 | Pobierz cały dokument 3.nowozytnosc.notatki.do.lekcji.notatki.do.doc Rozmiar 430 KB |
NOTATKI do LEKCJI
nowożytność
TEMAT 1 - W DOBIE WIELKICH ODKRYĆ GEOGRAFICZNYCH
WIEDZA GEOGRAFICZNA EUROPEJCZYKÓW
Na początku XV w. powstała karawela - niewielki kilkunastometrowy statek z osiowym sterem i trójkątnym żaglem, zwanym łacińskim. Karawele były szybsze, zwrotniejsze i mogły zabrać więcej żywności niż wcześniej używane typy statków. Istotne w żegludze było również upowszechnienie instrumentów nawigacyjnych - astrolabium umożliwiającego określenie położenia statku względem gwiazd oraz busoli wskazującej kierunek rejsu.
ODKRYCIA PORTUGALII
Impuls do wypraw geograficznych wyszedł z Półwyspu Pirenejskiego. Jako pierwsi wyruszyli na nie Portugalczycy. Szukano drogi morskiej do Indii, umożliwiającej ominięcie lądowego szlaku zagrożonego ekspansją Turków, uniknięcie wysokich ceł oraz wyeliminowanie z pośrednictwa kupców muzułmańskich. Działalność Portugalczyków była planowa i systematyczna głównie dzięki następcy tronu Henrykowi Żeglarzowi (1394-1460). Zorganizował on w Sagres, leżącym w pobliżu najważniejszego portu Portugalii - Lagos, ośrodek naukowy, którego działalność można porównać do współczesnych akademii morskich. Gromadzono w nim i kopiowano mapy żeglarskie, doskonalono instrumenty nawigacyjne. Portugalskie wyprawy docierały stopniowo do coraz odleglejszych zachodnich wybrzeży Afryki, aż w 1488 r. jedna z nich odkryła Przylądek Dobrej Nadziei. Kolejna wyprawa pod dowództwem Vasco da Gamy dotarła w 1498 r. do Kalikatu w Indiach.
ODRKYCIA HISZPANII
Hiszpanie zaczęli poszukiwać nowych źródeł dochodów nieco później niż Portugalczycy. W 1492 r. siły królewskiej pary Izabeli Kastylijskiej i Ferdynanda Aragońskiego zdobyły ostatnią twierdzę Saracenów - Grenadę. Wprawdzie zakończyła się rekonkwista, ale rycerstwo hiszpańskie utraciło dotychczasowe źródło utrzymania. Władcy Hiszpanii dochody z podboju Grenady przeznaczyli na zorganizowanie wyprawy do Indii. Na jej czele stanął Włoch z Genui Krzysztof Kolumb. Wkrótce wyruszył on na zachód i w październiku 1492 r. dopłynął do wysp Bahama, później do Kuby i Haiti. Po powrocie przekonał królewską parę, że odnalazł szlak zachodni prowadzący do Indii. Jednak kolejne wyprawy, zwłaszcza Ameriga Vespucciego, udowodniły, że nie są to Indie, ale nowy kontynent. Hiszpanie postanowili opłynąć kontynent amerykański i kontynuować poszukiwania drogi do Indii. Wykonania tego zadania podjął się Portugalczyk Ferdynand Magellan. Nie doczekał końca wyprawy - zginął na Filipinach. Po 4 latach podróży do Hiszpanii powrócił z pięciu statków tylko jeden, „Victoria", dowodzony przez Sebastiana del Cano.
UKŁAD W TORDESILLAS
 | Pobierz cały dokument 3.nowozytnosc.notatki.do.lekcji.notatki.do.doc rozmiar 430 KB |