Administracja publiczna:

-administracja nie jest jednoznaczna wywodzi się od łacińskiego ministrare, administrare tłumaczonego i rozumianego jako kierownictwo zarząd służba. Najczęściej pojęcia administracja jest w dwóch znaczeniach: administracja jako pewne działanie (pojęcie czynnościowe) ; administracja jako wyodrębniona struktura organizacyjna o pewnych cechach. Przedmiotem prawa administracyjnego jest administracja publiczna , która charakteryzuje się tym, że jest sprawowana przez państwo lub wyodrębnione podmioty działające z upoważnienia państwa i realizujące dobro wspólne inaczej interes publiczny po to aby przynieść korzyść ogółowi.

Definicja administracji publicznej :

-wg. Waltera Jelinka - a. to ta działalność państwa która nie jest ustawodawstwem ani sądownictwem.

-wg.Michała Kulesza- a. p. to zespól działań prowadzonych dla realizacji interesu publicznego przez różne podmioty na podstawie ustawy i w określonych prawem formach.

-wg. Jana Boć- a.p. to przyjęte przez państwo i realizowane przez jego zawisłe organy a także przez organy samorządu terytorialnego zaspokajanie zbiorowych i indywidualnych potrzeb obywateli wynikających ze współżycia ludzi w społecznościach.

Znaczenie podmiotowe i przedmiotowe administracji publicznej:

-administracja publiczna w znaczeniu podmiotowym - jest to struktura organizacyjna składająca się z organów administracyjnych i innych jednostek administracyjnych.

-administracja publiczna w znaczeniu przedmiotowym - a. to działalność o charakterze administracyjnym (kierowanie zarządzanie) wykonywana przez państwo lub wskazane przez państwo podmioty.

Cechy administracji publicznej

1.a.p. działa zawsze w imieniu państwa i na jego rachunek, samorząd działa na własny rachunek w sposób zdecentralizowany ale też w imieniu państwa

2.a.p. zawsze działa na podstawie ustaw i w granicach przez nie określonych i jest związana prawem (administracja może uczynić tylko tyle na co pozwala jej prawo).

3.a. ma charakter wykonawczy czyli organy administracji wykonują i konkretyzują obowiązujące prawo. Organy administracji mogą jednak na podstawie i w granicach upoważnień ustawowych wydawać akty niższego rzędu.

4.celem administracji publicznej jest realizowanie potrzeb społecznych (np. zapewnienie obywatelowi dostępu do oświaty)

5.a. nie dąży do osiągania zysków. Niektóre świadczenia administracji są odpłatne ale ich działalność nie jest skierowana aby uzyskać zyski

6.a.p działa w oparciu o zawodowy personel, pracowników administracji publicznej.

7.a.p. może podejmować działania z własnej inicjatywy.

8.a.p. działa w sposób zorganizowany i ciągły

9.a.p. działa w formach władczych zabezpieczonych możliwością użycia przymusu administracyjnego.

Płaszczyzny działania administracji

Zdeterminowane są przez zadania jakie administracja realizuje.

1.reglamentacyjno-dystrybucyjna - jest to płaszczyzna bezpośrednich stosunków między organem administracji publicznej a obywatelem. (a.coś nam daje, coś ogranicza). Zadania w ramach tej płaszczyzny administracja realizuje przede wszystkim w formie decyzji administracyjnych (udziela pozwoleń budowlanych, koncesji na prowadzenie działalności gospodarczej)

2.organizatorska albo inaczej nazywana działalnością świadczącą i jest związana z zaspokajaniem potrzeb społecznych obywateli. Te potrzeby może zaspokajać bezpośrednio np. poprzez zasiłki z pomocy społecznej albo pośrednio np. poprzez tworzenie instytucji potrzebnych obywatelowi (biblioteki, szkoły, muzea)

Sfery działania administracji

1.zewnętrzna - jest to działalność administracji podejmowana w stosunku do podmiotów niepodporządkowanych służbowo podległością danemu organowi administracji (wszystkie relacje organu administracji z obywatelem, z jednostką a także z innymi organami )

2.wewnętrzna - działalność administracji w sferze wewnętrznej obejmuje stosunki z organami lub jednostkami organizacyjnie podporządkowanymi bądź pracownikami bezpośrednio służbowo podporządkowanymi danemu organowi administracji.

Zasady organizacji i funkcjonowania administracji publicznej w państwie prawa

(Zasady z Konstytucji)

konstytucja zawiera kilka zasad dot. Organizacji i funkcjonowania administracji i należą do nich

1.zasada demokratycznego państwa prawnego (art.2K)- zasada ta odnosząca się do działania administracji publicznej oznacza, że ograny administracji i jednostki współadministrujące mogą podejmować działania tylko wtedy gdy przepisy obowiązującego prawa nakazują lub co najmniej upoważniają do podjęcia określonych działań. Organy administracji i jednostki wspoładministrujące muszą działać na podstawie i w ramach przyznanych im uprawnień do działania (na podstawie prawa i kompetencji).

-Zasada ta obejmuje wymóg ochrony zaufania obywateli wobec państwa i jego organów , z wymogu tego wynika dla organów administracji publicznej obowiązek przestrzegania zasad ustalonych w kodeksie postępowania administracyjnego oraz nienadużywania pozycji władczej względem obywateli.

-Zasada ta obejmuje tez wymóg ochrony praw nabytych zgodnie z który organy administracji powinny unikać decyzji na mocy których odebrane zostanie przyznane wcześniej prawo lub zmodyfikowane w sposób niekorzystny dla jednostki, obywatela.

-Zasada ta obejmuje wymóg określoności prawa, który oznacza, że stanowione przez organy administracji publicznej przepisy muszą być jednoznaczne i zrozumiałe dla adresata, dodatkowo wymóg ten nakłada na organy administracji obowiązek wydawania takich samych decyzji w takich samych sprawach

-zasada ta obejmuje też zakaz retroakcji oznaczający zakaz stanowienia i stosowania w działaniach przez organy administracji publicznej przepisów prawnych działających z mocą wsteczną

-zasada obejmuje też zakaz nadmiernej ingerencji regułę proporcjonalności, oznacza , że wkraczanie organu administracji publicznej w sferę działalności obywateli musi w jak najmniejszym zakresie ograniczać wolności i korzystanie z praw podmiotowych przez obywateli.

-zasada ta obejmuje nakaz respektowania wakacjolegis nakładający na organy administracji przy stanowieniu nowych przepisów prawa zagwarantowania obywatelom odpowiedniego czasu na zapoznanie się z nimi i dostosowania do nich swoich zachowań.

Zasada ta obejmuje nakaz urzeczywistniania sprawiedliwości społecznej , który nakłada na organy administracji obowiązek uwzględniania przy podejmowaniu decyzji a także przy innych działaniach ich społecznego następstwa.

2.zasada legalizmu działania organów władzy publicznej inaczej zasada związania administracji prawem (art.7K), treść zasady legalizmu wyraża art.7K zgodnie z którym organy władzy publicznej w tym też organy administracji publicznej działają w granicach i na podstawie prawa.

-Wymóg działania administracji na podstawie prawa oznacza , że warunkiem podjęcia czynności przez każdy z organów administracji jest istnienie upoważnienia (musi być zawarte w granicach obowiązującego prawa) do podjęcia czynności w danej sytuacji opisanej w hipotezie normy prawnej. Brak normy upoważniającej do działania lub utrata przez nią mocy obowiązującej jest równoznaczne z niemożnością podjęcia działania a jeżeli działanie zostało podjęte będzie działaniem nieważnym. Akty normatywne określające podstawy prawne działania organów administracji musza należeć do aktów prawa powszechnie obowiązującego.

-Wymóg działania administracji w granicach prawa oznacza, że administracja może podejmować czynności tylko w określonym przez prawo zakresie i tylko dal wykonania kreślonych prawem zadań publicznych Zgodnie z tym wymogiem organy mogą funkcjonować tylko w formach i w trybie określonych przepisami prawa wymóg działania organów administracji publicznej na podstawie i w granicach prawa sprawia, że działanie podjęte bez podstawy prawnej bądź poza granicami prawa pozbawione jest założonych skutków prawnych.

3.zasada podziału i równowagi władzy ustawodawczej, wykonawczej i sądowniczej art.10K) administracja jest władzą wykonawczą. Konsekwencją zasady podziału i równowagi władzy a także umiejscowienia organów administracji publicznej we władzy wykonawczej jest podkreślenie , że zasadniczym celem organów administracji jest podejmowanie czynności o charakterze wykonawczym.

Pojęcie prawa administracyjnego

-prawo administracyjne jest to gałąź prawa, która reguluje działania organów administracji publicznej

-prawo administracyjne jest to dział wewnątrzpaństwowego porządku prawnego obejmujący ogól hierarchicznie zbudowanych norm odnoszących się do ustroju i aktywności administracji.

Cechy prawa administracyjnego

1.jest ono częścią prawa publicznego co oznacza, że przedmiotem regulacji jest państwo jako podmiot władzy.

2.prawo administracyjne jest prawem bezwzględnie obowiązującym, to znaczy , że zawiera normy ius cogens

3.prawo administracyjne reguluje stosunki prawne pomiędzy administracja publiczną a obywatelem.

4.prawo administracyjne zawiera element władztwa.

5.prawo administracyjne reguluje różnorodne materie

6.prawo administracyjne jest nieskodyfikowane

Podstawowe pojęcia w nauce prawa administracyjnego

STOSUNEK ADMINISTRACYJNO-PRAWNY

Jest to odmiana stosunku prawnego , który powstaje w wyniku poddania pewnej rzeczywistej działalności regulacjom prawa administracyjnego. Jest to stosunek pomiędzy państwem i działającymi w jego imieniu podmiotami a obywatelami i innymi podmiotami oparty na normach prawa administracyjnego. Stosunek ten różni się od stosunku cywilno-prawnego tym, że administracja działa władczo i może jednostronnie decydować o treści tego stosunku. Cechą charakterystyczną stosunku administracyjno-prawnego jest nierównorzędność pozycji podmiotów tego stosunku i możliwość decydowania o treści tego stosunku przez podmiot administrujący. Elementy stosunku administracyjno-prawnego :

1.przedmiot - przedmiot stosunku leży w sferze określonym prawem zadań administracji publicznej

2.podmioty - podmiotami tego stosunku są zawsze organ administracji lub inny podmiot administrujący upoważniony do żądania określonego zachowania się albo świadczenia , drugim podmiotem jest osoba fizyczna, prawna , jednostka organizacyjna do których skierowany jest nakaz lub zakaz albo który żąda określonego zachowania się organów administracji.

3.treść - treścią stosunku administracyjno prawnego są obowiązki i uprawnienia, które mogą polegać na działaniu, zaniechaniu, znoszeniu

SYTUACJA ADMINISTRACYJNO-PRAWNA

Jest to każda sytuacja społeczne określonego podmiotu , której elementy składowe zostały ukształtowane prawnie w sposób bezpośredni lub pośredni ze względu na konkretne zdarzenie faktyczne. W przypadku tej sytuacji występuje powiązanie kilku elementów

-podmiotu lub podmiotów o określonych właściwościach

-zachowania się tego podmiotu

-istniejący system norm prawnych

-kwalifikacja zachowań tych podmiotów w określonych okolicznościach ze względu na system norm

Zawsze gdy mamy stosunek administracyjno-prawny to występuje również sytuacja administracyjno-prawna ale nie odwrotnie.

WŁADZTWO ADMINISTRACYJNE

Inaczej imperium administracyjne, stanowi szczególną postać władzy państwowej , jest definiowany jako działanie administracji publicznej w takich formach prawnych, których realizacja zabezpieczona jest prawną możliwością zastosowania środków przymusu państwowego. Jest to prawo użycia przez organy administracyjne przymusu bezpośredniego dla zrealizowania ich jednostronnych rozstrzygnięć. Wymiar władztwa jest zawsze określony w przepisach prawa.

SANKCJE ADMINISTRACYJNE

Jest to zagrożenie dolegliwością inaczej niekorzystnym skutkiem dla podmiotu , który realizując jakieś działanie narusza obowiązującą go normę( np.dolegliwośc majątkowa). W prawie administracyjnym wyróżnia się dwie podstawowe sankcje

1.sankcja karna, która stosowana jest wówczas gdy występuje wykroczenie administracyjne i połączona jest z normami o konstrukcji właściwej dla prawa karnego. Czyli Z normami prawa administracyjnego zakazującymi określonych zachowań. Trzy rodzaje sankcji

-dyscyplinarna - regulowane są w przepisach prawa urzędniczego

-służbowa dot. Ona zachowań podmiotów powiązanych z administracją publiczną stosunkiem służbowym

-zakładowa - związana z działalnością zakładów administracyjnych, dot. Ona zachowań podmiotów powiązanych z administracja publiczną stosunkiem zakładowym.

2.sankcja egzekucyjna dot. Ona obowiązków administracyjnych wynikających z ustawy lub sformułowanych przez akt konkretyzujący ustawę i sformułowane jako nakazy określonego zachowania się

Pozostałe sankcje w prawie administracyjnych :

- nakaz konkretnego zachowania się (np. nakaz rozbiórki budynku) jest stosowany wobec podmiotu działającego z naruszeniem norm prawa administracyjnego.

- sankcja nieważności aktu jest skierowana do organów administracyjnych, które wydały akt obciążony kwalifikowaną wadą prawną. Sankcja ta polega na całkowitym wyłączeniu z obrotu prawnego aktu lub czynności dotkniętych taką wadą a także na wyeliminowanie skutków prawnych jakie ten akt lub czynność wywołał.

-sankcja odszkodowawcza- powiązana z sankcja nieważności aktu, adresatem tej sankcji jest organ administracji publicznej , który poprzez wadliwe działanie spowodował szkodę po stronie adresata aktu ,decyzji.

CECHY SANKCJI ADMINISTRACYJNEJ

-nakładanie sankcji musi posiadać podstawę ustawową

-sankcja stanowi konsekwencję niezgodnego z prawem zachowania się jednostki lub innego podmiotu

-sankcja ma charakter prewencyjno-represyjny

-nakładanie sankcji następuje w formie aktu administracyjnego

-wprowadzenie i stosowanie sankcji musi uwzględniać zasadę proporcjonalności (sankcja musi być konieczna a równocześnie nie może być nadmiernie dolegliwa)

-nałożenie sankcji musi podlegać sądowej kontroli

INTERES W PRAWIE AMDINISTRACYJNYM
jest to relacja pomiędzy zastanym stanem rzeczy a oceną podmiotu znajdującego się poza strukturami administracji publicznej pozwalająca udzielić odpowiedzi na pytanie czy za pośrednictwem administracji stan ten może przynieść korzystny zmiany w sytuacji tego podmiotu. Kategorie interesów

1.interes publiczny - nazywany interesem społecznym (interes lokalny, regionalny), jest to relacja między stanem faktycznym a jego oceną zawierająca odpowiedź na pytanie czy stan ten za pośrednictwem działania lub zaniechania w administracji przyniesie korzyść ogółowi.

2.interes faktyczny inaczej zwykły , jest to subiektywny pogląd podmiotu zewnętrznego na działalność administracji publicznej , że powinna ona podjąć na jego rzecz jakieś działanie lub powstrzymać się od działania, pogląd ten nie znajduje odzwierciedlenia w obowiązującym prawie i nie jest chroniony prawem.

3.interes prawny nazywa jest kwalifikowanym, jest to subiektywny pogląd podmioty zewnętrznego na działalność administracji publicznej, że powinna ona podjąć na jego rzecz jakieś działanie lub powstrzymać się od działania ale pogląd ten ma odzwierciedlenie w obowiązującym prawie i jest przez prawo chronione. Podlega ochronie poprzez instytucję legitymacji procesowej, która oznacza wywodzące się prawa materialnego uprawnienie do bycia stroną postępowania administracyjnego zmierzającego do wydania decyzji administracyjnej. Podmiot legitymujący się interesem prawnym staje się stroną postępowania administracyjnego. Interes prawny jest chroniony także w postępowaniu przed sądami administracyjnymi. Cechy interesu prawnego

- ma charakter osobisty, własny, jest on przypisany do zindywidualizowanego podmiotu i nie może być odstępowany

- jest on konkretny , jest związany z określoną sytuacją faktyczną podmiotu, który się nim legitymuje a którą można powiązać z konkretną normą prawną

- jest aktualny, jest on związany z obowiązującą normą prawną i dot. Bieżącej sytuacji faktycznej.

- jest oparty na normie prawnej należącej do materialnego prawa administracyjnego, która można wyodrębnić i ustalić

- nie jest pochodny , nie może wynikać z innych interesów.

PUBLICZNE PRAWA PODMIOTOWE

Są to sytuacje w których od podmiotu znajdującego się poza strukturami administracji publicznej zależy czy dla organów administracji powstanie obowiązek zachowania się o oczekiwanej przez ten podmiot treści wynikającej z norm prawa administracyjnego. Publiczne prawo podmiotowe jest silniejsze od interesu prawnego ponieważ interes prawny daje podmiotowi znajdującemu się poza administracją prawo do uzyskania, zastosowania normy prawa administracyjnego natomiast publiczne prawo podmiotowe daje możliwość uzyskania od organu zachowania się o oczekiwanej przez ten podmiot treści. Podlegają ochronie przed sądami administracyjnymi.

POJĘCIE ORGANU ADMINISTRACJI PUBLICZNEJ

Organem administracji publicznej jest podmiot , który działa za państwo bezpośrednio (jest to organ administracji rządowej) lub za pośrednictwem samorządu (jest to organ administracji samorządowej) i w określonym przez prawo zakresie korzysta z władztwa.

Cechy organu administracji publicznej

1.musi stanowić wyodrębnioną część aparatu administracji publicznej , tworzony jest na podstawie prawa i w sposób przez prawo określone (organ posiada własną nazwę, odrębne środki materialne i pracowników którzy stanowią urząd)

2.działa w imieniu i na rachunek państwa albo w imieniu i na rachunek jednostki samorządu terytorialnego

3.jest upoważniony do posługiwania się środkami władczymi.(prawo musi dopuszczać taką możliwość)

4.wykonuje zadania publiczne z zakresu administracji

5.działa w ramach przyznanych mu przez prawo kompetencji

Kompetencje organów administracji

Jest to zespół uprawnień dot. Określonego zakresu spraw , których organ ma prawo i obowiązek działania . inaczej kompetencja jest to zdolność organu do aktualizowania obowiązku działania sformułowanego przez prawo. (uprawnienia obowiązki do podjęcia prawnych działań, do podejmowania decyzji). Charakterystyczne jest to, że organ administracji publicznej mając kompetencje w określonym zakresie ma obowiązek czynić z niej użytek a niezrealizowanie tego obowiązku jest równoznaczne z tzw. Bezczynności organów. Kompetencję należy odróżnić od zadań organów, które stanowią cel jaki organ ma osiągnąć wykorzystując do tego ogół swoich kompetencji. Jeżeli realizacja kompetencji polega na rozpoznawaniu i rozstrzyganiu spraw w postępowaniu administracyjnym (polega na stosowaniu prawa) to wówczas kompetencja nazywana jest właściwości organu.

Wyróżniamy trzy rodzaje właściwości organów

1.właściwość rzeczowa inaczej przedmiotowa , jest to kompetencja organu do załatwiania określonych kategorii spraw ale wyróżnionych ze względu na treść tych spraw (np. właściwy minister, starostwa- wł. Co do wydania decyzji o budowie)

2.właściwość miejscowa inaczej terytorialna , jest to kompetencja organów rozciągająca się na ściśle określonym terytorium (np. wojewódzki Konserwator zabytków obejmuje obszar województwa)

3.właściwość instancyjna inaczej funkcjonalna , jest to zdolność organu do weryfikacji spraw administracyjnym toku instancji, inaczej kompetencja organu do rozstrzygania spraw w I lub II instancji.

Właściwość organów zawsze jest określona ustawą a organ ma obowiązek przestrzegać tych wszystkich trzech rodzajów właściwości , ponieważ jeżeli wyda rozstrzygnięcie z naruszeniem właściwości to będzie one obarczone kwalifikowaną wadą prawną stanowiącą podstawę do stwierdzenia nieważności.

Generalną zasadą obowiązującą w prawie administracyjnym jest zakaz przekazywania sobie kompetencji przez organy administracji bez szczególnego upoważnienia ustawowego. Obowiązujące prawo przewiduje sytuacje, w których organ może działać w zakresie kompetencji innego organu. Działanie takie musi mieć zawsze wyraźną podstawę ustawową i może przybrać postać przeniesienia kompetencji albo działania z upoważnienia organów.

1.przeniesienie kompetencji, polega na przekazaniu kompetencji do załatwienia pewnego rodzaju spraw innemu organowi i wiąże się z utratą kompetencji przez organ dotychczas właściwy, wyróżniamy dwie postacie przeniesienia

- dewolucja , polega na tym, że organ wyższego stopnia przejmuje kompetencje organu stopnia niższego np. starosta jest właściwy do wywłaszczenia, jeżeli jest właścicielem nieruchomości to wtedy jest wyłączony z wydania decyzji i wtedy właściwym organem do podjęcia takiej decyzji będzie wojewoda

- delegacja, polega na tym, że organ wyższego stopnia przekazuje część swoich kompetencji organowi podległemu

2.działanie z upoważnienia organu, polega na tym, że organ czy jednostka, której powierzono wykonywanie kompetencji innego organu nie przejmuje ich ale wykonuje je w imieniu i na rachunek organu do którego należą.

Od pojęcia kompetencji należy odróżnić zakres działania organu ponieważ zakres działania obejmuje tylko wyliczenie spraw, który zajmuje się dany organ. Zakres działania określony jest w przepisach ustrojowych powołujących dany organ. Przepis o zakresie działania nie jest wystarczającą podstawą do podjęcia działań władczych., niezbędne jest do tego przepis kompetencyjny czyli upoważniający do takiego działania. Przepisy kompetencyjne zawarte są w ustawach zaliczanych do materialnego prawa administracyjnego i dodatkowo wskazują w jakiej formie prawnej może działać organ w powierzonej mu sprawie.

KOORDYNACJA

Oznacza uprawnienie wykonywane przez organ w stosunku do organów i instytucji, które nie są mu bezpośrednio służbowo i organizacyjnie podporządkowane. Organ koordynujący może podejmować tylko takie działania - środki, które mają na celu zharmonizowanie działalności tych organów czy jednostek.

KIEROWNICTWO

Organ kierujący może używać wszelkich środków w celu oddziaływania na postępowanie organów czy jednostek kierowanych z wyjątkiem środków, których użycia prawo zakazuje. Podstawowymi instrumentami kierowania są wytyczne i polecenia służbowe.

ODPOWIEDZIALNOŚCI

-w przypadku kontroli organ kontrolujący nie ponosi odpowiedzialności za działalności organów czy jednostek kontrolowanych a jedynie odpowiada za prawidłowość przeprowadzonych czynności kontrolnych.

-organ nadzorujący ponosi odpowiedzialność za działanie organów poddanych nadzorowi ale tylko w zakresie spraw, które nadzoruje

-organ koordynujący nie ponosi odpowiedzialności za działanie organów koordynowanych a jedynie odpowiada za efekty działalność koordynacyjnej

-organ kierujący ponosi pełną odpowiedzialność za działalność organów czy jednostek kierowanych.

POJĘCIA DECETRALIZACJI I CENTRALIZACJI związane są z wielostopniową strukturą aparatu administracyjnego

Decentralizacja

Jest to sposób organizacji aparatu administracyjnego , w którym organy niższego stopnia nie są hierarchicznie podporządkowane organom stopnia wyższego

a)hierarchiczne podporządkowanie oznacza taką zależność organu niższego od organu wyższego w której organ wyższy ma prawo kierowania pracą organu niższego za pomocą poleceń oraz decyduje o jego obsadzie personalnej.

-Decentralizacja pełna - ma miejsce wówczas gdy organ niższego stopnia wyposażony jest we własne kompetencje i nie występuje hierarchiczne podporządkowanie , dodatkowo gdy organ jest niezależny finansowo. Pojęcie decentralizacji należy odróżnić od pojęcia autonomii ponieważ autonomia polega na przyznaniu organom zarządzającym określoną częścią terytorium państwa kompetencji do stanowienia przepisów prawa rangi ustawowej bez ingerencji władz centralnych.

Wyróżnia się dwa rodzaje decentralizacji

1.terytorialna - polega na wyposażeniu organów zarządzających poszczególnymi jednostkami podziału terytorialnego w taki stopień samodzielności wobec organów nadrzędnych, który uzasadnia uznanie ich za organy zdecentralizowane (np. samorząd terytorialny)

2.rzeczowa - polega na powierzeniu samodzielnym organom lub organizacjom zarządzania określonymi rodzajami spraw (np. samorząd zawodowy lekarzy).

Centralizacja

Jest przeciwieństwem decentralizacji. Jest to sposób organizacji aparatu administracyjnego państwa, w którym organy niższego stopnia są hierarchicznie podporządkowane organom stopnia wyższego. Centralizacja zakłada brak samodzielności organów niższego stopnia, który wyraża się w uprawnieniach organów nadrzędnych do decydowania o sytuacji prawnej pracowników organu niższego stopnia a także wyraża się w braku możliwości samodzielnego podejmowania rozstrzygnięć przez organy niższego stopnia. W administracji scentralizowanej zachodzą zjawiska skupienia i rozproszenia kompetencji.

-zjawisko skupienia kompetencji w rękach nielicznych grupy organów nazywane jest koncentracją

-zjawisko rozproszenia kompetencji na większą liczbę organów określa się mianem dekoncentracji.

ZASADY OGÓLNE PRAWA ADMINISTRACYJNEGO

Zasady prawa są to normy prawne o podstawowym znaczeniu dla całego prawa lub jego poszczególne gałęzie. Zasady prawa administracyjnego odmiennie a niżeli konkretny przepis prawny rozciągają się na całość działania administracji albo na szeroki zakres tej działalności. Zasady te nie są ujęte w jednym akcie prawnym rangi ustawowej , wynikają one z Konstytucji a także z kodeksu postępowania administracyjnego.

Klasyfikacja zasad

1.zasady konstytucyjne (zasada demokratycznego państwa prawnego)

2.zasady pozakonstytucyjne (zasada szybkości działania administracji)

3.zasady teoretyczne (zasada decentralizacji)

4.zasady normatywne (wynikające z przepisów prawa np. zasada legalności czy też legalizmu)

5.zasady materialne (wpływają na treść uprawnień i obowiązków np. zasada równości wobec prawa).

6.zasady procesowe (np. zasada dwuinstancyjności postępowania)

Do zasad prawa administracyjnego zalicza się

1.zasada demokratycznego państwa prawnego (art.2K) do jej podstawowych założeń należy

- prymat prawa

- poszanowanie praw i wolności obywateli

2.zasada równości wobec prawa oznacza , że organy administracji publicznej stanowiąc prawo oraz stosując je powinny dbać o jednakowe traktowanie wszystkich adresatów swoich działań jeżeli pozostają oni w takiej samej sytuacji prawnej i faktycznej.

3.zasada nie działania prawa wstecz (lex retro non agit), nie należy stanowić norm prawnych, które były stosowane do zdarzeń zaistniałych przed wejściem w życie tych norm.

4.zasada ochrony praw słusznie nabytych oznacza, że prawa nabyte przez obywatela czyli ustalone w drodze aktu stanowienia lub stosowania prawa musi być stabilne a możliwość jego pozbawienia lub modyfikacji musi wynikać z ustawy

5.zasada prawa do Sądu oznacza to, że wszelkie sprawy, w których jednostka jest związana z prawem, dotknięta przez prawo podlegają rozpoznaniu w postępowaniu sądowym.

6.zasada sprawiedliwości proceduralnej oznacza ona prawo dostępu do Sądu (Sąd administracyjny), zapewnienie przebiegu procesu przez Sąd oraz skuteczne i szybkie wykonywanie orzeczeń sądowych.

7.zasada pomocniczości inaczej subsydiarności i zgodnie z nią organy państwa a w tym organy administracji publicznej powinny być usytuowane jak najbliżej obywatela i w taki sposób aby obywatele mogli w jak najszerszym zakresie samodzielnie Lub pośrednio uczestniczyć w sprawowaniu władzy.

8.zasada proporcjonalności , która oznacza, że organy administracji publicznej muszą zachowywać odpowiednie proporcje pomiędzy celami działania a dolegliwością używanych środków.

9.zasada kompetencyjności oznacza, że kompetencja do podejmowania konkretnej formy działania lub do załatwienia danej kategorii spraw administracyjnych jest przypisana tylko jednemu organowi administracji publicznej i organ ten nazywany jest organem właściwym.

10.zasada efektywności oznacza realizację zadań i osiąganie przez organy administracji publicznej zamierzonych rezultatów przy jak najmniejszym nakładzie pracy i środków.

Istotne miejsce wśród zasad ogólnych prawa administracyjnego mają zasady ogólne kodeksu postępowania administracyjnego. Wykraczają swoją treścią poza kwestie procesowe dlatego powinny być realizowane przez organy administracji publicznej w każdej ich działalności.

-zasada prawdy obiektywnej, wymaga ona od organów administracji publicznej podejmowania wszelkich niezbędnych kroków do wyjaśnienia stanu faktycznego i do załatwienia sprawy

-zasada uwzględniania interesu społecznego i słusznego interesu obywateli wymaga od organu administracji publicznej przy podejmowaniu działania wyważenia proporcji pomiędzy ochrona interesu publicznego i interesu indywidualnego.

-zasada pogłębiania zaufania obywateli do organów państwa , wymaga od organów administracji publicznej dbałości o zachowanie w toku postępowania zasady równości w traktowaniu wszystkich uczestników w postępowaniu, wymaga rozstrzygania na korzyść uczestników postępowania wątpliwości procesowych , zachowania w tym samym stanie prawnym i faktycznym stałości rozstrzygnięć.

-zasada obowiązku udzielania informacji faktycznej i prawnej, nakłada na organ administracji obowiązku udzielenia stronie postępowania informacji o okolicznościach faktycznych istotnych dla sprawy oraz informacji o obowiązujący prawie na podstawie którego nastąpi rozstrzygnięcie sprawy

-zasada przekonywania, wymaga ona od organu administracji po wyjaśnieniu wszystkich okoliczności sprawy sporządzenia uzasadnienia decyzji które skłoni jej adresata do dobrowolnego jej wykonania.

-zasada czynnego udziału stron w postępowaniu, nakłada ona na organ administracji obowiązek zapewnienia stronie postępowania możliwości udziału we wszystkich czynnościach poszczególnych etapów postępowania.

-zasada ugodowego załatwiania sprawy, nakłada ona na organ administracji publicznej obowiązek ustalenia po wszczęciu postępowania czy istnieje możliwość zawarcia ugody pomiędzy stronami o spornych interesach.

-zasada szybkości i prostoty postępowania, nakłada ona na organ administracji obowiązek racjonalnego projektowania i prowadzenia czynności postępowania administracyjnego z możliwie najniższym nakładem kosztów, eliminowania zbędnych działań procesowych a także unikania czynności powodujących zwłokę.

-zasada dwuinstancyjności, która daje obywatelowi prawo do wniesienia odwołania od niestatecznej decyzji do organu wyższego stopnia, wyższej instancji

-zasada zaskarżalności decyzji administracyjnych do wojewódzkiego sądu administracyjnego, daje obywatelowi prawo wniesienia odwołania.

ŹRÓDŁA PRAWA ADMINISTRACYJNEGO

Oznaczają rodzaje aktów regulujących organizację i funkcjonowanie administracji publicznej oraz jej stosunki z obywatelami. System Źródeł prawa administracyjnego obejmuje

-źródła prawa wspólnotowego

-źródła prawa krajowego, które dzielą się na

-źródła prawa powszechnie obowiązującego

- źródła prawa wewnętrznie obowiązującego.

PRAWNE FORMY DZIAŁANIA ADMINISTRACJI PUBLICZNEJ

Prawną formą działania administracji jest określony przepisami prawa typ konkretnej czynności organu administracji czyli rodzaj podejmowanego działania. Wszystkie działania administracji muszą opierać się na określonej podstawie prawnej.

Jako kryterium podziału przyjmiemy władztwo administracyjne prawne formy działania możemy podzielić na

-formy władcze

-formy niewładcze

Formy władcze: cechą działań władczych jest, to że organ administracji publicznej lub jednostka współadministrująca może jednostronnie na mocy swoich kompetencji rozstrzygać o pozycji prawnej drugiej strony stosunku administracyjno-prawnego i ustala wówczas prawa, obowiązki i ustanawia sankcje w razie naruszenia zakazów i nakazów. Druga strona stosunku administracyjno prawnego (jednostka, obywatel) musi podporządkować się woli organu, który dysponuje środkami prawnymi pozwalającymi na wymuszenie podporządkowania się. Do form władczych zaliczymy

- akty administracyjne

- akty normatywne

- czynności materialno-techniczne

Formy niewładcze , cechą tych form jest to, że organ administracji publicznej nie może na mocy swoich kompetencji rozstrzygać o pozycji prawnej drugiej strony stosunku administracyjno-prawnego. (nie może stosować przymusu administracyjnego). Działania administracji W formach niewładczych działania administracji określane są jako administracja zawiadowcza lub gestia. Do tych form zalicza się:

- ugody administracyjne

- działalność społeczno- organizatorską

- umowy cywilno-prawne

- umowy administracyjne

- porozumienia administracyjne

Według Kryterium skutku prawnego prawne formy działania możemy podzielić:

-działania prawne, wywołują one skutek prawny w postaci nawiązania, zmiany lub rozwiązania stosunku prawnego . są określone prawem i opierają się na konkretnej podstawie prawnej. Zaliczamy- Akty administracyjne konstytutywne

-działania faktyczne, nie są one nastawione na wywołanie skutku prawnego ale poprzez określone fakty mogą spowodować zmianę stosunku prawnego. Nie musza być ściśle określone prawem a ich podstawa prawna może być zawarta w normie kompetencyjnej albo określającej zakres czynności danego urzędnika. Do działań faktycznych zaliczymy: działalność społeczno-organizatorską i czynności materialno-techniczne.

9

---