Uniwersytet Technologiczno - Humanistyczny im. Kazimierza Pułaskiego

w Radomiu

Domy i Biura Maklerskie:

• Podstawy organizacyjno prawne,

• Struktura podmiotowa i przedmiotowa rynku usług maklerskich.

• Perspektywy rozwoju

Przygotowały:

Milena Czyżewska

Dorota Mitera

Karolina Tuzimek

1. Podstawy organizacyjno-prawne

Głównym aktem prawnym, który reguluje działalność domów maklerskich na terytorium Polski jest ustawa z dnia 29 lipca 2005 roku o obrocie instrumentami finansowymi. Zgodnie z jej treścią prowadzenie działalności maklerskiej wymaga zezwolenia Komisji Nadzoru Finansowego i obejmuje wykonywanie czynności polegających na:

• przyjmowaniu i przekazywaniu zleceń nabycia lub zbycia maklerskich instrumentów finansowych,

• wykonywaniu tych zleceń na rachunek dającego zlecenie,

• nabywaniu lub zbywaniu na własny rachunek maklerskich instrumentów finansowych,

• zarządzaniu portfelami, w skład których wchodzi jeden lub większa liczba maklerskich instrumentów finansowych,

• oferowaniu maklerskich instrumentów finansowych,

• świadczeniu usług w wykonywaniu zawartych umów o submisje inwestycyjne lub i usługowe lub zawieraniu i wykonywaniu innych umów o podobnym charakterze, jeżeli ich przedmiotem są maklerskie instrumenty finansowe.

Maklerskimi instrumentami finansowymi są:

• papiery wartościowe,

• niebędące papierami wartościowymi:

• tytuły uczestnictwa w instytucjach zbiorowego inwestowania,

• instrumenty rynku pieniężnego,

• finansowe kontrakty terminowe oraz inne równoważne instrumenty finansowe rozliczane pieniężnie,

• umowy forward dotyczące stóp procentowych, swapy akcyjne, swapy na stopy procentowe, swapy walutowe,

• opcje kupna lub sprzedaży instrumentów finansowych, opcje na stopy procentowe, opcje walutowe, opcje na takie opcje, oraz inne równoważne instrumenty finansowe rozliczane pieniężnie.

Maklerskimi instrumentami finansowymi nie są natomiast:

• prawa majątkowe, których cena zależy bezpośrednio lub pośrednio od wartości oznaczonych co do gatunku rzeczy, określonych rodzajów energii, mierników i limitów wielkości produkcji lub emisji zanieczyszczeń (pochodne instrumenty towarowe),

• inne instrumenty, jeżeli zostały dopuszczone do obrotu na rynku regulowanym na terytorium państwa członkowskiego lub są przedmiotem ubiegania się o takie dopuszczenie.

Zgonie z treścią ustaleń, działalność maklerską stanowi również wykonywanie czynności polegających na:

• prowadzenia rachunków papierów wartościowych oraz rachunków pieniężnych służących do ich obsługi, z wyłączeniem rachunków prowadzonych przez bank powierniczy,

• doradztwie inwestycyjnym w zakresie maklerskich instrumentów finansowych, dopuszczonych do obrotu zorganizowanego,

• organizowaniu alternatywnego systemu obrotu.

Działalnością maklerską jest również wykonywanie przez firmę inwestycyjną czynności polegających na:

• przechowywaniu i rejestrowaniu zmian stanu posiadania maklerskich instrumentów finansowych;

• ewidencjonowaniu oraz prowadzeniu rachunków, na których są zapisane maklerskie instrumenty finansowe, z wyłączeniem rachunków papierów wartościowych, oraz prowadzeniu rachunków pieniężnych służących do obsługi rachunków, na których są zapisywane te instrumenty, z wyłączeniem obsługi rachunków papierów wartościowych, jak również rozliczaniu transakcji, których przedmiotem są te instrumenty, z wyłączeniem transakcji, których przedmiotem są zdematerializowane papiery wartościowe lub inne maklerskie instrumenty finansowe dopuszczone do obrotu zorganizowanego;

• udostępnianiu skrytek sejmowych;

• udzielaniu pożyczek pieniężnych na dokonanie transakcji, której przedmiotem jest jeden lub większa liczba maklerskich instrumentów finansowych, w przypadku gdy transakcja jest dokonywana za pośrednictwem firmy inwestycyjnej udzielającej pożyczki;

• doradztwie dla przedsiębiorstw w zakresie struktury kapitałowej, strategii przedsiębiorstwa lub innych zagadnień związanych z tą strukturą lub strategią;

• doradztwie i innych usługach w zakresie łączenia, podziału oraz przejmowania przedsiębiorstw;

• doradztwie inwestycyjnym w zakresie maklerskich instrumentów finansowych, z wyłączeniem instrumentów finansowych dopuszczonych do obrotu zorganizowanego;

• świadczeniu usług dodatkowych związanych z submisją usługową lub inwestycyjną;

• wymianie walutowej, w przypadku gdy jest to związane z działalnością maklerską.

Działalności maklerskiej nie stanowią wymienione czynności, jeśli wykonywane są przez podmioty, takie jak:

• zakłady ubezpieczeń,

• fundusze inwestycyjne,

• fundusze emerytalne,

• banki centralne,

• podmioty publiczne powołane do zarządzania długiem publicznym.

Należy podkreślić, że działalności maklerskiej nie stanowią również, a więc nie wymagają zezwolenia na jej prowadzenie, czynności polegające wyłącznie na przyjmowaniu i przekazywaniu zleceń nabycia lub zbycia papierów wartościowych lub tytułów uczestnictwa w instytucjach zbiorowego inwestowania, jeżeli podmiot wykonujący te czynności nie jest uprawniony do świadczenia usług w zakresie przechowywania środków pieniężnych lub papierów wartościowych należących do osób trzecich oraz o ile czynności te są wykonywane przez podmioty prowadzące działalność gospodarczą regulowaną odrębnymi przepisami. Przyjęte zlecenia mogą być wyłącznie przekazywane do firmy inwestycyjnej albo instytucji zbiorowego inwestowania prowadzącej działalność na terytorium Rzeczpospolitej Polskiej.

Zgodnie z przepisami prawa domem maklerskim może być wyłącznie:

• spółka akcyjna,

• spółka komandytowo-akcyjna, w której komplementariuszami są wyłącznie osoby mające prawo do wykonywania zawodu maklera papierów wartościowych lub doradcy inwestycyjnego, w liczbie co najmniej dwóch,

• spółka z ograniczoną odpowiedzialnością,

• spółka komandytowa, w której komplementariuszami są wyłącznie osoby mające prawo wykonywania zawodu maklera papierów wartościowych lub doradcy inwestycyjnego, w liczbie co najmniej dwóch,

• spółka partnerska, w której wspólnikami (partnerami) są wyłącznie osoby mające prawo do wykonywania zawodu maklera papierów wartościowych lub doradcy inwestycyjnego, w liczbie co najmniej dwóch,

• spółka jawna w której wspólnikami są wyłącznie osoby mające prawo do wykonywania zawodu maklera papierów wartościowych lub doradcy inwestycyjnego, w liczbie co najmniej dwóch.

Każda ze wskazanych rodzajów spółek musi mieć swoją siedzibę na terytorium Polski. Należy podkreślić, że od formy prawnej, w jakiej funkcjonuje dom maklerski, uzależniony jest zakres wykonywanych czynności maklerskich.

Działalność maklerska może być również prowadzona przez bank z siedzibą na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej po uzyskaniu zezwolenia Komisji Nadzoru Finansowego. Warunkiem uzyskania zezwolenia jest wydzielenie działalności maklerskiej w ramach banku poprzez:

• wydzielenie organizacyjnej działalności maklerskiej - polegającej na prowadzeniu tej działalności w sposób pozwalający na jej organizacyjne wyodrębnienie od pozostałej działalności banku;

• wydzielenie finansowe działalności maklerskiej - polegające na prowadzeniu odrębnych ksiąg rachunkowych i sporządzaniu odrębnych sprawozdań finansowych na zasadach określonych na zasadach określonych w odrębnych przepisach.

W przypadku, gdy działalność maklerską prowadzi wydzielone organizacyjnie i finansowo w ramach banku oddział lub inna jednostka działająca na zasadach oddziału, określana jest mianem biura maklerskiego. Bank może prowadzi ć również działalność maklerską polegającą wyłącznie na przyjmowaniu i przekazywaniu zleceń nabycia lub zbycia maklerskich instrumentów finansowych w postaci jednostki prowadzącej działalność maklerską, która nie jest biurem maklerskim, ale jest wyodrębniona organizacyjnie zgodnie z przepisami art. 111 ust. 10 ustawy o obrocie. Dom maklerski jest natomiast niebędącym bankiem podmiotem prowadzącym przedsiębiorstwo maklerskie.

Pozostałe akty normatywne regulujące działalność maklerską stanowią między innymi rozporządzenia Ministra Finansów. Do których można zaliczyć:

• Rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 10 października 2005r. w sprawie obowiązków sprawozdawczych podmiotów prowadzonych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej działalność maklerską, w zakresie wykonywania czynności pośrednictwa w nabywaniu i zbywaniu maklerskich instrumentów finansowych będących w obrocie na zagranicznych rynkach regulowanych
  (Dz. U. Nr 206, poz. 1711),

• Rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 14 października 2005r. w sprawie cech transakcji długoterminowych maklerskimi instrumentami finansowymi nabywania lub zbywania na własny rachunek domu maklerskiego (Dz. U. Nr 206, poz. 1713),

• Rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 19 października 2005r. w sprawie trybu i warunków udzielania przez firmy inwestycyjne pożyczek na nabycie maklerskich instrumentów finansowych (Dz. U. Nr 206, poz. 1728),

• Rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 14 kwietnia 2006r. w sprawie zakresu  szczegółowych zasad wyznaczenia wymogów kapitałowych oraz maksymalnej wielkości kredytu, pożyczek i wyemitowanych dłużnych papierów wartościowych w stosunków do kapitałów (Dz. U. Nr 67, poz. 479),

• Rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 20 kwietnia 2006r. w sprawie trybu i warunków pożyczania maklerskich instrumentów finansowych, z udziałem firm inwestycyjnych oraz banków powierniczych (Dz. U. Nr 67, poz. 481),

• Rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 12 kwietnia 2006r. w sprawie wymogów, jakim powinny odpowiadać wnioski domów maklerskich o wydanie zezwoleń na niektóre czynności w ramach prowadzonej działalności maklerskiej (Dz. U. Nr 68, poz. 483),

• Rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 12 kwietnia 2006r. w sprawie szczegółowych zasad organizacyjnego wydzielana działalności maklerskiej banków (Dz. U. Nr 68, poz. 483),

Przedsiębiorstwa maklerskie wykonują swoją działalność poprzez maklerów i doradców inwestycyjnych. Zgodnie z treścią ustawy o obrocie instrumentami inwestycyjnymi, wykonywanie zawodu maklera papierów wartościowych lub doradcy inwestycyjnego polega na wykonywaniu funkcji w organach zarządzających lub nadzorczych firmy inwestycyjnej, bądź wykonywanie lub nadzorowanie wykonywania:

• czynności stanowiących działalność maklerską,

• związanych z rynkiem finansowym czynności nie stanowiących działalności maklerskiej,

• innych czynności związanych z obsługa klientów lub dostępem do rachunków prowadzonych dla klientów - w ramach pozostawienia tej osoby w stosunku pracy, zlecenia lub innym stosunku prawnym o podobnym charakterze z firmą inwestycyjną,

• pozostawienia maklera lub doradcy w stosunku pracy, zlecenia lub innym stosunku prawnym o podobnym charakterze z bankiem powierniczym przy wykonywaniu lub nadzorowaniu wykonywania czynności prowadzenia rachunku papierów wartościowych,

• pozostawienia maklera lub doradcy w stosunku pracy, zlecenia lub innym stosunku prawnym o podobnym charakterze z podmiotem, który jest obowiązany do zatrudnienia maklerów lub doradców na podstawie odrębnych przepisów prawa przy wykonywaniu lub nadzorowaniu wykonywania czynności określonych w tych przepisach,

• zawieranie umów o świadczeniu usług przez firmę inwestycyjną lub umożliwiające realizację tych umów, w szczególności polegające na doradzaniu klientowi lub potencjalnemu klientowi w zakresie usług danej firmy inwestycyjnej, przyjmowaniu i przekazywaniu zleceń nabycia lub zbycia maklerskich instrumentów finansowych oraz odbieraniu innych oświadczeń woli dla firmy inwestycyjnej,

• wykonywanie przez maklera lub doradcę czynności, przyjmowaniu i przekazywaniu zleceń nabycia lub zbycia papierów wartościowych lub tytułów uczestnictwa w instytucjach zbiorowego inwestowania, w ramach prowadzonej działalności gospodarczej na własny rachunek albo na podstawie umowy o pracę, zlecenia lub innego stosunku prawnego o podobnym charakterze z podmiotem wykonującym te czynności w ramach prowadzonej działalności gospodarczej.

Zgodnie z ustawą o obrocie instrumentami finansowymi, prawo wykonywania zawodu maklera lub doradcy przysługuje osobą, które są wpisane na oficjalne publikowaną listę. Na liście maklerów papierów wartościowych prowadzonej przez Komisję Nadzoru Finansowego znajduje się 2636 osób z czego 939 posiada uprawnienia do wykonywania czynności doradztwa inwestycyjnego. Natomiast 424 osób posiada licencję doradcy inwestycyjnego.

Doradcą inwestycyjnym lub maklerem może zostać osoba fizyczna, która:

• posiada pełną zdolność do czynności prawnych

• korzysta z pełni praw publicznych,

• nie była uznana prawomocnym orzeczeniem za winnego przestępstwa,

• złożyła egzamin z wynikiem pozytywnym odpowiednio przed komisją egzaminacyjną dla maklerów albo przed komisją egzaminacyjną dla doradców.

Egzaminy na maklera i doradcy inwestycyjnego są sprawdzianem teoretycznego przygotowania kandydatów z następujących dziedzin:

• prawo cywilne;

• prawo gospodarcze;

• prawo podatkowe i dewizowe;

• prawo papierów wartościowych, instrumenty finansowe oraz obrót takimi instrumentami;

• działalność maklerska oraz działalność powiernicza;

• system depozytowo-rozliczeniowy w zakresie obrotu instrumentami finansowymi;

• rynek finansowy;

• tworzenie i funkcjonowanie funduszy inwestycyjnych;

• komercjalizacja i prywatyzacja przedsiębiorstw;

• zasady rachunkowości;

• rynek towarów giełdowych;

• matematyka finansowa;

• analiza finansowa;

• strategie inwestycyjne;

• etyka zawodowa.

• a także z: ekonomii, statystyki, finansów publicznych, finansów przedsiębiorstw oraz zarządzania portfelami, w skład których wchodzi jeden lub większa liczba maklerskich instrumentów finansowych.

Przedsiębiorstwa maklerskie, podobnie jak banki, stanowią instytucję zaufania publicznego. W związku z tym, podlegają one nadzorowi Komisji Nadzoru Finansowego.

Do prowadzenia działalności operacyjnej przez domy i biura maklerskie potrzebne jest zawarcie stosownych umów z Krajowym Depozytem Papierów Wartościowych oraz bankiem rozliczeniowym. Wynika to ze szczególnej roli, jaką Krajowy Depozyt Papierów Wartościowych pełni w sprawnym funkcjonowaniu przedsiębiorstw maklerskich. Rozlicza on transakcje zawarte na rynku regulowanym oraz alternatywnym systemie obrotu dokonując odpowiednich zmian na zbiorczych kontach depozytowych domów maklerskich. One z kolei prowadzą rachunki pieniężne i rachunki papierów wartościowych dla swoich klientów. Natomiast bank rozliczeniowy rozlicza finansową cześć transakcji giełdowych.

Oprócz funkcji operacyjnej Krajowy Depozyt Papierów Wartościowych zarządza również systemem rekompensat dla inwestorów. Został on wprowadzony w celu wdrożenia Dyrektywy 97/9/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 3 marca 1997r. w sprawie rekompensat dla inwestorów. System rekompensat funkcjonuje na podstawie zapisu w ustawie z dnia 29 lipca 2005r. o obrocie instrumentami finansowymi, a jego działalność w sposób szczegółowy reguluje Regulamin Funkcjonowania Systemu Rekompensat Krajowego Depozytu Papierów Wartościowych.

System rekompensat ma na celu ochrony środków pieniężnych i maklerskich instrumentów finansowych, które zostały powierzone przez inwestorów podmiotom będącym jego uczestnikami i świadczącymi usługi maklerskie określone
w art. 69 ust. 2, ust. 3 pkt. 1 i 3 oraz ust. 4 pkt. 1 i 2 ustawy o obrocie instrumentami finansowymi. Nie chroni on jednak inwestorów przed ryzykiem inwestycyjnym, a jedynie przed niewypłacalnością domu maklerskiego.

Wypłacana rekompensata jest uzależniona od wartości środków pieniężnych i maklerskich instrumentów finansowych znajdujących się na rachunku maklerskim inwestora. W przypadku, gdy ich wartość przekroczy równowartość z złotych 3.000 euro inwestor otrzymuje równowartość 3.000 euro w złotych oraz 90% nadwyżki ponad tę kwotę. W przeciwnym przypadku wypłacona jest cała kwota. Od 1 stycznia 2009r. ochroną systemu rekompensat objęte są środki do wysokości 22.000 euro.

Ochroną systemu rekompensat objęte są osoby fizyczne, osoby prawne oraz jednostki nie posiadające osobowości prawnej z wyłączeniem m.in.:

• Skarbu Państwa,

• Narodowego Banku Polskiego,

• banków z siedzibą na terytorium Polski oraz banków zagranicznych,

• firm inwestycyjnych,

• spółek prowadzących rynki regulowane,

• Krajowego Depozytu Papierów Wartościowych,

• Podmiotów działających na podstawie ustawy z dnia 22 maja 2003r. o działalności ubezpieczeniowej,

• Podmiotów działających na podstawie ustawy z dnia 27 maja 2004r. o funduszach inwestycyjnych,

• Podmiotów działających na podstawie ustawy z dnia 28 sierpnia 1997r. o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych.

Uczestnikami systemu są wszystkie licencjonowane podmioty prowadzące działalność maklerską, które na mocy prawa zobowiązane są do wnoszenia stosownych wpłat. Do uczestnictwa zobligowane są również towarzystwa funduszy inwestycyjnych, prowadzące działalność w zakresie zarządzania cudzym pakietem papierów wartościowych na zlecenie. Organizacją samorządowym zrzeszającą i reprezentującą podmioty prowadzące działalność maklerską w Polsce jest Izba Domów Maklerskich. Została ona powołana do życia 28 czerwca 1996r. w wyniku przekształcenia funkcjonującego, Zespołu Domów Maklerskich Związku Banków Polskich w Izbę Gospodarczą Zespołu Domów Maklerskich przy Związku Banków Polskich. Ramy prawne dla funkcjonowania Izby Domów Maklerskich tworzą:

• Ustawa o obrocie instrumentami finansowymi,

• Ustawa z 20 maja 1989r. o izbach gospodarczych,

• Statut Izby Domów Maklerskich.

Do podstawowych celów Izby Domów Maklerskich należą:

• Stworzenie korzystnych warunków rozwoju przedsiębiorstw maklerskich,

• Zapewnienie wpływu domom maklerskim na kształtowanie rynku kapitałowego,

• Ochrona uczestników obrotu papierami wartościowymi poprzez stwarzanie zasad dobrych praktyk przedsiębiorstw maklerskich,

• Współpraca z administracją państwową i instytucjami rynku kapitałowego w tworzeniu regulacji dotyczących rynku kapitałowego.

2. Struktura podmiotowa rynku usług maklerskich

Giełda Papierów Wartościowych w Warszawie zdecydowanie dominuje nad rynkiem pozostałych krajów postsocjalistycznych pod względem kapitalizacji.

Rynek usług maklerskich w Polsce pod względem swego charakteru podmiotowego rozwijał się dwutorowo. Banki i inne instytucje finansowe na świadczenie usług na rynku kapitałowym.

Pomimo ilościowej dominacji w krajowym sektorze usług maklerskich podmiotów powiązanych kapitałowo z bankami, zrozumienie jakościowych zmian w sektorze na przestrzeni ostatnich kilkunastu lat wymaga przede wszystkim analizy działalności domów maklerskich zakładanych przez osoby prywatne.

Do połowy lat 90. przedsięwzięcia tego typu polegały głównie na uruchomieniu niebankowych domów maklerskich. Okresy bessy, przy jednoczesnym braku zaplecza finansowego, umożliwiającego przeczekanie giełdowej dekoniunktury spowodowały, że podmioty te znalazły się w trudnej sytuacji. Innym czynnikiem negatywnie oddziaływującym na możliwość rozwoju było spowolnienie procesów prywatyzacyjnych zwłaszcza prywatyzacji kapitałowej, prowadzonej w formie publicznej sprzedaży akcji. W efekcie szybko nastąpiła polaryzacja niebankowych podmiotów maklerskich. W wyniku konsolidacji, sprzedaży całości lub wydzielonych zorganizowanych części przedsiębiorstw maklerskich oraz procesów upadłościowych, z rynku ubyło około kilkunastu tego typu firm.

Na przełomie poprzedniej i obecnej dekady nastąpił powtórny wzrost liczby domów maklerskich otwieranych przez osoby prywatne. Miał on jednak inne przyczyny, niż w latach 90. W wielu przypadkach stanowi efekt rozszerzenia prowadzonej działalności, związanej przede wszystkim z doradztwem, a zwłaszcza z usługami typu corporate finance. W tym też okresie zaczął się również dynamicznie rozwijać segment tzw. butików inwestycyjnych, zakładanych najczęściej przez osoby z doświadczeniem na rynku finansowym, zdobytym we wcześniejszej pracy w krajach i zagranicznych instytucjach rynku kapitałowego.

Analiza udziałów niebankowych domów maklerskich w obrotach Giełdy Papierów Wartościowych w Warszawie wskazuje na ich niszowy charakter. Wpływa na to również na ich wyniki finansowe. Sytuację w tym zakresie w istotny sposób stabilizuje obsługa własnych towarzystw funduszy inwestycyjnych (np. Dom Maklerski Opera SA) oraz grupy kapitałowej (Internetowy Dom Maklerski SA).

Nadspodziewanie duży udział na rynku wtórnym posiada Dom Maklerski IPOPEMA SA, którego pojawienie się spowodowało wzrost konkurencji w sektorze przedsiębiorstw maklerskich. Szczególnie obserwowalne w segmencie klientów instytucjonalnych. Można przypuszczać, że stanowi to rezultat pozyskania części byłych klientów Domu Maklerskiego Banku Handlowego (Citibank) i innych zagranicznych instytucji finansowych, w tym współpracy z grupą funduszy Elliota.

Pod względem podmiotowym krajowy rynek usług maklerskich jest pochodną ukształtowanego w Polsce modelu bankowości uniwersalnej, łączącej działalność depozytowo-kretytową z transakcjami w zakresie papierów wartościowych i czynnościami emisyjnymi, w tym z szeroko rozumianymi usługami zarządzania powierzonym kapitałem (fundusze inwestycyjne, emerytalne, asset managment itp.).

Wykładnikiem dominacji podmiotów wchodzących w skład grup kapitałowych instytucji finansowych (głównie banków) na krajowym rynku usług maklerskich jest liczba i udział tego typu instytucji w obrotach giełdowego rynku akcji. Na koniec ubiegłego roku generowały one ponad 82% obrotów kontraktami terminowymi. Struktura podmiotowa obrotów akcjami oraz kontraktami terminowymi.

Zdecydowanie dominująca pozycja biur i domów maklerskich funkcjonujących w oparciu o kapitał bankowy jest pochodną wykształconego w Polsce modelu bankowości uniwersalnej. Polegającym na charakterystycznym dla Europy Zachodniej (Niemcy, Szwajcaria, Francja, Holandia), komplementarnym oferowaniu przez jedną instytucję usług bankowości depozytowo-kredytowej oraz inwestycyjnej.

O wypracowaniu przez banki prywatne tak znaczącej pozycji na rynku przesądził przede wszystkim bankowy charakter zaplecza kapitałowego. Umożliwiało ono przeniesienie wysokich nakładów inwestycyjnych, dostęp do szerokiej bazy klientów (w tym i obsługi TFI) oraz budowę punktów ich obsługi (POK, punkt obsługi klienta), często w oparciu o istniejącą już sieć placówek bankowych. Posiadanie bankowego parasola ochronnego okazało się szczególnie istotne w czasach bessy. Bankowe podmioty maklerskie wychodziły z okresów giełdowej dekoniunktury na ogół wzmocnione - kosztem niebankowych domów maklerskich.

Na petryfikację wiodącej pozycji rynkowej bankowych podmiotów maklerskich istotny wpływ wywarły również konsolidacje wewnątrz sektora bankowego.

To w znacznym stopniu efekt konsolidacji banków, których geneza funkcjonowania sięga wprowadzenia prawa bankowego w 1989r. umożliwiającego wyodrębnienie z Narodowego Banku Polskiego 6 banków komercyjnych.

Zakres usług świadczonych przez niebankowe domy maklerskie jest bardzo zróżnicowany. Z jednej strony występują podmioty, które posiadają kompleksową ofertę. Z drugiej strony, wiele domów maklerskich skupia swoją aktywność na kilku określonych segmentach rynku np.:

• Corporate finance, doradztwo przy emisjach, private placement,

• Usługi niszowe, np. dotyczące działalności na rynku instrumentów pochodnych na waluty, wybrane towary i metale szlachetne lub działalność związaną z inwestycjami na rynku walutowym (forex) - wpisują się tutaj także usługi tzw. agentów inwestycyjnych zagranicznych domów maklerskich.

Wiele powstających domów maklerskich upatruje szansę na szybką eksploatację rynkową w pozyskiwaniu środków na rozwój na rynku kapitałowym. Z pewnością w polskich warunkach jest to nowa koncepcja rozwoju.

Pomimo zmniejszających się uwarunkowań działalności przedsiębiorstw maklerskich ich liczba była w latach 1997-2001 względnie stała. Wynika to z faktu, że w miejsca zamykanych podmiotów pojawiły się nowe. Lata 2002-2004 obrazują regres w zakresie prowadzenia działalności maklerskiej. Nie mniej jednak, od 2005r. obserwowany jest dynamiczny wzrost liczby domów i biur maklerskich, co z pewnością było związane z hossą na całym rynku kapitałowym.

Pomimo spodziewanego pogorszenia wyników finansowych podmiotów działających w branży maklerskiej w nadchodzących latach ich liczba stale wzrasta. Obecnie w Polsce mamy 53 domy maklerskie i 15 banków, które prowadzą działalność maklerską. Tabela poniżej prezentuje zezwolenia wydane na prowadzenie tego typu działalności przez Komisję Nadzoru Finansowego.

Nazwa	Data zezwolenia	Zakres działalności
BNP PARIBAS BANK POLSKA SA Biuro Maklerskie BNP Paribas Polska	17-04-2012	1,5
ATHENA INVESTMENTS DOM MAKLERSKI SA	17-04-2012	4
DOM MAKLERSKI CONSUS SA	20-03-2012	1, 2, 4, 6, 9, 11, 12, 16
PRICEWATERHOUSECOOPERS SECURITIES SA	21-02-2012	6

Sytuacja finansowa działających na rynku przedsiębiorstw maklerskich jest bezpośrednio związana z koniunkturą na rynku papierów wartościowych. Segmentem usług najbardziej wrażliwym na tendencje giełdowe jest działalność maklerska (brokerska), obejmująca operacje papierami wartościowymi we własnym imieniu, lecz na rachunek składającego zlecenie.

Drugim pod względem istotności źródeł przychodów jest działalność na instrumentach finansowych przeznaczonych do obrotu. Przychody uzyskiwane z tego źródła na przestrzeni ostatnich kilkunastu lat charakteryzowały się znacznymi wahaniami. Do 2011r. ich wartość przewyższała znacznie przychody z działalności brokerskiej. Sytuacja taka wynikała nie tylko z czynników związanych z koniunkturą giełdową, czy obowiązujących wówczas tendencji branżowych, lecz w znacznym stopniu była efektem administracyjnego podziału rynku. Jeszcze ba przełomie poprzedniej I obecnej dekady m.in. obrót obligacjami Skarbu Państwa były domeną powiązanych kapitałowo z bankami podmiotów maklerskich.

Po 2002r. działalność w zakresie transakcji instrumentami finansowymi przeznaczonymi do obrotu miała już charakter zdecydowanie komplementarny w stosunku do przychodów realizowanych z usług brokerskich. Tendencje dotyczące kształtowania się przychodów uzyskiwanych przez podmioty maklerskie z działalności brokerskiej I transakcji instrumentami finansowymi w latach 1997-2007 prezentuje wykres poniżej.

Tabela poniżej prezentuje zagregowane wyniki podmiotów maklerskich w latach 1997-2007.

3. Struktura przedmiotowa rynku usług maklerskich.

Działalność prowadzona przez przedsiębiorstwa maklerskie można usystematyzować według operacyjnych segmentów rynku, których ona dotyczy.

Na rynku pierwotnym, gdzie dochodzi do transakcji pomiędzy podmiotami poszukującymi kapitału (emitentami papierów wartościowych) a inwestorami, podmioty maklerskie posiadają zazwyczaj znaczącą rolę w przeprowadzeniu emisji papierów wartościowych.

Dom maklerski stanowi jeden z kluczowych podmiotów publicznej emisji akcji i wprowadzeniu ich do obrotu giełdowego. Jego działalność w tym zakresie oprócz funkcji przypisanych do domu maklerskiego obejmuje również czynności przewidziane dla doradcy finansowego. Pomaga on we wstępnym etapie, czyli ustaleniu struktury nowej emisji w oparciu o: wycenę spółki, jej potrzeby finansowe oraz wytyczne właścicieli. Uczestniczy on również w sporządzeniu prospektu emisyjnego stanowiącego dokument formalny wymagany prawem. W szczególności dotyczy to przygotowania części dystrybucyjnej prospektu emisyjnego. Przed i w trakcie oferty dom maklerski organizuje i aktywnie uczestniczy w Road show spółki. Buduje on również księgę popytu. W końcu zajmuje się organizacją subskrypcji akcji. W związku z przeprowadzoną emisją może także oferować usługi gwarancyjne. Obejmują one zagwarantowanie kupna lub znalezienie nabywców dla całej lub części emitowanych akcji w zamian za określone honorarium. W Polsce ten rodzaj czynności maklerskich przewiduje świadczenie usług subemisyjnych o charakterze inwestycyjnym lub usługowym. W submisji inwestycyjnej dom maklerski, będący stroną umowy zawartej z emitentem, zobowiązuje się do nabycia, na własny rachunek, całości lub części papierów wartościowych oferowanych w obrocie pierwotnym lub w pierwszej ofercie publicznej, na które nie złożono zapisów w terminie ich przyjmowania. W przypadku submisji usługowej podmiot maklerski zobowiązuje się do nabycia, na własny rachunek, w całości lub części papierów wartościowych danej emisji, oferowanych wyłącznie temu podmiotowi, w celu dalszego ich zdobywania w obrocie pierwotnym lub w pierwszej ofercie publicznej.

Domy maklerskie uczestniczą również w ofertach prywatnych, połączonych z upublicznieniem spółki. Najmniej jednak, w tym przypadku zakres prac związanych z przeprowadzeniem tego typu ofert jest ograniczony w porównaniu do oferty publicznej.

Na rynku wtórnym podmioty maklerskie pełnią funkcję brokerskie i dealerskie.

Działalność brokerska prowadzona przez przedsiębiorstwo maklerskie polega na przyjmowaniu zleceń kupna i sprzedaży instrumentów finansowych oraz ich realizacji. Mogą je składać inwestorzy, który posiadają rachunek inwestycyjny w danym biurze lub domu maklerskim. Inwestor musi określić następujące jej parametry:

• nazwę instrumentu będącego przedmiotem transakcji,

• rodzaj oferty - kupno lub sprzedaż,

• wolumen - liczbę jednostek instrumentu finansowego, którego dotyczy zlecenie,

• limit ceny lub jego brak,

• termin ważności,

• ewentualnie dodatkowe warunki wykonania zlecenia.

W przypadku działalności dealerskiej przedsiębiorstwa maklerskie dokonują transakcji instrumentami finansowymi na własny rachunek w celu osiągnięcia zysku.

Przedsiębiorstwa maklerskie świadczą również usługi polegające na zapewnieniu płynności obrotu akcjami. Wyróżnia się różne rodzaje animatorów w zależności od rynku, na którym działają. Na rynku Giełdy Papierów Wartościowych występują:

• animator rynku - jest nim członek giełdy lub inny podmiot, który w umowie z Giełdą Papierów Wartościowych w Warszawie zobowiąże się do stałego zgłaszania ofert kupna lub sprzedaży danego instrumentu finansowego na własny rachunek na zasadach określonych przez Zarząd Giełdy;

• animator emitenta - może nim zostać członek giełdy lub inna instytucja finansowa, która na podstawie umowy z emitentem danego instrumentu finansowego zobowiąże się do utrzymania płynności danego instrumentu finansowego.

W przypadku rynku NewConnect w celu zapewnienia odpowiedniej płynności dla danego instrumentu finansowego dom maklerski może pełnić rolę:

• animatora rynku - warunkiem notowania instrumentów finansowych na rynku kierowanym zleceniami jest w okresie pierwszych dwóch lat notowań instrumentów finansowych na rynku NewConnect istnienie ważnego zobowiązania animatora rynku do zwiększenia płynności obrotu instrumentami finansowymi emitenta,

• market maklera - warunkiem notowania instrumentów finansowych na rynku kierowanym cenami jest istnienie ważnego zobowiązania, co najmniej jednego podmiotu do składania ofert kupna lub sprzedaży w stosunku do tych instrumentów finansowych.

Kolejnym obszarem działalności przedsiębiorstw maklerskich jest doradztwo inwestycyjne w zakresie obrotu maklerskimi instrumentami finansowymi dopuszczonymi od obrotu zorganizowanego oraz zarządzania ich portfelem na zlecenie. Usługi doradztwa odbywają się na zasadach odpłatnego udzielania pisemnej lub ustnej rekomendacji do nabycia lub zbycia określonych walorów.

Usługa zarządzania portfelem maklerskich instrumentów finansowych na zlecenie polega na lokowaniu, w imieniu i na rzecz klienta, powierzonych przez niego aktywów w dostępne na rynku kapitałowym walory według wybranej przez niego strategii inwestycyjnej. Powierzając aktywa w zarządzanie klient pozostaje przez cały czas ich wyłącznym właścicielem. Natomiast decyzje inwestycyjne podejmowane są przez licencjonowanych doradców inwestycyjnych.

Działalność z zakresu asset management podlega w ciągu minionych lat wyraźnej ewolucji instytucjonalnej. W latach 2000-2003 miał miejsce proces przesuwania się tego typu usług do nowo powstających firm, wyspecjalizowanych wyłącznie w zarządzania aktywami. Podmioty te posiadające zazwyczaj w nazwie asset management lub investment management pozostały często pod bezpośrednią kontrolą kapitałową domów maklerskich. Jednocześnie powierzono im nie tylko zarządzanie portfelami klientów indywidualnych I komercyjnych, ale również wolnymi środkami własnej grypy kapitałowej. Od 2004r. usługi zarządzania aktywami mogą być również świadczone przez towarzystwa funduszy inwestycyjnych.

Na 20 krajowych podmiotów legitymujących się zezwoleniami na zarządzanie portfelami, w skład których wchodzi jeden lub większa liczba maklerskich instrumentów finansowych (papiery wartościowe, tytuły uczestnictwa w instytucjach zbiorowego inwestowania, instrumenty rynku pieniężnego i finansowe instrumenty pochodne) ponad połowa tj, 12 należało do instytucji bankowych I ubezpieczeniowych.

Przedsiębiorstwa maklerskie świadczą również usługi doradztwa finansowego dla podmiotów gospodarczych i instytucji publicznych. Można wśród nich wskazać na przykład opracowanie koncepcji finansowania lub przeprowadzanie fuzji I przejęć. Mieści się tam również zarządzanie ryzykiem. Ze względu na skalę, zakres I poziom specjalizacji stanowi ono bowiem wyodrębniony często segment usług finansowych. Działalność związana z obsługą rynku korporacyjnego charakteryzuje się dużą konkurencją, ponieważ nie jest on licencjonowany. Na rynku doradztwa finansowego przedsiębiorstwa maklerskie kontrolują nie tylko między sobą, lecz także z bankami oraz firmami specjalizującymi się w doradztwie gospodarczym.

Tabele 9.6 - 9.8 poniżej prezentują w sposób syntetyczny zakres działalności domów maklerskich I biur maklerskich oraz jednostek organizacyjnych banków prowadzących działalność maklerską. Z danych wynika, że ostatnie jedynie przyjmują oraz przekazują zlecenia nabycia lub zbycia maklerskich instrumentów finansowych, co stanowi jedynie uzupełnienie oferty klasycznych usług bankowych.

4. Oferta domów maklerskich.

Dekoniunktura na rynku finansowym, a w szczególności rynku akcji, która jest obserwowana od lipca 2007na osiągane przez firmy maklerskie wyniki. Spadek kursów większości notowanych walorów powoduje wycofanie się inwestorów z giełdy. Spadek obrotów znajduje odzwierciedlenie w wynikach domów maklerskich, które zarabiają jedynie na aktywnych graczach.

W momencie pogarszającej się sytuacji na rynku giełdowym cena usług świadczonych przez brokerów staje się dużo bardziej istotna dla inwestorów, niż w okresie hossy. Szczególnie w sytuacji, w której kosztów zawieranych transakcji nie można pokryć z osiąganych zysków. W celu zatrzymania obecnych klientów i pozyskiwania nowych, brokerzy zmuszeni są do polepszenia jakości świadczonych usług, zaoferowania nowych, a przede wszystkim do obniżenia kosztów zwieranych transakcji - zarówno na rynku kasowym jak i terminowym.

W związku z powyższym, koszt składania zlecenia może uzyskać za jeden z głównych czynników , decydującym o wyborze danego biura maklerskiego .

Prowizja maklera przy zawieraniu transakcji może stanowić:

• procent wartości transakcji, przy czym nie mniejszy niż ustalona wcześniej kwota,

• stałą kwotę niezależną od wielkości zlecenia.

Biorąc za jedyne kryterium wyboru brokera koszt składania zlecenia inwestor powinien brać pod uwagę następujące czynniki:

• kanał dostępu, który będzie najczęściej wykorzystywany,

• średnią wartość składanych zleceń,

• rynek będący głównym podmiotem zainteresowania inwestora.

Domy maklerskie różnicują ceny składania zleceń w zależności od kanału dostępu. Składanie zleceń osobiście w punkcie obsługi klienta, czy też telefonicznie jest droższe niż za pośrednictwem Internetu. Jednak należy zaznaczyć, że różnice w koszcie składania zleceń odzwierciedla przyjęty przez poszczególnych brokerów model biznesowy.

Jednym z czynników decydującym o wyborze danego biura może być również średnia wartość składanego zlecenia. Jeżeli naliczana od niego procentowo prowizja jest niższa od ustalonego minimalnego poziomu inwestor powinien wybrać dom maklerski który ma najniższą wyrażoną procentowo cenę zlecenia.

Istotny jest również rynek na którym zamierza operować inwestor. Szczególnie dotyczy to sytuacji w której wistuje na rynku instrumentów pochodnych. W przypadku, gdy na przykład podmiot maklerski jest animatorem danego instrumentu ( np. walutowych kontaktów futures) prowizja pobierana przez niego jest znacznie dużo niższa.

W okresie bessy istotna jest również możliwość dywersyfikacji ryzyka poprzez inwestowanie w instrumenty finansowe niebędące przedmiotem obrotu na Giełdzie Papierów Wartościowych w Warszawie. Można do nich zaliczyć między innymi: coraz popularniejsze akcje spółek notowanych na światowych giełdach oraz instrumenty pochodne na waluty, metale szlachetne, ropę naftową oraz zagraniczne indeksy.

Brokerzy oferują wiele promocji dla klientów posiadających na rachunku określoną minimalną kwotę środków pieniężnych lub generujący znaczny wolumen obrotu. Zazwyczaj jest to obniżenie opłat. Takim klientom oferowane są również bezpłatne:

• komentarze analityków,

• podgląd większej liczby najlepszych ofert lub pełnego arkusza zleceń,

• narzędzia analityczne - m. in. Programy do analizy technicznej, analizy operacji,

• dane historyczne,

• dostęp do informacji z agencji prasowych oraz danych historycznych.

Przykładową ofertę wybranych domów maklerskich prezentuje tabela

5. Perspektywa rozwoju.

Po prawie dwóch dekadach bezprecedensowego rozwoju społeczno-gospodarczego kraju polski rynek kapitałowy jest najlepiej rozwiniętym spośród europejskich państw o podobnych uwarunkowaniach historycznych. Podmioty na nim funkcjonujące otrzymały unikalne możliwości rozwoju przede wszystkim dzięki przyjętym rozwiązaniom systemowym, jak na przykład kapitałowa reforma emerytalna.

Pod względem instytucjonalnym krajowy sektor finansowy upodobnił się do dominującego w europie modelu bankowości uniwersalnej, w której brak jest ścisłej specjalizacji występuje tendencja do włączania do działalności bankowej również usług maklerskich. Oznacza to, dopiero najbliższe lata odpowiedzą , czy podejmowane od niedawana próby przełamania dominacji podmiotów maklerskich wchodzącej w skład grup kapitałowych instytucji finansowych przez prywatne domy maklerki.

Oceniając dotychczasowy rozwój gospodarki, można stwierdzić że istotnym motorem jej wzrostu jest i w dalszym ciągu będzie efektywne wykorzystanie tzw. efektu catach-up. Polega on na przejmowanie przez kraje rozwijające się, takie jak Polska, gotowych wzorców organizacyjnych, norm prawnych, produktów i technologii wypracowanych w krajach bardziej rozwiniętych. Odnosi się to zarówno do tzw. Sfery realnej (np. przemysłu, usług informatycznych), jak i właśnie rynku kapitałowego.

W najbliższy czasie obraz sektora usług maklerskich będzie ulegał zmianą między innymi pod wpływem nowych regulacji prawnych wynikających z unijnych dyrektywy MiFID. Jej głównym celem jest harmonizacja rynku usług finansowych w Unii Europejskiej i ochrona inwestorów indywidualnych. Implementacja dyrektywy może spowodować nałożenie na przedsiębiorstwa maklerskie nowych obowiązków, wśród których można wymienić: określenie profilu ryzyka klienta, jego wiedzy na temat rynków finansowych, a także zapewnienie możliwie najlepszych warunków transakcyjnych. Uregulowany zostanie także między innymi segmentami rekomendacji dotyczących transakcji kupna - sprzedaży pochodzących instrumentów towarowych i walutowych.

Ujednolicenie regulacji krajowych z regulacjami unijnymi może jednocześnie przyczynić się do ożywienia obrotu na Warszawskiej giełdzie Towarowej. Ze względu na potencjał rolniczy kraju może stać się ona instytucją np. instrumenty pochodne na zboże oraz różne produkty pochodzenia zwierzęcego. Z pewnością spowodowałoby to wzrost zainteresowania firm maklerskich obecnością na tego typu rynku.

Wzrost zainteresowania inwestorów zagranicznych lokowaniem środków na polskiej giełdzie nastąpi dopiero w momencie trwałej stabilizacji sytuacji na rynkach rozwiniętych. Wtedy inwestorzy z innych krajów posiadający znaczne środki finansowe będą dywersyfikowali portfel i poszukiwali rynków oferujących stosunkowo niskie wyceny notowanych spółek. Istotne jest jednak stworzenie do tego odpowiednich warunków . Można wskazać tu między innymi zwiększenie liczby analiz polskich spółek dostępnych w języku angielskim.

Charakteryzujący się spadkiem aktywności inwestorów okres bessy jest szczególnie dotkliwy dla domów i biur maklerskich, które nie posiadają zdywersyfikowanej oferty. Podmioty, których głównym źródłem przychodów była prowizja od transakcji zawieranych na rynku wtórnym, mogą mieć problemy finansowe. Nadchodzące lata mogą być również gorsze dla biur, których działalność operacyjna koncentrowała się na pierwotnym rynku papierów wartościowych. W nadchodzącym czasie liczba IPO z pewnością spadnie - nie tylko w porównaniu z rekordowym pod tym względem 2007r., ale będzie to tendencja generalna. Ma ona swoje przyczyny po stronie podaży i popytu. Debiutantów przed wejściem na parkiet powstrzymują niskie wyceny. Podaż kapitału jest również ograniczona ponieważ, inwestorzy nie chcą podejmować ryzyka udziału w ofercie pierwotnej, skoro na rynku wtórnym można kupić akcje dużych spółek po atrakcyjnej cenie. Należy zaznaczyć, że dla wielu biur dochody z tytułu prowizji od obrotu akcjami i działalności na rynku pierwotnym są głównym źródłem utrzymania.

Zła sytuacja na giełdzie wpłynie niekorzystnie również na zyski osiągane przez domy maklerskie z zarządzania aktywami. Słabe wyniki inwestycyjne spowodowały odpływ kapitału z usług typu basset management. W przypadku własnych inwestycji domów i biur maklerskich sprawa wygląda podobnie. Oznacza to, że wartość spółek znajdujących się w ich portfelach znacząco się zmniejszyła.

Podobnie jak miało to miejsce w latach 90. XX wieku, może dojść do konsolidacji branży w wyniku przejmowania mniejszych brokerów przez większe. Szczególnie dotyczy to domów maklerskich, których kupnem mogą być zainteresowane podmioty posiadające powiązania kapitałowe z instytucjami finansowymi. Skala tego zjawiska będzie zależeć od długości trwania bessy na rynku akcji, zasobów kapitału lub ewentualnych możliwości jego pozyskiwania przez poszczególne podmioty maklerskie, a także od posiadanego portfela klientów.

Duże domy i biura maklerskie z pewnością nadal będą zainteresowane wszystkimi grupami klientów. Mniejsze, aby przetrwać na rynku muszą znaleźć nisze rynkowe. Będą nadal specjalizowały się w określonej grupie usług. Przykładem takiej specjalizacji mogą być domy maklerskie umożliwiające klientom inwestowanie na rynku walutowym. Szczególnie, że okres bessy na rynku akcji spowoduje wzrost zainteresowania ze strony inwestorów instrumentami finansowymi umożliwiającymi zarabianie w sytuacji spadku kursu. W związku z tym, w najbliższych latach może wzrosnąć liczba podmiotów pośredniczących w transakcjach na rynku forex. Aktualnie są to cztery podmioty - trzy domy maklerskie z siedzibą na terytorium Polski (Internetowy Dom Maklerski, TMS Brokers SA, X-Trade Brokers) oraz jeden agent inwestycyjny zagranicznego domu maklerskiego (Efix Polska).

Wzrost liczby zdalnych członków Giełdy Papierów wartościowych w Warszawie nie będzie miał wpływu na wzrost konkurencji w segmencie klientów z Polski, szczególnie dotyczy to inwestorów indywidualnych. W przypadku zagranicznych inwestorów instytucjonalnych wiele będzie zależało od ceny i jakości usług oferowanych przez polskich brokerów.

Na wyniki osiągane przez p[przedsiębiorstwa maklerskie negatywny wpływ wywrze rozwój sytuacji na rynku finansowym. Z jednej strony, poprzez spadające przychody z prowizji, a z drugiej, ograniczenie liczby ofert publicznych. W związku z tym, zyski z 2008r. będą niskie. Szczególnie jeśli za bazę do porównań przyjmie się 2007r., kiedy odnotowano rekordowe obroty na rynku wtórnym oraz największą w europie liczbę pierwszych publicznych ofert akcji (IPO, Initial Public Offering). W pierwszym półroczu 2008r. słabe wyniki osiągane na działalności brokerskiej branża nadrobiła częściowo poprzez m.in. operacje na instrumentach finansowych (np. akcjach). Podmioty prowadzące działalność dealerską kupowały bowiem wcześniej publiczne i niepubliczne papiery wartościowe, które zostały sprzedane z zyskiem. W drugim półroczu niezwykle trudno było osiągnąć podobny wynik ze względu na fakt, że kursy akcji wielu spółek osiągnęły nienotowane od wielu lat minima.

Podobnie jak ma to miejsce w przypadku innych instytucji finansowych, w dalszym ciągu na znaczeniu będzie zyskiwała zdalna obsługa klientów - w szczególności indywidualnych. Już teraz w dużym stopniu korzystają oni z serwisów transakcyjnych oferowanych przez brokerów. Głównym kanałem komunikacji zdalnej z pewnością pozostanie Internet. Nie mniej jednak, na znaczeniu może zyskiwać również telefonia komórkowa. Tym bardziej, że coraz więcej osób posiada aparaty telefoniczne, które pozwalają w sposób wygodny zawierać transakcje w dowolnym miejscu i czasie - dzięki szybkiej transmisji danych, systemowi operacyjnemu i oprogramowaniu większości telefonów daje możliwość korzystania ze stron internetowych brokerów lub specjalnego oprogramowania, a stosunkowo duży ekran zapewnia względną wygodę.

Istotne stanie się nie tylko to, czy dany broker posiada internetową platformę transakcyjną, ale również będzie zyskiwała na znaczeniu jej funkcjonalność. Zarówno klienci indywidualni, jak również instytucjonalni będą oczekiwali nie tylko ergonomicznych rozwiązań, ale przede wszystkim dostępu do zintegrowanych narzędzi analitycznych i serwisów informacyjnych.

Okres bessy na rynku akcji może zostać wykorzystany przez przedsiębiorstwa maklerskie do przygotowania ofert publicznych. Dotyczy to głównie podmiotów nie bankowych nie posiadających wsparcia kapitałowego. Szczególnie, że obecnie na Giełdzie Papierów Wartościowych w Warszawie notowane są jedynie akcje Internetowego Domu Maklerskiego oraz Wrocławskiego Domu Maklerskiego. W publicznym obrocie znajdują się również akcje dwóch spółek , które posiadają domy maklerskie w swojej grupie kapitałowej - Capital Partners oraz Euro Consulting & Management. Poprawa sytuacji na polskiej i światowych giełdach z pewnością spowoduje, że wielu brokerów właśnie na giełdzie będzie poszukiwało kapitału na dalszy rozwój.

Szansą domów i biur maklerskich jest wzrastająca świadomość społeczeństwa i poziom wiedzy na temat rynku kapitałowego. Świadczy o tym chociażby wzrost obrotów skomplikowanymi instrumentami, takimi jak kontrakty terminowe i opcje.

BIBLIOGRAFIA

1. Ustawa z dnia 29 lipca 2005r. o obrocie instrumentami finansowymi (DZ. U. Z 2005R. Nr 183, poz. 1538, z 2006r. Nr 104, poz. 708, Nr 157, poz. 1119).

2. Rozporządzenie ministra finansów z dnia 12 kwietnia 2006r. w sprawie szczegółowych zasad organizacyjnego wydzielania działalności maklerskiej banku (Dz. U. 06.68.483)

3. Rozporządzenie ministra finansów z dnia 27 grudnia 2007r. w sprawie szczególnych zasad rachunkowości domów maklerskich i jednostek organizacyjnych banków, w ramach których prowadzona jest działalność maklerska (dz. U. 07.250,1871).

4. Rozporządzenie ministra finansów z dnia 14 kwietnia 2006r. w sprawie zakresu, trybu, formy oraz terminów dostarczania informacji przez niektóre podmioty prowadzące działalność maklerską oraz rachunki papierów wartościowych (Dz.U.06,68,486)

5. Ustawa z dnia 30 maja 1989r o izbach gospodarczych (dz. U. Nr 35, poz. 195).

6. www.idm.com.pl

7. D. Dziawgo, Rynek finansowy, Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne, Warszawa 2007.

8. R. Czerniawski, Giełdy, Wydawnictwo Park, bielsko-Biała 1991, s. 14.

9. G. Wojtowicz, A. Wojtowicz, Historia monetarna Polski, Twigger, Warszawa 2003.

10. R. Macyrna, Na rynku hossy i bessy - giełdy Towarowe w II Rzeczypospolitej, wydawnictwo Naukowe UAM, Poznań 2004.

11. W. Rozłupki, Rozwój giełdy, czyli rozwój gospodarki, [w:] M. Srebro: Wielka Gra, Zespół Doradców Finansowych Tax Audytor, Warszawa-Poznań.

23

---