bank, szkoła wyższa. Poza tymi dwoma rodzajami istnieją i działają inne zespoły np. spółki cywilne, spółki jawne, którym przysługuje zdolność sądowa i procesowa.

6.Zdolność prawna osób fizycznych- Wg art. 8 KC każdy człowiek od chwili urodzenia ma zdolność prawną. Osoba taka może być już podmiotem praw i obowiązków. Może być np. właścicielem nieruchomości odziedziczonej po rodzicach. Okres życia osoby fizycznej jest jej okresem zdolności prawnej.

7.Pojęcie i rodzaj praw podmiotowych- Prawo podmiotowe- sfera prawnej możności postępowania, nie zaś możności faktycznej, realnie istniejącej. Nabycie prawa podmiotowego może nastąpić z chwilą powstania stosunku prawnego. Utrata zaś może być następstwem albo wygaśnięcia albo przejścia tego prawa na inną osobę.

Rodzaje praw podmiotowych:

a)bezwzględne- skuteczne przeciwko każdej osobie, korelatem tych praw są obowiązki ciążące na wszystkich osobach. Treścią obowiązków jest nienaruszenie prawa podmiotowego. Do praw bezwzględnych zalicza się tzw. prawa osobiste, rzeczowe, prawo do spadku.

b)względne- jest prawo przysługujące tylko względem oznaczonej osoby. Korelatem praw względnych jest obowiązek tych osób pewnego zachowania się, które może polegać na działaniu lub zaniechaniu. Do praw tych należą wszystkie wierzytelności.

c)niemajątkowe- są albo prawami bezwzględnymi (np. prawa osobiste) albo względnymi (np. prawa ze stosunku małżeństwa).

d)majątkowe- można podzielić je na: prawa rzeczowe, wierzytelności, prawa na dobrach niematerialnych, prawa rodzinne, prawo do spadku.

e)zbywalne i niezbywalne- w zasadzie prawa majątkowe są zbywalne, prawa niemajątkowe - niezbywalne.

8.Pierwotne i pochodne nabycie praw podmiotowych- Nabycie jest pochodne, jeżeli zależy od istnienia odpowiedniego prawa u innej osoby. Pochodne będzie np. nabycie prawa własności nieruchomości przez spadkobiercę. Przy nabyciu pochodnym obowiązuje zasada, że nabywca uzyskuje tylko takie prawa podmiotowe, jakie miał zbywca. Nabycie pierwotne następuje ono niezależnie od istnienia odpowiedniego prawa u innej osoby. Nabyciem pierwotnym jest np. nabycie w drodze zasiedzenia prawa własności nieruchomości.

9.Przedawnienie roszczeń- Przedawnieniem nazywamy upływ przewidzianego przepisami PC terminu, co powoduje ten skutek, że dłużnik może się uchylić od spełnienia świadczenia. Zgodnie z art. 117 § 1 KC przedawnieniu ulegają tylko roszczenia majątkowe, tj. roszczenia wymierne pieniądzu. Instytucja przedawnienia nie ma zastosowania do tzw. roszczeń procesowych, niemajątkowych, oraz do tych roszczeń majątkowych, których przedawnienie wyłącza szczególny przepis ustawy lub właściwości danego roszczenia albo zastępuje innego rodzaju skutkami ich niewykonania.

10.Ochrona dóbr osobistych w prawie cywilnym- Zgodnie z art. 24 § 1 KC ten, czyje dobro osobiste zostaje zagrożone cudzym działaniem, może żądać zaniechania tego działania, chyba, że nie jest ono bezprawne. Na zasadach przewidzianych w kodeksie może on również żądać zadośćuczynienia pieniężnego lub zapłaty odpowiedniej sumy pieniężnej na wskazany cel społeczny.

11.Pojęcie i rodzaj rzeczy- Rzeczą- w rozumieniu KC są tylko przedmioty materialne. Ważną rolę odgrywa podział na rzeczy ruchome i nieruchome. W znaczeniu PC rzeczami ruchomymi są wszystkie rzeczy, które nie są nieruchomościami. Nieruchomościami są części powierzchni ziemskiej stanowiące odrębny przedmiot własności (grunty) jak również budynki trwale z gruntem związane lub części takich budynków.

12.Część składowa rzeczy a przynależność- Wg art. 47 § 2 KC częścią składową rzeczy jest wszystko, co nie może być od niej odłączone bez uszkodzenia lub istotnej zmiany całości albo bez uszkodzenia lub istotnej zmiany przedmiotu odłączonego. Natomiast przynależnością rzeczy wg art. 51 § 1 KC są rzeczy ruchome, potrzebne do korzystania z innej rzeczy (głównej) zgodnie z jej przeznaczeniem, jeżeli pozostają z nią w faktycznym związku odpowiadającym temu celowi np. przynależnością będzie maszyna rolna w związku z nieruchomością rolną.

13.Przedsiębiorstwo jako przedmiot stosunku cywilnoprawnego- Na przedsiębiorstwo spojrzeć można nie tylko jako na podmiot stosunków prawnych, lecz również jako na pewien zorganizowany kompleks majątkowy, w skład, którego wchodzą określone składniki, jak budynki, urządzenia, place, maszyny itp. Wg art. 551 KC przedsiębiorstwo jako zespół składników materialnych i niematerialnych przeznaczonych do realizacji określonych zadań gospodarczych, obejmuje wszystko, co wchodzi w skład przedsiębiorstwa, a w szczególności:

a)firmę (nazwę), znaki towarowe i inne oznaczenia,

b)księgi handlowe,

c)nieruchomości i ruchomości należące do przedsiębiorstwa w tym produkty i materiały,

d)patenty, wzory użytkowe i zdobnicze,

e)zobowiązania i obciążenia, związane z prowadzeniem przedsiębiorstwa,

f)prawa wynikające z najmu i dzierżawy lokali zajmowanych przez przedsiębiorstwo.

14.Pojęcie i treść czynności prawnej- Czynność prawna- czynność składająca się, z co najmniej jednego oświadczenia woli, zmierzającego do wywołania skutków prawnych np. zawarcie umowy lub jej wypowiedzenie, sporządzenie testamentu. Zgodnie z art. 3531 KC strony zawierające umowę mogą ułożyć stosunek prawny wg swego uznania byleby jego treść lub cel nie sprzeciwiały się właściwości (naturze) stosunku, ustawie ani zasadom współżycia społecznego.

15.Oświadczenie woli- uzewnętrzniony przejaw woli wywoływania określonych skutków prawnych. Oświadczenie woli osoby dokonywującej czynności prawnej jest niezbędnym elementem każdej czynności prawnej. Może być wyrażone w sposób wyraźny lub dorozumiany, tzn. wola nie tylko może być wyrażona w słowach lub na piśmie, ale i ujawniona przez określone zachowanie się np. oddanie płaszcza w szatni teatru.

16.Sposoby zawarcia umowy (oferta, aukcja, przetarg, negocjacje)-

1.Oferta- najczęściej spotykana, potrzebny do zawarcia umowy: oferent i przyjmujący ofertę. Oferta jest to poważna propozycja zawarcia umowy zawierająca istotne postanowienia, ma charakter wiążący. Umowa zostaje zawarta w momencie przyjęcia jej przez drugą stronę.

2.Aukcja- przetarg ustny. Składanie ofert polega na jednym składaniu kolejno ofert przez uczestników. Wybór najkorzystniejszej oferty jest równoznaczny z zwarciem umowy. Ten moment nazywa się przybiciem - następuje, gdy nie ma już chętnego na złożenie korzystniejszej oferty. Cechą charakterystyczną jest to, że organizator otrzymuje maksymalnie korzystną ofertę, ale nie wybiera przez to kontrahenta.

3.Przetarg- organizator ma wpływ na wybór kontrahenta. Oferty uczestników składane są w sposób niejawny. Wybór najkorzystniejszej oferty- zbiera się komisja, decyduje o wyborze organizatora. Po dokonaniu wyboru następuje pisemne zawiadomienie zwycięzcy o wynikach przetargu i równoznaczne jest to z zawarciem umowy.

4.Negocjacje- najbardziej elastyczny sposób zawarcia umowy na drodze kompromisu. Umowa zostaje zawarta w momencie, gdy strony umówią wszystkie kwestie zawarcia umowy. Nie ma obowiązku zachowania poufności informacji.

17.Rozporządzające i zobowiązujące czynności prawne- Czynnością prawną rozporządzającą (rozporządzeniem) jest taka czynność, której celem i bezpośrednim skutkiem jest przeniesienie, obciążenie albo zniesienie prawa majątkowego np. przeniesienie na inną osobę prawa własności rzeczy. Czynność prawa zobowiązująca zawiera tylko zobowiązanie strony do dokonania w przyszłości świadczenia, nie powoduje jednak bezpośrednio rozporządzenia prawem podmiotowym.

18.Czynności prawne realne i konsensualne- Konsensualne- czynności, które dochodzą do skutku z momentem złożenia oświadczenia woli np. umowy najmu, o dzieło, zlecenia, pożyczki itd. Realne- czynności, które dochodzą do skutku dopiero z chwilą, gdy oprócz oświadczenia woli następuje wydanie rzeczy np. użyczenia, ustanowienie zastawu itd.

19.Czynności prawne jednostronne i wielostronne- Jednostronna- mamy do czynienie, gdy do dokonania danej czynności wystarcza złożenie oświadczenia woli przez jedną osobę np. odrzucenie spadku, testament, porzucenie rzeczy itd. Wielostronna- do dokonania czynności prawnej potrzeba oświadczenia woli dwu lub więcej stron np. umowa najmu, pożyczki, darowizny itd.

20.Wady oświadczeń woli i ich konsekwencje- KC wyróżnia następujące wady oświadczenia woli:

a)brak świadomości lub swobody w powzięciu decyzji i wyrażaniu woli- oświadczenie woli złożone przez osobę, która z jakichkolwiek powodów znajdowała się w stanie wyłączającym świadome albo swobodne powzięcie decyzji i wyrażenie woli uważa się za nieważne. Dot. to sytuacji spowodowanych np. chorobą psychiczną, stanem upojenia narkotycznego,

b)pozorność oświadczenia woli- zgodnie z art. 83 KC nieważne jest oświadczenie woli złożone drugiej stronie za jej zgodą dla pozoru np. oświadczenie złożone dla żartu,

c)błąd- mylne wyobrażenie o rzeczywistym stanie sprawy lub brak takiego wyobrażenia. W razie błędu, co do treści czynności prawnej można się uchylić od skutków prawnych swego oświadczenia woli. Błąd nie pociąga za sobą bezwzględnej nieważności czynności prawnej, a tylko daje prawo do uchylenia się od jej skutków,

d)bezprawna groźba- przymus psychiczny zastosowany w celu wymuszenia oświadczenia woli. Groźba musi być bezprawna, poważna. Uchylenie się od skutków oświadczenia woli, które zostało złożone w ten sposób następuje przez oświadczenie złożone tej osobie na piśmie. Uprawnienie od uchylenia się wygasa z upływem roku, kiedy stan obawy ustał.

21.Forma czynności prawnych i skutki niezachowania form szczególnych- KC dopuszcza generalnie dokonywanie czynności prawnych w formie dowolnej. Wprowadzenie formy pisemnej lub innej formy szczególnej ma na celu zabezpieczenie interesów stron poprzez stworzenie dokumentacji, dowodów. Ułatwia to przeprowadzenia postępowania dowodowego. Wyjątki od zasady dobrowolności formy polegają na zachowaniu formy szczególnej. Można odróżnić 3 typy tej formy:

a)pod rygorem nieważności (ad solemnitatem) - forma szczególna, której niezachowanie pociąga za sobą nieważność czynności prawnej. Jeżeli strony zastrzegły w umowie, że określona czynność prawna między nimi powinna być dokonana w szczególnej formie czynność ta dochodzi do skutku tylko przy zachowaniu zastrzeżonej formy,

b)forma dla celów dowodowych (ad probationem)- forma pisemna, jeżeli jej niezachowanie nie pociąga za sobą nieważności czynności prawnej, lecz ogranicza, w razie sporu możność skorzystania z niektórych środków dowodowych. Jednakże mimo niezachowania formy pisemnej przewidzianej dla celów dowodowych, dowód ze świadków lub dowód z przesłuchania stron jest dopuszczalny, jeżeli obie strony wyrażą na to zgodę,

c)forma dla wywołania oznaczonych skutków prawnych (ad eventum)- w razie zaniechania formy umowę poczytuje się za zawartą na czas nieoznaczony. Niezachowanie tej formy nie powoduje nieważności czynności prawnej.

22.Zdolność do czynności prawnych osób fizycznych- Zdolność do czynności prawnych- przez czynności prawne swym działaniem nabywać lub utracać prawa oraz zaciągać zobowiązania i w ogóle wywoływać skutki prawne. Przesłankami o istnieniu i zakresie zdolności do czynności prawnych są: wiek osoby fizycznej, zawarcie małżeństwa przez osobę małoletnią, całkowite lub częściowe ubezwłasnowolnienie oraz ustanowienie doradcy tymczasowego na podstawie art. 548 § 1 KPC. W związku z zakresem zdolności do czynności prawnych rozróżniamy 3 sytuacje:

a)pełna zdolność do czynności prawnych- mają ją osoby pełnoletnie, małoletnie, które zawarły związek małżeński (odnosi się tylko do kobiet),

b)ograniczona zdolność do czynności prawnych- dot. osób między 13 a 18 rokiem życia i osób ubezwłasnowolnionych częściowo,

c)brak zdolności do czynności prawnych- dot. osób, które nie ukończyły 13 lat oraz osób ubezwłasnowolnionych całkowicie.

23.Pełnomocnictwo- jest rodzajem przedstawicielstwa, jest to działanie w cudzym imieniu niewywołującym żadnych skutków. Pełnomocnik musi działać w granicach umocowania. Jak dokona jakiejś szkody musi ją pokryć. Pełnomocnictwo jest odwoływalne. Istnieje jednak pełnomocnictwo nieodwoływane np. stosują je banki w formie zabezpieczenia. Może być terminowe, które wygasa wraz z terminem. Wygasa z czasem śmierci, natomiast mocodawca musi zaznaczyć w pełnomocnictwie, że po jego śmierci ma trwać aż do załatwienia sprawy. Rodzaje: a)ogólne- pełnomocnik może wykonywać obowiązki zwykłego rządu. Wymagana forma pisemna pod rygorem nieważności. b)szczególne- do dokonania określonej czynności prawnej np. sprzedania mieszkania. c)rodzajowe- do dokonania wielu czynności określonego rodzaju np. zawierania umów ubezpieczenia. W obu przypadkach obowiązuje forma pochodnia.

24.Prokura- pełnomocnictwo handlowe- Może je udzielić przedsiębiorca, który jest zobowiązany być wpisanym do rejestru przedsiębiorców np. spółki prawa komandytowego. Te podmioty udzielają prokury do prowadzenia wszelkich spraw związanych z przedsiębiorstwem. Są to czynności sądowe, pozasądowe, gospodarcze. Istnieje prokura łączna polegająca na tym, że udziela się prokury, która wymaga oświadczeń, przez co najmniej kilku prokurentów. Wygasa wraz ze śmiercią prokurenta, ogłoszenia upadłości, likwidacji, nie wygasa wraz ze śmiercią przedsiębiorcy.

PRAWO RZECZOWE

1.Systematyka praw rzeczowych- Prawo rzeczowe używane jest w znaczeniu przedmiotowym i w znaczeniu podmiotowym. W znaczeniu przedmiotowym to zespół PC regulujących podmiotowe prawa rzeczowe, jest to dział PC regulujący społeczne formy korzystania z rzeczy. Prawo rzeczowe w znaczeniu podmiotowym jest to cywilne, majątkowe prawo podmiotowe, który charakteryzuje się tym, że jego przedmiotem jest rzecz w znaczeniu techniczno-prawnym i jest ono ukształtowane jako prawo bezwzględne, czyli skuteczne wobec wszystkich.

2.Charakter praw rzeczowych- Prawa rzeczowe należą do kategorii praw bezwzględnych, natomiast prawa zobowiązaniowe są prawami względnymi. Różnica polega na tym, że o ile prawa zobowiązaniowe są skuteczne tylko między stronami danego stosunku to prawa rzeczowe wywierają w zasadzie skutek względem wszystkich podmiotów podległych danemu porządkowi prawnemu.

3.Treść i wykonanie prawa własności- Prawo własności - art. 140 KC, triada uprawnień właściciela. Prawo do posiadania rzeczy, do korzystania z rzeczy i rozporządzania nią. Właściciel ma te prawa z wyłączeniem innych osób oraz granicach określonych przez zasady współżycia społecznego i społeczno-gospodarczego przeznaczenia rzeczy i ustawy. Wykonanie: a)posiadanie rzeczy- stan faktyczny, składa się z 2 elementów: prawdziwe władztwo człowieka nad rzeczą oraz wola władania daną rzeczą dla siebie. b)korzystanie z rzeczy- prawo do używania rzeczy i pobierania pożytku. c)rozporządzanie rzeczą- może dokonywać wszelakich czynności dot. rzeczy.

4.Prawa sąsiedzkie- Art. 143-154 KC. Nieruchomość obejmuje działkę gruntu oraz wszystko to, co jest pod i nad powierzchnią gruntu. Granice są rozciągnięte. Art. 144 KC reguluje immisje- oddziaływanie jednej nieruchomości na drugą. Formułuje kryterium właśnie tego oddziaływania.

5.Pojęcie i rodzaje współwłasności- Współwłasność- nie jest samoistnym prawem rzeczowym, a stanowi jedynie odmianę prawa własności. Jest to stosunkiem pochodnym od własności, a więc nie jest samodzielną instytucją prawną. Naturę prawa współwłasności określają trzy cechy: jedność przedmiotu (jest nim ta sama rzecz), wielość podmiotów (wspólne prawo należy do kilku osób), i niepodzielność wspólnego prawa (każdy ze współuprawnionych ma prawo do całej rzeczy). Rodzaje: a)współwłasność wynikająca ze wspólności majątkowej między małżonkami- współwłasność łączną stanowi w myśl przepisów kodeksu rodzinnego i opiekuńczego majątek małżonków. Z chwilą zawarcia małżeństwa powstaje między małżonkami z mocy ustawy wspólność majątkowa obejmująca ich dorobek. b)współwłasność wspólników spółki cywilnej

c)współwłasność w częściach ułamkowych- własność tej samej rzeczy przysługuje niepodzielnie kilku osobom, w tym, że każdy z podmiotów ma w niej ułamkowo określony udział. Żadnemu ze współwłaścicieli nie przysługuje na własność fizycznie wydzielona część rzeczy. KC nie określa w przepisach regulujących współwłasność w częściach ułamkowych sposobów jej powstania. Najczęściej powstaje z następujących zdarzeń: z czynności prawnych, na skutek zasiedzenia, ze spadkobrania, z orzeczenia sądowego itd.

6. Zarząd rzeczą wspólną- Wszelkie czynności prawne związane z rzeczą wspólną, dokonywanie ich może być zarządem umownym, ustawowym (określają przepisy prawne) przymusowy.

Dwie grupy czynności:

-czynność zarządu zwykłego

-czynność przekraczająca zakres zwykłego zarządu

Kryterium finansowe i kryterium funkcjonalne.

Kwalifikacji dokonujemy dla danej sprawy (indywidualnie się ocenia)

Reguły zarządu dla czynności zwykłego zarządu potrzebna jest zgoda większości właścicieli.

Dla czynności, która przekracza zakres zwykłego zarządu potrzebna jest zgoda wszystkich właścicieli. W sprawach nagłych można działać bez większości, ale od razu należy powiadomić pozostałych właścicieli.

7. Zniesienie współwłasności- Każdy ze współwłaścicieli ma prawo zniesienia współwłasności. Sytuacja, kiedy każda rzecz ma jednego właściciela. Wyróżniamy dwa tryby i trzy sposoby zniesienia współwłasności. 2 tryby: umowny i sądowy.

3 sposoby: celem jest wyjście z niepodzielności

-podział fizyczny rzeczy

-przyznanie rzeczy jednemu ze współwłaścicieli z obowiązkiem spłaty pozostałych współwłaścicieli

-sprzedaż i podział ceny pomiędzy współwłaścicieli

*sprzedaż licytacyjna

*sprzedaż z wolnej ręki (niedopuszczalna przez sąd)

8. Sposoby ustanowienia odrębnej własności lokali- Sposób wyodrębnienia lokali z gruntów ustawa z 1994r. Lokal samodzielny - wydzielona trwałymi ścianami izba lub izby do korzystania zgodnie z przeznaczeniem. Samodzielność ocenia starosta w formie zaświadczenia

- drogą umowy- zawiera ja właściciel nieruchomości z nabywcą danego lokalu. Umowa o ustalenie prawa własności, musi być wpis do księgi wieczystej o charakterze konstytutywnym

- drogą jednostronnego oświadczenia woli- właściciel ustanawia dla siebie własność nieruchomości lokalowej, oświadczenie woli w formie aktu notarialnego, wpisy do księgi wieczystej o charakterze konstytutywnym

-orzeczenie sądu znoszące współwłasność nieruchomości gruntowej

9. Skutki prawne powstania odrębnej własności lokali.

Skutki prawne ustanowienia odrębnej własności lokali:

-powstaje nieruchomość lokalowa art. 46KC

-powstanie nieruchomości wspólnej - grunt wraz z urządzeniami i częściami budynku, które nie weszły do wyodrębnionych lokali

-charakter prawny nieruchomości wspólnej

Współwłasność przymusowa części ułamkowych wyodrębnienie lokali sukcesywne lub umowne

Zarząd nieruchomości - określenie współwłasności właścicieli

Wspólnota mieszkaniowa - ogół właścicieli lokali; do 7 lokali - mała wspólnota, powyżej 7 lokali - duża wspólnota. W małej stosuje się przepisy KC o częściach ułamkowych, w dużej trzeba ustanowić zarządcę- on sam zarządza. Dla czynności przekraczających czynności zwykłego zarządu potrzebna jest uchwała większości współwłaścicieli

10. Przeniesienie własności rzeczy drogą umowy- Regułą jest to, że umowy te mają charakter zobowiązująco - rozporządzający. Umowy o podwójnym skutku. Co do gatunku potrzebna jest czynność zobowiązująca, a potem czynność rozporządzająca. Moc dwóch odrębnych czynności prawnych. Jest to umowa kauzalna, umowy przenoszące czynności są czynnościami konsensualnymi. Treść: strony mogą sobie wszystko ustalić kodeks art. 157. Musi to być bezwarunkowo i terminowo. Sformułowana w określonej formie. Wymagana forma aktu notarialnego pod rygorem nieważności.

11. Nabycie własności rzeczy drogą umowy od osoby nieuprawnionej do rozporządzania rzeczą-

Nabycie własności rzeczy droga umowy od osoby nieuprawnionej do zarządzania rzeczą(nie od właściciela). Trzeba dokonać podziału na:

a)rzeczy ruchome- art. 169 KC, wprowadza podział na rzeczy powierzone i utracone

Rzeczy powierzone to np. rzeczy pożyczone (rower, ubranie). Ta umowa musi być zawierana z nabywcą w dobrej wierze i rzecz musi mu być wydana. Umowa ma charakter otwarty, realny.

Rzecz utracona została w rękach zbywcy bez wiedzy właściciela. Nabywca musi działać w dobrej wierze, rzecz musi być wydana nabywcy, upływ terminu 3lat od utraty rzeczy przez właściciela. Okres 3 lat nie obowiązuje na pieniądzach, dokumentów okaziciela i przedmiotach nabytych na licytacji publicznej

b)nieruchomości - rzeczy nie ruchome art.5-6 ustawy o księgach wieczystych i hipotekach. Rękojmia wiary ksiąg wieczystych- instytucja ochronna dla podmiotów dokonujących transfery dotyczące praw własności.

Warunki:

1.Zbywca w księdze wieczystej musi figurować jako właściciel

2.Nabywca musi działać w dobrej wierze

3.Transakcja jest skuteczna, kiedy ta umowa jest odpłatna np. sprzedaż lub zamiana

12. Zasiedzenie- art. 172 i następne KC. Nie ma zbywcy, nie ma poprzednika prawnego. Podstawową rolę odgrywa wpływ czasu.

Posiadanie samoistne rzeczy- 1przesłanka prawa własności. Ustawodawca rezerwuje zasiedzenie tylko dla grupy posiadaczy samoistnych. Władają rzeczą jak właściciel, ale nie są właścicielami-posiadacze samoistni. Przesłanki posiadania samoistnego:

2.Dobra wiara posiadacza-przy nieruchomościach dozwolone w złej wierze posiadania.

3.Czas i termin zasiedzenia- dla rzeczy ruchomych 3 lata, nieruchomości 20 lat, nieruchomości w złej wierze 30 lat. Dobra wiarę ocenia się w momencie wejścia na grunt.

13. Pojęcie i rodzaje posiadania- 1.Posiadanie rzeczy- stan faktyczny. Składa się z dwóch elementów:

-faktyczne władztwo człowieka nad rzeczą

-wola władania daną rzeczą dla siebie

Dzierżyciel nie jest posiadaczem. (włada daną rzeczą, ale nie włada dla siebie)

Posiadacz:

a)samoistny - posiadacz, który posiada rzecz jako właściciel tzn. jest nim na pewno sam właściciel

b) zależny- włada rzeczą na podstawie umowy z właścicielem

c) zgodnie z prawem

d)bezprawne

e)posiadanie w dobrej wierze- ma mylne przeświadczenie usprawiedliwione okolicznościami; posiadanie w złej wierze-z góry wie, że on nie jest właścicielem, a posiada rzecz.

2. Korzystanie z rzeczy - to prawo do używania rzeczy i pobierania pożytku

3.Rozporządzanie rzeczą- może dokonywać wszelakich czynności dotyczących rzeczy, może się wyzbyć prawa własności, ma prawo zniszczyć rzecz.

Wykonywanie prawa własności- powinno być wykonywane zgodnie z zasadami współżycia społecznego i przeznaczenia społeczno-gospodarczego.

14. Ochrona własności i posiadania- Wyróżniamy dwa prawno-rzeczowe roszczenia, które służą do ochrony prawa własności. Pierwsze to roszczenie windykacyjne, drugie- roszczenie negatoryjne. Pierwsze z nich jest roszczeniem o wydanie rzeczy, drugie - o zakazanie innych naruszeń.

Roszczenie windykacyjne- to roszczenie właściciela o wydanie rzeczy, która znajduje się we władaniu innej osoby. Przedmiotem roszczenia windykacyjnego jest zwrot rzeczy, łącznie ze wszystkimi przychodami uzyskanymi przez osobę, która władała rzeczą. Roszczenie negatoryjne- przeciwko osobie, która naruszyła własność w inny sposób aniżeli przez pozbawienie własności faktycznego władztwa nad rzeczą, przysługuje właścicielowi roszczenie o przywrócenie stanu zgodnego z prawem i zaniechanie naruszeń. Roszczenie negatoryjne powstaje dla właściciela np., gdy inna osoba, niebędąca do tego uprawniona przejeżdża przez jego nieruchomość. Roszczenia posesoryjne

15. Użytkowanie wieczyste- Przyznawane na gruntach komunalnych lub państwowych, potrzebna jest umowa pomiędzy przedstawicielem państwa (wójt, burmistrz) po drugiej stronie użytkownik. Umowa notarialna zawarta pod rygorem nieważności, z wpisem do księgi wieczystej o charakterze konstytutywnym.

Treść: prawo do posiadania oraz do korzystania z gruntu, a także do rozporządzania niezgodnie z umową, zgodnie z zasadami współżycia społecznego i przepisami prawa. Prawo użytkowania wieczystego- prawo do cudzej rzeczy, używać tego gruntu można tylko w granicach oznaczonych umową, obowiązkiem użytkownika jest zainwestowanie w ten grunt. Użytkowanie wieczyste ma charakter terminowy (okres min. 40 lat, max 99 lat) w ciągu 5 lat użytkowania można wystąpić z wnioskiem o przedłużenie (przedłużenie od 40 - 99lat). Prawo odpłatne (opłata roczna) wynosi w pierwszym roku - 25%wartości gruntu, później, co rok płaci się 1-3% wartości gruntu, prawo jest zbywalne i dziedziczne.

Użytkownik wieczysty może się zrzec:

-jednostronne pozbawienie przez gminę lub państwo

-wartość budowl. Jest prawem związanym z użytkowaniem wieczystym art.235

16. Ogólna charakterystyka ograniczonych praw rzeczowych- Użytkowanie, służebność, zastaw, hipoteka.

Cechą charakterystyczną tych praw jest to, że są to prawa do cudzych rzeczy. Wszystkie te prawa powstają drogą umowy. Przedmiotem tego prawa jest nieruchomość, oświadczenie właściciela w akcie notarialnym. Prawa te są na ogół zbywalne i dziedziczne. Nie dziedziczna jest służebność osobista i użytkowanie. Wygasają między innymi drogą umowy za rozwiązaniem stron oraz confusio. Obowiązuje zasada: pierwszy w czasie-pierwszy w prawie. Jest przełamana, jeżeli czyjeś prawo jest wpisane do księgi wieczystej. Przy zastawie pierwszeństwo ma zawsze ostatni.

17. Użytkowanie i służebność- Użytkowanie- art. 252 i następne KC. Osoba uprawniona dostaje prawo do pobierania i użytkowania pożytków rzeczy. Prawo jest niezbywalne. Osoba mająca rzecz do używania ma obowiązek używać rzeczy zgodnie z jej dotychczasowym przeznaczeniem z zachowaniem substancji rzeczy.

Służebność- wyróżniamy dwa rodzaje służebności:

a)gruntowe-podmiotem uprawnionym jest doczesny właściciel gruntu, który ma prawo domagać się każdoczesnego właściciela nowego gruntu, aby ten znosił jego działania w stosunku do gruntu obciążonego albo nie podejmował własnych działań w stosunku do swojego gruntu, do których jako właściciel byłby uprawniony.

- Pati - znoszenie (I przypadek) działania

- Non facere - nie działanie (II przypadek)

Nigdy służebność nie polega na tym, że podmiot obciążony ma się zachować biernie wobec kwestii. Służebność jest związana z nieruchomością właścicielem. Może być zajęta przez zasiedzenie- art.292

b) osobista - przysługuje indywidualnie określonej osobie. Tylko on ma możliwość korzystać z nieruchomości obciążeniowej. Jest niezbywalna i niedziedziczna, wąska. Służebność mieszkaniowa przysługuje właścicielowi i jego małoletnim dzieciom, natomiast, gdy dzieci będą pełnoletnie mogą w tym mieszkaniu mieszkać.

18. Zastaw i hipoteka- Prawa te służą zabezpieczaniu wierzytelności. Zabezpieczenia o charakterze rzeczowym- polega na tym, że ciąży na określonej rzeczy i idzie za właścicielem. Podmiot uzyskuje dwa uprawnienia:

-może zaspokoić się z danej rzeczy nawet wtedy, gdy należy już do innej osoby niż dłużnik

-może zabezpieczyć się z danej rzeczy z prawem pierwszeństwa przed wierzycielami osobistymi właściciela rzeczy

Zastaw - ograniczone prawo rzeczowe ustanawiane na rzeczach ruchomych lub prawach zbywalnych. KC stanowi, że zastawienie zastawu jest rzeczą realną. Ten, co zastawia nazywa się zastawca, natomiast ten, co otrzymał nazywa się zastawnik. Zastawnik powinien ją przechowywać, ma piecze nad rzeczą, nie ma prawa używać rzeczy. Gdyby rzecz zastawiona przyniosła pożytki to należy je doliczyć na poczet wierzytelności. Zaspokojenie zastawnika następuje zawsze na podstawie kodeksu postępowania cywilnego. Ten zastaw jest zastawem kodeksowym. W Polsce istnieje zastaw rejestrowy (kiedyś „bankowy”)- nie jest konieczne wydanie rzeczy zastawnikowi. Zastaw taki powstaje w formie pisemnej pod rygorem nieważności i jest max 30 dni by zarejestrować. Może taką umowę zawrzeć podmiot prowadzący działalność gospodarczą. Można zabezpieczyć na akcjach, obligacjach, papierach wartościowych. Zaspokojenie zastawnika albo w postępowaniu sądowym, albo w postępowaniu poza sądowym (zaspokojenie na licytacji publicznej zorganizowanej przez notariusza, zaspokojenie z czynszu, jaki przyniesie rzecz, gdy zostaje oddana do dzierżawcy, przejęcie rzeczy na własność, zaspokojenie się z dochodów, jakie przyniesie przedsiębiorstwo oddane pod zastaw). Musi być wartość rzeczy zastawionych podana w umowie.

Hipoteka- najczęściej omawiana poprzez wskazanie, różne rodzaje:

a) podział ze względu na przedmiot:

- na nieruchomości

- hipoteka na współudziale we własności nieruchomości

- na prawie użytkowania wieczystego

- na spółdzielczym własnościowym prawie do lokalu

- na wierzytelności hipotecznej

b) podział ze względu na sposób powstawania:

- hipoteka umowna- powstaje na drodze umowy, oświadczenie w rodzaju aktu notarialnego i wpis do księgi wieczystej o charakterze konstytutywnym

- hipoteka przymusowa- powstaje, gdy istnieje szczególny tytuł prawny do zabezpieczenia czyjejś wierzytelności, konieczne orzeczenie sądu i wpis do księgi wieczystej o charakterze konstytutywnej

Podział hipotek ze względu na treść:

a)zwykła

b) łączna- ciąży na kilku nieruchomościach, może powstać na 2 sposoby

c)kaucyjna- jest w użyciu, kiedy strony nie mają uregulowanej wierzytelności. Jest praktyczna. Nie wiemy ile wynosi obciążenie. Znamy tylko kwotę maksymalnego zabezpieczenia wierzytelności. Zaspokojenie wierzyciela następuje zawsze na drodze sądowej.

19. Własnościowe spółdzielcze prawo do lokalu mieszkalnego- Ustawa o spółdzielniach mieszkaniowych z 15,12.2000r. W KC zawarta jest w art.234. Prawo przysługujące osobie uprawnionej w stosunku do lokalu mieszkania użytkowania należącego do spółdzielni. Prawo ustanowione wyłącznie na rzecz członków spółdzielni. Daje prawo do używania lokalu zgodnie z przeznaczeniem, umową i statutem spółdzielni. Zbywalne i dziedziczne. Kiedyś było tylko jednopodmiotowe. Zbycie prawa wymaga aktu notarialnego pod rygorem nieważności. Prawo do rzeczy cudzej. Ustawodawca w ustawie zawarł możliwość przekształcenia, można przez to uzyskać prawo do własności.

20. Księgi wieczyste- rejestr praw dotyczących nieruchomości. Maja charakter jawny, publiczny. Prowadzone przez sądy. Zakres informacji wpisanych jest dosyć spory. Składa się z 4 działów:

I - oznaczenie nieruchomości

II - wpisy własności (użytkowanie wieczyste)

III - obciążenia nieruchomości z wyjątkiem hipotek

IV - hipoteki

Wpisy- jest prowadzony dziennik do każdej księgi. Każdy wpis na swój numer. Wpis do księgi wieczystej negatywny (np. określenie czegoś) lub pozytywny jest czynnością drugą. Podkreślenia czerwono to wykreślenie jakiegoś wpisu. Po wpisie każdy zainteresowany dostaje informacje z sądu i ma prawo do apelacji. Są publiczne. Każdy ma prawo złożyć wniosek o uzgodnienie treści księgi wieczystej z rzeczywistym stanem prawnym.

Domniemania prawdziwości- wzruszalne. Rękojmia wiary publicznej ksiąg wieczystych nakazuje uznać, że podmiot nabywa prawo, jeżeli zawiera umowę z osobą wpisaną do księgi wieczystej jako osoba uprawniona, o ile sam działa w dobrej wierze i wykonuje czynności prawne odpłatnie. Można wpisać prawa:

-wszystkie prawa rzeczowe dotyczące nieruchomości

-inne prawa dotyczące nieruchomości: obligacyjne (osobowe) np. prawo dożywocia, pierwokupu, roszczenie o przeniesienie własności.

ZOBOWIĄZANIA

1. Pojęcie zobowiązania- Zobowiązanie jest jednym z rodzajów stosunków cywilno-prawnych, różniących się od innych swą treścią i charakterem Stosunek zobowiązaniowy, (czyli zobowiązanie) jest to taki stosunek prawny, w którym jedna osoba, nazywana wierzycielem, ma prawo domagać się od drugiej, nazwanej dłużnikiem określonego zachowania się, nazywanego świadczeniem, a dłużnik powinien to świadczenie spełnić.

2. Źródła zobowiązań- Kontrakty- zobowiązania z umów. Zasada swobody umów- art.353 KC strony, które zawierają umowę mogą ułożyć sobie treść zobowiązania wg. Swojego uznania. Z zastrzeżeniem:

-treść umowy nie może się sprzeciwiać bezwzględnie obowiązującym przepisom prawnym

-zasadami współżycia społecznego

-naturze zobowiązania

3. Rodzaje zobowiązań-

1.Zobowiązanie proste- mamy dłużnika i wierzyciela

2.Zobowiązanie złożone- polega n tym, że podmiot występuje nie zawsze w jednej roli, tzn., że może być jednocześnie dłużnikiem jak i wierzyciele. Wynika to z umów dwustronnie zobowiązujących. Niektóre zobowiązania złożone noszą nazwę zobowiązań wzajemnych. Cechą charakterystyczną zobowiązań wzajemnych jest to, że świadczenie jednej strony jest ekwiwalentem drugiej strony. To znaczy, że jedna strona świadczy względem drugiej strony by uzyskać pewien ekwiwalent bez względu na wartość ekwiwalentu. (DO UT DES - daje abyś Ty mi dał)

3. Zobowiązanie rezultatu- tu podmiot zobowiązuje się osiągnąć określony cel, wynik np. umowę o dzieło

4. Zobowiązanie starannego działania- podmiot zobowiązuje się dążyć do osiągnięcia określonego celu np. umowa zlecenia

5. Zobowiązanie jednostronne- dłużnik zobowiązuje się 1 raz dokonać określone zobowiązanie np. zbuduje dom, odda dług

6. Zobowiązanie okresowe - dłużnik, co pewien czas zobowiązuje się do pewnego zachowania.

7. Zobowiązanie ciągłe- dłużnik przez określony okres czasu zachowywać w ten sam sposób np. umowa najmu, dzierżawy

Te zachowania likwidujemy drogą wypowiedzenia

8. Zobowiązanie pieniężne-, gdy podmiot jest zobowiązany do zapłaty (świadczenia) pewnej kwoty pieniężnej

9. Zobowiązanie niepieniężne-

4. Zobowiązania pieniężne- Regulacje prawne zobowiązań pieniężnych

a)zasada nominalizmu - zasadę tę wyraża art. 358; dłużnik zobowiązany do zapłaty pieniężnej wykonuje zobowiązanie, jeśli wypłaci kwotę nominalną tzn., jeśli ma zwrócić pożyczkę 500zł to ma zapłacić tę sumę

waloryzacja umowna- do umów możemy wprowadzić klauzule waloryzacyjne-, które polegają na stosowaniu (innego niż pieniądz polski) miernika wartości

Waloryzacja sądowa- dokonywana mocą orzeczenia sądu na żądanie strony, jeśli nastąpiła istotna zmiana siły pieniądza. Zadaniem sądu jest uwzględnienie interesów stron i zasad współżycia społecznego. Sąd może zmienić wysokość albo sposób realizacji świadczenia.

b) zasada walutowości art. 358KC na obszarze RP zobowiązania pieniężne muszą być wyrażone w walucie polskiej (waluta obca może wyrazić wielkość tego świadczenia)

c)miejsce wykonania zobowiązania - jest to zazwyczaj miejsce zamieszkania albo siedziba dłużnika lub miejsce zamieszkania albo siedziba wierzyciela

Umowa nie Zawsze określa miejsce oddania świadczenia

Przy zobowiązaniach innych niż pieniężne obowiązuje w Polsce zasada długów odbiorczych

Przy świadczeniach obowiązuje reguła długów oddawczych, co znaczy, że miejsce zamieszkania lub siedziba wierzyciela są miejscem świadczenia pieniężnego

d)odszkodowanie za niewykonanie zobowiązania w terminie, jeśli strony nie ustaliły terminu to regulują to przepisy prawne. Dłużnik, który nie płaci w terminie popada w opóźnienie z tego faktu nic złego go nie czeka (chyba, że okaże się, że on nie świadczy ze swej winy)

Wyjątek dotyczy odszkodowania, jeśli dłużnik jest zobowiązany do świadczenia pieniężnego to za opóźnienie ma obowiązek zapłaty odsetek niezależnie od powodów opóźnienia, art. 481

- by obowiązek zapłaty istniał musi być odpowiednia podstawa prawna

- wysokość odsetek podlega swobodzie podmiotów prawa cywilnego

Strony maja prawo ustalić

Odsetki maksymalne - w przypadku, gdy czynność prawna jest źródłem odsetek (strony ustalają odsetki - to nie mają swobody wtedy wysokość odsetek stanowi 4-krotną wielokrotność stopy lombardowej)

Zakaz anatocyzmu - art. 482 zakaz zastrzegania odsetek od odsetek

Można żądać, gdy:

1od momentu wytoczenia powództwa

2. zakazu anatocyzmu nie stosuje się w przypadku pożyczek długoterminowych udzielonych przez instytucje kredytowe

5. Zobowiązania solidarne- Reguła wielości podmiotów - decyduje to czy świadczenie jest podzielne czy nie:

- jeżeli jest podzielne to dzieli się je na tyle ile występuje podmiotów, jeżeli kilku jest zobowiązaniowych to wierzyciel może żądać od nich tyle ile na każdego przypada

- jeżeli nie jest podzielne to wszystko odbywa się łącznie

Zobowiązanie solidarne są odstępstwem od tych reguł.

Zobowiązanie solidarne wynikają albo z ustawy albo z umowy, nie można domniemywać solidarności, musi być wielość dłużników lub wierzycieli

-jeśli jest po stronie dłużnej - solidarność bierna

- jeśli jest po stronie wierzycieli - solidarność czynna

a) solidarność bierna (dłużników)- polega na tym, że wierzyciel może domagać się od któregokolwiek z dłużników części albo całości świadczenia. Jeżeli dłużnik spełniłby całość świadczenia wygasa wierzytelność wobec pozostałych dłużników. Dłużnik, który spełnił świadczenie ma świadczenie regresowe wobec pozostałych dłużników.

Roszczenie regresowe- jeśli nie stanowi inaczej ustawa lub umowa to dłużnicy obowiązani są płacić równo.

Poręczenie art. 881 - poręczyciel jest odpowiedzialny solidarnie z dłużnikiem

b) solidarność (czynna) wierzycieli-polega na tym, że dłużnik by zwolnić się z długu może świadczyć do rąk któregokolwiek z wybranych przez siebie wierzycieli. Jeśli świadczy całość wierzytelność wygasa. Wierzyciele, którzy nie otrzymali świadczenia mają świadczenie regresowe do tego wierzyciela, który świadczenie uzyskał.

Jeśli któryś z wierzycieli wytoczy powództwo wobec dłużnika to dłużnik nie może pominąć go w świadczeniu.

Solidarność niewłaściwa

6. Wykonanie zobowiązań- Wykonanie zobowiązania- powinno być wykonane zgodnie z jego treścią art. 354 KC Wykonanie go zgodnie z treścią powoduje wygaśnięcie tego zobowiązania.

Czas i miejsce wykonania zobowiązania:

1.czas(termin) wykonania zobowiązania

a)zobowiązanie terminowe - w treści zobowiązania ma określony czas, w którym powinno zostać wykonane (strony, przepis prawny- stanowi, do kiedy dłużnik powinien świadczyć)

b) zobowiązanie bezterminowe - w treści zobowiązanie nie określa się czasu i wtedy dłużnik powinien świadczyć bezzwłocznie po wezwaniu go do świadczenia przez wierzyciela.

W umowie pożyczki - pożyczkobiorca ma 6 tygodni na zwrot pożyczki od momentu wezwania go do zwrotu

2. Miejsce wykonania zobowiązania

Wynika z charakteru zobowiązania (np. budowa domu na określonej działce). Miejsce wykonania zobowiązania jest miejsce zamieszkania dłużnika lub siedziba dłużnika. Jeśli chodzi o świadczenie pieniężne to miejscem wykonania świadczenia jest miejsce zamieszkania lub siedziba wierzyciela. Przy świadczeniach pieniężnych czas wykonania świadczenia liczony jest do momentu zaksięgowania przelewu w banku lub do momentu dostarczenia wierzycielowi.

-Zdolność do umarzania zobowiązania ma tylko pieniądz bankowy. Przy pieniądzu bezgotówkowym druga strona musi się zgodzić na taką formę spłaty świadczenia.

3. Sposób wykonania zobowiązania, gdy chodzi o jakość świadczenia. Art. 355 KC zobowiązania powinno być wykonane z należytą starannością

Należyta staranność- ogólnie wymagana jakość w stosunkach danego rodzaju. Należyta staranność musi być szczególna, gdy występuje zawodowy charakter wykonania świadczenia przez dłużnika tzn. profesjonalista ma odpowiednią wiedze wykonania świadczenia i sumienne przygotowanie i świadczenie

Wyjątek: Jeżeli przedmiotem świadczenia jest rzecz oznaczona, co do rodzaju (gatunku) dłużnik ma obowiązek dostarczyć rzecz średniej jakości (jakość nie została zaznaczona w umowie)

4. Strony zobowiązań - strony mogą się umówić, co do tego, kto ma świadczyć.

Strona dłużna-W polskim prawie nie ma obowiązku pełnienia świadczenia osobistego przez dłużnika, chyba, że obowiązek osobistego działania wynika z umowy lub charakteru świadczenia.

Strona wierzycielska- obowiązkiem dłużnika jest świadczyć do rąk własnych wierzyciela. Wyjątek - wierzyciel może upoważnić inną osobę do odbioru i wtedy dłużnik może świadczyć do rąk upoważnionego.

Jeżeli dłużnik świadczy do rąk osoby nieupoważnionej to z długu zwalnia się go na tyle na ile wierzyciel skorzystał ze spłaty długu.

Jeżeli dłużnik zapłacił 100zł a do rąk wierzyciela trafiło 50zł to dłużnik jest zwolniony tylko z 50zł długu.

7. Wpływ zmiany okoliczności na wykonanie zobowiązania (klauzula rebus sic stantibus)-

Zgodnie z treścią art. 357 KC, jeżeli z powodu nadzwyczajnej zmiany stosunków spełnienie świadczenia byłoby połączone z nadmiernymi trudnościami, albo groziłoby jednej ze stron rażącą stratą, czego strony nie przewidziały przy zawarciu umowy, sąd może po rozważeniu interesów stron, zgodnie z zasadami współżycia społecznego, oznaczyć sposób wykonania zobowiązania, wysokość świadczenia lub nawet orzec o rozwiązaniu umowy. Rozwiązując umowę sąd może w miarę potrzeby orzec o rozliczeniu stron kierując się zasadami określonymi w zadaniu poprzedzającym. Rozwiązanie umowy spowoduje, więc wygaśnięcie zobowiązania.

8. Wygaśnięcie zobowiązania.

Wygaśnięcie zobowiązania- nie przez wykonanie

1.złożenie przedmiotu świadczenia do depozytu sądowego.

Dłużnik z przyczyn leżących po stronie wierzyciela nie może lub nie powinien spełnić świadczenia w sytuacji, gdy:

- dłużnik nie wie, komu ma świadczyć tzn. X zawarł umowę z Y, ale Y zmarł

- gdy wierzyciel nie chce przyjąć świadczenia

- nie wydaje potwierdzenia, że wykonaliśmy świadczenia

Korzyści złożenia świadczenia do depozytu sądowego przez dłużnika:

- nie naraża dłużnika na zarzut opóźnienia spłaty świadczenia

- od momentu złożenia świadczenia do depozytu sądowego ryzyko utraty lub uszkodzenia świadczenia przechodzi na wierzyciela

Cecha złożenia do depozytu sądowego

- dłużnik może odebrać te pieniądze z depozytu sądowego, dlatego zobowiązanie gaśnie. Dopiero, gdy wierzyciel odbierze swój dług lub, gdy pieniądze przejdą na skarb państwa.

2. Potrącenie

9. Potrącenie- Potrącenie następuje drogą umowy, dlatego przepisy prawne nie regulują tego potrącenia

Ustawowe- charakteryzuje się tym, że jest dokonywane mocą jednostronnego oświadczenia woli. Ustawodawca określa w ustawie warunki potrącenia art. 496

Warunki potrącenia wierzytelności:

- potrącić można wierzytelności wzajemne tzn. A ma wierzytelność do B i odwrotnie

- obie te wierzytelności musza być jednorodzajowe

- wierzytelności te muszą być zaskarżalne, ( co najmniej musi być zaskarżalna wierzytelność, która jest przedstawiana do potrącenia)

- obie wierzytelności mogą być wymagalne

Zakaz potrąceń

- nie wolno potrącać wierzytelności alimentacyjnych

- nie wolno potrącać wierzytelności niepodlegających zasiedzeniu

- nie wolno potrącać wierzytelności z tytułu odszkodowania z tytułów czynów zabronionych i innych wskazanych w KC

Na czym polega potrącenie?

Potrącenie jest oświadczeniem woli jednego z wierzycieli złożona drugiemu. Na skutek tego oświadczenie następuje umorzenie wierzytelności, przy czym wierzytelność wyższa ulega umorzeniu do wysokości wierzytelności niższej

Skutek potrącenia- następuje z mocą wsteczną. Umorzenie wierzytelności nastąpi w terminie, gdy zachodziły wszystkie warunki potrącenia, a w szczególności, gdy zachodził okres wymagalności.

10. Przesłanki i zasady odpowiedzialności odszkodowawczej- Przesłanki odpowiedzialności odszkodowawczej; pewne warunki, wymogi, które muszą zostać spełnione po to by można było komuś przepisać odpowiedzialność odszkodowawczą. Są 3 przesłanki, muszą wszystkie zaistnieć razem:

A)zdarzenie, za które podmiot odpowiada na określonych zasadach

B)szkoda

C)związek przyczynowy między zdarzeniem, a szkodą

ad. A) Mamy 2 rodzaje zdarzeń

-niewykonanie bądź nienależyte wykonanie zobowiązania (prowadzą do odpowiedzialności kontraktowej)

-czyn niedozwolony (odpowiedzialność deliktowa)

Mamy 3 zasady odpowiedzialności za te zdarzenia

1 zasada winy- odpowiada ten, kto winny. Koncepcja normatywna- podmiot winny to taki podmiot, któremu można postawić zarzut, że się zachował umyślnie, lekkomyślnie lub niedbale naruszając zasady porządku prawnego.

2 zasada ryzyka- odp. Za sam skutek niezależnie od winy. Odpowiedzialność obiektywna, niezależna od podmiotu.

3 zasada słuszności- można domagać się odszkodowania, jeżeli względy słuszności za tym przemawiają

Okoliczności EGZONERACYJNE (zasada ryzyka) - nazwa z łac. EXONERIS - zwolnienie z odpowiedzialności. Okoliczności zwalniające:

-siła wyższa -wydarzenie zewnętrzne, któremu nie udało zapobiec.

-zdarzenie określane mianem- wyłączna wina poszkodowanego

- wyłączna wina osoby trzeciej

Ad. B) Trzeba udowodnić szkodę- uszczerbek w dobra prawnie chronione.

Szkoda majątkowa- szkoda w dobrach majątkowych. Krzywda- szkoda niemajątkowa. Naprawioną szkodą majątkową jest odszkodowanie oraz zadość uczynienie za szkodę niemajątkową. Szkoda majątkowa 2 składniki:

-strata (szkoda rzeczywista) - realny uszczerbek poniesiony przez poszkodowanego

-utracony zysk (utracone korzyści) - wartość, której nie uzyskał poszkodowany wskutek zdarzenia, które spowodowało szkodę, ale którą to wartość osiągnąłby gdyby to zdarzenie nie zaszło.

Sposoby obliczania szkody:

*metoda różnicowa -szkoda równa się różnicy między2 wartościami: wartością majątku osoby poszkodowanej gdyby nie zaszło zdarzenie, a wartością majątku po zdarzeniu wyrządzającego szkodę

Ad. C) związek przyczynowy adekwatny ograniczony do normalnych następstw. Sędzia dokonuje testu warunku koniecznego. Gdyby test wypadł negatywnie to i tak szkoda mogłaby nastąpić. Gdyby test wypadł pozytywnie przechodzimy do selekcji następstw.

11. Zakres obowiązku naprawienia szkody- Zakres obowiązku naprawienia szkody może się odbyć przez:

-zapłacenie odszkodowania

-przywrócenie stanu poprzedniego

Odszkodowanie ma pokryć całą szkodę, ale są odstępstwa od tej reguły:

-przyczynienie się poszkodowanego do wyrządzonej szkody

- kompensacja szkody z korzyścią - zdarzenie, które spowodowało szkodę spowodowało także korzyść

- miarkowanie sędziego- przyznaje prawo temu sędziemu, któremu odszkodowanie na rzecz deliktu między osobami fizycznymi

12. Zobowiązania z umów; kontrakty jedno- i dwustronnie zobowiązujące oraz wzajemne

13. Zawarcie umowy przy pomocy wzorca- Wzorce przybierają nazwy: instrukcje, warunki szczegółowe, są to dokumenty sformułowane przez jedną ze stron, która posługuje się przy zawarciu umowy. Zagadnienia:

1.Moc wiążąca wzorca umownego

- wzorzec wiąże drugą stronę, jeżeli został jej doręczony przed zawarciem umowy. Wyjątki: nie trzeba doręczać, wystarczy stworzyć sytuację, by druga strona mogła z łatwością dowiedzieć się o treści wzorca, jeżeli zaistniała sytuacja:

- posługiwanie się wzorcem zostało zwyczajowo przyjęte w stosunkach danego rodzaju

- umowa zostaje zawarta z innym podmiotem niż konsument chyba, że chodzi o umowę bagatelną z konsumentem

14. Niedozwolone postanowienia umowne- (przesłanka materialna) jest to postanowienie sprzeczne z dobrymi obyczajami, rażąco naruszające interes konsumenta. Skutkiem uznania klauzuli za niedozwoloną jest jej nieobowiązywanie. W przypadku wątpliwości orzeka się na korzyść konsumenta. Kontrola przez sad zgodności klauzul z dobrymi obyczajami: a) indywidualna (incydentalna), b) abstrakcyjna- niezależna od konkretnego stosunku prawnego, jest dokonywana zawsze przed sądem ochrony konkurencji i konsumentów, jeżeli sąd uzna klauzule z niedozwoloną wtedy wpisuje się ją do rejestru klauzul niedozwolonych. Wzorzec musi być jednoznaczny i zrozumiały.

15. Umowa przedwstępna- zawierana w celu zawarcia umowy w przyszłości, jest to umowa zobowiązaniowa (jedna albo obie strony zobowiązują się do zawarcia w przyszłości oznaczonej umowy. Warunek ważności umowy przedwstępnej-musi określać, co najmniej istotne postanowienia kontraktu przyrzekanego. Obowiązki wynikające z umowy przedwstępnej: obowiązek zawarcia umowy przyrzeczonej, termin jej podpisania albo jest określony w umowie przedwstępnej albo można go określić później, każda strona uprawniona z umowy przedwstępnej ma prawo określić termin zawarcia umowy przyrzeczonej, (jeżeli do 1 roku od zawarcia umowy przedwstępnej nie zostanie oznaczony termin wtedy umowa ta nie obowiązuje). Skutki niewykonania umowy przedwstępnej: a) skutek słabszy- wywołuje go każda umowa przedwstępna ważnie zawarta i jest to obowiązek zapłaty odszkodowania w ramach ujemnego interesu umowy (niewielkie), b) skutek silniejszy: umowa przedwstępna wywołuje ten skutek tylko wtedy, gdy została zawarta w takiej formie, która jest wymagana dla kontraktu przyrzeczonego, podmiot uprawniony z umowy przedwstępnej może wyegzekwować zawarcie umowy przyrzeczonej na drodze sądowej (wyrok sądu zastępuje oświadczenie woli stron).

16. Zadatek i kara umowna- mają one dyscyplinować osoby zawierające umowę

a) Zadatek- jest dodatkowym zastrzeżeniem w umowie na podst., którego jedna ze stron płaci pewną sumę pieniężną drugiej stronie przy zawarciu umowy z następującymi konsekwencjami: w przypadku niewykonania zobowiązania umowy przez podmiot, który zadatek wręczył druga strona może od umowy odstąpić i zachować zadatek. W przypadku niewykonania umowy przez stronę, która zadatek wzięła strona, która dała zadatek ma prawo odstąpić od umowy i zażądać zwrotu zadatku w podwójnej wysokości. Zadatek trzeba wręczyć realnie, nie wywołuje skutków, jeśli obie strony wykonują umowę lub jej nie wykonują. Zadatek zastępuje odszkodowanie, nie trzeba dowodzić przed sądem, że poniosło się szkodę w określonej wysokości, jeżeli mamy wątpliwości, co do pieniędzy wręczonych rozstrzygamy na korzyść zadatku.

b) Kara umowna- klauzula w umowie zobowiązująca stronę umowy do zapłaty określonej sumy pieniężnej na wypadek niewykonania świadczenia niepieniężnego. Zapłata kary umownej zastępuje odszkodowanie. Miarkowanie kary umownej-obniżenie kary umownej a) jeżeli zobowiązanie w części zostało wykonane, b) kara umowna rażąco wygórowana. Zapłata kary umownej nie zwalnia z długu (wykonania umowy).

17. Odpowiedzialność kontraktowa- odpowiedzialność za niewykonanie lub nienależyte wykonanie zobowiązań. Przesłanki i zasady odpowiedzialność kontraktowej: a) zdarzenie, za które podmiot odpowiada na określonych zasadach (niepokonanie lub nienależyte wykonanie zobowiązania). Na zasadzie winy odpowiada osoba winna. Domniemanie winy dłużnika- każdy dłużnik, który nie wykonał zobowiązania jest winien, jeśli z innej przyczyny to musi to udowodnić, b) szkoda, c) związek przyczynowy. Dłużnik odpowiada nie tylko za siebie, ale także za osoby, którymi posłużył się do wykonania zobowiązania. Umowa odmienna zasad regulacji kontraktowej- odpowiedzialność dłużnika można wprowadzić w każdej sytuacji, nie wolno zwolnić dłużnika z odpowiedzialności za szkodę z jego winy umyślnej.

18. Bezpodstawne wzbogacenie- podmiot bez podstawy prawnej uzyskuje korzyść majątkową kosztem innego podmiotu. Występuje związek miedzy wzbogaceniem pierwszego podmiotu, a zubożeniem drugiego -działanie osób trzecich, przypadek, -działanie osoby bezpodstawnie wzbogaconej np. kradzież. Konsekwencje- powstaje zobowiązanie, dłużnikiem jest bezpodstawnie wzbogacony, wierzycielem jest bezpodstawnie zubożony, dłużnik musi zwrócić bezpodstawne wzbogacenie. Zas. należy zwrócić w naturze korzyść, którą się uzyskało-taką, jaką się uzyskało, jeżeli nie jest to możliwe to jest obowiązek zwrotu surogatów, które pozostały w majątku osoby bezpodstawnie wzbogaconej (korzyść po przekształceniu). Jeżeli bezpodstawnie wzbogacony przekazał nieodpłatnie korzyść osobie trzeciej- bezpodstawnie zubożony może domagać się od osoby obdarowanej wydania korzyści. Gdy wyzbył się korzyści z majątku bezpodstawnie wzbogacony istnieje obowiązek zwrotu aktualnego wzbogacenia z chwili zadania (trzeba zwrócić równowartość wzbogacenia wtedy, gdy w momencie utraty tej korzyści miało się obowiązek liczyć z tym, że trzeba biedzie korzyść zwrócić). Nie ma obowiązku zwrotu nienależnego świadczenia, gdy ten, który świadczył wiedział, że nie musi świadczyć i był tego świadomy. Świadczenie następuje w wykonaniu świadczenia przedawnionego. Świadczenie nastąpiło, gdy nie było jeszcze wymagalne.

19. Odpowiedzialność z tytułu czynów niedozwolonych (odpowiedzialność deliktowa)- przesłanki: a) czyn niedozwolony, b) szkoda, c) związek przyczynowy. Czyn niedozwolony jest to zdarzenie, za które podmiot odpowiada na określonych zasadach, zachowanie sprzeczne z zasadą porządku prawnego, łamie przepisy prawa. Czynem niedozwolonym może być zachowanie sprzeczne z zasadą współżycia społecznego.

20. Odpowiedzialność za czyn własny- odpowiedzialność sprawcy szkody, odpowiada na zasadzie winy. Zwolnienie z odpowiedzialności: a) nie będzie odpowiadać za szkodę osoba, która nie posiada odpowiedniego wieku, czyli osoba do lat 13 jest zawsze niewinna, b) niepoczytalność. Osoba ponosi odpowiedzialność, jeżeli stan niepoczytalności jest powodem wpływu alkoholu lub środków odurzających- wyjątkiem jest to, że nadużycie środków nie jest następstwem jego zawinionego działania, działanie w obronie koniecznej i działanie w stanie wyższej konieczności (ktoś poświęca jedno dobro dla ratowania drugiego, mamy prawo poświęcić cudza rzecz lub cudze zwierze dla ratowania dobra oczywiście ważniejszego).

21. Odpowiedzialność za czyny małoletnich (do lat 13) i niepoczytalnych-odpowiedzialność osób zobowiązanych do nadzoru, jeżeli z powodu wieku lub niepoczytalności nakłada się na nich odpowiedzialność: -ustawowo zobowiązani do nadzoru np. rodzice, -obowiązek wynika z czynności prawnych np. instruktorzy, -osoby, które ani z umowy, ani z ustawy nie są zobowiązane, ale w sposób trwały faktycznie nadzór sprawują. Osoby te odpowiadają na zasadzie winy w nadzorze, domniemanie tej winy. Zwolnienie z odpowiedzialności w sytuacji: a) wykazanie się starannością nadzoru, b) brak związku przyczynowego, c) na zasadzie słuszności odpowiedzialność osoby małoletniej lub niepoczytalnej.

22. Odpowiedzialność za czyny osób, którym powierzono wykonanie czynności- powierzający odpowiada za szkodę wyrządzoną przez osobę, której powierzył zadanie w przypadku wyrządzenia szkody przy wykonywaniu powierzonej czynności, a nie przy okazji lub przy sposobności. Jeżeli szkoda została wyrządzona przy wykonywaniu powierzonej czynności- wina w wyborze powierzającego. Zwolnienie z odpowiedzialności: a) może udowodnić, że dokonał starannego wyboru, b) powierzono wykonanie pracy profesjonaliście. Odpowiedzialność zwierzchnika za szkodę wyrządzoną przez podwładnego- za szkodę wyrządzoną poszkodowanemu przez podwładnego odpowiada zwierzchnik na zas. ryzyka pod warunkiem, że podwładny jest winien.

23. Odpowiedzialność za szkody wyrządzone działaniem władzy publicznej- a) DOMINIUM, b) IMPERIUM- szkoda wyrządzona działaniami władzy publicznej. Szczególna odpowiedzialność odszkodowawcza- art. 417 państwo odpowiada za zasadzie ryzyka, jeżeli szkoda została wyrządzona bezprawnym działaniem władzy publicznej. Przesąd- zanim wystąpi się o odszkodowanie trzeba w sądzie ustalić, że decyzja, postanowienie itp. jest bezprawne. Nie trzeba tego robić w przypadku, jeżeli szkoda powstała w przypadku nie wydania aktu normatywnego, którego obowiązek wydania przewiduje przepis prawa. Art. 4172 Odpowiedzialność za szkody legalne zostaje ograniczona wyłącznie do uszkodzenia ciała, rozstroju zdrowia, odszkodowania i zadość uczynienia za krzywdę, jeżeli zasady słuszności o tym przemawiają

24. Odpowiedzialność za szkody wyrządzone ruchem przedsiębiorstwa- (wprawianie w ruch za pomocą siły przyrody), np. przewoźnicy, odpowiadają na zasadzie ryzyka. Okoliczności egzoneracyjne (wyłączające odpowiedzialność)- siła wyższa, wyłączna wina poszkodowanego lub osoby trzeciej, za którą podmiot nie ponosi odpowiedzialności. Odpowiada prowadzący na własny rachunek.

25. Odpowiedzialność za szkody wyrządzone ruchem pojazdu mechanicznego- odpowiada na zasadzie ryzyka za sam skutek, posiadacz pojazdu samoistny lub zależnego. Zwolnienie z odpowiedzialności: siła wyższa, wina wyłącznie poszkodowanego, wina wyłącznie osoby trzeciej. Zasada ryzyka nie obowiązuje w dwóch przypadkach: osoba odpowiada na zasadzie winy wobec innego posiadacza pojazdu, z którym doszło do zderzenia, wobec przewożonego z grzeczności bez ekwiwalentu majątkowego.

26. Naprawienie szkody wynikłej z uszkodzenia ciała lub rozstroju zdrowia- podmiot odpowiedzialny za szkodę (na osobie) powinien skompensować całą szkodę, gdy

1) poszkodowany przeżył- poszkodowany może domagać się zwrotu kosztów leczenia (diagnoza, terapia, cały proces rehabilitacyjny), renty w dwóch przypadkach a) renta o charakterze wyrównawczym z tytułu całkowitej lub częściowej utraty zdolności do wykonywania zawodu, zarabiania pieniędzy, b) renta z tytułu zwiększenia potrzeb bądź zmniejszenia widoków powodzenia w przyszłości, zadość uczynienia za krzywdę (ma charakter kompensacyjny). 2) poszkodowany nie przeżył- od osoby odpowiedzialnej za szkodę przysługuje roszczenie osób, które pokryły koszty pogrzebu, dziedziczenie roszczeń, które przysługiwały poszkodowanemu (spadkobiercy zmarłego mogą domagać się pokrycia kosztów leczenia oraz wypłacenia renty, jeżeli one się należały), zadość uczynienie za krzywdę przechodzi na spadkobierców, jeżeli spadkobierca za życia wytoczył powództwo albo osoba odpowiedzialna za szkodę uznała roszczenie za życia spadkobiercy, osoby uprawnione do otrzymania alimentów od osoby poszkodowanej wtedy te osoby mogą domagać się wypłaty odszkodowania równego wysokości alimentów, osoby, którym zmarły dobrowolnie świadczył środki utrzymania o ile zasady współżycia społecznego za tym przemawiają sąd może przyznać tym osobom odszkodowanie, prawo do odszkodowania dla osób bliskich (os. najbliższe mogą domagać się odszkodowania).

27. Umowa sprzedaży- jest to umowa zobowiązująca (obie strony do czegoś się zobowiązują, jeśli umowa dotyczy rzeczy oznaczonych, co do gatunku do wtedy dodatkowo musi być rozporządzenie by miała ona charakter rozporządzający), bywa rozporządzająca (przenoszenia prawa), umowa kauzalna, konsensualna, wzajemna. Elementy przedmiotowo-istotne- umowa, przez którą jedna ze stron (sprzedawca) zobowiązuje się przenieść własność rzeczy i wydać rzecz kupującemu, a druga strona (kupujący) zobowiązuje się zapłacić cenę i rzecz odebrać. Umowę sprzedaży może zawrzeć każdy i może ona dotyczyć praw, energii i zwierząt. Ograniczenia przedmiotowe dotyczą broni, materiałów wybuchowych, walut, kamieni. Forma umowy sprzedaży- jest dowolna, ale przy sprzedaży np. nieruchomości musi być akt notarialny. Odbiór i wydanie rzeczy- obowiązek wydania rzeczy spoczywa na sprzedawcy, a odbioru rzeczy na kupującym, Tak długo póki rzecz nie zostanie wydana koszty ponosi sprzedawca oraz za niebezpieczeństwo utraty, zgubienia lub uszkodzenia rzeczy do jej wydania odpowiada sprzedawca. Z momentem odbioru tej rzeczy koszty ponosi kupujący oraz koszty zw. z wydaniem. Między wydaniem, a odbiorem rzeczy jest cienka granica, więc strony często ustalają moment, w którym ma być wydany przedmiot (INCOTERMS- koniec odpowiedzialności jednego podmiotu, początek odpowiedzialności drugiego podmiotu, należy powołać się na określoną klauzulę). Jakość rzeczy- jeżeli jest to rzecz oznaczona, co do gatunku to może być to rzecz średnie jakości. Dłużnik odpowiada na zasadzie winy za niestaranne wykonanie zadania.

28. Rękojmia i gwarancja przy sprzedaży- 1) Rękojmia- odpowiedzialność z tyt. rękojmii przy sprzedaży za wady rzeczy a) wada fizyczna- rzecz uszkodzona albo nie ma cech o istnieniu, których sprzedawca zapewniał kupującego, gdy rzecz została wydana w stanie niekompletnym, b) wada prawna- wydana rzecz stanowi cudzą własność albo jest obciążona prawem innego podmiotu. Odpowiedzialność z tyt. rękojmii przy sprzedaży ma charakter powszechny (dotyczy każdej umowy sprzedaży z wyjątkiem, gdy jest to sprzedaż konsumencka). Cechą charakterystyczną jest oparcie jej o zasadę ryzyka (sprzedawca nie może się zwolnić odpowiedzialności wykazując brak swojej winy, sprzedawca nie odpowiada, jeżeli wada powstała po zawarciu umowy sprzedaży, sprzedawca może się z kupującym umówić, że nie ponosi odpowiedzialności z tytułu rękojmii jednak umowa taka jest nieskuteczna, gdy sprzedawca podstępnie zataił wadę). Z tytułu rękojmi kupujący może domagać się: zawiadomienie sprzedawcy, że rzecz ma wadę- akt staranności w ciągu 1 miesiąca od wykrycia wady (nie obowiązuje, gdy wada jest jawna wtedy natychmiast trzeba powiadomić sprzedawcę, gdy chodzi o żywność mamy na to 3 dni, inne terminy dotyczą nasion, zwierząt i nieruchomości), Uprawnienia kształtujące (kupującego)- prawo odstąpienia od umowy (sprzedawca może zablokować żądanie kupującego naprawiając rzecz lub wydając rzecz wolną od wady, ale tylko 1 raz), żądanie obniżenia ceny, jeżeli rzecz jest oznaczona, co do gatunku można domagać się zamiany rzeczy na rzecz wolną od wady, żądanie naprawy rzeczy, jeżeli sprzedający jest jej producentem. Roszczenia z tyt. rękojmi są ograniczone terminowo do 1 roku od wydania rzeczy. 2) Gwarancja- strony umowy sprzedaży mogą zawrzeć umowę gwarancyjną, gwarant musi na piśmie udzielić gwarancji, zawsze wręczone to jest przez sprzedawcę, gwarantem może być a nie musi sprzedawca. Gwarancja wynika z umowy a rękojmia z ustawy. Gwarancja jest niezależna od rękojmi. Z roszczeniem z tyt. gwarancji można wystąpić bez względy na to, kiedy wykryjemy wadę.

29. Sprzedaż konsumencka- ustawa ta ma zastosowanie i wyłącza zastosowanie rękojmii wtedy, gdy przedmiotem sprzedaży miedzy przedsiębiorstwem, a konsumentem jest towar konsumpcyjny. Towar konsumpcyjny jest to rzecz ruchoma nabywana przez osobę fizyczną w celu niezwiązanym z jej działalnością zawodową lub gospodarczą, gdy sprzedawcą jest przedsiębiorca. Sprzedażą konsumencką nie jest objęte: sprzedaż energii elektrycznej, gazu, wody- chyba, że sprzedawane są w ograniczonej ilości. Reguły sprzedaży konsumenckiej, jeżeli chodzi o odpowiedzialność za jakość- odpowiedzialność za niezgodność towaru z umową- towar nie odpowiada celowi, jakiemu ma służyć i do jakiego jest normalnie, zazwyczaj wykorzystywany, ewentualnie celowi oznaczonemu przez strony, niezgodność z zapewnieniami zawartymi w inf. w reklamie chyba, że sprzedawca im się sprzeciwił. Istnieje domniemanie, że niezgodność towaru z umową ma miejsce w pierwszych 6 miesiącach od wydania rzeczy. Po tym czasie przez następne 1,5 roku kupujący musi udowodnić przed sądem, że towar był niezgodny z umową. Termin na dochodzenie roszczeń- w ciągu 2 miesięcy od wykrycia niezgodności trzeba zgłosić sprzedawcy reklamację z tym, że ten termin nie może być dłuższy niż 2 lata od wydania rzeczy. Można domagać się naprawy lub wymiany na rzecz wolną od wady. Jeśli sprzedawca by tego nie zrobił to w taki przypadku możemy żądać obniżenia ceny lub odstąpić od umowy, (jeżeli wada jest istotna).

30. Prawo pierwokupu- polega na tym, że na podstawie ustawy lub zawartej wcześniej umowy określonej osobie przysługuje pierwszeństwo kupna oznaczonej rzeczy na wypadek, gdyby strona ją sprzedawała osobie trzeciej. Prawo to nie przyznaje stronie uprawnionej możliwości nabycia w każdym czasie oznaczonej rzeczy będącej przedmiotem sprzedaży. Z prawa pierwokupu uprawniony może skorzystać, gdy dowie się o zawartej przez właściciela umowie sprzedaży z osobą trzecią. Zobowiązany z tyt. prawa pierwokupu powinien niezwłocznie zawiadomić uprawnionego o treści umowy sprzedaży zawartej z os. trzecią. Prawo to wykonuje się przez oświadczenie złożone zobowiązanemu. Jeżeli zawarcie umowy sprzedaży rzeczy, której dot. prawo pierwokupu wymaga zachowania szczególnej formy, oświadczenie o wykonaniu prawa pierwokupu powinno być złożone w tej formie. Rzecz, której dot. prawo pierwokupu może być sprzedana os. trzeciej tylko pod warunkiem, że uprawniony do pierwokupu nie wykona swego prawa. Prawo pierwokupu, co do nieruchomości można wykonać w ciągu miesiąca, a co do innych rzeczy w ciągu tyg. od otrzymania zawiadomienia o sprzedaży chyba, że zostały zastrzeżone inne terminy. Jeżeli właściciel rzeczy mimo istnienia prawa pierwokupu na rzecz określonej osoby sprzedaje tę rzecz osobie trzeciej bezwarunkowo albo, jeżeli nie zawiadomił o sprzedaży uprawnionego lub podał mu do wiadomości istotne postanowienia umowy sprzedaży niezgodne z rzeczywistością ponosi on odpowiedzialność za wynikłą stąd szkodę. Sprzedaż bezwarunkowa byłaby nieważna gdyby prawo pierwokupu przysługiwało z mocy ustawy Skarbowi Państwa lub jednostce samorządy terytorialnego, współwłaścicielowi albo dzierżawcy. Przez wykonanie prawa pierwokupu dochodzi do skutku miedzy zobowiązanym a uprawnionym, umowa sprzedaży tej samej treści, co umowa zawarta przez zobowiązanego z os. trzecią, chyba, że przepis szczególny stanowi inaczej Prawo pierwokupu nie jest ograniczone w KC żadnym terminem. ma ono charakter niezbywalny i w braku odmiennych unormowań w przepisach szczególnych niepodzielny. Jeżeli jest kilku uprawnionych a niektórzy z nich nie wykonują prawa pierwokupu to pozostali mogą wykonać je w całości.

31. Umowa darowizny art. 888 i następne KC

Umowa darowizny to umowa mocą, której jedna ze stron zobowiązuje się do pewnego świadczenia majątkowego, nieodpłatnie na rzecz drugiej strony. Ten, co się zobowiązuje to darczyńca, a ten, co przyjmuje to obdarowany.

Świadczenie ma charakter nieodpłatny, umowa kauzalna

Formy darowizny art. 890 umowa darowizny musi mieć formę aktu notarialnego. Wykonanie darowizny konwaliduje brak formy. Bez zachowania formy np. (umowa słowna). Umowa jest ważna, jeżeli została wykonana; musi być akt notarialny albo wykonanie umowy.

Z darowizną wiąże się obowiązek alimentacyjny. Obdarowany zostaje obciążony obowiązkiem alimentacyjnym na wypadek gdyby darczyńca popadł w niedostatek. Obdarowany może zwolnić się z obowiązku zwracając przedmiot obdarowany.

Cechą umów nieodpłatnych jest to, że są słabsze. Umowę darowizny można odwołać. Każda darowiznę można odwołać w przypadku, gdy obdarowany zachowuje się rażąco niewdzięcznie wobec darczyńcy. Darowiznę niewykonaną może odwołać darczyńca, który wskutek wykonania darowizny w niedostatek lub nie mógłby wykonać obowiązku alimentacyjnego na nim ciążącego

32. Umowa zlecenia a inne umowy o świadczenie usług

Wyróżniamy trzy umowy: zlecenia, o dzieło i przechowania.

Umowa zlecenia- zleceniobiorca zobowiązuje się dokonać czynności prawnej dla zleceniodawcy, a ten zobowiązuje się, że mu za to zapłaci, chyba, że strony umówią się o zlecenie nieodpłatne.

Art.750KC dotyczy różnych umów o świadczenie usług o charakterze faktycznym.

Umowa zlecenia dotyczy czynności prawnych, zleceniobiorca może występować jako pełnomocnik zleceniodawcy lub zastępca bezpośredni.

Jeżeli umowa zlecenia nie reguluje, w jakim charakterze występuje zleceniobiorca to przyjmuje się, że działa on jako pełnomocnik.

Forma pełnomocnictwa:

33. Umowa o dzieło

Umowa o dzieło art.467KC jedna ze stron (zamawiający) zobowiązuje się zapłacić drugiej stronie (wykonawcy) wynagrodzenie za wykonanie dzieła, a wykonawca zobowiązuje się dzieło wykonać. Umowa o dzieło jest umową dwustronnie zobowiązującą, konsensualną i odpłatną.

Dzieło- produkt działalności człowieka intelektualnej lub fizycznej,

-wytwór produkt przyszły, nieistniejący w momencie zawarcia umowy

- musi być subiektywnie pewny

Wyróżniamy dwie metody wypłacenia wynagrodzenia:

a)metoda kryształowa- z góry określa kwotę całego wynagrodzenia, zamawiający nie może żądać zmiany wynagrodzenia, wykonawca może żądać zmiany, gdy zaszły nieoczekiwane okoliczności podczas wykonywania pracy

b)metoda kosztorysowa- w umowie ustala się metodę ustalenia wynagrodzenia wskazując stawki za robociznę itp. Elastyczne kształtowanie wynagrodzenia stosuje się przepisy o wadach. Jeżeli wada jest istotna można od umowy odstąpić, gdy jest nie istotna można obniżyć wynagrodzenie.

34. Umowa przechowania

To umowa realna, musi być wykonana przez oddanie rzeczy, przechowawca zobowiązuje się mieć piecze nad rzeczą oddaną mu na przechowanie, a oddający rzecz na przechowanie zobowiązuje się za to zapłacić chyba, że strony umówią się inaczej. Przechowawca nie ma prawa zmienić miejsca przechowania, korzystać z rzeczy, chyba, że co innego wynika z umowy właściwości rzeczy albo z niebezpieczeństwa grożącego rzeczy.

35. Odpowiedzialność utrzymujących hotele o podobne zakłady

Odpowiedzialność hotelarzy- osoby te odpowiadają za rzeczy wniesione przez gościa hotelowego, albo umieszczone w miejscu wskazanym przez hotelarza, nie ma konieczności zawierania odrębnej umowy o przechowanie. Hotelarz nie odpowiada za zwierzęta oraz samochody. Odpowiada za rzeczy wniesione na zasadzie ryzyka. Okoliczności egzoneracyjne: jeżeli szkoda wynikła z właściwości rzeczy wniesionej, szkoda wynikła z winy samego gościa hotelowego, albo osoby mu towarzyszącej, albo osoby, która jest pracownikiem gościa hotelowego.

Ograniczony zakres odszkodowania- hotelarz odpowiada do wysokości równej 100 razy za wartość noclegu. Gdy szkody doznała jedna rzecz gościa do wysokości została ograniczona do 50 razy za dobę. Hotelarz ponosi pełną odpowiedzialność złożenia przedmiotu do depozytu hotelowego, kiedy hotelarz odmówił przyjęcia rzeczy do depozytu, a miał warunki, żeby przyjąć. Jeżeli winą wyłączna ponosi pracownik hotelu

36. Umowa najmu a umowa dzierżawy

Umowa najmu- art.659KC i następne KC. Umowa o najszerszym zastosowaniu, polega na tym, że jedna ze stron (wynajmujący) obowiązuje się oddać do korzystania, używania rzecz na czas określony lub nieokreślony drugiej stronie (najemcy). Najemca zobowiązuje się zwrócić rzecz po zakończeniu najmu oraz zobowiązuje się płacić czynsz za korzystanie z rzeczy.

Art.680 o najmie lokali

Akt prawny ustawa z 21.06.2001r.

Umowa wzajemna, konsensualna, kauzalna, odpłatna

Obowiązki po stronie wynajmującego:

-zobowiązuje się do utrzymania danej rzeczy przez cały czas najmu w stanie zdatnym do użytku

-zobowiązuje się oddać rzecz do użytku

Obowiązki najemcy:

-obowiązek płacić czynsz

-zobowiązany zwrócić rzecz po zakończeniu najmu

- na najemcy spoczywa obowiązek dokonywania drobnych napraw

Umowa na czas określony wygasa z upływem oznaczonego terminu. Umowa bezterminowa instrumentem rozwiązania tej umowy jest wypowiedzenie.

Forma- może być w dowolnej formie. W przypadku nieruchomości lokali i umowy powyżej roku powinny być zawarte na piśmie.

Nie ma obowiązku, aby umowę najmu zawrzeć z właścicielem. Jeżeli zmienia się właściciel rzeczy a poprzedni właściciel rzeczy wynajmował rzecz to nowy właściciel staje się wynajmującym, ale ma prawo wypowiedzieć taką umowę. Dwa wyjątki:

-nie dotyczy lokali mieszkalnych (przy lokalach użytkowych może)

-jeżeli umowa najmu została zawarta na czas oznaczony na piśmie z datą pewną

W przypadku śmierci najemcy lokali w stosunek najmu wchodzą dzieci, małżonek inne osoby, wobec których ciąży na najemcy obowiązek alimentacyjny, osoby pozostające we faktycznym pożyciu z najemcą.

Ustawa o ochronie niektórych praw lokatorów art.3 W razie oddania do używania lokali, z którego właściciel…..

Dwa ograniczenia:

-ograniczenia związane z wysokością czynszu art.7 i następne KC mówią jak oblicza się czynsz itp.

Wypowiedzenie umowy art.11ustawy przyczyny wypowiedzenia:

-niepłacenie czynszu, przez co najmniej 3 pełne okresy

-używanie lokali niezgodnie z jego przeznaczeniem, niszczy go

-bez zgody wynajmującego wynajął rzecz innej osobie

Umowa dzierżawcy - wydzierżawiający zobowiązuje się nie tylko oddać do używania, ale też do brania pożytku rzeczy lub prawo, a dzierżawca zobowiązuje się płacić czynsz i zwrócić przedmiot dzierżawcy po zakończeniu stosunku prawnego.

Inny jest zakres przedmiotowy - wydzierżawić można wyłącznie rzecz albo prawo, które przynosi pożytki.

Oprócz gruntów wydzierżawia się prawo (np.prawo polowań) oraz wydzierżawia się zespoły rzeczy i praw, czyli przedsiębiorstwa albo gospodarstwa rolne. Do umowy dzierżawy stosuje się przepisy najmu.

-wydłużenie terminów wypowiedzenia

-dzierżawca ma obowiązek utrzymania rzeczy

37. Umowa użyczenia

Umowa użyczenia- umowa zwana bezpłatnym najmem, jedna strona (użyczający, oddający rzecz) zobowiązuje się oddać rzecz do używania odpłatnie, a biorący rzecz w użyczenie zobowiązuje się zwrócić rzecz po wykorzystaniu. Jest to umowa realna, do zawarcia umowy konieczne jest wydanie rzeczy biorącemu do używania. Cechą charakterystyczną jest to, że nie powstanie póki się nie weźmie rzeczy

38. Umowa pożyczki a umowa kredytu

Umowa pożyczki- polega na tym, że jedna strona zobowiązuje się przenieść na własność drugiej strony określoną ilość pieniędzy lub rzeczy określonych, co do gatunku, a druga strona zobowiązuje się zwrócić taką samą ilość pieniędzy lub rzeczy tego samego gatunku. Jest to umowa dwustronnie zobowiązująca, konsensualna, może być odpłatna, może być zawarta w dowolnej formie, ale jeśli przekracza 500zł to powinna być na piśmie. Może być, ale nie musi być terminowa. Termin przedawnienia roszczeń, jeśli nie został wydany przedmiot- pół roku na wydanie rzeczy.

Umowa kredytu-jest odrębną umową od umowy pożyczki. Od umowy pożyczki różni następującymi elementami:

-umowa kredytu jest umową o charakterze celowym

- pożyczki może udzielić każdy, a kredytu tylko bank

-umowa kredytu jest zawsze umową o charakterze pieniężnym

-w umowie pożyczki następuje przeniesienie własności

-umowa pożyczki jest terminową umową i bezterminową, natomiast kredyt jest zawsze terminowy i odpłatny

-umowa kredytu wymaga zawsze formy pisemnej dla celów dowodowych

-umowa kredytu regulowana jest przez prawo bankowe, a pożyczka przez KC

Przez umowę kredytu bank, czyli kredytodawca zobowiązuje się udostępnić kredytobiorcy środki pieniężne na określony cel, a kredytobiorca zobowiązuje się zwrócić w określonym terminie udostępnione mu środki wraz z oprocentowaniem i innymi opłatami z tytułu kredytu.

39. Umowa rachunku bankowego

Umowa rachunku bankowego jest zawierana przez posiadacza rachunku z bankiem, bank zobowiązuje się przechowywać środki pieniężne posiadacza rachunku oraz dokonywać rozliczeń na zlecenie posiadacza. Umowa może być zawarta na czas określony lub nieokreślony, odpłatna lub nieodpłatna. Obciążają posiadacza wnoszeniem opłat za posiadanie rachunku z przekazaniem informacji o zmianie adresu do korespondencji.

Prawo spadkowe

1. Spadek - zgodnie z art. 922.parag. 1 k.c., spadek to prawa i obowiązki majątkowe zmarłego przechodzące z chwilą jego śmierci na jedną lub kilka osób. W skład spadku wchodzą majątkowe prawa bezwzględne jak i względne a przede wszystkim własność nieruchomości i ruchomości, użytkowanie wieczyste, prawa spółdzielcze jak właściwe prawo do lokalu mieszkaniowego, domu jednorodzinnego, czy lokalu użytkowego.
2. Dziedziczenie - polega na przejściu ogółu praw i obowiązków majątkowych objętych spadkiem na jednego lub kilku spadkobierców mających zdolność do dziedziczenia. Zdolność do dziedziczenia- polega na zdolności do nabywania praw i obowiązków w drodze dziedziczenia, mają ją podmioty prawa cywilnego, osoby fizyczne i osoby prawne. Spadkodawca- to osoba fiz. której śmierć została stwierdzona, lub została też osoba ta została uznana za zmarłą sądownie. Spadkobierca- osoba fiz. lub prawna, która dziedziczy lub mogła dziedziczyć po zmarłym spadkodawcy.
3. Zapis i polecenie- Zapis- zobowiązanie spadkobiercy ustawowego lub testamentowego poprzez rozporządzenie testamentowe do spełnienia określonego świadczenia majątkowego na rzecz oznaczonej osoby, spadkodawca może obciążyć zapisem także zapisobiorcę jest to tzw. dalszy zapis. Polecenie- polega na nałożeniu ( w testamencie) na spadkobiercę lub zapisobiorcę obowiązku oznaczonego działania lub zaniechania nie czyniąc nikogo wierzycielem.
4. Niegodność dziedziczenia- spadkobierca może być uznany przez sąd za niegodnego dziedziczenia jeżeli :
a) dopuścił się umyślnie ciężkiego przestępstwa przeciwko spadkodawcy
b) podstępem lub groźbą nakłonił spadkodawcę do sporządzenia lub odwołania testamentu
c) umyślnie ukrył lub zniszczył testament, podrobił lub przerobił go, albo świadomie skorzystał z testamentu przez inną osobę podrobionego. Spadkobierca niegodny zostaje wyłączony z testamentu tak jakby nie dożył jego otwarcia, nie odnosi się to jednak do jego spadkobierców, którzy dziedziczą zamiast niego. Uznania spadkobiercy za niegodnego może żądać każdy, kto ma w tym interes w ciągu roku od dnia, w którym dowiedział się o przyczynie niegodności.
5. Umowa o zrzeczenie się dziedziczenia- art. 1048 k.c. wg. którego spadkobierca może przez umowę z przyszłym spadkodawcą zrzec się dziedziczenia po nim. Umowa ta powinna być zawarta w formie aktu notarialnego. Zrzeczenie się dziedziczenia obejmuje również zstępnych zrzekającego się, chyba, że umówiono się inaczej. Zrzekający się i jego zstępni traktowani są w tym momencie tak jakby nie dożyli otwarcia spadku.
6. Zasady dziedziczenia wstawowego- dziedziczenie ustawowe, co do całości spadku - ma miejsce wtedy, gdy:
- spadkodawca testamentu nie sporządził, albo sporządził, ale osoby, które zostały przez niego wskazane nie chcą lub nie mogą dziedziczyć, lub sporządzony testament jest nieważny. Dziedziczenie, co do części spadku, gdy:- spadkodawca nie powołał w testamencie spadkobiercy, co do części spadku, - któraś z kilku osób, które spadkodawca wskazał nie chce dziedziczyć, -osoba wskazana do dziedziczenia został uznana za niegodnego dziedziczenia. Krąg spadkobierców ustawowych wyznaczony jest przez związki rodzinne wynikające z małżeństwa, przysposobienia oraz węzłów krwi. Wyróżniamy 3 grupy spadkobierców: A) w pierwszej kolejności powołuje się do dziedziczenia dzieci i małżonka, jeśli nie pozostawali w separacji. Dziedziczą oni w równych częściach, przy czym małżonek nie mniej, niż 1, jeżeli dzieci nie dożyły chwili otwarcia spadku to spadek przechodzi na ich dzieci w częściach równych. B) gdy zmarły nie pozostawił zstępnych, do spadku powołuje się małżonka, rodziców i rodzeństwo udział małżonka w spadku wynosi 1 reszta w częściach równych. Jeżeli któreś z rodzeństwa zmarłego nie dożyło otwarcia spadku to dziedziczą jego dzieci Gdy nie ma spadkobierców spadek zgodnie z art. 935 parag. 3 k.c.. przypada Skarbowi Państwa, który nie może odrzucić tego spadku, nie składa też oświadczenia o jego przyjęciu.
7. Testament- jest to jednostronna czynność prawna, o charakterze osobistym, odwołalnym, za pomocą, której osoba fizyczna rozrządza swoim majątkiem na wypadek śmierci, wywołująca skutki dopiero po śmierci osoby sporządzającej testament. Testament może być nieważny, gdy: - został sporządzony w stanie wyłączającym świadome lub swobodne powzięcie decyzji, - powstał pod wpływem groźby
8. Testamenty zwykłe a testamenty szczególnej- testament zwykły- jest to testament sporządzony w normalnych warunkach ( tzn. nie istnieje zagrożenie rychłej śmierci) wyróżniamy tu testamenty: własnoręczny, allograficzny inotarialny ( patrz pkt. 9, 10 ). Testament szczególny- to testament, który powstał w nietypowych warunkach np. na statku( gdy istnieje zagrożenie rychłej śmierci).Wyróżniamy tu testamenty: 11. A) Ustny- art. 952 k.c. - jeżeli niemożliwe jest sporządzenie testamentu w sposób zwykły spadkodawca może oświadczyć ostatnią wolę ustnie przy obecności co najmniej 3 świadków. Obawa rychłej śmierci musi istnieć w chwili sporządzania testamentu. Jeden ze świadków musi spisać oświadczenie spadkodawcy w ciągu roku od jego złożenia podając miejsce i czas złożenia oświadczenia, oraz miejsce i czas sporządzenia pisma. Spadkodawca musi to pismo podpisać razem z 2 świadkami.
B) testament sporządzony na polskim statku morskim lub powietrznym- art.953 k.c. testament ten sporządza się przed dowódcą statku, lub jego zastępcą w tez sposób, że spadkodawca oświadcza swą wolę dowódcy lub jego zastępcy w obecności 2 świadków. Następnie dowódca lub jego zastępca spisuje tą wolę podając datę spisania i odczytuje spadkodawcy, po czym spadkodawca, dowódca i świadkowie podpisują testament.
9. Testament własnoręczny- holograficzny- art. 949 k.c. testament ten powinien być napisany przez spadkodawcę własnoręcznie, powinien być opatrzony podpisem ( imieniem i nazwiskiem), oraz datą. Przy sporządzeniu testamentu holograficznego nie muszą być obecni świadkowie. Treść i istnienie testamentu spadkodawca może zachować w tajemnicy.
10. Testament allogroficzny- art.951 k.c. - Testament sporządzony ustnie w obecności 2 świadków np. przewodniczącego zarządu jednostki terytorialnej, sekretarza powiatu albo gminy lub kierownika USC. Oświadczenie woli spadkodawcy spisuje się w protokole z podaniem daty jego sporządzenia. Protokół odczytuje się spadkodawcy następnie jest on podpisywany przez spadkodawcę, świadków i osobę, wobec której wola została oświadczona.
12. Oświadczenie o przyjęciu lub odrzuceniu spadku. Oświadczenie o przyjęciu lub odrzuceniu spadku spadkobierca powinien złożyć w terminie 6 miesięcy o od dowiedzenia się o spadku oświadczenie o przyjęciu lub odrzuceniu spadku. Jeżeli nie złoży takiego oświadczenia w tym terminie jest to równoznaczne z przyjęciem spadku. Oświadczenie to powinno być złożone przed sądem lub notariuszem w formie ustnej lub pisemnej z podpisem urzędowo poświadczonym.
13. Postanowienie sądu o stwierdzeniu nabycia spadku. Art. 1025 k.c. - sąd na wniosek osoby, która ma w tym interes stwierdza nabycie spadku przez spadkobiercę i domniemywa się, że osoba, która uzyskała stwierdzenie nabycia spadku jest spadkobiercą. Postanowienie o stwierdzeniu nabyciu spadku ma charakter deklaratywny, dokumentuje jedynie fakt nabycia spadku, stwierdzenie nabycia spadku niezbędne jest dla ujawnienia praw spadkobiercy w księdze wieczystej.
14. Zachowek- polega na tym, że spadkodawca może rozrządzić całym swym majątkiem, a osoby najbliższe są uprawnione do otrzymania pewnej wartości spadku i mogą rościć o zapłatę kwoty pieniężnej, która odpowiada tej wartości. Rozmiar korzyści jest uzależniony od wielkości udziału spadkowego, jaki przypada na daną osobę przy dziedziczeni ustawowym. Uprawnienia do zachowku zgodnie z art. 991 parag.1 k.c., mają zstępni, rodzice, małżonek. Zachowek należy się, jeżeli uprawniony jest trwale nie zdolny do pracy, albo, jeżeli jest małoletni. Spadkodawca może w testamencie pozbawić zstępnych, małżonka lub rodziców prawa do zachowku ( wydziedziczyć ich, ) gdy uprawniony do zachowku: a) wbrew woli spadkodawcy postępuje uporczywie w sposób sprzeczny z zasadami życia społ. b) dopuścił się przeciwko spadkodawcy lub bliskich mu osób umyślnego przestępstwa przeciwko życiu lub zdrowiu c) nie dopełnia względem spadkodawcy obowiązków rodzinnych.
15. Odpowiedzialność spadkobierców za długi- spadkobierca ponosi odpowiedzialność za długi od chwili otwarcia spadku. Do chwili przyjęcia spadku spadkobierca ponosi odpowiedzialność za długi spadkowe tylko ze spadku. Gdy jednak przyjmie spadek będzie ponosił odpowiedzialność za te długi z całego swego majątku. W przypadku prostego przyjęcia spadku spadkobierca ponosi odpowiedzialność za długi spadkowe bez ograniczenia, w przypadku przyjęcia spadku z dobrodziejstwem inwentarza spadkobierca ponosi odpowiedzialność za długi tylko do wartości ustalonego w inwentarzu stanu czynnego spadku.

Prawo rodzinne

1. Warunki ważności małżeństwa- Małżeństwo może być zawarte w formie ustnej ( przez złożenie oświadczenia woli przed Kierownikiem USC), lub w formie ustno - pisemnej ( małżeństwo wyznaniowe) ważność małżeństwa w przypadku śluby cywilnego A) przyszli małżonkowie nie mogą być tej samej płci, B) muszą złożyć zgodne oświadczenie o wstąpieniu w związek małżeński, C) Oświadczenia muszą być złożone w ich jednoczesnej obecności (wyjątek: przez pełnomocnika), D)Oświadczenia mają być złożone przed Kierownikiem Urzędu Stanu Cywilnego ważność małżeństwa w przypadku ślubu kościelnego ( wyznaniowego ) A) Różność płci, B) zgodne oświadczenia o wstąpieniu w związek małżeński, C) jednocześnie obecni (obecność pełnomocnika zależna od prawa kanonicznego), D) Oświadczenia muszą być złożyć w obecności duchownego wyznania, którego związek wyznaniowy zawarł umowę z RP, sankcjonującą zawieranie małżeństw. E) muszą złożyć oświadczenie, że jednocześnie oświadczają wolę zawarcia małżeństwa cywilno - prawnego, F) małżeństwo jest ważne tylko wtedy, gdy Kierownik USC sporządzi akt małżeństwa (dokument w postaci ustno - pisemnej)
2. Unieważnienie małżeństwa- Przeszkody zawarcia i podstawy unieważnienia małżeństwa art. 10-17:

A) wiek 18 lat dla chłopaka i 16 lat dla dziewczyny za zgodą sądu

B) ubezwłasnowolnienie całkowite

C) choroba psychiczna nie można jednak unieważnić małżeństwo po ustaniu choroby

D) pozostawanie w związku małżeńskim( bigamia )

E) gdy wystąpiły wady oświadczenia woli np. brak świadomości, groźba itp.

F) gdy występuje pokrewieństwo między małżonkami do 2 stopnia

G) zawarcie małżeństwa z wadliwością lub brakiem pełnomocnictwa

po unieważnieniu skutki małżeństwa znikają z dwoma wyjątkami:

-stosunki pomiędzy rodzicami i dziećmi

-stosunki majątkowe- przepisy dotyczące rozwodu
3. Ustroje majątkowe małżeńskie Ustrój ustawowy- obowiązuje zawsze wtedy, gdy nie dokonali żadnego wyboru ( nie zawarli umowy majątkowej małżeńskiej intercyzy), Ustrój umowny- na podstawie zawartej umowy- intercyzy-, który może ograniczać, rozszerzać albo wyłączać wspólność majątkową, zawierany w formie aktu notarialnego. Rzadko występuje ustrój przymusowy
4.Ustawowa wspólność majątkowa małżeńska- Jest to ustrój wspólności ustawowej, umożliwia małżonkom posiadanie majątku wspólnego i majątków osobistych każdego z małżonków. Majątek wspólny- przedmioty nabyte przez małżonków w trakcie trwania małżeństwa. Czynności z majątku wspólnego, które bez zgody współmałżonka są nieważne -zbycie, obciążenie lub odpłatne nabycie nieruchomości, prawa użytkowania wieczystego, prawa rzeczowego do lokalu, gospodarstwa rolnego i przedsiębiorstwa, -odpłatne oddanie do używania lub posiadania pożytków z nieruchomości, -darowizna z majątku wspólnego poza drobnymi zwyczajowo przyjętymi majątek osobisty stanowią dobra lub pieniądze: A) Nabyte przed zawarciem małżeństwa, B) uzyskane z dziedziczenia, zapisu, darowizny, C) prawa wynikające ze wspólności łącznej np. umowy spółki, D) przedmioty służące do zaspokajania potrzeb osobistych, E) przedmioty tytułem odszkodowania, zadośćuczynienia za krzywdę itp.
5.Odpowiedzialność za zobowiązania- generalnie odpowiedzialność majątkiem osobistym, wspólnym i osobistym wyłącznie wtedy, gdy zobowiązanie zaciągnięto za zgodą małżonka, gdy bez zgody - częścią wypracowaną przez podmiot, który zaciągnął zobowiązanie.
6. Przesłanki udzielania rozwodu Wyróżnić możemy pozytywne i negatywne przesłanki udzielenia rozwodu. Pozytywne przesłanki ( takie, które muszą zaistnieć )- to trwały i zupełny rozkład pożycia małżeńskiego. Rozkład pożycia- ustanie więzi duchowej (uczuciowej) fizycznej i gospodarczej. Zupełność rozkładu- wszelkie te 3 więzi ustają. Trwałość rozkładu- jeśli istnieją nikłe szanse powrotu do wspólnego pożycia- im małżeństwo trwa krócej a rozkład pożycia dłużej tym trwałość rozkładu jest większa. Przesłanki negatywne rozwodu- rozwód nie może zostać orzeczony, jeśli wystąpi jedna z przesłanek: 1. wskutek rozwodu ucierpiałoby dobo wspólnych małoletnich dzieci małżonków. Dziecko wspólne to własne i przysposobione 2.Zasady współżycia społecznego np. dzieci niepełnosprawne, ale już nie małoletnie lub zdrowotna ochrona jednego ze współmałżonków 3.Zasada rekryminacji- zakaz udzielania rozwodu na wniosek małżonka wyłącznie winnego rozkładu pożycia - sąd nie udzieli rozwodu chyba, że: -drugi małżonek wyraża zgodę na rozwód -odmowa zgody na rozwód przez małżonka niewinnego jest sprzeczna z zasadami współżycia społecznego.
7.Skutki rozwiązania małżeństwa Sąd musi orzec o pewnych kwestiach obowiązkowo, a o innych fakultatywnie Obowiązki: -musi orzec rozwód -musi ustalić winę rozkładu pożycia, chyba, że małżonkowie zgodnie wnoszą o nie orzekanie o winie -musi ustalić kwestie władzy rodzicielskiej w stosunku do małoletnich dzieci -jeśli wspólnie zajmują mieszkanie sąd musi orzec o sposobie użytkowania tego mieszkania. Fakultatywnie sąd orzeka: -na żądanie jednego z małżonków sąd może orzec eksmisje drugiego-na skutek rażąco nagannego postępowania, które uniemożliwia wspólne zamieszkiwanie -na wniosek obojga- podział mieszkania pomiędzy małżonków -na żądanie jednego za zgodą drugiego sąd może przyznać mieszkanie jednemu z małżonków przy opuszczeniu mieszkania przez drugiego z małżonków.8. Separacja- to możliwość zniesienia wspólności małżeńskiej, pożycia małżonków i ustanowienia rozdzielności od stołu i łoża na stałe lub czasowo, jednak wg prawa kanonicznego po ustaniu przyczyny separacji we wszystkich wypadkach współżycie małżeńskie należy wznowić. Przesłanki orzeczenia separacji dzieli się tu na 2 grupy A) pozytywne ( muszą zaistnieć) - zupełny rozkład małżeństwa, B) negatywne ( jak w rozwodzie )
9. Pochodzenie dziecka z małżeństwa Domniemuje się, że ojcem dziecka jest mąż matki dziecka o ile dziecko urodziło się w trakcie trwania małżeństwa lub do 300 dni od jego ustania. Jeśli przed upływem 300 dni rodzi się dziecko a matka zawarła II małżeństwo domniemuje się, że drugi mąż jest ojcem dziecka
10.Zaprzeczenie ojcostwa Służy wyłącznie obaleniu domniemania pochodzenia dziecka z małżeństwa. Zaprzeczyć ojcostwu może tylko mąż matki dziecka, matka dziecka i prokurator. Odbywa się drogą powództwa sądowego- sąd uwzględnia, jeżeli wykaże się niepodobieństwo, że mąż matki nie może być ojcem dziecka- dowody biologiczne, genetyczne, impotencja. Nie trzeba udowadniać- jeśli dziecko urodziło się w ciągu pierwszych 180 dni trwania małżeństwa- wystarczy, że mąż matki złoży oświadczenie, że nie jest ojcem dziecka. Jego oświadczenie zaprzeczające nie jest skuteczne, jeśli matka dziecka wykaże, że: -wiedział, że jest w ciąży w dniu zawarcia małżeństwa -udowodni, że utrzymywała z ojcem dziecka stosunki fizyczne w okresie koncepcyjnym, czyli między 181 a 300 dniem przed urodzeniem dziecka wtedy mąż musi udowodnić, że ojcem dziecka nie jest.
11.Uznanie dziecka Uznanie dziecka to oświadczenie złożone przez ojca dziecka oświadczające, że jest on ojcem dziecka. Następuje albo przed sądem albo przed Kierownikiem USC, a w razie niebezpieczeństwa utraty życia także przed notariuszem. Jeśli dziecko jest małoletnie - musi być zgoda matki, jeśli matka nie żyje to zgoda przedstawiciela ustawowego. Jeśli dziecko jest pełnoletnie- zgoda matki i dziecka. Samo dziecko może po dojściu do pełnoletności w ciągu 3 lat unieważnić przed sądem przez udowodnienie braku ojcostwa.
12. Sądowe ustalenie ojcostwa Sądowe ustalenie ojcostwa odbywa się, gdy nie ustalono pochodzenia dziecka dwoma wcześniejszymi metodami (1.Domniemanie pochodzenia dziecka z małżeństwa 2.Uznanie dziecka). Proces może wytoczyć matka, dziecko, ojciec, prokurator. Należy wykazać domniemanie pochodzenia dziecka od mężczyzny, który utrzymywał z matką dziecka stosunki fizyczne w okresie koncepcyjnym tj. między 181 a 300 dniem przed urodzeniem dziecka. Po ustaleniu ojcostwa drogą sądową sąd orzeka o władzy rodzicielskiej.
13. Przysposobienie dziecka 3 rodzaje przysposobienia: -niepełne, - pełne, -całkowite (inaczej anonimowe, blankietowe, pełne nierozwiązywalne). Niepełne- stosunek prawno rodzinny powstaje wyłącznie pomiędzy przysposabiającym a przysposobionym. Instytucja martwa. Pełne- pomiędzy przysposabiającym i przysposobionym powstają takie stosunki jak między rodzicami i dziećmi. Całkowite- dochodzi do skutku w przypadku wyrażenia zgody anonimowej, jest nierozwiązywalne, dla osoby przysposobionej tworzy się nowy akt urodzenia, a dotychczasowy się utajnia. Anonimowa zgoda- zgoda na przysposobienie przez każdego, może być udzielona najwcześniej po upływie 6 tygodni od urodzenia dziecka. Konsekwencje- nowy akt urodzenia, stary akt się utajnia, może zostać ujawniony dziecku, kiedy pochodzenie biologiczne może być przeszkodą do zawarcia przez nie związku małżeńskiego. W tym przypadku nie można dochodzić ustalenia pochodzenia na drodze sądowej.
14. Władza rodzicielska - treść i zakres podmiotowy Władzę rodzicielską mają rodzice dziecka małoletniego. Przysługuje obojgu rodzicom, pod warunkiem posiadania przez nich pełnej zdolności do czynności prawnych, jeśli nie żyją lub tej zdolności nie posiadają (żadnemu z nich nie przysługuje władza rodzicielska) dla małoletniego dziecka ustanawia się opiekę. O istotnych sprawach rodzice powinni rozstrzygać wspólnie.
15. Środki ingerencji sądu we władzę rodzicielską; 1.Ograniczenie wykonywania władzy rodzicielskiej- gdy dobro dziecka jest zagrożone. Działania sądu mogą być różne, najdalej idącym jest umieszczenie dziecka w rodzinie zastępczej lub ośrodku opiekuńczo wychowawczym. 2.Zawieszenie wykonywania władzy rodzicielskiej- gdy zachodzi przemijająca przeszkoda wykonywania tej władzy (pobyt w zakładzie karnym, wyjazd, choroba) 3.Pozbawienie władzy rodzicielskiej- gdy istnieje przeszkoda lub rodzice rażąco zaniedbują lub nadużywają władzy rodzicielskiej. 4.Fakultatywne pozbawienie- jeśli rodzice mimo udzielenia pomocy nie wykazują zainteresowania losem dziecka. Jeśli przyczyna ustaje sąd może przywrócić władze rodzicielską.
16.Pojęcie i zakres obowiązku alimentacyjnego Obowiązek alimentacyjny- obowiązek dostarczania środków utrzymania -między małżonkami w czasie trwania małżeństwa -między krewnymi w linii prostej bez ograniczeń -wobec rodzeństwa -wobec ojczyma lub macochy oraz wobec pasierba wg zasad współżycia społecznego a pasierb wobec ojczyma lub macochy dodatkowo na zasadzie wzajemności jest to obowiązek niedziedziczny. Zakres obowiązku alimentacyjnego: -wyprowadzenie z niedostatku -równa stopa życiowa -usprawiedliwione potrzeby uprawnionego
* Obowiązek alimentacyjny pomiędzy małżonkami w czasie trwania ich związku. Obowiązek alimentacyjny pomiędzy małżonkami w czasie trwania ich związku obowiązuje na zasadzie równej stopy życiowej *Obowiązek alimentacyjny małżonka po rozwodzie. Przesłanka podstawowa obowiązku alimentacyjnego po rozwodzie to niedostatek- niemożliwość zaspokojenia podstawowych potrzeb. Wyjątek: kiedy jeden z małżonków został uznany za wyłącznie winnego, alimenty po rozwodzie są niezależne już wtedy, gdy drugi małżonek nie popadnie jeszcze w niedostatek, lecz nastąpi znaczne pogorszenie jego sytuacji życiowej *Obowiązek alimentacyjny rodziców wobec dzieci. Obowiązek alimentacyjny rodzica wobec dziecka nie na zasadzie niedostatku, lecz różnej stopy życiowej, trwa tak długo dopóki dziecka nie może utrzymywać się samodzielnie.

---