M.G.1.Jakie jest (przybliżone) wydobycie w Polsce: węgla kamiennego, brunatnego, gazu ziemnego i ropy naftowej?

M.G.2.Jaki udział w zużyciu końcowym energii w Polsce, do różnych celów i w różnych sektorach gospodarki łącznie, mają: węgiel kamienny, gaz ziemny (wysokometanowy i naazotowany razem), paliwa napędowe (benzyny i oleje napędowe razem), energia elektryczna i nośniki ciepła (para wodna i gorąca woda)?

T.K..3.Prezyblizona struktura energii pierwotnej wykorzystywanej do produkcji energii elektrycznej w Polsce z Twoim komentarzem.

M.G.4.Jaka jest produkcja energii elektrycznej, ilość energii wprowadzona do sieci i jej zużycie finalne w Polsce?

M.G.5.Jaka jest struktura zużycia energii elektrycznej w Polsce (przemysł, usługi, transport, gospodarstwa domowe, rolnictwo, budownictwo)?

P.Z.6.Jakie są prognozy zmian zapotrzebowania na energię elektryczną w Polsce?

A.S.7.Przedstaw na tym samym wykresie zmiany poboru energii elektrycznej w kraju, w ciągu doby - w dniu roboczym w styczniu i w dniu roboczym w czerwcu.

R.W.8.Narysuj uporządkowany wykres poboru ciepła w typowym miejskim systemie ciepłowniczym zaznaczając charakterystyczne proporcje i wartości.

P.Z.9.Co to jest energochłonność bezpośrednia, a co to jest energochłonność skumulowana?

A.S.10.Wyjaśnij , czym jest oraz do czego i przez kogo może być stosowane w energetyce zarządzanie popytem?

A.S.11.Jakie są główne składowe kosztów wytwarzania energii elektrycznej w elektrowni węglowe?

R.W.12.Opisz relacje (proporcje, ich możliwą zmienność, etc.) pomiędzy produkcją energii elektrycznej i produkcją nośników ciepła w (a) elektrociepłowni parowej z turbiną upustowo-przeciwprężną, (b) elektrociepłowni parowej z turbiną upustowo-kondensacyjną, (c) elektrociepłowni gazowej, (d) elektrociepłowni parowo gazowej.

E.B.13. Podaj (z właściwą nazwą) jeden, dowolny sposób podziału kosztów pomiędzy produkcję ciepła i energii elektrycznej w elektrociepłowni z turbiną przeciwprężną.

E.B.14.Jakie obowiązki w zakresie energetyki mają samorządy - lokalne i wojewódzkie?

E.B.15. Jaką rolę pełni Urząd Regulacji Energetyki? Które obszary runku energii ( i jakiego rodzaju energii) podlegają w Polsce regulacji?

P.Z.16.Na czym, polega regulacja „unbundlingu” e energetyce, wprowadzona dyrektywami Unii Europejskiej i jakich dziedzin energetyki dotyczy?

J.S.17. Taryfy i ceny za jakie usługi ( w jakim zakresie działalności) na rynku energii elektrycznej, gazu i ciepła sieciowego podlegają Weryfikacji i zatwierdzeniu przez Urząd Regulacji Energetyki?

J.S.18.Jakie są podstawowe zasady taryfikacji w ciepłownictwie?

J.S.19.Wyjaśnij pojęcie „subsydiowanie skrośne” i wyjaśnij, czego może ono dotyczyć.

R.W.20.Jakie są podstawowe zasady taryfikacji określonej, jako „taryfikacja kosztowa”?

T.K.21. Wymień możliwe sposoby wsparcia inwestycji - w szczególności inwestycji energetycznych.

T.K.22.Wyjaśnij, czym są i czego dotyczą tzw. Świadectwa pochodzenia energii elektrycznej , i jakie są skutki funkcjonowania systemu świadectw pochodzenia.

T.K.23.W jaki sposób wspierana jest w Polsce budowa i eksploatacja elektrowni wiatrowych?

P.Z.24.Omów wskaźniki rentowności inwestycji: SPBT, IRR, NPV, NPVR.

W.P.25.Wyjaśnij pojęcia: czas użytkowania mocy zainstalowanej, współczynnik niezawodności, współczynnik dyspozycyjności, wskaźnik skojarzenia.

W.P.26.Wyjaśnij pojęcia: współczynnik skojarzenia, współczynnik niejednoczesności, współczynnik obciążenia.

W.P.27.Wyjaśnij pojęcia: moc zainstalowana, moc nominalna, moc osiągalna, moc dyspozycyjna, moc uwięziona, rezerwa wirująca, rezerwa szybka, rezerwa zmian.

1.Jakie jest (przybliżone) wydobycie w Polsce: węgla kamiennego, brunatnego, gazu ziemnego i ropy naftowej?

WK - 88mln ton (+import 6mln ton, -eksport 12mln ton)

WB - 58mln ton

Ropa - 0,7mln ton (+import 21mln ton)

GZ wysokometanowy - 2mln ton (import 10mln ton)

GZ zaazotowany -3,5mln ton

Torf+Drzewo - 14mln ton.

2.Jaki udział w zużyciu końcowym energii w Polsce, do różnych celów i w różnych sektorach gospodarki łącznie, mają: węgiel kamienny, gaz ziemny (wysokometanowy i naazotowany razem), paliwa napędowe (benzyny i oleje napędowe razem), energia elektryczna i nośniki ciepła (para wodna i gorąca woda)?

3. Przybliżona struktura energii pierwotnej wykorzystywanej do produkcji energii elektrycznej w Polsce z Twoim komentarzem.

Ponad 90% węgiel (50% kamienny 40% brunatny) po ok 2% olej i gaz oraz torf z drewnem.

Jak wiemy Polska węglem stoi jest to u nas najpowszechniejszy (no chyba że złoża gazu łupkowego okażą się być większe) najtańszy (choć już drożeje bo zaczynamy sprowadzać tańszy węgiel z Rosji czy Ukrainy) nośnik energii. Dosłownie kilka „nie liczących się” turbin gazowych. No i biomasa którą jesteśmy zobligowani wrzucać do kotłów wraz z węglem.

4.Jaka jest produkcja energii elektrycznej, ilość energii wprowadzona do sieci i jej zużycie finalne w Polsce?

Produkcja:150 [TWh]

Do sieci: 135 [TWh] (Prod- potrz. własne)

Zużycie finalne: 115 [TWh] (Do sieci- eksport)

5.Jaka jest struktura zużycia energii elektrycznej w Polsce (przemysł, usługi, transport, gospodarstwa domowe, rolnictwo, budownictwo)?

Przemysł 45%

Sektor bytowo-komunalny 43%

Transport 6,5%

Budownictwo ~3%

Rolnictwo ~3%

7. Przedstaw na tym samym wykresie zmiany poboru energii elektrycznej w kraju, w ciągu doby - w dniu roboczym w styczniu i w dniu roboczym w czerwcu.

Sezonowe zmiany zapotrzebowania na energię - miesięczne maksymalne zapotrzebowanie mocy:

Dobowe zmiany zapotrzebowania na energię:

8.Narysuj uporządkowany wykres poboru ciepła w typowym miejskim systemie ciepłowniczym zaznaczając charakterystyczne proporcje i wartości.

9. Co to jest energochłonność bezpośrednia, a co to jest energochłonność skumulowana?

energochłonność bezpośrednia - zużycie poszczególnych rodzajów nośników energii bezpośrednio w procesie wytwarzania danego produktu, świadczenia określonej usługi lub zaspokajania danej potrzeby końcowej

energochłonność skumulowana - zużycie energii na wytworzenie rozpatrywanego produktu lub usługi obejmujące:

skumulowaną energochłonność eksploatacyjną, w tym:

• energochłonność bezpośrednią,

• zużycie energii na pozyskanie, przetworzenie i transport nośników energii zużytych bezpośrednio w danym procesie,

• zużycie energii na pozyskanie, wytworzenie i transport surowców i materiałów zużywanych w danym procesie

skumulowaną energochłonność inwestycyjną - to jest energię skumulowana i zużyta na wytworzenie maszyn i urządzeń , budowę budynków wykorzystywanych w rozważanym procesie

10. Wyjaśnij , czym jest oraz do czego i przez kogo może być stosowane w energetyce zarządzanie popytem?

Co chcemy uzyskać:

oczekiwane efekty fizyczne (uzyskiwane łącznie lub wybiórczo):

• zapewnienie zaspokojenia potrzeb i jednoczesne uniknięcie inwestycji w instalacje przetwarzania, przesyłu lub w sieci dystrybucyjne,

• zwiększenie sprzedaży energii, lub

• zmniejszenie sprzedaży energii dotychczasowej grupie odbiorców z możliwością sprzedaży energii dodatkowym/nowym odbiorcom jednocześnie z możliwością podniesienia ceny. Zwykle, w efekcie: zwiększenie przeciętnego obciążenia instalacji energetycznych (poprawa ich wykorzystania - czasu wykorzystania mocy zainstalowanej)

• zwiększając dostawy energii bez zwiększania wielkości eksploatowanych instalacji obniżamy jednostkowe koszty zaopatrzenia w energię; jest to możliwe jeśli zwiększeniu zapotrzebowania na energię nie towarzyszy zwiększenie zapotrzebowania mocy (zdolności wytwórczych); można to osiągnąć zmieniając sposób użytkowania energii przez odbiorców - wpływając na niejednoczesność ich zaopatrywania

Zmniejszając zapotrzebowanie na energię i moc u odbiorcy:

• umożliwiamy obsługę większej liczby odbiorców za pomocą tej samej infrastruktury technicznej i przy tym samym zużyciu energii wsadowej

• zwiększamy gotowość odbiorcy do akceptacji wyższych cen, przy których jego opłaty jednak nie wzrosną można to osiągnąć zmieniając sposób użytkowania energii przez odbiorców - poprawiając efektywność użytkowania energii

Przez kogo - przedsiębiorstwa dystrybucyjne (w ramach prowadzenia działalności gospodarczej), co może być też stymulowane przez przedsiębiorstwa wytwórcze i przedsiębiorstwa obrotu - agendy państwowe (w ramach realizacji polityki energetycznej Państwa)

Metody oddziaływania na odbiorców:

• informacja - ogólna lub dedykowana

• rabaty udzielane odbiorcom energii na zakupy urządzeń energooszczędnych (lub nowych odbiorników energii)

• niskooprocentowane pożyczki na zakup urządzeń

• rabaty udzielane odbiorcom energii w ramach rozliczeń za pobór energii

• taryfy strefowe (czasowe)

• taryfy za dostawy przerywane

• taryfy „czasu bieżącego”

• inne plany taryfowe

• uregulowania prawne (oddziaływania w ramach polityki energetycznej Państwa)

11. Jakie są główne składowe kosztów wytwarzania energii elektrycznej w elektrowni węglowe?

Koszty wytwarzania energii elektrycznej w elektrowniach.

Okresem obrachunkowym do obliczeń kosztów wytwarzania energii elektrycznej w elektrowniach jest rok kalendarzowy. Wszystkie wydatki ponoszone przez elektrownie, są sumowane po jego zakończeniu i stanowią roczne koszty własne wytwarzania energii elektrycznej przez daną elektrownię.

Koszty własne wytwarzania energii dzieli się na koszty:

• Stałe (zależne od mocy zainstalowanej)

• Amortyzacja(wydatki inwestycyjne rozłożone na lata eksploatacji)

• Kapitałowe (odsetki)

• Ogólne (budynki, pozazakładowe, podatki i ubezpieczenia, koszty zarządu)

• Zmienne (produkcja)

Koszty zmienne

• zależne od obciążenia

• koszty paliwa

• koszty materiałów pomocniczych

• koszty środowiska

• koszty osobowe personelu ruchowego

• koszty utrzymania i remontów

• niezależne od obciążenia

• koszty paliwa rozruchowego

• koszty utrzymania (płace, inne koszty - podczas postojów)

	węgiel kamienny	węgiel brunatny	węgiel kamienny nowoczesna elektrownia
wynagrodzenia z pochodnymi	8,20%	11,10%	2,40%
koszt paliwowy (z transportem)	68,70%	49,90%	59,90%
remonty i konserwacja	11,90%	16,20%	8,80%
koszty użytkowania środowiska	1,20%	1,60%	1,30%
podatki lokalne	0,80%	2,60%	4,10%
inne koszty	5,80%	7,90%	6,40%
amortyzacja	3,40%	10,70%	17,20%
suma 1	100,00%	100,00%	100,00%
koszty CO2 (30EUR/t)	59,60%	91,80%	56,20%

12.Opisz relacje (proporcje, ich możliwą zmienność, etc.) pomiędzy produkcją energii elektrycznej i produkcją nośników ciepła w (a) elektrociepłowni parowej z turbiną upustowo-przeciwprężną, (b) elektrociepłowni parowej z turbiną upustowo-kondensacyjną, (c) elektrociepłowni gazowej, (d) elektrociepłowni parowo gazowej.

Charakterystycznym wskaźnikiem cieplno-elektrycznym elektrociepłowni, określającym stosunek energii elektrycznej wytworzonej w obiegu do ciepła odprowadzonego do odbiorników z wylotu lub upustu turbiny, jest tzw. wskaźnik skojarzenia:

gdzie: Ep - energia elektryczna wytworzona przez strumień pary przeciwprężnej lub upustowej w określonym czasie, kWh; Qp - ciepło odprowadzone z turbiny do odbiorników w tym samym czasie, GJ.

Wartość wskaźnika skojarzenia zależy od parametrów początkowych oraz parametrów pary odbieranej do celów ciepłowniczych, a także od układu technologicznego elektrociepłowni i zawiera się w granicach od ok. 30 kWh/GJ (0,11 MWc/MWt) - dla turbin przeciwprężnych na małe parametry początkowe i stosunkowo duże parametry końcowe) do ok. 150 kWh/GJ (0,55 MWc/MWt) - dla bloku ciepłowniczego BC-100.

Głównym efektem ekonomicznym skojarzonego wytwarzania energii elektrycznej i ciepła w elektrociepłowni jest oszczędność paliwa w stosunku do układu niezależnego (rozdzielonego) wytwarzania obu postaci energii, składającego się z zastępczej elektrowni kondensacyjnej i zastępczej ciepłowni (kotłowni). Dla tych samych strumieni oddawanych energii (odpowiednio 34 jednostki energii elektrycznej i 53 jednostki ciepła) w układzie rozdzielonym należy zużyć 159 jednostek energii chemicznej paliwa, czyli o 59 jednostek więcej niż w elektrociepłowni. Sprawność ogólna procesu skojarzonego wynosi w przedstawionym przykładzie 87%, a procesów rozdzielonych 54,7%.

13. Podaj ( z właściwą nazwą) jeden, dowolny sposób podziału kosztów pomiędzy produkcję ciepła i energii elektrycznej w elektrociepłowni z turbiną przeciwprężną.

Metody:

-fizyczna

-termodynamiczna

-pośrednia

-egzergetyczna

-Andrjuszczenki

-ekonomiczna

Metoda fizyczna - podział kosztów proporcjonalnie do strumieni energii zużytych do wytworzenia energii elektrycznej i nośnika ciepła.

Obu nośnikom, proporcjonalnie do ich wartości energetycznej przyporządkowuje się straty ciepła w kotle.

Energii elektrycznej przyporządkowuje się straty w generatorze.

Nośnikowi ciepła należałoby przyporządkować starty w wymienniku ciepłowniczym

ip - entalpia pary świeżej,

iwyl - entalpia pary wylotowej z turbiny,

iskr - entalpia skroplin za wymiennikiem ciepłowniczym

udział kosztów energii w całych kosztach:

Udział kosztów ciepła:

Energię elektryczną traktuje się zatem jako energie odpadowa przy produkcji ciepła.

Metoda termodynamiczna - koszty ustala się w odniesieniu do hipotetycznego spadku entalpii rozprężanej pary jaki miałby miejsce w turbinie kondensacyjnej. Zakłada się, że do wykorzystania jest energia odpowiadająca temu spadkowi. Dzieli się na część wykorzystywaną do produkcji energii elektrycznej: (ip-ip wyl) i pozostałą przypisywaną produkcji ciepła. Stąd jeśli: ik - entalpia pary za turbiną kondensacyjną, ip - entalpia pary świeżej, iwyl - entalpia pary wylotowej (z turbiny przeciwprężnej) to udział kosztów energii

elektrycznej w całych kosztach wynosi:

Oraz odpowiednio:

Metoda pośrednia Schultza -W tej metodzie współczynniki podziału kosztów są ustalane jako średnia arytmetyczna współczynników ustalonych według metody fizycznej i według metody termodynamicznej.

Metoda Andrjuszczenki -Oparta jest na następującym rozumowaniu i założeniach.

-koszty energii elektrycznej powinny być proporcjonalne do spadku entalpii wykorzystanego do jej produkcji, zatem:

-natomiast koszty nośnika ciepła powinny być proporcjonalne do spadku entalpii w wymienniku ciepłowniczym:

-gdyby parę podawaną do turbiny przeciwprężnej w elektrociepłowni, użyć w elektrowni kondensacyjnej to całe koszty paliwa zostałyby przypisane energii elektrycznej:

-gdyby natomiast ta sama para została wykorzystana w wymienniku ciepłowniczym to całe koszty zostałyby przypisane nośnikowi ciepła:

Zatem:

Ponieważ:

To:

Metoda egzegetyczna:

Metoda ekonomicznego podziału kosztów:

Rozpatruje się:

A - roczną produkcje energii elektrycznej w badanej elektrociepłowni

W - roczną produkcje nośników ciepła w badanej elektrociepłowni

- koszty roczne w rozpatrywanej elektrociepłowni,

- koszty roczne w zastępczej elektrociepłowni kondensacyjnej wytwarzającej energię elektryczną w ilości A,

- koszty roczne w zastępczej kotłowni (ciepłowni) wytwarzającej nośnik ciepła w ilości W,

ponieważ gospodarka skojarzona umożliwia lepsze wykorzystanie paliwa to suma kosztów wytwarzania rozdzielonego jest większa od kosztów wytwarzania w skojarzeniu:

Podział kosztów na składniki odpowiadające energii elektrycznej i nośnikowi ciepła sprowadza się do podziału różnicy kosztów ΔK, przy czym:

Ponadto przyjmuje się, że przypisywane energii elektrycznej i nośnikowi ciepła oszczędności kosztów ΔKA i ΔKW powinny mieć się do siebie w takim samym stosunku, jak koszty rozdzielonego wytwarzania energii:

Stąd:

14. Jakie obowiązki w zakresie energetyki mają samorządy- lokalne i wojewódzkie?

Samorząd lokalny - gminy:

1) planowanie i organizacja zaopatrzenia w ciepło, energię elektryczną i paliwa gazowe na obszarze gminy;

2) planowanie oświetlenia miejsc publicznych i dróg znajdujących się na terenie gminy;

3) finansowanie oświetlenia ulic, placów i dróg publicznych znajdujących się na terenie gminy.

Samorząd wojewódzki:

1) zapewnienie warunków do rozwoju infrastrukturalnych połączeń międzyregionalnych i wewnątrz regionalnych, w tym przede wszystkim na terenie

województwa,

2) koordynację rozwoju energetyki w gminach

3) uczestniczy w planowaniu zaopatrzenia w energię elektryczną na obszarze województwa w zakresie koordynacji współpracy pomiędzy gminami

4) bada zgodność gminnych planów zaopatrzenia w energię i paliwa z polityką energetyczną państwa

15. Jaką rolę pełni Urząd Regulacji Energetyki? Które obszary rynku energii (i jakiego rodzaju energii) podlegają w Polsce regulacji?

Funkcję kontroli i nadzoru nad polskim rynkiem energii pełni Urząd Regulacji Energetyki (URE), którego główne działania polegają na równoważeniu interesów przedsiębiorstw energetycznych i odbiorców energii.

Prezes URE może zwolnić przedsiębiorstwo energetyczne z konieczności ustalania taryf jeśli uzna, że przedsiębiorstwo działa w warunkach konkurencji.

Obecnie z obowiązku składania taryf zwolnione są elektrownie choć na ceny energii w elektrowni pośrednio wpływają taryfy spółek dystrybucyjnych.

Obowiązki i kompetencje Prezesa URE:

•udzielanie i cofanie koncesji;

•zatwierdzanie i kontrolowanie stosowania taryf paliw gazowych, energii elektrycznej i ciepła, w tym ustalanie:

a) współczynników korekcyjnych określających projektowaną poprawę efektywności funkcjonowania przedsiębiorstwa energetycznego

b) okresu obowiązywania taryf

c) wysokości uzasadnionego zwrotu z kapitału

d) maksymalnego udziału opłat stałych w łącznych opłatach za świadczenie usług

e) jednostkowych opłat zastępczych (np. za niedostarczenie energii z OZE)

f) wskaźnika referencyjnego (do taryfy na ciepło z kogeneracji)

•opracowywanie wytycznych i zaleceń do planów przedsiębiorstw energetycznych i ich uzgadnianie

•kontrolowanie wykonania obowiązków ustawowych przez przedsiębiorstwa energetyczne

•wyznaczanie operatorów systemów sieciowych

•udzielanie i cofanie zwolnienia z obowiązku świadczenia usług

•zatwierdzanie instrukcji ruchu i eksploatacji sieci,

•organizowanie i przeprowadzanie przetargów dotyczących:

a) wyłaniania sprzedawców z urzędu,

b) budowy nowych mocy wytwórczych energii elektrycznej

•kontrolowanie standardów jakościowych obsługi odbiorców

•kontrolowanie realizacji przez operatora systemu przesyłowego rozporządzeń KE

•rozstrzyganie sporów, nakładanie kar pieniężnych na zasadach określonych w ustawie;

•przeciwdziałaniu praktykom ograniczającym konkurencję;

•określanie i publikowanie wskaźników i cen wskaźnikowych

•zbieranie i przetwarzanie informacji dotyczących przedsiębiorstw energetycznych

•monitorowanie funkcjonowania systemu gazowego i elektroenergetycznego

•wydawanie świadectw pochodzenia

Regulacji na rynku energii podlegają te obszary, w których nie funkcjonuje mechanizm konkurencji, tj. w transporcie energii sieciami przesyłowymi i rozdzielczymi oraz w obrocie taryfowym.

Taryfowanie występuje w:

-gazownictwie

-ciepłownictwie

-elektroenergetyce

16. Na czym, polega regulacja „unbundlingu” e energetyce, wprowadzona dyrektywami Unii Europejskiej i jakich dziedzin energetyki dotyczy?

Unbundling - polega na prawnym wydzieleniu działalności dystrybucyjnej od działalności handlowej, bądący ostatnim etapem rozdziału dawnych Zakładów Energetycznych i powołaniu dwóch odrębnych spółek prawa handlowego (np. RWE Polska - sprzedawca i RWE Polska Operator - dystrybutor). Powodem takiego wydzielenia było podejrzenie, że wielkie koncerny energetyczne, którym podporządkowane jest nie tylko wytwarzanie energii ale również jej przesył, mogą manipulować kosztami. To znaczy - mogą zaniżyć sztucznie ceny produkcji energii, a koszty te przerzucić na przesył. Celem takiego działania mogłoby być wyeliminowanie z rynku konkurencji w postaci mniejszych producentów.

17. Taryfy i ceny za jakie usługi (w jakim zakresie działalności) na rynku energii elektrycznej, gazu i ciepła sieciowego podlegają weryfikacji i zatwierdzeniu przez Urząd Regulacji Energetyki?

Prezes URE zatwierdza taryfy i ceny za usługi świadczone na rynku energii elektrycznej, gazu i ciepła sieciowego odbiorcom końcowym (gospodarstwom domowym). Chodzi tutaj o taryfę G oraz o ceny energii ustalane jako suma:

1. Opłaty za transport energii sieciami dystrybucyjnymi

2. Opłaty za zużycie energii

3. Podatku VAT

Prezes URE może zwolnić przedsiębiorstwo energetyczne z obowiązku przedkładania taryf do zatwierdzenia, jeżeli stwierdzi, że działa ono w warunkach konkurencji, albo cofnąć udzielone zwolnienie w przypadku ustania warunków uzasadniających zwolnienie.

Przy podejmowaniu decyzji, o których mowa w ust. 1, Prezes URE bierze pod uwagę

takie cechy rynku paliw lub energii, jak:

1. liczba uczestników i wielkości ich udziałów w rynku,

2. przejrzystość struktury i zasad funkcjonowania rynku,

3. istnienie barier dostępu do rynku,

4. równoprawne traktowanie uczestników rynku,

5. dostęp do informacji rynkowej,

6. skuteczność kontroli i zabezpieczeń przed wykorzystywaniem pozycji ograniczającej konkurencję,

7. dostępność do wysoko wydajnych technologii.

Taryfikacja uwzględniająca decyzję Prezesa URE nie dotyczy dzisiaj:

• wytwórców energii elektrycznej

• spółek obrotu w zakresie sprzedaży energii odbiorcom poza gospodarstwami domowymi

18. Jakie są podstawowe zasady taryfikacji w ciepłownictwie.

Taryfowanie w ciepłownictwie zakłada:

a) pokrywanie kosztów prawnie uzasadnionych

b) eliminowanie subsydiowania skrośnego

Taryfa powinna określać:

1. Grupy taryfowe - grupa odbiorców pobierających energię lub korzystających z usług związanych z zaopatrzeniem w tą energię, dla których stosuje się jeden zestaw cen lub stawek opłat i warunków ich stosowania. Np. grupa taryfowa G stosowana dla gospodarstw domowych.

2. Rodzaje oraz wysokość cen i stawek opłat, a także warunki ich stosowania, różnicowane w zależności od kosztów uzasadnionych.

3. Bonifikaty za niedotrzymanie parametrów jakościowych nośnika ciepła i standardów jakościowych obsługo odbiorców

4. Opłaty za nielegalny pobór ciepła

Taryfa w przedsiębiorstwie ciepłowniczym zawiera:

1. Ceny za zamówioną moc cieplną (zł/MW)

2. Ceny ciepła (zł/GJ)

3. Ceny nośnika ciepła - wody dostarczonej do napełniania i uzupełniania jej ubytków w instalacjach odbiorczych lub niezwróconych skroplin (zł/m³ lub zł/t)

4. Stawki opłat stałych za usługi przesyłowe (zł/MW zamówionej mocy cieplnej)

5. Stawki opłat zmiennych za usługi przesyłowe (zł/GJ)

19. Wyjaśnij pojęcie „subsydiowanie skrośne” i wyjaśnij czego może dotyczyć.

Subsydiowanie skrośne to pokrywanie kosztów dotyczących jednego rodzaju prowadzonej przez przedsiębiorstwo działalności gospodarczej lub jednej z grup taryfowych odbiorców usług, przychodami pochodzącymi z innego rodzaju prowadzonej działalności gospodarczej lub od innej taryfowej grupy odbiorców.

Przykład:

Załóżmy, że elektrociepłownia nie odnosi korzyści finansowych z prowadzonej działalności latem. Może wówczas zdecydować się na przykład na prowadzenie dodatkowej działalności handlu węglem, który i tak magazynuje.

Subsydiowanie krzyżowe (ang. cross-subsidy) - zwane też skrośnym, występuje wówczas, gdy przedsiębiorstwo osiąga duży zysk w jednym sektorze gospodarki i przeznacza go na inwestycje w innym sektorze w celu umocnienia swojej pozycji (wtedy wyższe ceny dla jednych odbiorców rekompensują niższe dla innych) lub też, jeśli zysk idzie na pokrycie strat w innej dziedzinie, wynikających na przykład z grabieżczych praktyk cenowych, których celem jest wyeliminowanie konkurencji. Subsydiowanie krzyżowe jest stosowane przede wszystkim przez duże przedsiębiorstwa. Jeżeli na przykład państwo stosuje restrykcyjną politykę pieniężną, ma ona niekorzystny wpływ na małe przedsiębiorstwa, które z reguły płacą wyższe stopy procentowe, mają ograniczony dostęp do kredytu i ograniczony zakres korzystania właśnie z subsydiowania krzyżowego działalności oraz samofinansowania.

Praktyka wypierania konkurencji w wyżej wspomniany sposób jest oceniana negatywnie z dwóch powodów. Po pierwsze, prowadzi do zbytnio wysokich cen w stosunku do odbiorców, którzy nie posiadają prawa wyboru dostawcy. Po drugie, oznacza zakłócenie w powstawaniu i rozwoju rynków konkurencyjnych. Z tego powodu ten rodzaj subsydiowania skrośnego jest uważany za pogwałcenie przez przedsiębiorstwo zasad działania na rynku regulowanym. W związku z rozszerzaniem się zakresu rynków konkurencyjnych w sektorach, które jeszcze do niedawna miały charakter regulowanego monopolu oraz w związku z nasilającym się zróżnicowaniem działalności przedsiębiorstw regulowanych, które prowadzi do podejmowania przez te przedsiębiorstwa nowych rodzajów działalności na rynkach konkurencyjnych, rośnie niebezpieczeństwo poszerzania się zakresu stosowania tego rodzaju subsydiowania.

Przykład:

Załóżmy, że przedsiębiorstwo energetyczne ma zamiar przejąć działalność PKP Energetyka. W tym celu przedstawia klientom PKP Energetyka korzystniejszą ofertę, zdając sobie jednocześnie sprawę z tego, że koszty tego zabiegu będzie pokrywać z dotychczas prowadzonej działalności. Po wyparciu konkurenta (PKP Energetyka) z rynku może on przedstawić nową, niekorzystną dla klientów ofertę, na którą będą oni musieli przystać ze względu na brak innych producentów.

20.Jakie są podstawowe zasady taryfikacji określonej, jako „taryfikacja kosztowa”?

Taryfikacja kosztowa polega na wyróżnieniu kilku składników taryfy odpowiadających kosztom (stałym i zmiennym) ponoszonym przez przedsiębiorstwo w celu zaspokojenia potrzeb użytkownika. Odpowiedni składnik taryfy na zapewnić pokrycie odpowiednich kosztów. I tak np. w ciepłownictwie mamy:

• Cena za moc zamówioną [zł/MW]

• Cena ciepła [zł/GJ]

• Cena nośnika ciepła (wody lub pary) dostarczanej do napełnienia instalacji odbiorcy i pokrycia ubytków [zł/m³] lub [zł/t]

• Opłata stała za usługi przesyłowe [zł/MW mocy zamówionej]

• Opłata zmienna za usługi przesyłowe [zł/GJ realnego zużycia]

Taryfy różnicuje się głównie ze względu na charakter poboru mocy zamówionej oraz ilość energii zużywanej przez daną grupę odbiorców, a ponad to:

• Rodzaju nośnika i jego parametrów

• Źródła lub zespołu źródeł

• Miejsca dostarczania

• Zakresu usług przesyłowych

• Wymagań jakości i niezawodności dostaw

• Sieci którą nośnik jest dostarczany

Ceny i stawki ustala się na podstawie planowanych:

• Rocznych kosztów wykonywania działalności

• Rocznych kosztów modernizacji, konserwacji i rozwoju

• Zwrotu z kapitału zaangażowanego w działalność

Oraz zapewniając

• Eliminowanie subsydiowania skośnego

• Ochronę odbiorców przed nieuzasadnionym wzrostem cen

21. Wymień możliwe sposoby wsparcia inwestycji - w szczególności inwestycji energetycznych.

Możemy ułatwić finansowanie inwestycji: (w fazie budowy)

- Przyznanie subwencji lub dotacji

- Pożyczka lub kredyt na niski procent

- Poręczymy że firma spłaci tą pożyczkę

Obniżymy firmie koszty działalności: (jak już stoi)

Zwolnimy firmę z podatku dochodowego, lokalnego lub akcyzy.

Zapewnimy dodatkowe dochody:

- kolorowe świadectwa pochodzenia

- nałożymy obowiązek zakupy naszego produktu

- podyktujemy cenę minimalną

22. Wyjaśnij, czym są i czego dotyczą tzw. Świadectwa pochodzenia energii elektrycznej , i jakie są skutki funkcjonowania systemu świadectw pochodzenia.

Świadectwa pochodzenia energii elektrycznej jest to mechanizm wsparcia dla energii elektrycznej wytwarzanej w konkretny sposób.

Zielone - ze źródeł odnawialnych

Czerwone - wysokosprawna kogeneracja

Żółte - wysokosprawna kogeneracja gazem (do 1 MW)

Fioletowe - wysokosprawna kogeneracja biogazem

Białe - redukcja zużycia en El

Pomarańczowe - wysokosprawna z CCS

Błękitne - nowe wysokosprawne

Najważniejszymi certyfikatami są zielone każdy wytwórca musi określoną ilość energii wytworzyć ze źródeł odnawialnych (ponad 10 %) jeśli tego nie zrobi to musi kupić zielony certyfikat np od kogoś kto ma je „na zbyciu”. Na razie model certyfikatów stoi pod wielkim znakiem zapytania gdyż w najbliższych latach certyfikaty przestaną obowiązywać. Pozostaje pytanie „co dalej”. Ciągle nie rozwiązana kwestia co dalej z certyfikatami blokuje wiele inwestycji głównie energetyki odnawialnej.

23.W jaki sposób wspierana jest w Polsce budowa i eksploatacja elektrowni wiatrowych?

Zielone certyfikaty na pewno oraz dofinansowanie dużych inwestycji z funduszy UE, jakieś dotacje z NFOŚiGW i WFOŚiGW.

24.Omów wskaźniki rentowności inwestycji: SPBT, IRR, NPV, NPVR.

SPBT (Simply Pay Back Time) - prosty czas zwrotu nakładów - najczęściej spotykane statyczne kryterium oceny efektywności ekonomicznej. Jest definiowane jako czas potrzebny do odzyskania nakładów inwestycyjnych poniesionych na realizację danego przedsięwzięcia. Jest liczone od momentu uruchomienia inwestycji do chwili, gdy suma korzyści brutto uzyskanych w wyniku realizacji inwestycji zrównoważy poniesione nakłady. W przypadku, gdy roczne korzyści brutto Zi są stałe wartość SPBT można obliczyć z wyrażenia

SPBT = - I/ Zi

gdzie I oznacza wysokość poniesionych nakładów inwestycyjnych. Znak minus wynika z przyjętej konwencji gdzie wydatki określa się w. postaci wartości ujemnych.

NPV (Net Present Value) - wartość bieżąca netto jest definiowana jako suma wartości dyskontowanych, przy stałej stopie dyskonta, sald rocznych netto, naliczana dla całego okresu ekonomicznego życia przedsięwzięcia. Zazwyczaj wartości sald są dyskontowane na moment uruchomienia inwestycji. Inwestor preferuje zazwyczaj projekt charakteryzujący się wysoką wartością NPV. Ujemna wartość NPV dyskwalifikuje projekt.

NPV =S CFi /(1+r)i

NPVR (Net Present Value Ratio)  - wskaźnik wartości bieżącej netto, stosunek NPV do wartości bieżącej nakładów inwestycyjnych.

NPVR = NPV/PVI

gdzie PVI oznacza wartośa bieżącą (dyskontowaną) nakładów inwestycyjnych. Jeżeli okres realizacji inwestycji nie przekracza jednego roku nie jest celowe dyskontowanie nakładów inwestycyjnych.

IRR (Internal Rate of Return)  - wewnętrzna stopa zwrotu, jest taką wartością stopy dyskontowania, przy której wartość bieżąca korzyści projektu byłaby równa wartości bieżącej wydatków inwestycyjnych. Jest to więc stopa dyskontowa, dla której wartość bieżąca NPV przedsięwzięcia jest dokładnie równa zero. IRR może być interpretowane jako roczna stopa zwrotu netto zainwestowanego kapitału. Jest to inaczej określona produktywność danej inwestycji rzeczowej. Można ją też interpretować jako, teoretycznie najwyższą możliwą do zaakceptowania przez inwestora stopę oprocentowania kredytów, przy której jest możliwe zgromadzenie środków finansowych dla danego przedsięwzięcia. Znaczna odległość wartości IRR od zalecanej stopy dyskonta r wskazuje na duże bezpieczeństwo realizacji inwestycji rzeczowej.

25.Wyjaśnij pojęcia: czas użytkowania mocy zainstalowanej, współczynnik niezawodności, współczynnik dyspozycyjności, wskaźnik skojarzenia.

współczynnik niezawodności βn - stosunek czasu pracy lub pozostawania w gotowości do pracy do różnicy rozważanego okresu i czas realizacji remontów planowych; stosunek czasu pracy lub pozostawania w gotowości do pracy do sumy czasu pracy lub pozostawania w gotowości do pracy i napraw poawaryjnych

współczynnik dyspozycyjności βd - stosunek czasu pracy lub pozostawania w gotowości do pracy do rozważanego okresu

współczynnik skojarzenia - stosunek ilości ciepła wytworzonego w skojarzeniu z produkcją energii elektrycznej do łącznej ilości wytworzonego ciepła: QEC/Q

26.Wyjaśnij pojęcia: współczynnik skojarzenia, współczynnik niejednoczesności, współczynnik obciążenia.

wskaźnik skojarzenia - stosunek ilości energii elektrycznej do ciepła, wytworzonych w skojarzeniu: Eel EC/QEC

współczynnik równoczesności kr = Pszcz gr / Σ Psz j ,

gdzie:

Pszcz gr - moc szczytowa grupy urządzeń

Σ Psz j - suma mocy szczytowych wszystkich urządzeń w grupie

współczynnik obciążenia ko = Pszcz/Pzn

27.Wyjaśnij pojęcia: moc zainstalowana, moc nominalna, moc osiągalna, moc dyspozycyjna, moc uwięziona, rezerwa wirująca, rezerwa szybka, rezerwa zmian.

moc zainstalowana Pinst- moc znamionowa lub w przypadku grupy urządzeń spełniających w danym układzie tą samą funkcję: suma ich mocy znamionowych

moc osiągalna Pos - moc jaką można rzeczywiście uzyskać na zaciskach źródła energii (generatora) lub odebrać z elektrowni; dla elektrociepłowni - maksymalna moc elektryczna, którą można uzyskać np. przy odpowiednio dobranym obciążeniu ciepłowniczym

moc dyspozycyjna Pd - moc osiągalna w chwili bieżącej; może być mniejsza od mocy osiągalnej ze względu na remonty planowe lub poawaryjne, ograniczenia hydrologiczne (ograniczenia możliwości

chłodzenia skraplacza), okresowe ograniczenia możliwości wyprowadzenia mocy, inne czynniki okresowe, a w elektrociepłowniach również ze względu na bieżące zapotrzebowanie na ciepło sieciowe

moc uwięziona Pu - różnica pomiędzy mocą zainstalowaną i mocą osiągalną: Pu = Pinst - Pos

obciążenie szczytowe Pszcz - maksymalna moc oddawana, przesyłana lub pobierana przez dane urządzenie (zwykle mniejsza lub równa mocy znamionowej)

moc znamionowa (generatora, linii przesyłowej, transformatora, odbiornika, …) Pzn - moc na jaką dane urządzenie zostało zbudowane i którą może zostać trawle obciążone bez szczególnego ryzyka jego uszkodzenia

moc rezerwowa Pr - różnica pomiędzy mocą osiągalną i dyspozycyjną: Pr = Pos - Pd

rezerwa remontowa - tymczasowa utrata mocy osiągalnej wynikająca z pozostawania jednostek wytwórczych w remoncie planowanym lub poawaryjnym

(prawdopodobnie rezerwa zmian … czy ma ktoś notatki z wykładu ? bo ja nie;/)

rezerwa ruchowa - zapas mocy jednostek wytwórczych, które można wykorzystać do pokrycia bieżącej zmiany obciążenia: różnica pomiędzy aktualna mocą dyspozycyjną i aktualnym obciążeniem

rezerwa gorąca - zapas mocy dyspozycyjnej jednostek wytwórczych pozostających w ruchu (wynikający z chwilowego niedociążenia kotłów i turbozespołów)

rezerwa szybka - zapas mocy dyspozycyjnej jednostek odstawionych z ruchu, które można jednak uruchomić w ciągu 30-60 minut

rezerwa zimna - zapas mocy dyspozycyjnej jednostek odstawionych z ruchu, które można jednak uruchomić w czasie dłuższym niż 60 minut

czas użytkowania mocy zainstalowanej - (definicji na slajdach dokładnie nie ma ale …E/P) jest to energia która została zużyta w jakimś okresie do mocy zainstalowanej.

---