pytania z socjologii, pliki zamawiane, edukacja


1. Scharakteryzuj liberalizm

Liberalizm (z łaciny liberalis - dotyczący wolności, od liber - wolny), doktryna społeczno-polityczna zakładająca ograniczenie funkcji państwa w sferze gospodarki i poszerzenie zakresu wolności jednostki. Powstała na przełomie XVII i XVIII w., u jej podstaw leżą: indywidualizm, nadrzędność jednostki nad społeczeństwem, wolność człowieka, prawo do zdobywania własności, swoboda działalności gospodarczej, ograniczenie roli państwa, prawa natury jako normy regulujące życie wszystkich ludzi, podział władz ze ścisłym wyodrębnieniem jej kompetencji, tj. stosowanie praw, rządzenie i wykonywanie sprawiedliwości. Liberałowie uważają, że istnieją przyrodzone, odwieczne prawa człowieka, których żadna władza nie może naruszać. Najważniejszym prawem jest wolność dysponowania własnością. Własność bowiem jest uważana za gwarancję wolności.
Liberalizm postuluje kształtowanie gospodarki państwa według nieskrępowanych zasad wolnego rynku. W myśl tej doktryny państwo powinno zajmować się głównie ochroną własności prywatnej i stwarzać warunki do rozwoju działalności gospodarczej opartej na zasadzie wolnej konkurencji. Liberałowie uważają państwo za organizację niezbędną i użyteczną, ale w określonych granicach.

2. Model idealny liberalizmu.

3. Wskaż na elementy uniwersalizmu

Uniwersalizm - dążenie do ogarnięcia pewnej całości, objęcia wszystkiego, całokształt postaw i uznanie zasady dominacji całości nad częściami; powszechność. W zależności od kontekstu termin uniwersalizm może mieć nieco inne odcienie znaczeniowe:
- uniwersalizm w filozofii - zespół poglądów filoz., uznających wyższość i dominację całości nad częściami, ogółu nad jednostkami, przeciwieństwo indywidualizmu i partykularyzmu
- uniwersalizm (religia) - akceptacja celów i środków stawianych sobie przez różne wyznania, uznanie, że Bóg czczony przez różne religie jest tym samym Bogiem
- uniwersalizm unitariański
- uniwersalizm średniowieczny - wieloaspektowa wspólnota kultury średniowiecza w Europie
- uniwersalizm ottoński - koncepcja uniwersalnego państwa głoszona przez cesarza Ottona III
- uniwersalizm papieski

4. Co to jest ideologia?

IDEOLOGIA -całokształt poglądów danej gr. Społ.(np. klasy, partii, warstwy) na strukturę społeczeństwa, na państwo, prawo; zaw. Przynajmniej następujące elementy:

1)wskazanie wartości, które dana grupa uważa za ważne w życiu politycznym(n. silna władza, wolność, naród, państwo, równość, pokój, ekologia)
2)obraz rzeczywistości politycznej wraz z jej oceną

3)określenie metod i środków służących osiągnięciu pożądanej rzeczywistości społecznej.

5. Co to jest konserwatyzm ?

Konserwatyzm (z łaciny conservare - zachowywać, dochować zmian), orientacja polityczna, która bazuje na hasłach obrony istniejącego porządku społeczno-gospodarczego oraz zachowywania i umacniania tradycyjnych wartości, takich jak: religia, naród, państwo, rodzina, hierarchia, autorytet, własność prywatna. Konserwatyści chcą obronić stary porządek ze względu na przekonanie o ewolucyjnym charakterze zmian społecznych. Konserwatyzm zrodził się na przełomie XVIII i XIX w., był próbą przeciwstawienia się racjonalistycznej myśli oświeceniowej. Nowoczesny konserwatyzm stanowił reakcję na wydarzenia rewolucji francuskiej. Za twórcę podstaw ideologicznych nurtu uważany jest E. Burke. Pojęcie rozpowszechnione zostało przez R. de Chateaubrianda (1768-1848), który wydawał pismo Konserwatysta.
Podstawą konserwatyzmu jest przekonanie, że natura ludzka jest niedoskonała, stąd ma skłonność do czynienia zła i anarchii. Skłonności te człowiek może przezwyciężyć poszukiwaniem wskazówek dla swej aktywności w religii, która jest podstawą ładu moralnego. Na świecie istnieje, określony prawami boskimi, porządek społeczny, a problemy społeczno-polityczne wywodzą się problemów moralnych. Przestrzeganie zasad moralności i religii gwarantuje stabilność społeczną. Według konserwatyzmu wspólnota jest nadrzędna wobec jednostki, samo zaś społeczeństwo jest ze swej natury spójną całością, opartą na tradycji i ciągłości historycznej.
Konserwatyści, przeciwstawiając się egalitaryzmowi podkreślali, że podstawą ładu jest hierarchiczny układ społeczny, własność prywatna i silna władza państwowa. Stąd też krytycznie odnosili się do rewolucji i wszelkich gwałtownych zmian. Orientację konserwatywną cechuje niewiara w wartość postępu oraz nieufność wobec uniformizmu. Konserwatyści dopuszczali jedynie takie przeobrażenia społeczno-polityczne, które są efektem naturalnego procesu zdobywania doświadczeń (ewolucja). Współcześni konserwatyści, wprawdzie akceptują system parlamentarno-demokratyczny, jednak nadal podkreślają swoje przywiązanie do tradycyjnego, elitarnego układu społeczeństwa. U podstaw tego przywiązania leży przekonanie, że hierarchiczny układ społeczny, istnienie klas i grup społecznych jest nieodłącznym elementem systemu. Konserwatyzm występuje przeciwko permisywnemu modelowi społeczeństwa, w którym władz państwowa nie interesuje się życiem człowieka, nie próbuje wykształcić jego systemu wartości, zezwala na swobodny wybór modelu życia rodzinnego, manifestację nietypowych zachowań seksualnych itp. W kwestiach gospodarczych, wychodząc z klasycznego liberalizmu, konserwatyści opowiadają się za gospodarką rynkową opartą na prywatnej własności i wolnej konkurencji. Uważają też, że przy zachowaniu tradycyjnych wartości moralnych, do których obrony zobowiązane jest państwo, należy ograniczyć jego funkcje do niezbędnego minimum.

6. Kultura-jako system symboliczny

Rola znaku i symboli
ludzie potrafią przedstawić świat, doświadczenia za pomocą znaków
jeżeli ludzie uzgodnią między sobą zawartość znaczeniową danego znaku wówczas nazywany jest symbolem; symbole są zorganizowane w pewne całości zwane systemami symboli
suma systemów symboli to kultura słowa ,mówimy, czytamy są przykładem znaków, których znaczenie zostało społecznie określone, są symbolami. Powstaje język -system symboli
Znaczenie symboli
To, co dotyczy języka, dotyczy wszystkiego do czego człowiek może sięgnąć myślą
* Nasz świat jest skonstruowany przez symbole. Wszystko, czego doświadczamy, co robimy, czego pragniemy jest związane z symbolami. Toteż zrozumienie samych siebie oraz rzeczywistości społecznej wymaga głębszej znajomości kultury
* Symbole stanowią środek, za pomocą którego porozumiewamy się z innymi , dostosowujemy się do środowiska, interpretujemy nasze doświadczenie i organizujemy się w grupyKultura staje się rodzajem ograniczenia ludzkiego myślenia

7. Wskaż systemy symboli i omów je.


Systemy symboli
* Systemy językowe -> obejmują słowa mówione, drukowane, symbole matematyczne, programy komputerowe
* Systemy technologiczne -> obejmują informacje i wiedzę o sposobach kontrolowania i wykorzystania
Środowiska
* Systemy wartości -> określają , co jest dobre a co złe, są to systemy abstrakcyjne. Konflikt wartości jest siłą
Napędową ewolucji społecznych. System amerykańskich wartości to:
-sukces - robi się coś jak najlepiej
-aktywność - dążenie do panowania nad sytuacjami
- wolność - nieskrępowane podążanie za pragnieniami
- postęp - doskonalenie siebie
- materializm -nabywanie dóbr materialnych
-skuteczność - robienie czegoś w sposób praktyczny
* Systemy przekonań -> obejmują poglądy oraz idee, które ludzie odnoszą do poszczególnych rodzaju
Sytuacji- wykształcenie , rodziny
* Systemy norm -> wartości i przekonania są ogólne, nie mówią co robić w konkretnych sytuacjach
Historia pojęcia kultury
* Kultura - uprawa ziemi z łac.cultura agri
* Cyceron - uprawianie filozofii jest kulturą
* Pojęcie kultury łączyło się zawsze z jakimś określeniem w dopełniaczu i miało znaczenie wartościujące
* Pojecie kultury zaczęto powszechnie używać w XVI - XVIII wieku był to okres tzw. Walki „kultury z cywilizacją” czyli opanowanie przyrody przez człowieka /budowanie tam ,mostów-panowanie człowieka nad przyrodą/
* Określeniem kultura chciano podkreślić różnicę między tym co wiąże się z biologicznym wyposażeniem człowieka a tym, co wiąże się z przetwarzaniem, wzbogacaniem treści i warunków ludzkiego życia
*Heder (XVIIIw) twierdzi, że człowiek rodzi się dwa razy : jako twór natury i jako twór kultury
Definicja Taylora zawarta w książce pt.”Primitive Culture” (1871)
„Kultura jest to złożona całość, która obejmuje wiedzę, wierzenia, sztukę, moralność, prawa, obyczaje oraz inne zdolności i nawyki nabyte przez ludzi jako członków społeczeństwa”
Cechy kultury
1. kultura to jednocześnie wzory zachowań, idee i wartości
2. kultura nie jest naturą, lecz jest zbudowana na naturze
3. kultura cechuje się oderwaniem od bezpośredniego wynalazcy i przejęciem przez inne społeczności
4. kultura jest wyuczona, ludzie nabywają ją od innych począwszy od wczesnych etapów wychowania
5. kultura cechuje się zdolnością trwania, przekazywania w czasie
6. kultura ulega zmianom przystosowawczym, zmienia się tak jak zmienia się sytuacja, tak jak zmieniają się indywidualne i grupowe potrzeby
7. kultura jest sferą otaczającą człowieka ze wszystkich stron, z czego zazwyczaj nie zdaje sobie sprawy
8. kultura ma z istoty charakter społeczny. Jest wspólna pewnej dziedzinie ludzi tworzących pewne zbiorowości

8. Relatywizm bądź pluralizm.

Relatywizm to pogląd filozoficzny, wedle którego prawdziwość wypowiedzi można oceniać wyłącznie w kontekście systemu w którym są one wypowiadane. Tym samym relatywizm stwierdza, że nie istnieją zdania niosące absolutną treść, których ocena byłaby identyczna i niezależna od jej kontekstu. Prawdziwość dowolnego sądu zależy od przyjętych założeń, poglądów czy podstaw kulturowych. Relatywizm etyczny głosi, że wartości i związane z nimi normy i oceny mają charakter względny, zmieniają się w czasie, są zależne od miejsca, i od oceniającego. Szczególną odmianą relatywizmu jest indywidualizm gdzie przywiązuję się dużą wagę do cech jednostkowych. Relatywizm występował w wielu prądach filozoficznych i artystycznych, przyjmującym bardzo różne zabarwienie i o rozmaitym znaczeniu dla tych dziedzin. Poglądy o słabym zabarwieniu relatywizmem zwracają uwagę na znaczenie wspólnych podstaw pojęciowych koniecznych do znalezienia z innymi wspólnego języka i wskazującymi, że przy braku takich podstaw nie istnieje w zasadzie możliwość porozumienia. W skrajnym zabarwieniu relatywizm jest poglądem bliskim niemal solipsyzmowi rozciągając swoje znaczenie także na sądy dotyczące rzeczywistości fizycznej i jej postrzegania. Pluralizm - w życiu społecznym jest to taka sytuacja w funkcjonowaniu państwa lub innej organizacji, gdy różne grupy mają prawo wyrażać swoje interesy, w tym zwłaszcza mieć udział w sprawowaniu władzy. Pluralizm zakłada poszanowanie zróżnicowań społecznych i kulturowych i uznanie równości poglądów.Pluralizm kulturowy dotyczy świadomego wysiłku grup mniejszościowych celem podtrzymania własnej etniczności. Mniejszość jednocześnie pracuje na uzyskanie politycznego i ekonomicznego wpływu w społeczeństwie dominującym. Pluralizm jest kategorią trwałego występowania kilku kategorii kulturowych w społeczeństwie , z połączeniem z akceptacją ze strony grupy większościowej oraz równością grup mniejszościowych.

10. Scharakteryzuj egocentryzm lub relatywizm kulturowy.

Egocentryzm - tok rozumowania, który polega na centralnym umiejscowieniu własnej osoby w świecie. Przekonanie o tym, że jest się najważniejszą osobą, a świat "kręci się wokół niej".W życiu człowieka egocentryzm jest naturalną postawą rozwojową, zarówno umysłową jak i moralną, na określonym etapie rozwoju dziecka (okres przedszkolny). Później, a szczególnie w życiu dorosłym, jest objawem niedojrzałości, a co za tym idzie niedostosowania do życia w społeczeństwie. Występuje również w niektórych stanach psychotycznych. Osoba egocentryczna postrzega cały świat wyłącznie z własnego punktu widzenia, poprzez absolutyzowanie własnych doświadczeń, obserwacji i przemyśleń, a marginalizowanie opinii pochodzących od innych osób. Jest głęboko przekonana, że świat wygląda dokładnie tak, jak jej się wydaje i na tej podstawie określa własne relacje z resztą otoczenia, a szczególnie wobec innych ludzi. Osoba taka uważa, że świat funkcjonuje zgodnie z jej mniemaniem, lub że najlepiej by było, gdyby tak funkcjonował, jak ona to postrzega. Efektem tego jest pogląd, iż wszyscy pozostali ludzie powinni postępować tak, jak uważa dana osoba, a szczególnie, że powinni oni postępować w określony sposób (najczęściej korzystny) wobec niej samej. Egocentryzm w różnych teoriach Pojęcie to pojawia się jako ważny element teorii Jana Piageta W teorii Piageta występuje pojęcie egocentryzmu myślenia. Pojawia się ono u dzieci, które nie przekroczyły siódmego roku życia. Polega na nieumiejętności dziecka wczucia się w położenie innej osoby i spojrzenia na świat z jej perspektywy. Dzieci milcząco przyjmują, że inni ludzie widzą to co one. Na przykład trzyletnia dziewczynka może mówić do swojego taty, który siedzi w sąsiednim pokoju: "Tatuś zobacz jaką zrobiłam wieżę". Jeśli tatuś odpowie: "widzę", to dziecko przyjmie to jako fakt. Tak rozumiany egocentryzm jest skorelowany z agresją. Zdolność wczuwania się w położenie innych osób (empatia) jest bowiem jednym z najsilniejszych hamulców agresji. Dlatego małe dzieci bez skrupułów wyrywać mogą pająkom nóżki i muchom skrzydełka, nie potrafią zrozumieć zdań: "nie rób drugiemu co tobie niemiłe" itd.

Terminami pokrewnymi są:

Relatywizm kulturowy- pogląd głoszący, iż żadna praktyka kulturowa nie jest dobra ani zła sama w sobie, ale musi być oceniona w kontekście w jakim funkcjonuje. Takie spojrzenie doprowadziło obserwatorów do powstrzymania się od ocen oraz sądów wartościujących obce praktyki z punktu widzenia własnej kultury. Relatywizm kulturowy odrzuca więc możliwość wartościowania obcej kultury przez pryzmat własnych wartości, prowadząc do większego obiektywizmu w postrzeganiu "swojej" i "obcej" kultury.

Z punktu widzenia metodologicznego przyjęcie relatywizmu kulturowego przez badacza kultury oznacza odrzucenie wartości własnej kultury jako miernika kultury obcej. Badacz powinien wyjść poza kulturę, aby móc obiektywnie porównać dwa różne systemy kulturowe. Całkowite odrzucenie wartości kulturowych, przyjętych w toku socjalizacji w obrębie własnego kręgu kulturowego nie wydaje się możliwe, a wobec tego nie wydaje się też możliwe całkowicie obiektywne podejście przy ocenianiu dwóch różnych kultur, w szczególności wówczas, gdy jedna z nich jest kulturą oceniającego. Relatywizm kulturowy jest jednak w chwili obecnej powszechnie przyjętą podstawą metodologii badań wśród antropologów kulturowych. Oprócz metody badawczej termin "relatywizm kulturowy" bywa używany potocznie jako pojęcie z zakresu moralności. W środowiskach konserwatywnych panuje pogląd, że relatywizm kulturowy wiąże się z relatywizmem wartości, a więc brakiem silnego związania człowieka z wartościami kulturowymi. Relatywizm kulturowy jest więc piętnowany, gdyż w opinii tych środowisk przyczynia się do zrywania więzów z własną kulturą i zubożeniem moralnym. Relatywizm kulturowy bywa mylony z relatywizmem moralnym, który głosi że moralność może być jednakowa tylko wewnątrz grupy mającej ten sam zestaw norm i kod moralny, a także podejmującej wspólne działania (jaskrawym przykładem rozmijania się norm dwóch kultur bywają zachowania członków mniejszości etnicznej znajdującej się w niesprzyjających warunkach).

11. Scharakteryzuj model D.Bella

Społeczeństwo postindustrialne - inaczej społeczeństwo poprzemysłowe, społeczeństwo, którego głównym źródłem utrzymania nie jest produkcja przemysłowa, polegająca na wytwarzaniu przedmiotów, lecz wytwarzanie i przetwarzanie informacji.
W odróżnieniu od społeczeństwa przemysłowego charakteryzującego się tym, że największe zatrudnienie jest w sektorze przemysłowym, w społeczeństwie postindustrialnym najwięcej osób jest zatrudnionych w sektorze usług. Drugim wyróżnikiem jest to, że w społeczeństwie postindustrialnym następuje przejście od masowej produkcji dla anonimowego klienta do produkcji dla klienta indywidualnego.
Koncepcja społeczeństwa poprzemysłowego narodziła się na przełomie lat 60. i 70.. Jej twórcami są Touraine i Bell. Stwierdzili oni, że w pewnym momencie społeczeństwo doszło do poziomu wysokiej automatyzacji, co przyspieszało produkcję i wyręczało od niej człowieka i w konsekwencji prowadziło do przechodzenia ludzi do działu usług. Kolejną cechą takiego społeczeństwa jest skupianie się w wielkich aglomeracjach miejskich, co powoduje rozwój kultury masowej (muzyka, film, internet). Ludzie zaczęli także tworzyć ponadnarodowe korporacje.

12. Co to jest instytucja społeczna-scharakteryzuj i wymień/ rodzina,gospodarka,religia

Pojecie instytucji społecznej odnosi się do osób lub grup osób, które wyłaniają się ze zbiorowości i są wyposażone w odpowiednie atrybuty, które pozwalają na zaspakajanie potrzeb tej zbiorowości. Stanowi realizację takich wartości, jak wolność i podmiotowość człowieka; realizowana jest poprzez taką organizację życia społecznego, by jednostki i grupy
miały zagwarantowane prawo do aktywnego udziału w istniejących już instytucjach społecznych i tworzenia nowych instytucji, w celu skuteczniejszego zaspokajania potrzeb i realizowania interesów.
Istnieje następujący podział instytucji wg różnych kryteriów:
a) instytucje formalne - utworzone prawnie i ich działalność jest uregulowana przepisami. Do takich instytucji możemy zaliczyć np. szkołę lub sąd.
b) instytucje nieformalne - powstają spontanicznie, kiedy zachodzi odpowiednia okoliczność. Do takich instytucji można zaliczyć np. Uniwersytety Latające, zakładane przez opozycję w czasach PRL-u.
Kolejny podział instytucji odnosi się do ich merytorycznych funkcji:
a) polityczne - wiążą się ze zdobywaniem, wykonywaniem i utrzymywaniem władzy
b) religijne - organizujące stosunek człowieka do sił transcendentalnych
c) ekonomiczne - zajmują się produkcją i podziałem dóbr, usługami, obiegiem pieniądza
d) wychowawcze i kulturalne - przekazywanie dziedzictwa kulturowego
e) socjalne - opiekuńczo wspomagające
Aby instytucja społeczna sprawnie funkcjonowała w społeczeństwie potrzebne są niezbędne warunki:
- wyraźne sprecyzowanie celu i zakresu czynności,
- racjonalna organizacja wewnątrz instytucji,
- odpowiedni stopień depersonalizacji i obiektywizacji czynności
- uznanie i zaufanie ze strony zbiorowości do funkcjonariuszy instytucji,
- bezkolizyjne włączanie się danej instytucji w system już istniejących instytucji - lokalnych, resortowych, itp.
Instytucja społeczna daje społeczeństwu zaspokajanie potrzeb, reguluje jego działanie, zapewnia ciągłość życia zbiorowego i integruje ludzi poprzez podtrzymywanie między nimi więzi społecznej, która stanowi elementarny warunek życia zbiorowego (rodzina, gospodarka, religia, szkoła, środki masowego przekazu, partie polityczne, organy przedstawicielskie - parlament, organy państwowe, organy administracyjne, sądownictwo).

Rodzina jako grupa społeczna

Związek intymnego, wzajemnego uczucia, współdziałania i wzajemnej odpowiedzialności, w którym akcent pada na wzmacnianie wewnętrznych relacji i interakcji.

W tym ujęciu rodzina pełni funkcje osobowe:

Rodzina jako instytucja społeczna

Grupa określona przez stosunki seksualne, odpowiednio unormowane i trwałe, tak by mogła zapewnić odnawianie się sfery reprodukcji. Funkcje instytucjonalne rodziny:

Kryterium klasyfikacji

Zazwyczaj jako rodzinę rozumie się dwójkę partnerów i wychowywane potomstwo. Tego typu rodzinę określa się jako nuklearną (w genealogii to rodzina mała), gdy jedno z partnerów zamieszkuje także z rodzicami, to jest to rodzina wielopokoleniowa. Jednak tak naprawdę granic rodziny nie da się jednoznacznie określić, choć da się stopniować pokrewieństwo lub powinowactwo. Ogół osób, o których wiadomo, że są spokrewnione lub spowinowacone chociażby w linii bocznej, w genealogii również nazywa się rodziną (dla odróżnienia od rodziny małej nazywa ją się rodziną wielką). Rodzinę również stanowi samotny rodzic z wychowywanym własnym lub adoptowanym potomstwem stanowiący rodzinę niepełną jak i dwie osoby tworzące związek małżeński lub inny w tym także nieformalny konkubinat. Sam fakt zamieszkania razem może klasyfikować pewną grupę ludzi jako rodzinę. Rodzaje

Istnieją różne formy rodziny, rozróżniane według odmiennych kryteriów:

Współczesne społeczeństwa wykształciły tzw. alternatywne formy rodziny takie jak:

Sądownictwo- władza sądownicza jest to wymiar sprawiedliwości sprawowany przez niezależne i niezawisłe sądy. Do zadań sądów należy orzekanie w sprawach z zakresu prawa cywilnego, karnego i administracyjnego. Sądy stoją na straży ochrony porządku publicznego, walczą z przestępczością oraz kontrolują legalność decyzji administracyjnych. Sąd powszechny orzeka w sporach cywilnych i sprawach karnych, mogą być powołane sądy szczególne, rozpoznające określony rodzaj spraw lub orzekające w stosunku do określonej kategorii osób, np. sądy pracy, sądy wojskowe.
W państwach demokratycznych sądy są automatycznie wobec organów prawodawczych i wykonawczych. W państwie niedemokratycznym sądy tracą swoją niezawisłość.

Środki masowego przekazu- tzw. czwarta władza .
Środki masowego odgrywają ważną rolę w życiu współczesnych społeczeństw i państw. Obok tradycyjnych mass mediów, takich jak słowo drukowane, radio, telewizja , film, płyty kasety video, rozwijają się nowe środki przekazu, np. komunikacja kablowa, telewizja satelitarna.
W systemach totalitarnych media są zależne od struktury władzy.
W systemach demokratycznych powstają warunki dla autonomii mass mediów. Są tworzone odpowiednie zabezpieczenia instytucyjne i prawne stojące na jej straży ( np. Rada ds. Radiofonii i Telewizji ).
Poważnym problemem jest pozyskiwanie przez mass media środków finansowych przy równoczesnym zachowaniu niezależnych od sponsorów.
Demokracja nie może obyć się bez środków komunikowania. Są one źródłem informacji, kreują postacie polityków, wpływają na wyniki wyborów, kontrolują działalność władz państwowych, stanowią swoistą „czwartą władzę” w państwie.

Partie polityczne- to dobrowolna organizacja, skupiająca ludzi o podobnych celach politycznych i, by owe cele zrealizować, dążąca do zdobycia lub utrzymania władzy w państwie. Partie działające w danym kraju są elementami jego systemu partyjnego.

Głównymi czynnikami tworzenia partii politycznych jest proces tworzenia się nowoczesnego narodu i uprzemysłowienia a także konflikty między państwem a Kościołem.

Wyróżniamy następujące partie:
- liberałowie i konserwatyści- wyodrębnili się w związku z konfliktem między
systemem feudalnym a kapitalistycznym
- partie robotnicze- w odpowiedzi na rozwój systemu burżuazyjnego
- partie agrarne- jako reakcja na rozwój systemu przemysłowego
- partie regionalne- w związku ze scentralizowaniem władzy
- partie chrześcijańskie- jako odpowiedź na ideologię socjalistyczną i liberalną
- partie faszystowskie- w opozycji do systemu demokratycznego
- partie komunistyczne- wskutek podziału w ruchu robotniczym w opozycji do socjaldemokratyzmu
- partie protestu- jako odpowiedź na procesy biurokratyzacji i mechanizmy państwa dobrobytu
Partie realizują trzy zasady:
a) kształtowania opinii społecznej- przejawia się w propagowaniu programów partyjnych i pozyskiwaniu ich zwolenników
b) wyborcza- polega na budowaniu programów, selekcji kandydatów i uczestnictwie w wyborach
c) rządzenia- wykonuje partia która wygrała wybory, w konsekwencji czego samodzielnie lub koalicja z innymi partiami obsadza decydujące stanowiska w państwie.

Grupy interesu- są organizacjami, które:
- reprezentują interesy określonych grup społecznych wobec innych grup
- przekazują postulaty swoich członków ośrodkom decyzyjnym
- oddziałują na rząd, parlament, partie polityczne, opinie publiczną i tym samym wpływają na polityczne rozstrzygnięcia.

Do grup interesu można zaliczyć zrzeszenie pracodawców, związki zawodowe. Grupy te postały i rozwijały się w związku z postępującą industrializacją współczesnych społeczeństw.

Działalność grup interesu sprowadza się do:
- zbierania informacji
- doradztwa
- pośrednictwa
- działalności edukacyjnej

Organy państwowe
Ważnym ogniwem struktury organizacyjnej systemu politycznego są organy państwowe. Rozróżniamy:

Głowa państwa- powstała w późno feudalnym systemie politycznym. Jest organem jednoosobowym, w monarchii- monarcha w republice- prezydent.
Monarcha jest autonomiczny i samorodny, w zasadzie nieusuwalny, jego władza jest dożywotnia i dziedziczna
Prezydent w odróżnieniu od monarchy jest wybierany na określoną kadencję. Konstytucyjnymi sposobami elekcji prezydenta są:
- wybory bezpośrednie dokonywane przez społeczeństwo
- wybory pośrednie, w których prezydent jest wyłaniany przez kolegium elektorów wybrane przez społeczeństwo
- wybory pośrednie, w których prezydenta wybiera parlament

Organy przedstawicielskie- najważniejszym takim organem jest parlament, jeden z trzech pionów organów państwowych, niezajmujący uprzywilejowanej pozycji. Ma ona ograniczoną rolę.
Pozycja parlamentu w państwie na przestrzeni dziejów zmieniała się. Jednak jest to istotny mechanizm w sprawowaniu władzy. W większości krajów jest on dwuizbowy, jednoizbowy zaś występuje w np. Dani, Grecji. Zakres pracy oraz jej porządek został określony w konstytucji i w specjalnym prawodawstwie. Deputowani grupują się w klubach partyjnych.

Parlament spełnia cztery funkcje:
a) proces ustawodawczy- obejmuje kolejno inicjatywę ustawodawczą, debatę nad projektem ustaw na posiedzeniach plenarnych, rozpatrywanie projektu ustaw, przyjęcie projektu, przesłanie projektu do drugiej izby, sankcjonowanie przez głowę państwa i opublikowanie ustawy w oficjalnym organie w określonym, ustawowym terminie.
b) Formowanie organów państwowych- parlament uczestniczy w tej czynności jak i zarówno w kontroli
c) Funkcja kontrolna- sprawowana jest wobec rządów za pomocą zróżnicowanych środków działania. W systemie parlamentarnym są to przede wszystkim: debata, sprawozdanie z realizacji zadań, komisje parlamentarne.
Organy administracyjne (wykonawcze)- system organów tych obejmuje:
- pion administracji ogólnej z rządem na czele
- pion administracji gospodarczej i socjalno-kulturalnej
- pion organów bezpośredniego przymusu

Działalność tych organów polega na wykonywaniu zadań państwowych, określonych przez władzę prawodawczą. Główną rolę odgrywa tutaj rząd.

Rząd- składa się głównie z osób kierujących poszczególnymi resortami. Na jego czele stoją także ministrowie bez teki ( nie stojący na czele żadnego resortu). Stojącym na czele rządu jest premier. W dwojaki sposób dobiera się parlament na polecenie premiera w systemie parlamentarno- gabinetowym i głos prezydenta w systemie pozaparlamentarnym.

13. Co to jest biurokracja -cechy pozytywne i negatywne

Biurokracja jest to jedna z form organizacji, szczególnie rozpowszechniona w instytucjach państwowych.

Wyraz biurokracja pochodzi od słowa francuskiego “bureau” oznaczającego biuro - miejsce pracy urzędnika lub grubą zieloną materie przypominającą filc używaną do przykrycia stołu. Słowo biurokracja weszło do użycia krótko przed Rewolucją Francuską 1789 roku i szybko się rozpowszechniło. Końcówka -kracja ma pochodzenia greckie, -kratia lub -kratos oznacza władzę grupy społecznej, dla przykładu arystokracja, technokracja, demokracja etc. Biurokracja i biurokrata oznacza władzę oderwaną od społeczeństwa narzucającą mu decyzje szkodliwe i urzędnika bezdusznego ślepo trzymającego się formalnej strony przepisów .Z założenia przyjętego przez Maxa Webera żyjącego w okresie szczytowym pruskiego totalitaryzmu, biurokracja miała być idealną i bezbłędną formą organizacji, jednakże wraz z jej rozrostem staje się ona jako system organizacyjny coraz bardziej dysfunkcjonalna. Weber twierdził, iż z władzą legalną w idealnej postaci mamy do czynienia gdy zatrudnionych w administracji biurokratów cechuje następujące postępowanie:

  1. Podlegają władzy jedynie w zakresie swoich oficjalnych obowiązków o bezosobowym charakterze. Posiadają więc wolność osobistą.

  2. Hierarchia urzędów w jakich działają jest jasno zdefiniowana.

  3. Każdy urząd odznacza się jasno zdefiniwanym zakresem kompetencji.

  4. Sprawowanie urzędu powiązane jest z dobrowolnie zawartą umową.

  5. Bardzo istotną rolę przy wyborze kandydata odgrywają jego kwalifikacje zawodowe.

  6. Pobory biurokratów odznaczają się ustaloną wysokością, wypłacaną w gotówce, pracownicy nabywają uprawnienia emerytalne. Jednak w niektórych przypadkach organ ma prawo do odwołania mianowanego urzędnika, natomiast ten ma zawsze prawo do rezygnacji.

  7. Sprawowany urząd jest traktowany jako jedyne lub główne zatrudnienie danej osoby.

  8. Zwierzchnicy mogą urzędnikowi przyznać awans uwarunkowany stażem pracy, osiągnięciami.

  9. Urzędnik pracuje w całkowitym oderwaniu od własności środków administrowania i nie ma prawa do "zawłaszczenia" swojego stanowiska.

  10. Jest on poddany ścisłej, systematycznej dyscyplinie i kontroli.

Według Webera biurokracja jako typ idealny powinna charakteryzować się przede wszystkim:

  1. precyzją działania

  2. szybkością

  3. elastycznością

  4. jednoznacznością

  5. efektywnością

  6. ciągłościa pracy

  7. dyskrecją

  8. subordynacją

  9. bezosobowością

  10. przepisorządnością

  11. racjonalnością

  12. zmniejszeniem do minimum tarć

  13. oszczędnością na kosztach

  14. dostosowaniem do potrzeb

  15. przewidywalnością zachowań

Dysfunkcje biurokracji

Robert K. Merton w pracy "Teoria Socjologiczna i struktura społeczna" wymienia możliwe dysfunkcje biurokracji:

  1. wyuczona nieudolność - Thorstein Veblen

  2. skrzywienie zawodowe

  3. psychoza zawodowa

  4. biurokratyczne błędne koło - Michel Crozier

  5. stworzenie człowieka organizacji

Dysfunkcje biurokracji zostały ujęte w quasi-naukowe prawa:prawo Parkinsona, zasada Petera ,zasada Dilberta

Departamentalizacja oznacza grupowanie podobnych lub logicznie powiązanych prac. Pracownicy przydzieleni do wyspecjalizowanych zadań działu nabierają umiejętności i wprawy w swoich funkcjach, lecz codzienna rutyna może doprowadzić do utraty motywacji i wyzwań. Specjalizacja pracy zwiększa sprawność operacji i efektywność, jednakże może też prowadzić do znużenia i niezadowolenia pracowników. Głębia zadań oznacza stopień kontroli sprawowanej przez pracownika nad jego pracą. Zakres zadań dotyczy ich zróżnicowania i liczby umiejętności potrzebnych do wywiązania się z nich. Badania wykazały, że wielu ludzi wykazuje większe zainteresowanie swoją pracą i odczuwa dumę oraz ma poczucie własnej wartości, gdy głębia i zakres zadań są duże. Nnegatywne cechy biurokracji?
Nieskuteczność- przepisy procedury są dostosowane do danych sytuacji, gdy są one nietypowe brak w niej rozwiązań
Zmiana celów- nie interesuje ich cel zbiurokratyzowanego przedsiębiorstwa tylko osobisty np. jak wyjść wcześniej do domu
Sztywność- koncentracja na przepisach i regulacjach tłumiących kreatywność
Oligarchia- mniejszość rządzi większością
Rozrost- samoistnie wzrastają kompetencje przy rzadkiej szansie na awans

14. Kontrola społeczna-scharakteryzuj zjawisko kontroli społecznej/aspekt społeczny

Kontrola społeczna to system nakazów, zakazów i sankcji które służą grupie lub społeczności do utrzymania konformizmu ich członków wobec przyjętych norm i wartości. Formy kontroli:

15. Mechanizmy kontroli społecznej

Mechanizmy kontroli społecznej.

Na pograniczu mechanizmów kontroli społecznej funkcjonują zwyczaje i obyczaje. Mechanizmy kontroli społecznej:
- plotki - dochodzą do nas sygnały, że ktoś zwrócił na nas uwagę (niekoniecznie w sensie negatywnym), jest to sygnał aby ktoś zwrócił uwagę na swoje zachowanie, daje się komuś coś do zrozumienia
- perswazja - bezpośrednie zwrócenie uwagi na jakieś zachowanie
- ośmieszenie - grozi kompromitacją
- pogarda - gdy rażąco są nie przestrzegane normy społeczne, jednostka jest odrzucona z grupy
- użycie siły - użycie form nacisku, agresji

16. Systemy kontroli społecznej

Formy kontroli:

17. Grupy społeczne

Za grupę społeczną uważa się za podstawową formę życia zbiorowego, kształtującą społeczne cechy jednostki. Wynika to przede wszystkim z charakteru stosunków społecznych występujących w grupie. Znajomość tych zagadnień stanowi klucz do zrozumienia istotnych aspektów wymienionych już form, jakie przybiera szeroko rozumiany proces socjalizacji.
Zespół ludzi, których łączą stosunki społeczne jakiegoś określonego rodzaju, jakaś odpowiednio doniosła więź społeczna, nazywany jest grupą społeczną. Ze względu na więź pokrewieństwa i związki małżeńskie ludzie tworzą grupę rodzinną. Na skutek zawartej umowy współpracy gospodarczej tworzą spółki i spółdzielnie. Wspólne zainteresowania leżą u podstaw towarzystw naukowych, klubów sportowych, itp.
Wg. Kosińskiego grupa wyznaczona jest przez:
1. Co najmniej 3 członków (istnieje większość i mniejszość, podstruktura).
2. Cel (wyznacza solidarność, więź).
3. Wyraźna struktura wewnętrzna zbudowana z pozycji zajmowanych przez członków i związanych z nimi ról, stosunki władzy.
4. Tożsamość (wskazuje na jej odrębność)
5. Ośrodki skupienia, symbole.
Więź łącząca ludzi może różnić się złożonością i siłą decydującą o trwałości łączących ich związków. Każdy człowiek w ciągu swojego życia uczestniczy w wielu formach życia społecznego. Znaczną ich część stanowią zbiorowości społeczne, które opierają się na wytworzonej i utrzymanej się w nich więzi społecznej. Powoduje to, że stanowią one stosunkowo trwałe formy życia zbiorowego.
Grupa społeczna to, co najmniej trzy osoby połączone względnie trwałymi więziami społecznymi powstałymi na podłożu odczuwanych i uświadamianych wspólnych potrzeb, wartości i interesów, których treści wyznaczają specyfikę i odrębność danej grupy od innych. Grupa społeczna to zbiorowość, która wykształciła pewien zakres wspólnego myślenia. Jest to zbiór osób, które wyznaczają więź społeczną (charakter dwoisty) i samoświadomość. W grupie istnieje komunikacja i łączność, tendencja do zachowania konformizmu, kulturowo wspólnych wartości, świadomość, majątek, budynki, ośrodki, skupienia, wspólne symbole, herby, sztandary, pieczęcie.
Wszystkie te cechy grupy oraz jej tendencja do idealizowania przyszłości swych aktualnych i przeszłych celów, do stałego uzasadniania swego istnienia, zapewnienia sobie trwałości, itp. związane są z kształtowaniem odpowiednich przekonań, postaw i zachowań członków grupy. To wychowawcze oddziaływanie grupy może mieć (w zależności od jej rodzaju) różny zakres i intensywność, różną treść społeczną i znaczenie dla niej samej i dla szerszych zbiorowości, jest jednak stałą cechą grupy. Szczególne znaczenie, w tym zakresie, mają grupy i instytucje powołane specjalnie dla działalności wychowawczej (grupy celowe).
Grupy celowe to jeden z wielu rodzajów występujących w klasyfikacji tych zbiorowości. Obserwacja społeczeństwa i zmian, jakie w nim zachodzą pozwala stwierdzić względną trwałość niektórych grup, zmiany cech grup tradycyjnych, powstawanie nowych zbiorowości często przekształcających się w grupy.
Spośród najważniejszych rodzajów grup należy wymienić:
a) Grupy małe i grupy duże. Grupy małe liczą zazwyczaj do kilkunastu członków, co w decydującej mierze wpływa na kształtowanie się ich cech mających szczególne znaczenie dla oddziaływań wychowawczych. Zachodzą w nich styczności bezpośrednie, osobiste. Stosunki w tych grupach, regulowane przez instytucje nieformalne, mają charakter przyjacielski. Wzajemna bliskość i znajomość członków sprzyjają osiągnięciu przez nich pełnej identyfikacji z grupą. W grupach dużych, zazwyczaj bardzo licznych i mających duży zasięg terytorialny możliwość bezpośrednich stosunków osobistych jest niewielka. Występuje, więc konieczność pośredniego kontaktowania się członków, a ich działanie oraz kontrola społeczna w tych grupach przyjmują formy zinstytucjonalizowane. Utrzymaniu wewnętrznej spójności grupy, kształtowaniu ich postaw, kierowaniu zachowaniami służą regulaminy-i przepisy. Współczesne grupy o znacznej liczbie członków i dużym zasięgu terytorialnym często posługują się środkami masowego przekazu (telewizją, radiem, prasą). W grupach dużych kształtuje się hierarchia służbowa (niekiedy złożona, o skomplikowanym stopniu wzajemnych zależności jej ogniw). W miejscu dominującej w małych grupach więzi osobistej występuje w nich więź formalna. Konsekwencje różnic w liczebności członków grup odnoszą się, więc do wielu podstawowych cech tych zbiorowości.
Pewne grupy mogą mieć jedne cechy grupy małej, inne —dużej. Ma to miejsce wtedy, gdy np. mała grupa na skutek zwiększania się liczby jej członków przekształca się w grupę dużą.
b) Grupy pierwotne i grupy wtórne. Pierwsze z nich stanowią szczególną odmianę grup małych. Liczba ich członków jest niewielka, kontakty mają charakter bezpośredni. Grupy te cechuje silna więź osobista, niewyspecjalizowane funkcje, względna intymność i trwałość. Zalicza się do nich przede wszystkim rodzinę, grupę sąsiedzką (powstającą w wyniku przekształceń kręgów sąsiedzkich), grupę rówieśniczą. Nie ma w nich zazwyczaj więzi formalnej, członkowie są silnie zaangażowani emocjonalnie w sprawy grupy, solidarni, występuje w nich wysoki poziom identyfikacji członków z grupą.
Grupy wtórne to reguły grupy zorganizowane dla realizacji określonego celu, liczące zazwyczaj więcej członków. Przeważają w nich styczności rzeczowe (związane z realizowanym celem) i najczęściej — pośrednie. Niektóre grupy wtórne, mogą mieć nieliczny skład osobowy (np. komitety organizacyjne, komitety rodzicielskie). Cechą charakterystyczną społeczeństw współczesnych jest wzrastająca liczba grup wtórnych. Jest to spowodowane postępującym podziałem pracy, wzrostem zainteresowań i potrzeb ludzi, specjalizacją życia społecznego.
c) W związku z już omawianym podziałem grup pozostaje inny ich podział:
Na grupy nieformalne i grupy formalne. Grupa nieformalna to taka, której więź wewnętrzną polega tylko na organizacji instytucji i kontroli nieformalnej, Są to, więc grupy złożone zwykle z małej liczby osób, połączonych wspólnotą interesów, pozostającą w bezpośrednich interakcjach (więzi osobiste), w których obowiązują niesformalizowane - niekiedy bardzo luźne i ulotne - zasady i kryteria członkostwa, kierownictwa i kontroli. Istnieją poza lub wewnątrz grup formalnych a ich cele mogą być zgodne lub sprzeczne z działaniami tych, że grup. Z kolei grupa, która rozwinęła instytucje formalne, formalny system kontroli i organizacji — to grupa formalna (zazwyczaj jest to grupa duża lub wtórna). Grupa formalna (np. organizacje), funkcjonujące na podstawie wewnętrznych, sformalizowanych i oficjalnych instytucjach władzy, kontroli i podziale ról, czyli specjalizacji zadań.
d) Czwarty podział dokonywany jest na podstawie pozycji grup w społeczeństwie i są to klasy społeczne. Klasy to takie grupy ludzi, z których jedna może przywłaszczać sobie pracę drugiej dzięki różnicy miejsca, jakie zajmują w określonym systemie gospodarki społecznej i sposobem otrzymywania i rozmiarami tej części bogactwa społecznego, którą rozporządzają.
e) Kolejnym rodzajem grup są grupy:
Celowe i wspólnotowe. Uczestnicząc w życiu grup jednostka zapoznaje się z przyjętymi przez nią wartościami pozostającymi zazwyczaj w ścisłym związku z kulturą społeczeństwa, występującymi w nim systemami światopoglądowymi, specyficznymi cechami grupy. Wartości te wpływają na kształtowanie się, doraźnych i przewidywanych do osiągnięcia w dłuższych okresach czasu, celów jednostki pozostającej pod wpływem grupy. Różnorodność grup sprawia, że preferowane przez jednostkę cele mogą mieć różną treść i charakter (np. mogą to być cele polityczne, religijne, wiedza, popularność, bogactwo itp.). Pod wpływem oddziaływania grupy jednostka dążąc do osiągnięcia jednych dóbr, do innych może mieć stosunek obojętny lub negatywny.
Istnieją jeszcze dwa rodzaje grup społecznych: grupy terytorialne (skupiska rozproszone, wędrowne) i grupy tworzące się na podstawie wspólnych wartości kulturowych.
Tworzy się również grupy celowe, które zostały zorganizowane planowo dla realizacji pewnego celu lub grupy celów, i w których istnieje tylko więź sformalizowana. W grupach celowych dominuje więź rzeczowa i stosunki oparte na stycznościach rzeczowych. Są one tworzone intencjonalnie. Mechanizm tworzenia się grup celowych:
- Potrzeby ludzkie i dążenie do ich zaspokojenia
- Przekształcenie potrzeb w interesy, które związane są z systemem wartości. Są
nadbudowane nad potrzebami
- Dążenie do zaspokojenia interesów prowadzi do stawiania sobie celów.
Cel to bardzo określony przedmiot lub stan rzeczy, który zbiorowość chce osiągnąć. Cel jest konkretyzacją interesu.
Należy odróżnić zrzeszenia od grup celowych przymusowych (np. armia). Cele nie muszą być koniecznie wspólne, lecz mogą być podobne. Cel podobny to cel indywidualny, którego realizacja może być osiągnięta przez zbiorowość ludzi współdziałających. Wielkie grupy celowe, które powstają na zasadach dobrowolności i których cel jest wspólny, podlegają tym samym prawom, tendencjom. Cechy:
1. Rozbudowany system instytucji i urządzeń sformalizowanych, organizacja, która koordynuje i kieruje działaniami osób zrzeszonych.
2. Uczestnictwo ma charakter kontraktowy (prawa i obowiązki).
3. Atmosfera impersonalności.
Tendencje:
1. Tendencja do jedności konsolidacja grup podobnych.
2. Tendencja do koordynacji i centralizacji.
3. Powstanie kategorii wyspecjalizowanych kierowników ekspertów (wysmukłe struktury organizacyjne).
4. Pojawienie się wysokiego kierownictwa.
Są także grupy odniesienia stanowiące dla jednostki model zachowań społecznie akceptowanych, dostarczający kryteriów oceny własnego działania oraz działań innych ludzi.
a) grupa odniesienia audytoryjnego „publiczność”, której oczyma jednostka postrzega samą siebie (mechanizm jaźni odzwierciedlonej). Ta grupa oddziałuje dzięki potrzebie konformizmu lub chęci wyróżnienia się z otaczającego grupy.
b) grupa odniesienia normatywnego, do której jednostka należy lub, do której członkostwa aspiruje. Jednostka identyfikuje się z nią z obawy przed wykluczeniem albo nie przyjęciem do niej, postępuje zgodnie z uznawanymi w niej normami i wartościami.
c) grupa odniesienia porównawczego stanowi dla jednostki tło porównawcze przy niej normami i wartościami własnych i innych ludzi. Oddziałuje przez poczucie upośledzenia lub wyższości, które jest rezultatem porównania. Grupa odniesienia może być dla jednostki zarówno grupa własna jak i obca.
Organizacja grupy utożsamiana jest z jej strukturą wewnętrzną zbudowaną z pozycji zajmowanych przez członków i związanych z nimi ról społecznych, stosunki władzy (władza wyznaczona osobowo i streficznie). Każda grupa musi posiadać odpowiednią organizację. Jej członkowie są powiązani systemem stosunków uregulowanych przez odpowiednie instytucje. Na organizację składają się instytucje, stanowisko kierownika, przywódcy, wzory działania i formy kontroli. Struktura grupy to sposób podporządkowywania sobie członków instytucji i podgrup. W skład struktury wchodzą także inne elementy grupy (podstawy materialne, symbole, wartości, wzory zachowań). Istnieją mikrostruktury, które odnoszą się do małych grup i makrostruktury. Istnieją struktury formalne i nieformalne.
Dezorganizacja grupy jest to zespół procesów, składających się z wielkości zjawisk społecznych i zachowań anormalnych, których występowanie i intensywność zagraża kontynuacji procesów życiowych grupy. Przyczyny: dezorganizacja instytucji, osłabienie kontroli społecznej, chwiejność kryteriów i ocen moralnych oraz dopuszczenie wzorów zachowań, które w grupie podlegały represji. Przeciwdziałanie: reforma (reorganizacja, przebudowa społ. wywołuje kolejne problemy, inżynieria społ. (socjotechnika, zapobiega rozwojowi dezorganizacji, nie wywołuje problemów).
Warunkiem powstawania grupy jest ukształtowanie się w zbiorowości organizacji wewnętrznej (instytucji, form kontroli i wzorów zachowań), w wyniku, czego grupa stanowi wyraźnie zarysowaną, względnie spoistą całość. Wiąże się ż tym również niezbędność posiadania przez grupę własnych wartości, w oparciu, o które rozwija się poczucie wspólnoty członków grupy oraz ich odrębności od członków innych grup. Wartości te, (do których należą idee, hasła, symbole, tradycje, niekiedy osoby przywódców, lokal, określone przedmioty materialne i in.) stanowią jeden z podstawowych czynników skupiających członków grupy i gwarantujących jej trwałość.
Podsumowując: grupą nazywamy zbiorowość, która
a) wyznacza zazwyczaj, choć w różnym stopniu, cechy i funkcje jej członków;
b) ma określone ośrodki skupienia, na które składają się wartości materialne i niematerialne łączące jej członków oraz zabezpieczające tej zbiorowości trwanie i działanie;
c) ma określone działania, zadania oraz system kontroli i organizacji wewnętrznej. Poszczególne rodzaje grup mogą charakteryzować się dodatkowymi, im tylko właściwymi cechami.
Grupą społeczną jest grupa kolegów, gdyż łączy ich wzajemne koleżeństwo, jest drużyna piłkarska, która tworzy grupę ze względu na reguły gry i wspólny cel - wygraną, grupami społecznymi są grupy kibiców połączone tym, że chcą zwycięstwa drużyny, którą dopingują.

18. Struktura przywództwa

W grupie struktura przywództwa może nie być jasno skrystalizowana (np. koleżeńskie gr.). Przywódca może być narzucony lub wyłoniony samoistnie. Decyduje o tym :

Przywództwo w grupie- w każdej grupie realizuje się model przywództwa w grupie:
1. Model autorytarny - sprawowanie władzy poprzez użycie siły, wywarcie nacisku, sprawowanie władzy poprzez agresję skierowaną na dane jednostki, wywołuje zjawiska gromadzenia agresji w grupie, członkowie takiej grupy są słabi, łatwo nimi manipulować, 1 przywódca podejmuje decyzje, przydziela zadania, kary i nagrody - najwyższa produktywność, zaangażowanie bierne, spójność - nie najlepsza - każdy myśli osobie, przywódca często nie akceptowany, satysfakcja członków najwyższa.
2. Model demokratyczny - nastawiony na współpracę, przywódca włącza w proces decyzyjny członków danej grupy, współpraca , decyzje podejmuje grupa, przywódca naprowadza i stymuluje grupę, częściowo angażuje się w zadania, częściej stosuje nagrody; jakość - najlepsza; zaangażowanie najlepsze, spójność najlepsza
3. Model libelarny - przywództwo bez przywództwa, nie ma kogoś kto formalnie pełni funkcję przywódcy, wspólne podejmowanie decyzji - takie grupy są skazane na dezintegrację, Liberalny spójność - najgorsza - tworzą się struktury nieformalne

4. Model socjo-emocjonalny - formalny przywódca nie potrafi sam poradzić sobie z problemem, pojawia się wtedy osoba (dotychczas pozostająca w ukryciu), która pomaga, jest mediatorem, łączy grupę, rozwiązuje problemy.

2 rodzaje przywódców:

1. Kierownik Autorytarny - zorientowany na wykonanie zadania, lepiej działa w sytuacjach zagrożenia

2. Kierownik Demokratyczny - zorientowany na stosunki międzyludzkie, lepiej działa w sytuacjach pokoju.

19. Struktura przywództwa w grupie

Trzy czynniki decydują o spójności grupy:
1. czynniki kulturowe -wartości i normy, które ludzie wyznają scalają daną grupę
2. czynniki organizacyjne - realizacja jednostkowych i grupowych celów - poprzez realizację celów grupowych realizujemy własne - jednostkowe cele; im bardziej jednostka jest zadowolona z realizacji celów tym bardziej grupa jest scalona.
3. czynniki strukturalne - przeciwstawienie się swojej grupy innym grupom (kibiców danej drużyny cementuje przeciwstawienie się kibicom przeciwnej drużyny).

20. Grupy ekspresyjne-instrumentalne odniesienie-scharakteryzuj

Przydział ze względu na to jak zagospodarowujemy swój czas:
Grupy instrumentalne - realizują ściśle określone, instrumentalne cele.
Grupy ekspresyjne - odreagowanie stresów, nie realizują żadnych celów - cel jest jeden, a mianowicie odreagowanie, odstresowanie, trudów pracy, codziennego życia; szukają ujścia napięć
Grupa odniesienia - to grupa, do której jednostka chciałaby należeć, ważne są standardy i normy istniejące w tej grupie odniesienia a nie te, które obowiązują w grupie, do której realnie ta jednostka należy.

21. Odniesienie grup pierwotnych do wtórnych - scharakteryzuj.

Grupa pierwotna — grupa społeczna do której jednostka wchodzi w procesie socjalizacji pierwotnej. Przykładem takiej grupy jest rodzina. Grupy pierwotne są zazwyczaj grupami małymi, posiadają względna trwałość, charakter kontaktów jest niewyspecjalizowany (na cechy te wskazywał Charles Cooley). Pojęcie grupy pierwotnej wprowadził do socjologii amerykański socjolog Charles Horton Cooley, jeden z pierwszych przedstawicieli tej dyscypliny w USA. Według jego definicji grupa pierwotna to grupa odznaczająca się ścisłym zespoleniem jednostek poprzez stosunki osobiste i współpracę. Wskazał pięć cech grupy pierwotne:

  1. względna trwałość,

  2. bezpośrednie kontakty,

  3. mała liczebność,

  4. nie wyspecjalizowany charakter kontaktów,

  5. względna zażyłość uczestników.

Cechy te w różnym stopniu decydują o specyfice grupy pierwotnej. Względna trwałość jest warunkiem niezbędnym do nazwania jakiejkolwiek zbiorowości grupą. Bezpośrednie kontakty i mała liczebność są ze sobą ściśle powiązane, albowiem tylko w nielicznych grupach jej członkowie są w stanie bezpośrednio się komunikować. O szczególnym charakterze grupy pierwotnej świadczy niewyspecjalizowany charakter kontaktów - oznacza to, że dla członków grupy nie ważne jest wykonywane zadanie, ale to z kim się je wykonuje, oraz względna zażyłość uczestników, która wytwarza się właśnie przez kontakty. Cooley przedstawił trzy typy małych zbiorowości społecznych, które zaliczył do grup pierwotnych:

Grupy wymienione wyżej uważał Cooley za grupy pierwotne ze względu na ich podstawową rolę w rozwoju osobowości i w socjalizacji pierwotnej. Jak pisał „są one pierwotne w wielu znaczeniach, ale przede wszystkim w tym, że mają zasadniczy wpływ na kształtowanie się społecznej natury oraz ideałów jednostki”. Grupy te są pierwszymi zbiorowościami, z jakimi spotyka się człowiek w swoim życiu. Przez nie zostaje wprowadzony do pozostałych zbiorowości. Wszystkie inne grupy niespełniające wyżej wymienionych warunków są grupami wtórnymi. Grupa odniesienia - to grupa, do której jednostka chciałaby należeć, ważne są standardy i normy istniejące w tej grupie odniesienia a nie te, które obowiązują w grupie, do której realnie ta jednostka należy.

22. Socjalizacja pierwotna i wtórna - scharakteryzuj moment przejścia od  jednej do drugiej socjalizacji.

Socjalizacja pierwotna — składowa procesu socjalizacji, zachodząca w grupie pierwotnej, najczęściej na obszarze rodziny. W socjalizacji pierwotnej na jednostkę mają wpływ znaczący inni, przeważnie rodzice. Charakteryzuje się ona silnym emocjonalnym oddziaływaniem znaczących innych na jednostkę. Reguły działania przyswaja ona na zasadzie naśladownictwa oraz w mniejszym stopniu poprzez werbalny przekaz symboliczny. Socjalizacja pierwotna kończy się w momencie pojawienia się uogólnionego innego. W tym momencie rozpoczyna się etap socjalizacji wtórnej. Socjalizacja wtórna — składowa procesu socjalizacji obejmująca proces profesjonalizacji lub etatyzacji, kiedy w toku wzrastania jednostki do życia społecznego wchodzi ona do kolejnych wtórnych grup społecznych (instytucje religijne, zakłady pracy, partie polityczne itd.). Socjalizacja wtórna rozpoczyna się od momentu pojawienia się w socjalizacji uogólnionego innego .Socjalizacja wtórna jest jednym ze składników tzw. dziesięciościanu edukacyjnego.

Socjalizacja pierwotna - dokonuje się w młodym wieku w ramach małych grup, w rodzinie, w domu, w przedszkolu itd. Jest silnie nasycona uczuciami, emocjami. Istotną rolę odgrywa tu opiekun („znaczący inny”). „Znaczący inny” dostarcza wzorów, przykładów, które dziecko przyswaja i uczy się ich. Opiekunowie troszczą się o dzieci, przygotowują je do przyszłego życia w społeczeństwie. Kiedy dziecko zdaje sobie sprawę, że za opiekunem stoi całe społeczeństwo rozpoznaje „uogólnionego innego” -> rozpoczyna się socjalizacja wtórna. W momencie, kiedy dziecko nabiera intuicyjnego przeświadczenia o tym co jest właściwą normą odbywa się przejścia z socjalizacji pierwotnej do wtórnej. Dziecko - jednostka wdrażana jest w inne, pozostałe sfery życia społecznego. Pojawia się alternatywa, możliwości, że można żyć inaczej. Dziecko znajduje się w kręgu oddziaływania innych opiekunów niż rodzice. Może dojść do brutalnej konfrontacji ze światem, boleśnie weryfikuje obraz samego siebie.


Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
pytania o wyklad, pliki zamawiane, edukacja
Psychologia spoleczna - encyklopedia socjologii, pliki zamawiane, edukacja
Praca-zaliczeniowa-z-socjologii., pliki zamawiane, edukacja
TESTY SOCJOLOGIA, pliki zamawiane, edukacja
praca-zaliczeniowa-z-socjologii, pliki zamawiane, edukacja
pytania o wyklad, pliki zamawiane, edukacja
Pytania pomocnicze do egzaminu komorka, pliki zamawiane, edukacja
pytania prawo rodzinne, pliki zamawiane, edukacja
3 wykład socjologia mikrostruktury społeczne, pliki zamawiane, edukacja
prawo wykroczeń pytania z egzaminu 2007 - 2008, pliki zamawiane, edukacja
Socjologia mikrostruktury społeczne opracowane zagadnienia egzaminacyjne II semestr, pliki zamawiane
Socjologia część 2 z 2, pliki zamawiane, edukacja
4 wykład socjologia mikrostruktury społeczne, pliki zamawiane, edukacja
Socjologia część 1 z 2, pliki zamawiane, edukacja
Praca zaliczeniowa z wstępu do socjologii na temat bezrobocia, pliki zamawiane, edukacja

więcej podobnych podstron