1. Pojęcie postępowania sądowoadministracyjnego.

 

            Postępowanie sądowoadministracyjne  to postępowanie przed sądami administracyjnymi w sprawach z zakresu kontroli działalności administracji publicznej, oraz w innych sprawach do których stosuje się przepisy ustawy o postępowaniu przed sądami administracyjnymi z mocy ustaw szczególnych.

 

2. Przedmiot postępowania sądowoadministracyjnego (sprawa sądowoadministracyjna). 

 

            Przedmiotem postępowania sądowo administracyjnego jest sprawa sądowoadministracyjne, a na taką sprawę składają się;

            a) sprawa z zakresu kontroli działalności administracji publicznej oraz,

            b) inna sprawa, do której stosuje się przepisy ustawy Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi z mocy ustaw szczególnych.

 

Ad. a) sprawa z zakresu kontroli działalności administracji publicznej

- jest to pojęcie normatywne, względnie ograniczone, bowiem kontroli podlegają jedynie działania wskazane w ustawie w art. 3 § 2.

 

 Art. 3§ 2 p.s.a.

 

§ 2. Kontrola działalności administracji publicznej przez sądy administracyjne obejmuje orzekanie w sprawach skarg na:

1) decyzje administracyjne;

2) postanowienia wydane w postępowaniu administracyjnym, na które służy zażalenie albo kończące postępowanie, a także na postanowienia rozstrzygające sprawę co do istoty;

3) postanowienia wydane w postępowaniu egzekucyjnym i zabezpieczającym, na które służy zażalenie;

4) inne niż określone w pkt 1-3 akty lub czynności z zakresu administracji publicznej dotyczące uprawnień lub obowiązków wynikających z przepisów prawa;

4a) pisemne interpretacje przepisów prawa podatkowego wydawane w indywidualnych sprawach;

5) akty prawa miejscowego organów jednostek samorządu terytorialnego i terenowych organów administracji rządowej;

6) akty organów jednostek samorządu terytorialnego i ich związków, inne niż określone w pkt 5, podejmowane w sprawach z zakresu administracji publicznej;

7) akty nadzoru nad działalnością organów jednostek samorządu terytorialnego;

8) bezczynność organów w przypadkach określonych w pkt 1-4a.

 

Ad. b) inna sprawa, do której stosuje się przepisy ustawy Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi z mocy ustaw szczególnych.

Sądy administracyjne orzekają także w sprawach, do których przepisy ustaw szczególnych przewidują sądową kontrolę, stosując środki określone w tych przepisach.

Przykład - odmowa udzielenia informacji przed przedsiębiorców lub podmioty niezliczone do sektora finansów publicznych oraz niedziałające w celu osiągnięcia zysku może być zaskarżona do sądu (art. 4 ustawy z 26 stycznia 1984 Prawo Prasowe).

 

3. Akty indywidualne jako przedmiot skargi do sądu administracyjnego.

 

Zakres kontroli administracji publicznej -, czyli sprawa z zakresu kontroli adm.publ. Obejmuje orzekanie w sprawach skarg na dwa typy zachowań organów administracji publicznej:

- działania tych organów (art. 3 § 2 pkt 1-7 Ppsa)

- zaniechania (bezczynność) organów - art. 3 § 2 pkt 8 Ppsa

 

Zakres skarg na działania administracji publicznej

Skarga przysługuje na dwa typy działań  (akty indywidualne i akty generalne) określonych w ustawie:

 

 

 

 

- akty indywidualne - skierowanie do konkretnego adresata:

 

a) decyzje administracyjne -  decyzja administracyjna jest i pozostanie podstawowym przedmiotem zaskarżenia w postępowaniu sądowoadministracyjnym. Stanowi bowiem podstawową prawną formę działania organów administracji publicznej w stosunkach między tymi organami a obywatelami i innymi podmiotami, które nie są organizacyjnie usytuowane w systemie organów administracji rządowej i samorządowej. Art. 3 § 2 pkt. 1 określa właściwość sądów adm. w odniesieniu do decyzji administracyjnych metodą klauzuli generalnej. Każdy akt administracyjny mający charakter decyzji administracyjnej może być zaskarżony do tego sądu. Wyjątek stanowi art. 5 ustawy w którym klauzula generalna zaskarżania decyzji administracyjnych została ograniczona przez taksatywne wyliczenie kategorii spraw, w stosunku do których wyłączona jest możliwość zaskarżenia ich do sądu administracyjnego.

Zakres skarg na decyzje administracyjne

1.      obowiązuje klauzula generalna, co do zakresu zaskarżalności /także decyzje podatkowe, celne, budowlane/,

2.      jest to w istocie ujęcie materialne /każdy akt władczy, jednostronny, zewnętrzny, oparty na przepisach prawa powszechnie obowiązującego, rozstrzygającego indywidualną sprawę np. koncesję, zakaz, nakaz, rozkaz, zezwolenie, pozwolenia itp./,

3.      nie ma znaczenia charakter decyzji/ np. skarga służy także na decyzje uznaniową/.

 

b) określone postanowienia - również w odniesieniu do postanowień ustawodawca w art. 3 §2 i 3 określił właściwość sądów administracyjnych metodą klauzuli generalnej. w pkt. 2 tego przepisu w  odniesieniu do postanowień wydawanych w administracyjnym postępowaniu jurysdykcyjnym, zawarta została zasada, ze kontroli sądu administracyjnego podlegają wszystkie postanowienia, na które przysługuje zażalenie, a nadto postanowienia kończące postępowanie lub rozstrzygające sprawę co do istoty oraz określone w pkt 3 postanowienia wydane w postępowaniu egzekucyjnym i zabezpieczającym,na które służy zażalenie;

Zakres skargi na postanowienia:

1.      wydane w postępowaniu adm. na które służy zażalenie

2.      Wydane w postępowaniu adm., które kończą postępowanie adm., Np. stwierdzenie niedopuszczalności odwołania, stwierdzenie uchybienia terminu odwołania

3.      Wydane w postępowaniu adm. Rozstrzygające sprawę, co do istoty

4.      Wydane w postępowaniu egzekucyjnym, zabezpieczającym, na które służy zażalenie

 

 c) inne akty lub czynności z zakresu administracji publicznej dotyczące uprawnień lub obowiązków wynikających z przepisów prawa; będą to przede wszystkim określone czynności materialno-techniczne, np. czynność zameldowania, akty rejestracji (np. bezrobotnego) lub wykreślenie z określonego rejestru, odmowy przyjęcia do zakładu administracyjnego i uniemożliwienie w ten spo­sób konkretnej osobie korzystania z jego usług, odmowy uznania lub stwierdzenia przez właściwy organ administracji publicz­nej uprawnień wynikających bezpośrednio z przepisów prawnych, jeśli przepisy te nie przewidują formy decyzji administracyjnej deklaratoryjnej o stwierdzeniu takich uprawnień, a organy administracyjne odmawiają takiego zachowania się, które umoż­liwiałoby podmiotom uprawnionym realizację uprawnień, określonych w przepisach prawnych;

Zakres skargi na inne akty indywidualne.

Skarga służy na inne akty niż decyzje i postanowienia - akty i czynności, które;

 - są z zakresu adm. publicznej i

 - dotyczą uprawnień lub obowiązków wynikających z przepisu prawa

Przykład:

Wpis do niektórych ewidencji czy rejestrów, pobranie lub zwrot niektórych opłat.

Niektóre czynności z zakresu czynności materialno technicznych.

 

d) pisemne interpretacje prawa podatkowego.

Skarga na pisemne interpretacje przepisów prawa podatkowego:

1.      przedmiotem skargi do sadu adm. Są także od 1 lipca 2007 pisemne interpretacje przepisów prawa podatkowego wydawane w indywidualnej sprawie /art. 3 & 2 p.4 Ppsa/

2.      sama interpretacja indywidualna zawiera pouczenie o prawie wniesienia skargi do Sądu Adm.

 

 

 

 

4. Akty generalne jako przedmiot skargi do sądu administracyjnego.

 

Zakres kontroli administracji publicznej -, czyli sprawa z zakresu kontroli adm.publ.

Obejmuje orzekanie w sprawach skarg na dwa typy zachowań organów administracji publicznej:

- działania tych organów (art. 3 § 2 pkt 1-7 Ppsa)

- zaniechania (bezczynność) organów - art. 3 § 2 pkt 8 Ppsa

 

Zakres skarg na działania administracji publicznej

Skarga przysługuje na dwa typy działań określonych w ustawie mianowicie na akty indywidualne i akty generalne.

 

- akty generalne - skierowane do adresata oznaczonego w sposób generalny

a) akty prawa miejscowego organów jednostek samorządu terytorialnego i terenowych organów administracji rządowej;

b) inne akty organów samorządowych i ich związków w sprawach z zakresu administracji publicznej

c) akty nadzoru nad działalnością organów jednostek samorządu terytorialnego;

 

Zakres skargi na akty generalne

 

1.      akty prawa miejscowego - organów j.s.t. oraz terenowych organów adm. Rządowej zarówno zespolonej jak i niezespolonej

2.      akty organów j.s.t. i ich związków inne niż akty prawa miejscowego podejmowane w sprawach z zakresu adm. Publ.

3.      akty nadzoru nad działalnością organów j.s.t. /ich charakter co do generalności jest kwestią kontrowersyjną/.

 

5. Skarga na bezczynność administracji publicznej.

SKARGA NA BEZCZYNNOŚĆ  - sądowa kontrola bezczynności organów administracji jest kontrolą ograniczoną. Nie można wnieść skargi do sądu zarzucając bezczynność organu w jakiejkolwiek sferze działania. Ustawa w art. 3 § 2 pkt 8 stanowi, że skarga taka jest dopuszczalna na te przejawy działań organów administracji publicznej, które nazywamy działaniami indywidualnymi, - czyli te określone w punktach art. 3 § 2 pkt 1-4a.

 

1.      obejmuje wyłącznie bezczynność polegającą na niewydaniu aktu indywidualnego w rozumieniu art. 3 § 2 pkt 1-4a Ppsa tj. decyzji administracyjnej niektórych kategorii postanowień oraz innych aktów lub czynności indywidualnych.

2.      nie jest dopuszczalna skarga na niepodjęcie aktu generalnego np. na brak podjęcia aktu prawa miejscowego lub innej uchwały (jest to problem związany z kryteriami kontroli podjęcia tych aktów może zależeć od wymogów celowości i gospodarności czy polityki, a te kryteria wymykają się z kontroli sądowej.

Trzeba pamiętać, że skarga na bezczynność do sądu będzie dopuszczalna dopiero wtedy, gdy zostaną uprzednio wyczerpane wszystkie środki zaskarżenia bezczynności na drodze administracyjnej. Sprowadza się to do tego, że uprzednio wnieść trzeba zażalenie do organu wyższego stopnia i dopiero wtedy, gdy organ ten zajmie stanowisko albo go nie wyraża będzie przysługiwała skuteczna skarga do sądu administracyjnego.

 

            Zgodnie z art.3 §2 pkt.8 zakres przedmiotowy skargi na bezczynność wyznaczają postanowienia art. 3 §2 pkt 1-4a ;

1) decyzje administracyjne;

2) postanowienia wydane w postępowaniu administracyjnym, na które służy zażalenie albo kończące postępowanie, a także na postanowienia rozstrzygające sprawę co do istoty;

3) postanowienia wydane w postępowaniu egzekucyjnym i zabezpieczającym, na które służy zażalenie;

4) inne niż określone w pkt 1-3 akty lub czynności z zakresu administracji publicznej dotyczące uprawnień lub obowiązków wynikających z przepisów prawa;

4a) pisemne interpretacje przepisów prawa podatkowego wydawane w indywidualnych sprawach;

 

Z bezczynnością organu administracji publicznej mamy do czynienia wówczas, gdy w prawnie ustalonym terminie organ ten nie podjął żadnych czynności w sprawie lub wprawdzie prowadził postępowanie w sprawie, ale - mimo istnienia ustawowego obowiązku - nie zakończył go wydaniem w terminie decyzji, postanowienia lub też innego aktu lub nie podjął stosownej czynności. Dotyczy to zarówno sytuacji, gdy decyzja lub postanowienie nie zostały podjęte w pierwszej instancji, jak i przypadku, gdy w obowiązującym terminie nie zostały one wydane przez organ drugiej instancji. Dla dopuszczalności skargi na bezczynność nie ma znaczenia okoliczność, z jakich powodów określony akt (decyzja, postanowienie lub inny akt) nie został podjęty lub czynność nie została dokonana, a w szczególności czy bezczynność organu spowo­dowana została zawinioną lub niezawinioną opieszałością organu w ich podjęciu lub dokonaniu, czy też wiąże się z przeświadczeniem organu, że stosowny akt lub czyn­ność w ogóle nie powinna zostać dokonana, ponieważ np. występują negatywne przesłanki do załatwienia sprawy przez wydanie decyzji. W konsekwencji skarga na bezczynność stanowi nie tylko środek służący przeciwdziałaniu przewlekłości postę­powania organów administracji publicznej, ale i ważny element zapewniający prawi­dłową wykładnię przepisów prawa administracyjnego materialnego, określających formy działania tych organów.

 

Skarga na bezczynność może być wniesiona dopiero po upływie terminu prze­widzianego do załatwienia sprawy. Terminy załatwiania spraw w postępowaniu ju­rysdykcyjnym określają przepisy art. 35 k.p.a. i przekroczenie tych terminów (ewen­tualnie terminów szczególnych lub przedłużonych w związku z postanowieniami art. 36 k.p.a.) oznacza stan bezczynności zaskarżalnej do sądu. Wątpliwości powsta­ją natomiast, w jakich terminach powinno następować wydanie aktów lub podjęcie czynności, o których mowa wart. 3 § 2 pkt 4, i kiedy w związku z tym można mó­wić o istnieniu stanu bezczynności uzasadniającego skargę. Należy przyjąć, że w bra­ku przepisów szczególnych określających terminy załatwiania spraw, w których takie akty lub czynności są podejmowane, co stanowi regułę, per analogiam powinien znaleźć zastosowanie art. 35 k.p.a., określający terminy załatwiania spraw w postę­powaniu jurysdykcyjnym. Ten sam przepis art. 35 k.p.a., ale już na mocy wyraźnego odesłania z art. 18 ustawy o p.e.a., znajduje zastosowanie w odniesieniu do postano­wień wydawanych w postępowaniu egzekucyjnym i zabezpieczającym.

 

6. Zasady postępowania sądowoadministracyjnego (zasada legalności, dwuinstancyjności, udzielania informacji, szybkości, jawności, związania sądu ustaleniami wyroku skazującego, dyspozycyjności).

 

Zasady postępowania sądowo-administracyjnego

1.      pojęcie zasad: normy obowiązującego prawa lub ich logiczne konsekwencje uznane za podstawowe dla całego systemu postępowania sądowo-administracyjnego lub jego określonego elementu.

2.      charakter zasad: mają wymiar normatywny - są normami obowiązującego prawa: naruszenie zasad to naruszenie prawa. Muszą być respektowane w całości.

3.       

1. Zasada legalności - art. 178 ust. 1 Konstytucji, art. 3 § 1 Ppsa, art. 1 § 29 usa  

ZASADA LEGALNOŚCI - jest konsekwencją zasady podstawowej dla całego systemu prawnego - zasady konstytucyjnej umocowanej w art. 7 Konstytucji - organy władzy publicznej działają na podstawie i w granicach prawa.

1.      Kontrola działalności administracji publicznej sprawowana jest pod względem zgodności z prawem, jeżeli ustawa nie stanowi inaczej (art. 1 § Ppsa)

2.      Sądy administracyjne stosują środki określone w ustawie (art. 3 § 1 Ppsa)

3.      Wąskie rozumienie legalności - sędziowie podlegają tylko Konstytucji oraz ustawom (art. 178 ust. 1 Konstytucji). Jest jednak taka procedura, że jeżeli sędzia w trakcie orzekania w konkretnej sytuacji podejmie wątpliwość, co do konstytucyjności ustawy ma prawo wystąpić do TK z pytaniem prawnym o konstytucyjność danej regulacji prawnej.

Podstawowymi aktami, którymi musi stosować jest Konstytucja i ustawa z tym zastrzeżeniem, że co do ustawy ma możliwość zadania pytania prawnego, a innymi aktami normatywnymi, jeżeli uzna je za niezgodne z aktami wyższego stopnia odmawia ich stosowania w konkretnym przypadku - istota zasady legalności w postępowaniu przed sądem administracyjnym.

 

 

2. Zasada 2 instancyjności- postępowania sądowo-administracyjnego - art. 176 ust. 1 Konstytucji

ZASADA 2INSTANCYJNOŚCI POSTĘPOWANIA SĄDOWO-ADMINISTRACYJNEGO

1.      Postępowanie sądowe jest co najmniej dwuinstancyjne (art. 176 ust. 1 Konstytucji). Postępowanie sądowo-administracyjne jest rodzajem postępowania sądowego.

2.      Sądy administracyjne to: WSA i NSA.

3.      Domniemanie właściwości WSA w zakresie spraw należących do właściwości sądu w I instancji

3. Zasada udzielania informacji nieprofesjonalnym stronom postępowania sądowo-administracyjnego - art. 68 Ppsa

ZASADA UDZIELANIA INFORMACJI

1.      ma ograniczony wymiar - tak podmiotowy jak i przedmiotowy (art. 6 Ppsa).

a)      Podmiotowy - jeżeli strona działa bez radcy, bez adwokata powstaje dla sądu obowiązek udzielania pomocy prawnej, jeżeli natomiast taki udział jest zapewniony nie ma obowiązku udzielania takich informacji.

Sąd administracyjny udziela informacji tylko stronom występującym bez adwokata lub radcy prawnego - adwokat i radca są nazywani wykwalifikowanymi pełnomocnikami.

b)      Przedmiotowy - sąd udziela potrzebnych wskazówek co do czynności procesowych oraz poucza ich o skutkach prawnych i skutkach zaniedbań tej zasady - m.in. art. 140 § 1 i 3 Ppsa - udzielenie wskazówek co do sposobu i terminu wniesienia środka odwoławczego.

Sąd udziela pomocy wtedy, kiedy ona jest potrzebna, niezbędna zwłaszcza zwraca uwagę na znaczenie określonych czynności procesowych takich w zakresie, których zaniedbania mogą powodować dla strony negatywne skutki.

4. Zasada szybkości postępowania sądowo-administracyjnego - art. 10 Ppsa

ZASADA SZYBKOŚCI POSTĘPOWANIA SĄDOWOADMINISTRACYJNEGO

Konkretnych terminów w procedurze sądowej nie można ustalić, bo dochodziłoby do kolizji dwóch wartości - szybkości i prawdy obiektywnej.

1.      art. 45 Konstytucji „każdy ma prawo do …rozpatrzenia sprawy bez nieuzasadnionej zwłoki przez …sąd”

2.      art. 6 Konwencji o Ochronie Praw Człowieka i Podstawowych Wolności - „rozpatrzenie sprawy w rozsądnym terminie”.  

3.      art. 7 Ppsa - sąd administracyjny powinien podejmować czynności zmierzające do szybkiego załatwienia sprawy: dążyć do jej rozpatrzenia na pierwszym posiedzeniu.

Rozwinięcie tej zasady m.in. art. 139 krótki termin na ewentualną publikację wyroku - 14 dni z jednorazowym przedłużeniem o 7 dni „Ogłoszenie wyroku powinno nastąpić na posiedzeniu, na którym zamknięto rozprawę. Jednakże w sprawie zawiłej sąd może odroczyć ogłoszenie wyroku na czas do czternastu dni”

art. 141 (14 dniowy termin na sporządzenie i uzasadnienie wyroku) - z prawnego punktu widzenia mają one charakter terminów instrukcyjnych.

5. Zasada jawności postępowania sądowo-administracyjnego - art. 10 Ppsa

ZASADA JAWNOŚCI POSTĘPOWANIA SĄDOWO_ADMINISTRACYJNEGO

1.      Rozpoznawanie spraw odbywa się jawnie (chybże przepis szczególny stanowi inaczej (art. 10 Ppsa)

2.      Posiedzenie sądowe, co do zasady jest jawne, a sąd orzekający rozpoznaje sprawy na rozprawie (art. 90 §1 Ppsa)

3.      na posiedzenia jawne wstęp na salę sądową mają - poza stronami i osobami wezwanymi - tylko osoby pełnoletnie (art. 55)

4.      posiedzenia przy drzwiach zamkniętych - to wyjątek, może ono następować z urzędu (m.in. jeżeli publiczne rozpoznanie sprawy zagraża moralności, bezpieczeństwu państwa, możliwość ujawnienia okoliczności objętych tajemnicą państwową lub służbową albo na wniosek strony (m.in. ochrona życia prywatnego strony) - art. 96 Ppsa. Samo rozpoznanie wniosku odbywa się tajnie, ale treść postanowienia będzie ogłoszona publicznie. Bez względu na to, w jakim trybie toczyło się posiedzenie rozprawa czy przy drzwiach zamkniętych czy otwartych ogłoszenie orzeczenie końcowego jest zawsze jawne.

6. Zasada związania sądów administracyjnych ustaleniami wyroku skazującego co do popełnienia przestępstwa - art. 11 Ppsa

ZASADA ZWIĄZANIA SĄDU ADMINISTRACYJNEGO USTALENIAMI WYROKU SKAZUJĄCEGO CO DO POPEŁNIENIA PRZESTĘPSTWA

1.      ustalenia wydanego w postępowaniu karnym prawomocnego wyroku skazującego, co do popełnienia przestępstwa wiążą sąd administracyjny- art. - 11 Ppsa

2.      Znaczenie ma wyłącznie wyrok prawomocny skazujący

3.      istotą tej zasady jest dążenie do uniknięcia sprzecznych ustaleń - podejmowanych przez różne sądy w sferze odpowiedzialności karnej.

7. Zasada dyspozycyjności (rozporządzalność przedmiotem postępowania) - art. 608 Ppsa

Zasada dyspozycyjności sprowadza się do przyznania stronom postępowania sądowego uprawnienia do rozporządzania przedmiotem tego postępowania oraz do rozporządzania uprawnieniami procesowymi, jakie przysługują im na mocy przepisów procesowych. Rozporządzalność materialna to rozporządzanie przez stro­ny procesu ich prawami lub roszczeniami dochodzonymi przed sądem. Rozporzą­dzalność formalna to rozporządzanie przez nie czynnościami procesowymi i całym tokiem postępowania.

            Zasada dyspozycyjności jest najbardziej właściwą dla procesu cywilnego i do postępowania sądowoadministracyjnego została przeniesiona z tej właśnie procedury.

Zasada materialnej rozporządzalności ma w postępowaniu sądowoadmi­nistracyjnym ograniczony zakres zastosowania. Od woli skarżącego zależy w za­sadzie wyłącznie to, czy postępowanie sądowoadministracyjne zostanie w ogóle wszczęte, natomiast na zakres ochrony, jaki zostanie skarżącemu udzielony w tym postępowaniu, ma on już ograniczony wpływ.

Cofnięcie skargi wiąże wprawdzie sąd, ale musi on uznać tę czynność za nie do­puszczalną, jeśli stwierdzi, że zmierza ona do obejścia prawa lub spowodowałaby utrzymanie w mocy aktu lub czynności dotkniętych wadą nieważności (art. 60). Cofnięcie skargi podlega zatem kontroli sądu, a skarżący ma ograniczoną możliwość zrezygnowania z ochrony prawnej, o ile do wszczęcia postępowania już doszło. Składając takie oświadczenie skarżący daje wyraz temu, że rezygnuje z realizacji prawa do sądu. Zanim takie oświadczenie wywoła zamierzony skutek, ustawodawca każe sądowi rozważyć, czy przedmiot kontroli nie jest dotknięty kwalifikowaną wadą, która sprawiałaby, że jego pozostawanie w obrocie prawnym byłoby sprzecz­ne z zasadą praworządności i interesem publicznym.

ZASADA DYSPOZYCYJNOŚCI ( zwana też zasadą rozporządzalności przedmiotem)

Sprowadza się do odpowiedzi na pytanie, jakie są granice dysponowania rozporządzania przez stronę postępowania (w istocie przez tę stronę skarżącą) przedmiotem postępowania. Czy skarżący ma wpływ na istnienie procesu, a tym samym na utrzymywanie przedmiotu zaskarżenia czy też jest takiej możliwości pozbawiony albo jakie są granicę rozwiązania środkowego. W niektórych rodzajach postępowania administracyjnych np. tych wszczynanych z urzędu strona postępowania nie ma żadnego wpływu na przedmiot, organ wszczyna wyznacza przedmiot postępowania. Z kolei rozwiązaniem przeciwnym mogą być procedury sądowe - zwłaszcza w postępowaniu cywilnym, gdzie można bez jakichkolwiek ograniczeń cofnąć pozew - tam mamy ochronę interesu jednostkowego - sąd będzie takim cofnięciem będzie związany. Natomiast w postępowaniu sądowoadministracyjnym ustawodawca przyjął rozwiązanie które to można nazwać mieszanym - sformułował zasadę i ta nawiązuje do rozwiązań typowo sądowych ale mamy od niej wyjątki. Zasadą jest dopuszczalność (możliwość) cofnięcia skargi wniesionej przez skarżącego i skoro art. 60 ustawy określa takie prawo jako zasadę to musimy kierować się zasadą natomiast wszelkie wyjątki od tej zasady będą miały zastosowanie jedynie tylko w granicach wykładni językowej natomiast nie jest dopuszczalne rozszerzające stosowanie wyjątków od zasady. Zasada jest, że można cofnąć skargę wniesioną do sądu administracyjnego. Ale w postępowaniu przed sądem administracyjnym mamy wyjątki od tej zasady.

 

1.      skoro wniesienie skargi jest uprawnieniem skarżącego to jego prawem jest także możliwość cofnięcia skargi (art. 60 Ppsa);

2.      co do zasady - cofnięcie skargi wiąże są;

3.      wyjątki od zasady; jeżeli cofnięcie zmierza do obejścia prawa (bardzo niejasne pojęcie) lub spowodowałoby utrzymanie w mocy aktu lub czynności dotkniętych wadą nieważności - sąd wówczas uzna cofnięcie skargi za niedopuszczalne; Sąd w takim zakresie oświadczenia nie uwzględni i zakończy postępowanie wydaniem orzeczenia o charakterze merytorycznym czyli podda dany akt kontroli. Sąd dostrzegając wadę nieważności stwierdzi taką nieważność. Jeżeli sąd administracyjny uznałby, że cofnięcie jest dopuszczalne wyda postanowienie o umorzeniu postępowania sądowego. Jest to postanowienie, które kończy postępowanie w sprawie, a zatem na to postanowienie będzie przysługiwała skarga kasacyjna.

7. Sąd administracyjny (właściwość, skład, wyłączenie sędziego).

Zasadą jest ustrój sądownictwa powszechnego -  wyodrębnienie sądownictwa administracyjnego trzeba potraktować jako powołanie sądów szczególnych . Mówiąc o sądzie administracyjnym istotne jest podkreślenie zdolności tego sądu do orzekania. Na problem tej zdolności składa się kilka elementów:

 

1.      Właściwość sądu administracyjnego - musi być właściwy  w sprawie sądowoadministracyjnej - w przypadku stwierdzenia swojej niewłaściwości - przekaże sprawę właściwemu sądowi administracyjnemu w formie postanowienia (art. 59 Ppsa) na które służy zażalenie (art. 194. par.1 pkt.1) W związku z powyższym wyróżniamy: właściwość rzeczową, wła­ściwość miejscową i właściwość funkcjonalną.

a) Właściwość rzeczowa - przez właściwość rzeczową rozumie się zdolność sądu do rozstrzy­gania spraw określonego rodzaju, określonej kategorii. Potrzeba uregulowania w p.s.a. problematyki właściwości rzeczowej sądów administracyjnych bierze się stąd, że ustawodawca uczynił sądy różnego szczebla kompetentnymi do rozpozna­wania spraw sądowoadministracyjnych w pierwszej instancji.

W postępowaniu sądowoadministracyjnym sądami pierwszej instancji są WSA. Do tych sądów należy rozpoznawanie wszystkich spraw sądowoadministracyjnych, za wyjątkiem spraw, dla których zastrzeżona jest właściwość NSA (art. 13 § l).

W drodze wyjątku niektóre tylko kategorie spraw należą do właściwości rzeczo­wej NSA, który rozpoznaje je jako sąd pierwszej instancji (art. 15). W roli sądu pierwszej instancji NSA występuje w sprawach ze sporów o właściwość pomiędzy organami jednostek samorządu terytorialnego i między samorządowymi kolegiami odwoławczymi oraz między organami tych jednostek a organami administracji rzą­dowej (art. 4). Do NSA należy też podejmowanie uchwał mających na celu wyjaśnie­nie przepisów prawnych, których stosowanie wywołało rozbieżności w orzecznic­twie sądów administracyjnych, a nadto podejmowanie uchwał zawierających rozstrzygnięcie zagadnień prawnych budzących poważne wątpliwości w konkretnej sprawie sądowoadministracyjnej.

b) Właściwość miejscowa - przepisy o właściwości miejscowej służą rozgraniczeniu kompetencji pomię­dzy sądami tego samego rzędu ze względu na przypisany im zasięg terytorialny jurysdykcji. Z natury rzeczy o tej właściwości można mówić tylko w odniesieniu do WSA. W przepisach p.s.a. ten rodzaj właściwości oznaczany jest przy uwzględ­nieniu jednolitego kryterium i ma charakter właściwości wyłącznej, ale jej naruszenie ma charakter jedynie zwykłego uchybienia procesowego.

Zgodnie z art. ] 3 § 2 do rozpoznania sprawy właściwy jest WSA, na którego obszarze właściwości ma siedzibę organ administracji publicznej, którego działal­ność została zaskarżona. Właściwość miejscowa WSA uregulowana została w rozpo­rządzeniu Prezydenta RP z 25 kwietnia 2003 r. o utworzeniu wojewódzkich sądów administracyjnych oraz ustaleniu ich siedzib i obszarów właściwości2. Te reguły wyznaczania właściwości miejscowej WSA mogą ulegać modyfikacji, a to ze wzglę­du na zawarte wart. 13 § 3 uprawnienie Prezydenta do przekazania któremuś z WSA ze względów celowościowych spraw określonego rodzaju należących do właściwości innego WSA3. Do zmiany właściwości miejscowej WSA może dojść także wtedy, gdy po uchy­leniu orzeczenia tego sądu w wyniku rozpoznania skargi kasacyjnej i przekazaniu sprawy do ponownego rozpoznania okaże się, że sąd ten nie może rozpoznać sprawy w innym składzie. W takim przypadku NSA przekazuje sprawę do rozpoznania in­nemu WSA.

c) Właściwość funkcjonalna - właściwość funkcjonalna wynika z podziału funkcji i czynności procesowych w postępowaniu sądowoadministracyjnym pomiędzy sądami różnych instancji lub też sądami równorzędnymi. Przepisy o tym rodzaju właściwości określają, który sąd jest powołany do rozpoznania sprawy w pierwszej instancji, a który do rozpoznania środków odwoławczych w tej sprawie, względnie do rozstrzygania o jakichś kwe­stiach wpadkowych w sprawie.

Funkcje wojewódzkiego sądu administracyjnego sprowadzają się do:

1) rozpoznawania w pierwszej instancji spraw sądowoadministracyjnych w gra­nicach ich właściwości miejscowej,

2) przyjmowania środków odwoławczych od wydanych przez nie orzeczeń (skar­ga kasacyjna, zażalenie) i kontroli zachowania wamnków formalnych zaskarżenia, 3) rozpoznawania zażaleń na własne postanowienia w sytuacjach określonych wart. 195 § 2,

4)rozpoznawania wniosków o przyznanie prawa pomocy,

5)przeprowadzania postępowania mediacyjnego.

Funkcje NSA sprowadzają się do:

1) rozpoznawania w pierwszej instancji spraw należących do właściwości tego Sądu,

2)rozpoznawania środków odwoławczych od orzeczeń WSA,

3) orzekania o wyznaczeniu sądu, który rozpozna wniosek o wyłączenie sędzie­go, jeśli sąd, przed którym sprawa się toczy nie może tego uczynić z powodu braku dostatecznej liczby sędziów,

4) rozstrzygania w powiększonym składzie zagadnień prawnych budzących po­ważne wątpliwości.

Problem przekazywania skargi wiąże się wyłącznie  z naruszeniem właściwości miejscowej. (Jeżeli zostanie wniesiona skarga z naruszeniem właściwości rzeczowej to będzie od razu ta skarga odrzucona postanowieniem.)

To zażalenie, o którym mowa przysługuje wyłącznie podmiotowi wnoszącemu skargę natomiast nie przysługuje sądowi, które skargę przekazuję. Postanowienie o przekazaniu skargi wiążę sąd, któremu taką skargę przekazano z 1 wyjątkiem - nie wiążę NSA. NSA może powiedzieć że to pomyłka i może wydać swoje postanowienie i przekazać dalej.

2.      Skład sądu - co do zasady orzeka w składzie trzech sędziów (skład zawodowy) Zgodnie z zasadą wyrażoną wart. 16 § I sąd administracyjny, tak w pierwszej, jak i w drugiej instancji, na rozprawach i posiedzeniach jawnych orzeka w skła­dzie trzech sędziów zawodowych. Wyjątki od tej reguły przewidziane są tak w p.s.a., jak i w ustawach szczególnych.

wyjątek - skład jednoosobowy (na posiedzeniu niejawnym jeżeli orzeka sąd np. w zakresie badania formalnej dopuszczalności skargi, prowadzenie postępowania mediacyjnego); wyjątki muszą wynikać jasno z ustawy. Na posiedzeniach niejawnych sąd administracyjny orzeka w składzie jednego sędziego (art. 16 § 2). Tę regułę ustawodawca stosuje także do tych przypadków, gdy na posiedzeniu niejawnym w postępowaniu uproszczonym ma być wydane orzeczenie co do istoty sprawy. Od zasady jednoosobowego składu sądu na posiedzeniu niejaw­nym ustawa może przewidywać odstępstwa. Takie odstępstwo przewidziane jest wart. 22, stosownie do którego o wyłączeniu sędziego rozstrzyga sąd administracyjny w składzie trzech sędziów, chociaż czyni to na posiedzeniu niejawnym.

3.      Wyłączenie sędziego - (bezstronność sądu) Ppsa reguluje problem wyłączenia sędziego:

a) z mocy samej ustawy (art.18) oraz

Art. 18.

§ 1. Sędzia jest wyłączony z mocy samej ustawy w sprawach:

1) w których jest stroną lub pozostaje z jedną z nich w takim stosunku prawnym, że wynik sprawy oddziałuje na jego prawa lub obowiązki;

2) swojego małżonka, krewnych lub powinowatych w linii prostej, krewnych bocznych do czwartego stopnia i powinowatych bocznych do drugiego stopnia;

3) osób związanych z nim z tytułu przysposobienia, opieki lub kurateli;

4) w których był lub jest jeszcze pełnomocnikiem jednej ze stron;

5) w których świadczył usługi prawne na rzecz jednej ze stron lub jakiekolwiek inne usługi związane ze sprawą;

6) w których brał udział w wydaniu zaskarżonego orzeczenia, jak też w sprawach o ważność aktu prawnego z jego udziałem sporządzonego lub przez niego rozpoznanego oraz w sprawach, w których występował jako prokurator;

6a) dotyczących skargi na decyzję albo postanowienie, jeżeli w prowadzonym wcześniej postępowaniu w sprawie brał udział w wydaniu wyroku lub postanowienia kończącego postępowanie w sprawie;

7) w których brał udział w rozstrzyganiu sprawy w organach administracji publicznej.

§ 2. Powody wyłączenia trwają także po ustaniu uzasadniającego je małżeństwa, przysposobienia, opieki lub kurateli.

§ 3. Sędzia, który brał udział w wydaniu orzeczenia objętego skargą o wznowienie postępowania, nie może orzekać co do tej skargi.

 

b) na podstawie postanowienia sądu administracyjnego wydawanego na posiedzeniu niejawnym w składzie 3 sędziów (art. 19-23);

Art. 19.

Niezależnie od przyczyn wymienionych w art. 18, sąd wyłącza sędziego na jego żądanie lub na wniosek strony, jeżeli istnieje okoliczność tego rodzaju, że mogłaby wywołać uzasadnioną wątpliwość co do jego bezstronności w danej sprawie.

Art. 20.

§ 1. Wniosek o wyłączenie sędziego strona zgłasza na piśmie lub ustnie do protokołu posiedzenia w sądzie, w którym sprawa się toczy, uprawdopodabniając przyczyny wyłączenia.

§ 2. Strona, która przystąpiła do rozprawy, powinna uprawdopodobnić ponadto, że przyczyna wyłączenia dopiero później powstała lub stała się jej znana.

§ 3. Do czasu rozstrzygnięcia sprawy o wyłączenie sędzia może spełniać tylko czynności nie cierpiące zwłoki.

Art. 21.

Sędzia powinien zawiadomić sąd o zachodzącej podstawie swojego wyłączenia i wstrzymać się od udziału w sprawie.

Art. 22.

§ 1. O wyłączeniu sędziego rozstrzyga sąd administracyjny, w którym sprawa się toczy.

§ 2. Postanowienie wydaje sąd w składzie trzech sędziów, na posiedzeniu niejawnym, po złożeniu wyjaśnienia przez sędziego, którego wniosek dotyczy.

§ 3. W razie gdy sąd administracyjny, o którym mowa w § 1, nie może podjąć postanowienia z powodu braku dostatecznej liczby sędziów, Naczelny Sąd Administracyjny wyznacza inny sąd do rozpoznania wniosku.

Art. 23.

(uchylony).

 

 

 

 

8. Pojęcie strony postępowania sądowoadministracyjnego.

Postępowanie sądowoadministracyjne, w przeciwieństwie do postępowania administracyjnego, oparte jest na zasadzie dwustronności. Zgodnie z art. 32 w po­stępowaniu tym stronami są

a)skarżący - skarżącym może być podmiot określony wart. 50

Art. 50.

§ 1. Uprawnionym do wniesienia skargi jest każdy, kto ma w tym interes prawny, prokurator, Rzecznik Praw Obywatelskich oraz organizacja społeczna w zakresie jej statutowej działalności, w sprawach dotyczących interesów prawnych innych osób, jeżeli brała udział w postępowaniu administracyjnym.

§ 2. Uprawnionym do wniesienia skargi jest również inny podmiot, któremu ustawy przyznają prawo do wniesienia skargi.

 

b) organ administracji publicznej którego działanie lub bezczynność jest przedmiotem skargi

Oprócz stron w postępowaniu mogą brać udział również inne podmioty, którym ustawa daje prawo brania w nim udziału w charakterze uczestników na prawach strony. Na gruncie p.s.a. - stosując kryterium obligatoryjnego lub fakultatywnego ich udziału w postępowaniu - można wyróżnić dwie grupy uczestników na prawach strony.

Zgodnie z art. 33 § l osoba, która brała udział w postępowaniu administracyjnym, a nie wniosła skargi, jeżeli wynik postępowania sądowego dotyczy jej interesu prawnego, jest uczestnikiem tego postępowania na prawach strony. Ze sformułowania przepisu wynika, iż udział takiego podmiotu w postępowaniu sądowoadministracyjnym jest obligatoryjny.             '

Fakultatywnie uczestnikiem postępowania sądowoadministracyjnego na pra­wach strony może być:

• osoba, która nie brała udziału w postępowaniu administracyjnym, jeżeli wynik tego postępowania dotyczy jej interesu prawnego,

• organizacja społeczna w sprawach innych osób, jeżeli sprawa dotyczy zakresu jej statutowej działalności (art. 33 § 2),

• prokurator oraz Rzecznik Praw Obywatelskich, jeżeli według ich oceny wyma­gają tego ochrona praworządności lub praw człowieka i obywatela (art. 8).

To, czy wyżej wymienione podmioty staną się uczestnikami na prawach strony w postępowaniu zależy od ich inicjatywy, muszą bowiem zgłosić stosowny wnio­sek, oraz od stanowiska sądu w przedmiocie spełnienia przesłanek dopuszczalności ich udziału w postępowaniu w charakterze uczestnika na prawach strony. Jedynie udział prokuratora i Rzecznika Praw Obywatelskich w charakterze uczestnika na prawach strony nie podlega ocenie sądu i zależny jest wyłącznie od inicjatywy tych podmiotów.

 9. Zdolność sądowa, procesowa i postulacyjna.

a) ZDOLNOŚĆ SĄDOWA

Zdolność sądową można zdefiniować jako kwalifikację prawną podmiotów, umożliwiającą im potencjalnie branie udziału w postępowaniu sądowoadmini­stracyjnym w charakterze strony lub uczestnika. Posiadanie zdolności sądowej warunkuje zatem dopuszczalność skutecznego działania przez określony podmiot w postępowaniu sądowoadministracyjnym.

 

 

1.      to zdolność do występowania przed sądem jako strona postępowania;

2.      zdolność sądową posiadają:

 osoby fizyczne;

 osoby prawne;

 państwowe i samorządowe jednostki organizacyjne nieposiadające osobowości prawnej;

 inne jednostki organizacyjne nieposiadające osobowości prawnej, jeżeli przepisy prawa publicznego przyznają im zdolność administracyjnoprawną Tymi jednostkami organizacyjnymi będą np. spółki osobowe handlowe  np. jawna, partnerska, komandytowa, komandytowo-partnerska.

 organizacje społeczne, nie tylko we własnej sprawie, ale  także w zakresie ich statutowej działalności w sprawach innych osób;

Ustawa, zatem wskazuje grupy podmiotów którym przyznaje prawo do udziału w postępowaniu jako strona. O tym czy taki podmiot będzie mógł uczestniczyć w KONKRETNYM postępowaniu administracyjnym będzie jeszcze potrzeba wykazania ze ona posiada w tej sprawie interes prawny.

 

b) ZDOLNOŚĆ PROCESOWA

1.      to zdolność do czynności w postępowaniu w sprawach sądowoadministracyjnych; w istocie chodzi o wskazanie przez ustawodawcę momentu w którym podmiot uczestniczący w postępowaniu może takie czynności wykonywać samodzielnie i skutecznie.

2.      zdolność procesową posiadają:

 

 osoby fizyczne posiadające pełną zdolność do czynności prawnych;

 osoby prawne;

 jednostki organizacyjne posiadające zdolność sądową w postępowaniu sądowoadministracyjnym; jeżeli jakaś jednostka org. ma zdolność sądową to jednocześnie ma zdolność procesową.

Zdolność procesową musi mieć każdy uczestnik postępowania oraz każda osoba, która chce podjąć jakąś czynność w postępowaniu sądowoadministracyjnym, a więc również osoba podejmu­jąca czynności w cudzym imieniu, np. przedstawiciel ustawowy czy pełnomocnik.

Zdolność procesową mają wyłącznie podmioty posiadające zdolność sądową, zatem zdolność sądowa stanowi zawsze konieczną przesłankę dla zdolności pro­cesowej, ale nie odwrotnie - zdolność sądowa nie musi łączyć się ze zdolnością procesową. Osoby niemające zdolności procesowej mogą być stronami lub uczestni­kami postępowania, nie mogą tylko samodzielnie podejmować w nim czynności procesowych.

Zdolność procesową w postępowaniu sądowoadministracyjnym mają osoby fi­zyczne posiadające pełną zdolność do czynności prawnych, osoby prawne oraz orga­nizacje społeczne i jednostki organizacyjne, o których mowa wart. 25 (art. 26 § l).

Przesłanką zdolności procesowej osób fizycznych jest zdolność do czynności prawnych. Osoba fizyczna posiada zdolność procesową w takim zakresie, w jakim jest wyposażona w zdolność do czynności prawnych. Osoba fizyczna mająca pełną zdolność do czynności prawnych ma zdolność procesową w każdym postępowaniu sądowoadministracyjnym. Pełną zdolność do czynności prawnych nabywa się z chwi­lą uzyskania pełnoletności (art. 11 k.c.), pod warunkiem, że osoba fizyczna nie zo­stanie ubezwłasnowolniona całkowicie lub częściowo. Pełnoletnią jest osoba, która ukończyła osiemnaście lat, oraz osoba, która przed ukończeniem osiemnastego roku życia zawarła małżeństwo (art. 10 k.c.).

Ograniczoną zdolność do czynności prawnych mają małoletni, którzy ukończyli lat trzynaście oraz osoby ubezwłasnowolnione częściowo (art. 15 k.c.).

Przesłanką zdolności procesowej podmiotów niebędących osobami fizycznymi jest zdolność sądowa. Podmioty te, jeśli mają zdolność sądową, są automatycznie wyposażone w zdolność procesową. Kategoria zdolności procesowej jest w tym przypadku jednolita i zawsze oznacza pełną zdolność procesową.

 

OGRANICZENIA I BRAK ZDOLNOŚCI PROCESOWEJ

 

1.      osoba fizyczna ograniczona w zdolności do czynności prawnych ma zdolność procesową w sprawach wynikających z czynności prawnych, które może dokonywać samodzielnie (art. 20 par. 2 Ppsa);

2.      osoba fizyczna  niemająca   zdolności procesowej może podejmować czynności tylko przez swojego przedstawiciela ustawowego;

 

c) ZDOLNOŚĆ POSTULACYJNA

 

1.      to zdolność do samodzielnego działania w postępowaniu, tj. osobistego, a nie przez pełnomocnika procesowego, podejmowanie czynności procesowych;

2.      brak tej zdolności może wynikać z przyczyn  faktycznych (ułomność fizyczna osoby, nieznajomość języka urzędowego) lub prawnych (obowiązek ustanowienia pełnomocnika, np. przymus adwokacko-radcowski w zakresie sporządzenia skargi kasacyjnej - art. 175 Ppsa)

 

 

 

 

10. Pełnomocnictwo w postępowaniu sądowoadministracyjnym.

 

Zgodnie z art. 34 strony i ich organy lub przedstawiciele ustawowi mogą dzia­łać przed sądem osobiście lub przez pełnomocników. Prawo strony do ustanowienia pełnomocnika, który będzie reprezentował jej interesy przed sądem, w założeniu ma shlżyć realizacji prawa do sądu. Skorzystanie z tego uprawnienia, co do zasady, uzależnione jest od woli strony. Jeśli chodzi o czynności podejmowane przed WSA, ustawa nie wprowadza przymusu adwokackiego. Odmienna reguła obowiązuje w od­niesieniu do sporządzenia skargi kasacyjnej (art. 175) oraz zażalenia na postanowie­nie WSA o odrzuceniu skargi kasacyjnej (art. 194 § 4).

Pełnomocnikiem strony w postępowaniu przed sądem administracyjnym może być adwokat, radca prawny, a nadto inny skarżący lub uczestnik postępowania, jak również rodzice, małżonek, rodzeństwo lub zstępni strony oraz osoby pozostające ze stroną w stosunku przysposobienia, a inne osoby, jeśli tak przewidują przepisy szcze­gólne (art. 35).

Takimi szczególnymi przepisami są art. 41 ustawy z 5 lipca 1996 r. o doradztwie podatkowym I o oraz art. 9 ustawy z 11 kwietnia 2001 r. o rzecznikach patentowychlI. W zgodzie z art. 41 ust. 2 i 3 ustawy o doradztwie podatkowym doradca podatkowy uprawniony jest do występowania w charakterze pełnomocnika w postępowaniu w zakresie sądowej kontroli decyzji administracyjnych w sprawach dotyczących obowiązków podatkowych. Stosownie do art. 9 ust. l ustawy o rzecznikach patento­wych rzecznik patentowy występuje w charakterze pełnomocnika w postępowaniu przed Urzędem Patentowym, NSA oraz przed innymi sądami i organami orzekający­mi w sprawach własności przemysłowej.

Nadto, zgodnie z art. 35 § 2, pełnomocnikiem osoby prawnej lub przedsiębiorcy, w tym nieposiadającego osobowości prawnej, może być też pracownik tej jednostki albo jej organu nadrzędnego. Przepis dotyczy również państwowych i samorządo­wych jednostek organizacyjnych bez osobowości prawnej.

 

Zasada pełnomocnictwa fachowego w postępowaniu przed sądem administracyjnym - co do zasady pełnomocnikiem może być osoba mająca odpowiednie przygotowanie zawodowe. Krąg osób, które mogą występować w charakterze pełnomocników:

 

1.      adwokat lub radca prawny;

2.      inny skarżący lub uczestnik postępowania;

3.      osoby najbliższe dla strony, czyli rodzice, małżonek, rodzeństwo lub zstępni strony raz osoby pozostające ze stroną w stosunku przysposobienia;

4.      inne osoby, przewidziane w przepisach szczególnych (np. doradca podatkowy, rzecznik patentowy, pracownik osoby prawnej lub przedsiębiorcy, w tym nieposiadającego osobowości prawnej, pracownik państwowej lub samorządowej jednostki organizacyjnej)

 

RODZAJE PEŁNOMOCNICTW (kryterium - granice umocowania do działania w imieniu mocodawcy przed sądem administracyjnym)

 

1.      ogólne - do prowadzenia wszystkich - bez określenia rodzaju sprawy- spraw przed sądami administracyjnymi;

2.      szczególne - do prowadzenia poszczególnych spraw do niektórych tylko czynności w postępowaniu np. w sprawie o cofnięcie uprawnień do kierowania pojazdami kat B;

3.      do niektórych tylko czynności w postępowaniu:

 

Pełnomocnictwo ogólne i szczególne obejmuje z mocy prawa umocowanie do:

 

a)      wszystkich łączących się ze sprawą czynności (także skargi o wznowienie postępowania);

b)      udzielenia substytucji na zasadach określonych w odrębnych przepisach;

c)       cofnięcia skargi w całości lub części, chyba, że czynności te wyłączono w pełnomocnictwie;

d)      odbioru kosztów postępowania.

 

WYGAŚNIĘCIE PEŁNOMOCNICTWA

 

1.      z mocy ustawy: na skutek śmierci strony lub utraty przez nią zdolności sądowej (w tym przypadku ustawa stanowi że pełnomocnik powinien w postępowaniu działać do czasu zawieszenia postępowania, ale problem polega na tym, że przeważnie śmierć strony spowoduje, że postępowanie zostanie umorzone a nie zawieszono), śmierci pełnomocnika bądź utraty przez niego zdolności procesowej np. zostanie ubezwłasnowolniony albo zdolności bycia pełnomocnikiem np. straci uprawnienia prawa do wykonywania zawodu radcy prawnego;

2.      z woli stron: na skutek wypowiedzenia (art. 42 Ppsa), tak przez mocodawcę jak i  pełnomocnika (jednak jeżeli wypowiada to pełnomocnik to ma obowiązek działania dla mocodawcy przez dwa tygodnie, chyba, że nastąpi wyraźne zwolnienie) bądź z woli (zgodnej) obu stron;

3.      ze względu na cofnięcie prawa pomocy (art. 249 Ppsa) np. sytuacja materialna strony nie usprawiedliwiała przyznanie jej prawa pomocy.

 

11. Uczestnicy postępowania sadowoadministarcyjnego.

 

Wyróżnić można dwie grupy uczestników postępowania sądowoadministracyjnego (ze względu na sposób uzyskania statusu uczestnika):

 

1.      uczestnicy na prawach strony (art. 33 par.1 Ppsa) - uzyskują taki status z mocy prawa z chwilą wszczęcia postępowania; Zgodnie z art. 33 § l osoba, która brała udział w postępowaniu administracyjnym, a nie wniosła skargi, jeżeli wynik postępowania sądowego dotyczy jej interesu prawnego, jest uczestnikiem tego postępowania na prawach strony. Ze sformułowania przepisu wynika, iż udział takiego podmiotu w postępowaniu sądowoadministracyjnym jest obligatoryjny.

Uczestnicy na prawach strony

To osoby, które spełnią jednocześnie 3 warunki:

 

 brały udział w postępowaniu administracyjnym;  w istocie kategoria tych uczestników pojawi się wtedy gdy przedmiotem skargi jest decyzja lub postanowienie np. podjęto decyzję - jedna strona jest oczywiście zadowolona inna nie i ta inna wnosi skargę, a ta druga czyli nieskarżąca staje się uczestnikiem, bo to dotyczy jej sfery interesu prawnego. Równa jest pozycja między skarżącym uczestnikowi uczestnikiem z jednym Zastrzeżeniem - uczestnikowi na prawach strony nie wolno podejmować czynności rozporządzających w postaci cofnięcia skargi.

 nie wniosły skargi do sądu;

 wynik postępowania sądowoadministracyjnego dotyczy ich interesu prawnego; czyli np. jedna ze stron postępowania administracyjnego o spornych interesach, która nie wniosła skargi ze względu na korzystną treść decyzji administracyjnej;

 

2.      pozostali uczestnicy postępowania (art. 33 par. 2 Ppsa) - muszą się o niego ubiegać - mogą uzyskać taki status po zgłoszeniu wniosku, jeżeli zostaną dopuszczeni przez sąd na mocy postanowienia; na akt odmowny służy zażalenie do NSA. Fakultatywnie uczestnikiem postępowania sądowoadministracyjnego na pra­wach strony może być:

• osoba, która nie brała udziału w postępowaniu administracyjnym, jeżeli wynik tego postępowania dotyczy jej interesu prawnego,

• organizacja społeczna w sprawach innych osób, jeżeli sprawa dotyczy zakresu jej statutowej działalności (art. 33 § 2),

• prokurator oraz Rzecznik Praw Obywatelskich, jeżeli według ich oceny wyma­gają tego ochrona praworządności lub praw człowieka i obywatela (art. 8).

To, czy wyżej wymienione podmioty staną się uczestnikami na prawach strony w postępowaniu zależy od ich inicjatywy, muszą bowiem zgłosić stosowny wnio­sek, oraz od stanowiska sądu w przedmiocie spełnienia przesłanek dopuszczalności ich udziału w postępowaniu w charakterze uczestnika na prawach strony. Jedynie udział prokuratora i Rzecznika Praw Obywatelskich w charakterze uczestnika na prawach strony nie podlega ocenie sądu i zależny jest wyłącznie od inicjatywy tych podmiotów.

 

 

 

POZYCJA PROKURATORA I RPO

 

1.      podmioty te mogą wziąć udział w każdym toczącym się postępowaniu, czyli przystąpić do już toczącego się postępowania; natomiast art. 8 uregulował uprawnienia tych 2 podmiotów w zakresie wszczynania postępowań - mogą żądać a konsekwentnie do żądania wnosić skargę do sądy wojewódzkiego i uruchamiać postępowanie pierwszoinstanycjne, drugoinstancyjne bo mają prawo do wniesienia skargi kasacyjnej, mają prawo do wniesienia zażalenia na postanowienia oraz mogą uruchomić postępowanie nadzwyczajne w przedmiocie wznowienia postępowania.

2.      mają prawo do wniesienia skargi, skargi kasacyjnej, zażalenia oraz skargi o wznowienie postępowania;

3.      przesłanką skorzystania z uprawnień jest wymóg ochrony praworządności (prokurator) lub praw człowieka i obywatela (RPO);

4.      po skorzystaniu z uprawnienia uzyskują status podmiotu na prawach strony

 

 

12. Legitymacja do wniesienia skargi do WSA.

 

Zgodnie z art. 50 § l sąd administracyjny wszczyna postępowanie na podstawie skargi wniesionej przez uprawniony podmiot i struktura postępowania sądowoadmi­nistracyjnego ukształtowana jest jako spór prowadzony przed niezawisłym sądem przez dwa podmioty: podmiot żądający udzielenia ochrony prawnej (skarżącego) i organ administracji publicznej, którego działanie lub zaniechanie stało się przyczy­ną zgłoszenia żądania udzielenia ochrony prawnej.

Postępowanie sądowoadministracyjne może być więc uruchomione tylko z inicja­tywy podmiotu pozostającego poza systemem organów, których działalność ma podlegać kontroli przez sąd administracyjny. Ustalenia wymaga jednak, jakie pod­mioty posiadają te uprawnienia oraz jakie są źródła (podstawa) i charakter tego uprawnienia.

Artykuł 50 § l przyznaje uprawnienie do wniesienia skargi dwu kategoriom podmiotów:

 każdemu, kto ma w tym interes prawny, oraz

 w sprawach dotyczących interesów prawnych innych osób:

prokuratorowi, Rzecznikowi Praw Obywatelskich i organizacji społecznej, jeżeli sprawa mieści się w zakresie jej statutowej działalności i brała ona udział w postępowaniu administracyjnym.

 Artykuł 50 § 2 postanawia, że uprawnionym do wniesienia skargi jest również inny podmiot, któremu ustawy przyznają prawo do wniesienia skargi.

 

LEGITYMACJA SKARGOWA na podstawie art. 50 Ppsa

Przysługuje:

 

1.      każdemu, kto ma w tym interes prawny

2.      prokuratorowi

3.      RPO

4.      organizacji społecznej w zakresie jej statutowej działalności, w sprawach dotyczących innych osób jeżeli brały udział w postępowaniu administracyjnym (wystarczy np. że przystąpiła na etapie postępowania odwoławczego). W przeciwnym razie odrzuci skargę

5.      innemu podmiotowi któremu ustawy przyznają prawo do wniesienia skargi (np. organowi j.s.t., organowi nadzoru); może więc wynikać z przepisów szczególnych.

 

Interes prawny:

 

- musi być własny, osobisty

- musi być indywidualny (musi dotykać sfery prawnej określonego podmiotu)

- musi być bezpośredni (musi być związek pomiędzy działaniem organu, a sferą prawną podmiotu skarżącego)

- musi to być interes prawny aktualny w momencie skarżenia

 

PRZESŁANKI DOPUSZCZALNOŚCI ZASKARŻENIA

- to grupa wymogów o charakterze procesowym, które rzutują na wniesienie skargi o charakterze skutecznym.

1.      pojęcie: to wszystkie warunki formalne wymagane przepisami prawa od zaistnienia których zależy skuteczność złożenia skargi do sądu administracyjnego jako pismo procesowego

2.      skutki ich braku - co do zasady - odrzucenie skargi - art. 58 Ppsa - w formie postanowienia

3.      do przesłanek formalnych dopuszczalności skargi nie należy w postępowaniu przed sądem administracyjnym wymóg posiadania interesu prawnego -  w pojęciu tym nie mieści się wymóg materialny w postaci posiadania legitymacji skargowej - jego brak skutkuje oddaleniem skargi, nie zaś jej odrzuceniem

 

Odrzucenie skargi - to zakończenie postępowania z przyczyn formalnych. Jest to instytucja, która powoduje, że postępowanie nie jest uruchamiane. Jest to postanowienie kończące postępowanie w sprawie. Na to postanowienie, będzie przysługiwała skarga kasacyjna.

Oddalenie skargi - to orzeczenie merytoryczne wydawane po zakończeniu merytorycznego postępowania sądowego.

Oddalenie następuje wówczas:

- gdy nie ma legitymacji skargowej

- po rozpatrzeniu sprawy sądowoadministracyjnej sąd stwierdzi, że skarga była niezasadna.

 

13. Przesłanki dopuszczalności skargi sensu largo.

 

Jeżeli określoną przesłankę nazwiemy przesłanką sensu largo to będzie to taka przesłanka która będzie dopuszczała możliwość konwalidacji, naprawienia. Natomiast przesłanki sensu stricte to takia gdzie o  żadnej konwalidacji mowy nie ma. Jak przesłanka nie będzie spełniona Sąd administracyjny bezwzględnie odrzuci skargę.

 

PRZESŁANKI SENSU LARGO

 

a.      zachowanie ustawowego terminu do wniesienia skargi

b.      wniesienie prawidłowej skargi jako pisma procesowego lub jej uzupełnienie w terminie

c.       wniesienie skargi przez podmiot mający zdolność sądową i zdolność procesową

d.      wniesienie wymaganego wpisu

e.      zachowanie właściwego trybu wniesienia skargi

 

ad a)   Zachowanie ustawowego terminu do wniesienia skargi.

Zachowanie ustawowego terminu do wniesienia skargi - art. 53 Ppsa (1-sensu largo)

 

Art. 53.

§ 1. Skargę wnosi się w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia skarżącemu rozstrzygnięcia

w sprawie.

§ 2. W przypadkach, o których mowa w art. 52 § 3 i 4, skargę wnosi się w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia wezwania o usunięcie naruszenia prawa.

§ 3. Prokurator lub Rzecznik Praw Obywatelskich mogą wnieść skargę w terminie sześciu miesięcy od dnia doręczenia stronie rozstrzygnięcia w sprawie indywidualnej, a w pozostałych przypadkach w terminie sześciu miesięcy od dnia wejścia w życie aktu lub podjęcia innej czynności uzasadniającej wniesienie skargi. Termin ten nie ma zastosowania do wnoszenia skarg na akty prawa miejscowego organów jednostek samorządu terytorialnego i terenowych organów administracji rządowej.

 

 

Zauważyć można, że mamy dwie grupy terminów pod względem długości do wniesienia skargi do sądu administracyjnego, z tym, że ten drugi termin jest ograniczony podmiotowo -  prokurator lub, RPO powzięliby czynności zmierzające do ochrony praworządności bądź ochrony praw i wolności obywateli.

 

1.      zasadą jest termin 30-dniowy od dnia doręczenia skarżącemu rozstrzygnięcia w sprawie. Do terminów nie stosujemy reguł k.p.a czy ordynacji podatkowej, ale są odrębne reguły sądowej jak obliczyć termin np. na gruncie k.p.a sobota jest dniem powszednim a nasza ustaw sądowa mówi, że jest dniem ustawowo wolnym od pracy.

w pozostałych przypadkach (w przypadkach kiedy przedmiotem skargi jest inne działanie niż decyzja lub postanowienie np. jakaś czynność materialno-techniczna skreślenie z ewidencji, a to narusza mój interes prawny - ja mam wtedy prawo wnieść skargę do sądu, ale najpierw muszę wezwać ten organ do usunięcia naruszenia prawa) - 30 dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a w przypadku braku odpowiedzi - w terminie 60 dni od dnia wniesienia wezwania

2.       dla Prokuratora i RPO: termin 6 miesięcy od dnia:

- doręczenia stronie rozstrzygnięcia

- od wejścia w życie aktu lub podjęcia innej czynności

Termin ten nie dotyczy aktów prawa miejscowego

3.      jest to termin zawity - powinien być dotrzymany bo uchybienie tego terminu spowoduje bezskuteczność czynności, ale jest to jednocześnie termin przywracalny: jeżeli strona nie dotrzymała go bez swojej winy; wymaga to uprawdopodobnienia

 

ad. b). Wniesienie prawidłowej skargi jako pisma procesowego lub jej uzupełnienie w terminie.

 

WYMOGI SKARGI JAKO PISMA PROCESOWEGO - art. 57 Ppsa (2-sensu largo.)

 

Art. 57.

§ 1. Skarga powinna czynić zadość wymaganiom pisma w postępowaniu sądowym, a ponadto zawierać:

1) wskazanie zaskarżonej decyzji, postanowienia, innego aktu lub czynności;

2) oznaczenie organu, którego działania lub bezczynności skarga dotyczy;

3) określenie naruszenia prawa lub interesu prawnego.

§ 2. W przypadku, o którym mowa w art. 51, skargi mogą być wniesione w jednym piśmie.

§ 3. Jeżeli w jednym piśmie zaskarżono więcej niż jeden akt lub czynność albo bezczynność, przewodniczący zarządza rozdzielenie tych skarg.

Obowiązek wniesienia skargi jako pisma procesowego spełniającego wymagania. Mamy dwie grupy wymagań, które odnoszą się do skargi jako pisma procesowego. Po pierwsze skarga jest zwykłym pismem procesowym i dlatego musi spełniać wymagania, które są przewidziane dla typowego pisma procesowego określone w art. 46. ppsa

 

Art. 46.

§ 1. Każde pismo strony powinno zawierać:

1) oznaczenie sądu, do którego jest skierowane, imię i nazwisko lub nazwę stron, ich przedstawicieli ustawowych i pełnomocników;

2) oznaczenie rodzaju pisma;

3) osnowę wniosku lub oświadczenia;

4) podpis strony albo jej przedstawiciela ustawowego lub pełnomocnika;

5) wymienienie załączników.

§ 2. Gdy pismo strony jest pierwszym pismem w sprawie, powinno ponadto zawierać oznaczenie miejsca zamieszkania, a w razie jego braku - adresu do doręczeń, lub siedziby stron, ich przedstawicieli ustawowych i pełnomocników oraz przedmiotu sprawy, pisma zaś dalsze - sygnaturę akt.

 

Skarga powinna odpowiadać wymaganiom pisma procesowego (art. 46 Ppsa), czyli zawierać oznaczenie: sądu, stron, (także przedstawicieli i pełnomocników), miejsca zamieszkania (siedziby) bądź adresu do doręczeń, rodzaju pisma, a także nadto konieczny jest podpis oraz wymienienie załączników (np. dołączonego pełnomocnictwa).        

 

Ponadto powinna zawierać; Art. 57 § 1 pkt. 1-3

a)      wskazanie przedmiotu zaskarżenia (decyzji, postanowienia, aktu, czynności)

b)      oznaczenie organu, którego działania lub bezczynności skarga dotyczy

c)       określenie naruszenia prawa lub na czym polegało naruszenie interesu prawnego - wydaje się, że nawet wyrażenie w skardze niezadowolenia z decyzji będzie spełniało ten wymóg.

 

 Dlaczego jest to przesłanka w znaczeniu szerokim? - ponieważ jeżeli skarga wpłynie i będzie zawierała braki podlegają uzupełnieniu (ewentualnie poprawieniu) na wezwanie przewodniczącego, w terminie 7 dni pod rygorem odrzucenia skargi (jest to wyjątek od zasady pozostawienie pisma bez rozpoznania zatem jest to przesłanka dopuszczalności skargi, bo braki będą skutkować odrzuceniem, a nie pozostawieniem pisma bez rozpoznania).

 

 

 

 

 

Ad. c) . Wniesienie skargi przez podmiot mający zdolność sądową i zdolność procesową.

 

ZDOLNOŚĆ SĄDOWA I PROCESOWA PODMIOTU SKARŻĄCEGO

 

Jest to przesłanka szeroka, bowiem istnieje możliwość podjęcia czynności zmierzających do naprawienia braków w zakresie jej wystąpienia, choć w bardzo różnym zakresie. Jeżeli przyjrzymy się bliżej konstrukcji ustawy sądowej to dojdziemy do wniosku, że bardzo rzadkie byłyby przypadki możliwości usuwania braków w zakresie zdolności sądowej. Wydaje się, że ewentualnie mogłaby być to możliwość, rozważenia przez sąd i wezwania w tym zakresie do uzupełnienia zdolności sądowej, jeżeli w trakcie wnoszenia skargi doszłoby do jakiś przeobrażeń np. w zakresie jednostek organizacyjnych, mógłby by się w związku z tym pojawić problem następstwa prawnego np. dotychczasowa jednostka organizacyjna, która nie miała zdolności administracyjnoprawną na skutek przeobrażeń uzyskałaby zdolność administracyjnoprawną.

 

Najczęściej w zakresie tej przesłanki pojawia się problem działania w imieniu określonej osoby, określonego skarżącego przedstawiciela ustawowego, - bo jeżeli mówimy, że zdolność sądową ma osoba małoletnia musi być reprezentowana przez przedstawiciela ustawowego a wniosła by skargę samodzielnie, albo skargę w imieniu osoby prawnej wniósłby podmiot, który do tej reprezentacji powołany nie jest to skarga nie zostanie od razu odrzucona, tylko sąd będzie wzywał do udzielenia odpowiedzi czy rzeczywiście jest to skarga osoby prawnej.

1.      posiadanie wskazanych zdolności jest podstawowym warunkiem wniesienia skargi, lecz o charakterze względnym

2.      w tym przypadku sąd odrzuci skargę dopiero wówczas gdy brak zdolności sadowej lub procesowej skarżącego, niedziałania przedstawiciela ustawowego lub brak w składzie organów jednostki skarżącej - nie zostanie uzupełniony (np. podpisanie skargi przez osobę nieuprawnioną do działania w imieniu skarżącego - osoby prawnej - wymaga uprzedniego uzyskania oświadczenia tej osoby);

 

Ad. d) . Wniesienie wymaganego wpisu

 

Wniesienie opłaty i wymaganego wpisu - art. 214 i 220 Ppsa

 

Art. 214.

§ 1. Jeżeli ustawa nie stanowi inaczej, do uiszczenia kosztów sądowych obowiązany jest ten, kto wnosi do sądu pismo podlegające opłacie lub powodujące wydatki.

§ 2. Pismo wnoszone przez kilka osób, których uprawnienia lub obowiązki związane z przedmiotem zaskarżenia są wspólne, podlega jednej opłacie. W przeciwnym razie każda z tych osób uiszcza opłatę oddzielnie stosownie do swojego uprawnienia lub obowiązku.

 

Art. 220.

§ 1. Sąd nie podejmie żadnej czynności na skutek pisma, od którego nie zostanie uiszczona należna opłata. W tym przypadku, z zastrzeżeniem § 2 i 3, przewodniczący wzywa wnoszącego pismo, aby pod rygorem pozostawienia pisma bez rozpoznania uiścił opłatę w terminie siedmiu dni od dnia doręczenia wezwania.

W razie bezskutecznego upływu tego terminu przewodniczący wydaje zarządzenie o pozostawieniu pisma bez rozpoznania.

§ 2. Jeżeli pismo wniosła osoba zamieszkała lub mająca siedzibę za granicą, która nie ma w kraju przedstawiciela, przewodniczący wyznaczy termin do uiszczenia opłaty nie krótszy niż dwa miesiące.

§ 3. Skarga, skarga kasacyjna, zażalenie oraz skarga o wznowienie postępowania, od których pomimo wezwania nie został uiszczony należny wpis, podlegają odrzuceniu przez sąd.

§ 4. Zażalenie wniesione na zarządzenie przewodniczącego o pozostawieniu pisma bez rozpoznania lub na postanowienie sądu o odrzuceniu środków prawnych wymienionych w § 3, wolne jest od wpisu.

 

1.      do uiszczenia kosztów sądowych (czyli także wpisu) obowiązany jest ten kto wnosi pismo podlegające opłacie (art. 214 Ppsa)

2.      sąd nie podejmie żadnej czynności na skutek pisma od którego nie zostanie uiszczona opłata. W braku opłaty wzywa do jej uiszczenia w terminie 7 dni (art. 220 § 1 Ppsa)

3.      skarga od której mimo wezwania nie uiszczono wpisu podlega odrzuceniu. Jest jeden wyjątek a dotyczy pełnomocników wykwalifikowanych tj.: jeżeli skargę wnosi adwokat lub radca prawny a wpis jest stały i nie zostanie uiszczony - sąd odrzuca skargę bez wezwania o uiszczenie. Sąd nie będzie wzywał!

Mamy odrębne przepisy, które regulują wysokość wpisów w sprawach sądowo-administracyjnych. Co do zasady przepisy ten dzielą wpisy na proporcjonalne (stosunkowe) tzn. takie gdzie można określić wartość przedmiotu zaskarżenia np. sprawa dot. podatku - kwota podatku to wartość przedmiotu zaskarżenia, natomiast spotykamy się z wpisami stałymi - przepisy wprost określają spraw sądowoadministracyjnych i z taką sprawą wiążą wysokość wpisów. Przepisy co do zasady przyjęły widełki 100 złotych do 100.000 zł.

 

Ad. e). Zachowanie właściwego trybu wniesienia skargi

 

TRYB WNIESIENIA SKARGI - art. 54 Ppsa

 

Art. 54.

§ 1. Skargę do sądu administracyjnego wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi.

§ 2. Organ, o którym mowa w § 1, przekazuje skargę sądowi wraz z aktami sprawy i odpowiedzią na skargę w terminie trzydziestu dni od dnia jej wniesienia.

§ 3. Organ, którego działanie lub bezczynność zaskarżono, może w zakresie swojej właściwości, uwzględnić skargę w całości do dnia rozpoczęcia rozprawy.

 

 

1. Ustawa sądowa (Ppsa) ustanowiła pośredni tryb wniesienia skargi do sądu administracyjnego czyli skargę wnosi się za pośrednictwem organu którego działanie na bezczynność zaskarżono:

Przepisy szczególne mogą wprowadzać wyjątki (np. ustawa z 1990 roku „Prawo o zgromadzeniach” wprowadza tryb bezpośredni wniesienia skargi).

2. Organ przekazuje skargę sądowi wraz z skompletowanymi aktami sprawy i odpowiedzią na skargę w  terminie 30 dni od dnia wniesienia; istnieje tu możliwość (na wniosek skarżącego) wymienieniu organowi grzywny za niewykonanie wskazanych obowiązków w formie postanowienia

3. Organ ma prawo autokontroli własnego rozstrzygnięcia - może uwzględnić skargę w całości do dnia rozpoczęcia rozprawy - można przekonać organ, że jego decyzja jest niesłuszna - postępowanie sądowe okaże się zbędne, pod warunkiem, że uwzględni w całości. Organ uchyli, więc dotychczasową decyzji i rozstrzygnie sprawę na korzyść zgodnie z żądaniem skarżącego. Ta znowu może być przedmiotem skargi do sądu. Natomiast w zakresie tej pierwszej skargi na tą decyzję, którą wyeliminowano z obrotu to taka skarga wraz z aktami mimo wszystko jest przekazywana sądowi z tym, że sąd wykona tylko 1 czynność - umorzy postępowanie, skoro zaskarżona decyzja przestała obowiązywać. Zatem czynności w zakresie autokontroli też są poddane sądowi.

4. Wniesienie skargi bezpośrednio do sądu administracyjnego lub innego organu (niewłaściwego) może wpływać na zachowanie terminu do wniesienia skargi: za date wniesienia uznaje się wówczas dzień nadania skargi przez sąd (inny organ) na adres właściwego organu administracji publicznej

 

14. Przesłanki dopuszczalności skargi sensu stricto.

 

Jeżeli określoną przesłankę nazwiemy przesłanką sensu largo to będzie to taka przesłanka która będzie dopuszczała możliwość konwalidacji, naprawienia. Natomiast przesłanki sensu stricto to takia gdzie o  żadnej konwalidacji mowy nie ma. Jak przesłanka nie będzie spełniona Sąd administracyjny bezwzględnie odrzuci skargę.

 

PRZESŁANKI SENSU STRICTO

 

1.      istnienie drogi sądowo administracyjnej - (skarga obejmuje przedmiot mieszczący się w zakresie właściwości) sądów administracyjnych

2.      wyczerpanie środków zaskarżenia w rozumieniu art. 52 Ppsa

3.      brak zawisłości sprawy sądowoadminstracyjnej (lis pendens) lub jej prawomocnego rozstrzygnięcia (res iudicata);

 

ad. 1. Istnienie drogi sądowo administracyjnej - (skarga obejmuje przedmiot mieszczący się w zakresie właściwości) sądów administracyjnych.

a) skarga jest dopuszczalna tylko wówczas gdy przedmiotem jest sprawa należąca do właściwości sądów administracyjnych (właściwość rzeczowa). Można skarżyć do sądu tylko takie zachowania działania które są objęte właściwością rzeczową sądu.

b) jeżeli sprawa należy do właściwości innego sądu administracyjnego (zasadniczo chodzi o właściwość miejscową) sąd, który stwierdzi swoją niewłaściwość przekaże sprawę właściwemu sądowi administracyjnemu w formie postanowienia) postanowienie to wiąże sąd któremu sprawę przekazano, poza przypadkami gdy sprawę przekazano poza przypadkiem gdy sprawę przekazano do NSA; na postanowienie to służy zażalenie.

 

ad. 2.Wyczerpanie środków zaskarżenia art. 52 Ppsa 

 

Art. 52.

§ 1. Skargę można wnieść po wyczerpaniu środków zaskarżenia, jeżeli służyły one skarżącemu w postępowaniu przed organem właściwym w sprawie, chyba że skargę wnosi prokurator lub Rzecznik Praw Obywatelskich.

§ 2. Przez wyczerpanie środków zaskarżenia należy rozumieć sytuację, w której stronie nie przysługuje żaden środek zaskarżenia, taki jak zażalenie, odwołanie lub wniosek o ponowne rozpatrzenie sprawy, przewidziany w ustawie.

§ 3. Jeżeli ustawa nie przewiduje środków zaskarżenia w sprawie będącej przedmiotem skargi, skargę na akty lub czynności, o których mowa w art. 3 § 2 pkt 4 i 4a, można wnieść po uprzednim wezwaniu na piśmie właściwego organu - w terminie czternastu dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o wydaniu aktu lub podjęciu innej czynności - do usunięcia naruszenia prawa.

§ 4. W przypadku innych aktów, jeżeli ustawa nie przewiduje środków zaskarżenia w sprawie będącej przedmiotem skargi i nie stanowi inaczej, należy również przed wniesieniem skargi do sądu wezwać na piśmie właściwy organ do usunięcia naruszenia prawa. Termin, o którym mowa w § 3, nie ma zastosowania.

 

W art. 52 zawarte są przesłanki dotyczące wyczerpania środków zaskarżenia. Jak stanowi art. 52;

1)      skargę można wnieść po wyczerpaniu środków zaskarżenia takich jak : zażalenie, odwołanie, wniosek o ponowne rozpatrzenie sprawy,

2)      skargę na inne akty lub czynności (art. 3 § 2 pkt 4 Ppsa) można wnieść po wezwaniu na piśmie organu - w terminie 14 dni od dowiedzenia się lub możliwości dowiedzenia się przez skarżącego o wydanie aktu - do usunięcia naruszenia prawa,

3)      w odniesieniu do innych aktów - konieczne jest wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, chybże przepis stanowi inaczej (np. ustawy samorządowe) nie stosuje się terminu 14 dniowego.

4)      Wymóg „wyczerpania środków zaskarżenia” nie dotyczy Prokuratora i RPO - wniesienie skargi przez te podmioty nie może zależeć od zachowania się strony postępowania administracyjnego, a jednocześnie nie jest możliwy ich udział w każdym postępowaniu administracyjnym.

5)   środkiem „zaskarżenia” w rozumieniu art. 52 Ppsa jest także zażalenie na            

      niezałatwienie sprawy w terminie w rozumieniu art. 37 k.p.a.

 

ad. 3. Brak zawisłości sprawy sądowoadminstracyjnej (lis pendens) lub jej prawomocnego rozstrzygnięcia (res iudicata);

 

a) nie jest dopuszczalne prowadzenie postępowania sądowoadministracyjnego w sprawie sądowoadministracyjnej, co do której postepowanie pozostaje w toku (konieczność tożsamości podmiotowej i przedmiotowej),

b) powyższy zakaz odnosi się także do sprawy już prawomocnie osądzonej.

 

15. Skutki wniesienia skargi do WSA.

 

Skutki wniesienia skargi

 

1)    Wniesienie skargi spełniającej wymogi formalne wszczyna postępowanie sądowoadministracyjne. Pierwszym i podstawowym skutkiem procesowym wniesienia skargi jest uruchomienie postępowania przed sądem administracyjnym. Oznacza to, że z tą chwilą między skarżącym a organem, którego działanie lub bezczynność została zaskarżona, został rozpoczęty spór o legalność zaskarżonego aktu lub czynności (bezczynności), który ma zostać rozstrzygnięty orzeczeniem sądu. Sąd od chwili wniesienia skargi jest "gospodarzem" postępowania, w którym organ administracji publicznej staje się stroną sporu o legalność podjętego przez siebie aktu lub dokona­nej czynności. Konstrukcji, że wniesienie skargi automatycznie wszczyna postępowanie sądo­woadministracyjne, nie zmienia fakt, że - zgodnie z art. 54 § l i 2 - skargę do sądu wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmio­tem skargi, i organ ten jest obowiązany przekazać skargę sądowi wraz z aktami sprawy i odpowiedzią na skargę w terminie trzydziestu dni od dnia jej wniesienia oraz że organ, którego działanie lub bezczynność zaskarżono, może uwzględnić skargę w całości do dnia rozpoczęcia rozprawy (art. 54 § 3).

 

2)    Wniesienie skargi do sądu wyklucza możliwość wszczęcia nadzwyczajnego postępowania administracyjnego w celu zmiany, uchylenia, stwierdzenia nieważności aktu, wniesienia skargi po wszczęciu takiego postępowania, powoduje zawieszenie postępowania sądowego (art. 56 Ppsa)

 

Art. 56.

W razie wniesienia skargi do sądu po wszczęciu postępowania administracyjnego w celu zmiany, uchylenia, stwierdzenia nieważności aktu lub wznowienia postępowania, postępowanie sądowe podlega zawieszeniu.

 

3)    Wniesienie skargi nie wstrzymuje wykazania aktu, ale może wstrzymać takie wykonanie organ (brak wskazania pozytywnych przesłanek wstrzymania) bądź po przekazaniu skargi sądowi - sąd (przesłanki: niebezpieczeństwo wyrządzenia znacznej szkody lub spowodowania trudnych do odwrócenia skutków).

 

Art. 61.

§ 1. Wniesienie skargi nie wstrzymuje wykonania aktu lub czynności.

§ 2. W razie wniesienia skargi:

1) na decyzję lub postanowienie - organ, który wydał decyzję lub postanowienie może wstrzymać, z urzędu lub na wniosek skarżącego, ich wykonanie w całości lub w części, chyba że zachodzą przesłanki od których w postępowaniu administracyjnym uzależnione jest nadanie decyzji lub postanowieniu rygoru natychmiastowej wykonalności albo, gdy ustawa szczególna wyłącza wstrzymanie ich wykonania;

2) na inne akty lub czynności z zakresu administracji publicznej dotyczące uprawnień lub obowiązków wynikających z przepisów prawa - właściwy organ może, z urzędu lub na wniosek skarżącego, wstrzymać wykonanie aktu lub czynności w całości lub w części;

3) na uchwały organów jednostek samorządu terytorialnego i ich związków oraz na akty terenowych organów administracji rządowej - właściwy organ może, z urzędu lub na wniosek skarżącego, wstrzymać wykonanie uchwały lub aktu w całości lub w części, z wyjątkiem przepisów prawa miejscowego, które weszły w życie.

§ 3. Po przekazaniu sądowi skargi sąd może na wniosek skarżącego wydać postanowienie o wstrzymaniu wykonania w całości lub w części aktu lub czynności, o których mowa w § 1, jeżeli zachodzi niebezpieczeństwo wyrządzenia znacznej szkody lub spowodowania trudnych do odwrócenia skutków, z wyjątkiem przepisów prawa miejscowego, które weszły w życie, chyba że ustawa szczególna wyłącza wstrzymanie ich wykonania. Odmowa wstrzymania wykonania aktu lub czynności przez organ nie pozbawia skarżącego złożenia wniosku do sądu. Dotyczy to także aktów wydanych lub podjętych we wszystkich postępowaniach prowadzonych w granicach tej samej sprawy.

§ 4. Postanowienia w sprawie wstrzymania aktu lub czynności wydane, na podstawie § 2 i 3, sąd może zmienić lub uchylić w każdym czasie w razie zmiany okoliczności.

§ 5. Postanowienia, o których mowa w § 3 i 4, sąd może wydać na posiedzeniu niejawnym.

§ 6. Wstrzymanie wykonania aktu lub czynności upada w razie wydania przez sąd orzeczenia kończącego postępowanie w pierwszej instancji.

 

16. Podmiot i wymogi doręczenia w postępowaniu sądowoadministracyjnym.

 

DORĘCZENIA w postępowaniu sądowoadministracyjnym

1)      Pojęcie doręczenia - to czynność procesowa sądu, o charakterze technicznym zmierzająca do umożliwienia adresatowi zapoznania się z pismem, dokonywana za potwierdzeniem odbioru.

2)      Ppsa przyjmuje zasadę oficjalności doręczeń: doręczeń dokonuje sąd; wadliwość w doręczeniu to wadliwa czynność procesowa sądu: wyjątek - zasada dyspozycji stron - w toku sprawy adwokaci i radcy prawni mogą doręczać sobie nawzajem pisma bezpośrednio za potwierdzeniem odbioru i oznaczeniem daty (art. 66§ 1).

3)      Przepisy o doręczeniach nie są przepisami instrukcyjnymi, lecz przepisami ius cogens.

4)      Podmioty doręczające: poczta, pracownicy sądu, inne uprawnione przez sąd osoby lub organy.

Podmiot doręczeń

1)      Osoba fizyczna: doręczenia dokonuje się jej osobiście; gdy nie ma zdolności procesowej jej przedstawicielowi ustawowemu; jeżeli ustanowiła pełnomocnika - tylko pełnomocnikowi

2)      Osoba prawna lub jednostka organizacyjna; doręcza się organowi uprawnionemu do reprezentowania przed sądem lub do rąk pracownika upoważnionego do odbioru pisma.

3)      Pełnomocnik kilku osób doręcza się jeden egzemplarz pisma i załączników

4)      Jeżeli jedna strona ustanowiła kilku pełnomocników - doręcza się tylko jednemu z nich.

 

Wymogi doręczeń

1)        miejsce doręczeń: mieszkanie adresat, miejsce pracy, sekretariat sądu, miejsce gdzie się adresata zastanie, siedziba organu uprawnionego do reprezentowania osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej

2)        Pora doręczeń: w dni powszednie, w porze dziennej - 7-21. W dni ustawowo wolne od pracy oraz w porze nocnej - można doręczać tylko wyjątkowo za uprzednim zarządzeniem prezesa sądu

 

17. Sposoby doręczeń w postępowaniu sądowoadministracyjnym.

Sposoby doręczeń

1)      właściwie czyli doręczenie do rąk własnych adresata - zasada

2)      zastępcze (art. 72) - doręczenie dorosłemu, domownikowi, a gdyby go nie było administracji domu lub dozorcy (jeżeli adresata nie zastanie w mieszkaniu)

3)      subsydiarne (art. 73) - złożenie pisma w placówce pocztowej lub urzędzie gminy - przepis jest niekonstytucyjne w zakresie ustanowienia 7 - dniowego terminu złożenia pisma i brak wykonania innych obowiązków (ponowienia zawiadomienia)

4)      konkludentne - art. 74 - odmowa przyjęcia pisma. Jeżeli adresat odmawia przyjęcia pisma, zwraca się je sądowi z adnotacją o odmowie przyjęcia i datą odmowy. Uznaje się wówczas, iż pismo zostało doręczone w dniu odmowy jego przyjęcia przez adresata.

5)      elektronicznie (art. 65 § 3) - doręczenia za pośrednictwem telefaksu lub poczty elektronicznej, dowodem doręczenia jest wówczas potwierdzenie transmisji danych.

 

18. Zasady obliczania terminów w postępowaniu sądowoadministracyjnym.

 

 W postępowaniu sądowoadministracyjnym wyróżniamy terminy:

• ustawowe - przewidziane w p.s.a., np. terminy do wniesienia skargi kasacyjnej czy zażalenia,

• sądowe - wyznaczone przez sąd lub przewodniczącego, np. termin do uiszcze­nia opłaty sądowej od pisma w przypadku określonym wart. 220 § 2 oraz termin do złożenia pełnomocnictwa lub przedstawienia zatwierdzenia przez stronę czynności dokonanej przez osobę działającą bez pełnomocnictwa (art. 44 § 2),

• instrukcyjne - zapewniające sprawność działania organów sądowych, np. termin do sporządzenia uzasadnienia wyroku (art. 141 § l).

 

Terminy w postępowaniu sądowoadministracyjnym oblicza się według prze­pisów prawa cywilnego, a zatem z uwzględnieniem art. 111-116 k.c., z zastrzeże­niem art. 83 § 2 p.s.a. Przy obliczaniu terminów należy zatem stosować następujące reguły:

a) jeżeli termin jest oznaczony w dniach, jego koniec przypada z upływem ostat­niego dnia, a zatem ostatniego dnia o północy. Nie wlicza się natomiast do niego dnia, w którym miało miejsce zdarzenie, od którego ma liczyć się bieg terminu,

b) przy oznaczeniu terminu w tygodniach, miesiącach i latach koniec terminu przypada na dzień, który nazwą lub datą odpowiada początkowemu dniowi terminu, a gdyby takiego dnia w ostatnim miesiącu nie było - w ostatnim dniu tego miesią­ca. Jeśli zatem termin miesięczny rozpoczyna się 31 stycznia, upływa 28 lub 29 lu­tego, w zależności od roku (zwykły czy przestępny). Jeżeli termin jest oznaczony na początek, środek lub koniec miesiąca, rozumie się przez to pierwszy, piętnasty lub ostatni dzień miesiąca, natomiast termin półmiesięczny jest równy piętnastu dniom,

c) jeśli ostatni dzień terminu przypada na sobotę lub dzień ustawowo wolny od pracy, za ostatni dzień terminu uważa się następny dzień po dniu lub dniach wolnych od pracy. Dni ustawowo wolne od pracy są wyraźnie określone w ustawie z 18 stycznia 1951 r. o dniach ustawowo wolnych od pracy3, tj. wszystkie niedziele, l stycznia, drugi dzień Wielkiej Nocy, l i 3 maja, dzień Bożego Ciała, 15 sierpnia, l i 11 listo­pada oraz 25 i 26 grudnia;

d) równoznaczne z wniesieniem pisma do sądu jest oddanie go w

- polskim urzę­dzie pocztowym,

- polskim urzędzie konsularnym,

- złożenie pisma przez żołnierza w dowództwie jednostki wojskowej albo

- przez osobę pozbawioną wolności w admi­nistracji zakładu karnego oraz

- przez członka załogi polskiego statku morskiego u kapitana statku.

 

19. Instytucja przywrócenia terminu.

 

Uchybienie terminu zachodzi wówczas, gdy czynność nie została dokonana przez stronę lub uczestnika postępowania w ciągu oznaczonego dla tej czynności terminu ustawowego lub sądowego. Artykuł 85 stanowi, że czynność w postępowa­niu sądowym podjęta przez stronę po upływie terminu jest bezskuteczna. Powyższy przepis odnosi się do terminów procesowych, zarówno ustawowych, jak i sądowych, nie znajduje natomiast zastosowania do terminów materialnoprawnych.

Przywróceniu podlegają tylko terminy procesowe, nie podlegają na­tomiast przywróceniu terminy o charakterze materialnoprawnym oraz terminy prze­widziane dla dokonania czynności sądowych. Instytucja przywrócenia terminu art. 86-89 - jest ściśle związana z  terminami procesowymi, po spełnieniu określonych warunków sąd może przywrócić  termin do dokonania czynności procesowej;

 

Warunkami skuteczności wniosku o przywrócenie uchybionego terminu są:

a)     oparta jest na zasadzie skargowości: przywrócenie tylko na wniosek strony (nie ma możliwości z urzędu) Przywrócenie terminu może nastąpić jedynie na wniosek podmiotu, który uchy­bił terminowi. Sąd z urzędu nie może wydać postanowienia w przedmiocie przy­wrócenia terminu. Art. 86 § 1 mówi co prawda o wniosku strony, jednak należy przyjąć, iż pojęciem tym są objęte wszystkie podmioty postępowania, które podej­mują w postępowaniu czynności procesowe, jak również ich przedstawiciele usta­wowi i pełnomocnicy

b)     złożenie wniosku o przywrócenie terminu w ciągu siedmiu dni od czasu ustania przyczyny uchybienia terminu

c)     brak winy w uchybieniu czyli  niedokonanie w terminie czynności bez swojej winy: przesłanka ta wymaga uprawdopodobnienia (nie ma potrzeby udowadniania) jeżeli sąd ma wątpliwości czy ta przesłanka uprawdopodobnienia została spełniona może we własnym zakresie podjąć czynności sprawdzające, przesłankę braku winy należy oceniać według kryteriów obiektywnych - musi wystąpić rzeczywiście istotna przyczyna natury obiektywnej która uniemożliwia dokonania czynności procesowej. Brak winy po stronie podmiotu dokonującego czy zamierzającego dokonać okre­śloną czynność procesową stanowi konieczną, a jednocześnie podstawową przesłankę przywrócenia terminu. Art. 86 § l nie określa, według jakich kryteriów należy oceniać zachowanie strony. Ocena braku winy została pozostawiona uznaniu sądu. Daje to sądowi możliwość uwzględnienia wszystkich okoliczności, jakie uzna za istotne.

d)     powodowanie przez uchybienie terminu dla strony ujemnych skutków w zakre­sie postępowania sądowego. Nie można zatem przywrócić terminu do dokonania czynności w postępowaniu sądowym, jeśli uchybienie czynności nie spowodowało żadnych negatywnych skutków procesowych dla strony, jak również, gdy skutki uchybienia terminu mogą być w inny sposób usunięte, na przykład strona może ponownie wnieść w postępowaniu pismo zawie­rające jej wnioski lub oświadczenia.

e)     równocześnie z wnioskiem należy dokonać czynności uchybionej, która strona nie dokonała w terminie

f)      forma orzeczenia: postanowienie, na które służy zażalenie (tak o przywrócenie, jak i o odmowie)

 

20. Zawieszenie i umorzenie postępowania sądowoadministracyjnego  (przesłanki, forma).

 

Przerwanie biegu postępowania sądowoadministracyjnego;

1.      obejmuje dwie odrębne instytucje procesowe: zawieszenie postępowania (wywołane przeszkodą usuwalną) oraz umorzenie postępowania (wywołane przeszkodą trwałą)

2.      formą orzeczeń w tych kwestiach jest postanowienie sądu, które może być wydane na posiedzeniu niejawnym wyjątek stanowi zawieszenie z mocy prawa w razie zaprzestania czynności przez sąd wskutek siły wyższej;

Zawieszenie postępowania w ścisłym znaczeniu następuje z powodu zaist­nienia czasowych przeszkód uniemożliwiających prowadzenie w sposób prawidłowy postępowania (obligatoryjne zawieszenie postępowania) lub z uwagi na względy celowości (fakultatywne zawieszenie postępowania).

 

Obligatoryjne zawieszenie postępowania może nastąpić z mocy prawa lub na mocy postanowienia sądu.

Obligatoryjne zawieszenie postępowania na mocy postanowienia sądu następuje w przypadku zaistnienia przyczyny uniemożliwiającej prawidłowe kontynuowanie postępowania.

Artykuł 124 nakłada na sąd obowiązek zawieszenia postępowania w następujących przypadkach:

l) w razie śmierci strony lub jej przedstawiciela ustawowego, utraty przez nich zdolności proceso­wej, utraty przez stronę zdolności sądowej lub utraty przez przedstawiciela ustawowego charakteru ta­kiego przedstawiciela, z wyjątkiem sytuacji, gdy umiera strona, a przedmiot postępowania odnosi się wyłącznie do praw i obowiązków ściśle związanych z osobą zmarlego,

2) jeżeli w składzie organów jednostki organizacyjnej będącej stroną zachodzą braki uniemożliwia­jące jej działanie,

3) jeżeli strona lub jej przedstawiciel ustawowy znajduje się w miejscowości pozbawionej wskutek nadzwyczajnych wydarzeń komunikacji z siedzibą sądu,

4) jeżeli w stosunku do strony zostalo wszczęte postępowanie upadłościowe, a sprawa dotyczy przedmiotu wchodzącego w skład masy upadłości,

5) w razie przedstawienia przez sąd w tym postępowaniu pytania prawnego Trybunałowi Konstytu­cyjnemu,

6) w razie wniesienia skargi do sądu po wszczęciu postępowania administracyjnego w celu zmiany, uchylenia, stwierdzenia nieważności aktu lub wznowienia postępowania66•

 

Zgodnie z art. 123 postępowanie ulega zawieszeniu z mocy prawa w razie za­przestania czynności przez sąd wskutek siły wyższej. Zawieszenie postępowania z tej przyczyny nie wymaga wydania przez sąd postanowienia. Następuje ono z chwilą zaprzestania przez sąd działalności orzeczniczej, co zwykle związane jest z faktyczną niemożnością wydania postanowienia. Pod pojęciem siły wyższej nale­ży rozumieć w szczególności takie zdarzenia jak wojna, poważna katastrofa oraz klęska żywiołowa.

Fakultatywne zawieszenie postępowania w ścisłym znaczeniu może nastąpić na skutek decyzji sądu podejmowanej z urzędu, gdy sąd uzna to za wskazane z uwagi na związek sprawy z innym toczącym się postępowaniem sądowym lub pozasą­dowym oraz w przypadku, gdy w toku postępowania pojawią się pewne przeszkody formalne.

Artykuł 125 § 1 daje sądowi możliwość zawieszenia postępowania z urzędu z następujących przyczyn:

a) prejudycjalność - jeżeli rozstrzygnięcie sprawy zależy od wyniku innego toczącego się postępowania administra­cyjnego, sądowoadministracyjnego, sądowego lub przed Trybunałem Konstytucyjnym,

b) jeżeli ujawni się czyn, którego ustalenie w drodze karnej lub dyscyplinarnej mogłoby wywrzeć wpływ na rozstrzygnięcie sprawy sądowoadministracyjnej,

c) w razie śmierci pełnomocnika, chyba że strona działa przed sądem osobiście.

d) brak lub wskazanie złego adresu skarżącego lub niewykonanie przez skarżącego innych zarządzeń i związany z tym skutek w postaci niemożności nadania sprawie dalszego biegu

e) zgodny wniosek stron (spoczywanie postępowania) (wniosek skarżącego oraz zgoda organu)  - max na 3 lata. Przez 3 lata od daty postanowienia w zawieszeniu, po tym terminie jeżeli brak wniosku o podjęcie, sąd umarza postępowanie

 

Skutki zawieszenia postępowania

1)      Wstrzymanie biegu wszelkich terminów, które zaczynają biec dopiero od początku od dnia podjęcia postępowania; terminy sądowe wyznacza się w miarę potrzeby na nowo; wyjątek:, gdy zawieszono na wniosek stron (spoczywanie) lub ze względu na niemożność nadania sprawie dalszego biegu (strona własnym działaniem uniemożliwia dalsze prowadzenie postępowania) - zawieszenie wstrzymuje tylko terminy sądowe, które biegną dalej od podjęcia postępowania

2)      Wstrzymanie czynności sądowych, z wyjątkiem tych, które mają na celu podjęcie postępowania albo wstrzymanie wykonania aktu lub czynności

 

Podjęcie zawieszonego postępowania może nastąpić

a) z urzędu - co do zasady, sąd podejmuje postępowanie z urzędu, gdy ustała przyczyna zawieszenia np. w przypadku śmierci strony - od dnia zgłoszenia się lub wskazania następców prawnych; w przypadku prejudycjalności - od uprawomocnienia się orzeczenia kończącego postępowanie prejudycjalne

b) z mocy prawa

c) na wniosek stron - jeżeli postępowanie spoczywa jego podjęcie następuje na wniosek którejkolwiek ze stron, ale nie wcześniej niż po upływie 3 m-cy od zawieszenia postępowania (postępowanie musi spoczywać co najmniej 3 m-ce)

 

 

Przesłanki umorzenia postępowania sądowoadministracyjnego

1)      skuteczne cofnięcie skargi przez skarżącego

2)      śmierć strony, jeżeli przedmiot postępowania dot. prawa i obowiązków osobistych

3)      bezprzedmiotowość postępowania z innych przyczyn (np. przestał istnieć przedmiot skargi ze względu na uchylenie aktu w trybie autokontroli - skargę wnosi się bowiem za pośrednictwem organu który wydał decyzję - skarga i tak jest kierowana do sądu, nawet jeżeli organ uchyli  taką zaskarżoną decyzję, ale dla sądu jest ona już wtedy bezprzedmiotowa, inna bezprzedmiotowość gdy np. postępowanie jest zawieszone bo toczy się postępowanie do. Stwierdzenia nieważności i taką nieważność organ stwierdzi więc dla sądu stanie się sprawa już bezprzedmiotowa, ustanie stanu bezczynności organu; zmiana stanu prawnego po wszczęciu postępowania

4)      bezczynność stron (w przypadku spoczywania postępowania) - brak wniosku w terminie 3 lat od zawieszenia

21. Rodzaje orzeczeń sądu administracyjnego.

 

ORZECZENIA  SĄDOWE

1)      jest to najistotniejsza czynność sądowa, może się ona odnosić do toku postępowania lub innych kwestii wpadkowych bądź do istoty sprawy sądowoadministracyjnej,

2)      rodzaje orzeczeń sądowych :

a)      wyroki,

b)      postanowienia,

c)       zarządzenia przewodniczącego sądu (charakter prawny tych ostatnich jest sporny).

 

Ad a) wyrok - zasadnicze cechy;

1)      wyrok rozstrzyga sprawę co do istoty sprawy sądowoadministracyjnej rozstrzyga czy decyzja administracyjna jest legalna, chyba że przepis szczególny stanowi inaczej (np. postanowienie NSA o rozstrzygnięciu sporu o właściwość).

2)      tylko wyrok ma formę solenną (uroczystą)  - wyróżniającą się tym że sąd wydaje go w imieniu RP,

3)      co do zasady - wydawany jest po przeprowadzeniu rozprawy. Wyrok może być wydany na posiedzeniu niejawnym w postępowaniu uproszczonym albo jeżeli ustawa tak stanowi.  Postanowienia najczęściej wydawane na posiedzeniu niejawnym

4)      jedynie prawomocnemu wyrokowi przysługuje powaga rzeczy osądzonej art. 171 Ppsa

nie korzysta z takiej powagi postanowienie

 

Ad b) postanowienia - zasadnicze cechy;

1)  Zgodnie z art. 160, jeżeli p.s.a. nie przewiduje wydania wyroku, sąd wy­daje orzeczenie w  

     formie postanowienia. Ponieważ zaś sąd wyrokiem rozstrzyga sprawę co do jej istoty, oznacza  

     to, że postanowienie wydaje wówczas, jeżeli roz­strzyga o kwestii niedotyczącej istoty sprawy, a

     więc o kwestii o charakterze proce­duralnym. Postanowienia mogą być wydawane po 

     przeprowadzeniu rozprawy, w toku rozprawy lub na posiedzeniu niejawnym.

2)  W oparciu o kryterium skutków, jakie postanowienia wywołują w postępowaniu

     sądowoadministracyjnym można pośród nich wyodrębnić:

 

 postanowienia kończące postępowanie w sprawie - Postanowienia kończące postępowanie w sprawie sąd wydaje wówczas, gdy orzeka o całości postępowania, a nie zachodzą przesłanki do wydania wyroku. Na­leży do nich zaliczyć postanowienie o odrzuceniu skargi do sądu administracyjnego i o umorzeniu postępowania sądowoadministracyjnego. Postanowienia te zamykają drogę do wydania wyroku.

 postanowienia niekończące postępowania w sprawie - postanowienia niekończące postępowania wydawane są przez sądy admi­nistracyjne w toku postępowania w związku z jego prowadzeniem lub biegiem, jak również w odniesieniu do kwestii wpadkowych wyłonionych w toku postępowania.

22. Zasady orzekania przez sąd administracyjny (zasada niezwiązania sądu granicami skargi, zakaz reformationis in peius, głębokość orzekania - art. 135 Ppsa).

 

Zasada niezwiązania sądu granicami skargi - art. 134 Ppsa

1)      sąd jest związany granicami sprawy sądowoadministracyjnej - „rozstrzyga w granicach danej sprawy” - nie może wkraczać w inną nową sprawę,

2)      sąd nie jest związany granicami skargi, tzn. ma prawo dokonać oceny zgodności z prawem przedmiotu zaskarżenia (np. decyzji) także wówczas, gdy określony zarzut nie został w skardze podniesiony, nie jest związany zarzutami i wnioskami skargi oraz wskazaną podstawą prawną (o ile taką wskazano)

 

Zakaz reformationis in peius  art. 134 § 2 Ppsa zakaz pogarszania pozycji skarżącego, zakaz zmiany na gorsze. W praktyce tej zasady się nie dostrzega.

Sąd nie może wydać orzeczenia na niekorzyść skarżącego, chyba że stwierdzi naruszenie prawa skutkujące stwierdzeniem nieważności zaskarżonego aktu lub czynności - motywem jest aby nie stwarzać dla skarżącego obawy ze jak złoży skargę to jego sytuacja prawna  zostanie jeszcze bardziej pogorszona, chyba że mamy do czynienia z aktem nieważnym - nie może być w obrocie prawnym nielegalnych decyzji.

1)      nasuwa szereg kontrowersji: wyłącza zasadę niezwiązania sądu granicami skargi, ogranicza funkcję kontrolną sądu w zakresie oceny zgodności z prawem działań administracji publicznej

2)      ogranicza w sposób bezpośredni możliwości orzecznicze sądu,

3)      w sytuacji stwierdzenia przez sąd innych wad niż skutkujących nieważnością aktu lub czynności - sąd nie może uchylić aktu, jeżeli w jego ocenie w ponownym postępowaniu przed organem administracyjnym mógłby zostać wydany mniej korzystny dla skarżącego.

 

Głębokość orzekania (ingerencji)  przez sąd administracyjny  art. 135 Ppsa

1)      przy rozstrzyganiu sprawy sąd może zastosować środki w stosunku do aktów lub czynności wydanych lub podjętych we wszystkich postępowaniach prowadzonych w granicach sprawy (np. w odniesieniu do decyzji organu I instancji przy rozpatrywaniu skargi na decyzje wydane w trybach nadzwyczajnych może odnosić się do decyzji wydanej w trybie zwykłym),

2)      przesłanką takiej „głębokości orzekania” jest niezbędność dla końcowego załatwienia skargi. Przedmiotem skargi może być decyzja stwierdzająca nieważność innej decyzji. Rozpatrując skargę na decyzję stwierdzającą bądź odmawiającą stwierdzenia nieważności decyzji może sąd zaingerować w tą decyzję pierwotną co do której toczyło się postępowanie w sprawie nieważności. To samo przy wznowieniu jeżeli w wyniku wznowienia organ wydał decyzję „odmówić uchylenia decyzji dotychczasowej” i na to została złożona skarga do sądu sąd skontroluje nie tylko decyzję odmawiającą uchylenia decyzji dotychczasowej ale i pierwotną.

 

23. Budowa wyroku sądowego.

 

Budowa wyroku

Wyrok składa się z 3 części :

1)      części wstępnej  tzw. komparycji,

2)      właściwego rozstrzygnięcia  (tenor, formuła sentencji), nazywane także rubrum wyroku

3)      uzasadnienia.

 

Ad.1. Treść części wstępnej określa szczegółowo art. 138. Obejmuje ona;

 

1)      sygnaturę akt,

2)      nagłówek „w imieniu RP”

3)      oznaczenie sądu,

4)      wskazanie imion i nazwisk sędziów, protokolanta, prokuratora jeśli brał udział,

5)      datę i miejsce rozpoznania sprawy i wydania wyroku,

6)      oznaczenie skarżącego,

7)      oznaczenie przedmiotu zaskarżenia.

 

 

 

 

Ad. 2. Rozstrzygnięcie (tenor)

 

1)      obejmuje rozstrzygnięcie o żądaniu skarżącego (rozstrzygnięcie o istocie sprawy sądowoadministracyjnej) oraz o innych kwestiach wynikających z przepisów np. koszty postępowania,

2)      jego treść zależy od zasadności skarg. Jeżeli skarga była zasadna sąd wydaje wyrok uwzględniający skargę Wyrok uwzględniający skargę może - stosownie do postanowień art. 152 - za­wierać rozstrzygnięcie, czy i w jakim zakresie zaskarżony akt lub czynność nie mogą być wykonane. Wyrok może również zawierać orzeczenie o kosztach postępowania sądowoadministracyjnego stosownie do postanowień art. 200 i następnych. Jeżeli sąd uzna skargę za uzasadnioną to trzeba brać pod uwagę przedmiotu skargi tzn., czego skarga dotyczyła) oraz przedmiotu zaskarżenia

3)      w przypadku nieuwzględnienia skargi, - treść rozstrzygnięcia brzmi : oddalić skargę  art. 151 Ppsa, jego skutkiem pośrednim jest utrzymanie w mocy aktu lub czynności; wyrok oddalający skargę ma charakter deklaratoryjny (skuteczność ex tunc orzeczenia)

 

Sentencję wyroku kończą podpisy wszystkich sędziów, przy czym p.s.a. - inaczej niż w odniesieniu do uzasadnienia wyroku - nie przewiduje możliwości braku któ­regokolwiek podpisu.

Ad. 3 Uzasadnienie

 

Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi zerwało z zasadą obligatoryjnego sporządzania uzasadnienia wszystkich wyroków. Zgodnie z postanowieniami art. 141 § l, sąd administracyjny pierwszej instancji sporządza uzasadnienie wyroku z urzędu w terminie czternastu dni od dnia ogłoszenia wyroku albo podpisania sentencji wyroku wydanego na posiedzeniu nie­jawnym. Również NSA obligatoryjnie - w terminie trzydziestu dni - uzasadnia swoje wyroki i postanowienia (art. 193).

Jednakże - w sprawach, w których skargę oddalono - art. 141 § 2 i § 3 postana­wia, że uzasadnienie wyroku sporządza się wyłącznie na wniosek strony zgłoszony w terminie siedmiu dni od dnia ogłoszenia wyroku albo doręczenia odpisu sentencji wyroku. Uzasadnienie wyroku sporządza się wówczas w terminie czternastu dni od dnia zgłoszenia wniosku, a odmowa sporządzenia uzasadnienia wyroku następuje postanowieniem wydanym na posiedzeniu niejawnym.

 

24. Zasady ogłaszania i doręczania wyroku.

- Wyrok może być wydany jedynie przez sędziów, przed którymi odbyła się rozprawa poprzedzająca bezpośrednio wydanie wyroku (art. 136). Stanowi to wyraz realizacji zasady bezpośredniości w zakresie orzekania.

- Sąd wydaje wyrok po niejawnej naradzie sędziów. Przebieg narady i głosowanie nad orzeczeniem jest tajne, a zwolnienie od zachowania w tym względzie tajemnicy nie jest dopuszczalne. Tajność narady i głosowania sędziów stanowi gwarancję swo­body wypowiadania się sędziów i ich niezawisłości, ponieważ eliminuje możliwość wpływania na rozstrzygnięcie sprawy.

- Narada powinna się odbyć bezpośrednio po zamknięciu rozprawy. Ma to na celu zapewnienie, że żaden z istotnych faktów ustalonych na rozprawie nie umknie z pa­mięci sędziów.

- Głosowanie odbywa się w ten sposób, że przewodniczący zbiera głosy sędziów, poczynając od najmłodszego stażem na stanowisku sędziego sądu administracyjnego, sam zaś głosuje ostatni. Sprawozdawca, jeżeli jest wyznaczony, głosuje pierwszy. Wyrok zapada większością głosów. Sędzia, który przy głosowaniu nie zgodził się z większością, może przy podpisywaniu sentencji zgłosić zdanie odrębne i obowią­zany jest uzasadnić je na piśmie przed podpisaniem uzasadnienia. Zdanie odrębne może dotyczyć także samego uzasadnienia. Sentencję wyroku podpisuje cały skład sądu (art. 137).

- Ogłoszenie wyroku powinno nastąpić na posiedzeniu, na którym zamknięto roz­prawę. Jednakże w sprawie zawiłej sąd może odroczyć ogłoszenie wyroku na czas do czternastu dni. W postanowieniu o odroczeniu sąd powinien wyznaczyć termin ogłoszenia wyroku i ogłosić go niezwłocznie po zamknięciu rozprawy. Termin ten może być przedłużony tylko raz i co najwyżej o siedem dni.

- Ogłoszenie wyroku następuje na posiedzeniu jawnym. Nieobecność stron nie wstrzymuje ogłoszenia. Jeżeli ogłoszenie było odroczone, może go dokonać jednoosobowo przewodniczący lub jeden z sędziów składu orzekającego.

- Ogłoszenia wyroku dokonuje się przez odczytanie sentencji. W czasie ogłaszania wyroku wszyscy obecni, z wyjątkiem sądu, stoją. Po ogłoszeniu sentencji przewodniczący lub sędzia sprawozdawca podaje ust­nie zasadnicze powody rozstrzygnięcia, może jednak tego zaniechać, jeżeli sprawa była rozpoznawana przy drzwiach zamkniętych.

- Odpis sentencji wyroku wydanego na posiedzeniu niejawnym doręcza się stronom, jeżeli uzasadnienia wyroku nie spo­rządza się z urzędu (art. 139).

- Jeżeli sąd doręcza odpis sentencji wyroku wydanego na po­siedzeniu niejawnym stronie działającej bez adwokata lub radcy prawnego, poucza ją o terminie i sposobie wniesienia środka odwoławczego (art. 140).

- Odpis wyroku z uzasadnieniem sporządzonym z urzędu doręcza się każdej stronie (art. 142)

- Jeżeli uzasadnienie wyroku zostało sporządzone na wniosek strony, odpis wyroku

z uzasadnieniem doręcza się tylko tej stronie, która złożyła wniosek (art. 142)

- Uzasadnienie wyroku sporządza się z urzędu w terminie czternastu dni od dnia ogłoszenia wyroku albo podpisania sentencji wyroku wydanego na posiedzeniu niejawnym, z zastrzeżeniem § 2 (art.141)

- W sprawach, w których skargę oddalono, uzasadnienie wyroku sporządza się na wniosek strony zgłoszony w terminie siedmiu dni od dnia ogłoszenia wyroku albo doręczenia odpisu sentencji wyroku. Uzasadnienie wyroku sporządza się w terminie czternastu dni od dnia zgłoszenia wniosku. (art. 141)

 

25. Treść wyroku w zależności od przedmiotu skargi.

Treść wyroku uwzględniającego skargę na decyzję lub postanowienie (WSA);

 

1)    uchyla decyzję lub postanowienie, jeżeli stwierdzi :

a)      naruszenie prawa materialnego,(błędna wykładnia, niewłaściwe zastosowanie przepisu) które to miało wpływ na wynik sprawy (związek przyczynowy między treścią decyzji, a naruszeniem normy materialnej poza naruszeniem „rażącym”)

b)      naruszenie prawa dające podstawę do wznowienia postępowania administracyjnego (przyczyny określone w art. 145 $1 i art. 145a K.p.a.) np. jeżeli sąd uzna ze zostało naruszono prawo strony do czynnego udziału w postępowaniu

c)       inne naruszenie przepisów procesowych, jeżeli mogło ono mieć istotny wpływ na wynik sprawy (z reguły chodzi na naruszenia zasad dowodowych poza wznowieniowymi i „rażącymi”).

2)    stwierdza nieważność decyzji lub postanowienia (w całości lub części), jeżeli zachodzą przyczyny określone w art. 156 kpa lub innych przepisach szczególnych np. wydana z rażącym naruszeniem prawa

3)    stwierdza wydanie decyzji lub postanowienia z naruszeniem prawa, w przypadkach wystąpienia przyczyn określonych w przepisach kpa lub innych przepisach. (art. 151 $ 2 w zw. Z art. 146$ kpa art. 158$ 2 w związku z art. 156 $ 2)

 

Treść wyroku w pozostałych przypadkach (przedmiotem skargi może nie być, bowiem decyzja lub postanowienie ale np. czynności mat-techniczne);

 

1)    uchylenie aktu lub stwierdzenie bezskuteczności czynności (np. aktu rejestracji, czynności materialno-technicznej), albo uznanie uprawnienia lub obowiązku (gdy wynika bezpośrednio z mocy przepisów prawa np. korzystanie z biblioteki publicznej np. komuś zabroniono korzystania z biblioteki a on składa skargę na taki akt odmowny - sąd uzna uprawnienie tego człowieka) (art. 3$ 2 pkt 4 Ppsa)

2)    stwierdzenie nieważności uchwały lub aktu, o których mowa w art. 3$2 pkt 5 i 6 Ppsa (jeżeli skarga dot. aktu samorządowego jeżeli skarga będzie zasadna sąd nie uchyli uchwały, ale stwierdzi nieważność) jeżeli naruszenie prawa jest istotne, gdy ma wymiar nieistotny - sąd wskazuje, że uchwałę wydano z naruszeniem prawa (forma wynikająca z ustaw samorządowych)

3)    uchylenie aktu nadzoru nad j.s.t., jeżeli jest zasadna

4)    zobowiązanie organu do wydania w określonym terminie aktu lub dokonania czynności - w przypadku skargi na bezczynność

 

 

 

 

26. Postanowienia sądu administracyjnego.

POSTANOWIENIA

1)      Postanowienia wydawane są kwestiach, w których przepisy nie przewidują wydania wyroku.
W szczególności sąd orzeka postanowieniem w kwestiach proceduralnych, formalnych.

2)      Wyróżnia się dwa zasadnicze rodzaje postanowień:

• postanowienia kończące postępowanie w sprawie- w przypadku orzekania o całym postępowaniu w sprawie, we wszystkich wypadkach, w których brak jest przesłanek do wydania wyroku (np. postanowienie o odrzuceniu skargi kasacyjnej).

• postępowania nie kończące postępowania w sprawie- wydawane są przez sąd w związku z przeprowadzeniem danego postępowania, mogą dotyczyć także okoliczności, które pojawiają się w toku postępowania (np. postanowienie o zawieszeniu postępowania).

3)      Jeżeli sąd wyda postanowienie na posiedzeniu niejawnym- ma obowiązek z urzędu doręczyć stronom postanowienie. Ponadto, jeżeli na takie postanowienie służy środek zaskarżenia sąd ma obowiązek doręczyć postanowienie wraz z uzasadnieniem.
Jeżeli postanowienie wydawane jest na rozprawie- sąd uzasadnia je (termin 7 dni od wydania)
i doręcza je stronom, jeżeli podlega ono zaskarżeniu.

4)      Postanowienie wydane na posiedzeniu niejawnym wiąże sąd:
- od chwili podpisania z uzasadnieniem (gdy uzasadnienie istnieje),
- od chwili podpisania sentencji (gdy uzasadnienia brak).

5)      Postanowienie wydane na posiedzeniu jawnym- wiąże od chwili jego ogłoszenia.

6)      Postanowienia niekończące postępowanie w sprawie, mogą być uchylane i zmieniane wskutek zmiany okoliczności, chociażby były zaskarżone, a nawet prawomocne.

7)      Postanowienia, jeżeli ustawa tak stanowi, mogą być zaskarżone zażaleniem.

8)      Sąd wydaje postanowienia min. w następujących sprawach:
- o wyłączenie sędziego,
- odrzucenia skargi,
- o przywrócenie terminu na dokonanie czynności procesowej,
- odrzucenia skargi kasacyjnej.

27. Prawomocność orzeczeń sądu administracyjnego.

PRAWOMOCNOŚĆ ORZECZEŃ SĄDU ADMINISTRACYJNEGO

1)      Formalna- W znaczeniu formalnym prawomocność oznacza niemożność zaskarżenia orzeczenia w toku instancji, czyli przy pomocy zwykłych środków odwoławczych.
Materialna- „ Orzeczenie prawomocne wiąże nie tylko strony i sąd który je wydał, lecz także inne sądy i inne organy państwowe, a w przypadkach w ustawie przewidzianych także inne osoby

2)      Orzeczenie sądu staje się prawomocne, jeżeli nie przysługuje co do niego środek odwoławczy.

3)      Skutki prawomocności orzeczenia:
- związanie stron i sądu treścią rozstrzygnięcia. Ponadto prawomocne orzeczenie wiąże także inne sądy i inne organy państwowe, a w wypadkach w ustawie przewidzianych także inne osoby. W przypadku, gdy orzeczenie sądu wiąże oprócz stron postępowania także inne osoby mówi się, że orzeczenie ma rozszerzoną prawomocność.
- tzw. powaga rzeczy osądzonej. Prawomocny wyrok sądu administracyjnego ma powagę rzeczy osądzonej tylko co do tego, co w związku ze skargą stanowiło przedmiot rozstrzygnięcia. Powaga rzeczy osądzonej wyklucza możliwość ponownego postępowania w tej samej sprawie między tymi samymi stronami.

4)      Prawomocność orzeczenia stwierdza WSA, na posiedzeniu niejawnym, bądź NSA dopóki akta sprawy znajdują się w tym sądzie. Sąd stwierdza prawomocność orzeczenia na wniosek strony.

5)      Przypadki wzruszenia prawomocnego orzeczenia-  skarga o wznowienie postępowania; unieważnienie prawomocnego orzeczenia przez NSA (wydane w sprawie, która ze względu na osobę lub przedmiot nie podległa orzecznictwu sądu administracyjnego w chwili orzekania). 

 

 

 

28. Przedmiot, legitymacja i podstawy skargi kasacyjnej.

     Skarga kasacyjna w p.s.a. jest środkiem odwoławczym, służy bowiem, zgodnie z art. 173 § l, od wydanego przez WSA wyroku lub postanowienia kończą­cego postępowanie w sprawie. Skarga kasacyjna jest dewolutywnym środkiem od­woławczym, służy bowiem do NSA, a zatem przenosi sprawę do sądu wyższej in­stancji. Jest środkiem suspensywnym, zwyczajnym,jej wniesienie powoduje bowiem wstrzymanie uprawomocnienia orzeczenia (art. 168 § l). Istotą tego środka odwoławczego jest doprowadzenie do skontrolowania przez Naczelny Sąd Administracyjny prawidłowości zastosowania i wykładni przepisów prawa oraz zachowania wymogów formalnych postępowania i w efekcie doprowadzenie do uchylenia zaskarżonego orzeczenia.

 

● Przedmiot zaskarżenia

 

Jak stanowi art. 173 § 1 Od wydanego przez wojewódzki sąd administracyjny wyroku lub postanowienia kończącego postępowanie w sprawie przysługuje skarga kasacyjna do Naczelnego Sądu Administracyjnego, chyba że przepis szczególny stanowi inaczej. Skarga kasacyjna odnosi się zatem do orzeczeń nieprawomoc­nych, wydanych w pierwszej instancji przez WSA. Dotyczy wszystkich orzeczeń WSA, chyba że przepisy szczególne wyraźnie wykluczają dopuszczalność tego środ­ka zaskarżenia.

 

 Skarga kasacyjna przysługuje od każdego wyroku wydanego przez sąd admi­nistracyjny

pierwszej instancji, jako że zarówno wyrok uwzględniający, jak i odda­lający skargę wydany przez sąd administracyjny pierwszej instancji kończy postępo­wanie w sprawie sądowoadministracyjnej.

 Skarga kasacyjna nie przysługuje od orzeczeń wydanych przez NSA.

 Jeśli chodzi o postanowienia zaskarżalne skargą kasacyjną, winny one "koń­czyć postępowanie w sprawie". Chodzi zatem o postanowienia kończące postępowa­nie w tym znaczeniu, że kontynuowanie postępowania po ich wydaniu nie jest już możliwe, czy też wydanie wyroku rozstrzygającego kwestię legalności zaskarżonego aktu lub czynności stało się niedopuszczalne albo zbędne. Są to postanowienia za­mykające drogę do wydania wyroku, dotyczące całości sprawy, będące ostatnim orzeczeniem w postępowaniu. Przeciwieństwem postanowień kończących postępo­wanie w sprawie są postanowienia niekończące postępowania, które mogą być uchy­lane lub zmieniane wskutek zmiany okoliczności sprawy, chociażby były zaskarżone, a nawet prawomocne (art. 165). Postanowieniami kończącymi postępowanie w sprawie są w szczególności postanowienie o umorzeniu postępowania i posta­nowienie o odrzuceniu skargi. Natomiast na postanowienie w przedmiocie odrzu­cenia skargi kasacyjnej przez WSA, które jest postanowieniem kończącym postępo­wanie w sprawie, przysługuje zażalenie, zatem skarga kasacyjna nie jest dopuszczalna.

 Skargę kasacyjną można wnieść również od postanowienia WSA odrzucającego skargę o wznowienie postępowania (art. 280 § 1), które niewątpliwie zamyka drogę do wydania wyroku i jest ostatnim orzeczeniem w sprawie zainicjowanej skargą o wznowienie postępowania, jak również od postanowienia o umorzeniu postępowa­nia wszczętego na skutek skargi o wznowienie postępowania.

 

● Legitymacja do wniesienia skargi kasacyjnej.

 

Jak stanowi art. 173 § 2 p.p.s.a. Skargę kasacyjną mogą wnieść;

 strona,

 prokurator lub

 Rzecznik Praw Obywatelskich po doręczeniu im odpisu orzeczenia z uzasadnieniem.

To, kogo nazywamy stroną w postępowaniu sądowoadministracyjnym, określa art. 32, stanowiąc, że stronami są skarżący, czyli podmiot uprawniony na podstawie art. 50 § 1 do złożenia skargi, który z uprawnienia tego skorzystał, oraz organ, którego działanie lub bezczynność jest przedmiotem skargi. Sam jednak art. 32 też nie wyczerpuje pojęcia strony. W myśl art. 12 ilekroć w ustawie mowa jest o stronie rozumieć przez to należy także uczestnika postępowania, czyli:

• osobę, która brała udział w postępowaniu administracyjnym, a nie wniosła skargi, jeżeli wynik postępowania sądowego dotyczy jej interesu prawego (uczestnik postępowania na prawach strony - art. 33 § 1);

• osobę, która nie brała udziału w postępowaniu administracyjnym, jeżeli wynik postępowania sądowego dotyczy jej interesu prawego, a także organizację społeczną, o której mowa w art. 25 § 4, w sprawach innych osób, jeżeli sprawa dotyczy zakresu jej działalności statutowej, jeżeli zgłosiła swój udział w charakterze uczestnika, a sąd postanowieniem nie odmówił dopuszczenia jej do tego udziału (uczestnik postępowania - art. 33 § 2).

 

● Podstawy skargi kasacyjnej.

 

Stosownie do art. 174 skargę kasacyjną można oprzeć na następujących pod­stawach:

l) naruszeniu prawa materialnego przez błędną jego wykładnię lub niewłaściwe zastosowanie,

2) naruszeniu przepisów postępowania, jeżeli uchybienie to mogło mieć istotny wpływ na wynik sprawy.

 

Ad.1) Naruszenie prawa materialnego przez błędną jego wykładnię lub niewłaściwe zastosowanie. Podstawa skargi kasacyjnej powinna zatem odwoływać się do naruszenia prawa materialnego przez jego błędną wykładnię lub błędną ocenę przez organ administracji publicznej. Sformu­łowanie "niewłaściwe zastosowanie prawa materialnego" należy zatem rozumieć jako błąd sądu administracyjnego pierwszej instancji polegający na nieprawidło­wej ocenie zastosowania prawa materialnego przez organ administracji.

 

Ad. 2) Naruszenie przepisów postępowania, jeżeli uchybienie to mogło mieć istotny wpływ na wynik sprawy. Przepisami postępowania, których naruszenie stanowi podstawę kasacji, są w szczególności przepisy określające błędy postępowania powodujące jego nie­ważność. Zgodnie z art. 183 § 2 nieważność postępowania zachodzi:

I) jeżeli droga sądowa była niedopuszczalna,

2) jeżeli strona nie miała zdolności sądowej lub procesowej, organu powołanego do jej reprezentowania lub przedstawiciela ustawowego, albo gdy pełnomocnik stro­ny nie był najeżycie umocowany,

3) jeżeli w tej samej sprawie toczy się postępowanie wcześniej wszczęte przed sądem administracyjnym albo jeżeli sprawa taka została już prawomocnie osądzona,

4) jeżeli skład sądu orzekającego był sprzeczny z przepisami prawa albo jeżeli  w rozpoznaniu sprawy brał udział sędzia wyłączony z mocy ustawy,

5)jeżeli strona została pozbawiona możności obrony swych praw,

6) jeżeli WSA orzekł w sprawie, w której jest właściwy NSA.

 

29. Granice przymusu adwokacko - radcowskiego w postępowaniu kasacyjnym.
Art. 175 p.p.s.a wprowadza przymus adwokacko- radcowski przy sporządzaniu skargi kasacyjnej. Oznacza to że skarga kasacyjna musi być także sporządzona przez osobę do tego uprawnioną (tzw. przymus adwokacko-radcowski).

 

Art. 175.

§ 1. Skarga kasacyjna powinna być sporządzona przez adwokata lub radcę prawnego,

z zastrzeżeniem § 2 i 3.

§ 2. Przepisu § 1 nie stosuje się, jeżeli skargę kasacyjną sporządza sędzia, prokurator,notariusz, radca Prokuratorii Generalnej Skarbu Państwa albo profesor lub doktor habilitowany nauk prawnych, będący stroną, jej przedstawicielem lub pełnomocnikiem albo jeżeli skargę kasacyjną wnosi prokurator lub Rzecznik Praw Obywatelskich.

§ 3. Skarga kasacyjna może być sporządzona przez:

1) doradcę podatkowego - w sprawach obowiązków podatkowych i celnych oraz w sprawach egzekucji administracyjnej związanej z tymi obowiązkami;

2) rzecznika patentowego - w sprawach własności przemysłowej.

 

Należy podkreślić, iż wart. 175 użyto sformułowania "sporządzenie" skargi ka­sacyjnej a nie jej "wniesienie". Nie wystarczy zatem, aby adwokat lub radca prawny złożył do NSA pismo strony będące skargą kasacyjną. Pismo procesowe zawierające skargę kasacyjną winno być sporządzone przez adwokata lub radcę prawnego. Ad­wokat lub radca prawny musi być autorem skargi kasacyjnej.

Przymus adwokacko-radcowski nie obowiązuje, gdy skargę kasacyjną sporządza sędzia, prokurator, notariusz albo profesor lub doktor habilitowany nauk prawnych, będący stroną, jej przedstawicielem lub pełnomocnikiem, albo gdy skargę kasacyjną wnosi prokurator lub Rzecznik Praw Obywatelskich o tym stanowi art. 175 § 2.

Natomiast w sprawach obowiązków podatkowych skarga kasacyjna może być sporządzona również przez doradcę podatkowego, a w sprawach własności przemysłowej przez rzecznika patentoweg (art. 175 § 3).

30. Wymogi skargi kasacyjnej, tryb i termin jej wniesienia.

Wymogi skargi kasacyjnej;

 

Podstawą dla wyróżnienia tej przesłanki dopuszczalności skargi kasacyjnej jest treść art. 176, która mówi, że "skarga kasacyjna powinna czynić zadość wymaganiom przypisanym dla pisma w postępowaniu sądowym oraz zawierać oznaczenie zaskarżonego orzeczenia ze wskazaniem czy jest ono zaskarżone w całości, czy w części, przytoczenie podstaw kasacyjnych i ich uzasadnienie, wniosek o uchylenie lub zmianę orzeczenia z zaznaczeniem zakresu żądanego uchylenia lub zmiany". Powyższy przepis pozwala podzielić wymagania stawiane skardze kasacyjnej na dwie grupy, nazywane w nauce:

• wymaganiami formalnymi skargi kasacyjnej;

• wymaganiami materialnymi skargi kasacyjnej.

Wymagania formalne skargi kasacyjnej;

Przez wymagania formalne skargi kasacyjnej rozumie się wymagania stawiane każdemu pochodzącemu od strony pismu procesowemu, a zawarte w art. 46 i 47. Zgodnie z nimi skarga kasacyjna powinna zawierać:

• oznaczenie Naczelnego Sądu Administracyjnego jako sądu do którego skarga jest kierowana;

• wskazanie imion i nazwisk lub nazw stron, ich przedstawicieli ustawowych i pełnomocników;

• oznaczenie pisma jako: "skarga kasacyjna";

• podpis strony, jej przedstawiciela ustawowego lub pełnomocnika;

• wymienienie załączników;

• dołączone odpisy skargi kasacyjnej oraz odpisy załączników do doręczenia ich stronom;

• dołączone pełnomocnictwo, jeżeli skargę kasacyjną wnosi pełnomocnik, który uprzednio pełnomocnictwa nie złożył.

Wymagania materialne skargi kasacyjnej;

Do wymagań materialnych stawianych skardze kasacyjnej zalicza się wymóg (art. 176):

• oznaczenia zaskarżonego orzeczenia ze wskazaniem czy jest ono zaskarżone w całości, czy w części;

• przytoczenia podstaw kasacyjnych i ich uzasadnienia;

• zawarcia w niej wniosku o uchylenie lub zmianę orzeczenia z oznaczeniem zakresu żądanego uchylenia lub zmiany.

Termin do wniesienia skargi kasacyjnej;

 

W myśl art. 177 § 1, termin do wniesienia skargi kasacyjnej wynosi trzydzieści dni od dnia doręczenia stronie odpisu orzeczenia wraz z uzasadnieniem. Nie jest więc możliwe wniesienie skargi kasacyjnej przed doręczeniem stronie powyższych dokumentów - skarga taka zostałaby uznana za przedwczesną i w efekcie odrzucona. Doręczenie stronom uzasadnienia orzeczenia wraz z uzasadnieniem może następować:

a) z urzędu - dzieje się tak w przypadku:

- postanowień, od których przysługuje stronie wniesienie środków zaskarżenia (art. 163 § 1 i 2)

- wyroków (art. 142 § 1 w zw. z 141 § 1), z wyjątkiem sytuacji opisanej w art. 141 § 2

 

 

b) na wniosek strony wniesiony w terminie 7 dni od dnia ogłoszenia lub doręczenia stronie odpisu sentencji - jeżeli sąd oddalił skargę (art. 141 § 2). W tym przypadku odpis wyroku uzasadnieniem doręcza się tylko stronie, która złożyła taki wniosek (art. 142 § 2).

W myśl art. 177 § 2 trzydziestodniowy termin do wniesienia skargi kasacyjnej wiąże również prokuratora i Rzecznika Praw Obywatelskich.

Tryb wniesienia skargi kasacyjnej.

Zgodnie z treścią art. 177 § 1 wniesienie skargi kasacyjnej powinno nastąpić za pośrednictwem sądu, który wydał zaskarżone orzeczenie.

31. Zasady postępowania kasacyjnego.

32. Treść orzeczenia NSA.

Orzeczenia NSA mają w zasadzie charakter kasacyjny. Po rozpoznaniu skargi kasacyjnej Sąd ten może wydać następujące orzeczenia:

l) oddalające skargę kasacyjną - jeśli skarga nie ma usprawiedliwionych pod­staw albo jeżeli zaskarżone orzeczenie mimo błędnego uzasadnienia odpowiada prawu (art. 184),

2) uchylające zaskarżone orzeczenie w całości lub w części i przekazujące spra­wę do ponownego rozpoznania sądowi, który wydał orzeczenie - w razie uwzględ­nienia skargi kasacyjnej (art. 185 § l). Orzeczenie kasacyjne jest podstawowym sposobem rozstrzygnięcia sprawy w przypadku uwzględnienia skargi kasacyjnej i wynika z samej idei postępowania kasacyjnego. Jego istotą jest uchylenie zaskarżonego orzeczenia i przekazanie sprawy do ponownego rozpatrzenia wojewódzkiemu sądowi administracyjnemu.

Sąd, któremu sprawa została przekazana do ponownego rozpoznania, powinien rozpoznać ją ponownie w innym składzie (art. 185 § 2). Niespełnienie tego warunku prowadzić będzie, na podstawie art. 183 § 2 pkt 4, do nieważności postępowania.

Sąd pierwszej instancji, któremu przekazano sprawę, związany jest przy rozpoznawaniu danej sprawy wykładnią prawa dokonaną przez Naczelny Sąd Administracyjny. Związanie to nie może jednak wykraczać poza zakres kontroli i orzekania Naczelnego Sądu Administracyjnego, wyznaczony zasadą związania granicami skargi kasacyjnej. Związane wykładnią prawa, dokonaną przez Naczelny Sąd Administracyjny, są też strony postępowania, ponieważ skarga kasacyjna wniesiona od orzeczenia wydanego po ponownym rozpoznaniu sprawy nie może być oparta na podstawach sprzecznych z wykładnią prawa ustaloną w tej sprawie przez Naczelny Sąd Administracyjny.

3) uchylające zaskarżone orzeczenie i orzekające co do istoty sprawy sądowoad­ministracyjnej - jeżeli nie ma naruszeń przepisów postępowania, które mogły mieć istotny wpływ na wynik sprawy, a zachodzi jedynie namszenie prawa materialnego (art. 188) - orzeczenie reformatoryjne - W postępowaniu kasacyjnym, jak sama nazwa wskazuje, normą jest wydawanie przez sąd orzeczeń o charakterze kasacyjnym. Ustawodawca przewidział jednak także możliwość merytorycznego rozpoznania sprawy przez Naczelny Sąd Administracyjny. Art. 188 stanowi, że "jeżeli nie ma naruszeń przepisów postępowania, które mogły mieć istotny wpływ na wynik sprawy, a zachodzi jedynie naruszenie prawa materialnego, Naczelny Sąd Administracyjny może uchylić zaskarżone orzeczenie i rozpoznać skargę. W tym przypadku Sąd orzeka na podstawie stanu faktycznego przyjętego w zaskarżonym wyroku". Przepis ten stanowi pewien kompromis pomiędzy czystym systemem kasacyjnym, a systemem rewizyjnym.

Wydanie orzeczenia reformatoryjnego ma charakter fakultatywny - NSA może, ale nie musi z możliwości tej skorzystać. Na przykład w przypadku stwierdzenia, że stan sprawy, ze względu na konieczność dokonania pewnych ustaleń faktycznych, nie upoważnia do stanowczego rozstrzygnięcia, Naczelny Sąd Administracyjny powinien przekazać sprawę do ponownego rozpoznania sądowi pierwszej instancji. Możliwość wydania orzeczenia reformatoryjnego nie zależy od wniosku skarżącego w tej sprawie. Jeżeli więc nawet w skardze zawarte były zarzuty naruszenia zarówno przepisów prawa materialnego jak i procesowego, a te ostatnie okażą się bezzasadne, Naczelny Sąd Administracyjny może wydać omawiane orzeczenie.

4) uchylające zaskarżone orzeczenie i odrzucające skargę - jeśli skarga ulegała odrzuceniu przed WSA (art. 189),

5) uchylające zaskarżone orzeczenie i umarzające postępowanie - jeśli istniały podstawy do umorzenia postępowania przed WSA (art. 189).

Orzeczenia opisane wyżej w punktach l, 3, 4 i 5 kończą postępowanie zainicjo­wane wniesieniem skargi do WSA. Natomiast orzeczenie opisane w punkcie 2 po­woduje uruchomienie kolejnego toku instancji w postępowaniu sądowoadministra­cyjnym. Proces ten może powtarzać się kilkakrotnie.

33. Zażalenie na postanowienie WSA.

Na postanowienia WSA, jak również zarządzenia przewodniczącego przysłu­guje zażalenie, jeśli ustawa wyraźnie je przewiduje. W szczególności zgodnie z art. 194 § 1 zażalenie przysługuje na postanowienia, których przedmiotem jest:

 przekazanie sprawy innemu sądowi administracyjnemu,

 wstrzymanie lub odmowa wstrzymania wykonania decyzji, postanowienia, innego aktu lub czynności, o których mowa wart. 61,

 zawieszenie postępowania i odmowa podjęcia zawieszonego postępowania,

 odmowa sporządzenia uzasadnienia wyroku,

 sprostowanie lub wykładnia orzeczenia albo ich odmowa,

 oddalenie wniosku o wyłączenie sędziego,

 odrzucenie skargi kasacyjnej,

 odrzucenie zażalenia,

 zwrot kosztów postępowania, jeżeli strona nie wnosi skargi kasacyjnej,

 ukaranie grzywną

 

Na podstawie innych przepisów p.s.a. zażalenie przysługuje na postanowienia w przedmiocie:

 odmowy dopuszczenia do udziału w sprawie w charakterze uczestnika osoby, która nie brała udziału w postępowaniu administracyjnym oraz organizacji społecznej (art. 33 § 2),

 przywrócenia lub odmowy przywrócenia terminu do dokonania czynności w postępowaniu sądowym oraz odrzucenia wniosku o przywrócenie terminu (art. 86 § 3 i art. 88),

 kosztów sądowych, jeżeli strona nie składa środka odwoławczego co do istoty sprawy (art. 227),

 czynności w ramach instytucji prawa pomocy określonych wart. 258 § 2 (art. 260),

 cofnięcia przyznania prawa pomocy (art. 263),

 wstrzymania wykonania orzeczenia w przypadku wniesienia skargi o wznowie­nie postępowania (art. 284),

 odtworzenia zaginionych akt lub stwierdzenia, że odtworzenie akt jest niemoż­liwe (art. 297),

 podjęcia dalszego postępowania w przypadku zaginięcia akt w takim stanie, w jakim jest to możliwe przy uwzględnieniu akt pozostałych i odtworzonych (art. 298).

 Zażalenie przysługuje również na zarządzenia przewodniczącego w przed­mIOCie:

 pozostawienia pisma, którego braków strona nie uzupełniła, bez rozpoznania (art. 49 § 2),

 kosztów sądowych, jeżeli strona nie składa środka odwoławczego co do istoty sprawy (art. 227).

 

Zażalenie stanowi środek odwoławczy sensu stricto, gdyż ma charakter dewolutywny. Do rozpatrzenia zażalenia właściwy jest NSA. Co do zasady zażalenie ma charakter niesuspensywny, jednakże WSA może wstrzymać wykonanie zaskar­żonego postanowienia do czasu rozstrzygnięcia zażalenia (art. 196). Termin do wnie­sienia zażalenia jest siedmiodniowy, licząc od daty doręczenia postanowienia podle­gającego zaskarżeniu. Ustawa przewiduje pośredni tryb wnoszenia zażalenia, co jest uzasadnione choćby względami technicznymi, jako że akta sprawy znajdują się w WSA. Zażalenie jest pismem procesowym, które winno czynić zadość wymogom przewidzianym dla pisma w postępowaniu sądowym, a ponadto zawierać wskazanie zaskarżonego postanowienia i wniosek o jego zmianę lub uchylenie oraz zwięzłe uzasadnienie zażalenia. Ponadto należy przyjąć, iż w sprawach majątkowych w za­żaleniu powinna być określona wartość przedmiotu zaskarżenia, co pozwoli ustalić należną opłatę od zażalenia.

Ustawa nie wymaga wskazania w zażaleniu podstaw zaskarżenia, a tylko zwię­złego uzasadnienia zażalenia, a więc wskazania uchybień postępowania lub postano­wienia (zarządzenia), które według skarżącego uzasadniają zmianę lub uchylenie zaskarżonego postanowienia lub zarządzenia.

Postępowanie zażaleniowe, podobnie jak postępowanie kasacyjne, toczy się dwu etapowo. W pierwszym etapie postępowania WSA dokonuje kontroli zażalenia pod kątem jego dopuszczalności, zachowania wymogów formalnych oraz dochowania terminu do wniesienia zażalenia. Jeśli zażalenie zostało wniesione po upływie terminu, jest z innych przyczyn niedopuszczalne lub strona nie uzupełniła braków zażalenia w wyznaczonym terminie, WSA odrzuca zażalenie na posiedzeniu niejawnym (art. 178 w zw. z art. 197 § 2). Jeśli zażalenie nadaje się do rozpoznania, WSA winien rozważyć, czy istnieje możliwość dokonania samokontroli zaskarżonego postanowienia lub zarządzenia, czy - inaczej mówiąc - weryfikacji ich trafności przez sąd lub przewodni­czącego, który je wydał. Zgodnie z art. 195 § 2, jeżeli zażalenie zarzuca nieważność postępowania lub jest oczywiście uzasadnione, WSA, który wydał zaskarżone posta­nowienie, może na posiedzeniu niejawnym, nie przesyłając akt NSA, uchylić zaskar­żone postanowienie i w miarę potrzeby sprawę rozpoznać na nowo. Sąd ma możliwość zastosowania powyższego przepisu z urzędu, bez względu na to, czy strona złożyła wniosek w tym zakresie. Uchylenie zaskarżonego postanowienia i ponowne rozpozna­nie sprawy powinno mieć miejsce wówczas, gdy sąd podziela podniesiony w zażaleniu zarzut nieważności postępowania lub uznaje, że jest ono oczywiście uzasadnione. Postanowienie wydane w tym trybie jest postanowieniem sądu pierwszej instancji i przysługują od niego środki odwoławcze na zasadach ogólnych. W szczególności od nowo wydanego postanowienia nie będzie przysługiwało zażalenie, jeśli sąd jedynie uchyli zaskarżone postanowienie jako zbędne.

Drugi etap postępowania zażaleniowego toczy się przed NSA. Sąd ten, zgodnie z art. 197, rozpoznaje zażalenie na posiedzeniu niejawnym, stosując do postępowania toczącego się na skutek zażalenia odpowiednio przepisy o skardze kasacyjnej.

34. Wznowienie postępowania sądowoadministracyjnego (podstawy wznowienia, właściwość sądu).

Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi dopuszcza możliwość obale­nia prawomocnego orzeczenia sądowego, gdy zapadło ono z pogwałceniem bez­względnie obowiązujących zasad prawa i jest rażąco sprzeczne z rzeczywistym stanem sprawy. Temu celowi ma służyć uregulowana w dziale VII p.s.a. instytucja wznowienia postępowania, która ze swej istoty ma charakter wyjątkowy. Skarga o wznowienie postępowania zmierza do korekty wadliwego orzeczenia w konkretnej sprawie. Jest to środek uruchamiany w zasadzie wyłącznie na wniosek stron, mający służyć zabezpie­czeniu ich indywidualnych interesów. Skarga o wznowienie postępowania jest insty­tucją wyjątkową w tym znaczeniu, że przysługuje od ściśle określonych orzeczeń i na wąsko określonych podstawach, zgodnie z zasadą legalności. Jest to uzasadnione w szczególności z uwagi na konieczność zapewnienia stabilności orzeczeń. Skargę o wznowienie postępo­wania można zaliczyć do nadzwyczajnych środków zaskarżenia o charakterze wyjątkowym, choć w istocie ma ona charakter restytucyjny. Zmierza bowiem do ponownego rozpoznania sprawy już prawomocnie zakończonej, wszczyna od nowa postępowanie, które zasadniczo toczy się przy zastosowaniu przepisów o postępowa­niu przed sądem pierwszej instancji. Jednakże celem skargi o wznowienie postępo­wania jest uchylenie lub zmiana prawomocnego orzeczenia kończącego postępowa­nie, stąd spełnia ona funkcję przypisywaną środkom zaskarżenia. Skarga o wznowienie postępowania jest środkiem zaskarżenia niesuspensywnym, gdyż zgodnie z art. 284 jej wniesienie nie tamuje wykonania zaskarżonego orzeczenia. W razie uprawdopodobnienia, że zgłaszającemu wniosek grozi niepowetowana szko­da, sąd może na posiedzeniu niejawnym wstrzymać wykonanie orzeczenia w drodze postanowienia, na które służy zażalenie.

Skarga o wznowienie postępowania jest środkiem obalania prawomocnych orze­czeń w wyjątkowych, ściśle określonych wypadkach, o odrębnych i właściwych sobie cechach. Wniesienie tego środka powoduje uruchomienie dwufazowego postę­powania, mającego na celu zbadanie jego dopuszczalności, a następnie - w razie pozytywnego zakończenia pierwszego etapu - zbadanie jego zasadności.

Podstawy wznowienia postępowania sądowoadministracyjnego;

Ogólne warunki dopuszczalności wznowienia postępowania są następujące:

 musi istnieć orzeczenie sądu, od którego została wniesiona skarga o wznowienie postępowania,

 orzeczenie to musi być prawomocne,

 orzeczenie musi kończyć postępowanie w sprawie.

Zgodnie z art. 270, w przypadkach przewidzianych w dziale VII p.s.a., można żądać wznowienia postępowania, które zostało zakończone prawomocnym orzecze­niem. Można żądać wznowienia postępowania zarówno w przypadku, gdy zakończyło się ono orzeczeniem WSA, jak i orzeczeniem NSA. Dopuszczalne jest wznowienie postępowania zakończonego zarówno wyrokiem, jak i postanowieniem. Nie jest nato­miast dopuszczalne dalsze wznowienie postępowania zakończonego prawomocnym orzeczeniem wydanym na skutek skargi o wznowienie postępowania (art. 285).

Natomiast podstawy skargi o wznowienie postępowania zostały wyliczone taksatywnie.

Można je podzielić na trzy grupy:

1.      przyczyny nieważności (art. 271),

2.      właściwe przyczyny restytucyjne (art. 273),

3.      orzeczenie Trybunału Konstytucyjnego o niezgodności aktu normatywnego z Konstytucją, umową międzynarodową lub z ustawą, na podstawie której zostało wydane orzeczenie (art. 272).

 

Ad. 1. Przyczyny nieważności (art. 271)

 

Nieważność jako podstawa wznowienia zachodzi tylko wtedy, gdy:

 w składzie sądu uczestniczyła osoba nieuprawniona albo jeżeli orzekał sędzia wyłączony z mocy ustawy, a strona przed uprawomocnieniem się orzeczenia nie mogła domagać się wyłączenia (art. 271 pkt l),

 strona nie miała zdolności sądowej lub procesowej albo nie była należycie reprezentowana lub jeżeli wskutek naruszenia przepisów prawa była pozbawiona możliwości działania, chyba że przed uprawomocnieniem się orzeczenia niemożność działania ustała lub brak reprezentacji był podniesiony w drodze zarzutu albo strona potwierdziła dokonane czynności procesowe (art. 271 pkt 2).

Ad. 2. Właściwe przyczyny restytucyjne (art. 273)

Jako właściwe przyczyny restytucyjne p.s.a. wart. 273 wymienia:

 

 oparcie orzeczenia na dokumencie podrobionym lub przerobionym,

 oparcie orzeczenia na skazującym wyroku karnym, następnie uchylonym,

 uzyskanie orzeczenia za pomocą przestępstwa,

 późniejsze wykrycie takich okoliczności faktycznych lub środków dowodo­wych, które mogłyby mieć wpływ na wynik sprawy, a z których strona nie mogła skorzystać w poprzednim postępowaniu,.

 późniejsze wykrycie prawomocnego orzeczenia dotyczącego tej samej sprawy.

 

Ad. 3. Orzeczenie Trybunału Konstytucyjnego o niezgodności aktu normatywnego z Konstytucją, umową międzynarodową lub z ustawą, na podstawie której zostało wydane orzeczenie (art. 272).

Jak stanowi art. 272  można żądać wznowienia postępowania również w przypadku, gdy Trybunał Konstytucyjny orzekł o niezgodności aktu normatywnego z Konstytucją, umową międzynarodową lub z ustawą, na podstawie, którego zostało wydane orzeczenie.

Można żądać wznowienia postępowania również w przypadku, gdy potrzebataka wynika z rozstrzygnięcia organu międzynarodowego działającego na podstawie umowy międzynarodowej ratyfikowanej przez Rzeczpospolitą Polską o tym stanowi art. 272 § 3.

 

 

 

 

Właściwość sądu;

 

Skarga o wznowienie postępowania zapoczątkowuje postępowanie, które nie jest dalszym ciągiem prawomocnie zakończonego postępowania, lecz nowym postępo­waniem, odmiennie uregulowanym.

Właściwość sądu do rozpoznania skargi o wznowienie postępowania ma cha­rakter właściwości wyłącznej (należy ją zawsze ustalać na podstawie art. 275 z po­minięciem przepisów o właściwości WSA i właściwości NSA) i zależy od podstawy skargi o wznowienie. Do wznowienia postępowania z przyczyn nieważności właści­wy jest sąd, który wydał zaskarżone orzeczenie, a jeżeli zaskarżono orzeczenia sądów obu instancji, właściwy jest NSA. Do wznowienia na innej podstawie właściwy jest sąd, który ostatnio orzekał w sprawie.

 

Art. 275.

Do wznowienia postępowania z przyczyn nieważności właściwy jest sąd, który wydał zaskarżone orzeczenie, a jeżeli zaskarżono orzeczenia sądów obu instancji, właściwy jest Naczelny Sąd Administracyjny. Do wznowienia postępowania na innej podstawie właściwy jest sąd, który ostatnio orzekał w sprawie.

Art. 276.

Do postępowania ze skargi o wznowienie postępowania stosuje się odpowiednio przepisy o postępowaniu przed sądem pierwszej instancji, jeżeli przepisy poniższe nie stanowią inaczej. Jednakże, gdy do wznowienia postępowania właściwy jest Naczelny Sąd Administracyjny, stosuje się odpowiednio art. 175.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

---